M a t e r i a ł y d o r a d c ó w m e t o d y c z n y c h – O D N P o z n a o - 2 0 1 9

Strona 1

Scenariusz lekcji plastyki w klasie piątej szkoły podstawowej

Temat: Bogactwo faktur w naturze i sztuce.

Autor: Elżbieta Witkiewicz

Cele lekcji: Uczeń po zajęciach potrafi: - wyjaśnid, czym jest faktura, - określad rodzaje różnych powierzchni na przykładach z najbliższego otoczenia, - określad różnorodne faktury w naturze, - wskazad przykłady faktury w rysunku, malarstwie i rzeźbie, - określad, w jaki sposób powstaje faktura w dziele sztuki, - uzyskad w pracy fakturę poprzez odciśnięcie przedmiotu i użycie form o różnorodnych powierzchniach, - zastosowad w pracy plastycznej technikę frotażu

Metody: - rozmowa nauczająca, - praca z materiałem ilustracyjnym, - praca z kartą pracy, - działanie praktyczne Formy pracy : - indywidualna, - zbiorowa Środki dydaktyczne : - podręcznik Do dzieła! dla klasy piątej szkoły podstawowej, wyd. Nowa Era - przedmioty o różnych powierzchniach ukryte w pudełku z otworem pozwalającym

na wsunięcie ręki, - prezentacja multimedialna,

- karta pracy dla ucznia, - kartka A 4, ołówek, pastele

M a t e r i a ł y d o r a d c ó w m e t o d y c z n y c h – O D N P o z n a o - 2 0 1 9

Strona 2

TOK LEKCJI : Faza wprowadzająca: Sprawy organizacyjno - porządkowe: - sprawdzenie obecności, - przedstawienie celu i formy zajęd, - zapisanie tematu lekcji na tablicy i w zeszytach Faza realizacyjna: Nauczyciel: wyjaśnia, że zadaniem ucznia będzie określenie, na podstawie dotyku, cech powierzchni danego przedmiotu. W tym celu każdy uczeo, sięgając poprzez niewielki otwór w pudełku, wybierze przedmiot i nie wyjmując go, opowie o jego powierzchni. W pudełku zgromadzone będą następujące przedmioty: kawałki tkanin, koronek, kamienie, muszelki, kora, tektura falista, szyszki, piłeczki, styropian, folia bąbelkowa, papier ścierny itp. Uczniowie: uczniowie kolejno opisywad będą cechy powierzchni swoich przedmiotów. Cechy te zapisane zostaną na tablicy, a następnie w zeszytach uczniów. Nauczyciel: wyjaśnia, że wszystkie otaczające nas obiekty mają powierzchnie o określonych cechach. Te właściwości powierzchni obiektów nazywamy fakturą. Następnie nauczyciel prezentuje pokaz slajdów zawierający przykłady obrazujące różne rodzaje faktur w przyrodzie i w sztuce. Wyjaśnia, że w przyrodzie istnieje naturalna faktura form organicznych wynikająca z:

a) budowy,

b) przeznaczenia,

c) funkcji materii,

d) poddania jej działaniu żywiołów oraz

e) zmian, które dokonują się z upływem czasu.

Przykłady różnorodnych faktur w naturze:

M a t e r i a ł y d o r a d c ó w m e t o d y c z n y c h – O D N P o z n a o - 2 0 1 9

Strona 3

Nauczyciel wyjaśnia następnie, że bogactwo faktur istniejących w naturze uzupełnia człowiek. Kreuje on inne, nowe powierzchnie i świadomie je wykorzystuje. Walory plastyczne są w dużej mierze wynikiem rodzaju stosowanego narzędzia oraz sposobem jego wykorzystania. Faktura artystyczna to cecha powierzchni dzieła: malarskiego, rzeźbiarskiego, architektonicznego.

Przykłady różnorodnych faktur w malarstwie:

Vincent van Gogh, Gwiaździsta noc, 1889 Pablo Picasso, Gitara, 1913 Pieter Claesz, Martwa natura, 1647

Źródła: https://www.google.com/search?q=Pieter+Claesz,+Martwa+natura,&tbm=isch&source=iu&ictx=1&fir=5F2bKOgxNeGjpM%253A%252CH4u6T9kQyHy1qM%252C_&vet=1&usg=AI4_-kR8FUyqgLv7aEhebTCwSnb6vtlKEw&sa=X&ved=2ahUKEwjrm8T20vDhAhWttYsKHdUvAYwQ9QEwCXoECAcQFg#imgrc=5F2bKOgxNeGjpM, https://pl.pinterest.com/pin/259168153543868749/, https://pl.pinterest.com/pin/805088870866749612/, dostęp: 24.04.2019

Przykłady różnorodnych faktur w rzeźbie:

Michał Anioł, Pieta Rondanini, 1552-1564, detal Michał Anioł, Pieta, 1499, detal

Źródła: https://pl.wikipedia.org/wiki/Piet%C3%A0_watyka%C5%84ska, dostęp:24.04,2019 https://www.google.com/search?ei=DYHEXPzaNOrIrgT60ZDIDA&q=micha%C5%82+anio%C5%82+pieta+rondanini&oq=mICHA%C5%81+aNIO%C5%81+%2C+PIETA+RONDA&gs_l=psy-ab.1.0.0.1724.3063..5021...0.0..0.107.554.5j1......0....1..gws-wiz.......0i22i30.XHUquJpsJGQ, dostęp: 24.04.2019

M a t e r i a ł y d o r a d c ó w m e t o d y c z n y c h – O D N P o z n a o - 2 0 1 9

Strona 4

Przykłady różnorodnych faktur w architekturze:

Uniwersytet im. M. Kopernika w Toruniu, fasada, detal

Źródło: http://www.sfera.umk.pl/24371/godziny-rektorskie-na-majowe-weekendy/, dostęp: 24.04.2019 Nauczyciel: objaśnia dwiczenie praktyczne:

Zadaniem uczniów będzie sporządzenie rysunkowego „notatnika”. Uczniowie będą przykładad kartkę do różnych powierzchni i pocierad po niej ołówkiem. Tym samym zbiorą na niej różne ślady. Wyjaśnia, że ta technika plastyczna to frotaż.

Uczniowie: szukają w sali lekcyjnej, wokół siebie, także np. w swoich piórnikach, obiektów o różnej fakturze i tworzą rysunkowy notatnik w technice frotażu.

Nauczyciel: - służy uczniom pomocą przy wykonywaniu zadao, - eksponuje na tablicy powstałe prace i omawia je wraz z uczniami. Nauczyciel: - w celu utrwalenia wiadomości o fakturze rozdaje uczniom karty pracy (załącznik), - wyjaśnia sposób realizacji zadao.

M a t e r i a ł y d o r a d c ó w m e t o d y c z n y c h – O D N P o z n a o - 2 0 1 9

Strona 5

Uczniowie: - prezentują uzupełnione karty pracy Faza podsumowująca Nauczyciel: - kontroluje poprawnośd udzielanych odpowiedzi, - omawia i ocenia pracę uczniów, - wraz z uczniami powtarza i podsumowuje wiadomości dotyczące faktury, - omawia materiały potrzebne na następną lekcję.

M a t e r i a ł y d o r a d c ó w m e t o d y c z n y c h – O D N P o z n a o - 2 0 1 9

Strona 6

Propozycje ćwiczeo plastycznych do tematu FAKTURA:

„Nokturn”