Scotland Pl Nr 29
-
Upload
johnmcgonnagle -
Category
Documents
-
view
273 -
download
0
Transcript of Scotland Pl Nr 29
Zwiedzamy Szkocję Szlakiem szkockich zamków
Mama w Szkocji
Ciąża Ciąża a pracaa praca
Temat numeru
ZAKUPYZAKUPY – I JAK TU – I JAK TU NIE ZWARIOWAĆ?NIE ZWARIOWAĆ?
Zwiedzamy SzzkocjęZwiedzamy SzzkocjęWestern Ross
45 000 tytułów
Nowości
Promocje
Konkursy
TYSIĄCE POZYCJI…
JEDEN PARTNER!
SCOTLAND PL 3
WIADOMOŚCI Z POLSKI
4 SCOTLAND PL
5 Wiadomości z Polski
6 Wiadomości ze Świata
7 - 8 Wiadomości ze Szkocji
10 United Polish Falkirk – Bliżej ludzi
12 - 13 Zakupy – i jak tu nie zwariować?
16 - 17 Szlakiem szkockich zamków
18 Mama w Szkocji
20 Portrety: Bud Neill
22 Poradnik
24 Rozmaitości
26 Owocowy zawrót głowy
27 Kosmetyka – prywatne SPA
29 Biuletyn Kulturalny
30 Rozrywka
C zerwcowy numer magazynu pachnie praw-
dziwym latem. Nie wiem, jakie są Państwa
plany na wakacyjne miesiące. Wiem z pewnością,
że warto wygospodarować sobie czas na relaks i od-
poczynek. Tego potrzebuje każda pracująca osoba,
każdy uczeń a nawet przedszkolak. Bo taka zmiana
od codzienności, zapełniona ciekawymi pomysłami
spędzania czasu, daje nam radość i otwiera oczy na
to, co nieco dalej niż nasze miasto, ulica, dom.
Jak zwykle zachęcamy więc do zwiedzania –
tym razem zamki (str. 16-17 Zwiedzamy Szkocję).
Słów kilka o kurtuazji kierowców – przydatne,
by dojechać właśnie w te północne tereny – w na-
szym Poradniku Kierowcy na stronie 9.
Dla wielu z nas letnie miesiące to owocowy raj.
Pewnie nie ja jedna tęsknię za prawdziwymi, soczy-
stymi owocami z Polski. Kulinaria proponują przepi-
sy na owocowe przysmaki (str. 26).
I temat numeru – o kupowaniu. Temat to waż-
ny, bo dotyczy każdego z nas. Każdy, żeby żyć, musi
nabywać towary w sklepach, i czyni to – mniej lub
bardziej chętnie. A jeśli jest tak, że coś musimy ro-
bić, to znaczy, że stoi za tym wielki potencjał za-
robienia na sprzedawaniu. Bo tak naprawdę całe
nasze życie kręci się wokół kupowania: jedzenie –
kupujemy, ubrania – kupujemy, domy, meble – ku-
pujemy, lekarstwa, usługi, wszystko. Warto więc
chyba przeznaczyć trochę swego czasu, żeby na-
uczyć się kupować, skoro ten proces będziemy po-
wtarzali przez całe życie, i to im szybciej, tym lepiej.
Warto wiedzieć, jakie mechanizmy stoją za proce-
sem kupna/sprzedaży. Warto wiedzieć czym jest
reklama. Warto zadbać o siebie, żeby nie stać się
marionetką w rękach tych, którym opłaca się mani-
pulować kukiełkami. Przede wszystkim, jak zawsze,
warto zastanowić się nad sobą, posłuchać prawdzi-
wego „ja”, które bez podpowiedzi telewizora grają-
cego w tle, powie nam, czego naprawdę potrzebu-
je. Ale taki prawdziwy wysiłek stawania się wolnym
człowiekiem, w tej niby wolnej i cywilizowanej czę-
ści świata, w której żyjemy, każdy z nas musi podjąć
sam i na własną rękę. Może nie być łatwe, ale warto.
Dla siebie. Dla ludzkości.
Redaktor Naczelna
Agnieszka Lampart
To advertise, please contact Pascal, e–mail: [email protected]
Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń oraz zastrzega sobie prawo odmowy publikacji ogłoszenia bez podania przyczyny. Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych i zastrzega sobie prawo do skracania i przeredagowywania tekstów.
Redaktor Naczelna: Agnieszka LampartMarketing: Pascal WawrzyniakTel. 07852 165 898e-mail: [email protected] i współpracownicy:Ita Luz
Kamilla NowackaPaweł OwczarekJoanna RżeckaTomasz MołekKamil StranzDamian KlepackiMariusz LipińskiBarbara LipińskaAleksandra Bukowczyk
Katarzyna MikołajczykTomasz OryńskiEwa SuszyńskaKonsultacja prawna: Joanna AndrzejewskaKorekta: Ita LuzGrafi ka: Bogusław TomżaWydawca: Qart Ltd
Biuro Doradztwa
» Benefity
» Home Office Registration
» Rezydentura
» Europejska karta zdrowia
» Mieszkania Housing’owe
» National Insurance Number
» Zwrot Podatków
» Karta CIS / CSCS
» Wymiana Polskiego
prawa jazdy
» Prowadzenie księgowości
mb
śc
ber
ci
Czas to pieniądz! Zadzwoń już dziś!
Biuro czynne:
wtorek-piątek od 9:00 - 17:00.
W środy dodatkowy dyżur do godz 19:00.
Sobota: 9:00-15:00
Możesz rownież zadzwonić pod numer
07957 22 11 77 by umowić spotkanie w dowolnych godzinach
5 Old Dumbarton Road, Glasgow, G3 8QYTel. 0141 339 00 11
» Rezerwowanie biletów lotniczych
» Tłumaczenia
» I inne
Fachowa pomoc prawna w procedurach administracyjnych
Biuro Doradztwa AKAPIT
znajduje się 5 min. od polskiego
koscioła na Particku,
oraz 5 min.
od Polskiego Klubu Sikorskiego
Czas na zwrot podatku !!!
Biuro AKAPIT oferuje:
ROZLICZENIA PODATKU, PROWADZENIE
KSIĘGOWOSCI FIRM I SPÓŁEK
SCOTLAND PL 5
WIADOMOŚCI Z POLSKI
Przygotowała Kamilla Nowacka ▼
fryzjer zabiegi na twarz makijaż depilacja
Kosmetyczka: 07988 870 903, Fryzjer: 07916 727 203, 1158 Argyle Street, Glasgow G3 8TE
Godz. otwarcia:Pn: zamknięteWt: 14 – 18Śr: 10 – 18Czw: 17 – 19Pt: 14 – 18So: 10 – 17Nd: zamknięte
manicure pedicure przedłużanie
paznokci
Flats-Galorewww. .comusługi kurierskie i transportowe
07509129291Czas realizacji 5 dni roboczych
bez przeładunków i dodatkowych opłat.
tylko
£1,30/kg
Przywracanie prawa europejskiego w Polsce
Europejski Trybunał Sprawie-
dliwości ponownie stanął
po stronie obywatela zaskarżają-
cego polski system podatkowy.
Niemiecki emeryt mieszkający
w Polsce poskarżył się o to,
że polski urząd skarbowy
odmówił mu prawa do od-
liczenia od podatku płaco-
nego w Polsce składek
na ubezpieczenie zdro-
wotne zapłaconych
w Niemczech. Obywatel
dostawał różne świad-
czenia, z których
część była opodat-
kowana i oskładko-
wana w Polsce, a część w Niem-
czech. ETS orzekł, że odkąd
Polska dołączyła do krajów Unii
Europejskiej, obywatelom Euro-
py mieszkającym na jej terenie
przysługuje prawo do odliczania
od podatku składek na ubezpie-
czenie zdrowotne zapłaco-
nych w innym kraju
UE. Tymczasem pol-
skie prawo nie zostało
zmienione w świetle nowej
sytuacji, i mówiło, że tyl-
ko składki na ubezpiecze-
nie zdrowotne zapłacone
na rzecz polskiej instytucji
ubezpieczeniowej mogły być
odliczane od podatku. ETS
uznał to za ograniczenie swo-
body przemieszczania się i po-
bytu na terytorium państw UE.
Emeryt będzie mógł dochodzić
prawa do odliczenia składek za-
płaconych za granicą, od mo-
mentu wejścia Polski do UE.
Polska trzecim producentem autobusów
Według danych Stowarzyszenia
Europejskich Producentów
Samochodów (ACEA), Polska jest
trzecim co do wielkości producen-
tem autobusów w Unii Europejskiej,
po Niemcach i Szwecji. O ile fabryki
samochodów osobowych i dostaw-
czych mocno odczuwają kryzys to fa-
bryki autobusów nie mogą narzekać
na brak pracy. W pierwszym kwarta-
le tego roku wyprodukowano o jed-
ną trzecią więcej pojazdów niż w po-
przednim roku. Polska specjalizuje
się w autobusach miejskich. W Polsce
produkuje się autobusy niemieckie-
go koncernu MAN oraz szwedzkich
Volvo i Scania, które z racji tańszej
siły roboczej swe fabryki umiejscowi-
ły w Polsce. Z polskich producentów
najintensywniej rozwija się Solaris
Bus & Coach, eksportujący autobusy
na cały świat.
Rasistowskie ulotki we Wrocławiu
Wrocławianie z niedowie-
rzaniem patrzyli na ulotki,
które pojawiły się niedawno na ich
przystankach MPK, zawierające ra-
sistowskie hasła typu: „Europa bia-
łych ludzi”, „W obronie interesów
białych rodzin”, „Musimy chronić
byt naszej rasy i przyszłość dla bia-
łych dzieci”. Na ulotkach i plakatach
widnieje adres internetowy orga-
nizacji: Opcja Socjalnarodowa, na-
wołującej do strzeżenia rasowej toż-
samości i walki o przetrwanie rasy
aryjskiej. Grupa wcześniej podob-
ne akcje przeprowadziła w Lublinie
i Mielcu. Za każdym razem spra-
wa trafi a do prokuratury, ale zostaje
umorzona z powodu niskiej szko-
dliwości społecznej. Za nawoływa-
nie do nienawiści na tle rasowym
według polskiego prawa grozi kara
pozbawienia wolności do dwóch
lat. W Polsce jest kilka tysięcy ak-
tywnych działaczy organizacji rasi-
stowskich.wskich.wsk c .
Bezrobotni masowo otwierają fi rmy
Polscy bezrobotni masowo ruszyli
po pomoc fi nansową z Funduszu
Pracy na założenie własnej fi rmy. Biuro
prasowe ministerstwa pracy informu-
je, że w 2008 r. taką pomoc otrzyma-
ło 52 tys. bezrobotnych. W pierwszych
trzech miesiącach 2009 r. wnioski o do-
tacje złożyło 4205 osób. Dofi nansowa-
nie własnej działalności gospodarczej
może maksymalnie wynieść 18,6 tys. zł,
a jego wysokość zależy od przeciętnego
miesięcznego wynagrodzenia. Jest ono
bezzwrotne pod warunkiem, że fi r-
ma przetrwa co najmniej 12 miesięcy.
O dotacje występują przede wszystkim
osoby, które straciły pracę w ostatnich
miesiącach, oraz osoby powracają-
ce z zagranicy, które zarobione pienią-
dze chcą inwestować we własny biznes
w Polsce.
Każdy może być jak bank
W Polsce od roku każdy obywa-
tel może zarabiać na udzielaniu
szybkich kredytów dzięki interneto-
wym serwisom pożyczek społecznych.
Z takich usług skorzystało już kilkadzie-
siąt tysięcy osób. Jak to działa? Re-
jestrujemy się na odpowiednim
serwisie internetowym, i dzięki
niemu możemy pożyczyć pieniądze in-
nemu użytkownikowi lub sami zacią-
gnąć od kogoś pożyczkę. Tego typu ser-
wisy mają być alternatywą dla banków,
których kredyty są drogie i obciążone
wysokimi prowizjami. Serwisy „social
lending” mają ułatwiać kontakt osób
potrzebujących pożyczki z tymi, któ-
rzy chcą jej udzielić, i w ten sposób za-
robić. Dzięki tej innowacji, w ciągu ze-
szłego roku 50 tys. osób pożyczyło sobie
20 mln zł, a zainteresowanie serwisami
stale rośnie.
g yy j
siąt tysięcy osób. Jak to działa?
jestrujemy się na odpowied
serwisie internetowym, i dz
6 SCOTLAND PL
WIADOMOŚCI ZE ŚWIATA
Przygotowała Kamilla Nowacka
POLSAT CYFROWY BEZ UMOWYPILOTY DO POLSATU I CYFRY +SPRZEDAŻ I MONTAZ ANTEN SATELITARNYCHN-TV NA KARTĘ BEZ ABONAMENTU
ABERDEEN, DUNDEE, MONTROSE, PETERHEAD,BANFF
077 25 25 55 02 (Adrian)
Były przywódca Ku-Klux-Klanu musiał opuścić Czechy
Były przywódca Ku-Klux-Klanu,
Duke Davis, został zatrzymany
w Pradze, dokąd przybył na zapro-
szenie neonazistowskiej organiza-
cji lokalnej „Narodni odpor” (Opór
narodowy). Prócz kilku wykładów,
Davis miał promować czeskie wyda-
nie swej biografi cznej książki „Moje
przebudzenie”, w której m.in. neguje
Holocaust. Duke’a zatrzymała cze-
ska policja pod zarzutem wspierania
ruchu dążącego do łamania praw
człowieka i podstawowych swobód.
Przypomnijmy, że Ku-Klux-Klan
przeciwstawiał się równoupraw-
nieniu Afroamerykanów, a od lat
dwudziestych ubiegłego wieku swą
nienawiść zwrócił ku katolickim
i żydowskim imigrantom.
Ptaki przyczyną kolizji lotniczych
Ponad czterokrotny wzrost ilości
wypadków lotniczych z udziałem
ptaków w ciągu 19 lat to naprawdę za-
straszające statystyki. Tylko w roku
2007 zanotowano na świecie ponad
7,5 tys. kolizji samolotów z ptakami,
a statystyki rosną z roku na rok.
Zdawałoby się, że niegroźnie
brzmiąca powietrzna stłuczka gigan-
tycznej maszyny z niewielkim pta-
kiem z pewnością nie może być przy-
czyną prawdziwej katastrofy. Niestety
jest to jeden z najczęstszych proble-
mów pilotów i zupełnie realne zagro-
żenie dla podróżujących. Prowadze-
niem statystyk dotyczących martwych
ptaków znalezionych w częściach sa-
molotów, od prawie 20 lat zajmuje
się w USA Federalna Agencja Awiacji
(FAA), która z obawy przed reakcja-
mi pasażerów przez lata nie ujawnia-
ła danych o problemie. Tymczasem,
z ujawnionych niedawno dokumen-
tów wynika na przykład, że istnieją
lotniska o zwiększonym zagrożeniu
kolizjami z ptakami. To po wypad-
ku airbusa A320, który w styczniu
tego roku lądował awaryjnie na rzece
Hudson, dzięki naciskom dziennika-
rzy, dane FAA upubliczniono. Przypo-
mnijmy, że w styczniu samolot wpadł
w grupę gęsi i stracił całą moc silni-
ków. Wszyscy pasażerowie przeży-
li wypadek tylko dzięki wyjątkowym
umiejętnościom pilota.
Biegunka bardziej niebezpieczna od AIDS
Z raportu organizacji WaterAid
wynika, że biegunka spowo-
dowana brakiem higieny i dostę-
pu do czystej wody jest przyczy-
ną większej liczby zgonów wśród
dzieci na świecie niż AIDS, mala-
ria i gruźlica razem wzięte. W 2004
roku biegunka zabiła 1,8 miliona
dzieci, a AIDS 300 tys. Tymcza-
sem między 2004 a 2006 rokiem
na poprawę warunków sanitar-
nych wydano jedynie 1,5 miliarda
dolarów, zaś na walkę z AIDS 10,8
miliarda dolarów. Statystyki mó-
wią jasno, że rządy krajów zamoż-
nych i organizacje charytatywne
niosące pomoc potrzebującym
na świecie podejmują niewłaściwe
decyzje, i w rzeczywistości ignoru-
ją prawdziwe potrzeby milionów
dzieci. Mało kto chce się troszczyć
o poprawę warunków sanitarnych
w krajach trzeciego świata. AIDS
wydaje się bardziej medialnym
problemem, aczkolwiek, jak wi-
dać, nie najważniejszym.
Kryzys w Stanach osiąga drugie dno
Mimo szczodrego planu wal-
ki z recesją, w USA nadal
gwałtownie rośnie liczba zadłu-
żonych nieruchomościi. Sprze-
daż detaliczna w Stanach spada
a liczba przejęć nieruchomości
przez banki rośnie. Postępujący
gwałtowny wzrost liczby przej-
mowanych przez banki domów
w Stanach może mieć dramatycz-
ne konsekwencje, gdyż w bilan-
sach banków pojawiają się kolejne
defi cytowe aktywa. Rośnie praw-
dopodobieństwo długotrwałej
globalnej gospodarczej stagnacji.
Od połowy kwietnia w USA spa-
da też liczba wniosków o kredyt
refi nansowy na spłatę wcześniej
zaciągniętego kredytu hipotecz-
nego, gdyż nawet refi nansowanie
zaczyna być problemem z powo-
du rosnącego bezrobocia. Tylko
w kwietniu około milion Amery-
kanów stanęło przed groźbą eks-
misji. Zdaje się, że jednak lepszym
rozwiązaniem od bezpośredniego
wsparcia banków byłaby pomoc
dla ich dłużników.
Miliardowa strata Sony
Firma Sony pierwszy raz od 14 lat
ogłosiła straty. Koncern planuje
zmniejszyć produkcję i ograniczyć
liczbę pracowników. W tym roku
fi rma zamknie swoje trzy duże fa-
bryki w Japonii, a w sumie do marca
2010 zlikwiduje osiem fabryk na ca-
łym świecie i pozbawi pracy ok. 16
tys. osób. Największe straty Sony
poniosło na rynku konsol do gier,
a największy spadek sprzedaży fi r-
ma odnotowała na rynku amery-
kańskim (20%), następnie europej-
skim (17%) i japońskim (14%).
SCOTLAND PL 7
WIADOMOŚCI ZE SZKOCJI
Przygotowała Kamilla NowackaNajniebezpieczniejszy przestępca uciekł ze szkockiego więzienia
Ucieczka niebezpiecznego
i uzbrojonego przestępcy Bria-
n’a Martin’a z więzienia stała się
pretekstem do politycznych prze-
pychanek w szkockim parlamen-
cie. Pierwszy Minister Alex Sal-
mond skrytykowany został przez
Laburzystów o nieudolną polity-
kę więzienniczą, oraz obsadzenie
na stanowisku Sekretarza Wymiaru
Sprawiedliwości nieodpowiedniej
osoby. 51-letni przestępca uciekł
z więzienia Castle Huntly nieopo-
dal Dundee w połowie maja. Wię-
zień skazany jest na 10 lat za liczne
napady z bronią w ręku. Podstawo-
we pytanie to: dlaczego tak niebez-
pieczny recydywista trzymany był
w otwartym więzieniu? Więzień
uciekł kilka tygodni po przeniesie-
niu do słabiej strzeżonego obiektu.
Policja prowadzi intensywnie po-
szukiwania, głównie w okolicach
Fife, gdzie skazany ma mnóstwo
przyjaciół i rodzinę. Policja prosi
o pomoc w schwytaniu przestępcy,
kontakt: Tayside Police tel: 0300 111
2222, anonimowa infolinia: Crime-
stoppers on 0800 555 111, lub kon-
takt z jakąkolwiek jednostką policji
w kraju.
RBS zwolni 200 pracowników w Edynburgu
Royal Bank of Scotland zaczy-
na zwalniać pracowników.
Na pierwszy ogień idą oddziały
w Edynburgu, gdzie z posada-
mi pożegna się 200 pracowni-
ków. W kwietniu bank ogłosił,
że w sumie będzie zmuszony
zwolnić 4,5 tys. pracowników
w całej Wielkiej Brytanii. Bank
też niedawno ogłosił naj-
większe w swej historii stra-
ty przekraczające 24 biliony
funtów. W niedługim czasie
następne 500 osób do-
stanie wypowiedzenia,
głównie z działów tech-
nologii i nieruchomości,
z jednostek w Edyn-
burgu i Londynie.
W całej Wielkiej
Brytanii w pierw-
szym kwartale 2009
roku pracę w sektorze fi nan-
sów straciło 20 tys. osób. Bank
Lloyds także zapowiedział
600 zwolnień, głównie
w Londynie i Edyn-
burgu.
Sam wiatr nie wystarczy, potrzeba energii atomowej
Pierwszy Minister Szkocji
Alex Salmond odwiedził
największą w Europie lądową
elektrownię wiatrową znaj-
dującą się w Whitelee, w East
Renfrewshire. Podczas spotka-
nia dużo rozmawiano na temat
mieszanych źródeł energii:
wiatrowej i nuklearnej, które
są postrzegane jako przyszłość
energetyczna Szkocji. Szkoc-
ki rząd jest przychylny pro-
jektowi konstrukcji elektrowni
atomowych na terenie kraju.
Wyraził też niedawno zgodę
na rozbudowę istniejącej elek-
trowni wietrznej w Whitelee
o następne 36 turbin. Zwięk-
szona moc pozwoli dostarczyć
prąd 250 tys. domostwom.
Szkocja chce do roku 2020 ko-
rzystać w 50% z elektryczności
pochodzącej z odnawialnych
źródeł energii.
Polacy uciekają przed recesją
Szkocka prasa podaje, że tysiąc
Polaków tygodniowo opuszcza
Wielką Brytanię z powodu kryzy-
su ekonomicznego. W zeszłym roku
kraj opuściło 56 tys. imigrantów
z krajów wschodnich. Polacy wracają
do kraju ze względu na pogarszającą
się sytuację na rynku pracy w Szko-
cji. Statystyki podają również, że wie-
lu Szkotów emigruje ze swego kraju
w inne części świata. Rząd Szkocji
jest zaalarmowany tą sytuacją, która
na długą metę może okazać się zgub-
na dla kraju i ma powziąć kroki za-
chęcające do osiedlenia się, lub pozo-
stania w Szkocji. Szkocja potrzebuje
utalentowanych, twórczych, praco-
witych i przedsiębiorczych osób, i ta-
kich też pragnie przyciągać, mimo
obecnego kryzysu.
Uliczni sprzątacze strajkują
Służby sprzątające w Dun-
dee postanowiły zastrajkować
z powodu obniżek pensji. Zjedno-
czeni w związkach zawodowych
Unite pracownicy sprzątający
miasto strajkują przeciwko cię-
ciom dotyczącym wypłat za pra-
cę w dni świąteczne. Dotychczas
dostawali oni podwójną stawkę
za pracę w święta, obecnie urząd
miasta stawkę obciął do półtora
stawki.
Poszukiwany listem gończym Brian Martin
Jaki los czeka bankowców, którzy zostali bez pracy?
8 SCOTLAND PL
WIADOMOŚCI ZE SZKOCJI
Przygotowała Kamilla Nowacka
Młodzi ludzie mieszkający
na pomniejszych wyspach
Orkadów uciekają do stolicy
szkockiego archipelagu Kirkwall.
Populacja na wyspach starzeje się
a najmniej młodych ludzi miesz-
ka na Eday, Sanday, Stronsay
i North Ronaldsay. Jedna na pięć
osób mieszkających na wyspach
przeprowadziła się tam w ostat-
niej dekadzie, w tym wielu obco-
krajowców.
Rodzice z Glasgow protestują przeciwko zamykaniu szkół
Rodzice dzieci państwowych
szkół i przedszkoli w Glasgow,
które urząd miasta postanowił za-
mknąć planują dalsze protesty.
W kwietniu miasto zdecydowało
o zlikwidowaniu w sumie dwu-
dziestu placówek: 11 szkół podsta-
wowych i 9 przedszkoli. Powodem
decyzji jest zły stan techniczny bu-
dynków. Rodzice nie chcą, by ich
dzieci zmieniały szkoły, zostały
stłoczone w przeludnionych kla-
sach, i były zmuszone codziennie
dojeżdżać na zajęcia.
Żółte autobusy szkolne w Wielkiej Brytanii
Wielka Brytania chce
wprowadzić szkolne au-
tobusy, na wzór charakterysty-
cznych pojazdów kursujących
w USA. Nowy program dowozu
uczniów do szkół stworzy 13 tys.
miejsc pracy. Jest też przyjazny
ekologicznie.
Pierwsza Asda w „Highlandach”
Asda planuje otworzyć swój
pierwszy obiekt w regionie
Highlands. Supermarket, którego
budowa kosztować ma 27 milio-
nów funtów miałby powstać w In-
verness. Inwestor czeka na odpo-
wiedź ministerstwa w sprawie
tego projektu.
Nowe przepisy – pracodawcy protestują
Brytyjscy pracodawcy są nie-
zadowoleni z nowych prze-
pisów, według których rodzice
w Wielkiej Brytanii mogą starać
się o elastyczne godziny pracy.
Nowej ustawie sprzeciwiają się
organizacje pracodawców i izb
handlowych, które apelują, że nie
jest to dobry pomysł w czasie re-
cesji. Do tej pory elastyczne go-
dziny pracy przyznawane były
rodzicom dzieci do lat 6 i niepeł-
nosprawnych. Nowa ustawa daje
to prawo wszystkim rodzicom
dzieci do 16 roku życia (5 milio-
nów zatrudnionych). Pracodaw-
ca może odmówić tylko wtedy,
gdy zagrozi to sprawnemu dzia-
łaniu fi rmy. W razie potrzeby
musi to udowodnić w trybuna-
le pracy. Według rządu, nastolat-
ki potrzebują tyle samo wsparcia
rodzicielskiego, co małe dzie-
ci. Dwie trzecie uprawnionych
zamierza skorzystać z nowych
przepisów.
Młodzi ludzie uciekają z Orkadów
Żółte autobusy szkolne mogą niebawem stać się częścią brytyjskiej codzienności.
Młodzi chcą mieszkać tam, gdzie coś się dzieje.
SCOTLAND PL 9
PORADNIK KIEROWCY
Wishaw Dental Clinic43 main street Wishaw Dojazd z Glasgow 20 min pociągiem z Central Station
rejestracja i przyjęcia: poniedziałek 9.00 do 20.00 wtorek – piatek 9.00 do 18.00 sobota 10.00 do 14.00
Klinika dentystyczna
w Wishaw pod kierownictwem
dentysty z Polski oferuje
pełen zakres usług.
Protetyka (korony, mosty, protezy)
Leczenie zachowawcze
Leczenie kosmetyczne
oraz wybielanie zębów.
W klinice pracuje trzech polskich stomatologów
tel: 01698 37 40 45 www.wishawdentalclinic.eu
Brytyjskie zwyczaje Brytyjskie zwyczaje drogowedrogowe – część II– część II
Pierwsza rzecz, która dla więk-
szości Polaków wciąż jed-
nak jest nowością, to autostrada.
Warto wiedzieć, że jadąc lewym
(najwolniejszym) pasem należy
zjechać do środka, żeby umożli-
wić dojeżdżającym z wlotu płyn-
ne włączenie się do głównego
nurtu. Dobrze także wiedzieć, jak
zachować się w przypadku awarii:
parkujemy na lewym poboczu,
skręcając koła w lewo, włącza-
my światła awaryjne, następnie
wzywamy pomoc (o ile możliwe
z telefonu SOS a nie z komórki
– ułatwia to służbom zlokalizo-
wanie nas) i oczekujemy na nią
poza autostradą – dla własnego
bezpieczeństwa nie należy czekać
w samochodzie lub spacerować
po poboczu – nawet w celu usta-
wienia trójkąta.
Po zjeździe z autostrady znaj-
dujemy się już całkiem w świe-
cie brytyjskim. Przydrożne mur-
ki i żywopłoty, znaki w milach
i jardach, rozpoznawanie terenu
zabudowanego po tym, że posia-
da latarnie uliczne, które znajdu-
ją się w odległości mniejszej niż
200 jardów od siebie... To ostat-
nie to ważna informacja: jeżeli
nawet droga jest w szczerym polu
i nie ma przy niej żadnych zna-
ków, samo zamontowanie przy
niej latarni oznacza, że obowią-
zuje na niej ograniczenie do 30
mil na godzinę.
Kolejną różnicą jest to, że po-
dwójna (lub pojedyncza) ciągła
linia na środku jezdni nie jest
święta. Możemy całkiem legal-
nie przekroczyć ją, jeżeli chcemy
wjechać na posesję albo skręcić
w boczną drogę i jak długo nie
stworzymy przez to zagrożenia,
jest to całkowicie zgodne z pra-
wem. Wolno nam także ominąć
stojący pojazd lub wyprzedzić in-
nego użytkownika drogi porusza-
jącego się wolniej niż 10 mph.
Całkowicie nowym dozna-
niem jest jazda po „single track
road”, czyli ścieżynkach szeroko-
ści jednego pojazdu. Posiadają
one (choć nie zawsze) specjalne
zatoczki do wyprzedzania i wy-
mijania się. Choć przepisy nie
wskazują, kto ma pierwszeństwo,
wyraźnie zalecają, aby ustąpić
pojazdowi jadącemu pod górę.
W rzeczywistości korzystanie
z tych zatoczek wygląda trochę
jak gra w cykora – do ostatniej
chwili kierowcy prą do przo-
du, zjeżdżając dopiero, kiedy jest
pewne, że drugi kierowca nie za-
mierza... Do zatoczkowego savo-
ir vivru należy także sygnalizacja
światłami. Zazwyczaj mrugnię-
cie oznacza „jedź”, ale wielu kie-
rowców po zjechaniu do zatocz-
ki przełącza światła na postojowe.
Ponadto, mimo to, że teoretycz-
nie należy ustawić się po pra-
wej stronie, zjechanie do zatocz-
ki po lewej w celu przepuszczenia
większego pojazdu (ciężarówka,
maszyny rolnicze) znacznie uła-
twi życie jego kierowcy. Nie trze-
ba chyba przypominać, że passing
places, jak sama nazwa wskazuje,
służą do mijania się a nie do par-
kowania. Tomasz Oryński
Tom
asz
Ory
ńsk
i
W poprzednim odcinku naszego poradnika przyjrzeliśmy się bliżej elementom
infrastruktury i zasadom, które mogą być nowe dla kogoś posiadającego
polskie prawo jazdy. Dzisiaj kontynuujemy ten sam temat, tym razem jednak
wyjeżdżając za miasto.
10 SCOTLAND PL
POROZMAWIAJMY
United Polish Falkirk United Polish Falkirk – bliżej ludzi– bliżej ludziFalkirk to liczące 32 tys. mieszkańców malow-
nicze szkockie miasteczko, którego główną,
światowej sławy atrakcją turystyczną jest unika-
towa winda służąca do transportu statków po-
między dwoma rzekami – to prawdziwe dzie-
ło współczesnej myśli technicznej. Tutaj swoją
drugą ojczyznę znalazło też wielu Polaków, któ-
rzy postanowili spróbować życia za granicą. Kre-
atywność zdaje się domeną tego miejsca, o czym
świadczy również niezmiernie aktywna grupa
tutejszej Polonii, która postanowiła zrobić wspól-
nie coś wspaniałego – dla dobra wszystkich. Po-
wstała w czerwcu 2007 roku organizacja United
Polish Falkirk świętuje dziś dwa lata swej działal-
ności. A jest co świętować!
Z przewodniczącym UPF, Robertem Starzyń-
skim rozmawia Agnieszka Lampart.
Kto wpadł na pomysł zorganizowania się?
Główną inicjatorką stworzenia organizacji
była Joanna Cieślik, obecna vice przewodniczą-
ca. Cała idea była prosta: byliśmy grupą osób,
a każdy z nas miał za sobą już jakiś okres czasu
spędzony w Szkocji, swoje doświadczenia i re-
fl eksje. Ponieważ coraz więcej Polaków zaczęło
przyjeżdżać do Falkirk, pomyśleliśmy, że było-
by fajnie, gdybyśmy trzymali się razem. Stąd po-
mysł stworzenia organizacji.
Jaki jest ofi cjalny status waszej organizacji?
UPF jest zarejestrowana jako „Community
Group”, aczkolwiek mam nadzieję, że już jesienią
tego roku przekształcimy się w „Charity Group”.
Posiadamy własną konstytucję, raz w roku pro-
wadzony jest audyt, i organizowane jest walne
zebranie.
Jak można więc zostać członkiem UPF?
Należy wypełnić kartę członkowską, dostęp-
ną na naszej stronie www.upfalkirk.com, bądź
też na którymkolwiek spotkaniu z członkami za-
rządu poprosić o wpis do księgi członków.
Gdzie się spotykacie? Czy UPF ma już swoją siedzibę?
United Polish Falkirk obecnie nie posiada
stałej siedziby, ale członkowie zarządu organiza-
cji spotykają się co środę między 19 -21 w Com-
munity Centre na Park Street w Falkirk. Mam
nadzieję, że już wkrótce przy pomocy Falkirk
Council dostaniemy swoją siedzibę i będziemy
mogli przyjmować ludzi codziennie.
Czym więc zajmujecie się, mówisz, że przyj-mujecie ludzi?
Tak, jesteśmy po to, by nieść konkretną po-
moc. W tym celu stworzyliśmy „przychodnię in-
formacyjną” i polską grupę AA.
Z jakimi problemami można się zgłosić do waszej przychodni?
Przychodzą do nas osoby z najprzeróżniej-
szymi sprawami. Udzielamy porad dotyczących
kwestii mieszkaniowych, zatrudnienia i szkol-
nictwa, współpracujemy z Policją, Związkiem
do Walki z Nierównością Rasową, oraz związka-
mi zawodowymi.
Czyli jesteście po to, by pomagać tutejszej Polonii?
Tak, ale nie tylko. Oprócz tego ważnego za-
dania, jakim jest pomoc rodakom, zajmujemy
się też przyjemniejszymi sprawami, takimi jak
organizacja wydarzeń integracyjnych, czyli ty-
powe zabawy taneczne, wspólne wigilie, czy też
zabawy sylwestrowe. W zeszłym roku Sylwestra
obchodziliśmy w 126 osobowym gronie! Orga-
nizujemy również spotkania dla najmłodszych
typu „mikołajki” czy „zajączek”. Nie zapomina-
my też o takich świętach jak Dzień Zmarłych,
kiedy zapalamy znicze na polskich grobach czy
Święcie Niepodległości. Naszym ważnym celem
jest też wspieranie integracji Polaków w Szkocji
i wzmacnianie naszej przyjaźni, również poprzez
rozwój wiedzy o obu krajach. Jesteśmy też tu dla
młodych Szkotów pochodzenia polskiego, którzy
chcą zrozumieć swe polskie korzenie. Ale można
też z nami po prostu miło spędzić czas, na przy-
kład podczas wspólnych meczy piłki nożnej,
jako, że zawiązaliśmy naszą polską drużynę.
Jak liczna jest Polonia w Falkirk?
Szacuje się, że w Falkirk i okolicach miesz-
ka około 3 tys. Polaków, a w tutejszych szkołach
uczy się około 300 polskich dzieci. Jeszcze kilka
lat temu wśród Polaków w Falkirk przeważali
tzw. single, natomiast teraz większość tych osób
osiadło tu na stałe i założyło rodziny.
Czy obserwujecie falę powrotów Polaków do Polski?
Nie zauważyłem tego. Trudno tutaj o dokład-
ne statystyki. Ja z pewnością mogę powiedzieć,
że nasza organizacja liczy 300 członków i ta gru-
pa zdecydowanie nigdzie się nie wybiera. Pewnie
jest tak, że jedni wyjeżdżają, inni przybywają. Ale
jest nas nadal bardzo wielu.
A czy macie również kontakt ze starszym po-koleniem polskich emigrantów, czy jest to ja-kaś osobna grupa?
Gdy przyjechałem do Falkirk w 2004 roku
była nas „nowych” dosłownie garstka, ale był też
klub SPK, gdzie spotykała się Polonia, która za-
mieszkuje tutaj od wielu lat. To oni byli i są na-
dal bardzo ważną podporą naszej organizacji.
U nas „młoda” i „stara” Polonia wspaniale razem
współdziała.
Skąd w was tyle energii i zapału, by w swym wolnym czasie tyle robić dla innych?
(śmiech) Jesteśmy młodymi i energicznymi
ludźmi i potrzebujemy poruszać się w jakimś to-
warzystwie. Każdy z nas czuł się kiedyś w jakiś
sposób osamotniony, emigrując z kraju, zosta-
wiając tam swych znajomych. To naturalna po-
trzeba by tworzyć jakąś grupę. Razem możemy
więcej, wspólnie możemy rozwiązać więcej pro-
blemów, pomóc sobie nawzajem i też lepiej się
bawić. Jest nam po prostu tutaj dobrze i pewnie
dlatego United Polish Falkirk jest jedną z tych or-
ganizacji, które tak prężnie się rozwijają.
Dziękuję za rozmowę i życzę powodzenia we wszelkich projektach w przyszłości.
Robert Starzyński, przewodniczący United
Polish Falkirk.
Wigilia 2008 w UPF
SCOTLAND PL 11
REKLAMA
United Polish Falkirk – bliżej ludzi
PACZKI DO I Z POLSKIPACZKI DO I Z POLSKI
przesyłka do 15 kg = £29
każdy następny kg = £1.30
Regularnie co siedem dni
Cała Polska, Szkocja i północna Anglia
Serwis od drzwi do drzwi
Czas realizacji od 4 do 5 dni
Ubezpieczenie
Podwilczyn 28, 76-248 Polska, [email protected]
T: +44 (0)7708 727 790 lub +48 (0) 501 791 695
Transportujemy rownież
meble, sprzęt AGD,
motory, rowery itp.
Prze
wóz zwierząt
tel. 07701070689 Piotr Koniecznytel. 07701070689 Piotr Konieczny
106b Dalry Road, EH11 2DW Edinburgh
Godziny otwarcia:
Pon – Sob: 9.30 – 18.00, Nie:11.00 – 16.30
y
b: 9.30 – 18.00, Nie:11.00 – 16.30
Dalry Road
West Coates
Morrison Street
West Maltla
nd
Street
Forth Valley
Lothian Road
Princes Street
12 SCOTLAND PL
TEMAT NUMERU
ZAKUPYZAKUPY – I JAK TU NIE ZWARIOWAĆ?– I JAK TU NIE
Co jest jednym z najlepszych
remediów na chandrę
i zły nastrój? Co potrafi chmurne
spojrzenie zmienić w zachwyt na-
wet u najsrożej rozgniewanej żony?
Co jest jednym z naszych ulubio-
nych zajęć, którego jednak nie nazy-
wamy hobby? Co jest wstydliwym
sekretem wielu panów, bo jeszcze
dziś pokutuje opinia, że to takie
babskie? – Zakupy, czyli shopping!
Kupowanie kompulsywneZakupy sprawiają ci niezmierną
radość? Poprawiają samopoczucie?
Nagle na myśl o przecenach prze-
stajesz być zmęczona po ciężkim
tygodniu pracy? Tak się zaczyna.
Kończy się różnie.
Początkowo problem kupowa-
nia kompulsywnego dotyczył tak
zwanych „nowobogackich”, czyli
tych, co się dorobili, ale nadal mają
kompleksy wynikające z ubogie-
go pochodzenia. Przedstawiciele
tej grupy kupowali wszystko, jak
leci, byle „markowe”. Dzisiaj ten
problem dotyka całe społeczno-
ści, biednych i bogatych, oraz wie-
lu Polaków mieszkających na Wy-
spach. Dziś kupowanie jest łatwe:
taki wybór, markowe sklepy, tanie
międzynarodowe sieci, bazarki pod
chmurką, czy mekki zakupoholi-
ków: proponujące wieczne promo-
cje outlety. Są fast foody, jest i fast
shopping. Popularny zwłaszcza tu-
taj. Niektóre outlety nie mają nawet
przymierzalni – kupujesz wszystko,
co na oko zdaje się ok, potem przy-
mierzasz w domu, owszem, możesz
oddać, jak nie pasuje, ale ilu z nas
potem machnie ręką – a, i tak było
tanie, więc co tam. Nie będę się ba-
wić w oddawanie.
Kupowanie jest miłe, poprawia
nastrój, szybko więc uzależnia. Nie
poddaje się logice ani planowaniu,
a oszczędzanie postrzega jako ko-
nieczność kupowania rzeczy za pół
ceny, nawet tych zbędnych.
Kryzys sprzyja zwiększaniu się
odruchów zakupowych – para-
doks? Niekoniecznie. Nie stać nas
już na weekendowy wypad do Pa-
ryża? To przynajmniej kupię sobie
jakiś fajny ciuch na wyprzedaży.
I nie należy się łudzić. Demon
złapał również panów. O ile panie
to przede wszystkim kolekcjonerki
ciuchów i kosmetyków, to panowie
są wielbicielami najróżniejszych,
gadżetów. I nie mówimy też już
o zakupoholiku, jako singlu–fru-
stracie z zaniżoną samooceną. Tego
typu zaburzenia świadomości do-
tknąć mogą kogokolwiek, niezależ-
nie od płci, wieku, czy statusu spo-
łecznego.
I na tym właśnie bazuje reklama.
W dzisiejszych czasach reklama nie
ma nic wspólnego z dostarczeniem
informacji na temat produktu bądź
usługi. Jest to gra na naszych rozdy-
gotanych emocjach. Podświadomy
szept, że musimy to mieć. Teraz.
W całym tym chaosie, resztka-
mi świadomości, nieliczne jednost-
ki zadają sobie odwieczne pytanie:
mieć czy być? Wszak kupienie na-
stępnego CD z muzyką, który rzu-
cimy w kąt, i o którym zapomnimy
w pogoni za nowymi „potrzebami”
nie poprawi naszego muzycznego
gustu i nie zmieni naszej muzycz-
nej świadomości. Następna szało-
wa sukienka nie uczyni z nas ikony
stylu. Kompulsywność i szybkie za-
kupy są zaprzeczeniem klasy i zwy-
kle wiodą do tandetnej katastrofy.
Wspólną cechą maniaków zakupo-
wych jest niedojrzałość i ograniczo-
na samoświadomość, najczęściej
w połączeniu z niskimi wymaga-
niami i kulejącą kreatywnością.
To współczesne zaprzeczenie „być”.
Sztuczki zakupowych desperatek
Tak, kompulsywne kupowanie
zdecydowanie nie służy, ani naszej
kieszeni, ani w ostatecznym rozra-
chunku, naszemu samopoczuciu.
Idziemy więc po rozum do głowy
i … kombinujemy jak, nie rujnując
portfela, mieć
to, co się
c h c e .
Tu pojawiają się wszelkiego rodzaju
sztuczki i taktyki w jak najtańszym
pozyskiwaniu pożądanych rze-
czy. W taktykach tych chodzi o to,
by być zawsze o krok przed innymi.
Oto jeden prosty trick, aczkolwiek
wymagający wspólnika: zakupy
w przeddzień obniżek sezonowych.
Kupujesz, co ci się podoba, na przy-
kład sukienkę, z bieżącego sezonu.
Brzmi jak nonsens? Niekoniecznie.
Jest to wybieg prawdziwego strate-
ga. Kiedy nazajutrz wszystkie spa-
nikowane zakupoholiczki będą
miotały się w sklepach, by wyha-
czyć to, na czym im zależy, ty nie
musisz się tym przejmować, bo już
to masz we własnej szafi e. Teraz je-
dynie należy przeczekać pierwsze
dni szaleństwa, udać się z towarem,
oraz paragonem, do sklepu i zwró-
cić przykładową sukieneczkę, argu-
mentując na przykład, że za ciasna.
Sklep zwraca nam całość zapłaco-
nej uprzednio kwoty. Wtedy wkra-
cza nasza koleżanka, która chwilę
później kupuję tę samą sukienecz-
kę, już po obniżonej cenie. A takich
sztuczek jest wiele. I nie sposób
je tu wszystkie wymie-
Dzieci szybko łapią bakcyla zakupowego.
Dla wielu, zakupy to najlepszy sposób spędzania czasu.
SCOTLAND PL 13
TEMAT NUMERU
Czynne:
pon-piąt 10.00 – 19.00
sob-niedz 11.00-17.00
418 CATHCARD ROAD,
GOVANHILL,
G42 7BZ Glasgow
Polecamy:
- pieczywo
- nabiał
- wędliny
- przetwory rybne
- pełna gama soków
- duży asortyment przypraw
Serdecznie zapraszamy do nowootwartego sklepu w Glasgow
DOKOŃCZENIE NA STR. 14
Polecamy:
Serdecznie zapra
ZAKUPY – I JAK TU NIE ZWARIOWAĆ?ZWARIOWAĆ?
153 Curle Street Arch numer 2
G14 0TT Glasgow
Tel. 07809 228 769 lub 0141 959 3033
najpopularniejsze kanały w języku polskim oraz wiele innych
ANTENY SATELITARNEWojtek: 07872448303
Cała Szkocja i płn. AngliaCała Szkocja i płn. AngliaAnteny, konwertery, uchwyty, przewody i inne akcesoria
nić, nie o to zresztą chodzi. Myślę,
że kreatywność Polaków jest pod
tym względem „godna podziwu”,
bo my lubimy tak pogłówkować
i dostosować taktyki do systemu,
w jakim się obecnie znajdujemy.
Drugi biegun skrajnościKrzywdzące byłoby jednak ge-
neralizowanie, że wszyscy Polacy
szastają pieniędzmi, a ich ulubio-
na forma spędzania czasu polega
na przemierzaniu sklepów. Obser-
wujemy bowiem cały wachlarz re-
lacji z mamoną. Wiele osób przy-
jechało na Wyspy w jednym,
konkretnym i jasnym celu: za-
robić pieniądze na jakiś ja-
sny i konkretny, osobisty
cel, na przykład na dom
w Polsce, samochód,
czy cokolwiek innego. To osobni-
ki zorientowane na cel i celu swego
nie tracą z oczu. Nigdy. Ich wydat-
ki ograniczają się do bazowego mi-
nimum, które znaczy nocleg, czę-
sto w dzielonym z wieloma innymi
osobami o podobnym światopoglą-
dzie niskobudżetowym mieszka-
niu i jedzenie – obowiązkowo naj-
tańsze, bez żadnej egzotyki, czyli
podstawy żywieniowe. Sztuką jest
zamknąć tydzień lub rozliczenio-
wy miesiąc jak najniższą stawką
w tabeli minusów na skrzętnie pro-
wadzonej liście wydatków i zarob-
ków. Ten typ szczerze gardzi kom-
pulsywnym konsumentem. Uważa
jego postępowanie za bezdysku-
syjnie głupie i bezsensowne, a ta-
kich ludzi, jako tych, co absolutnie,
w przeciwieństwie do niego same-
go, „nigdy do niczego nie dojdą”.
Formą nieco łagodniejszą takie-
go charakteru, jest tak zwany „win-
dow shopper”, czyli „konsument
witrynowy”. Nadal gardzi zakupo-
holikiem i z mistycznym uniesie-
niem śledzi stały wzrost stanu swe-
go konta bankowego. Jednakże,
za wytrwałość, postanawia od cza-
su do czasu się wynagrodzić. To jest
typ, którego można zobaczyć space-
rującego w pełnym relaksie, w nie-
dzielne popołudnie ulicami miasta,
bo wydatek na wycieczkę absolut-
nie nie wchodzi w grę, jako oczy-
wisty zamach na jego ważne oso-
biste cyfry bankowe, nad którymi
pracuje od miesięcy, lat… od za-
wsze… Tak więc spaceruje i porów-
nuje ceny. Tak w ramach ćwiczenia
pamięci. Zagląda przez wystawo-
Reklamy, pełne półki, nowe kolekcje – od tego możnazwariować.
we okna, wchodzi powolnym kro-
kiem do wybranych miejsc, żeby
wiedzieć, co się dzieje, jak się ceny
mają. Czasem w końcu taka wiedza
się przydaje. Czasem przecież nad-
chodzi jakiś moment, kiedy trzeba
coś kupić. Wtedy wiemy co, gdzie
i za ile. Prawda, że przydatne?
Są też skrajne przypadki kom-
pulsywnych skner, które nie kupią
dosłownie nic poza to, co muszą. Ci
lubią chodzić piechotą, mało i die-
tetycznie jeść, najchętniej u „zna-
jomych”, i w razie nagłej potrzeby
„pożyczyć” od kogoś, bo gdy tyl-
ko zmuszeni zostają do naruszenia
swych oszczędności, natychmiast
pojawiają się okropne wyrzuty su-
mienia, że wydali tak ciężko zaro-
bione pieniądze. Te osobniki często,
nawet po wielu latach spędzonych
za granicą mają zwyczaj przelicza-
nia cen brytyjskich na złotówki.
Kupowanie świadome i etyczne
Na tej samej planecie,
w tym samym czasie, funkcjonu-
ją ludzie nawołujący do głębokie-
go zastanowienia się nad światem
i do opowiedzenia się po stronie lo-
giki i uczciwości. Zwolennicy etycz-
nej konsumpcji uświadamiają nas
i wierzą, że dzięki edukacji, uwraż-
liwieniu ludzi, oraz budzeniu swia-
domości, możemy przyczynić się
do większego dobrobytu i budowa-
nia dobra w globalnej skali.
Czy można zatem uczynić świat
lepszym, robiąc zakupy w supermar-
kecie? Mało kto zdaje sobie sprawę
z tego, że każdy z nas posiada w kie-
szeni najpotężniejsze narzędzie ka-
pitalizmu: własny portfel. Idea jest
prosta i skuteczna, pod warunkiem,
że opowie się za nią rzesza ludzi:
kupowanie tylko towarów, których
potrzebujemy, produkowanych
etycznie. Jakie to towary? – Kosme-
tyki nie testowane na zwierzętach,
ekologiczne samochody, ubrania
produkowane w godnych warun-
kach, z poszanowaniem praw czło-
wieka, żywność, która nie jest pro-
dukowana w sposób przemysłowy,
np. jaja kur, które całe życie spędza-
ją w niewielkich klatkach możemy
zastąpić droższymi jajkami „free
range” lub „organic”. Korporacje
dobrze rozumieją język pieniądza.
Gdyby wszyscy konsumenci spięli
się i skonkretyzowali swoje wybo-
ry, każda fi rma musiałaby zmienić
działanie, by przetrwać, musiałaby
oferować to, na co jest zapotrzebo-
wanie. A my mielibyśmy znów ta-
nią zdrową żywność. Tymczasem
kapitalizm jest w rękach konsu-
mentów, a że świat wygląda jak wy-
gląda, to efekt niskiej świadomości.
W ostatecznym rozrachunku może
okazać się, że zamiast działać na na-
szą korzyść, prawo wyboru sprawi
nam koszmarną przyszłość opartą
jedynie na fast foodach, plastiko-
wych owocach i masie kiepścizny
na każdym kroku.
Niestety, jest zasadniczy „mi-
nus” tych wszystkich etycznych pro-
duktów – obecnie są droższe niż ich
„niemoralni” konkurenci. Im społe-
czeństwo biedniejsze, tym bardziej
wspiera wielkie korporacje, propo-
nujące niskiej jakości produkty, po-
chodzące z podejrzanie tanich linii
produkcyjnych. Moja babcia zwy-
kła mawiać, że to, co tanie jest dwa
razy droższe. I coś w tym jest. Ta-
nie jedzenie to niezdrowe jedzenie.
Niszczy organizm. Chorujemy –
wydajemy na lekarstwa. Tani ciuch
– rozpadnie się w trzecim praniu.
Kupisz nowy, też tani. W sumie wy-
dasz więcej, bo częściej musisz ku-
pować nowe.
26 powodów, dla których ludzie kupują
W całej tej historii o kupowa-
niu jest też druga strona barykady,
czy też lady sklepowej. To sprzeda-
jący. Dla sprzedającego, kompul-
sywny konsument jest wymarzo-
nym klientem. Mocarze handlu nie
chcą świadomych konsumentów,
dlatego tak nas ogłupiają. Zdaje się,
że konsument brytyjski jest dość
prosty w obsłudze. Liczne badania,
te sprzed ogłoszenia światowego
kryzysu, potwierdzają, że przeciętny
Brytyjczyk lubi kupować, zna kilka
głównych marek z każdego działu
produktów, nie lubi próbować no-
wości, chyba, że znajomi polecą, lub
jakoś skusi go promocja albo gra-
tis, jest bardzo podatny na wszelką
formę reklamy, gdyż jego styl życia
sprzyja rozleniwieniu mentalne-
mu: nudna, stała praca, o którą nie
trzeba się martwić, weekend prze-
znaczony na shopping i picie, oraz
wieczory spędzone w całości przed
TV – „niebieskim magikiem”, pod-
stępnym złodziejem czasu i prze-
mytnikiem treści komercyjnych.
Joe Vitale, prezes amerykańskiej
fi rmy Hypnotic Marketing, Inc.
specjalizującej się w marketingu
internetowym na świecie, napisał
książkę pt. „Jak wprowadzić klien-
ta w trans kupowania. Nowa psy-
chologia sprzedaży i marketingu”.
I o ile jest ona ważną pozycją, da-
jącą sporo pomysłów specjalistom
od sprzedaży, to na pewno powi-
nien ją przeczytać również każdy
konsument dbający o rozwój swej
świadomości, po to by nie dać się
złapać w zasadzki coraz to bar-
dziej przebiegłego marketingu. Ten
mistrz sprzedaży przekazuje tajniki
swej wiedzy wszystkim, którzy chcą
być skuteczni, wprowadzając wręcz
swoich klientów w trans kupowa-
nia, czyli z każdego z nas robiąc
maszynkę do pozyskiwania pienię-
dzy. Perswazja jednego zdania, siła
hipnotyzujących nagłówków, ob-
sesja posiadania danego produk-
tu, 26 powodów, dla których ludzie
kupują czy sztucznie tworzona rze-
czywistość sukcesu, to tylko jed-
ne z prawd dla tych, których życie
krąży wokół sprzedaży. „Trans ku-
powania” to rzeczywiście, tak jak
czytamy na okładce, wycieczka
po zakamarkach umysłu. Trochę
smutna, bo pokazuje jak manipulo-
wani jesteśmy na co dzień, ale, jak
każda wyprawa – wiele uczy.
Jak więc kupować i nie zwariować?
Kto z Państwa pamięta jeszcze te
czasy, kiedy stylowa i niepowtarzal-
na sukienka była dziełem wpraw-
nej ręki mamy, której skarbem była
kreatywność i maszyna do szycia
Łucznik zakupiona po kilkunastu
dniach stania w kolejce? Kto z nas
pamięta nasze zeszyciki prowadzo-
ne w młodości, gdzie wklejaliśmy
ciekawe wycinki z gazet, kawał-
ki papierków czy dające się wkleić
pamiątki wszelkiej maści. W wielu
domach mieliśmy unikatowe ar-
tystyczne pamiątki rodzinne, któ-
re obecnie zastąpiła sztuka maso-
wa a la Ikea, dostępna dla każdego
za symbolicznego funta, a która
nawet tyle nie jest warta. Szczegól-
nie młodzi polscy rodzice, którzy
już sami zdążyli zadowolić się wol-
nością i dobrobytem, powinni za-
dać sobie pytanie o to, jakie warto-
ści chcemy przekazać następnemu
pokoleniu, któremu przyjdzie żyć
w niewiadomo jak szybkiej i jak
zmiennej przyszłości. Z pewnością
świadomość nie zaszkodziła jeszcze
nikomu. Świadomy obywatel, świa-
domy konsument – tylko rzesza
świadomych ludzi może sprawić,
że świat ruszy do przodu, w dobrym
kierunku, a nie w krótkowzrocznej
perspektywie naszego chwilowego
dobrego samopoczucia.
Zanim więc kupimy dziecku
następną fantastyczną zabawkę,
może warto zainwestować po pro-
stu w nożyczki, klej i kolorowy pa-
pier. To może okazać się dla nasze-
go potomka, w perspektywie czasu,
zbawiennym posunięciem. Zazwy-
czaj od nadmiaru jest problem
i głupota, a kiedy lekko niedosta-
je i musimy coś zrobić sami, wte-
dy ma szansę narodzić się geniusz.
Potem jest taka zasadnicza różni-
ca jak między konsumentem, bier-
nym odbiorcą i niezależnie myślą-
cym twórcą. Agnieszka Lampart
14 SCOTLAND PL
TEMAT NUMERU
DOKOŃCZENIE ZE STR. 13 etycznie. Jakie to towary? – Kosme-
k h
Brytyjczyk lubi kupować, zna kilka
łó h k k d d ł
DOKOŃCZENIE ZE STR. 13
ZAKUPYZAKUPY – I JAK TU NIE ZWARIO– I JAK TU NIE ZWARIOWAĆ?WAĆ?Zakupy to wyzwanie – upolować to, co najlepsze.
Dzieci z fabryki
ubrań w Sri-Lance.
SCOTLAND PL 15
REKLAMA
Oferujemy pomoc w załatwieniu
następujących spraw:
j y p
następujących spraw:
Oferujemy pomoc w załatwieniu
POLAK W SZKOCJI
231 Leith Walk, Edinburgh EH6 8NYtel. +44 (0) 7731 747463, tel. +44 (0) 131 554 2997
e-mail: [email protected]
• National Insurance Number - NIN
• Otwieranie konta bankowego• Pomoc w uzyskaniu pożyczki• Child benefit• Tax credit• Wymiana prawa jazdy na
brytyjskie• Housing benefit• Wniosek o mieszkanie
socjalne• Rezerwacja biletów
lotniczych
• Rozliczenia podatkowe• Zapis dziecka do szkoły• Karta CIS i CSCS• Zalożenie internetu• Pomoc w znalezieniu
mieszkania• Europejska karta
ubezpieczenia zdrowotnego• Pisanie business planu• Ubezpieczenie samochodu• Odszkodowania
powypadkowe• Transport na lotniska
Zatrzymała Cię policja? Otrzymałeś wezwanie do sądu?
Skontaktuj się z PDSO (Biuro Publicznych Obrońców/ prawo karne)
Bezpłatna pomoc prawna.
Adwokaci, cała Szkocja.
Zadzwoń: Milena (Mel) Jęczelewska 07917 052911
Email: milena@pdso org uk; www pdso org uk
PRAWO KARNE WYKROCZENIA DROGOWE (MANDATY – m.in. brak ubezpieczenia,
przekroczenie prędkości, brak MOT)
Odwiedź nas i skosztuj najlepszego, tradycyjnego, polskiego jedzenia.
Organizujemy wesela oraz przyjęcia okolicznościowe.Bistro GOSPODA jest usytuowana w centrum Glasgow, na London Road
London Road 129, Glasgow, G1 5BStel: 0141 548 69 07
GOSPODA
Dostawa do domu na terenie Glasgow i okolicach.W ciągłej sprzedaży polska garmażerka, wypieki i świeże pieczywo
Dania kuchni polskiej i europejskiej
Jako profesjonalny biegły księgowy
oferuje usługi w zakresie:
Rozliczeń Podatkowych
(CIS, Self Assessments, itp)
Otwieranie Działalności
Prowadzenie Ksiąg Rachunkowych
Rozliczenia Płacowe
ZAKUPY – I JAK TU NIE ZWARIOWAĆ?
16 SCOTLAND PL
ZWIEDZAMY SZKOCJĘ
Szlakiem szkockich zamkówSzlakiem szkockich
Oto trasa zamkowa, moż-
liwa do „zrobienia”
w jeden dzień, zwłaszcza przez
mieszkańców Aberdeen, którzy
do szlaku mają najbliżej. Z pew-
nością jednak wycieczka będzie
o wiele bardziej przyjemna, jeśli
przeznaczymy na nią cały week-
end.
Wycieczkę zaczynamy od zamku
i ogrodów w Kildrummy, zwanego
w czasach swej świetności „najszla-
chetniejszym z zamków północy”.
To jedne z najlepiej w Szkocji za-
chowanych ruiny z XIII w. Oto-
czone są przepięknymi zielonymi
polami, z leniwymi stadami owiec.
Zamek dostępny jest dla turystów
od kwietnia do października, a bi-
let wstępu kosztuje £3,70. Wstęp
do ogrodów jest również płatny,
ale z pewnością warto wygospoda-
rować sobie budżet na zwiedzenie
tych pięknych miejsc. Dla miło-
śników GPS podaję kod pocztowy
miejsca: AB33 8RA.
Kilka kilometrów dalej jadąc
na południe drogą A97, w miej-
scowości Glenbuchat znajduje
się wspaniale zachowany zamek
z XVI w.: Glenbuchat Castle. Ten
świetny, trzykondygnacyjny bu-
dynek, dostępny jest zwiedzają-
cym bezpłatnie. Przy wejściu wita
nas tablica z jego historią, a potem
sami zwiedzamy zakamarki tej do-
skonale trzymającej się budowli.
Z pewnością spędzimy tam wie-
le czasu spacerując po piwnicach,
piętrze i dachu, z którego rozpo-
ściera się przepiękny widok na zie-
loną dolinę. Przed zamkiem znaj-
duje się idealny teren na piknik.
Dalej na południe, na rozwi-
dleniu w miejscowości Forbe-
stown skręcamy w prawo na A944.
A po kilku kilometrach odbija-
my na Corgarff . Chcemy zwie-
dzić znajdujący się w tej miejsco-
wości zamek. Jakże wielkie jest
zdziwienie, kiedy jak okiem się-
gnąć same pola, ani śladu zam-
ku, za to zewsząd widoczny oka-
zały biały budynek wyglądający
jak większy domek farmera. Tak,
oto XVI-wieczny zamek Corgarff ,
którego pierwszym właścicielem
był John Forbes, zwolennik kró-
la Jamesa VI. Zamek ma przebo-
gatą historię i był świadkiem nie-
jednej masakry, bitwy i pożaru
– ponoć jest nawiedzany przez du-
chy tragicznie zmarłych. Dzielnie
broniła go swego czasu jego go-
spodyni, Margaret Forbes, jednak
i ją zmuszono do ucieczki. Oka-
zuje się, że prócz ciekawych mu-
rów w kształcie gwiazdy, podzi-
wiać przyjdzie nam malownicze
muzeum opowiadające historię
tego przedziwnego miejsca, kilka
lat temu pięknie odrestaurowane-
go przez Historic Scotland. Wstęp
£4.70, dzieci £2.35, kod pocztowy
AB36 8YP.
A my dalej na południe, górzy-
stą drogą A939. Na rozwidleniu
w Bridge of Garn, gdzie zabytkowy
mostek prezentuje nam charakte-
rystyczny dla Szkocji pocztówko-
wy widoczek, skręcamy w prawo
– drogą A93 w kierun-
ku Easter Balmoral.
Tam znajduje się
prawdziwa pe-
rełka północ-
nej Szkocji,
której czar
d o c e n i a j ą
również ci,
LATO TO IDEALNY CZAS NA ZWIEDZANIE ZAMKÓW ZNAJDUJĄCYCH SIĘ W PÓŁNOCNEJ CZĘŚCI SZKOCJI. PO PIERWSZE, SĄ SZANSE NA ZWIEDZANIE BEZ PARASOLA, PO DRUGIE WIELE OBIEKTÓW JEST DOSTĘPNE DLA TURYSTÓW JEDYNIE W WIOSENNO-LETNIM SEZONIE.
w kierun-
moral.
się
e-
-
Balmoral Castle - skrzydło zachodnie. Dominujący nad pejzażem, biały Corgarff Castle.
Pięknie zachowane ruiny Kildrummy Castle z XIII wieku.
SCOTLAND PL 17
ZWIEDZAMY SZKOCJĘ
Szlakiem szkockich zamkówh zamków
z najwybredniejszym, królewskim gu-
stem. Tutaj spędzimy resztę dnia. Za-
mek Balmoral to posiadłość należąca
do królewskiej rodziny, która zwiedza-
jącym udostępniona jest tyl-
ko kila miesięcy w roku:
od kwietnia do lip-
ca. Rodzina królew-
ska co roku chętnie
spędza tu wakacje,
organizuje polo-
wania, bale i spo-
tkania rodzinne.
Z pewnością jest to miejsce warte od-
wiedzenia (bilet: dorośli £7). Cała re-
zydencja rozpościera się na ogromnej
przestrzeni. Możemy obejrzeć królew-
skie stajnie dla rasowych koni i kucy-
ków, na których młody William i Harry
uczyli się niegdyś jeździć. W Sali balo-
wej, prócz strojów królowej, oraz koły-
ski prawdziwych księżniczek, ogląda-
my fi lm pokazujący rodzinę królewską
bawiącą się na terenie zwiedzanego
przez nas pałacu. To tutaj przebywała
królowa Elżbieta II, kiedy świat obie-
gła informacja o śmierci księżny Dia-
ny w 1997 roku.
Warto przed udaniem się do Bal-
moral zapoznać się z historią i teraź-
niejszością tego miejsca. Wszystkie
informacje znajdziemy na stronie in-
ternetowej www.balmoralcastle.com.
Jeśli zostanie nam jeszcze trochę czasu,
możemy zajrzeć do pobliskiego, pięknego
Braemar Castle (na Pd. A93), o którym
informacje również znajdują się w wysta-
wowej części Balmoral Castle.
Życzę miłego zwiedzania, a w dro-
dze powrotnej – uwaga na jelenie,
które lubią spacerować sobie drogą.
Agnieszka Bananik
Zapraszamy: wtorek – niedziela: 12.00 do 20.00The Mall Craigshill, EH54 5ED Livingston, Tel. 01506 43 66 83
WWW.POLISHTRADITION.CO.UK
DZWOŃ: 0788 162 1340Oferujemy pełen zakres usług
komputerowych. W Bathgate, Livingston,
Broxburn, Falkirk i okolicach
DOJAZD DO KLIENTA JEST ZA DARMOChętnie pomożemy również klientom
z Edynburga, Glasgow i okolic.
Jakikolwiek problem z internetem?Jakikolwiek problem z internetem?
jącym udost
ko kila m
od k
ca.
sk
sp
o
w
tk
Bridge of Garn
Braemar Castle z charakterystyczną, niespotykaną architekturą.
Posiadłość królewska Balmoral.
18 SCOTLAND PL
MAMA W SZKOCJI
Czy Twoje dziecko już znalazło się w naszym wspólnym albumie najmłodszych Polaków żyjących w Szkocji? Zachęcamy do przysyłania fotek Waszych pociech do albumu SCOTLAND.PL, wraz z imieniem, nazwiskiem, datą urodzenia dziecka i miastem, w którym mieszka. Nasz e-mail: [email protected]
NAS
Z AL
BUM
Filip Gabor 18.08.2008 Uphall Filip Skorb 13.03.2008 Edinburgh Izabela Kwiatkowska 14.09.2008
Edinburgh
Kacper Oskar Kopaczewski
17.04. 2008 Aberdeen
Coraz więcej Polaków mieszkających
w Szkocji decyduje się na dziecko. I o ile
przerażeni jesteśmy tutejszą służbą zdrowia
i znacznie różniącym się od polskiego spo-
sobem prowadzenia ciąży, to większość z nas
może być spokojna o swoje fi nanse. Pracują-
ce na Wyspach Polki mogą na równych za-
sadach, co z Brytyjki ubiegać się o zasiłki ro-
dzinne i inną pomoc fi nansową dla matek.
Praca, owszem, jest ważna, i należy ją szano-
wać, zwłaszcza w dobie kryzysu, ale dla przyszłej
mamy najważniejsze jest zdrowie jej i dziecka.
Korzystajmy z naszej przerwy na lunch, by jak
najlepiej wypocząć, dbajmy o zdrową dietę,
unikajmy nadgodzin, zwłaszcza w później-
szym okresie ciąży, dużo ruszajmy się i unikaj-
my stresów. Nie bójmy się też upomnieć o swo-
je prawa i starajmy się zachować równowagę
między pracą i wypoczynkiem.
Ciężarnym kobietom, które pracują za-
wodowo, brytyjskie prawo zapewnia specjal-
ną pomoc i ochronę w pracy. Warto wiedzieć
co nam jest należne, również wtedy, gdy po-
ciecha przyjdzie już na świat, by przez ten
piękny czas przejść bezstresowo.
Przyszłym mamom pracującym w Szkocji
przysługuje:
Płatny czas wolny przeznaczony na prze-
prowadzenie badań związanych z ciążą w ra-
mach tzw. antenatal care.
Każda ciężarna kobieta, bez względu
na staż pracy, ma prawo do czasu na rzecz
badań związanych z ciążą. Czas przeznaczo-
ny na badania jest płatny według normalnych
stawek obowiązujących za godzinę pracy. Od-
mowa przyznania pracownicy tego przywile-
ju jest niezgodna z prawem. Antenatal care
obejmuje badania zlecone przez lekarza, spo-
tkania z położną, jak również zajęcia w szko-
le rodzenia. Pracodawca ma prawo poprosić
o dostarczenie dowodu na przeprowadzenie
badania.
Prawo do należytych warunków pracy,
które nie szkodzą zdrowiu przyszłej mamy,
oraz ochrona przed zwolnieniem z pracy z po-
wodu ciąży.
Pracodawca ma obowiązek zapewnić swo-
im pracownikom odpowiednie warunki pra-
cy. Wiedząc o naszej ciąży, powinien ocenić,
czy nasza praca nie stwarza zagrożenia cią-
ży (risk assessment). Do podstawowych za-
grożeń zaliczamy: konieczność podnoszenia
i dźwigania ciężkich przedmiotów, przebywa-
nie w pozycji siedzącej lub stojącej przez dłuż-
szy czas, praca z substancjami toksycznymi,
oraz długie godziny pracy.
Pracodawca powinien zmniejszyć naraże-
nie na czynniki ryzyka lub zaoferować kobiecie
inne zadania. Jeśli żaden z tych warunków nie
jest możliwy do spełnienia, pracodawca jest zo-
bowiązany do zawieszenia w obowiązkach danej
pracownicy, i do kontynuowania wypłacania jej
dotychczasowej pensji. Ciąża nie może być po-
wodem do zwolnienia pracownika, ale należy
pamiętać, że nadal obowiązuje nas przestrzega-
nie wszystkich zasad panujących w miejscu pra-
cy, i jesteśmy zobowiązani do wykonywania zle-
conych nam prac, o ile są one dla nas i dziecka
bezpieczne, i o ile zdrowie nam na to pozwala.
Nasze uchybienia w wypełnianiu obowiązków
nadal mogą spotkać się z naganą przełożonych,
lub zwolnieniem dyscyplinarnym.
9 miesięcy urlopu macierzyńskiego
i możliwość wzięcia następnych 3 miesięcy
bezpłatnego urlopu.
Płatny urlop macierzyński, czyli Statuto-
ry Maternity Pay lub Maternity Allowance
przyznawany jest każdej kobiecie, która prze-
pracowała co najmniej 13 tygodni w ciągu 66
tygodni do dnia przewidywanego terminu
porodu. Jeżeli nasze dochody przewyższyły
500 funtów miesięcznie w tym okresie cza-
su, to nasz wypłacany przez 9 miesięcy zasiłek
wyniesie 494 funty miesięcznie. Na przedsta-
wioną prośbę, pracodawca musi udzielić nam
dodatkowych 3 miesięcy bezpłatnego urlopu.
Tylko osoby o niskich dochodach mogą ubie-
gać się o tzw. becikowe, czyli Sure Start Ma-
ternity Grant.
W przypadku problemów z dyskryminacją,
niesprawiedliwym traktowaniem, jak również
zwolnieniem z powodu ciąży, pomocy moż-
na szukać w Citizens Advice Bureau (www.ci-
tizensadvice.org.uk), Th e National Childbirth
Trust, lub w polskich biurach doradztwa.
Żeby dopominać się swoich praw kobieta
musi poinformować pracodawcę o ciąży naj-
wcześniej w 12 tygodniu ciąży. Może to zro-
bić wcześniej, jeśli warunki pracy zagrażają
ciąży. Pracodawca powinien być poinformo-
wany najpóźniej do 15 tygodnia przed roz-
wiązaniem. Powinniśmy też poinformować
pracodawcę o planowanym terminie przej-
ścia na płatny urlop macierzyński. O plano-
wanych badaniach oraz spotkaniach z położ-
ną również informujmy szefa tak wcześnie jak
to możliwe.
Więcej informacji o prawach pracy kobiet
w ciąży można znaleźć na anglojęzycznych
stronach:
www.hse.gov.uk/mothers – BHP dla ciężarnych
www.direct.gov.uk. – zasiłki
Ewa Suszyńska
oraz więcej Polaków mieszkających
S k ji d d j i d i k I il
mach tzw. antenatal care.
K żd i ż k bi b l d
lub zwolnieniem dyscyplinarnym.
9 i i l i ń ki
Ciąża a praca Ciąża a praca – prawa przyszłych mam– prawa przyszłych mam
Przyszła mama w pracy jest objęta szczególną troską, przekładającą się na kon-
kretne prawa.
SCOTLAND PL 19
REKLAMA
Inspiration Ink Tattoo Studio
20 SCOTLAND PL
PORTRETY / Z PAMIĘTNIKA EMIGRANTA
Z pamiętnika emigranta Bud Neill (1922- 1970)
rysownik, karykaturzysta
PORTRETYPrzepychanki
… Bo jak wiadomo, Polak Po-
lakowi nierówny. – Ten, co zo-
stał w kraju, to patriota, wzoro-
wy mąż, ojciec, syn i kolega. Nie
opuszcza swoich. Nie szuka szczę-
ścia gdzieś na obczyźnie, nie wy-
dziwia. Niedziela w rodzinnym
gronie, u teściów, albo rodziców,
obiadek po kościele, wymiana lo-
kalnych plotek, potem rodzinny
czas programów rozrywkowych
np. o tańcu, albo grill, bo już prze-
cież ciepło. To jemu należy się te-
raz wszystko: praca, podwyżka,
szacunek, poważanie. – Ci, co wy-
jechali, to tacy jacyś, „wyjechani”,
„londyńczycy” i inne nieudaczni-
ki. – Siedzą wszyscy na zmywa-
kach, lub tyłki bogatym Angli-
kom podcierają i jeszcze cieszą się,
że mają pracę – najgorszą, której
nikt nie chciał, której nie tknąłby
się żaden z wyżej wspomnianych
wspaniałych i przykładowych ko-
legów. – Nie zazdrościmy jej. Po-
jechała. Haruje. Nie po to studia
kończyła, żeby teraz… – A co ona
tam zarobi? W sumie niewiele.
A po świecie się tuła. Męża
by tu w Pol-
sce szuka-
ła, bo już
p r z e c i e ż
niemłoda.
Koleżanki już pożenione, a jej się
świata zachciało. – Aż mi się nie
chce wracać tam do tych bura-
ków, co nigdy nawet murzyna nie
widzieli. Co oni o świecie wiedzą?
Polski zaścianek! Nic po angiel-
sku nie kumają – jak oni w ogóle
w dzisiejszym świecie żyją? Masa-
kra! Masakra! – My was nie chce-
my z powrotem, bo potrafi cie róż-
ne rzeczy, o których my nie mamy
pojęcia, jak profesjonalna obsłu-
ga klienta. Bo niby gdzie w Polsce
tego się uczyć, skoro każda pani
ekspedientka obrażona, że się
jej przeszkadza. – Taki zza gra-
nicy to przyjedzie, pouśmiecha
się do klientów, od razu nas z za-
grzanej posadki wygryzie. – Nie
chcemy tam wracać, gdzie jedyne,
co się liczy, to układy, znajomości,
plecy, gdzie strach cokolwiek robić,
strach mówić, co się myśli, strach
być sobą, gdzie wszyscy są wiecz-
nie niezadowoleni i gburowaci. –
Nie chcemy was z powrotem, nie
zadzierajcie nosa. – Po co wracać,
skoro nasz kraj nie jest już naszym
krajem?
Jak w każdym wielkim
mieście, tak i w Glas-
gow są pomniki upamiętniające
wielkich tego świata. Monumen-
talne fi gury stają na straży mija-
jącego czasu. Nieporuszone co-
dziennie witają nas na szlakach
miasta.
Na skrzyżowaniu Woodlands
Road z Woodlands Gate w Glas-
gow stoi bezsprzecznie moja ulu-
biona fi gura z brązu: Lobey Do-
sser z Rank Bajin okrakiem na El
Fideldo, jedynym dwunożnym
koniu na Zachodzie.
Figura powstała według pro-
jektu dwóch rzeźbiarzy: To-
nego Morrow oraz Nicka Gil-
lon’a w 1992 roku z darowizn
zebranych na tenże szlachetny
cel.
Kim jest Lobey Dosser? Praw-
dziwy mieszkaniec Glasgow, czyli
Glaswegian, nie będzie miał pro-
blemu z odpowiedzią. Lobey Do-
sser ma zresztą wielu fanów nie
tylko w Glasgow czy też w Szko-
cji, ale także w różnych zakąt-
kach tego globu. Kim zatem jest
ów tajemniczy gość na dwunoż-
nym koniu? Otóż jest to postać
fi kcyjna stworzona przez Buda
Neilla, rysownika pochodzącego
z Glasgow. Lobey Dosser pierw-
szy raz zaistniał w 1949 roku na ła-
mach Evening News i tak przez
wiele lat cieszył Szkotów bez
względu na wiek, stając się w la-
tach 50-tych postacią wręcz kul-
tową. Bud Neill z kolei przeszedł
do historii jako wielki rysownik
swoich czasów. Z łatwością prze-
nosił on życiowe, humorystyczne
historie w krainę fi kcji. Fenome-
nem jego rysunkowych historii
było to, że szkocki świat prze-
niósł z wielką swobodą na Dzi-
ki Zachód. Do miejsca zwanego
Calton Creek gdzieś, ponoć nie-
daleko Arizony, do miejsca gdzie
mieszkańcy, choć na Dzikim Za-
chodzie, mówią z całkiem po-
prawnym szkockim akcentem,
gdzie porządku strzeże szeryf –
Lobey Dosser.
Bud Neill, lub raczej William
Neill urodził się w Glasgow, nie-
długo potem jednak cała jego
rodzina przeprowadziła się
do Troon, gdzie też młody Bud
godzinami podziwiał gwiazdy
niemego kina. Tam też zrodziła
się jego wielka fascynacja Dzi-
kim Zachodem. W latach 30-
stych wyemigrował na jakiś czas
do Kanady, gdzie mógł podzi-
wiać wielkich rysowników. Tak
po krótce przedstawia się histo-
ria człowieka, który nie poprze-
stał jedynie na marzeniach, ale
jego marzenia stały się stylem
życia. Ita
Zawartość cukru w cukrzeJestem zagorzałą fanką słody-
czy. Niestety… I mam pewne ob-
serwacje w tym temacie. Brytyj-
skie słodycze są o wiele słodsze
niż polskie. Oczywiście można
znaleźć wersje „dark chocolate”
dla koneserów, ale zwykłe batoni-
ki czy mleczne czekolady są o wie-
le słodsze niż w Polsce. To pewnie
tłumaczy, dlaczego Brytyjczycy
nie lubią polskich słodyczy. Dla
nich czekoladki Wedla, czy też
tak kultowe Prince Polo są ble-
ee. Niewystarczająco słodkie. Po-
dobnie jest tu z jogurtami – są tak
przesłodzone, że nie da się tego
jeść. Ja nie potrafi ę, a dawniej do-
bry jogurcik z Bakomy był moim
stałym elementem dnia. Podob-
nie płatki śniadaniowe z dodat-
kami czegokolwiek np. miodu –
tutaj są przesłodzone. Pasą się ci
ludzie tutaj, cokolwiek do ust bio-
rą, bo i w chlebie cukier, i wszę-
dzie, i jeszcze połączony z tłusz-
czem i solą w gigantycznych
proporcjach. Efekty widoczne go-
łym okiem. Dla mnie akurat efekt
jest odwrotny, bo obecnie nie je-
stem w stanie zjeść w całości tu-
tejszego batonika z powodu prze-
słodkości. W rezultacie, nawet
jak się na coś skuszę, to po ma-
łym kawałku odpadam. Tak oto
– cukier jest wszędzie. Tylko nie
w cukrze! Przydałoby się porów-
nać zawartość cukru w cukrze –
polskim i szkockim. Ma prywat-
na sonda wykazała, że nie jestem
jedyna, która zauważyła ten feno-
men. Tutejszy cukier jest mniej
słodki, co odczuwa się w sytu-
acji słodzenia herbaty. Mnie już
nie szokują goście z Polski sięga-
jący po czwartą łyżeczkę, by ich
bursztynowy napój uzyskał pożą-
dany smak. emigrANKA
Lobey Dosser i Rank Bajin na dwunożnym El Fidelo, Glasgow.
Bud Neill
SCOTLAND PL 21
REKLAMA
WYPOŻYCZALNIA SAMOCHODÓWWYPOŻYCZALNIA SAMOCHODÓWW POLSCEW POLSCEWYPOŻYCZALNIA SAMOCHODÓWW POLSCEBEZPŁATNIEpodstawiamy
samochody
na lotniska
BEZ LIMITU
KILOMETRÓWRewelacyjne ceny
informacje i rezerwacjainformacje i rezerwacja
+48 32 22 35 472+48 32 22 35 472
+48 601 431 772+48 601 431 772
informacje i rezerwacja
+48 32 22 35 472
+48 601 431 772
www.wypozyczsamochod.plwww.wypozyczsamochod.plwww.wypozyczsamochod.pltel.: 07723338437, 01324875445, 07846204299
www.delta-scotland.co.uk, e-mail: [email protected]
Cena £1.40 (min. opłata za 15kg-£21)
Transport raz w tygodniu
Termin realizacji 3-9 dni
Serwis od drzwi do drzwi
PACZKI DO POLSKI
TERAZ TEŻ PACZKIZ POLSKI
22 SCOTLAND PL
PORADNIK
Lekcja AngielskiegoLekcja Angielskiego Przygotowała Aleksandra Bukowczyk ▼
PrzymiotnikiDzisiejsza lekcja w całości poświęcona jest przymiotni-
kom, bogactwu ich znaczeń oraz synonimom i antoni-
mom.
1) I’m fi ne to jedno z najczęściej używanych wyra-
żeń w języku angielskim, ale czy wiecie, że słowo
fi ne ma też kilka innych znaczeń?
Połącz:
1. Fine diff erence
2. Fine weather
3. Fine dust
4. Fine girl
5. Fine hair
6. Fine edge
2) Które słowo nie pasuje do pozostałych?
a) noble, humble, aristocratic, titled, lordly
b) handsome, attractive, stunning, ugly, elegant
c) delicate, fragile, weak, fl imsy, strong
d) lean, slender, meagre, fat, lanky
e) uncultured, mannerly, civil, courteous, aff able
3) Przeciwieństwa możemy tworzyć dodając różne
przedrostki. Najczęściej spotykanym jest przedro-
stek “un”, np. Friendly – unfriendly.
Dopasuj przedrostki: in-, un-, il-, im-, ir-
correct
patient
logical
polite
legal
possible
responsible
rational
formal
reliable
4) Wstaw przymiotniki (przeciwieństwa) z po-
przedniego ćwiczenia:
We had an ____ meeting yesterday about my ____
behaviour last week. It was absolutely terrible. I feel re-
ally sorry that I left the offi ce open for the night but it
doesn’t give my boss any right to be ____. In fact, he
was really rude. He shouted at me and called me ____.
As if he could trust anyone else! And it’s not that I am
____ – I can take responsibility for my own actions. But
the worst thing was that my explanation was so ____!
I made up a story which didn’t have much sense altoge-
ther. And now, although I have done nothing wrong, I
have an ____ feeling that he’s going to fi re me.
informal, impolite, unreliable, irresponsible, illogical,
irrational
Odpowiedzi:
1) 1- subtelna różnica, 2- piękna pogoda, 3- drobny kurz,
4- wspaniała dziewczyna, 5- cienkie włosy, 6- ostre ostrze;
2) a- humble, b- ugly, c- strong, d- fat, e- uncultured; 3)
incorrect, impatient, illogical, impolite, illegal, impossible,
irresponsible, irrational, informal, unreliable; 4) informal,
impolite, unreliable, irresponsible, illogical, irrationalKażda osoba, która w Wielkiej
Brytanii pobiera od państwa
pieniądze z tytułu tax credits zo-
stała w ostatnim czasie skontak-
towana przez urząd skarbowy
w celu dostarczenia faktycznych
danych na temat dochodów
za poprzedni rok podatkowy.
Również każdy Polak pobierający
taki zasiłek dostał list formatu A4
z listą pytań dotyczących zeszło-
rocznych zarobków.
Dlaczego konieczne jest prze-
kazanie urzędowi takich infor-
macji? Tax credits przyznawane
są na okres roku podatkowego
trwającego w Wielkiej Brytanii
od 6 kwietnia do 5 kwietnia na-
stępnego roku. Wysokość zasił-
ku uzależniona jest od sytuacji
fi nansowej i osobistej aplikanta,
i jest określana w przybliżeniu.
Dopiero potwierdzenie faktycz-
nych dochodów za poprzedni rok
podatkowy, bazujące na danych
zawartych w na-
szym dokumen-
cie P60, wysta-
wianym przez
naszego praco-
dawcę, pozwo-
li urzędowi do-
kładnie określić
czy wysokość
wypłacanych
świadczeń była
odpowiednia.
Często zdarza
się, że urząd
naliczył po-
c z ą t k o w o
zbyt wysoką
stawkę i w bieżącym roku będzie-
my musieli zwrócić nadpłacone
pieniądze. Dzieje się tak zwłasz-
cza w sytuacji, kiedy nie powia-
domiliśmy urzędu o zmianach,
jakie zaszły
w naszych
d o c h o d a c h ,
na przykład
o podjęciu do-
datkowej pra-
cy, lub podwyż-
ce pensji. Roczny
przegląd tax cre-
dits jest obowiąz-
kowy, jeśli chce-
my, żeby zasiłek był
nam nadal wypłaca-
ny. Jeśli nie wypełni-
my kwestionariusza,
lub nie skontaktuje-
my się z urzędem telefonicznie,
wpłaty zostaną wstrzymane. Oto
linia telefoniczna, dzięki której
możemy proces dokonać za po-
mocą jednego telefonu: 0845 300
3900.
Pamiętajmy również, że opusz-
czając na dobre Szkocję, decydu-
jąc się na powrót do Polski, mu-
simy poinformować o tym urząd
zajmujący się tax credits, by unik-
nąć nieprzyjemności. Teraz mo-
żemy urząd ten skontaktować
również bezpośrednio z Polski,
dzwoniąc pod numer telefonu:
+ 44 289 053 8192.
W większości przypadków,
termin odesłania dokumentu Tax
Credits Annual Declaration mija
z końcem lipca.
Przygotowało Biuro Doradztwa AKAPIT z Glasgow
Odnowienie zasiłku Tax credits
a. drobny
b. piękny, ładny
c. ostry
d. cienki
e. subtelny
f. wspaniały
w na-
men-
ysta-
rzez
aco-
wo-
do-
ślić
ość
ch
ła
a.
a
d
domiliśmy urzędu
jak
w
d o
na
o p
datko
cy, l
ce pe
przegl
dits je
kowy,
my, żeb
nam na
ny. Jeśli
my kwe
lub nie
SCOTLAND PL 23
REKLAMA
www.auto-wynajem.pl
Bez limitu kilometrów!
Bez KART KREDYTOWYCH!
+48 32 225 00 90 +48 501 777 141
0141 334 26200141 334 26200141 334 2620
Zastanów sie zanim zabezpieczysz długi pod zastaw swojego domu. Twój dom moze zostac przejety, jesli nie podtrzymasz spłat swoich rat hipotecznych. Porada podlega opłacie w wysokosci 0.75% wartosci kredytu. Odpowiadając na powyższą reklamę akceptujesz fakt iż KAŻDA przyszła korespondencja będzie w jezyku angielskim.Network Mortgages Ltd jest mianowanym przedstawicielem Personal Touch Finacial ServicesLtd, ktory jest regulowany przez Financial ServicesAuthority.
Think carefully before securing other debts against your home. Your home may be repossessed if you do not keep up repayments on your mortgage. There will be a fee for mortgage advice of 0,75% of the loan amount. By responding to this promotion you accept that ALL future written correspondence and documentation will be provided in English. Network Mortgages Ltd is an Appointed Representative of Personal Touch Financial Services Ltd. which is authorised and regulated by the Financial Services Authority
Call Network Mortgages Ltd on:Zadzwoń do Network Mortgages Limited:
By rozmawiac po polsku , poproś Kingę • To speak in Polish ask for Kinga.
- Ubezpieczenia – (Life Insurance)- Ubezpieczenie dochodow – (Income Protection)- Ubezpieczenie Biznesu – (Business Insurance)
By responding to this promotion you accept that ALL future written correspondence and documentation will be provided in English
Network Mortgages Ltd is an Appointed Representative of Personal Touch Financial Services Ltd which is authorised and regulated by the Financial Services Authority.
0141 334 26200141 334 26200141 334 2620
Call Network Mortgages Ltd on:Zadzwoń do Network Mortgages Limited:
By rozmawiać po polsku , poproś Kingę • To speak in Polish ask for Kinga.
Profesjonalna sieć sklepów z odżywkami i suplementami diety dla sportowców i nie tylkoProfesjonalna sieć sklepów z odżywkami i suplementami diety dla sportowców i nie tylko
Vitamin-Shop EDINBURGH
20 Crighton Pl
Edinburgh, EH7 4NY
Vitamin-Shop GLASGOW
98 Saltmarket, Glasgow, G1 5LD
24 SCOTLAND PL
ROZMAITOŚCI
Letnia przejażdżka? Letnia przejażdżka? Tylko najnowszym Porsche GT3 911!Tylko najnowszym Porsche GT3 911!
ŚWIAT GIER
Latem wyjątkowo przyciągają nas piękne
kobiety i szybkie samochody. To dobrze
zatem, że w maju do sprzedaży trafi ło nowe
porsche 911 GT3. Nówka od poprzedniej wer-
sji różni się przede wszystkim mocą i dynami-
ką jazdy. Oczywiście nadal jest to najbardziej
sportowa, dopuszczona do ruchu na normal-
nych drogach „911-tka”. Obecny sil-
nik generuje o 20 koni więcej
niż poprzedniego, głównie dzięki zwiększeniu
pojemności skokowej o 200 centymetrów sze-
ściennych – do 3,8 litra. Poprawiono też wy-
mianę gazową poprzez regulację wałków za-
worów wylotowych systemem VarioCam. Do
setki rozpędzimy się teraz w 4,1 sekundy, po 8,2
sekundach od startu osiągniemy prędkość 160
km/h. Prędkość maksymalna to 312 km/h. A co
z dynamiką jazdy? Sportowo dostrojony wa-
riant Porsche Stabiliby Management PSM po-
zwala na stopniowe wyłączanie regulacji Sta-
bility Control (SC) i Traction Control (TC). Tak oto
kierowca posiadł całkowitą
kontrolę nad GT3.
Teraz on de-
cyduje, kto prowadzi – wciskając odpowied-
ni przycisk. Nowością jest system podnoszący
przednią oś – po wciśnięciu przycisku przód
nadwozia unosi się o 3 cm, co umożliwia jaz-
dę po nierównej nawierzchni lub pokonywa-
nie stromych podjazdów. Cena podstawowego
modelu też wzrosła w porównaniu do cen po-
przednika – o 4,5 tys. euro, co daje sumę nie-
malże 117 tys. euro. Scotin
Nowy Wolverine robi dobre
wrażenie, zupełnie jak naj-
nowszy fi lm z Hugh Jackmanem
w roli wilkołaka. Bohater gry wy-
gląda zresztą jak fi lmowy. Oba
mówią tym samym głosem. An-
tybohater, przyrodni brat Logana,
Victor Creed też przypomina gra-
jącego go Lieva Schriebera. Nie-
którzy mutanci drużyny X różnią
się od fi lmowych, ale to nie prze-
szkadza ani mi, ani dowódcy, puł-
kownikowi Stryker’owi.
W tej grze musi być, i jest,
ostro, krwawo i efektownie. Pazu-
ry Rosomaka tną na pasy wrogów,
a nawet powietrze. Im ktoś głębiej
siedzi w komiksach Marvela, tym
więcej wyciągnie interesujących
nawiązań w tej naprawdę dobrze
zrobionej grze. Tutaj ciała i części
zostają na ziemi, i takie właśnie de-
tale odróżniają grę dobrą od takiej
sobie. Ostra walka wymaga umie-
jętności mało odbiegających
od wprawnego pianisty. Pozosta-
wiam zainteresowanym odkrywa-
nie arcyefektownych kombinacji,
do których używamy całej gamy
naszej klawiatury. Minusem jest
zdecydowanie powolne ładowa-
nie poziomów. Potem w trakcie
gry jest już gładko, ale czekanie
„pomiędzy” mnie rozbraja. Pole-
cam i przestrzegam. Gra świetna
– grafi cznie, i pod każdym wzglę-
dem. Uwaga – naprawdę wciąga,
więc nawet się do niej nie zbliżaj,
jak masz pilne sprawy w „realu”.
Tomasz Mołek
SCOTLAND PL 25
REKLAMA
Biuro Doradztwa
PADA, WIEJE, A TY MASZ TYLE SPRAW DO ZAŁATWIENIA…TERAZ Z BIUREM DORADZTWA AKAPIT
MOŻESZ ZAŁATWIĆ SWE SPRAWY NIE WYCHODZĄC Z DOMU!Wprowadzamy nowe udogodnienia dla naszych klientów: pomoc przez telefon:
National Insurance Number Europejska Karta Zdrowia Zwrot podatku Karta CSCS Zmiana adresu Rejestracja i wyrejestrowanie w gazowni i elektrowni Tłumaczenia I wiele innych…
TERAZ OBSŁUGUJEMY CAŁĄ SZKOCJĘMOŻEMY CI POMÓC GDZIEKOLWIEK MIESZKASZ
Zadzwoń na 0141 339 00 11 lub 07957 22 11 77
TERAZ CAŁA
SZKOCJA!
258 Hilltown, Dundee ,DD3 7AS tel. 07999624382,
czynny od poniedziałku do soboty od godz.11.00 do 19.00
26 SCOTLAND PL
KULINARIA
Owocowy zawrót głowy
Jabłka z łososiem◗ 6 dużych jabłek
◗ 450 g świeżego szpinaku
◗ 15 dag masła
◗ 3 łyżki mąki
◗ 1 łyżka suszonych liści bazylii
◗ 2 ½ szklanki gęstej śmietany
◗ 2 żółtka
◗ ½ szklanki tartego żółtego sera
◗ 5 dag wędzonego łososia
Podgrzewamy piekarnik do temp 180o C. Odci-
namy wierzchołki jabłek i wydrążamy owoce
tak, aby pozostała warstwa miąższu o grubości
0,5 cm z nieuszkodzoną skórką. Jabłka kładzie-
my na blasze do pieczenia. Posiekany szpinak
podsmażamy do miękkości na 4 łyżkach masła,
na dużym ogniu, odstawiamy. Topimy pozostałe
4 łyżki masła i rozprowadzamy w nim mąkę. Do-
dajemy bazylię i 2 szklanki śmietany. Gotujemy
na małym ogniu do zagęszczenia. W pozosta-
łej śmietanie rozprowadzamy żółtka, po czym
dodajemy je do sosu, mieszamy i odstawiamy.
Do wydrążonych jabłek wkładamy połowę ło-
sosia, na łososia szpinak i ponownie pozosta-
łą część łososia, polewamy sosem. Przykrywa-
my jabłka odciętymi wierzchołkami, pieczemy
w piekarniku w 250oC przez 15-20 min., aż skórki
będą miękkie. Podajemy z pilawem z ryżu i ku-
kurydzą z puszki zmieszaną z czerwoną, słodką
papryką, pokrojoną w kostkę.
Owocowy drink◗ wódka
◗ Sprite
◗ truskawki lub inne owoce np. kiwi, maliny, jagody
Do blendera wrzucamy owoce (jeden rodzaj owoców), wle-
wamy Sprite – tyle żeby owoce były
zakryte. Miksujemy. Dolewamy
wódkę – ilość według uznania,
w zależności od tego, jak moc-
ny chcemy mieć drink. Mik-
sujemy jeszcze przez chwilę.
Podajemy w szklaneczce,
z pokruszonym lo-
dem i słomką.
Lato to czas owoców. Pewnie tęsknimy za na-
szymi polskimi sezonowymi truskawkami
i czereśniami, porzeczkami i agrestem. Pewnie
również uwielbiamy zajadać się pysznymi owo-
cami pochodzącymi z tak zwanych ciepłych
krajów, takimi jak mango, brzoskwinie, melony
czy ananasy.
Zachwalanie owoców nie jest chyba po-
trzebne. One same do nas wołają intensyw-
nością swych kolorów, kuszącym aromatem,
obiecującymi raj w ustach nazwami. Owoce
to witaminy. Owoce to intensywne doznania
smakowe. Owoce to niezbędny składnik naszej
diety. Owoce są pyszne same w sobie. Ja mo-
głabym je jeść bez przerwy. Tak łatwo je mieć
zawsze przy sobie. Lepsze przecież to niż pacz-
ka chipsów. Gdziekolwiek jesteśmy – w naszej
często pochmurnej Szkocji, w słonecznej Hisz-
panii czy innym urlopowym kraju, lub w naszej
owocowej Polsce – korzystajmy z tego letniego
czasu, by dokarmić się tymi lekkimi, słodkimi
i orzeźwiającymi pysznościami. Owoce gro-
madzą słońce. Owoce oddają nam swą słodycz
i zamknięte w sobie promienie, co dodaje nam
lekkości i energii.
Co tu więcej mówić! Oto przepisy na owo-
cowe potrawy. Dobre knedle z owocami „cho-
dzą” za mną od wielu dni. Grillowanego bana-
na już wypróbowałam podczas weekendowego
piknikowania. Jabłka z łososiem – dla smakoszy,
którzy wolą „na słono”. A owocowy drink – dla
wszystkich pełnoletnich, którzy w upał szukają
ochłody. Smacznego! Kamilla Nowacka
Grilowany bananBanana w skórce kładziemy na rozżarzonym grillu i piecze-
my z obu stron aż zrobi się czarny. Skórkę upieczonego ba-
nana przecinamy wzdłuż. Przed podaniem możemy polać
sokiem z cytryny.
Deser ryżowy z jabłkiem◗ 1 szklanka ryżu
◗ 2 szklanki mleka
◗ 1 łyżka masła
◗ skórka z cytryny
◗ pół szklanki cukru
◗ 1 jajko
◗ pół kg jabłek
◗ 2 pomarańcze
◗ 5 dag rodzynek
◗ pół szklanki syropu malinowego lub
truskawkowego
Do wrzącego mleka z dodatkiem masła,
cukru, odrobiny soli i startej skórki cytry-
nowej wsypujemy ryż. Gotujemy mie-
szając, na małym ogniu, aż będzie lepki,
studzimy. Do chłodnego ryżu dodajemy
żółtko i pianę z białka, mieszamy. Ob-
rane jabłka trzemy na tarce, dodajemy
uprzednio namoczone rodzynki. Obrane
pomarańcze kroimy w plasterki. Do for-
my zwilżonej zimną wodą i posypanej
cukrem pudrem wkładamy warstwę
ryżu, na to jabłka z rodzynkami, posypu-
jemy cukrem, pomarańcze, i tak na prze-
mian. Wierzchnią warstwą powinien być
ryż. Naczynie wstawiamy do lodówki.
Schłodzony deser wykładamy do góry
dnem na półmisek i polewamy syropem
owocowym.
Sałatka marchewkowo-ananasowa◗ 75 dag marchewki
◗ 6 plastrów ananasa z puszki
◗ mały kawałek imbiru
◗ łyżka soku z cytryny
◗ łyżka posiekanej natki pietruszki
◗ pieprz, sól, masło
Obraną marchewkę kroimy w plasterki i blanszujemy przez
2 min. we wrzątku. Ananas kroimy w kostkę. Starty imbir
podsmażamy na odrobinie masła, po czym dodajemy mar-
chewkę i ananas. Smażymy mieszając ok. 5 minut. Przypra-
wiamy do smaku sokiem z cytryny, solą, pieprzem i posy-
pujemy natką.
Knedle z morelami◗ 100 g masła
◗ Starta skórka z 1 cytryny
◗ 40 g cukru
◗ sól
◗ 250 g twarożku homogenizowanego
◗ 170 g mąki
◗ 8 dojrzałych moreli
◗ 8 kostek cukru
◗ 50 g tartej bułki
◗ 20 g cukru pudru
Ucieramy ręcznie lub mikserem 60 g ma-
sła, skórkę cytrynową, cukier i szczyptę
soli. Dodajemy twarożek i mąkę, ciasto
odstawiamy w chłodne miejsce. Mo-
rele kroimy na pół, wyjmujemy pestki,
a na ich miejsce wkładamy po l kost-
ce cukru. Ciasto dzielimy na niewielkie
porcje i zwilżonymi dłońmi zawijmy
w nie morele. Tak uformowane knedle
gotujemy we wrzątku przez ok. 20 mi-
nut, aż wypłyną na powierzchnię wody.
Ugotowane knedle wyjmujemy z wody
i podajemy polane samym masłem, lub
masłem zasmażanym z bułką tartą, i po-
sypane cukrem.
Melon i papaja z szynką parmeńską◗ 1 dojrzały melon
◗ 2 papaje
◗ 12 plasterków bardzo cienko pokro-
jonej szynki parmeńskiej
◗ 1 łyżka soku z cytryny
Melona kroimy na pół, usuwamy
pestki i kroimy w plastry. Podobnie
przygotowujemy obrane ze skór-
ki papaje. Wszystko kropimy sokiem
z cytryny. Szynkę zwijamy w ruloni-
ki. Na talerzach układamy na prze-
mian melona, papaję i szynkę. Wkła-
damy na chwilę lodówki. Serwujemy
schłodzone.
SCOTLAND PL 27
Prywatne SPA we własnym domu
Owocowy zawrót głowy
W każdym mieście znajdzie-
my miejsce, gdzie możemy
się zrelaksować dzięki specjalistycz-
nemu masażowi. Możemy jednak
równie łatwo wprowadzić zwyczaj
masażu pod nasz dach, samemu
ucząc się jak go wykonywać. Taki
wspólnie spędzony czas może oka-
zać się zdecydowanie lepszą opcją
niż wieczór przed telewizorem. Do-
stępne na rynku zestawy do masa-
żu, np. zestaw do masażu ciepłymi
kamieniami, wraz z instrukcją wy-
konywania zabiegu, mogą wpro-
wadzić do naszego domu zupełnie
nową jakość, wiele radości i pomo-
gą nam odciąć się od rutyny dni
i tygodni.
Pomysł na udany weekend?
Wieczorny, długi masaż przy won-
nych świecach i relaksującej muzy-
ce.
Masaż jest to zabieg, który może
mieć cele lecznicze, relaksacyjne
albo może też przygotowywać mię-
śnie do wysiłku. Jego historia się-
ga Starożytności, kiedy był on czę-
ścią obrzędów religijnych. Z czasem
stał się elementem medycyny, i tak
w niektórych częściach świata wy-
korzystywany jest do dziś.
Jest dobry prawie na wszystko.
Jednakże istnieją pewne przeciw-
wskazania, o których warto wie-
dzieć. Szczególną ostrożność należy
zachować w sytuacjach takich jak:
ciąża i menstruacja, zmiany skór-
ne, nowotwory, krwotoki, hemo-
fi lia, żylaki, nadciśnienie, choroby
o podłożu bakteryjnym, wiruso-
wym i pasożytniczym, oraz gorącz-
ka.
Dobry masaż wpływa zbawien-
nie na skórę, sprawiając, że jest le-
piej odżywiona, bardziej elastycz-
na i dłużej zachowuje młodość.
Nasze mięśnie też uwielbiają do-
tyk, bo dzięki niemu zwiększa się
ich wydolność, nawet kilkukrot-
nie. Podobnie dzieje się ze stawa-
mi i więzadłami, które dzięki ma-
sażom zwiększają swą elastyczność,
co znacznie zmniejsza ryzyko kon-
tuzji.
Masaż stał się codzienną częścią
troski o piękny wygląd wielu dzi-
siejszych kobiet. Jest to sekret gład-
kiego ciała, w którym nie ma śladu
szpecącego cellulitu.
Zachęcam do zgłębienia wie-
dzy na temat masażu. A oto, krok
po kroku opis relaksującego masa-
żu twarzy.
Często nie zdajemy sobie spra-
wy z tego, jaką pracę wykonują co-
dziennie mięśnie naszej twarzy.
Uwaga – masaż tej części ciała jest
tak kojący, że nasze ciało będzie do-
magało się go jak najczęściej. Stosu-
jemy go po uprzednim oczyszcze-
niu skóry, oraz peelingu, nakładając
odżywczy krem.
1 krokRozpoczynamy od łuków brwiowych. Uciska-
my je dwoma palcami i masujemy w kierun-
ku skroni.
2 krokDwoma środkowymi palcami masujemy skro-
nie – okrężnymi, powolnymi ruchami.
3 krokPowoli, tymi samymi ruchami, przemieszcza-
my się na kość policzkową. Następnie schodzi-
my po obwodzie twarzy aż do brody.
4 krokRozpoczynamy uciskanie brody. Pracujemy
wszystkimi palcami, ugniatając lekko bro-
dę, następnie kolistymi ruchami kierujemy się
na policzki, które masujemy wnętrzem dłoni.
5 krokMasaż ust – niewielkimi ruchami okrężnymi
masujemy usta. Głaszczemy okolicę ust deli-
katnie.
6 krokNos – masujemy po bokach okrężnymi i wy-
miatającymi ruchami.
7 krokCzoło – skórę dociskamy nieco mocniej. Masu-
jemy okrężnymi ruchami, dwoma lub trzema
palcami zaczynając od środka czoła. Przesuwa-
my się symetrycznie obiema rękami do boków,
kiedy jesteśmy prawie na włosach to obniżamy
dłoń o jedną odległość opuszka palców. Teraz
masujemy od boku do środka.
8 krokMasujemy czoło ruchami starającymi się wy-
gładzić zmarszczki.
9 krokDelikatnie oklepujemy opuszkami palców całą
twarz. Następnie stosujemy ruchy muskające.
Renata Tomaszek
LATEM NASZE CIAŁO I UMYSŁ PRAGNĄ RELAKSU, SŁOŃCA I WYPOCZYNKU. WARTO PAMIĘTAĆ, ŻE DOSŁOWNIE W ZASIĘGU NASZYCH RĄK ZAWSZE ZNAJDUJE SIĘ UWAŻANA ZA JEDNĄ Z NAJSKUTECZNIEJSZYCH FORM ODSTRESOWUJĄCYCH, CZYLI MASAŻ.
5 krokMasaż usustt – niewielkimi ruchhamamii okokręrężżnżnymmymymiiiiiiii i
KOSMETYKA
Namów partnera na wieczór z masażem, świecami, muzyką i wonnymi kadzidłami.
PORADNIK KOMPUTEROWY/GADŻETY
28 SCOTLAND PL
GADŻETY
Masz problem z komputerem– przyjedziemy do Ciebie Zadzwoń 077 109 69967
NoprobsIT Polski Sklep Komputerowy
451 Duke Str. (pomiędzy
Lloyds TSB a Lidlem)
G31 1RD Glasgow
Tel. 0141 554 4461
oraz 077 109 69967
Okulary Incognito dla VIP-ówJeśli czujesz się gwiazdą, jest to gadżet dla
ciebie! Teraz paparazzi lub po prostu twoi
znajomi mogą wysilać się i pstrykać tyle fotek
ile mają ochotę – twoja tożsamość pozostanie
tajna. Zdjęcia nie udowodnią niczego! Okula-
ry na fotografi ach wyglądają jak czarne paski
naniesione na zdjęcia przez cenzora, więc nie
musisz martwić się, że zostaniesz przyłapany
na swoich szaleństwach, nikt bowiem nie zdo-
ła Ci niczego udowodnić. Cena ok. £8
Świecące sznurówkiKto powiedział, że sznurówki muszą być
nudne? Tego lata czeka nas prawdziwe
szaleństwo. Twoje buty mogą świecić! Sznu-
rówki wykonane są z przewodu świetlnego,
osłoniętego przezroczystą warstwą plastiku.
Po włączeniu zaczynają migać bardzo inten-
sywnym niebieskim, lub czerwonym świa-
tłem (w zależności od kupionego koloru).
Twoje trampki mogą dosłownie nabrać bla-
sku. Cena ok. £10 (2 sznurówki po 100cm dł.)
USB auto popielniczkaDla pracoholików będących miłośnikami moto-
ryzacji. Idealny prezent dla kolegi, który zatru-
wa powietrze. Popielniczka-samochodzik nie tylko
gromadzi popiół, lecz również usuwa dym i zapach
papierosów dzięki wbudowanemu wentylatorowi
z fi ltrem. Wentylator uruchamia się automatycz-
nie po podniesieniu popielniczki do góry. Zasila-
nie z portu USB komputera (lub z baterii) wpra-
wia w ruch wentylator, który wciąga dym tytoniowy
z papierosa umieszczonego w popielniczce. Dym
przechodzi przez fi ltr węglowy i zostaje oczyszczony,
dzięki czemu uchodzi znacznie mniej dymu. Popiel-
niczka posiada miejsce na 3 papierosy, a jej popiołkę
i fi ltr węglowy można łatwo czyścić.
Po zamknięciu samo-
chodu nie czuć nie-
dopałków papie-
rosów. Taki mały
gadżet a cieszy.
cena: ok. £6
Gdy komputer złapie wirusaJak się uchronić przed złapaniem wirusa?
Nie instaluj plików z sieci, których pochodzenia nie znasz.
Używaj sprawdzonych narzędzi diagnozujących pracę
komputera – darmowe AVG Free 8.0 lub lider Norton In-
ternet Security.
Jeśli instalujesz oprogramowanie z dodatkami do syste-
mu (buźki, gadające maile, animowane tapety) bądź pe-
wien, że przy okazji nie otwierają one drogi dla wirusów
czy trojanów.
Używaj obcych „pendrivów” czy innych nośników z ogra-
niczonym zaufaniem.
Raz na kilka dni przeprowadź skan systemu antywiru-
sem.
Aktualizuj oprogramowanie antywirusowe, oraz system.
Rodzajów wirusów jest wiele, a każdy z nich ma inne
działanie. Często ze sobą współdziałają i jeden drugiemu
pomaga w infekowaniu komputera.
Jak pozbyć się z wirusa?Większość „robactwa“ informatycznego można usunąć po-
przez oprogramowanie antywirusowe. Jeśli nie, użyj jednej
z opcji:
Przejdź do sytemu awaryjnego windowsa – F8 przy star-
cie systemu.
Zlokalizuj zainfekowane pliki i usuń w systemie awaryj-
nym.
Użyj jednej ze szczepionek na wirusa danego typu – zaso-
by znajdziesz w sieci.
Wyłącz w menadżerze zadań autostartu zadania, które
nie są przypisane do programów, które używasz.
Zresetuj system i sprawdź rezultat.
Komputer powinien wrócić do zdrowia. Jeśli jednak nie uda
Ci się, zwróć się do wyspecjalizowanego serwisu w celu usu-
nięcia wirusów, bo może konieczna jest bardziej skompliko-
wana operacja.
Przygotowała fi rma No Probs IT
iyć
we
u-
o,
u.
n-
).
a-
)
t węg owy o a atwo c yśc ć.
Po zamknięciu samo-
chodu nie czuć nie-
dopałków papie-
rosów. Taki mały
gadżet a cieszy.
cena: ok. £6
SCOTLAND PL 29
KALENDARIUM
Aberdeen
Niedziela, 15.00 Katedra św. Marii, St. Mary’s Cathedral,
20 Huntly Street
Niedziela, 11.00 Kościół Najświętszego Serca, Sacred
Heart Church, 15 Grampian Road, AB118ED
Sroda, 19.00 Kościół św. Piotra, St. Peter’s Church, Chapel
Court, Justice Street
Piatek, 19.00 Kościół św. Józefa, St. Joseph’s Church, 2
Tanfi eld Walk, AB24 4QA
Broxburn
Niedziela 17.30 Kościół śś. Jana Kantego i Mikołaja, SS.
John Cantius and Nicholas, 34 West Main Street, EH52 5RJ
Dundee
Niedziela 17.00 Kościół Św. Franciszka, St. Francis Church,
Tullideph Road, DD2 2PN
Edinburgh
Niedziela 13.15, 17.45, Pon-Pia 18.00, Sob 9.00, Katedra
św. Marii, St Mary’s Cathedral, Broughton St
Niedziela 9.30 Kościół św. Małgorzaty Marii, St. Margaret
Mary’s Church, Boswall Parkway, Granton
Niedziela 12.30 Kościół śś. Niniana i Tryduana, SS. Ninian’s
and Triduana’s Church, Marionville Drive, Restalrig
Falkirk
Niedziala 13.25 Kościół św. Franciszka Ksawerego, St.
Francis Xavier’s Church, 1 Hope Street, FK1 5AT
Glasgow
Sobota 18.00, Niedziela 12.00, Kościół św. Szymona, St.
Simon’s Church, 33 Partick Bridge Street, G11 6PQ
Niedziela 10.00, 18.00 Kościół św. Piotra, St. Peter’s
Church, 46 Hyndland St., G11 5PS
Niedziela 11.00 Kościół św. Konstantyna, St. Constantine’s
Church, 54 Uist St., Govan, G51 3XW
Inverness
Niedziela, 12.00 Kościół św. Marii, St. Mary’s Church, 30
Huntly Street
Kircaldy
Niedziela 13.30 Kościół NMP Nieustającej Pomocy, Our
Lady of Perpetual Succour, 101 Dunniker Rd, KY2 5AP
Motherwell
Niedziela 17.00 Katedra NMP Wspomożycielki, Our Lady
of Good Aid Cathedral, 31 Coursington Road, ML1 1PP
Perth
Niedziela, 15.30 Kościół św. Jana Chrzciciela, St. John the
Baptist Church, 20 Melville Street
Zapraszamy na stronę www.kosciolwszkocji.info gdzie
znajduje się pełny wykaz mszy w Szkocji.
BIULETYNBIULETYN KULTURALNYKULTURALNYAAberdeenAberdeen
MSZE ŚWIĘTE W SZKOCJIGLASGOW
Niedzielne granie w Òran
Mór: soul, jazz, 60s’ R&B, funk
i reggae z the Ecurie Weegie,
DJs, w każdą niedzielę do koń-
ca września, godz. 23- 3. 31–735
Great Western Road, G12 8QX,
www.oran-mor.co.uk, wstęp £4,
studenci bezpłatnie
Darwin and Evolution – wy-
stawa upamiętniająca 200 rocz-
nicę urodzin wielkiego uczone-
go, która potrwa do końca tego
roku. Kelvingrove Art Gallery &
Museum, Argyle Street, G3 8AG,
tel: 0141 276 9599
Social Sundays – hinduska
muzyka, taniec, pop, do tego
tanie drinki – w nowym klubie
O’Couture, 373–377 Sauchiehall
Street, tel: 0141 333 3940, www.
ocglasgow.com, w każdą nie-
dzielę, godz. 24-3:00
6-27 czerwca – z okazji ty-
godnia uchodźców, Open Spa-
ce to wystawa międzynarodo-
wych artystów, którzy znaleźli
schronienie w Glasgow. Autorzy
pochodzą z Iranu, Kosowa, Pa-
lestyny, Kongo, Bułgarii. Pon. –
Sob. godz. 10:00-18:00, tel: 0141
552 4267, www.refugeeweek.org.
uk, Tron Th eatre, 63 Trongate,
G1 5HB
Hungama at the Quay to mul-
tikulturowy festiwal rodzin-
ny. Niedziela 7 czerwca, straga-
ny, jedzenie, atrakcje dla dzieci,
występy muzyczne hindi, www.
quayhungama.info, Springfi eld
Quay, Paisley Road, G5, godz.
11:00- 23:00. wstęp bezpłatny
Eldon Group: Summer Exhi-
bition, kolekcja obrazów i insta-
lacji, Level 5 St Andrew’s Buil-
ding, 11 Eldon Street, G3 6NH,
www.eldongroup.ghelms.com,
do końca czerwca, bezpłatne
Back to the Drawing Board,
czyli zaproszenie na niedziel-
ne warsztaty do muzeum trans-
portu. Przez cały czerwiec, godz.
14:00-15:30, Kelvin Hall 1 Bun-
house Road, G3 8DP, tel: 0141
287 2720, bezpłatne
DUNDEE
Th e Associates, czyli wystawa
grupy artystów: Steven Cairns,
Lucy Mackenzie, Luke Fowler,
Duncan Marquiss i Fiona Jar-
dine, Dundee Contempora-
ry Arts, 152 Nethergate, DD1
4DY, tel: 01382 909900, www.
dca.org.uk, godz. 10:30- 17:30,
do 21 czerwca, bezpłatne
Wspaniała wystawa w Bro-
ughty Castle – ponad 400 ob-
razów, rysunków i druków.
tel: 01382 436916, Broughty Ca-
stle Museum, Castle Approach
Broughty Ferry
DD5 2TF, tel: 01382 436916,
do końca września, godz: 10:00-
16:00, wstęp bezpłatny
ABERDEEN
Walking With Beasts – spo-
tkanie z prehistorycznymi
stworami w Satrosphere Scien-
ce Centre, Th e Tramsheds, 179
Constitution Street, AB24 5TY,
tel: 01224 640340, www.satro-
sphere.net, do końca wrze-
śnia, godz. 10:00 – 17:00, bilety:
£5.75 (£4.50)
Th e Tartan Lens – wystawa
dzieł Georga Washingtona Wil-
sona, jednego z pierwszych fo-
tografów komercyjnych. Aber-
deen Art Gallery, Schoolhill,
AB10 1FQ, tel: 01224 523700,
do 5 września, godz. 10:00-
17:00, wstęp bezpłatny
Jazz bez komentarza, czyli
Comments Free Belhaven Sun-
day Jazz, zagości w Th e Lemon
Tree w czerwcowe niedzielne
popołudnia, od godz. 12:00,
wstęp bezpłatny,
5 West North Street, AB24
5AT
INVERNESS
Fundacja RSPB zajmująca
się ochroną środowiska natu-
ralnego zaprasza na pogawędki
o przyrodzie ilustrowane foto-
grafi ami. Cena obejmuje kawę
lub herbatę.
Boat of Garten New Com-
munity Hall, Craigie Ave-
nue, Boat of Garten, tel: 01479
821409, Website: www.rspb.org.
uk poniedziałki do 24 sierpnia,
godz. 20:30 – 22:00, wstęp £3
(£1.50)
Wystawa z okazji 250 rocz-
nicy urodzin szkockiego wiesz-
cza Roberta Burnsa. Do 27
czerwca, Inverness Museum &
Art Gallery, Castle Wynd, IV2
3EB, tel: 01463 237114, wstęp
bezpłatny
PERTH
PVAF Scene 1 – pierwsza
z serii wystaw artystów specja-
lizujących się w nowoczesnych
dyscyplinach sztuki. Th reshold
Artspace, Mill Street, PH1 5HZ,
do 25 lipca, godz. 10:00-17:00,
wstęp bezpłatny
Pitlochry Festival Th eatre
przez najbliższe miesiące go-
ścić będzie wiele ciekawych
spektakli z okazji Pitlochry-
’s Homecoming season. Warto
zapoznać się z repertuarem do-
stępnym na www.pitlochry.org.
uk, a już w czerwcu zapraszamy
na spektakl pt. „Good Th ings”
w reżyserii Liz Lochhead. Tel:
01796 484626, Pitlochry Festi-
val Th eatre, PH16 5DR
EDYNBURG
15 czerwca godz. 19:00 –
Koncert grupy Naturally 7 –
niespotykany miks gospel, do-
o-wop, beatboxingu i R&B,
Queen’s Hall, 87–89 Clerk Stre-
et, EH8 9JG tel: 0131 668 2019,
www.thequeenshall.net, bilety
£18.50
Poniedziałkowe Blues Open
Session – otwarte w czerwcu
dla wszystkich grających blu-
sa. Th e Compass Bar, 44 Qu-
een Charlotte Street, EH6 7EX,
tel: 0131 554 1979
Gotowanie dla facetów,
i tylko dla facetów, praktycz-
ne kursy organizowane przez
Cookingmania, co poniedzia-
łek, do końca września, godz.
19:00- 21:30. 75a Main Street
Davidsons Mains, EH4 5AD,
tel: 0131 336 2012, cena kursu
£40, www.cookingmania.co.uk
Glasgow Girls – wystawa
studentów i wykładowców pre-
stiżowego Glasgow School of
Art, która potrwa do 27 czerw-
ca, 16 Dundas Street, EH3 6HZ,
tel: 0131 558 1200
Bawr Stretter! Messages
From a Poet to wystawa zor-
ganizowana przez Scottish Po-
etry Library, która potrwa do11
lipca, 5 Crichton’s Close Ca-
nongate, EH8 8DT, tel: 0131 557
2876, wstęp bezpłatny
30 SCOTLAND PL
ROZRYWKA
TEST SPOSTRZEGAWCZOŚCIIloma szczegółami różnią się te 2 ilustracje?
Rozwiązanie: 12
SCOTLAND PL 31
Drukarnia
T&C’s: *T&C’s: *Ask bill payer’s permission. Calls charged per minute. Charges apply from the moment of connection. Calls to the 020 number cost mobile standard rate to a landline or may be used as part of bundled minutes. Calls made to mobiles may cost more. Connection fee varies between 1.5p & 15p. Text AUTOOFF to 81616 (std SMS rate) to stop auto-top-up when credit is low. This service is provided by Auracall Ltd. Agents required, please call 084 4545 3788.
Tanie Rozmowy!
2p/min
7p/min
2p/min
1p/min
1p/min
1p/min
Polska
Polska
Słowacja
Czechy
Irlandia
Niemcy
www.auracall.com/scotland
EXTRA kredyt ZA DARMO je li do³adujesz konto przez INTERNET
& 1 po £5 kredytu T-Talk. Nastêpnie wybierz numer docelowy i #. Poczekaj na po³¹czenie.
Z komórki wybierz:
020 8497 4977*
Polska Obsługa Klienta: 0208 497 9287
240908_210x297_TTV_SCOTLAND_PL_4Page 1 13/11/2008 16:45:23
Serwis bez ukrytych opłat
Bezterminowy kredyt
Stałe stawki 24/7
Polską Obsługę Klienta
Serwis bez ukrytych opłat
Bezterminowy kredyt
Stałe stawki 24/7
Polską Obsługę Klienta
Oferujemy:
*T&Cs: *T&Cs: Ask bill payer’s permission. Calls charged per minute. Charges apply from the moment of connection. Calls to the 020 number cost mobile standard rate to a landline or may be used as part of bundled minutes. Calls made to mobiles may cost more. Connection fee varies between 1.5p & 15p. Text AUTOOFF to 81616 (std SMS rate) to stop auto-top-up when credit is low. This service is provided by Auracall Ltd. Agents required, please call 084 4545 3788.
Polska Infolinia: 0208 497 4622 Tanie Rozmowy!
& 1 po £5 kredytu T-Talk. Nastêpnie wybierz numer docelowy i #. Poczekaj na po³¹czenie.
Z komórki wybierz:
2p/min
7p/min
2p/min
1p/min
1p/min
1p/min
Polska
Polska
Słowacja
Czechy
Irlandia
Niemcy
020 8497 4977*
Do 27% extra kredytu ZA DARMO je li do adujesz konto przez INTERNETwww.auracall.com/scotland
150409_210x297_TTV_SCOTLAND_PL_4Page 1 15/04/2009 15:20:13