SCENARIUSZESCENARIUSZEZAJ¢å DZIENNYCHZAJ¢å DZIENNYCH

z szeÊciolatkami

cz´Êç 1

Autorzy: Stenia Doroszuk, Joanna Gawryszewska, Joanna Hermanowska, Halina Pa∏asiƒska

Opracowanie scenariuszy muzycznych: Kamilla Paliƒska

Projekt ok∏adki: Konrad Klee

Rysunki: Katarzyna Tomaszewska

Opracowanie graficzne: Kamilla Chmara

Redaktor serii: Renata ¸apiƒska

Redakcja merytoryczna: Bo˝ena Gepert, Gra˝yna Wójcicka, Dorota Zembowicz

Konsultacja metodyczna: Bogus∏awa Lankiewicz

Opracowanie redakcyjne: El˝bieta Rola, Renata Wasilewska

Wydawnictwo podj´∏o starania majàce na celu dotarcie do w∏aÊcicieli i dysponentów praw autorskichwszystkich cytowanych utworów. Przepraszamy osoby, których adresu nie uda∏o nam si´ ustaliç,i prosimy je o nawiàzanie kontaktu z naszym wydawnictwem.

ISBN 978-83-267-0025-5© Copyright by NOWA ERAWarszawa 2003

Wydanie ósme zmienioneWarszawa 2010

Sk∏ad i ∏amanie: Nowa Era Sp. z o.o.

Nowa Era Sp. z o.o.Aleje Jerozolimskie 146 D, 02-305 Warszawatel. 22 570 25 80, faks 22 570 25 81infolinia 801 88 10 10www.nowaera.pl, e-mail: nowaera@nowaera.pl

Druk i oprawa: ¸ódzkie Zak∏ady Graficzne01/06/10

Spis treÊci

Wst´p ........................................................................................................................... 5

1. Rozk∏ad treÊci edukacyjnych (tematy dni od 1. do 41.).......................................... 10

2. Scenariusze zaj´ç dziennych.................................................................................. 20Kràg tematyczny: Ja i moje przedszkole................................................................. 20Kràg tematyczny: Wspominamy wakacje............................................................... 26Kràg tematyczny: W naszej grupie......................................................................... 36Kràg tematyczny: Co nam jesieƒ w koszu niesie? .................................................. 44Kràg tematyczny: Âwiat wokó∏ nas......................................................................... 52Kràg tematyczny: Jesienna muzyka ........................................................................ 65Kràg tematyczny: Co powinien wiedzieç szeÊciolatek? .......................................... 74Kràg tematyczny: Moja rodzina ............................................................................. 81

3. Propozycje çwiczeƒ z zakresu edukacji zdrowotno-ruchowej .............................. 95

5

Drodzy Nauczyciele

Z przyjemnoÊcià przekazujemy Wam propozycje scenariuszy zaj´ç z dzieçmi szeÊcioletnimi.Mamy nadziej´, ˝e pomogà one w realizacji odpowiedzialnego zadania, jakim jest przygotowaniedzieci szeÊcioletnich i uczniów zerówek do podj´cia nauki w szkole.

Pracujàc nad tà publikacjà chcieliÊmy, aby zamieszczone w niej scenariusze stanowi∏y u˝ytecz-ny i praktyczny materia∏ pomocniczy podczas ca∏orocznej nauczycielskiej pracy. JednoczeÊnie li-czymy, ˝e przedstawione tu pomys∏y zabaw oraz sposoby wykorzystania materia∏u edukacyjnegozamieszczonego w ksià˝ce i zeszytach çwiczeƒ b´dà stanowiç inspiracj´ do tworzenia ca∏kiemnowych scenariuszy zaj´ç wynikajàcych z indywidualnych potrzeb i aktywnoÊci konkretnychgrup. Tak wiele przecie˝ zale˝y od wnikliwej obserwacji i nauczycielskiej intuicji, której nie za-stàpi najlepszy nawet przewodnik.

Co jest atutem tych scenariuszy? Z pewnoÊcià uwag´ dzieci zwrócà oryginalne, pe∏ne wyobraê-ni rymowanki Ma∏gorzaty Strza∏kowskiej, a tak˝e zaskakujàce zagadki, ciekawe propozycje zabawdydaktycznych i ruchowych czy wciàgajàce teksty do czytania dzieciom „Z pami´tnika Agaty”.Warte podkreÊlenia sà te˝ nowe aran˝acje piosenek, zabaw i taƒców autorstwa Kamilli Paliƒskiejoraz utwory z zakresu muzyki powa˝nej, rozrywkowej i relaksacyjnej. Wiele radoÊci sprawi te˝dzieciom samodzielne wykonywanie ró˝norodnych prac plastycznych.

Jako dodatkowà pomoc dla nauczycieli, zamieÊciliÊmy we wszystkich cz´Êciach niniejszej pu-blikacji scenariusze zaj´ç fakultatywnych wprowadzajàcych 23 litery. Dla ∏atwiejszej orientacjiowe scenariusze sà zaznaczone szarym kolorem.

W sk∏ad naszego sprawdzonego, zgodnego z nowà podstawà programowà pakietu dla szeÊcio-latków wchodzà nast´pujàce publikacje:

• zeszyty „Bawi´ si´ i dzia∏am”, czyli zabawy s∏u˝àce wszechstronnemu rozwojowi dziecka,• zeszyty „Przygotowuj´ si´ do szko∏y”, czyli pierwszy krok do szkolnego sukcesu,• CD z materia∏em muzycznym.

We wszystkich tych publikacjach treÊci edukacyjne sà przedstawione w formie zintegrowaneji uwzgl´dniajà tematyk´ zwiàzanà z najbli˝szym Êrodowiskiem dziecka – zarówno spo∏ecznym,jak i przyrodniczym. Materia∏ jest przeznaczony do ca∏orocznej pracy z dzieçmi, umo˝liwia dzie-ciom nabywanie umiej´tnoÊci pos∏ugiwania si´ mowà oraz przygotowuje do nauki czytania w kla-sie pierwszej. Szczególnie przydajà si´ tu çwiczenia doskonalàce s∏uch fonemowy, a ich uzupe∏-nieniem sà zadania w zeszytach çwiczeƒ oraz przyk∏adowe propozycje zabaw zaprezentowanew scenariuszach zaj´ç. Z kolei rozwój potrzeb czytelniczych gwarantujà cykliczne, wciàgajàceopowiadania o przygodach Agaty i jej rodziny.

Materia∏ dydaktyczny urozmaicajà zadania anga˝ujàce uwag´ i kszta∏tujàce koncentracj´, takiejak labirynty, zadania polegajàce na wskazywaniu elementów podobnych lub ró˝niàcych ilustra-

cje itp. Zarówno teksty literackie, jak i obrazy graficzne opatrzone pytaniami skierowanymi wprostdo dziecka prowokujà do formu∏owania d∏u˝szych wypowiedzi tematycznych oraz odwo∏ywaniasi´ do w∏asnych doÊwiadczeƒ i prze˝yç. Okazj´ do dzieci´cych wypowiedzi stwarzajà te˝ znaj-dujàce si´ w ksià˝ce historyjki obrazkowe poÊwi´cone np. przygodom psa Kokosa. Liczymy, ˝ebogaty materia∏ literacki i graficzny b´dzie zach´ca∏ dzieci do spontanicznych wypowiedzi.W dba∏oÊci o rozwój mowy, który w wieku przedszkolnym pod wzgl´dem artykulacyjnym bywajeszcze niezakoƒczony, w scenariuszach zaj´ç zosta∏y umieszczone tak˝e çwiczenia doskonalàceprawid∏owà artykulacj´ g∏osek. Dobrym materia∏em do çwiczeƒ sà rymowanki i wierszyki dosko-nalàce pami´ç oraz rozwijajàce umiej´tnoÊç recytacji. Du˝e mo˝liwoÊci emisyjne daje równie˝Êpiewanie piosenek. Dlatego w scenariuszach wiele uwagi poÊwi´cono kszta∏ceniu muzycznemu.

Zadania kszta∏tujàce umiej´tnoÊci matematyczne zamieszczone w zeszytach çwiczeƒ sà rów-nie˝ bogato ilustrowane. Ilustracje umo˝liwiajà dzieciom ustalanie relacji pomi´dzy przedmiota-mi znajdujàcymi si´ w przestrzeni, przeliczanie obiektów, ustalanie i porównywanie liczebnoÊcizbiorów, dodawanie i odejmowanie obiektów przedstawionych graficznie, utrwalanie znajomoÊcipoj´ç: trójkàt, ko∏o, kwadrat, prostokàt. Sà tak˝e ilustracje przedstawiajàce cyfrowy zapis liczb.Zgodnie z zasadami metodyki kszta∏towania poj´ç matematycznych u dzieci szeÊcioletnich, wi´k-szoÊç çwiczeƒ doskonalàcych kompetencje matematyczne powinna byç przeprowadzona w for-mie çwiczeƒ manipulacyjnych z zastosowaniem ró˝nych materia∏ów. Nauczyciel, poznajàc mo˝-liwoÊci i potrzeby swoich uczniów, mo˝e dostosowywaç liczb´, treÊç i poziom çwiczeƒ do po-szczególnych zagadnieƒ. Zadania w zeszytach çwiczeƒ powinny byç ostatnim etapem kszta∏towa-nia danego poj´cia. Proponowany szeÊciolatkom zeszyt zawiera równie˝ çwiczenia grafomoto-ryczne doskonalàce koncentracj´ uwagi, koordynacj´ wzrokowo-ruchowà oraz ma∏à motoryk´.Ogólnym celem tych çwiczeƒ jest przygotowanie szeÊciolatków do podj´cia nauki pisania.

Przedstawione scenariusze dzia∏aƒ plastyczno-technicznych równie˝ majà na celu doskonale-nie sprawnoÊci manualnej. Do wielu z nich przygotowano karty plastyczne zamieszczone w wy-cinance. Sytuacje dydaktyczne, w których nauczyciel mo˝e z nich skorzystaç, zosta∏y wskazanew scenariuszach. Sà one poprzedzone rozk∏adem treÊci edukacyjnych, w ramach którego wyod-r´bniono kr´gi tematyczne. Ka˝dy kràg zawiera propozycje tematów dziennych oraz plan ichszczegó∏owej realizacji. Wi´kszoÊç scenariuszy zosta∏a skonstruowana wed∏ug sta∏ego schematuuwzgl´dniajàcego:

zaj´cia wst´pne (zabawy),

zaj´cia g∏ówne (realizacja zadaƒ edukacyjnych),

zaj´cia podsumowujàce (dzia∏ania twórcze, zabawy utrwalajàce itp.).

Mamy nadziej´, ˝e materia∏ ten zainspiruje i rozbudzi Waszà wyobraêni´ oraz pomys∏owoÊçi pomo˝e organizowaç wiele innych atrakcyjnych i potrzebnych z punktu widzenia rozwoju dziec-ka zabaw. Niech te scenariusze zach´cajà i wdra˝ajà dzieci do poznawania Êwiata, zdobywaniadoÊwiadczeƒ w nauce i Êrodowisku rówieÊniczym, a tak˝e do… dobrej zabawy. B´dziemy szcz´-Êliwi, jeÊli dzi´ki proponowanym zaj´ciom Wasi wychowankowie bez l´ku podejmà nauk´ w kla-sie pierwszej…. i odniosà w niej sukces, na jaki zas∏ugujà.

Redakcja

6

Muzyka w edukacji szeÊciolatków

Dzieci to wspania∏e osoby, wiecznie ciekawe otaczajàcego je Êwiata. Pierwsze ich kontaktyz muzykà powinny odbywaç si´ w formie swobodnej zabawy i dotyczyç g∏ównie odkrywaniaoraz rozbudzania mo˝liwoÊci ekspresyjnych. Czas beztroskiej zabawy sp´dzony w domu rodzin-nym i przedszkolu koƒczy si´, gdy dziecko rozpoczyna nauk´ w zerówce. Dzieci, które b´dàuczyç si´ w szko∏ach, mo˝e przestraszyç szkolny gwar, ha∏as, du˝y ruch, dzwonki. Muzyka mo˝emieç wtedy wielki wp∏yw na oswojenie si´ tych dzieci z nowymi, szkolnymi warunkami. Piosen-ki, zabawy ruchowe, gra na instrumentach, s∏uchanie muzyki – pomogà prze∏amaç l´k i niepew-noÊç, pozwolà wzajemnie si´ poznaç i zaprzyjaêniç.

Dobrà metodà pracy z dzieçmi 6-, 7-letnimi sà zabawy muzyczne, bowiem dzieci nawzajem si´obserwujà, uczà si´ s∏uchaç, powtarzaç, zapami´tywaç, majà du˝o pomys∏ów. Poznajà wówczaszjawiska muzyczne takie jak: dynamika (cicho–g∏oÊno), tempo (wolno–szybko), artykulacja (lek-ko–ci´˝ko), barwa (jasno–ciemno), wysokoÊç dêwi´ku (wysoko–nisko), nastrój (weso∏o–smutno).

Aby rozbudziç wra˝liwoÊç i wyobraêni´ muzycznà dzieci, nale˝y wykorzystywaç równie˝ per-cepcj´ muzyki. W zerówce prezentujemy tylko krótkie fragmenty muzyczne, gdy˝ dopiero wyra-bia si´ u dzieci w tym wieku koncentracj´ i skupienie uwagi przez liczne çwiczenia. Aby dziecijak najszybciej polubi∏y muzyk´, ju˝ na tym etapie edukacji nale˝y wprowadzaç wszystkie formyaktywnoÊci muzycznej, umiej´tnie je integrujàc i uzupe∏niajàc.

åwiczenia mowy rozwijajà i doskonalà technik´ operowania oddechem i g∏osem. Recytacjas∏u˝y do treningu dykcji, modulacji g∏osu, a rytmizacja tekstów u∏atwia zapami´tywanie i wyko-nywanie piosenek.

Âpiew – ∏adny Êpiew u 6-, 7-letnich dzieci jest jeszcze trudno osiàgalny, gdy˝ wymaga przedewszystkim s∏uchu muzycznego i w pe∏ni wykszta∏conego aparatu g∏osowego. Wi´kszoÊç dzieci niepotrafi jeszcze czysto Êpiewaç, ma k∏opoty z dykcjà i oddechem (przepona). Nale˝y zatemprzed naukà ka˝dego utworu wykonaç przynajmniej kilka çwiczeƒ oddechowych, np. wdech no-sem i uniesienie ràk, wydech ustami i opuszczenie ràk, nadmuchiwanie balonów i wydmuchiwa-nie powietrza itd. Mo˝na te˝ wykorzystaç treÊç Êpiewanej piosenki, np. wàchanie kwiatów i owo-ców, dmuchanie na piórko, chuchanie w zimne d∏onie, gaszenie Êwieczki. Wprowadzajàc nowyutwór, nale˝y pami´taç, aby po prezentacji ca∏ej piosenki (nagranie Êpiewu z podk∏adem) dziecinajpierw wys∏ucha∏y czystego g∏osu nauczyciela (bez akompaniamentu). JeÊli nie ma on czystegog∏osu, do nauki piosenki powinien wykorzystaç nagranie samej melodii (prymk´) albo samodziel-nie jà zagraç. Dzieci poczàtkowo tylko s∏uchajà, potem stopniowo nucà z nauczycielem lubz prymkà okreÊlony fragment, a na koniec samodzielnie wykonujà ca∏à piosenk´. Potem mo˝na ju˝odtworzyç ca∏e nagranie (Êpiew z podk∏adem).

Dzieci 6-, 7-letnie bardzo lubià Êpiewaç, a piosenka jest podstawowym i wdzi´cznym materia-∏em muzycznym, dlatego powinna pojawiç si´ ka˝dego dnia. Piosenki opracowuje si´ za pomocàruchu, gestów i instrumentów perkusyjnych. Na kolejnych zaj´ciach powinny byç wielokrotnieprzypominane. Repertuar do Êpiewania zosta∏ tak dobrany, by jego treÊç nawiàzywa∏a do tematówzaj´ç zintegrowanych. Piosenki sà zarówno ∏atwe, jak i troch´ trudniejsze, ale dzieci na pewno b´-dà je ch´tnie wykonywaç.

Gra na instrumentach – pierwszym instrumentem perkusyjnym by∏o cia∏o cz∏owieka, którewprowadzone w ruch (np. klepanie si´ po brzuchu, uderzanie, tupanie) – „gra∏o”. Dzieci poznajàproste instrumenty perkusyjne: b´benek, ko∏atki, trójkàt, drewienka, marakasy, tamburyn, i uczàsi´ na nich graç (dzwonki, cz´sto zwane nies∏usznie cymba∏kami, b´dà wykorzystane w zerówcejeszcze w niewielkim stopniu).

7

W prostych i atrakcyjnych çwiczeniach wykorzystujemy równie˝ „gestodêwi´ki” (∏àczymy jez rytmem) i za ich pomocà opracowujemy piosenki. Póêniej mo˝na w∏àczyç gazety, kartony, wo-reczki foliowe, nakr´tki do s∏oików itd. Dzieci na zaj´ciach mogà równie˝ budowaç w∏asne instru-menty, gdy˝ bardzo lubià graç na „instrumencie” wykonanym samodzielnie. Mogà to byç: powià-zane w p´czki i zawieszone na sznureczkach patyczki, plastikowe butelki wype∏nione piaskiem,grochem, kaszà, pude∏eczka po serkach i jogurtach z gumkami na∏o˝onymi na kraw´dzie itd. Pomys∏ów jest wiele, a sposoby wykonania instrumentów podpowiada nauczyciel.

S∏uchanie muzyki (percepcja) – çwiczenia percepcyjne przygotowujà dzieci do zrozumieniazjawisk dêwi´kowych, które tworzà muzyk´. S∏uchanie muzyki jest dla 6-, 7-letnich dzieci formànajtrudniejszà, gdy˝ wymaga d∏u˝szej koncentracji, ale jest niezb´dne w edukacji muzycznej.Kszta∏ci bowiem wra˝liwoÊç s∏uchowà i umiej´tnoÊç skupienia uwagi. WartoÊciowe i dobre tech-nicznie nagranie pozwala ukazaç dzieciom ca∏e bogactwo Êwiata muzyki, ∏àczyç muzyk´ z malo-waniem, a wi´c stopniowo rozwijaç wra˝liwoÊç artystycznà.

Ruch przy muzyce to spontaniczna forma aktywnoÊci dzieci´cej. Dzieci uczà si´ wykorzystywa-nia ca∏ego cia∏a w miejscu, przestrzeni i w okreÊlonym czasie. Najpierw improwizujà (swobodnielub na zadany temat), potem uczà si´ poruszaç we wskazanych kierunkach, w okreÊlonym rytmie,naÊladowaç ruch nauczyciela („lustra”), wreszcie ∏àczà ruch ze Êpiewem, grà na instrumentach, s∏u-chaniem muzyki. Poznajà proste kroki taneczne, np. poleczki, cwa∏owanie, a póêniej kroki polskichtaƒców ludowych (opisy ∏atwych uk∏adów polskich taƒców ludowych wraz z podk∏adami muzycz-nymi proponujemy paƒstwu w drugim semestrze). TwórczoÊç w∏asna dziecka to bardzo wa˝na stro-na jego dzia∏alnoÊci, na którà powinniÊmy nieustannie k∏aÊç wielki nacisk. W okresie wczesnosz-kolnym, gdy dzieci sà niezwykle ruchliwe, wystarczy, aby nauczyciel tylko zasugerowa∏ pewnesprawy, a dalsze pomys∏y dotyczàce ruchu powinno przedstawiaç dziecko, np. stojàc przed grupàlub w Êrodku ko∏a, wymyÊla i pokazuje proste, powtarzajàce si´ ruchy. Pozosta∏e dzieci naÊladujà.Mogà to byç ruchy oczu, g∏owy, ràk, nóg, ca∏ego cia∏a wykonywane zarówno podczas interpretacjiruchowej s∏uchanych utworów, piosenek, jak i podczas s∏uchania muzyki relaksacyjnej. To samodotyczy gry na instrumentach perkusyjnych, kiedy dziecko grà wyra˝a emocje, oraz Êpiewu, kiedymo˝e g∏osem naÊladowaç g∏osy ptaków i zwierzàt, zjawiska przyrody, zaÊpiewaç weso∏o lub smut-no, cicho lub g∏oÊno itd. Muzyka relaksacyjna jest bardzo potrzebna w dzisiejszych czasach, gdy˝co roku przybywa nam dzieci nadpobudliwych. Mo˝e byç okazjà do dzia∏ania na zmys∏ dotyku, poniewa˝ wiele dzieci ma ten zmys∏ najlepiej rozwini´ty (np. rysowanie na plecach kolegi, naÊla-dowanie chodu s∏onia, lwa, kokoszki, kurczàt, zje˝d˝ania na saneczkach, biegania po schodachw gór´ i w dó∏). S∏uchajàc muzyki relaksacyjnej, dzieci nie tylko odpoczywajà, odpr´˝ajà si´, wy-ciszajà, rozluêniajà i uspokajajà, ale jednoczeÊnie szybciej uczà si´ liter, rytmów, wysokoÊci dêwi´-ków. JednoczeÊnie taka muzyka niezwykle pobudza twórczà inwencj´ dziecka.

Podane w scenariuszach przyk∏ady mo˝na wykorzystywaç wielokrotnie i w ró˝ny sposób, sàone jedynie podpowiedzià, jakiego rodzaju powinny to byç utwory. Ostatecznà decyzj´ podejmu-je nauczyciel, kierujàc si´ màdroÊcià, pomys∏owoÊcià, intuicjà i doÊwiadczeniem. RadoÊç p∏ynàcaz autentycznego odtwarzania, tworzenia i prze˝ywania muzyki przetrwa d∏ugo w dzieci´cej pa-mi´ci i na pewno zaowocuje w doros∏ym ˝yciu.

Kole˝anki i Koledzy! ˚ycz´ Wam wiele si∏, kreatywnoÊci i radoÊci z ka˝dego sukcesu!

Kamilla Paliƒska

8

Wychowanie zdrowotne szeÊciolatków

Bogaty program wychowania fizycznego obejmuje wiele zagadnieƒ. Jego realizacja oraz wy-magania stawiane dzieciom muszà byç dostosowane do ich umiej´tnoÊci i wieku.

Przedstawione w scenariuszach çwiczenia z zakresu edukacji zdrowotno-ruchowej zosta∏y takdobrane, by odpowiada∏y wymaganiom edukacyjnym, by∏y korzystne i przyjemne dla dzieci. åwi-czenia gimnastyczne powinny pozytywnie wp∏ywaç na biologiczne czynnoÊci m∏odego organizmu,np. doskonaliç koordynacj´ ruchowà, rozwijaç zmys∏y, regulowaç przemian´ materii. Edukacja sze-Êciolatków to równie˝ dobry czas, by wprowadzaç podstawowe poj´cia dotyczàce rodzajów ruchu,kszta∏towaç wyobra˝enia ruchowe i prawid∏owe postawy.

Wa˝ny jest dobór odpowiednich form pracy. Na tym poziomie kszta∏cenia sà nimi gry i zaba-wy ruchowe. Du˝e znaczenie ma osobisty przyk∏ad prowadzàcego, jego postawa i zachowania,wzorowy pokaz çwiczeƒ, jasne i obrazowe objaÊnienia, klarowne polecenia.

W scenariuszach stara∏am si´ przekazaç swoje spostrze˝enia i doÊwiadczenia z wieloletniejpracy w zawodzie nauczyciela. Mam nadziej´, ˝e stanà si´ one dla Paƒstwa inspiracjà i przyczy-nià si´ do wypracowania w∏asnego, twórczego modelu pracy z dzieçmi.

Halina Pa∏asiƒska

9

ObjaÊnienia skrótów:K. – Ksià˝ka szeÊciolatkaåw. – Karty pracy szeÊciolatka, cz´Êç pierwszaW. – Wycinanka szeÊciolatka, cz´Êç 1z. – zadanie na wskazanej stronie w Kartach pracyCD lub kaseta – CD lub kaseta szeÊciolatka, semestr pierwszy

Ja i

moj

epr

zeds

zkol

e1.

Poz

najm

y si

´ –

zaba

wy

inte

grac

yjne

2. P

olub

iç p

rzed

szko

le

3. P

ozna

jem

y og

ród

4. P

ozna

jem

y pr

zeds

zkol

e–

sekr

ety

nasz

ej k

uchn

i

• P

ozna

wan

ie im

ion

rów

ieÊn

ików

.•

Inte

grow

anie

gru

py –

twor

zeni

e pr

zyja

znej

atm

osfe

ry i

pocz

ucia

bezp

iecz

eƒst

wa.

• P

reze

ntac

ja w

ybra

nych

nor

m i

zasa

d za

chow

ania

obo

wià

zujà

cych

wgr

upie

.

• P

ozna

wan

ie im

ion

rów

ieÊn

ików

.•

Inte

grow

anie

gru

py –

twor

zeni

e pr

zyja

znej

atm

osfe

ry i

pocz

ucia

bezp

iecz

eƒst

wa.

• P

reze

ntac

ja w

ybra

nych

nor

m i

zasa

d za

chow

ania

obo

wià

zujà

cych

wgr

upie

.

• S

twar

zani

e sy

tuac

ji u∏

atw

iajà

cych

leps

ze p

ozna

nie

si´

dzie

ci.

• K

szta

∏cen

ie u

mie

j´tn

oÊci

aut

opre

zent

acji.

• P

reze

ntac

ja w

ybra

nych

nor

m i

zasa

d za

chow

ania

obo

wià

zujà

cych

nate

reni

e og

ródk

a pr

zeds

zkol

nego

lub

bois

ka s

zkol

nego

.•

Zap

ozna

nie

zte

rene

m, s

prz´

tem

iro

Êlin

noÊc

ià o

grod

u pr

zeds

zkol

-ne

go lu

b ro

snàc

à w

okó∏

boi

ska

szko

lneg

o.•

Ksz

ta∏to

wan

ie c

zynn

ej p

osta

wy

wob

ec z

drow

ia (p

obyt

na

Êwie

˝ym

pow

ietr

zu, a

ktyw

ny w

ypoc

zyne

k).

• R

ozw

ijani

e s∏

uchu

fone

mow

ego.

• Za

pozn

anie

zcz

ynno

Êcia

mi i

narz

´dzi

ami p

racy

osó

b za

trudn

iony

chw

kuch

ni w

prze

dszk

olu

lub

szko

le i

rozu

mie

nie

znac

zeni

a te

j pra

cy.

• W

dra˝

anie

do

prze

strz

egan

ia z

akaz

u pr

óbow

ania

pro

dukt

ów lu

bpo

traw

nie

wia

dom

ego

poch

odze

nia.

W.–

gra

„WyÊ

cig

wie

wió

rek”

mas

kotk

a, k

arto

niki

, ark

u-sz

e sz

areg

o pa

pier

u, k

∏´be

kw

∏ócz

ki, l

okom

otyw

a (p

atrz

:sc

enar

iusz

), na

gran

ia m

uzyk

i

W. –

kar

ty „

Dom

ino

obra

z-ko

we”

arku

sze

szar

ego

papi

eru,

maz

aki,

k∏´b

ek w

∏ócz

ki,

w∏a

sne

nagr

ania

nau

czyc

ie-

la, p

i∏ka,

dzw

onec

zek

pi∏k

i, sz

arfy

ipr

zedm

ioty

wcz

tere

ch k

olor

ach

owoc

e, b

utel

ki z

ró˝n

ymi

ciec

zam

i och

arak

tery

styc

z-ny

ch z

apac

hach

Kràg

Tem

at d

nia

Zada

nia

eduk

acyj

neÂr

odki

dyd

akty

czne

tem

atyc

zny

12

34

10

1. R

ozk∏

ad tr

eÊci

edu

kacy

jnyc

h (te

mat

y dn

i od

1. d

o 41

.)

Wsp

omin

a-m

y w

akac

je

5. P

ozna

jem

y pr

zeds

zkol

e–

bibl

iote

ka i

jej z

acza

-ro

wan

y Êw

iat

6. W

akac

yjny

cza

s

7. K

oƒcz

y si

´ la

to

8. W

spom

nien

ia z

wak

acji

9. W

akac

yjne

ska

rby

• D

osko

nale

nie

s∏uc

hu fo

nem

oweg

o.

• P

okaz

anie

dzi

ecio

m b

iblio

teki

prz

edsz

koln

ej lu

b sz

koln

ej.

• R

ozbu

dzan

ie z

aint

eres

owan

ia k

sià˝

kam

i.•

Ksz

ta∏c

enie

um

iej´

tnoÊ

ci w

yra˝

ania

myÊ

li w

form

ie z

dani

a.W

ypow

iedz

i na

tem

at k

sià˝

ek (i

ch k

onst

rukc

ji ip

rzez

nacz

enia

)or

azza

mie

szcz

onyc

h w

nich

ilus

trac

ji.

• R

ozbu

dzan

ie z

aint

eres

owan

ia k

raje

m o

jczy

stym

.•

Poz

naw

anie

kra

jobr

azów

(wsk

azan

ie c

hara

kter

ysty

czny

chel

emen

tów

kra

jobr

azów

, np.

gór

y, n

izin

y, je

zior

a) o

raz

folk

loru

ziem

i ojc

zyst

ej.

• D

osko

nale

nie

wyp

owie

dzi u

stny

ch –

dzi

elen

ie s

i´ w

ra˝e

niam

iip

rze˝

ycia

mi z

wak

acji.

• R

ozw

ijani

e s∏

uchu

fone

mow

ego.

• K

szta

∏tow

anie

sch

emat

u w

∏asn

ego

cia∏

a –

obse

rwow

anie

, dot

ykan

iei n

azyw

anie

cz´

Êci g

∏ow

y.•

Roz

wija

nie

anal

izy

isyn

tezy

wzr

okow

ej.

• N

auka

pio

senk

i „K

oƒcz

y si

´ la

to”.

• O

kreÊ

lani

e zj

awis

k pr

zyro

dy z

wià

zany

ch z

odej

Êcie

m la

ta.

• D

ostr

zega

nie

iuk∏

adan

ie r

ytm

ów.

• K

szta

∏cen

ie u

mie

j´tn

oÊci

odk

odow

ywan

ia i

kodo

wan

ia in

form

acji

–zn

aki i

nfor

mac

yjne

wot

ocze

niu.

• K

szta

∏tow

anie

ori

enta

cji w

sch

emac

ie w

∏asn

ego

cia∏

a.•

Roz

pozn

awan

ie i

nazy

wan

ie c

z´Êc

i ràk

inó

g.•

Obs

erw

acja

pog

ody

wcz

asie

lata

– n

azyw

anie

cha

rakt

erys

tycz

nych

zjaw

isk

atm

osfe

rycz

nych

.•

Roz

wija

nie

wyo

braê

ni i

zdol

noÊc

i koj

arze

nia.

• K

szta

∏cen

ie a

naliz

y is

ynte

zy s

∏uch

owej

ora

z w

zrok

owej

.

• O

pow

iada

nie

opa

mià

tkac

h z

wak

acji.

K. s

. 4, 5

åw

. s. 3

W. –

kar

ty „

Mem

o”,

„¸ód

ka”

zdj´

cia,

poc

ztów

ki, m

apa

Pols

ki, w

izyt

ówki

dzi

eci

K. s

. 6, 7

åw

. s. 4

CD

lub

kase

ta –

5 i

6po

cztó

wki

poc

i´te

na4

cz´Ê

ci r

ó˝ne

j wie

lko-

Êci,

40 k

arto

now

ych

kó∏

wdw

óch

kolo

rach

, lus

terk

a

K. s

. 8, 9

åw

. s. 5

CD

lub

kase

ta –

4, 9

, 19,

20

znak

i inf

orm

acyj

ne, f

rag-

men

ty p

oczt

ówek

, kle

j,ka

rton

K. s

. 10,

11

11

12

34

Wna

szej

grup

ie

10. P

owró

t zw

akac

ji

11. P

ozna

jmy

si´

bli˝

ej

12. N

asze

prz

edsz

kole

13. M

ój n

ajle

pszy

kol

ega

• P

reze

ntac

ja i

odcz

ytyw

anie

kom

unik

atów

nie

wer

baln

ych

wyr

a˝a-

nych

mim

ikà.

• D

osko

nale

nie

umie

j´tn

oÊci

kom

unik

acji

wer

baln

ej (s

∏uch

anie

in-

nych

im

ówie

nie

tak,

aby

inni

roz

umie

li, s

kupi

anie

uw

agi n

aro

z-m

ówcy

itp.

).•

UÊw

iada

mia

nie

roli

doty

ku i

wzr

oku

wpo

znaw

aniu

Êw

iata

.•

Okr

eÊla

nie

po∏o

˝eni

a pr

zedm

iotó

w w

prz

estr

zeni

.•

Por

usza

nie

si´

wot

ocze

niu

zgod

nie

zpo

lece

niam

i nau

czyc

iela

.

• S

wob

odne

iuk

ieru

nkow

ane

wyp

owie

dzi d

ziec

i na

poda

ny te

mat

.•

Poz

naw

anie

eks

pres

yjny

ch m

o˝liw

oÊci

cia

∏a.

• D

osko

nale

nie

umie

j´tn

oÊci

dêw

i´ko

naÊl

adow

czyc

h.•

Ksz

ta∏c

enie

wra

˝liw

oÊci

s∏u

chow

ej i

wyo

braê

ni m

uzyc

znej

.

• R

ozw

ijani

e pa

mi´

ci w

zrok

owej

.•

Dos

kona

leni

e um

iej´

tnoÊ

ci a

utop

reze

ntac

ji.•

åw

icze

nie

glob

alne

go c

zyta

nia.

• B

udow

anie

mi∏e

j atm

osfe

ry i

wi´

zi e

moc

jona

lnej

w g

rupi

e.•

Ksz

ta∏to

wan

ie u

mie

j´tn

oÊci

form

u∏ow

ania

myÊ

li w

form

ie z

dani

a.•

åw

icze

nie

spra

wno

Êci m

anua

lnej

.•

Ksz

ta∏c

enie

mot

oryk

i (çw

icze

nia

gim

nast

yczn

e).

• N

azyw

anie

ius

tala

nie

kier

unkó

w w

prze

strz

eni i

naka

rtce

.•

Roz

pozn

awan

ie i

nazy

wan

ie u

czuç

wyr

a˝an

ych

mim

ikà.

• U

wra

˝liw

iani

e na

uczu

cia

inny

ch o

sób.

• B

udow

anie

mi∏e

j atm

osfe

ry i

wi´

zi e

moc

jona

lnej

wgr

upie

.•

Roz

wija

nie

umie

j´tn

oÊci

wyp

owia

dani

a si

´ na

okre

Êlon

y te

mat

.

• R

ozw

ijani

e s∏

uchu

fone

mow

ego.

• O

ceni

anie

pos

t´po

wan

ia b

ohat

era

opow

iada

nia.

• W

dra˝

anie

dzi

eci d

opo

zyty

wne

go z

acho

wyw

ania

si´

åw

. s. 6

, 7W

. – k

arta

„Ta

jem

nica

”lu

ster

ka, p

ude∏

ko te

ktur

owe

zró

˝nym

i prz

edm

iota

mi

(mus

zle,

pió

ra, k

amie

nie,

szys

zki i

tp.)

K. s

. 12,

13

åw

. s. 8

, 9C

D lu

b ka

seta

– 6

, 32,

33

(do

wyb

oru)

ora

z 7–

10, 4

0–48

K. s

. 14

åw

. s. 1

0, 1

1W

. – k

arta

„M

uszl

a”ka

rty z

ilust

racj

ami l

ub k

om-

plet

kar

t „M

emo”

, chu

stec

z-ki

, zdj

´cia

rod

zinn

e pr

zyni

e-si

one

prze

z dz

ieci

, nag

rani

am

uzyc

zne

nauc

zyci

ela

K. s

. 15,

16

åw

. s. 1

2C

D lu

b ka

seta

– 1

1 lu

b 39

frot

ki, „

kost

ka e

moc

ji”(p

atrz

: sce

nari

usz)

, prz

e-Êc

iera

d∏o,

tam

bury

n

K. s

. 17

åw

. s. 1

3, 1

4 W

. – k

arta

„Pr

zyja

ciel

e”

12

Co

nam

je

sieƒ

wko

-sz

u ni

esie

?

14. U

lubi

ony

kàci

k za

baw

15. P

ozna

jem

y in

stru

men

type

rkus

yjne

16. B

arw

y pó

êneg

o la

ta

17. W

arzy

wa

zna

szyc

hog

rodó

w

wko

ntak

tach

spo

∏ecz

nych

.•

Uw

ra˝l

iwia

nie

dzie

ci n

auc

zuci

a in

nych

osó

b.•

Prz

elic

zani

e pr

zedm

iotó

w.

• T

wor

zeni

e zb

ioró

w r

ówno

liczn

ych

z po

dany

mi z

bior

ami.

• K

szta

∏tow

anie

est

etyk

i ruc

hu (ç

wic

zeni

a gi

mna

styc

zne)

.

• D

osto

sow

anie

tem

atyk

i org

aniz

owan

ych

kàci

ków

zab

aw d

o za

inte

-re

sow

aƒ i

potr

zeb

dzie

ci.

• D

osko

nale

nie

pam

i´ci

wzr

okow

ej.

• K

szta

∏cen

ie u

mie

j´tn

oÊci

wyz

nacz

ania

kie

runk

ów w

prze

strz

eni

zpu

nktu

wid

zeni

a dz

ieck

a id

rugi

ej o

soby

.•

Dos

trze

gani

e iu

k∏ad

anie

ryt

mów

.•

åw

icze

nie

s∏uc

hu fo

nem

oweg

o.

• Z

apoz

nani

e dz

ieci

z b

udow

à i

brzm

ieni

em p

odst

awow

ych

in-

stru

men

tów

per

kusy

jnyc

h.•

Opa

now

anie

i do

skon

alen

ie u

mie

j´tn

oÊci

gry

na

inst

rum

enta

ch p

er-

kusy

jnyc

h.•

Um

uzyk

alni

enie

dzi

eci p

rzez

nau

k´ p

iose

nki.

• U

wra

˝liw

ieni

e dz

ieci

na

barw

´ dê

wi´

ków

.

• P

ozna

wan

ie r

oÊlin

izw

ierz

àt ˝

yjàc

ych

wpa

rku

iwle

sie.

• O

kreÊ

lani

e ba

rw p

óêne

go la

ta.

• U

spra

wni

anie

s∏u

chu

fone

mow

ego.

• W

dra˝

anie

do

este

tycz

nego

wyk

onyw

ania

pra

c pl

asty

czny

ch.

• D

osko

nale

nie

umie

j´tn

oÊci

prz

elic

zani

a ip

orów

nyw

ania

licz

ebno

-Êc

i zbi

orów

(odr

ó˝ni

anie

b∏´

dneg

o lic

zeni

a od

popr

awne

go).

• W

yró˝

nian

ie c

hara

kter

ysty

czny

ch c

ech

posz

czeg

ólny

ch w

arzy

w.

• R

ozró

˝nia

nie

war

zyw

, utr

wal

anie

ich

nazw

– p

ozna

wan

ie Ê

wia

tazm

ys∏a

mi.

• å

wic

zeni

e gl

obal

nego

czy

tani

a.•

Ksz

ta∏c

enie

s∏u

chu

fone

mow

ego.

• D

osko

nale

nie

umie

j´tn

oÊci

rec

ytow

ania

utw

orów

wie

rszo

wan

ych.

kloc

ki i

szar

fy w

3 ko

lora

ch

K. s

. 18,

19

åw

. s. 1

5 W

. – k

arty

„Pi

otru

ʔm

asko

tki,

frot

ki, k

rà˝k

i w3

kolo

rach

(np.

kol

ory

zsy

-gn

aliz

ator

a)

CD

lub

kase

ta –

23–

31in

stru

men

tari

um O

rffa

K. s

. 20,

21

åw

. s. 1

6, 1

7W

. – k

arta

„C

zaro

dzie

jski

es∏

onec

zko”

lupy

, kas

ztan

y, k

artk

i

K. s

. 22–

24å

w. s

. 18,

19

˝o∏´

dzie

, kas

ztan

y, s

zysz

ki,

war

zyw

a, k

arto

now

e pu

-de

∏ko

z za

s∏on

kà, s

zarf

y

13

12

34

Âwia

t w

okó∏

nas

18. O

woc

e z

nasz

ych

sadó

w

19. Z

apas

y z

nasz

ej

spi˝

arni

20. W

krai

nie

baje

k

21. W

krai

nie

figur

geo

me-

tryc

znyc

h

• R

ozró

˝nia

nie

owoc

ów, u

trw

alan

ie ic

h na

zw –

poz

naw

anie

Êw

iata

zmys

∏am

i.•

Dos

kona

leni

e um

iej´

tnoÊ

ci o

pow

iada

nia

napo

dany

tem

at.

• W

dra˝

anie

do

prze

strz

egan

ia z

asad

gie

r to

war

zysk

ich.

• W

dra˝

anie

do

higi

enic

zneg

o pr

zygo

tow

ywan

ia p

osi∏k

ów.

• K

szta

∏tow

anie

um

iej´

tnoÊ

ci k

lasy

fikow

ania

.•

Roz

wija

nie

s∏uc

hu fo

nem

oweg

o.

• Z

apoz

nani

e dz

ieci

zje

sien

nym

i pra

cam

i wyk

onyw

anym

i na

dzia

∏-ka

ch i

wog

ródk

ach.

• W

zbog

acan

ie w

iedz

y na

tem

at r

odza

jów

zap

asów

gro

mad

zony

chpr

zez

ludz

i na

zim

´.•

Dos

kona

leni

e um

iej´

tnoÊ

ci d

okon

ywan

ia u

kier

unko

wan

ej o

bser

-w

acji.

• Po

znan

ie n

oweg

o m

ater

ia∏u

pla

styc

zneg

o –

mas

y pa

pier

owej

.•

Dos

kona

leni

e sp

raw

noÊc

i man

ualn

ej.

• K

szta

∏cen

ie u

mie

j´tn

oÊci

twor

zeni

a zb

ioró

w.

• å

wic

zeni

e s∏

uchu

fone

mow

ego.

• K

szta

∏cen

ie m

otor

yki (

çwic

zeni

a gi

mna

styc

zne)

.

• D

ostr

zega

nie

ró˝n

ic p

omi´

dzy

fant

azjà

ak∏

amst

wem

.•

Roz

wija

nie

krea

tyw

nego

myÊ

leni

a.•

Ksz

ta∏c

enie

um

iej´

tnoÊ

ci w

ypow

iada

nia

si´

napo

dany

tem

at.

• D

osko

nale

nie

spra

wno

Êci m

anua

lnej

.•

åw

icze

nia

przy

goto

wuj

àce

do p

isan

ia.

• å

wic

zeni

e pa

mi´

ci Ê

wie

˝ej.

• Ro

zpoz

naw

anie

ina

zyw

anie

pod

staw

owyc

h fig

ur g

eom

etry

czny

ch.

• K

szta

∏tow

anie

intu

icji

geom

etry

czne

j.•

Nab

ywan

ie d

oÊw

iadc

zeƒ

potr

zebn

ych

wpr

oces

ie u

ogól

nian

ia.

• R

ozw

ijani

e s∏

uchu

fone

mow

ego.

• D

osko

nale

nie

spra

wno

Êci m

anua

lnej

.

K. s

. 25

åw

. s. 2

0, 2

4W

. – k

arty

„Pi

otru

Ê” i

„Me-

mo”

kart

ka A

3 dl

a ka

˝deg

odz

ieck

a, o

woc

e, k

arto

now

epu

de∏k

o z

zas∏

onkà

K. s

. 26,

27

åw

. s. 2

1 W

. – k

arty

do

uk∏a

dani

ako

lekc

jiC

D lu

b ka

seta

– 1

2, 1

3w

orec

zki z

groc

hem

, 2ko

-∏a

hul

a-ho

op, p

rodu

kty

dopr

zygo

tow

ania

mas

y pa

-pi

erow

ej, f

arby

, p´d

zle

K. s

. 28,

29

åw

. s. 2

2, 2

3, 2

5 W

. – k

arta

„B

ajko

wy

smok

”ka

rty

zpo

stac

iam

i zba

jek

åw

. s. 2

6–28

W. –

kar

ty „

Figu

ry g

eom

e-tr

yczn

e”lu

ster

ka, s

zarf

y, k

lock

i –fi-

gury

geo

met

rycz

ne, g

azet

y,dr

ucik

i kre

atyw

ne

14

22. Z

ebra

na

ulic

y

23. P

ozna

j´ s

woj

à m

iejs

cow

oÊç

24. P

ozna

jem

y Êw

iat

wsz

ystk

imi z

mys

∏am

i

25. Z

abaw

ki A

gaty

K. s

. 30,

31

åw

. s. 2

9–31

W. –

figu

ry g

eom

etry

czne

CD

lub

kase

ta –

17,

18

po4

du˝e

figu

ry g

eom

e-tr

yczn

e dl

a ka

˝deg

o dz

iec-

ka, k

rà˝k

i zte

ktur

y w

4ko

-lo

rach

, obr

´cze

åw

. s. 3

2, 3

3W

. – k

arty

„M

emo”

i„P

iotru

ʔkr

à˝ki

zte

ktur

y w

4 ko

lo-

rach

, poj

emni

ki: b

lasz

any,

plas

tikow

y, s

zkla

ny, p

last

i-ko

wa

kulk

a, k

ompl

et o

b-ra

zków

K. s

. 32,

33

åw

. s. 3

4 C

D lu

b ka

seta

– 2

3–30

,40

–48,

52–

55

prze

dmio

ty p

otrz

ebne

doro

zró˝

nian

ia z

apo

moc

àzm

ys∏ó

w, m

onet

y je

dno-

gro-

szow

e

K. s

. 34,

35

åw

. s. 3

5, 3

6 W

. – k

arty

„Ka

rtoni

ki d

ouk

∏a-

dani

a m

odel

i wyr

azów

”C

D lu

b ka

seta

– 1

1m

a∏e

piór

ka, p

rzed

mio

tylu

b ilu

stra

cje,

wkt

óryc

h na

-zw

ach

wys

t´pu

je g

∏osk

a „a

”

• P

ozna

wan

ie z

asad

ruc

hu d

rogo

weg

o.•

Utrw

alan

ie z

najo

moÊ

ci k

ieru

nków

wpr

zest

rzen

i: w

praw

o, w

lew

o.•

Wdr

a˝an

ie d

o us

tnyc

h w

ypow

iedz

i na

okre

Êlon

y te

mat

.•

Roz

wija

nie

s∏uc

hu fo

nem

oweg

o.•

Ksz

ta∏to

wan

ie p

osta

w s

po∏e

czny

ch.

• U

trw

alan

ie z

najo

moÊ

ci fi

gur

geom

etry

czny

ch.

• N

auka

pio

senk

i „K

olor

owe

Êwia

t∏a”.

• Z

azna

jom

ieni

e dz

ieci

zpo

j´ci

ami z

wià

zany

mi z

adr

esem

(naz

wa

ulic

y, n

r do

mu

lub

mie

szka

nia,

naz

wa

mie

jsco

woÊ

ci).

• P

ozna

wan

ie li

tera

tury

dzi

eci´

cej.

• U

trw

alan

ie z

najo

moÊ

ci li

czeb

nikó

w p

orzà

dkow

ych.

• U

trw

alan

ie n

azw

kie

runk

ów: w

praw

o, w

lew

o, p

rost

o.•

Utr

wal

anie

poj

´ç: „

wi´

cej”

, „m

niej

”.•

Roz

wija

nie

s∏uc

hu fo

nem

oweg

o.

• P

ozna

wan

ie r

oli p

oszc

zegó

lnyc

h zm

ys∏ó

w w

perc

epcj

i Êw

iata

(w´c

hu, s

mak

u, s

∏uch

u, w

zrok

u, d

otyk

u).

• R

ozpo

znaw

anie

ina

zyw

anie

sm

aków

(s∏o

dki,

gorz

ki, k

waÊ

ny, s

∏o-

ny).

• R

ozw

ijani

e em

patii

– u

wra

˝liw

iani

e na

uczu

cia

inny

ch o

sób.

• W

dra˝

anie

do

ustn

ych

wyp

owie

dzi n

apo

dany

tem

at.

• å

wic

zeni

e s∏

uchu

fone

mow

ego.

• å

wic

zeni

e um

iej´

tnoÊ

ci g

loba

lneg

o cz

ytan

ia.

• å

wic

zeni

a gr

afom

otor

yczn

e.•

Ksz

ta∏c

enie

mot

oryk

i (çw

icze

nia

gim

nast

yczn

e).

mat

eria

∏ fak

ulta

tyw

ny:

• W

prow

adze

nie

pisa

nej i

druk

owan

ej li

tery

„a”

, „A

”.•

Okr

eÊle

nie

g∏os

ki „

a” ja

ko s

amog

∏osk

i.

15

12

34

Jesi

enna

muz

yka

26. J

esie

nne

wid

oki

27. P

ogod

a za

okne

m

28. J

esie

nna

zaw

ieru

cha

29. W

iatr

wpo

ezji

åw

. s. 3

7–39

CD

lub

kase

ta –

14

kart

onik

i zlit

erà

„a”

i„A

”,w

izyt

ówki

zim

iona

mi

dzie

ci, z

asus

zone

liÊc

ie,

zdj´

cia

drze

w

K. s

. 36,

37

W. –

„K

ubec

zkid

o kl

asyf

i-ka

cji”

CD

lub

kase

ta –

14,

19

kasz

tany

, pió

ra, g

azet

y, je

-si

enne

liÊc

ie, w

aga

szal

ko-

wa,

np.

ze s

znur

ka i

paty

ka

K. s

. 38,

39

åw

. s. 4

0, 4

1na

dmuc

hane

bal

ony,

lust

erka

åw

. s. 4

2, 4

3W

. – „

Drz

ewo”

apas

zki,

gaze

ty,

folio

we

wor

eczk

i, w

stà˝

kiz

krep

iny,

chu

stec

zki

• D

ostr

zega

nie

war

toÊc

i i p

i´kn

a pr

zyro

dy w

natu

rze,

lite

ratu

rze

iszt

uce.

• E

stet

yczn

e w

ykon

ywan

ie p

rac

plas

tycz

nych

.•

åw

icze

nie

s∏uc

hu fo

nem

oweg

o.•

Sw

obod

na in

terp

reta

cja

ruch

owa

utw

oru

muz

yczn

ego.

• K

szta

∏cen

ie u

mie

j´tn

oÊci

kla

syfik

owan

ia.

• O

bser

wac

ja z

jaw

isk

przy

rodn

iczy

ch.

• D

ostr

zega

nie

zagr

o˝eƒ

isy

tuac

ji ni

ebez

piec

znyc

h w

Êrod

owis

kupr

zyro

dnic

zym

.•

Wdr

a˝an

ie d

ohi

gien

y id

bani

a o

zdro

wie

. •

åw

icze

nie

s∏uc

hu fo

nem

oweg

o.•

åw

icze

nia

orto

foni

czne

.•

Ksz

ta∏to

wan

ie e

stet

yki r

uchu

(çw

icze

nia

gim

nast

yczn

e).

• å

wic

zeni

e s∏

uchu

fone

mow

ego.

• å

wic

zeni

a gr

afom

otor

yczn

e.•

Ksz

ta∏c

enie

est

etyk

i ruc

hu (ç

wic

zeni

a gi

mna

styc

zne)

.m

ater

ia∏ f

akul

taty

wny

: •

Okr

eÊle

nie

g∏os

ki „

o” ja

ko s

amog

∏osk

i.•

Wpr

owad

zeni

e pi

sane

j idr

ukow

anej

lite

ry „

o”, „

O”.

• P

ozna

wan

ie u

twor

ów p

oety

ckic

h iu

wra

˝liw

iani

e na

poez

j´.

• K

szta

∏cen

ie u

mie

j´tn

oÊci

opo

wia

dani

a ii

nter

pret

owan

ia te

kstó

w li

-te

rack

ich.

• R

ozbu

dzan

ie w

yobr

aêni

muz

yczn

ej d

ziec

i.•

Dos

kona

leni

e um

iej´

tnoÊ

ci k

once

ntra

cji u

wag

i.•

åw

icze

nie

s∏uc

hu fo

nem

oweg

o.m

ater

ia∏ f

akul

taty

wny

: •

Utr

wal

enie

obr

azu

graf

iczn

ego

liter

y „o

”, „

O”.

16

Co

pow

i-ni

en w

ie-

dzie

ç sz

e-Êc

iola

tek?

30. C

o gr

a je

sien

ià?

31. J

esie

nny

spac

er

32. S

∏uch

amy

prze

stró

g

33. Z

acza

row

ane

s∏ow

a

34. R

ozta

rgni

ona

ma∏

pka

• F

orm

u∏ow

anie

wyp

owie

dzi n

ate

mat

jesi

enne

j pog

ody

(wyk

orzy

sta-

nie

ró˝n

ych

form

eks

pres

ji –

s∏ów

, mim

iki,

gest

ów).

• P

os∏u

giw

anie

si´

sym

bola

mi.

• P

ozna

wan

ie d

zie∏

szt

uki:

wyb

rany

ch u

twor

ów m

uzyk

i pow

a˝ne

jim

alar

stw

a.•

Nau

ka p

iose

nki „

Jesi

enny

des

zcz”

; roz

budz

anie

wyo

braê

ni m

uzyc

znej

.•

åw

icze

nie

s∏uc

hu fo

nem

oweg

o.

• D

osko

nale

nie

umie

j´tn

oÊci

sza

cow

ania

ipo

rów

nyw

ania

wie

lkoÊ

ci.

• U

Êwia

dam

iani

e dz

ieci

om, ˝

e w

spól

ne z

abaw

y m

ogà

byç

êród

∏em

rado

Êci.

• K

szta

∏cen

ie u

mie

j´tn

oÊci

wsp

ó∏dz

ia∏a

nia

wgr

upie

.•

Ksz

ta∏c

enie

um

iej´

tnoÊ

ci o

dgry

wan

ia r

ól.

• å

wic

zeni

e s∏

uchu

fone

mow

ego.

• P

ozna

wan

ie li

tera

tury

dzi

eci´

cej.

• R

ozw

ijani

e tw

órcz

ego

myÊ

leni

a.•

Kszt

a∏to

wan

ie w

∏aÊc

iwyc

h po

staw

wko

ntak

tach

spo

∏ecz

nych

.•

Ksz

ta∏to

wan

ie p

oj´c

ia li

czby

1.

• R

ozw

ijani

e po

staw

y w

spó∏

gosp

odar

za p

rzed

szko

la lu

b sz

ko∏y

.•

Ksz

ta∏to

wan

ie m

otor

yki (

çwic

zeni

a gi

mna

styc

zne)

.

• å

wic

zeni

e pa

mi´

ci –

nau

ka te

kstu

im

elod

ii pi

osen

ki „

Mal

owa∏

a je

-si

eƒ”.

• P

ozna

wan

ie n

owyc

h te

chni

k pl

asty

czny

ch –

frot

tage

.•

Wdr

a˝an

ie d

ost

osow

ania

zw

rotó

w g

rzec

znoÊ

ciow

ych.

• å

wic

zeni

e s∏

uchu

fone

mow

ego.

• U

Êwia

dom

ieni

e dz

ieci

om z

agro

˝eƒ

wsy

tuac

ji, g

dy s

i´ z

gubi

à,iw

skaz

anie

w∏a

Êciw

ych

zach

owaƒ

wta

kiej

syt

uacj

i.•

Roz

wija

nie

pam

i´ci

ruc

how

ej.

• T

wor

zeni

e iw

skaz

ywan

ie z

bior

ów d

wue

lem

ento

wyc

h.•

Ksz

ta∏to

wan

ie p

oj´c

ia li

czby

2.

• å

wic

zeni

e s∏

uchu

fone

mow

ego.

åw

. s. 4

4, 4

5C

D lu

b ka

seta

– 2

0–22

, 56,

65 w∏a

sne

nagr

anie

nauc

zyci

ela,

albu

my

z re

prod

ukcj

ami

W. –

kar

ty „

Mis

ie”,

„M

a∏p-

ka”

ilust

racj

e zw

ierz

àt, p

i∏ki,

taÊm

a kl

ejàc

a, o

pask

i lub

znac

zki

åw

. s. 4

6, 4

7pa

cynk

i boh

ater

ów o

po-

wie

Êci

åw

. s. 4

8, 4

9C

D lu

b ka

seta

– 1

5, 1

6su

che

liÊci

e, fa

rby

plak

ato-

we,

p´d

zle,

kar

tki

åw

. s. 5

0–52

wor

eczk

i zgr

oche

m,

krà˝

ki, k

artk

i w d

wóc

hko

lora

ch

17

12

34

Moj

a ro

dzin

a

35. W

a˝ne

num

ery

tele

fonó

w

36. M

ali p

omoc

nicy

mam

y

37. M

oja

rodz

ina

38. U

rocz

ysto

Êci

rodz

inne

åw

. s. 5

3–55

ilust

racj

e sa

moc

hodó

w s

pe-

cjal

nych

, wyr

azy

dogl

o-ba

lneg

o cz

ytan

ia (d

ruko

wa-

nym

i lite

ram

i), k

arto

niki

znu

mer

ami a

larm

owym

i,kr

à˝ki

, kos

tki d

ogr

y, p

a-cy

nka

K. s

. 40,

41

åw

. s. 5

6, 5

7al

bum

zm

otyl

ami,

inst

ru-

men

ty: t

ambu

ryn,

trój

kàt,

mar

akas

y

åw

. s. 5

8, 5

9ka

rton

owe

pude

∏ko,

prz

ed-

mio

ty z

e sz

k∏a,

met

alu,

drew

na, p

last

iku,

pap

ieru

itp.

K. s

. 42,

43

åw

. s. 6

0, 6

1lu

ster

ka

• P

rzyb

li˝en

ie d

ziec

iom

wia

dom

oÊci

na

tem

at p

rzyd

atno

Êci p

ojaz

dów

spec

jaln

ych,

taki

ch ja

k: k

aret

ka p

ogot

owia

, rad

iow

óz p

olic

yjny

, wóz

stra

˝ack

i.•

Pozn

anie

num

erów

ala

rmow

ych:

999

, 997

, 998

, ora

z po

znaw

anie

sy-

tuac

ji, w

któr

ych

nale

˝y z

nic

h ko

rzys

taç.

• P

ozna

nie

niek

tóry

ch s

poso

bów

rad

zeni

a so

bie

wsy

tuac

jach

za

gra˝

ajàc

ych

bezp

iecz

eƒst

wu

w∏a

snem

u ii

nnyc

h.•

Dos

kona

leni

e um

iej´

tnoÊ

ci li

czen

ia.

• å

wic

zeni

e s∏

uchu

fone

mow

ego.

• W

zmac

nian

ie w

i´zi

em

ocjo

naln

ej z

mat

kà.

• å

wic

zeni

e s∏

uchu

fone

mow

ego.

• å

wic

zeni

e um

iej´

tnoÊ

ci g

loba

lneg

o cz

ytan

ia.

• å

wic

zeni

a gr

afom

otor

yczn

e.•

Ksz

ta∏to

wan

ie p

osta

w s

po∏e

czny

ch (ç

wic

zeni

a gi

mna

styc

zne)

.m

ater

ia∏ f

akul

taty

wny

: •

Okr

eÊla

nie

g∏os

ki „

m”

jako

spó

∏g∏o

ski.

• W

prow

adze

nie

pisa

nej i

druk

owan

ej li

tery

„m

”, „

M”.

• P

ozna

wan

ie s

truk

tury

rod

ziny

.•

UÊw

iada

mia

nie

potr

zeby

dba

nia

o pr

zyja

êƒ, m

i∏oÊç

, zac

how

ania

szac

unku

dla

inny

ch.

• R

ozw

ijani

e um

iej´

tnoÊ

ci o

pow

iada

nia

napo

dany

tem

at.

• U

wra

˝liw

iani

e na

pi´k

no p

oezj

i.•

Est

etyc

zne

wyk

onyw

anie

pra

c pl

asty

czny

ch.

• å

wic

zeni

e s∏

uchu

fone

mow

ego.

• K

szta

∏tow

anie

mot

oryk

i (çw

icze

nia

gim

nast

yczn

e).

• P

iel´

gnow

anie

wi´

zi r

odzi

nnyc

h.•

åw

icze

nie

s∏uc

hu fo

nem

oweg

o.•

åw

icze

nia

graf

omot

oryc

zne.

• R

ozw

ijani

e tw

órcz

ego

myÊ

leni

a po

prze

z tw

orze

nie

opow

iada

nia

ty-

pu b

rico

lage

.

18

39. D

rzew

ko s

zcz´

Êcia

40. L

ubim

y sp

acer

owaç

ibie

gaç

41. R

odze

ƒstw

o

K. s

. 42

åw

. s. 6

2, 6

3m

ater

ia∏y

do

wyk

onan

iadr

zew

ka s

zcz´

Êcia

åw

. s. 6

4C

D lu

b ka

seta

– 3

2–34

kart

ony,

kre

dki,

balo

ny,

wiz

ytów

ki

szar

fy, z

dj´c

ia r

odzi

ny i

ro-

dzeƒ

stw

a pr

zyni

esio

nepr

zez

dzie

ci

mat

eria

∏ fak

ulta

tyw

ny:

• O

kreÊ

leni

e g∏

oski

„t”

jako

spó

∏g∏o

ski.

• W

prow

adze

nie

pisa

nej i

druk

owan

ej li

tery

„t”

, „T”

.•

åw

icze

nie

umie

j´tn

oÊci

czy

tani

a w

zak

resi

e po

znan

ych

liter

.

• å

wic

zeni

e s∏

uchu

fone

mow

ego.

• In

spir

owan

ie d

oak

tyw

noÊc

i tw

órcz

ej (p

race

pla

styc

zne)

.•

Pod

nosz

enie

poz

iom

u sp

raw

noÊc

i man

ualn

ej.

• R

ozw

ijani

e em

patii

.•

Roz

wija

nie

umie

j´tn

oÊci

wyp

owia

dani

a si

´ na

poda

ny te

mat

.•

Ksz

ta∏c

enie

est

etyk

i ruc

hu (ç

wic

zeni

a gi

mna

styc

zne)

.m

ater

ia∏ f

akul

taty

wny

: •

Ksz

ta∏c

enie

um

iej´

tnoÊ

ci c

zyta

nia

wza

kres

ie p

ozna

nych

lite

r.

• W

dra˝

anie

do

akty

wny

ch fo

rm s

p´dz

ania

cza

su.

• D

osko

nale

nie

umie

j´tn

oÊci

prz

elic

zani

a i t

wor

zeni

a zb

ioró

wró

wno

liczn

ych

z da

nym

i.•

Wdr

a˝an

ie d

o ró

˝nyc

h fo

rm in

terp

reta

cji u

twor

ów m

uzyc

znyc

h; ro

zwi-

jani

e po

czuc

ia ry

tmu

(wyc

zuw

anie

cza

su tr

wan

ia p

oszc

zegó

lnyc

h w

ar-

toÊc

i ryt

mic

znyc

h ii

ch w

zaje

mny

ch s

tosu

nków

cza

sow

ych)

.•

Roz

wija

nie

umie

j´tn

oÊci

wyp

owia

dani

a si

´ na

tem

at u

twor

ów m

u-zy

czny

ch.

• K

szta

∏cen

ie s

∏uch

u fo

nem

oweg

o.

• P

ozna

wan

ie li

tera

tury

dzi

eci´

cej.

• U

Êwia

dam

iani

e w

i´zi

mi´

dzy

rodz

eƒst

wem

.•

Wdr

a˝an

ie d

oku

ltura

lneg

o za

chow

ania

si´

wko

ntak

tach

spo

∏ecz

nych

.•

Ksz

ta∏c

enie

um

iej´

tnoÊ

ci ∏à

czen

ia p

rzyc

zyny

ze

skut

kiem

ipr

zew

i-dy

wan

ia n

ast´

pstw

.•

Ksz

ta∏c

enie

um

iej´

tnoÊ

ci u

stal

ania

odw

raca

lnoÊ

ci z

mia

n.

19

2. Scenariusze zaj´ç dziennych

Kràg tematyczny: Ja i moje przedszkole

1. Temat dnia: Poznajmy si´ – zabawy integracyjne

Cele ogólne:– poznawanie imion rówieÊników,– integrowanie grupy – tworzenie przyjaznej atmosfery i poczucia bezpieczeƒstwa,– prezentacja wybranych norm i zasad zachowania obowiàzujàcych w grupie.

Cele operacyjne – dziecko:– zna wybrane imiona rówieÊników i imi´ nauczyciela,– rozpoznaje pomieszczenia w budynku, np. szatni´, sal´ zaj´ç, toalet´,– zna wybrane zasady – s∏uchania i mówienia, zabaw w sali zaj´ç, korzystania z toalety i spo-

˝ywania posi∏ków.

Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: maskotka, kartoniki do wykonania wizytówek, arkusze szarego pa-pieru, mazaki, k∏´bek w∏óczki, cukierki w pude∏ku opakowanym w du˝à iloÊç papieru i obwiàza-nym wstà˝kà, magnetofon, nagrania ró˝nych utworów muzycznych, lokomotywa narysowana naarkuszu szarego papieru pakowego z trzema wagonami, na których sà narysowane buêki: na pierw-szym – buêka uÊmiechni´ta, na drugim – niewyra˝ajàca emocji, na trzecim – niezadowolona.

Przebieg dnia1. Zapoznanie dzieci z kàcikami zabaw i zabawkami w sali (swobodna zabawa).2. Grupowa zabawa integracyjna „Przedstawiamy si´”.

Wszyscy siadajà w kr´gu, nauczyciel bierze maskotk´ i przedstawia si´ w nast´pujàcy sposób:Witam ci´, misiu, jestem Asia. Nast´pnie podaje maskotk´ najbli˝ej siedzàcemu dziecku.Dziecko przedstawia si´ w podobny sposób i podaje maskotk´ kolejnej osobie.

3. „Szukamy znajomych” – zabawa ruchowa. Nauczyciel rozpoczyna zabaw´ s∏owami: JesteÊmy w nieznanym mieÊcie, nikogo nie znamy,idziemy na spacer… Dzieci swobodnie spacerujà po sali (s∏ychaç muzyk´) i wykonujà kolejnepolecenia nauczyciela:– Obserwujcie czubki swoich butów.– Obserwujcie buty przechodzàcych obok dzieci.– Obserwujcie swoje kolana.– Obserwujcie kolana przechodzàcych dzieci.– Obserwujcie swój brzuch.– Obserwujcie brzuchy przechodzàcych dzieci.– Patrzcie w oczy mijajàcym was dzieciom.– Przywitajcie si´ serdecznie z jak najwi´kszà liczbà dzieci.

4. Zabawy integracyjne z zaproszonymi rodzicami.• „Wizytówki”. Rodzice wykonujà wizytówki dla siebie i dziecka.• „Dywanik z szarego papieru”. Rodzice obrysowujà swojà d∏oƒ i d∏oƒ dziecka na arkuszu sza-

rego papieru i wpisujà odpowiednie imiona.• „K∏´bek przyjaêni”.

Dzieci z rodzicami i nauczycielem siadajà w kr´gu na dywanie. Nauczyciel trzyma w r´ku k∏´-bek w∏óczki, chwyta koniec nitki, przedstawia si´ i podaje k∏´bek osobie siedzàcej najbli˝ej.

20

Osoba ta przedstawia si´, chwyta nitk´ i podaje k∏´bek kolejnej osobie. K∏´bek w´druje do-oko∏a kr´gu, a˝ wróci do nauczyciela. Nast´pnie uczestnicy zabawy zwijajà k∏´bek, pozdra-wiajàc sàsiada, od którego go otrzymali, s∏owami: Pozdrawiam ci´... (podajà imi´ tej osoby).

• „Wspólny taniec”. Dzieci i ich rodzice taƒczà do wybranej przez nauczyciela melodii.• „Czarodziejska paczka”.

Wszyscy siadajà w kr´gu, nauczyciel podaje osobie siedzàcej obok pude∏ko z cukierkami za-pakowane w du˝à iloÊç papieru i obwiàzane wstà˝kà. Gdy nauczyciel w∏àcza muzyk´, pu-de∏ko „w´druje” w kr´gu. Gdy muzyka milknie, osoba, trzymajàca pude∏ko stara si´ je roz-pakowaç. Paczka „w´druje”, a˝ zostanie rozpakowana, a wszyscy pocz´stowani cukierkami.

• „Szukamy znaczków”. Rodzice razem z dzieçmi szukajà ich znaczków w ∏azience i w szatni.5. „WyÊcig wiewiórek” – gra planszowa.

W gr´ mo˝e zagraç dziecko z rodzicem zgodnie z instrukcjà oraz zasadami gier planszowych.6. „Lokomotywa uczuç” – podsumowanie zaj´ç.

Dzieci i rodzice przyklejajà swoje wizytówki na wybranych przez siebie wagonikach pociàgu na-rysowanego na arkuszu szarego papieru: z buêkà uÊmiechni´tà, z buêkà wyra˝ajàcà oboj´tnoÊçlub niezadowolenie, informujàc w ten sposób, jak oceniajà zaj´cia (czy im si´ podoba∏y czy nie).

2. Temat dnia: Polubiç przedszkole

Cele ogólne: – poznawanie imion rówieÊników,– integrowanie grupy – tworzenie przyjaznej atmosfery i poczucia bezpieczeƒstwa,– prezentacja wybranych norm i zasad zachowania obowiàzujàcych w grupie.

Cele operacyjne – dziecko:– zna wybrane imiona rówieÊników,– nawiàzuje kontakt z wybranymi dzieçmi,– zna otoczenie i przeznaczenie sali gimnastycznej,– zna wybrane zasady zachowania si´ (s∏uchania i mówienia, zabawy w sali, korzystania z to-

alety i spo˝ywania posi∏ków) i przestrzega tych zasad,– wyra˝a emocje w sposób werbalny i niewerbalny.

Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: pi∏ka, dzwoneczek, arkusze szarego papieru, mazaki, wizytówki,kartki, k∏´bek w∏óczki, nagranie muzyki przygotowane przez nauczyciela.

Przebieg dnia1. Powitalne zabawy integracyjne.

• „Powitalny impuls”. Dzieci stojà w kr´gu i trzymajà si´ za r´ce. Nauczyciel wysy∏a „impuls”,czyli mocniejszy uÊcisk d∏oni do najbli˝szego dziecka, które przekazuje go dalej. „Impuls”powinien wróciç do nauczyciela.

• „Przesy∏amy pozdrowienia”. Nauczyciel wraz z dzieçmi siada w kr´gu. Turla pi∏k´ do dziec-ka, mówiàc: Pozdrawiam... (wymienia imi´ dziecka). Dzieci kolejno post´pujà tak samo.

• „Lustra”. Dzieci siadajà w parach. Jedno dziecko w parze wykonuje polecenia nauczyciela,a drugie naÊladuje gesty partnera. Przyk∏adowe polecenia:Wstajemy rano i mocno si´ przeciàgamy. Póêniej myjemy twarz i r´ce. Nast´pnie szczotku-jemy z´by. Czeszemy w∏osy. UÊmiechamy si´ do lustra itp.

Wycinanka

21

Potem nast´puje zmiana ról w parach, a nauczyciel powtarza polecenia.• „Zaczarowany dzwoneczek”. Wszystkie dzieci poruszajà si´ swobodnie po sali. S∏uchajàc

poleceƒ nauczyciela, tworzà odpowiednie grupy. – Staƒcie w grupach. W ka˝dej grupie ma byç tyle dzieci, ile nóg ma stó∏ w naszej sali.– Staƒcie w grupach. W ka˝dej grupie ma byç tyle osób, ile ràk ma cz∏owiek.– Staƒcie w grupach. W ka˝dej grupie ma byç tyle dzieci, ile mamy palców u jednej r´ki.W tak dobranych grupach 5-osobowych dzieci rysujà na du˝ym arkuszu papieru jeden rysu-nek. Po skoƒczeniu ka˝da grupa opowiada o swojej pracy.

2. Zabawy integracyjne z zaproszonymi rodzicami w sali gimnastycznej.• „Wizytówki”. Rodzice wykonujà wizytówki dla dzieci (pismo drukowane), a dzieci je ozda-

biajà.• „Lubi´ ci´”. Rodzice i dzieci odrysowujà swoje d∏onie na kartce papieru (jednej dla ka˝dej

pary), nast´pnie szukajà osób, które narysujà im w konturach d∏oni kwiatek. Narysowaniekwiatka oznacza sympati´ do danej osoby.

Zabawy w kr´gu:• „K∏´bek przyjaêni” (opis zabawy znajduje si´ w pkt. 4 scenariusza 1.). Dziecko przedstawia

si´ i podaje informacj´ o tym, co lubi robiç.• „Supe∏”. Ca∏a grupa trzyma si´ za r´ce, tworzàc ∏aƒcuch. Nauczyciel prowadzi korowód

pod z∏àczonymi r´kami dzieci, tworzàc supe∏. Kiedy wszyscy sà zaplàtani i nikt nie mo˝e si´ruszyç, nauczyciel zaczyna powoli rozplàtywaç supe∏ tak, by nie rozerwaç ∏aƒcucha.

• „Cz∏owiek do cz∏owieka”. Wszyscy dobierajà si´ w pary. Jedna osoba zostaje bez pary i mó-wi: Ramiona do ramion! Wówczas partnerzy stykajà si´ ramionami. Albo: D∏onie do d∏oni,plecy do pleców itp. – pary wykonujà poszczególne polecenia. Na has∏o: Cz∏owiek do cz∏owieka, wszyscy zmieniajà szybko swoich partnerów, ten kto zo-stanie bez pary, jest nast´pnà osobà wydajàcà polecenia.

• åwiczenia gimnastyczne w parach (jedno z rodziców – dziecko).– Rodzice w pozycji kl´cznej robià domek, w którym chowa si´ dziecko. Kiedy dzieci us∏y-

szà muzyk´, wychodzà z domku i spacerujà po sali. Gdy muzyka umilknie, dzieci szybkowracajà do swoich domków.

– Rodzice i dzieci przyjmujà pozycj´ siedzàcà: dziecko opiera si´ plecami o plecy doros∏ego.Napiera na jego plecy, starajàc si´ pokonaç opór. Potem nast´puje zmiana ról.

– Rodzice (w pozycji siedzàcej) tworzà fotelik – ko∏ysk´ dla swojego dziecka. Dziecko siadaw nim, a doros∏y obejmuje je i ∏agodnie ko∏ysze.

3. „Domino obrazkowe” – podsumowanie zaj´ç.

Ka˝da para (doros∏y i dziecko) przygotowuje komplet domina obrazkowego, k∏adzie kartonikiobrazkami do do∏u i rozpoczyna gr´. Jeden kartonik domina – „myde∏ko” (dwa takie same ry-sunki na jednym kartoniku) – zostaje wy∏o˝ony na Êrodek i odwrócony. Gra polega na tym, ˝euczestnicy na przemian odkrywajà kartoniki i uk∏adajà, dopasowujàc do siebie obrazki. Wygry-wa ta para, która jako pierwsza u∏o˝y ca∏e domino.

3. Temat dnia: Poznajemy ogród

Cele ogólne: – stwarzanie sytuacji u∏atwiajàcych lepsze poznanie si´ dzieci,– wdra˝anie do obserwacji,– kszta∏cenie umiej´tnoÊci autoprezentacji,

W. – „Domino obrazkowe”, no˝yczki

22

– prezentacja wybranych norm i zasad zachowania obowiàzujàcych na terenie ogródka przed-szkolnego lub boiska szkolnego,

– zapoznanie z terenem, ze sprz´tem, z roÊlinnoÊcià ogrodu przedszkolnego lub rosnàcà wokó∏boiska szkolnego,

– kszta∏towanie czynnej postawy wobec zdrowia (pobyt na Êwie˝ym powietrzu, aktywny wypo-czynek),

– rozwijanie s∏uchu fonemowego.

Cele operacyjne – dziecko:– zna imiona rówieÊników, – nawiàzuje kontakt z grupà,– poznaje otoczenie wokó∏ przedszkola lub szko∏y,– zna i przestrzega wybranych zasad warunkujàcych bezpieczeƒstwo w terenie: sygnalizuje

odejÊcie od miejsca zabawy, korzysta ze sprz´tu i zabawek zgodnie z zasadami ich u˝ytko-wania, sygnalizuje zauwa˝one niebezpieczeƒstwo, przestrzega zakazu oddalania si´ z obcàosobà,

– wyra˝a emocje w sposób werbalny i niewerbalny.

Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: pi∏ki, szarfy i przedmioty w 4 kolorach, nagrania muzyczne.

Przebieg dnia1. Powitanie.

• Nauczyciel wraz z dzieçmi siedzi w kr´gu. Ch´tne dziecko wysy∏a promienny uÊmiech do na-st´pnego dziecka itd. Promienny uÊmiech powraca do dziecka rozpoczynajàcego zabaw´.

• Dzieci stojà w pó∏kolu. Nauczyciel wystukuje rytm, w takt którego dzieci maszerujà w miej-scu i wymieniajà kolejno swoje imiona: Jestem… Ma∏-go-sia. Nauczyciel wczeÊniej wypowia-da swoje imi´, dzielàc je na sylaby.

• „UÊciÊnij d∏oƒ”. Dzieci swobodnie biegajà przy muzyce. Kiedy muzyka milknie, starajà si´uÊcisnàç jak najwi´cej d∏oni kole˝anek i kolegów.

• „Kolorowe przedmioty” – zabawa çwiczàca umiej´tnoÊç rozpoznawania kolorów. Nauczycielrozk∏ada na pod∏odze cztery szarfy: czerwonà, zielonà, niebieskà i ˝ó∏tà, oraz przedmioty:klocki, krà˝ki, kredki, zabawki w tych samych kolorach. Dzieci uk∏adajà w szarfach przedmio-ty w tym samym kolorze co szarfa, nazywajà kolory i liczà zgromadzone przedmioty.

• Autoprezentacja – dzieci kolejno opowiadajà o sobie, potem o swoim rodzeƒstwie, zwierz´-tach, które majà, ulubionych zabawach i zabawkach. Dzieci, które s∏uchajà, mogà zadawaçdodatkowe pytania przedstawiajàcemu si´ dziecku.

2. Zabawy ruchowe w ogródku przedszkolnym lub na boisku szkolnym.• Nauczyciel rozmawia z dzieçmi na temat zasad obowiàzujàcych podczas zabaw i pobytu

w ogródku przedszkolnym bàdê na boisku szkolnym. • „Lokomotywa”. Nauczyciel z dzieçmi ustawia si´, tworzàc lokomotyw´ z wagonikami. Loko-

motywa porusza si´ po terenie i zatrzymuje si´ na poszczególnych stacjach. Na przyk∏adna stacji „Wiecznej weso∏oÊci” wszystkie dzieci radoÊnie Êmiejà si´ do siebie. Na stacji„Smutku” sà bardzo smutne, na stacji „PowolnoÊci” poruszajà si´ bardzo wolno, na stacji„Grozy” wszyscy si´ straszà.

• Zabawy z pi∏kà: – dzieci kopià pi∏k´ raz lewà nogà, raz prawà, próbujàc trafiç do bramki,– ka˝de dziecko otrzymuje po jednej pi∏ce, podrzuca jà i chwyta w obie r´ce,– dzieci stajà w grupach pi´cioosobowych i rzucajà do siebie pi∏k´, starajàc si´, aby nie upa-

d∏a na ziemi´; nast´pnie ka˝da grupa otrzymuje jeszcze jednà pi∏k´; dzieci, rzucajàc dwie-ma pi∏kami jednoczeÊnie, starajà si´, aby pi∏ki nie upad∏y na ziemi´,

23

– dzieci odbijajà pi∏k´ o ziemi´ i próbujà podskakiwaç tak jak pi∏ka,– dzieci ustawiajà si´ g´siego i podajà sobie pi∏k´ nad g∏owami, nast´pnie stajà w rozkroku

i podajà pi∏k´ do∏em – mi´dzy nogami, – dzieci maszerujà po obwodzie ko∏a z pi∏kami uniesionymi nad g∏owami.

3. Swobodne zabawy na terenie ogródka przedszkolnego z wykorzystaniem sprz´tu terenowego.

4. Temat dnia: Poznajemy przedszkole – sekrety naszej kuchni

Cele ogólne: – zapoznanie z czynnoÊciami i narz´dziami pracy osób zatrudnionych w przedszkolu lub szko-

le i rozumienie znaczenia tej pracy,– wdra˝anie do przestrzegania zakazu próbowania produktów lub potraw niewiadomego po-

chodzenia,– kszta∏cenie s∏uchu fonemowego.

Cele operacyjne – dziecko:– zna personel przedszkola lub szko∏y, otoczenie i przeznaczenie pomieszczeƒ przedszkolnych,– rozumie, ˝e nie powinno próbowaç produktów niewiadomego pochodzenia,– rozpoznaje owoce po smaku,– poprawnie zachowuje si´ przy stole,– dokonuje syntezy sylabowej wyrazów.

Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: kartki z bloku, kredki Êwiecowe, owoce, ciecze w butelkach, np.woda, ocet, lalki i misie, zabawki z kàcika lalek.

Przebieg dnia1. Powitanie – zabawy w kr´gu.

• Dzieci i nauczyciel siedzà w kr´gu i kolejno wypowiadajà s∏owo: Hej! – machajàc przy tymr´kà (czynnoÊci te wykonujà za ka˝dym razem w innym tempie). Nast´pnie wyznaczona oso-ba mówi: Witam wszystkich, którzy… majà ciemne w∏osy, lubià lody, majà siostr´ itp. Wy-wo∏ani krzyczà: Hej!

• „Zaczarowany kamieƒ”. Ch´tne lub wybrane przez nauczyciela dziecko, odgrywajàce rol´czarodzieja, goni inne dzieci. Dziecko, które czarodziej dotknie r´kà, „kamienieje”, tzn. za-trzymuje si´ i staje z szeroko rozstawionymi nogami. Je˝eli jakaÊ osoba przejdzie mi´dzy jegonogami, dziecko kontynuuje zabaw´.

• „Mój ulubiony kàcik zabaw”. Dzieci siedzà przy stolikach, przed nimi le˝à kartki z bloku ry-sunkowego i kredki Êwiecowe. Nauczyciel zach´ca dzieci do namalowania siebie w ulubio-nym kàciku zabaw. Dzieci mogà jeszcze dok∏adanie obejrzeç kàcik i zabawki, które chcànarysowaç. Nast´pnie nauczyciel organizuje wystaw´ prac dzieci.

2. Zapoznanie dzieci z personelem przedszkola lub szko∏y – wizyta w kuchni.• Rozmowa z personelem kuchni na temat przygotowywania posi∏ków dla dzieci.• Zagadka pani kucharki „Jaki to owoc?” – dzieci z zamkni´tymi oczami rozpoznajà owoc

po smaku.• Nauczyciel pokazuje dzieciom butelki z cieczami przypominajàcymi wod´ i pyta je, co znaj-

duje si´ w Êrodku. Po obejrzeniu butelek nauczyciel odkr´ca zakr´tki, a dzieci wàchajà za-wartoÊç butelek. Dzieci dochodzà do wniosku, ˝e nie we wszystkich butelkach znajduje si´woda. Kucharka wyjaÊnia, do czego s∏u˝à zgromadzone w butelkach p∏yny, i przestrzega

24

dzieci przed próbowaniem produktów lub potraw niewiadomego pochodzenia. Na zakoƒcze-nie wizyty kucharka cz´stuje dzieci, np. kompotem lub ciasteczkami.

3. „Przyj´cie dla lalek i misiów”. • Nauczyciel dzieli dzieci na kilkuosobowe grupy. Dzieci przygotowujà przyj´cie dla zabawek

i sadzajà je przy stolikach. Nauczyciel prosi, by dzieci u∏o˝y∏y odpowiednià liczb´ talerzy-ków i kubeczków, a tak˝e wybra∏y smako∏yki, którymi chcia∏yby pocz´stowaç swoich goÊci.W trakcie zabawy dzieci uczà lalki i misie dobrych manier oraz poprawnego zachowania si´przy stole podczas posi∏ku.

• Z pomocà nauczyciela dzieci formu∏ujà zasady zachowania si´ przy stole, a nauczyciel zapi-suje ka˝dà na oddzielnej kartce z bloku. Nast´pnie grupy losujà kartki z zapisanymi zasada-mi i ozdabiajà je wed∏ug w∏asnego pomys∏u. Dzieci prezentujà prace, które nauczycielumieszcza w widocznym miejscu.

• Zabawa doskonalàca s∏uch fonemowy.Nauczyciel dokonuje analizy sylabowej wyrazów – nazw smako∏yków, które dzieci „przygo-towa∏y” na przyj´cie, a zadaniem dzieci jest dokonanie syntezy i odgadni´cie prezentowane-go wyrazu. Nauczyciel wymawia poszczególne wyrazy z podzia∏em na sylaby, np. lo-dy, cu--kier-ki, o-wo-ce.

5. Temat dnia: Poznajemy przedszkole – biblioteka i jej zaczarowanyÊwiat

Cele ogólne: – zapoznanie dzieci z bibliotekà przedszkolnà lub szkolnà,– rozbudzanie zainteresowania ksià˝kami,– kszta∏cenie umiej´tnoÊci wyra˝ania myÊli w formie zdania,– staranne wykonywanie zadaƒ graficznych, kolorowanie rysunków konturowych bez wycho-

dzenia za lini´,– wdra˝anie do spontanicznych wypowiedzi na podany temat.

Cele operacyjne – dziecko:– zna przeznaczenie biblioteki,– opowiada o ilustracji,– dok∏adnie wykonuje powierzone mu zadanie,– stosuje zasady dotyczàce poprawnego korzystania z ksià˝ki.

Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: materia∏y dydaktyczne zgromadzone w bibliotece.

Przebieg dnia 1. Zabawy w kr´gu.

• Dzieci wymawiajà swoje imi´: smutno, weso∏o, nieÊmia∏o itp.• „Czyj to g∏os?”. Jedno dziecko siada plecami do ca∏ej grupy, jego zadaniem b´dzie odgadni´-

cie, kto go powita. Nauczyciel wyznacza dziecko, które wyraênie mówi: Pozdrawiam ci´.• „Start rakiety”. Dzieci wykonujà przysiad i przygotowujà si´ do startu rakiety: powoli podno-

szà si´, klepià d∏oƒmi po udach, nast´pnie wykonujà r´kà ruchy okr´˝ne na wysokoÊci brzu-cha, a na koniec z okrzykiem: Start! – podskakujà jak najwy˝ej.

• Nauczyciel informuje dzieci, ˝e za chwil´ wybiorà si´ na wycieczk´ po przedszkolu lubszkole, ale zanim opuszczà sal´, muszà okreÊliç liczb´ uczestników wycieczki. Prosi dzieci,aby spróbowa∏y oszacowaç, ile ich jest. Po chwili dzieci ustawiajà si´ w szeregu, a nauczy-

25

ciel liczy dzieci, dotykajàc je kolejno. Po ustaleniu liczby uczestników wycieczki prosi, abych∏opcy stan´li osobno. Dziewczynki szacujà, ilu jest ch∏opców. Nast´pnie ka˝da dziew-czynka liczy ustawionych w szeregu ch∏opców, ka˝dego dotykajàc. Póêniej ch∏opcy wyko-nujà te same czynnoÊci, ustalajàc liczb´ dziewczynek. Na koniec nauczyciel wraz z dzieçmiponownie ustala liczb´ ch∏opców i dziewczynek, zapewniajàc, ˝e teraz na pewno nikt si´ niezgubi w czasie wycieczki.

2. Rozwiàzywanie zagadek.

3. Wizyta w bibliotece. • Nauczyciel wraz z dzieçmi ustala zasady korzystania z ksià˝ek: trzeba mieç czyste r´ce, nie

wolno zaginaç kartek, nale˝y od∏o˝yç ksià˝ki na wyznaczone miejsce itp.• Dzieci oglàdajà ksià˝ki i opowiadajà o wybranej przez siebie ilustracji. Nauczyciel pokazuje

bajki w wydaniu ksià˝kowym, jako przeêrocza, nagranie na kasecie magnetofonowej i kase-cie VHS, p∏ycie DVD (w zale˝noÊci od materia∏u, jakim dysponuje).

4. Swobodne wypowiedzi dzieci o prze˝yciach zwiàzanych z pobytem w bibliotece.5. Poznanie przez dzieci wybranej bajki.6. „Ilustrowanie” przez dzieci ruchem (z wykorzystaniem elementów pantomimy) wybranych frag-

mentów wys∏uchanej bajki.7. Zapoznanie dzieci z „Ksià˝kà szeÊciolatka” i „åwiczeniami szeÊciolatka”.8. Organizacja „Kàcika czytelnika” w sali. Nauczyciel razem z dzieçmi wyznacza miejsce, w któ-

rym b´dà ksià˝ki dost´pne dla dzieci.

Kràg tematyczny: Wspominamy wakacje

6. Temat dnia: Wakacyjny czas

Cele ogólne: – rozbudzanie zainteresowania krajem ojczystym,– poznawanie krajobrazów (wskazywanie charakterystycznych elementów krajobrazów, np.:

góry, jeziora, lasy, morze) oraz odwo∏ywanie si´ do doÊwiadczeƒ i wspomnieƒ dzieci,– doskonalenie wypowiedzi ustnych – dzielenie si´ wra˝eniami, prze˝yciami,– rozwijanie s∏uchu fonemowego.

Cele operacyjne – dziecko:– globalnie odczytuje swoje imi´,– z pomocà nauczyciela pokazuje na mapie Polski wybrane miejsca,– wymienia nazwy miejsc oglàdanych w czasie wakacji,– dokonuje syntezy i analizy sylabowej wyrazów.

èród∏o: „Zagadki dla najm∏odszych”, wybór i opracowanie Joanna Stec, MAC, Kielce 1995

26

Choç nie ma zamka ani kluczyka, cz´sto otwierasz jà i zamykasz.W swym wn´trzu wiele tajemnic mieÊci,wierszyków, bajek i opowieÊci.

(ksià˝ka)

Najpierw cz∏owiek mnie wymyÊli∏,potem drukarz wydrukowa∏.Do ksi´garni po mnie przyszli,by dla dzieci mnie kupowaç.

(ksià˝ka)

Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: wizytówki z imionami dzieci, wykonane z kolorowego papieru– ka˝da w innym kolorze, zdj´cia, pocztówki z wakacji przyniesione przez dzieci, mapa Polski,plastelina, klej.

Przebieg dnia1. Powitanie.

• Nauczyciel pokazuje dzieciom ich imiona napisane na kolorowych paskach papieru (wizy-tówki). Z ka˝dym dzieckiem dokonuje analizy fonemowej jego imienia i odczytuje je global-nie. Nast´pnie zbiera wszystkie wizytówki, miesza je i rozk∏ada na dywanie. Ka˝de dzieckoodnajduje swojà wizytówk´.

• Nauczyciel umieszcza wizytówki na Êcianie. Dzieci ustawiajà si´ pod swoimi wizytówkami. Je-Êli nie b´dzie dziecka pod wizytówkà, oznacza to jego nieobecnoÊç w tym dniu w przedszkolu.

2. „Opowiadamy o wakacjach”.• Dzieci wypowiadajà si´ na temat wakacji: gdzie by∏y, jakie prze˝y∏y przygody itp., opowia-

dajà o przyniesionych pocztówkach i zdj´ciach.• Nauczyciel prezentuje map´. Wskazuje granice Polski, tereny górskie, morze, jeziora, Wis∏´

i Odr´, kilka wi´kszych miast. Nast´pnie odszukuje wspólnie z dzieçmi miejscowoÊç, w któ-rej znajduje si´ szko∏a, oraz rejony, w których dzieci przebywa∏y w czasie wakacji.

3. „NaÊladuj” – zabawa ruchowa. Dzieci ilustrujà ruchem jazd´ na rowerze, wios∏owanie, skakanie przez skakank´, gr´ w lotkiitp. zgodnie z poleceniami nauczyciela.

4. Omówienie ilustracji: dostrzeganie pi´kna przyrody.

• Dzieci ustalajà, co to sà wspomnienia oraz gdzie sp´dzi∏a lato dziewczynka, a gdzie sp´dzi∏je ch∏opiec.

• Analiza i synteza sylabowa wyrazów – nazw elementów krajobrazów przedstawionychna ilustracjach, np. las, mo-rze, gó-ry, po-la, pla-˝a, ma-ki, je-zio-ro.

5. „Dokoƒcz zdanie” – zabawa s∏owna.Ka˝de dziecko powtarza poczàtek zdania i dodaje w∏asne zakoƒczenie, np. Morze jest... s∏one(g∏´bokie, czyste, zimne, groêne, wzburzone).

6. Przygotowanie do pisania. åwiczenie manualne przygotowujàce do pisania (np. gniecenie„na niby” plasteliny, zabawa palcami „Idzie kominiarz po drabinie”).

7. Praca plastyczna „¸ódka”.

8. Zabawa ruchowa. Dzieci stojà boso na dywanie i wykonujà polecenia nauczyciela:– Chodzimy po rozgrzanym piasku. – Rozsuwamy piasek stopami.– Przeskakujemy przez do∏ek w piasku. – Chodzimy w zimnej wodzie.– Chlapiemy wodà.– Przeskakujemy z kamienia na kamieƒ.– Stàpamy po ostrych kamieniach itp.

9. åwiczenie pami´ci wzrokowej – gra „Memo”.

W. – karty „Memo”, no˝yczki

W. – karta „¸ódka”, no˝yczki, klej

åw. s. 3 (po uprzednim wodzeniu palcem)

K. s. 4, 5

27

W grze bierze udzia∏ dwoje dzieci. Gracze uk∏adajà jeden komplet kart na stoliku tak, by rysunkiby∏y niewidoczne, i kolejno odkrywajà po dwie karty. Je˝eli odkryte karty nie tworzà pary, graczeodk∏adajà je na miejsce rysunkami do blatu stolika, a nast´pnie odkrywajà kolejne pary kart. JeÊliodkryte karty tworzà par´, zabierajà jà. Wygrywa ten gracz, któremu uda si´ zebraç wi´cej par.

7. Temat dnia: Koƒczy si´ lato

Cele ogólne: – kszta∏towanie schematu w∏asnego cia∏a: obserwowanie, dotykanie i nazywanie cz´Êci g∏owy,– rozwijanie analizy i syntezy wzrokowej, – nauka piosenki „Koƒczy si´ lato”,– okreÊlanie zjawisk przyrody zwiàzanych z odejÊciem lata,– dostrzeganie i uk∏adanie rytmów.

Cele operacyjne – dziecko:– rozpoznaje swoje imi´ wÊród innych imion (czytanie globalne),– wymienia cz´Êci cia∏a,– nazywa cz´Êci g∏owy, twarzy,– sk∏ada obrazek z cz´Êci,– w∏àcza si´ do Êpiewania piosenek w grupie,– dostrzega rytm i potrafi go kontynuowaç.

Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: kredki, pocztówki poci´te na cztery niejednakowe cz´Êci, klej,40 kó∏ z kartonu w dwóch kolorach, np. 20 kó∏ czerwonych i 20 niebieskich, CD lub kaseta „Ju˝w szkole”, lusterka.

Przebieg dnia1. Nauczyciel wiesza wizytówki z imionami dzieci w innej kolejnoÊci ni˝ dotychczas (czynnoÊç

t´ powtarza przez kolejne dni). Zadaniem dzieci jest odnalezienie wizytówki ze swoim imie-niem i odczytanie na wizytówkach imion nieobecnych dzieci.

2. „Moja g∏owa” – nazywanie cz´Êci g∏owy i twarzy.• Dzieci stojà w kr´gu, a nauczyciel je prosi, aby naÊladowa∏y kolejne czynnoÊci: Dotykaj swo-

jej g∏owy. Zbadaj r´kami jej kszta∏t. OkreÊl, patrzàc w lusterko, kolor i d∏ugoÊç swoich w∏o-sów. Po „zbadaniu” swojej g∏owy dzieci „badajà” g∏ow´ kole˝anki lub kolegi (po uzyskaniuprzyzwolenia) zgodnie z poleceniami nauczyciela. Podobne czynnoÊci wykonuje dziecko,badajàc swoje czo∏o, brwi, oczy, rz´sy, nos, policzki, usta, brod´ i szyj´. (K∏adzie r´ce na czo-le, okreÊla, czy czo∏o jest niskie, czy wysokie, czy jest zakryte grzywkà itp.).

• Dzieci dobierajà si´ w pary, jedno dziecko poleca drugiemu, aby dotkn´∏o d∏onià wymienio-nych cz´Êci swojej g∏owy.

3. Malowanie autoportretów. 4. „Raki i ryby” – zabawa ruchowa.

Jedno dziecko jest „rakiem”, a pozosta∏e sà „rybami”. Wszystkie „ryby” poruszajà si´ na czwo-rakach. „Rak” próbuje stanàç okrakiem nad „rybà”; jeÊli mu si´ uda, „ryba” staje si´ „rakiem”i wyrusza na po∏ów. Zabawa koƒczy si´, gdy wszystkie „ryby” zamienià si´ w „raki”.

5. Uk∏adanie obrazków z cz´Êci.Ka˝de dziecko otrzymuje od nauczyciela wakacyjnà pocztówk´ podzielonà na cz´Êci. Liczb´cz´Êci do u∏o˝enia nale˝y dostosowaç do mo˝liwoÊci dziecka. Zadaniem dzieci jest u∏o˝eniepocztówki i naklejenie jej na kartonie. Nauczyciel umieszcza prace na wystawie (nauczyciel

28

mo˝e ustaliç z dzieçmi, ˝e to miejsce b´dà nazywaç np. „Ma∏à galerià” i tu b´dà prezentowaçprace plastyczne). Dzieci opowiadajà o swoich pracach.

6. Rozmowa na temat: Dlaczego wysy∏amy pocztówki? (Pami´ç o bliskich, ch´ç dzielenia si´ wra˝eniami, myÊlenie o bliskich, gdy jesteÊmy daleko).

7. Nauka piosenki „Koƒczy si´ lato”.

Koƒczy si´ lato raz, dwa, trzy,

dojrzewa jarz´bina.

Kolczasty kasztan Êmieje si´,

rok szkolny si´ zaczyna.

Skoƒczy∏y si´ wakacje,

do przedszkola wracaç czas,

B´dziemy znów wspominaç

morze i szumiàcy las.

Ref. Koƒczy si´ lato...

Czekajà ju˝ zeszyty,

kredki, rysunkowy blok.

Wakacje si´ skoƒczy∏y,

b´dà nowe, lecz za rok.

Ref. Koƒczy si´ lato...

CD lub kaseta – 5, 6

29

8. Rozmowa na temat ilustracji zamieszczonych w podr´czniku. Zwrócenie uwagi dzieci na hu-mor sytuacyjny.

Dzieci opowiadajà, gdzie i w jaki sposób bohaterowie ksià˝ki sp´dzali wakacje, ustalajà odpo-wiedzi na pytania zamieszczone w ksià˝ce.

9. Skupianie uwagi na rytmach.• Nauczyciel dzieli dzieci na dwie grupy. Przed ka˝dà grupà uk∏ada na pod∏odze kartonowe

ko∏a tego samego koloru (4–5 sztuk). Dzieci odczytujà u∏o˝onà sekwencj´: ko∏o, ko∏o, ko∏oitd., a nast´pnie koƒczà uk∏adanie kó∏.

• Nauczyciel uk∏ada ko∏a w dwóch kolorach, np. niebieskie, czerwone, niebieskie, czerwone,niebieskie, czerwone, i prosi, aby dzieci odczyta∏y rytm i u∏o˝y∏y go dalej same. Dzieci liczà,ile jest kó∏ czerwonych, niebieskich. Nauczyciel podpowiada kolejne liczebniki.

10. Dostrzeganie i konstruowanie rytmów.

11. åwiczenia w liczeniu.

8. Temat dnia: Wspomnienia z wakacji

Cele ogólne: – kszta∏cenie umiej´tnoÊci odkodowywania i kodowania informacji – znaki informacyjne w oto-

czeniu, – kszta∏towanie orientacji w schemacie w∏asnego cia∏a,– rozpoznawanie i nazywanie cz´Êci ràk i nóg,– obserwacja pogody w czasie lata – nazywanie charakterystycznych zjawisk atmosferycznych, – rozwijanie wyobraêni i zdolnoÊci kojarzenia,– kszta∏cenie analizy oraz syntezy s∏uchowej i wzrokowej.

Cele operacyjne – dziecko:– odczytuje zawartà w kodzie informacj´,– okreÊla swój wyglàd zewn´trzny (np. jestem wysoki, jestem niska, mam niebieskie oczy),– porównuje swój wyglàd z wyglàdem innych osób, – okreÊla pogod´ latem,– estetycznie i do koƒca wykonuje prac´ plastycznà,– rozpoznaje dêwi´ki z otoczenia.

Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: ró˝ne znaki informacyjne przyniesione przez nauczyciela, frag-menty pocztówek, klej, karton, kredki Êwiecowe, CD lub kaseta „Ju˝ w szkole”.

Przebieg dnia1. Rozmowa z dzieçmi na temat ró˝nych znaków informacyjnych na podstawie znaków znajdu-

jàcych si´ w przedszkolu oraz spotykanych w najbli˝szym otoczeniu dziecka.2. Swobodne i ukierunkowane wypowiedzi dzieci na temat ilustracji.

K. s. 8, 9

åw. s. 4 z. 2

åw. s. 4 z. 1

K. s. 6, 7

30

3. Rozwiàzywanie zagadek.Lewa – sàsiadka, prawa – sàsiadka, jedna matka.Ka˝da dzieci ma pi´cioro.Co spotkajà, dzieci biorà.

Dwie ma∏e pomocnice s∏u˝à ci przez ca∏e ˝ycie.Pracowite sà, a przy tym bardzo lubià cz´ste mycie.

(r´ce)

• „Co robi´ r´kami?” – zagadki o pracy ràk.Dzieci odgadujà nazwy czynnoÊci wykonywanych przez nauczyciela, a nast´pnie same wy-myÊlajà zagadki dla kole˝anek i kolegów.

4. „Moje r´ce”. Dzieci stajà w kr´gu i podwijajà r´kawy, oglàdajà d∏onie, oceniajà ich wielkoÊç,liczà r´ce, oglàdajà palce – nazywajà poszczególne palce, przeliczajà je u jednej i drugiej r´ki.Nazywajà wybrane cz´Êci r´ki, np. rami´, przedrami´, ∏okieç; okreÊlajà, która r´ka jest prawa,a która lewa.

5. „Moje nogi”. Dzieci siadajà na dywanie i zdejmujà kapcie. Nazywajà cz´Êci nogi, liczà nogii palce u nóg. OkreÊlajà, która noga jest lewa, a która prawa.

6. Zagadki „Co robià moje nogi?”.Dzieci odgadujà nazwy czynnoÊci wykonywanych przez nauczyciela (tupanie, szuranie, skaka-nie, podnoszenie nóg itd.), a póêniej same wymyÊlajà zagadki dla kole˝anek i kolegów.

7. Oglàdanie krajobrazu za oknem i na ilustracjach. Rozmowa na temat pogody latem (burz, upa-∏ów, t´czy). Rozbudzanie wyobraêni dêwi´kowej.

8. „Letni krajobraz” – praca plastyczna.• Nauczyciel prezentuje fragmenty pocztówek przedstawiajàcych ró˝ne letnie krajobrazy.

Dzieci wybierajà dowolny fragment i opisujà to, co widzà, próbujà odgadnàç, co jeszcze mo-g∏o znajdowaç si´ na pocztówce. Nast´pnie nauczyciel przykleja ka˝demu dziecku cz´Êçpocztówki na kartonie, a zadaniem dzieci jest dorysowaç brakujàce fragmenty krajobrazu.

• Prezentacja prac dzieci i wypowiedzi dzieci na ten temat. 9. åwiczenia s∏uchowe – ustalanie êród∏a dêwi´ku.

10. åwiczenia ortofoniczne. NaÊladowanie dêwi´ków pochodzàcych z lasu, np.:– szum drzew: szszsz..., – g∏osy ptaków: ku, ku, ku, ku..., hu, hu, hu, hu..., stuk, stuk, stuk, stuk...,– g∏osy owadów: bzzzz, bzzzz..., cyk, cyk, cyk..., ˝˝˝˝˝˝˝...,– dêwi´ki ∏amanych ga∏´zi: trach, trach..., trzask, trzask... .

11. åwiczenia s∏uchowe – ustalanie êród∏a dêwi´ku.

12. åwiczenia ortofoniczne. Dzieci dobierajà si´ parami, naÊladujà g∏osy zwierzàt – mieszkaƒcówwiejskiego podwórka, i próbujà przedstawiç rozmow´, sprzeczk´ zwierzàt oraz sposób za˝e-gnania sporu.

åw. s. 5 z. 2, s. 6 z. 2, CD lub kaseta – 4

åw. s. 5 z. 1, CD lub kaseta – 9

CD lub kaseta – 19, 20

èród∏o: „Zagadki dla najm∏odszych”, wybór i opracowanie Joanna Stec, MAC, Kielce 1995

31

9. Temat dnia: Wakacyjne skarby

Cele ogólne: – opowiadanie o pamiàtkach z wakacji,– prezentacja i odczytywanie komunikatów niewerbalnych wyra˝anych mimikà,– doskonalenie umiej´tnoÊci komunikacji werbalnej (s∏uchanie innych i mówienie tak, aby in-

ni rozumieli, skupianie uwagi na rozmówcy), – uÊwiadamianie roli dotyku i wzroku w poznawaniu Êwiata,– okreÊlanie po∏o˝enia przedmiotów w przestrzeni,– poruszanie si´ w otoczeniu zgodnie z poleceniami.

Cele operacyjne – dziecko:– porozumiewa si´ za pomocà komunikatów wyra˝anych mimikà,– skupia uwag´ na prezentowanym utworze literackim,– s∏ucha wypowiedzi dzieci i doros∏ych,– rozpoznaje przedmioty dotykiem,– pos∏uguje si´ poj´ciami: „na”, „nad”, „w”, „pod”, „obok”, „mi´dzy”, „za”, „przed”.

Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: lusterka, du˝e pude∏ko z jednym otworem wielkoÊci d∏oni, przed-mioty zgromadzone w pude∏ku: pióro, muszle ró˝nych kszta∏tów, kamienie, szyszki, ˝o∏´dzie, gu-ziki itp., b´benek.

Przebieg dnia1. Komunikaty wyra˝ane mimikà.

• Nauczyciel rozmawia z dzieçmi o sposobach wyra˝ania emocji, odwo∏ujàc si´ do ich do-Êwiadczeƒ.

• Dzieci siedzà w kr´gu na krzes∏ach i ka˝de trzyma przed sobà lusterko. Nauczyciel uÊmiechasi´ do dzieci, dzieci odwzajemniajà uÊmiech.Rozmowa na temat: Kiedy si´ cieszymy, kiedy jesteÊmy radoÊni, co sprawia nam przyjemnoÊç?Kiedy jesteÊmy smutni, kiedy zdziwieni, a kiedy si´ boimy?

• Dzieci robià ró˝ne miny (zgodnie z instrukcjà nauczyciela) i obserwujà, jak wyglàdajà ichtwarze, gdy sà weso∏e, smutne, zdziwione, przestraszone itd.

• Nauczyciel prosi dzieci, aby spróbowa∏y pokazaç, co robià ich oczy, kiedy chcà powiedzieç:CzeÊç, pobaw si´ ze mnà. lub: Jestem smutny i boli mnie zàb itp.

2. Doskonalenie koordynacji wzrokowo-ruchowej.

3. „Zaczarowany b´benek” – zabawa ruchowa. Dzieci poruszajà si´ swobodnie po sali. Na dêwi´k b´benka stajà w miejscu i wykonujà pole-cenia nauczyciela:– Idziemy, pow∏óczàc nogami.– Idziemy pod wiatr.– Biegniemy popychani przez wichur´.– Idziemy, niosàc worek piasku na plecach.

4. Prezentacja przez nauczyciela wiersza Ireny Landau „Zapami´tam”.

Zapami´tam

Nie zapomn´ wakacji na wsi

i tych zabaw na brzegu, nad wodà,

zapami´tam, zapami´tam na zawsze

åw. s. 6 z. 1

32

ma∏y strumyk, wod´ lazurowà.

Nie zapomn´ wiejskiego lata,

s∏oƒca, sadu i kwiatów na ∏àce,

nie zapomn´ zapachu poziomek…

i tej wody, tej wody b∏yszczàcej!

Nie zapomn´ wycieczek do lasu

ani malin czerwonych w koszyku,

szumu sosen, klekotu bociana…

i tej p∏ytkiej wody w strumyku!

Nie zapomnà i dwaj moi bracia,

którzy ze mnà puszczali latawce,

jak do wody, do wody b∏´kitnej

wlaz∏em w butach, w ubraniu i w czapce…

• Rozmowa na temat treÊci wiersza po jednorazowym przeczytaniu przez nauczyciela.– Gdzie sp´dza∏ wakacje bohater wiersza?– Co robi∏ w czasie wakacji bohater wiersza?Nast´pnie nauczyciel czyta kolejno zwrotki. Po przeczytaniu ka˝dej zwrotki dzieci opowia-dajà w∏asnymi s∏owami jej treÊç.

5. Omówienie ilustracji zamieszczonej w ksià˝ce.

6. Zabawa „Ukryte skarby”. • Nauczyciel ustawia du˝e pude∏ko z jednym otworem i zaprasza dzieci do zabawy, mówiàc:

Oto bardzo du˝a skrzynia, a w niej skarby znakomite! Jak myÊlicie, jakie skarby w takiejskrzyni sà ukryte? Dzieci kolejno wk∏adajà przez otwór r´ce do pude∏ka i chwytajà jedenprzedmiot. Dotykajà go i próbujà okreÊliç, co to za przedmiot, a nast´pnie sprawdzajà traf-noÊç swojej odpowiedzi.

• Potem k∏adà wyj´ty z pude∏ka przedmiot i okreÊlajà jego po∏o˝enie, np. na stole, przy wazo-niku, obok pude∏ka.

• Dzieci ustawiajà zabawki wed∏ug polecenia nauczyciela, np. na pó∏ce, pod sto∏em, obokszafki, mi´dzy…, nad… .

• Nauczyciel ustawia zabawki, a dzieci okreÊlajà ich po∏o˝enie.• Rozmowa na temat: Co mo˝na przechowywaç w skrzyniach?

7. Doskonalenie spostrzegawczoÊci.

8. „Tajemnica” – praca plastyczna.

Dziecko rysuje na karcie swój tajemniczy znak (rysunek, napis). Nast´pnie sk∏ada jà na pó∏w zaznaczonym miejscu i zamyka tajemnic´, zaginajàc z obu stron „zamek” tak, ˝eby prze-szed∏ przez otwór.

9. „Poszukiwacze wakacyjnych skarbów”. åwiczenie orientacji przestrzennej.

åw. s. 7 z. 1

W. – karta „Tajemnica”

K. s. 11

K. s. 10

33

Dzieci dobierajà si´ parami. Jedno dziecko z pary zamyka oczy, a drugie ukrywa w sali waka-cyjny skarb (muszl´, kamyk, piórko itp.). Nast´pnie dziecko otwiera oczy, a partner, pos∏ugujàcsi´ tylko s∏owami: ciep∏o, zimno, prowadzi je do ukrytego skarbu. Znalazca opowiada, w jakimmiejscu znalaz∏ skarb (np. pod ksià˝kà, na pó∏ce, mi´dzy maskotkami).

10. Temat dnia: Powrót z wakacji

Cele ogólne: – wdra˝anie do wypowiedzi na podany temat,– poznawanie ekspresyjnych mo˝liwoÊci cia∏a, – doskonalenie umiej´tnoÊci dêwi´konaÊladowczych,– kszta∏cenie wra˝liwoÊci s∏uchowej i wyobraêni muzycznej.

Cele operacyjne – dziecko:– wypowiada si´ na okreÊlony temat, zwracajàc uwag´ na zwiàzki przyczynowo-skutkowe,– dostrzega sytuacje humorystyczne w tekÊcie i na ilustracjach,– bierze aktywny udzia∏ w zabawach ruchowych, – naÊladuje g∏osem i cia∏em dêwi´ki z otoczenia,– dostrzega i konstruuje rytmy (rysunki, uk∏adanki).

Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: CD lub kaseta „Ju˝ w szkole”.

Przebieg dnia1. „Taniec” – zabawa ruchowa.

• Dzieci stojà w rozsypce. Przy muzyce poruszajà g∏owà w ró˝ne strony. Na polecenie nauczy-ciela ruszajà w rytm muzyki jednym ramieniem, potem drugim, a nast´pnie poruszajà g∏owài ramionami razem. Nauczyciel pokazuje kolejne ruchy: ràk, brzucha, bioder, kolan, stópi ca∏ych nóg. Dzieci naÊladujà ruchy nauczyciela. W koƒcowej fazie zabawy dzieci ustawia-jà si´ parami. Maszerujà w rytm muzyki. Nauczyciel zadaje pytania: Kto stoi obok ciebie?,Kto stoi w parze przed tobà, a kto za tobà?

• Dzieci w rozsypce, stajà twarzà do nauczyciela. Ka˝de dziecko ma ten sam przedmiot,np. woreczek, krà˝ek, i zmienia jego po∏o˝enie zgodnie z poleceniem nauczyciela. Nauczy-ciel pos∏uguje si´ okreÊleniami: nad, obok, za itp.

2. Prezentacja tekstu „Z pami´tnika Agaty”. Omówienie ilustracji zamieszczonych w ksià˝ce.

• OkreÊlanie wzajemnego po∏o˝enia postaci oraz przedmiotów przedstawionych na ilustracji,np. Gdzie stoi tata? Gdzie jest pi∏ka Agaty? Gdzie stojà walizki?

• Omówienie historyjki obrazkowej, rozwijanie myÊlenia przyczynowo-skutkowego, zwróce-nie uwagi na elementy humorystyczne.

3. Muzyka jest wokó∏ nas. • Badanie dêwi´konaÊladowczych mo˝liwoÊci cia∏a:

– Czy nasze r´ce i nogi potrafià wydobyç jakieÊ dêwi´ki? Czy potrafià zagraç?R´ce – klaskanie, pstrykanie, pocieranie, uderzanie zewn´trznà stronà d∏oni itp.Nogi – szuranie, tupanie, pukanie pi´tà lub palcami itp.– A co potrafi nasz g∏os?

K. s. 12, 13

CD lub kaseta – 6, 32, 33 (do wyboru utwory)

34

Mówiç, szeptaç, krzyczeç, Êpiewaç, naÊladowaç ró˝ne dêwi´ki, które s∏yszymy, np. g∏osy pta-ków, zwierzàt, morza, wiatru, deszczu, samochodu.

• Twórcze çwiczenia dêwi´konaÊladowcze:– Jak pada deszcz? Kap, kap, kap...– Jak wieje wiatr? Szszsz… (mocniej, lekko)– Jak spadajà jab∏ka z drzewa? Pac, pac, pac...– Jak Êpiewajà wróbelki? åwir, çwir, çwir...– Jak szczeka pies? Hau, hau, hau...

• S∏uchanie odg∏osów z otoczenia.Dzieci przez chwil´ w ciszy nas∏uchujà, a potem opowiadajà, co s∏ysza∏y, np. bieg na kory-tarzu, odg∏osy z ulicy, czyjeÊ wo∏anie, szmery za Êcianà.

• Co jeszcze mo˝e wydawaç szmery lub dêwi´ki?Dzieci chodzà po sali i „szukajà” dêwi´ków:– otwierajà i zamykajà szafki,– przesuwajà zabawki i krzese∏ka,– pukajà w szyb´ i kaloryfer,– odkr´cajà i zakr´cajà kran itd.

• Kiedy powstajà ró˝ne dêwi´ki?Kiedy coÊ poruszamy, stukamy, otwieramy, a wi´c kiedy wprowadzamy coÊ w ruch. Te wszyst-kie szumy, szmery, dêwi´ki to muzyka, która nas otacza.

• Czy wsz´dzie muzyka jest taka sama?Dzieci wypowiadajà si´ na temat muzyki lasu, ulicy, kuchni, szko∏y itp.

• Zgadywanka muzyczna.

Skàd pochodzà te dêwi´ki i jak mo˝emy nazwaç takà muzyk´?– szuranie garnkami, przykrywanie garnków pokrywkami, praca miksera, sma˝enie na patel-

ni, czajnik z gwizdkiem (muzyka kuchni – CD lub kaseta: 7);– przejazd tramwajów, samochodów, tràbienie klaksonów (muzyka ulicy – CD lub kaseta: 8);– Êpiew ptaków (muzyka lasu – CD lub kaseta: 9);– szkolny dzwonek, wrzawa na przerwie (muzyka szko∏y – CD lub kaseta: 10);– dzieci zamykajà oczy, a nauczyciel tworzy dwa, trzy ró˝ne dêwi´ki (np. szeleÊci worecz-

kiem foliowym, gniecie gazet´); dzieci odgadujà, ile by∏o dêwi´ków i jakie. Mo˝emy wy-korzystaç nagrania odg∏osów sprz´tów domowych – CD lub kaseta: 40–48);

– dzieci same wymyÊlajà zgadywanki – na dost´pnych przedmiotach pojedynczo improwizu-jà dêwi´ki bez pomocy nauczyciela.

– A jakie dêwi´ki wy lubicie najbardziej i dlaczego? Jakich dêwi´ków bardzo nie lubicie i dlaczego?• Wyobraênia muzyczna – dzieci s∏uchajà fragmentu muzyki relaksacyjnej i próbujà nadaç jej

swoje tytu∏y.

4. Przygotowanie do pisania.

5. Dostrzeganie rytmu.

6. Przygotowanie do czytania – przeliczanie wyrazów w zdaniu.

åw. s. 9

åw. s. 8 z. 2.

åw. s. 8 z. 1

CD lub kaseta – 11, 39

CD lub kaseta – 7–10, 40–48

35

Kràg tematyczny: W naszej grupie

11. Temat dnia: Poznajmy si´ bli˝ej

Cele ogólne: – rozwijanie pami´ci wzrokowej,– doskonalenie umiej´tnoÊci autoprezentacji,– çwiczenie globalnego czytania,– budowanie mi∏ej atmosfery i wi´zi emocjonalnej w grupie,– kszta∏towanie umiej´tnoÊci formu∏owania myÊli w formie zdania,– çwiczenie sprawnoÊci manualnej,– kszta∏cenie s∏uchu fonemowego,– kszta∏cenie motoryki (çwiczenia gimnastyczne).

Cele operacyjne – dziecko:– pami´ta kolejnoÊç pokazywanych obrazków,– wymienia cz∏onków rodziny,– rozpoznaje kolory i nazywa je: czerwony, ˝ó∏ty, niebieski, zielony,– globalnie odczytuje wyrazy: Agata, Emil, mama, tata, Kokos, dzieli je na sylaby i g∏oski,– estetycznie i do koƒca wykonuje prace plastyczne,– wchodzi w role, wykorzystujàc ró˝ne Êrodki ekspresji.

Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: karty z ilustracjami lub komplet kart „Memo”, chusteczki, zdj´-cia rodzinne, nagranie muzyczne.

Przebieg dnia1. Uk∏adanie obrazków wed∏ug podanej kolejnoÊci.

Nauczyciel rozdaje dzieciom zestawy kart „Memo”. Pokazuje (ze swojego zestawu) kolejnotrzy karty, które dzieci starajà si´ zapami´taç, a nast´pnie odszukaç w swoich zestawach. JeÊliim si´ to uda, uk∏adajà karty przed sobà. W trakcie çwiczeƒ nauczyciel zwi´ksza liczb´ poka-zywanych obrazków do 5–6. Po u∏o˝eniu kolejnych sekwencji obrazków nauczyciel zadajedzieciom pytania, np.:– Jaki obrazek po∏o˝y∏eÊ przed okularami?– Jaki obrazek po∏o˝y∏eÊ po kole ratunkowym?

2. „Lustra” – zabawa ruchowa przy muzyce.Dzieci dobierajà si´ parami. Ka˝de dziecko ma chusteczk´ (papierowà serwetk´). Jedno dziec-ko wykonuje ruchy chusteczkà, a drugie stara si´ je naÊladowaç. Po pewnym czasie zmiana ról.

3. Prezentujemy nasze rodziny.Nauczyciel ustawia krzes∏a dla wszystkich dzieci w czterech rz´dach oznaczonych kolorami,np.: czerwonym, ̋ ó∏tym, niebieskim, zielonym. Jedno dziecko rozdaje kole˝ankom i kolegom bi-lety równie˝ w tych czterech kolorach. Dzieci szukajà rz´du, w którym zajmà miejsce. Nast´p-nie kolejno opowiadajà o swojej rodzinie (rodzeƒstwie, rodzicach, podajà imiona cz∏onków ro-dziny, opisujà ich wyglàd, opowiadajà, jak lubià wspólnie z rodzicami sp´dzaç czas itp.). W trak-cie opowiadania pokazujà przyniesione zdj´cia. Po prezentacji dzieci przyklejajà swoje zdj´cianp. na du˝ym arkuszu papieru, jeÊli potrafià – podpisujà, jeÊli nie – pomaga im w tym nauczy-ciel (mo˝na te˝ wpisaç dat´ imienin lub urodzin). W ten sposób powstanie „rodzinny portret gru-py”. Nauczyciel razem z dzieçmi planuje, jak b´dà obchodziç w przedszkolu swoje Êwi´to.

W. – karty „Memo”

36

Uwaga! Dziecko dokonujàce autoprezentacji mo˝e stanàç np. na krzese∏ku lub w innym wy-eksponowanym miejscu.

4. Omawianie ilustracji przedstawiajàcych rodzin´ bohaterów ksià˝ki. åwiczenia w globalnymczytaniu wyrazów: Agata, Emil, mama, tata, Kokos. Dzieci klaszczà i jednoczeÊnie dzielà wy-razy na sylaby, np. ma-ma, A-ga-ta, a nast´pnie wymawiajà g∏oski: m-a-m-a itd.

5. åwiczenia w globalnym czytaniu, ∏àczenie podpisów z ilustracjami.

Uk∏adanie zdaƒ do ilustracji. Nauczyciel wspiera dzieci, zadajàc im pytania pomocnicze,np. Co lubi robiç tata?

6. Zabawa naÊladowcza.Nauczyciel opowiada, a dzieci kolejno wchodzà w role, u˝ywajàc do tego ró˝nych Êrodkówekspresji (ruch, mimika):– SkoƒczyliÊcie dopiero roczek. JesteÊcie malutkimi dzieçmi i stawiacie pierwsze kroki, próbu-

jecie wszystkiego dotknàç – wszystkiego, co jest w zasi´gu r´ki, cz´sto p∏aczecie, waszà ulu-bionà zabawkà jest grzechotka.

– Teraz macie 6 lat. Zak∏adacie tornister i idziecie do przedszkola bàdê szko∏y. Cz´sto bawiciesi´ z kole˝ankami i kolegami.

– Teraz macie 30 lat. Ciàgle si´ spieszycie, rozmawiacie przez telefon komórkowy, na nic niemacie czasu.

– Teraz macie 60 lat. Macie wi´cej czasu dla siebie. Wyje˝d˝acie cz´sto na wycieczki, w´druj-cie po górach, p∏ywacie statkami.

– Teraz macie 80 lat. Coraz trudniej wam chodziç. Podpieracie si´ laskami.7. „Muszla” – praca plastyczna.

Ka˝de dziecko wycina projekt muszli, rozcina jà w zaznaczonym miejscu i skleja. Po wykona-niu pracy dzieci prezentujà swoje muszle i opowiadajà, o jakich wakacyjnych przygodach b´-dà szumia∏y.

12. Temat dnia: Nasze przedszkole

Cele ogólne: – okreÊlanie i ustalanie kierunków w przestrzeni i na kartce,– rozpoznawanie i nazywanie uczuç wyra˝anych mimikà,– uwra˝liwianie na uczucia innych osób,– budowanie mi∏ej atmosfery i wi´zi emocjonalnej,– rozwijanie umiej´tnoÊci wypowiadania si´ na okreÊlony temat.

Cele operacyjne – dziecko:– nazywa lewà i prawà r´k´, – rozpoznaje i nazywa uczucia wyra˝one mimikà,– okreÊla kierunki w przestrzeni,– wyznacza kierunki na kartce,– dostrzega sytuacje humorystyczne na ilustracji.

W. – karta „Muszla”, no˝yczki, klej

åw. s. 10 i 11

K. s. 14

37

Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: kolorowe frotki, przeÊcierad∏o, CD lub kaseta „Ju˝ w szkole”,„kostka emocji” – szeÊcian wykonany z tektury (na ka˝dej Êcianie jest narysowana twarz wyra˝a-jàca: radoÊç, zadowolenie, zdziwienie, smutek, z∏oÊç, rozpacz), tamburyn lub inny instrumentperkusyjny, woreczki.

Przebieg dnia1. „Lewa – prawa, góra – dó∏” – wyznaczanie kierunków w przestrzeni.

• Dzieci ustawiajà si´ w szeregu i podskakujà w miejscu. K∏adà d∏onie na klatce piersiowej,szukajàc serca po lewej stronie. Zastanawiajà si´, która r´ka jest bli˝ej serca. Nauczyciel za-k∏ada dzieciom frotki na lewe r´ce. Dzieci biegajà po sali w rytm tamburyna. Na has∏o: Stop!zatrzymujà si´ i podnoszà lewà r´k´. Patrzà na nià, a nast´pnie wskazujà nià wybrany przed-miot znajdujàcy si´ po lewej stronie i opowiadajà o nim. Na sygna∏ biegajà dalej. Na has∏o:Stop! zatrzymujà si´ i podnoszà prawà r´k´. Patrzà na nià, a nast´pnie wskazujà nià wybra-ny przedmiot znajdujàcy si´ po prawej stronie i opowiadajà o nim.

• Dzieci zatrzymujà si´ i patrzà, co jest nad nimi. Ka˝de dziecko ma przedmiot (np. woreczek)i k∏adzie go na stoliku, pod stolikiem, obok stolika, trzyma nad stolikiem itp. – wed∏ug instruk-cji nauczyciela.

• Zabawa „Poszukiwanie ukrytego przedmiotu” (na zasadzie zabawy „ciep∏o–zimno”). Dziecizamiast „ciep∏o–zimno” robià trzy kroki do przodu, jeden w lewo itd.

2. åwiczenie orientacji przestrzennej na kartce.

3. Zabawa „Emocje”.• Dzieci dobierajà si´ w pary. Jedno dziecko robi miny wyra˝ajàce ró˝ne emocje, a drugie sta-

ra si´ odgadnàç, o jakich uczuciach chce go poinformowaç partner.• Dzieci siadajà w kr´gu. Wybrane dziecko rzuca „kostkà emocji” i nazywa uczucia przedsta-

wione na twarzy wyrzuconej na kostce oraz opowiada o swoich doÊwiadczeniach zwiàza-nych z takimi emocjami.

4. „Kogo brakuje?” – zabawa ruchowa.Dzieci poruszajà si´ po sali w rytm muzyki. Nauczyciel prosi dzieci o zamkni´cie oczu, w tymczasie przykrywa przeÊcierad∏em jedno dziecko. Zadaniem dzieci jest odgadnàç, kto zosta∏schowany.

5. Czytanie przez nauczyciela tekstu „Z pami´tnika Agaty”.

Dzieci opowiadajà o swoich prze˝yciach w drodze do przedszkola lub szko∏y. Nast´pnie za-stanawiajà si´, czy chcia∏yby zaprzyjaêniç si´ z Agatà.

6. Rozwiàzanie zagadki i omówienie ilustracji, rozpoznanie bohaterki ksià˝ki.

7. Zabawy integracyjne. • „Wspólne cechy”. Dzieci stojà w ró˝nych miejscach sali i na has∏o nauczyciela ka˝de z nich

szuka osoby, która ma np. oczy takiego samego koloru jak ono, jest takiego samego wzrostu,ma na sobie element ubrania w tym samym kolorze itp.

• „Imi´ i gest”. Dzieci stojà w kr´gu. Kolejno ka˝de z nich podaje swoje imi´ i prezentuje wy-myÊlony przez siebie gest. Nast´pnie wypowiada imi´ wybranego dziecka, a pozosta∏e dzieciprezentujà zapami´tany gest. Na koniec autor gestu przypomina go. Zabawa toczy si´ dalej.

8. åwiczenie relaksacyjne (w tle cicha muzyka – CD lub kaseta – 11 albo 39).Dzieci siedzà w parach naprzeciwko siebie w siadzie skrzy˝nym. Zamykajà oczy i starajà si´odszukaç d∏oƒ partnera. Gdy chwycà si´ za d∏onie – wykonujà nimi taniec w powietrzu.

K. s. 16

K. s. 15

åw. s. 12

38

Po chwili dzieci otwierajà oczy, a ich r´ce taƒczà dalej. Nast´pnie dzieci puszczajà si´, ale ichd∏onie taƒczà dalej.

9. Omówienie historyjki obrazkowej, rozwijanie myÊlenia przyczynowo-skutkowego, zwrócenieuwagi na elementy humorystyczne.

13. Temat dnia: Mój najlepszy kolega

Cele ogólne: – rozwijanie s∏uchu fonemowego,– ocenianie post´powania bohatera opowiadania,– wdra˝anie dzieci do pozytywnego zachowywania si´ w kontaktach spo∏ecznych,– uwra˝liwianie na uczucia innych osób,– przeliczanie przedmiotów,– tworzenie zbiorów równolicznych z podanymi,– kszta∏towanie estetyki ruchu.

Cele operacyjne – dziecko:– pos∏uguje si´ okreÊleniami nazywajàcymi cechy charakteru,– potrafi odró˝niç zachowanie poprawne od nagannego,– dzieli wyrazy na sylaby,– przelicza przedmioty,– tworzy zbiory równoliczne z podanymi zbiorami.

Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: o∏ówek dla ka˝dego dziecka, klocki i szarfy w trzech kolorach.

Przebieg dnia1. åwiczenie s∏uchu fonemowego.

Nauczyciel k∏adzie na dywanie ró˝ne przedmioty, np. zabawki, owoce, nasiona, a dzieci je na-zywajà. Nauczyciel opowiada: Czarownica zabra∏a wyrazom – nazwom przedmiotów – ostat-nie czàstki. Pomó˝cie je odnaleêç.Uwaga! Nauczyciel mo˝e wprowadziç termin „sylaba”, jeÊli uzna, ˝e grupa prawid∏owo intu-icyjnie wyczuwa sylab´ i zapami´ta to okreÊlenie.Zadaniem dzieci jest odgadnàç nazw´ przedmiotu i podaç brakujàcà ostatnià sylab´.Nauczyciel: kasz-ta, dziecko: -ny; nauczyciel: sa-mo-, dziecko: -chód itd.

2. „O∏ówek” – çwiczenie koncentracji uwagi i usprawnianie ruchu ga∏ek ocznych.Nauczyciel kreÊli o∏ówkiem w powietrzu ró˝ne du˝e kszta∏ty, dzieci starajà si´ wodziç wzro-kiem za o∏ówkiem.

3. Wypowiedzi dzieci na temat zachowaƒ Marka przedstawionych na ilustracji.

• Nauczyciel czyta tekst „Z pami´tnika Agaty”.Ciocia Hania przysz∏a do nas w odwiedziny. W domu by∏am ja i Kokos. Mama mia∏a dy˝ur w szpitalu, a tata z Emilem poszli po zakupy. Ciocia by∏a ciekawa, jak mi si´ podoba w przed-szkolu. Opowiedzia∏am jej o moich kole˝ankach i kolegach, a najwi´cej o Marku. Marek naj-

K. s. 17

åw. s. 13

K. s. 16

39

lepiej maluje i najlepiej opowiada. Cz´sto bije si´ z kolegami i nie zawsze s∏ucha pani. GdybyliÊmy na wycieczce, wpad∏am do ka∏u˝y, a Marek pomóg∏ mi si´ z niej wydostaç i pozbie-ra∏ moje rzeczy. Wczoraj w przedszkolu ch∏opcy bawili si´ w kosmitów. Marek chcia∏ byçnajwa˝niejszy, ale obroni∏ Jurka, gdy Piotrek zabiera∏ mu klocki. Marek ma du˝o kaset z baj-kami i cz´sto przynosi je do przedszkola. Kiedy skoƒczy∏am opowiadaç, ciocia zapyta∏a: Tojaki jest ten Marek?

• Udzielenie odpowiedzi na pytania zamieszczone w ksià˝ce. Nauczyciel mówi: – Kto uwa˝a, ˝e Marek zachowuje si´ dobrze w przedszkolu, niech weêmie ze swojego ze-stawu klocków niebieski klocek i po∏o˝y go w niebieskiej szarfie.– Kto uwa˝a, ˝e Marek zachowuje si´ w przedszkolu troch´ dobrze, a troch´ êle, niech weê-mie ze swojego zestawu klocków ˝ó∏ty klocek i po∏o˝y go w ˝ó∏tej szarfie.– Kto uwa˝a, ˝e Marek zachowuje si´ êle w przedszkolu, niech weêmie ze swojego zestawuklocków czerwony klocek i po∏o˝y go w czerwonej szarfie.Dzieci próbujà uzasadniç swój sàd o Marku. Nast´pnie przeliczajà klocki w obr´czach, po-równujà, których jest najwi´cej, których mniej, a których najmniej.

• Rozmowa z dzieçmi na temat oceny bohatera opowiadania i ilustracji oraz zasad zachowa-nia obowiàzujàcych w przedszkolu.

4. „Przyjaciele” – praca plastyczna (b´dzie wykorzystywana tak˝e w nast´pnych scenariuszach).

Dziecko wycina (uwa˝ajàc, by nie rozciàç) i koloruje obydwie postaci. Mo˝e te˝ najpierw po-kolorowaç postacie, a potem je wyciàç. Nast´pnie sk∏ada je w zaznaczonym miejscu. Nauczy-ciel proponuje dzieciom zabaw´ z wykonanymi zabawkami.

5. Utrwalenie poj´ç okreÊlajàcych po∏o˝enie przedmiotów wzgl´dem siebie. Liczenie przedmio-tów. Tworzenie zbiorów równolicznych.

14. Temat dnia: Ulubiony kàcik zabaw

Cele ogólne: – dostosowanie tematyki organizowanych kàcików zabaw do zainteresowaƒ i potrzeb dzieci,– doskonalenie pami´ci wzrokowej,– kszta∏cenie umiej´tnoÊci wyznaczania kierunków w przestrzeni z punktu widzenia dziecka

i drugiej osoby,– dostrzeganie i uk∏adanie rytmów, – rozwijanie umiej´tnoÊci przek∏adania dostrze˝onych regularnoÊci z jednej reprezentacji na innà,– doskonalenie s∏uchu fonemowego.

Cele operacyjne – dziecko: – wyznacza kierunki w przestrzeni (góra, dó∏, w lewo, w prawo),– kontynuuje dostrze˝one uk∏ady rytmiczne,– przek∏ada dostrze˝one rytmy na inne reprezentacje.

Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: karty „PiotruÊ”, maskotki, frotki, krà˝ki w trzech kolorach (np. ko-lory sygnalizatorów), „Przyjaciele” – praca plastyczna wykonana poprzedniego dnia.

åw. s. 14

W. – karta „Przyjaciele”, no˝yczki, kredki

40

Przebieg dnia1. „W naszej sali”.

• Dzieci siedzà na dywanie. Nauczyciel rozpoczyna zabaw´ s∏owami: Przyjrzyjcie si´ sali. Zamknijcie oczy i wyobraêcie sobie, ˝e spacerujemy po sali i wskazuje-my przedmioty, których nazw´ wypowiem. Na przyk∏ad: Wska˝cie r´kà, gdzie znajdujà si´drzwi…, wska˝cie r´kà, gdzie znajduje si´ ∏azienka…, wska˝cie r´kà, gdzie znajduje si´ kà-cik lalek…, wska˝cie r´kà, gdzie znajdujà si´ lampy… Zastanówcie si´, gdzie znajduje si´wasze ulubione miejsce w sali i wska˝cie je… Otwórzcie oczy.

• Swobodne wypowiedzi dzieci na temat ró˝nych mebli i przedmiotów zgromadzonych w sa-li i okreÊlanie ich po∏o˝enia w odniesieniu do schematu w∏asnego cia∏a.

• Omówienie ilustracji zamieszczonej w „Ksià˝ce szeÊciolatka” (s. 18, 19).• Porównywanie przedszkolnej sali Agaty z salà w przedszkolu – wskazywanie podobieƒstw

i ró˝nic.2. Zabawowe przygotowanie do okreÊlania kierunków w przestrzeni w odniesieniu do schematu

cia∏a drugiej osoby.– Staƒcie w parach twarzami do siebie. Podajcie sobie prawe d∏onie, a potem lewe. Jak musisz

stanàç, aby mieç prawà r´k´ po tej samej stronie co kolega?– Wysuƒ prawà nog´, kolega niech zrobi to samo.– Weêcie sk∏adank´ „Przyjaciele”. Które d∏onie podajà sobie ch∏opcy?

3. Praktyczne çwiczenia w okreÊlaniu kierunków w przestrzeni.

• Ka˝de dziecko wybiera sobie maskotk´ i staje w kr´gu. Maskotk´ trzyma przed sobà. Nauczy-ciel mówi do dzieci, aby zaprosi∏y maskotki na przeja˝d˝k´ ruchomymi schodami zgodniez poleceniami: Maskotki jadà schodami w gór´ (dzieci podnoszà maskotki nad g∏owy), a te-raz jadà w dó∏ (dzieci opuszczajà maskotki na pod∏og´). Zabaw´ mo˝na powtórzyç trzy razy.

• Omówienie ilustracji zamieszczonych w „Ksià˝ce szeÊciolatka” (s. 19). Pos∏ugiwanie si´ po-j´ciami: „na”, „nad”.

• Ustalanie kierunku w przestrzeni z punktu widzenia dziecka.Nauczyciel opowiada: Przyjrzyjcie si´, jak Agata trzyma lalk´ na kolanach na pierwszym ob-razku, a jak na drugim. Posadêcie swoje maskotki na kolanach, ty∏em do siebie. Wyciàgnij-cie prawà r´k´, dotknijcie prawej ∏apki maskotki i za∏ó˝cie na nià frotk´. Teraz posadêcie ma-skotk´ przodem do siebie i przywitajcie si´ z nià. Którà ∏apk´ poda∏a wam maskotka?

4. „Ulubiona zabawka i zabawa” – swobodne wypowiedzi dzieci.• Ka˝de dziecko opowiada o swojej zabawce (mo˝e jà przynieÊç do przedszkola i pokazaç

dzieciom), a nast´pnie o swoich ulubionych zabawach.• Dzieci koƒczà zdanie: Ja lubi´....

5. „W co lubi´ si´ bawiç?” – scenki pantomimiczne w parach. Dziecko przyglàdajàce si´ odgadu-je, w co lubi si´ bawiç kole˝anka lub kolega.

6. „Nasze zainteresowania.”• Nauczyciel przygotowuje stoliki z ró˝nymi pracami: malowanie na szkle, lepienie z gliny,

sk∏adanki origami itp. Ka˝de dziecko wybiera stolik, który je zainteresowa∏, i argumentujeswój wybór.

• Dzieci zajmujà miejsca przy wybranych stolikach i wykonujà prace plastyczne na dowolnytemat. Nauczyciel wspiera dzieci w ich twórczych dzia∏aniach.

7. Tworzenie uk∏adów rytmicznych.

W. – karty „PiotruÊ”

K. s. 19

K. s. 18, 19

41

Ka˝de dziecko ma komplet kart do gry w „Piotrusia” i uk∏ada kilka kart z zachowaniem rytmu:s∏oƒce – ksi´˝yc – s∏oƒce – ksi´˝yc – s∏oƒce – ksi´˝yc, pokazanego wczeÊniej przez nauczyciela.

8. Ró˝ne formy odtwarzania uk∏adów rytmicznych.

• Nauczyciel umawia si´ z dzieçmi, ˝e karcie ze s∏oneczkiem b´dzie odpowiada∏o klaÊni´ciew d∏onie, a karcie z ksi´˝ycem uderzenie w kolana. Na sygna∏ nauczyciela dzieci odtwarzajàrytm ilustracji za pomocà dêwi´ków.klaÊni´cie uderzenie klaÊni´cie uderzenie

• Nauczyciel zaprasza dzieci na Êrodek sali i umawia si´ z nimi, ˝e karcie ze s∏oneczkiem b´-dzie odpowiada∏ krok wykonany do przodu, a karcie z ksi´˝ycem b´dzie odpowiada∏ jedenpodskok. Na sygna∏ nauczyciela dzieci odtwarzajà rytm ilustracji za pomocà ruchu.krok do przodu podskok krok do przodu podskokWybrane dziecko wymyÊla swoje uk∏ady rytmiczne, a pozosta∏e je naÊladujà.

9. Graficzne przedstawienie rytmów.

15. Temat: Poznajemy instrumenty perkusyjne

Cele ogólne:– zapoznanie dzieci z budowà i brzmieniem podstawowych instrumentów perkusyjnych,– uwra˝liwienie dzieci na barw´ dêwi´ków,– opanowanie i doskonalenie umiej´tnoÊci gry na instrumentach perkusyjnych.

Cele operacyjne – dziecko:– rozpoznaje instrumenty perkusyjne,– potrafi wydobywaç dêwi´ki na nich,– wykorzystuje instrumenty do zilustrowania piosenki.

Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: instrumenty perkusyjne, CD lub kaseta „Ju˝ w szkole”.

Przebieg zaj´ç 1. „Zwierz´ta w instrumentach” – zabawa rozwijajàca wyobraêni´ dêwi´kowà.

Dzieci siedzà w kr´gu. Nauczyciel wyk∏ada przed nimi instrumenty perkusyjne i prosi, aby wyobra-zi∏y sobie jakieÊ zwierzàtko leÊne lub z wiejskiego podwórka. Ch´tne dzieci wybierajà z zestawuinstrumentów ten, którego dêwi´k, ich zdaniem, jak najtrafniej zilustruje g∏os zwierz´cia. Za pomo-cà instrumentu i w∏asnego g∏osu starajà si´ jak najwierniej przedstawiç dêwi´kowy portret zwierz´-cia, np.: kury, krowy, s∏owika, dzi´cio∏a. Pozosta∏e dzieci odgadujà, o jakie zwierz´ chodzi.

2. Prezentacja instrumentów perkusyjnych i nauka gry na nich.• Dzieci poznajà kolejno ka˝dy instrument i swobodnie wypowiadajà si´ na temat kszta∏tu, ma-

teria∏u, z którego jest wykonany. Samodzielnie szukajà sposobów wydobywania na nich dêwi´-ków. Nauczyciel pokazuje ró˝ne sposoby gry, np. aby powsta∏ dêwi´k na b´benku, mo˝na:– rytmicznie uderzaç pa∏eczkà,– rytmicznie uderzaç ca∏à d∏onià,– rytmicznie uderzaç palcami,– rytmicznie, delikatnie uderzaç opuszkami palców,– pocieraç po membranie p∏asko u∏o˝onà d∏onià na Êrodku i po bokach instrumentu,

åw. s. 15

karty „PiotruÊ”

42

– lekko uderzaç po∏owà d∏oni o brzeg.W ten sposób dzieci zapoznajà si´ kolejno z: b´benkiem, tamburynem, trójkàtem (tu nale˝yzwróciç uwag´, ˝e dêwi´k brzmi d∏ugo i delikatnie), talerzami, drewienkami, dzwoneczkami,ko∏atkami i marakasami (grzechotkami). Na poczàtku dzieci od razu grajà np. na dzwonkachjednà pa∏eczkà glissando raz prawà, raz lewà r´kà lub dwiema pa∏eczkami na przemian albojednoczeÊnie uderzajà w jednà blaszk´ jednà pa∏eczkà, a drugà pa∏eczkà grajà glissando.Mo˝na wykonaç z dzieçmi çwiczenie polegajàce na mierzeniu d∏ugoÊci dêwi´ku:– jedno dziecko uderza raz w trójkàt,– drugie dziecko idzie spokojnym krokiem, dopóki s∏yszy brzmienie dêwi´ku (takie çwicze-

nie mo˝na przeprowadziç z innymi instrumentami, bowiem uzmys∏awia dzieciom d∏ugoÊçtrwania dêwi´ku).

• Na zakoƒczenie zabawy ka˝dy wybiera swój ulubiony instrument, wszystkie dzieci siadajàpo turecku w kr´gu i k∏adà instrument przed sobà. Prezentujemy dzieciom krótki wierszyk:

DziÊ w przedszkolu KrzyÊ i Tomek

zmajstrowali ptaszkom domek.

Jest pod∏oga, jest i daszek,

˝eby móg∏ si´ schowaç ptaszek.

Wyznaczamy czworo dzieci. Ka˝de dziecko wymawia jeden wers i jednoczeÊnie na swoim in-strumencie perkusyjnym wystukuje puls çwierçnutowy:

Gdy ka˝de dziecko wykona jeden wers rymowanki z akompaniamentem çwierçnutowym, mo-˝emy do zabawy wyznaczyç nast´pnà czwórk´ dzieci. Przypominamy o wykonaniu çwiczeniaw dynamice piano. Zabaw´ mo˝emy powtarzaç, wykonujàc wspólnie rymowank´, a do wystu-kiwania pulsu na instrumentach perkusyjnych wyznaczaç kolejne dzieci.

3. Prezentacja brzmienia instrumentów perkusyjnych: b´benka, tamburynu, trójkàta, talerzy, ko∏at-ki, marakasów (grzechotek), drewienek, dzwonków.

Nauczyciel pokazuje kolejno ka˝dy instrument i prezentuje odpowiednie nagranie z CD lub ka-sety. Dzieci kojarzà wyglàd instrumentu z jego brzmieniem. Prezentowane instrumenty nale˝àdo grupy instrumentów o nieokreÊlonej wysokoÊci dêwi´ku, to znaczy, ˝e trudno okreÊliç wy-sokoÊç dêwi´ków wydobywanych na tym instrumencie. Jedynie dzwonki sà instrumentem,na którym mo˝na zagraç dêwi´ki o okreÊlonej wysokoÊci, np. gam´.

4. Prezentacja i nauka piosenki „Orkiestra”. Zabawa „ilustrujàca” utwór na instrumentach perkusyjnych.

• Co to jest orkiestra? – swobodne i samodzielne wypowiedzi dzieci.Nauczyciel mo˝e podpowiedzieç, ˝e jest to wieloosobowy zespó∏ muzyków grajàcychna ró˝nych instrumentach. Kieruje nimi dyrygent, który trzyma w r´ku pa∏eczk´ – batut´. Or-kiestry mogà byç: du˝e – symfoniczne lub ma∏e – kameralne. Mo˝emy zapytaç dzieci, jakiezespo∏y widzia∏y i s∏ysza∏y: mo˝e d´tà orkiestr´ wojskowà podczas parady lub orkiestr´ stra-˝ackà, a mo˝e szkolnà. Dzieci mogà powiedzieç równie˝, gdzie gra orkiestra, przy jakichokazjach itp. Zagadnienie to nale˝y potraktowaç swobodnie, ale dzieci muszà w ogólnym za-kresie poznaç to poj´cie.

CD lub kaseta – 31

CD lub kaseta – 23–30

43

5. Ju˝ orkiestra rytm ten dobrze zna,

ram tam tam, ram tam tam, ram tam tam. (bis)

• „Ilustracja” utworu na instrumentach perkusyjnych.Nauczyciel dzieli dzieci na cztery grupy: „je˝e”, „misie”, „zajàce” i „dzi´cio∏y”. „Je˝e” trzy-majà b´benki, „misie” – grzechotki, „dzi´cio∏y” – drewienka, a „zajàce” – talerze (w tej gru-pie wystarczy dwoje dzieci).Takty piosenki od 1. do 4. dzieci Êpiewajà bez akompaniamentu instrumentów perkusyjnych;takty od 5. do 20. sà wykonywane na kolejnych instrumentach, o których jest mowa w danejzwrotce. Ostatnià zwrotk´ po s∏owach: dobrze zna – grajà wszystkie instrumenty (tutti).

• Wyliczenie nazw zwierzàt mieszkajàcych w lesie (na podstawie tekstu piosenki).

Kràg tematyczny: Co nam jesieƒ w koszu niesie?

16. Temat dnia: Barwy póênego lata

Cele ogólne: – poznawanie roÊlin i zwierzàt ˝yjàcych w parku i w lesie,– okreÊlanie barw póênego lata,– kszta∏cenie s∏uchu fonemowego,– wdra˝anie do estetycznego wykonywania prac plastycznych,– doskonalenie umiej´tnoÊci przeliczania i porównywania liczebnoÊci zbiorów (odró˝nianie

b∏´dnego liczenia od poprawnego).

44

1. Ma∏y je˝yk na b´benku gra,

ram, tam, tam, ram, tam, tam, ram, tam, tam. (bis)

2. Na grzechotkach grajà misie dwa,

szu, szu, szu, szu, szu, szu, szu, szu, szu. (bis)

3. Szary zajàc na talerzach gra,

bum ta ra, bum ta ra, bum ta ra. (bis)

4. M∏ody dzi´cio∏ w drzewo puka tak,

stuku puk, stuku puk, stuku puk. (bis)

Cele operacyjne – dziecko:– wypowiada si´ na temat swoich spostrze˝eƒ i wra˝eƒ po bezpoÊredniej obserwacji,– wymienia cechy ró˝niàce park i las,– odró˝nia b∏´dne liczenie od poprawnego,– dostrzega sytuacje humorystyczne w tekÊcie i na ilustracji.

Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: kasztany, lupy, kartki, kredki lub farby.

Przebieg dnia1. Wycieczka do parku lub lasu.

• Nauczyciel informuje dzieci, ˝e podczas wycieczki obowiàzujà zasady bezpiecznego zacho-wania si´:– zakaz oddalania si´ od grupy,– zakaz spo˝ywania znalezionych owoców leÊnych,– zakaz niszczenia przyrody itp.

• Dzieci spacerujà po parku (lesie) i obserwujà kolory Êwiata roÊlin. Nauczyciel zwraca uwag´na rodzaje drzew, barwy liÊci, kory drzew, krzewów, traw, na odcieƒ nieba widzianegonad g∏owà i daleko na horyzoncie itp.

• Dzieci stojà w ciszy i nads∏uchujà, jakie dêwi´ki i z której strony do nich docierajà. PróbujàokreÊliç i wskazaç êród∏a dêwi´ków.

• Ka˝de dziecko wybiera sobie drzewo. Podchodzi do niego i próbuje okreÊliç zapach drzewa.Sprawdza, czy kora jest g∏adka, czy szorstka. Obejmuje drzewo, poznaje jego gruboÊç. Na-st´pnie nauczyciel rozdaje dzieciom lupy – dzieci obserwujà kor´ drzewa z bliska, zwracajàuwag´ na Êlady ˝ywicy, skaleczeƒ, Êlady obecnoÊci mieszkaƒców drzewa.

• Dzieci zbierajà liÊcie do zasuszenia i okazy do kàcika przyrody.2. Praca z tekstem „Z pami´tnika Agaty”.

• Czytanie tekstu przez nauczyciela.• Kszta∏cenie umiej´tnoÊci odpowiadania na pytania pe∏nym zdaniem.• Odwo∏anie si´ do spostrze˝eƒ poczynionych w czasie wycieczki; porównanie przez dzieci

doznaƒ w∏asnych ze wspomnieniami Agaty.• Omówienie historyjki obrazkowej, rozwijanie myÊlenia przyczynowo-skutkowego, zwróce-

nie uwagi na elementy humorystyczne.3. „Papierowe kulki” – zabawa ruchowa.

Ka˝de dziecko otrzymuje dwie kartki i k∏adzie je p∏asko na d∏oniach. Zadaniem dzieci jest,na has∏o: Start! – zgnieÊç ka˝dà kartk´ d∏onià, na której ona le˝y (bez pomocy innych cz´Êci cia-∏a). Gdy kartki zostanà zgniecione, na has∏o: Start! – dzieci próbujà w ten sam sposób rozpro-stowaç kartki. Powtarzamy pierwsze çwiczenie. Gdy dzieci zgniotà kartki w kulki, dobierajà si´parami, po czym rzucajà do siebie papierowe kulki. Na has∏o: Stop! – zbierajà papierowe kul-ki i wyrzucajà je do kosza.

4. „Czarodziejskie s∏oneczko” – praca plastyczna.

Dzieci wycinajà trzy tarcze i kolorujà je wed∏ug w∏asnego pomys∏u, odtwarzajàc barwy zaob-serwowane podczas wycieczki. Nast´pnie ∏àczà tarcze, wbijajàc pinezk´ w oznaczony Êrodektak, aby tarcze si´ kr´ci∏y. Dzieci prezentujà prace i opowiadajà wymyÊlone przez siebie za-bawne historyjki o swoich jesiennych s∏oneczkach.

W. – „Czarodziejskie s∏oneczko”, no˝yczki, pinezka, farby lub kredki

K. s. 20, 21

45

5. Uzupe∏nianie brakujàcych elementów na ilustracji i rozmowa na jej temat.

Po uzupe∏nieniu ilustracji dzieci dokonujà syntezy i analizy sylabowej nazw zwierzàt przedsta-wionych na tej ilustracji.

6. åwiczenia grafomotoryczne.

7. Kszta∏towanie poj´cia „para”.

8. Porównywanie liczebnoÊci zbiorów.

9. Odró˝nianie liczenia b∏´dnego od poprawnego.Nauczyciel rozk∏ada kilkanaÊcie kasztanów lub ˝o∏´dzi zebranych podczas wycieczki. Prosidzieci, aby sprawdzi∏y poprawnoÊç jego liczenia. Nauczyciel liczy, np. 1, 2, 3, 5, 7... (dziecipowinny zasygnalizowaç b∏àd). Nauczyciel powtarza liczenie 2–3 razy, pope∏niajàc b∏àdw ró˝nych miejscach. Na koniec – wspólnie z dzieçmi – przelicza poprawnie.

17. Temat dnia: Warzywa z naszych ogrodów

Cele ogólne: – wyró˝nianie charakterystycznych cech poszczególnych warzyw,– rozró˝nianie warzyw, utrwalanie ich nazw – poznawanie Êwiata za pomocà zmys∏ów,– çwiczenie globalnego czytania,– kszta∏cenie s∏uchu fonemowego,– doskonalenie umiej´tnoÊci recytowania utworów wierszowanych.

Cele operacyjne – dziecko:– dostrzega powtarzalnoÊç pewnych cech,– rozpoznaje i nazywa warzywa,– okreÊla cechy warzyw,– rozpoznaje globalny zapis nazw wybranych warzyw.

Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: kasztany, szyszki, ˝o∏´dzie, szarfy, warzywa, kartonowe pude∏koz zas∏onkà.

Przebieg dnia1. „Wiewiórcze spi˝arnie”.

Nauczyciel opowiada dzieciom histori´ o wiewiórkach, które robià zapasy na zim´ i chowajà jew wielu dziuplach leÊnych drzew, a nast´pnie rozdaje dzieciom po pi´ç kasztanów i ˝o∏´dzi lubszyszek. Ka˝de dziecko tworzy dowolny rytm (wymyÊlony przez siebie) ze swoich kasztanów,np. 2 kasztany, 1 szyszka, 2 kasztany, 1 szyszka... i wprowadza dzieci do zabawy s∏owami: Wiewiórki muszà odnaleêç swoje spi˝arnie, wi´c przed ka˝dà z nich u∏o˝y∏y szyfr. Klaszczàcw r´ce, spróbujemy odczytaç szyfry u∏o˝one przez wiewiórki. Dzieci wspólnie z nauczycielemwyklaskujà u∏o˝one rytmy.

åw. s. 17 z. 2

åw. s. 17 z. 1

åw. s. 17 z. 3

åw. s. 16

46

2. åwiczenie spostrzegawczoÊci i koordynacji wzrokowo-ruchowej.

3. „Wiewiórki do dziupli” – zabawa ruchowa.Ka˝de dziecko rozk∏ada szarf´ na pod∏odze i wchodzi do niej. Na has∏o: Wiewiórki na spacer– dzieci biegajà po sali, na has∏o: Wiewiórki do dziupli – dzieci biegnà do swoich szarf. W tymczasie nauczyciel zabiera kilka szarf. Dzieci, które nie znalaz∏y dziupli, siadajà i przyglàdajà si´zabawie. Zabaw´ kontynuujemy do chwili, kiedy na pod∏odze jest ju˝ tylko jedna szarfa. Wy-grywa dziecko, które najd∏u˝ej b´dzie mia∏o „dziupl´”.

4. Kszta∏cenie s∏uchu fonemowego.

Nauczyciel zwraca uwag´ na ró˝nà liczb´ sylab w wyrazach i pyta, np.– W których nazwach jest tyle samo sylab?– W których nazwach jest najmniej sylab?

5. Oglàdanie i nazywanie warzyw przyniesionych przez dzieci – okreÊlanie ich kszta∏tu, koloru,smaku i zapachu. Nazywanie cz´Êci roÊlin. • Dzielenie warzyw na te, które spo˝ywamy na surowo, i te, które gotujemy przed spo˝yciem.• Wielozmys∏owe poznawanie warzyw – praca w grupach.

Nauczyciel dzieli dzieci na czteroosobowe zespo∏y. Ka˝dy zespó∏ otrzymuje warzywa jedne-go rodzaju i ma zbadaç mo˝liwie du˝o cech (kszta∏t, barw´, zapach, faktur´, twardoÊç, smakitp.). Wskazane dzieci relacjonujà wyniki obserwacji, a nast´pnie gromadzà warzywa w kà-ciku przyrodniczym.

6. Prezentacja wiersza Juliana Tuwima „Warzywa”.

• Omówienie ilustracji.• Globalne czytanie wybranych nazw warzyw.• Nauka wiersza na pami´ç.

7. „Jakie to warzywo?” – zabawa badawcza.Nauczyciel przygotowuje kartonowe pude∏ko tak, aby z jednej strony by∏ ekran dla widzów,a z drugiej zas∏onka. W pude∏ku umieszcza warzywa. Dzieci kolejno podchodzà do pude∏ka,wk∏adajà r´ce pod zas∏onk´ i starajà si´ dotykiem rozpoznaç jedno z warzyw. Widzowie bra-wami nagradzajà dzieci, które poda∏y prawid∏owà nazw´ warzywa.

8. Rozpoznawanie warzyw, porównywanie liczebnoÊci zbiorów.

18. Temat dnia: Owoce z naszych sadów

Cele ogólne: – rozró˝nianie owoców, utrwalanie ich nazw – poznawanie Êwiata za pomocà zmys∏ów,– doskonalenie umiej´tnoÊci opowiadania na podany temat,– wdra˝anie do przestrzegania zasad gier towarzyskich,– wdra˝anie do higienicznego przygotowywania posi∏ków,– kszta∏towanie umiej´tnoÊci klasyfikowania,– rozwijanie s∏uchu fonemowego.

åw. s. 19

K. s. 22–24

åw. s. 18 z. 2

åw. s. 18 z. 1

47

Cele operacyjne – dziecko:– nazywa owoce,– okreÊla cechy jakoÊciowe owoców,– przestrzega zasad higieny w czasie spo˝ywania owoców,– przestrzega zasad gier towarzyskich,– tworzy zbiory owoców i wyodr´bnia podzbiory.

Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: dla ka˝dego dziecka kartka formatu A3 podzielona na po∏ow´linià po obydwu stronach kartki, po dwie kredki Êwiecowe, owoce, po szeÊç kart z „Memo” i „Pio-trusia”, kartonowe pude∏ko z zas∏onkà.

Przebieg dnia1. Oglàdanie i nazywanie owoców przyniesionych przez dzieci – okreÊlanie kszta∏tu, koloru, sma-

ku, zapachu i faktury.2. „Sa∏atka owocowa” – zabawa ruchowa.

Dzieci siedzà w kr´gu na krzese∏kach. Nauczyciel kolejno „zamienia” siedzàce w kr´gu dzie-ci w owoce, np. Êliwki, jab∏ka, gruszki, banany. Potem stojàc w Êrodku kr´gu, wymienia na-zw´ jednego z wybranych owoców. Wówczas wywo∏ane dzieci zamieniajà si´ miejscami,a nauczyciel siada na pierwszym wolnym krzeÊle. Dziecko, dla którego zabraknie krzes∏a, po-daje has∏o do nast´pnej zmiany. Na has∏o: Sa∏atka owocowa – wszyscy zamieniajà si´ miej-scami itd.

3. „Jaki to owoc?” – zabawa badawcza (opis w scenariuszu 17. w punkcie 7.).4. Czytanie przez nauczyciela tekstu „Z pami´tnika Agaty”.

5. „Owocowe przyj´cie” – przygotowywanie sa∏atki owocowej.• Nauczyciel ustala z dzieçmi nazwy sk∏adników sa∏atki owocowej. Dzieci myjà r´ce i owoce

przed przystàpieniem do pracy.• Nauczyciel zwraca uwag´ na zasady bezpiecznego zachowania si´ w trakcie pos∏ugiwania

si´ no˝em i tarkà. Je˝eli nauczyciel zdecyduje, ˝e dzieci nie poradzà sobie z przygotowaniemsa∏atki, demonstruje jej wykonanie, a dzieci np. rozk∏adajà sa∏atk´ do miseczek i dekorujà.

• Dzieci organizujà wspólny pocz´stunek, nazywajà i ustalajà kolejnoÊç wykonanych czynnoÊci:1. Umycie ràk itd.

6. „PiotruÊ” – gra towarzyska.

Dzieci dobierajà si´ parami. Ka˝da para ma tali´ kart „PiotruÊ”. Dzieci tasujà karty i rozdajà,a nast´pnie losujà karty od siebie, tworzà pary i odk∏adajà na bok. Wygrywa to dziecko, którezostanie bez ˝adnej karty, natomiast przegrywa to, któremu pozostanie karta „PiotruÊ” (ananas).

7. „Pracowite d∏onie”.

Nauczyciel rozdaje dzieciom przygotowane kartki. Dzieci, u˝ywajàc prawej i lewej r´ki jedno-czeÊnie, po obydwu stronach kartki kreÊlà ró˝norodne formy (koliste, faliste...), a potem odwra-cajà kartki na drugà stron´. Nast´pnie uk∏adajà karty „Piotrusia” na kartkach wed∏ug instrukcji:– Kart´ z jab∏kiem po∏ó˝ po lewej stronie u góry kartki.– Kart´ z porzeczkà po∏ó˝ po prawej stronie u do∏u kartki itd.W koƒcowej cz´Êci zabawy nauczyciel pyta dzieci, np: Jaka karta le˝y po prawej stronie kart-ki, jaka karta le˝y na Êrodku?

åw. s. 24

karty z wycinanki

K. s. 25

48

8. Tworzenie podzbiorów z owoców przyniesionych przez dzieci. Nazywanie drzew, na którychrosnà owoce, np. Êliwa, grusza, jab∏oƒ.

9. Rozwijanie s∏uchu fonemowego.Nauczyciel w szybkim tempie wymienia wiele wyrazów, a wÊród nich nazwy owoców i warzyw,np. las, drzewo, banan, lis, lalka, burak. Dzieci po us∏yszeniu nazwy owocu lub warzywa klaszczà.

19. Temat dnia: Zapasy z naszej spi˝arni

Cele ogólne: – zapoznanie dzieci z jesiennymi pracami wykonywanymi na dzia∏kach i w ogródkach,– wzbogacanie wiedzy na temat rodzajów zapasów gromadzonych przez ludzi na zim´,– doskonalenie umiej´tnoÊci dokonywania ukierunkowanej obserwacji,– poznanie nowego materia∏u plastycznego – masy papierowej,– doskonalenie sprawnoÊci manualnej,– kszta∏cenie umiej´tnoÊci tworzenia zbiorów,– çwiczenie s∏uchu fonemowego,– doskonalenie motoryki – çwiczenia gimnastyczne.

Cele operacyjne – dziecko: – wie, jakie przetwory mo˝na otrzymaç z owoców,– wskazuje owoce krajowe i tropikalne,– estetycznie i do koƒca wykonuje prace plastyczne,– tworzy zbiory.

Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: CD lub kaseta „Ju˝ w szkole”, masa papierowa: gazet´ podrzeçna ma∏e kawa∏ki, wymieszaç z klejem do tapet, tak by powsta∏a g´sta masa (sk∏adniki dobraç w od-powiednich proporcjach), masa jest gotowa po oko∏o 15 minutach, farby, p´dzle, woreczki z gro-chem, 2 ko∏a hula-hoop, karty do uk∏adania kolekcji z wycinanki.

Przebieg zaj´ç 1. Spacer do ogródków dzia∏kowych, obserwacja przyrody i prac przeprowadzanych jesienià

na dzia∏kach i w ogródkach przydomowych. Dzieci obserwujà warzywa i owoce, które rosnàna dzia∏kach, i podajà ich nazwy.

2. Oglàdanie warzyw i owoców w kàciku przyrody. Wspólne zastanawianie si´ nad tym, co mo˝-na zrobiç z tych owoców (kompot, sok, d˝em itp.).

3. Omawianie ilustracji – utrwalenie wiadomoÊci dotyczàcych owoców i przetworów.

4. Rozwijanie myÊlenia przyczynowo-skutkowego – omówienie historyjki obrazkowej, dostrzega-nie elementów humorystycznych.

5. Udzielanie odpowiedzi na pytania zamieszczone w ksià˝ce – grupowanie owoców na owocekrajowe i tropikalne.

K. s. 27

K. s. 26

K. s. 26

åw. s. 20

49

6. „Zbieramy owoce” – zabawa ruchowa.Nauczyciel dzieli grup´ na dwa zespo∏y, np. poprzez odliczanie 1, 2, 1, 2, 1… . Zespo∏y (je-dynki i dwójki) ustawiajà si´ w dwuszeregu, a nauczyciel przygotowuje dla ka˝dego szeregupo jednym kole hula-hoop oraz po dwa woreczki z grochem dla ka˝dego dziecka. Ko∏a uk∏adaw odleg∏oÊci ok. 3–4 metrów od pierwszego zawodnika. Zadaniem dzieci jest umieszczeniew koszu jak najwi´kszej liczby „jab∏ek” – woreczków (rzucanie do celu raz lewà, raz prawà r´-kà). Wygrywa zespó∏, któremu uda si´ zebraç wi´cej „jab∏ek”.

7. Wyodr´bnienie zbioru przetworów owocowych oraz przygotowanie do pisania – çwiczeniagrafomotoryczne.

8. Wykonanie owoców i warzyw z masy papierowej, a nast´pnie ich pomalowanie. 9. Rozwiàzywanie jesiennych zagadek.

10. „Kolekcje” – rozdzielanie obiektów w taki sposób, aby tworzy∏y zbiory.

Ka˝de dziecko ma komplet kart do uk∏adania kolekcji. Zadaniem dzieci jest nazwaç obiekty na ob-razkach i pogrupowaç karty, tworzàc zbiory owoców, warzyw, zwierzàt itd. Na zakoƒczenie dziecipowinny uzasadniç, dlaczego w taki sposób posegregowa∏y karty, i przeliczyç elementy w zbiorach.

11. Prezentacja i nauka piosenki „Jesieƒ w ogrodzie”. Utrwalenie wiadomoÊci dzi´ki piosence.

(Nuty i tekst znajdujà si´ na nast´pnej stronie).12. Interpretacja ruchowa piosenki. Dzieci trzymajà si´ za r´ce, Êpiewajà piosenk´ i swobodnie

maszerujà po obwodzie ko∏a: 1. zwrotka – w prawà stron´, 2. zwrotka – w lewà stron´,3. zwrotka – 4 ma∏e kroki do Êrodka ko∏a, 4 ma∏e kroki – powrót na poprzednie miejsce.Podczas powtarzania refrenu ka˝de dziecko, stojàc nadal w kole, samodzielnie ilustruje ru-chem treÊç piosenki, naÊladuje czynnoÊci wykonywane w ogrodzie: kopanie, grabienie itd.

CD lub kaseta – 12, 13

W. – karty do uk∏adania kolekcji, no˝yczki

èród∏o: „Zagadki dla najm∏odszych”, wybór i opracowanie Joanna Stec, MAC, Kielce 1995

åw. s. 21

50

Jakie warzywo, nawet s∏odkie i niewielkie,wyciÊnie z oczu s∏onà kropelk´?

(cebula)

Wiemy doskonale, co to za korale!Lecà do nich wróble, szpakina balik nie byle jaki!Ca∏a si´ od nich ugina czerwona...

(jarz´bina)

Kiedy kolczasta ∏upina p´knie, w bràzowej skórce jest mu najpi´kniej.

(kasztan)

Co jesienià z d´bu spada? Co ze smakiem dzik zajada?

(˝o∏´dzie)

Lubià mnie dzieci,szuka mnie wiewiórka.Smaczny jestem w Êrodku.Twarda na mnie skórka.

(orzech)

W sadzie coÊ si´ rumieni:dojrza∏e, okràg∏e, b∏yszczy si´ ∏adnie.Jesienny wiatr dmuchnie.Na ziemi´ spadnie.

(jab∏ko)

1. Jeszcze na grzàdkach rosnà marchewki,ziemniaki, pory, buraki te˝.Wszystkie warzywa sà ju˝ dojrza∏e,trzeba je zebraç, by zimà jeÊç.

Ref. Ka˝dy kopie i wyrywa, z grzàdek zbiera swoje plony, grabi, zrywa i uk∏ada – widaç prac´ z ka˝dej strony.

2. Soczyste jab∏ka i winogrona,orzechy w∏oskie, laskowe te˝,trzeba je zerwaç, gdy jesieƒ z∏ota, by zimà móc je ze smakiem jeÊç.

Ref. Ka˝dy grabi i wyrywaz grzàdek zbiera swoje plony,zrywa, kopie i uk∏ada,widaç prac´ z ka˝dej strony.

3. Grzàdki doko∏a smutno zamglone,warzyw ju˝ nie ma, owoców te˝,ziele wyrwane i zagrabione,szelestem liÊci wiatr Êmieje si´.

Ref. Ka˝dy grabi i wyrywa...

51

Kràg tematyczny: Âwiat wokó∏ nas

20. Temat dnia: W krainie bajek

Cele ogólne: – dostrzeganie ró˝nic mi´dzy fantazjà a k∏amstwem,– rozwijanie kreatywnego myÊlenia,– kszta∏cenie umiej´tnoÊci wypowiadania si´ na podany temat,– doskonalenie sprawnoÊci manualnej,– çwiczenie pami´ci Êwie˝ej.

Cele operacyjne – dziecko:– dostrzega podobieƒstwa i ró˝nice na ilustracjach,– dostrzega ró˝nic´ mi´dzy fantazjà a k∏amstwem,– opowiada historyjk´ obrazkowà,– wykonuje çwiczenia przygotowujàce do pisania,– dostrzega sytuacje humorystyczne w tekÊcie i na ilustracji.

Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: karty z postaciami z bajek.

Przebieg dnia1. „Âlizgany berek” – zabawa ruchowa.

Dzieci dobierajà si´ w pary, siadajà na pod∏odze i poruszajà si´, odpychajàc nogami. Jednodziecko z pary musi z∏apaç kole˝ank´ lub koleg´. Zabawa mo˝e odbywaç si´ przy muzyce.

2. Wprowadzenie dzieci w Êwiat bajek i baÊni. Czytanie przez nauczyciela tekstu „Z pami´tnika Agaty”.

Dzisiaj odwiedzi∏a mnie moja ciocia i opowiedzia∏a mi bardzo dziwnà histori´. By∏o to ca∏kiemniedawno. Spacerujàc po lesie, ciocia spotka∏a dziewczynk´ ubranà w czerwony swetereki czerwony kapelusz. To by∏a Ania. Ciocia zapyta∏a jà:– Dokàd idziesz?– Do babci – odpowiedzia∏a Ania. – Nios´ jej ciasto, które upiek∏a mama.Zdziwiona ciocia spyta∏a:– Czy mog´ pójÊç z tobà?Ania zgodzi∏a si´, ale ciocia zada∏a jej kolejne pytanie o wilka, którego podobno mo˝na spo-tkaç w okolicy. Dziewczynka powiedzia∏a, ˝e wilk jest ∏agodny i dobry, i nie trzeba si´ go baç.Gdy tak sz∏y, tu˝ za wysokimi drzewami ciocia zobaczy∏a Êliczny drewniany domek. By∏ to do-mek babci dziewczynki. Nagle z domku wybieg∏ wilk, który p´dzi∏ niczym huragan w stron´idàcych. Wystraszona ciocia chwyci∏a dziewczynk´ za r´k´ z zamiarem ucieczki, ale zwierz´by∏o ju˝ przy nich. I wtedy ciocia us∏ysza∏a radosne wo∏anie Ani:– Nuka, Nuka!Za chwil´ zobaczy∏a stojàcà w drzwiach babci´ dziewczynki. Starsza pani zaprosi∏a swoich goÊcido domu. Siedzàc przy stole i zajadajàc pyszne ciasto z konfiturami, ciocia opowiada∏a babcio tym, jak spotka∏a Ani´ i pomyÊla∏a, ˝e jest prawdziwym Czerwonym Kapturkiem, a Nuka z∏ymwilkiem. Razem z ciocià Êmia∏yÊmy si´ z tej historii. Ale czy bajka mo˝e zdarzyç si´ naprawd´?

3. Wypowiedzi dzieci na temat ilustracji w ksià˝ce – formu∏owanie i uzasadnianie odpowiedzina pytanie: Czy ta ilustracja pasuje do tekstu „Z pami´tnika Agaty”?.

K. s. 28, 29

52

4. åwiczenie spostrzegawczoÊci – wykonanie zadaƒ w zeszycie çwiczeƒ.

5. Opowiadanie historyjki obrazkowej – rozwijanie myÊlenia przyczynowo-skutkowego, dostrzeganie elementów humorystycznych na ilustracjach.

6. Wykonanie „Bajkowego smoka”.

Omówienie ilustracji pomocniczych znajdujàcych si´ przy projekcie. Dzieci sklejajà tu∏ówsmoka po posmarowaniu wypustki klejem. Grzebieƒ zaginajà i przyklejajà do tu∏owia w zazna-czonym miejscu. Nast´pnie rozchylajà g∏owy smoka na dwie strony i ustawiajà figurk´.

7. „Sztafeta bajkowa”. Zabawa polega na tworzeniu bajki. Nauczyciel dzieli dzieci na grupy. Na stoliku rozk∏ada kil-ka kart z postaciami z bajki. Zabawa w grupach przebiega w nast´pujàcy sposób: pierwszedziecko wybiera jednà kart´ i uk∏ada zdanie, np. Krasnoludek, w´drujàc lasem, spotka∏ pi´knàksi´˝niczk´. Nast´pne dziecko powtarza to zdanie i dok∏ada kolejne. JednoczeÊnie przekazujekart´ koledze. Kolejne dziecko powtarza zapami´tanà treÊç i kontynuuje opowieÊç. Na koniecka˝da grupa prezentuje swojà bajk´.

8. Rozmowa z dzieçmi na temat bajek. Próba ustalenia odpowiedzi na pytanie: Czym si´ ró˝ni fan-tazja od k∏amstwa?

9. åwiczenia grafomotoryczne przygotowujàce do pisania.

21. Temat dnia: W krainie figur geometrycznych

Cele ogólne: – rozpoznawanie i nazywanie podstawowych figur geometrycznych,– kszta∏towanie intuicji geometrycznej,– nabywanie doÊwiadczeƒ potrzebnych w procesie uogólniania,– rozwijanie s∏uchu fonemowego,– doskonalenie sprawnoÊci manualnej.

Cele operacyjne – dziecko:– rozpoznaje i nazywa figury geometryczne,– wyró˝nia cechy wspólne przedmiotów,– dokonuje uogólnieƒ, nadajàc wspólne nazwy,– wyró˝nia pierwszà g∏osk´ w wyrazie.

Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: obrazki, których nazwy zaczynajà si´ tà samà g∏oskà, lusterka,szarfy, klocki – figury geometryczne, gazety, druciki kreatywne.Uwaga: Druciki kreatywne stanowià pomoc dydaktycznà do doskonalenia sprawnoÊci manualnej,mo˝na je nabyç w „Nowej Szkole” (¸ódê, ul. Piramowicza 11/13, www.nowaszkola.com.pl).

Przebieg dnia1. „W Êwiecie dêwi´ków” – zabawy doskonalàce s∏uch fonemowy.

åw. s. 25

Wycinanka, klej

K. s. 29

åw. s. 22 i 23

53

• Nauczyciel prezentuje seri´ obrazków, których nazwy zaczynajà si´ tà samà g∏oskà. Wypo-wiada wyrazy, wybrzmiewajàc g∏osk´ poczàtkowà. Wspólnie z dzieçmi ustala pierwszà g∏o-sk´ w wyrazach. (Proponowany zestaw obrazków: oko, osa, okno, oset, aparat, album, ana-nas, agrest itd.).

• Rozpoznawanie nazwy obrazka na podstawie pierwszej g∏oski (mo˝na równie˝ wykorzystaçkarty „Memo” lub karty „Piotrusia”). Nauczyciel rozdaje dzieciom karty. Zadaniem dzieci jestodszukanie obrazka, którego nazwa rozpoczyna si´ podanà przez nauczyciela g∏oskà.

2. Kierunki w przestrzeni – orientacja na kartce papieru.

3. Wyszukiwanie figur geometrycznych.• Dzieci siedzà na pod∏odze. Przed nimi, w szarfach, le˝à klocki w kszta∏cie figur geometrycz-

nych. Na polecenie nauczyciela dzieci zamykajà oczy, biorà do r´ki klocek (losowo) i ba-dajà go palcami. Nast´pnie spoÊród figur le˝àcych w szarfach wybierajà te, które majà ce-chy takie jak badany klocek. Po wykonaniu tego zadania dzieci okreÊlajà wspólnà nazwàzgromadzone przez siebie figury. Nauczyciel podaje w∏aÊciwe nazwy (trójkàt, kwadrat, ko-∏o, prostokàt), a nast´pnie rozdaje dzieciom lusterka. Dzieci chuchajà na lusterka i rysujàna nich figury zgodnie z poleceniami nauczyciela, np. Narysujcie ko∏o, teraz narysujciekwadrat.

• Nauczyciel dzieli dzieci na grupy (dzieci mogà losowaç ukryte w woreczku figury i tworzyçgrupy klocków trójkàtnych, kwadratowych, okràg∏ych i prostokàtnych). W grupach dzieciustawiajà si´ w kr´gu i – odliczajàc do czterech – przyporzàdkowujà sobie danà liczb´.

• Nauczyciel w Êrodku ka˝dego kr´gu k∏adzie na pod∏odze ko∏o, trójkàt, kwadrat, prostokàt tak,aby le˝a∏y w pewnej odleg∏oÊci od siebie, a nast´pnie pokazuje wybranà figur´ geometrycz-nà ze swojego zestawu. Zadaniem wszystkich „jedynek” jest odnalezienie i okrà˝enie tejfigury. Pozostali cz∏onkowie grupy kontrolujà poprawnoÊç wykonania zadania. Kolejnà figu-r´ wybranà przez nauczyciela okrà˝ajà „dwójki” itd. Zabawa trwa tak d∏ugo, a˝ wszystkiedzieci wykonajà po jednym okrà˝eniu.

4. Utrwalanie kszta∏tów poznanych figur.

5. „Zaczarowany drucik”.

Dzieci wykonujà opisane przez nauczyciela figury geometryczne z drucika kreatywnego i z po-mocà nauczyciela konstruujà „∏aƒcuchy” figur geometrycznych. Nauczyciel razem z dzieçmiustala liczebnoÊç poszczególnych zbiorów.

6. W krainie figur geometrycznych – okreÊlanie cech wspólnych.

7. Zabawy z gazetami.• „Tropiciele”. Dzieci zdejmujà buty, stajà na gazetach i próbujà si´ poruszaç tak, aby nie by-

∏o s∏ychaç ˝adnego szelestu.• „Tratwa”. Nauczyciel rozk∏ada na pod∏odze 3, 4 gazety – „tratwy”, a dzieci swobodnie poru-

szajà si´ po sali – „morzu” – naÊladujàc p∏ywanie. Na has∏o: Rekin! – wszystkie dzieci próbu-jà jak najszybciej stanàç na „tratwie”. Dzieci na „tratwie” liczà, ile ich jest – mogà np. g∏oÊnoodliczaç.

åw. s. 28

åw. s. 27 z. 2

åw. s. 27 z. 1

åw. s. 26

54

22. Temat dnia: Zebra na ulicy

Wskazane jest zorganizowanie wycieczki na skrzy˝owanie w celu utrwalenia nabytych umiej´tnoÊci i wie-dzy dotyczàcej zasad ruchu drogowego. Wycieczka mo˝e równie˝ poprzedzaç realizacj´ tematu dnia.

Cele ogólne: – poznawanie zasad ruchu drogowego,– utrwalanie znajomoÊci kierunków w przestrzeni – w prawo, w lewo,– wdra˝anie do ustnych wypowiedzi na okreÊlony temat,– rozwijanie s∏uchu fonemowego,– kszta∏towanie postaw spo∏ecznych,– utrwalanie znajomoÊci figur geometrycznych.

Cele operacyjne – dziecko:– zna i stosuje podstawowe zasady ruchu drogowego i przestrzega tych zasad,– odczytuje treÊci podstawowych znaków drogowych,– troszczy si´ o bezpieczeƒstwo swoje i innych na ulicy,– dzieli wyrazy na g∏oski,– rozpoznaje samodzielnie ko∏a, trójkàty, czworokàty,– przelicza i porównuje liczby w zakresie 5.

Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: du˝e figury geometryczne, np. wyci´te z gazet, po 4 dla ka˝de-go dziecka (ko∏o, kwadrat, prostokàt, trójkàt), obr´cze, krà˝ki z tektury w 4 kolorach o Êrednicyok. 25 cm, CD lub kaseta „Ju˝ w szkole”, kartoniki do uk∏adania modeli wyrazów.

Przebieg dnia1. Rozpoznawanie figur geometrycznych.

Nauczyciel dzieli dzieci na grupy. Rozdaje po cztery figury geometryczne ka˝demu dzieckui po jednej obr´czy ka˝dej grupie. Dzieci w grupach siadajà na pod∏odze w siadzie skrzy˝nymwokó∏ obr´czy. Na polecenie nauczyciela wk∏adajà do obr´czy tyle odpowiednich figur, ileokreÊli nauczyciel, np. W∏ó˝cie do obr´czy cztery kwadraty.

2. Doskonalenie liczenia – wykonanie zadaƒ w zeszycie çwiczeƒ.

3. Doskonalenie spostrzegawczoÊci, koncentracji uwagi i precyzji ruchów.

4. Zabawa ruchowa. Nauczyciel rozdaje dzieciom figury geometryczne w czterech kszta∏tach. Dzieci trzymajà figu-ry w r´kach. Na has∏o: Ruch! – biegajà swobodnie po sali. Na has∏o: Stop! – ustawiajà si´w czterech grupach wed∏ug kszta∏tu figur. Zabaw´ mo˝na powtórzyç 3 razy.

5. „Tajemnicze figury” – zabawa dydaktyczna.

Dzieci wypychajà figury geometryczne oraz kartoniki stanowiàce umowny kod, a nauczycielinformuje o zasadach zabawy oraz przeznaczeniu kartoników, np. kartoniki z ma∏ym i du˝ymmisiem b´dà oznacza∏y wielkoÊç figur, kartoniki z kszta∏tem figury b´dà odpowiada∏y figurom,kartoniki z kolorem – kolorowi poszukiwanej figury. Nauczyciel, pos∏ugujàc si´ kartonikamiz zakodowanà informacjà (mo˝na przyjàç je magnesem do tablicy), prosi dzieci o odszukaniefigury w ich zbiorach.

W. – figury geometryczne

åw. s. 29 z. 4

åw. s. 29 z. 1–3

55

6. Czytanie przez nauczyciela tekstu „Z pami´tnika Agaty”.

• Omówienie treÊci opowiadania i ilustracji.• Opowiadanie historyjki obrazkowej – zwrócenie uwagi na elementy humorystyczne.

7. Prezentacja i nauka piosenki „Kolorowe Êwiat∏a”. Ilustrowanie ruchem treÊci piosenki.

3. Policjanci wcià˝ pracujà,

skrzy˝owania obserwujà,

czy przepisy wszyscy znajà

i czy znaków przestrzegajà.

Ref. Czerwone Êwiat∏o…

CD lub kaseta – 17, 18

K. s. 30, 31

56

1. Do przedszkola co dzieƒ rano

id´ przez ulic´ z mamà,

droga wcale nie jest ∏atwa,

bo na skrzy˝owaniach Êwiat∏a.

Ref. Czerwone Êwiat∏o: Stój!

Zielone Êwiat∏o: Idê!

Na ˝ó∏tym Êwietle zawsze czekaj, (bis)

tak ju˝ musi byç.

2. Samochody w rz´dach stojà,

a kierowcy spoglàdajà,

czy ju˝ Êwiat∏o jest zielone,

by odjechaç w swojà stron´.

Ref. Czerwone Êwiat∏o….

}

• Ilustrowanie ruchem treÊci piosenki.Podczas Êpiewania zwrotki dzieci swobodnie chodzà po sali. W czasie Êpiewania refrenu wy-brane dziecko podnosi czerwony lizak, a pozosta∏e dzieci reagujà na ten znak i zatrzymujàsi´, inne dziecko podnosi zielony lizak – dzieci ruszajà, kolejne dziecko podnosi ˝ó∏ty lizak– dzieci zatrzymujà si´ i wspólnie wyklaskujà ostatni wers refrenu: „tak ju˝ musi byç”.

• Zabawa ruchowa „Kolorowe Êwiat∏a”.Dzieci siedzà w kr´gu na krzese∏kach. Nauczyciel przydziela sobie i dzieciom kolory: czer-wony, ˝ó∏ty i zielony. Nauczyciel stoi w Êrodku i podaje has∏o: Âwiat∏o czerwone! Dzieci,które majà przydzielony czerwony kolor, zamieniajà si´ miejscami na krzes∏ach (jedno krze-se∏ko powinno si´ zabraç). Ten, dla kogo zabraknie miejsca, odchodzi z gry. Dla innych ko-lorów zabawa przebiega podobnie.

8. Rozpoznawanie znaków drogowych.

9. Rozwijanie s∏uchu fonemowego.

23. Temat dnia: Poznaj´ swojà miejscowoÊç

Cele ogólne: – zaznajomienie dzieci z poj´ciami zwiàzanymi z adresem (ulica, nr domu lub mieszkania,

nazwa miasta, miejscowoÊci),– poznawanie literatury dzieci´cej,– utrwalanie znajomoÊci liczebników porzàdkowych,– okreÊlanie kierunków: w prawo, w lewo, prosto,– utrwalanie poj´ç: „wi´cej”, „mniej”,– rozwijanie s∏uchu fonemowego.

Cele operacyjne – dziecko:– potrafi podaç swoje imi´, nazwisko i adres zamieszkania,– dokonuje analizy fonemowej wyrazów,– wchodzi w role, inscenizuje teksty literackie,– aktywnie uczestniczy w zabawach integracyjnych i ruchowych,– wyznacza kierunki na kartce papieru,– przelicza przedmioty i ustala ich kolejnoÊç,– porównuje liczebnoÊç zbiorów.

Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: komplet obrazków, pojemniki: plastikowy, blaszany, szklany; pla-stikowa kulka, krà˝ki o Êrednicy ok. 25 cm z tektury w 4 kolorach, karty „Memo”, karty „PiotruÊ”,kartoniki do uk∏adania modeli wyrazów.

Przebieg dnia1. Czytanie opowiadania Hanny ¸ochockiej „Jak wróbelek Elemelek leÊnà dró˝kà szed∏ w niedziel´”.

LeÊna dró˝ka ju˝ od rana jest ogromnie ucz´szczana. Gdzie popatrzeç, z ka˝dej strony ruch pa-nuje o˝ywiony. Biegnà sarny i wiewiórki, zajàc chy˝o zbiega z górki, przelatujà ptaków stada,lisek si´ ostro˝nie skrada, nawet je˝ i dwa Êlimaki powolutku sunà w krzaki.

åw. s. 30 z. 2, W. – kartoniki do uk∏adania modeli wyrazów

åw. s. 30 z. 1 oraz s. 31

57

Ten na tego z nag∏a wpada, poszturchuje ów sàsiada... èle si´ dzieje, ani s∏owa! Trzeba ruchuregulowaç. Wi´c milicjant ju˝ na drodze na czerwonej stoi nodze: d∏ugie skrzyd∏a czarno-bia-∏e to wskazówki doskona∏e. Gdy roz∏o˝y je w t´ stron´ – przejÊcie dró˝kà dozwolone, gdy zaÊw tamtà – to przechodzieƒ w poprzek Êcie˝ki mo˝e chodziç.A wróbelek Elemelek do swej cioci szed∏ w niedziel´, skaczàc sobie fiku–miku leÊnà dró˝kà,po chodniku. ZamyÊlony, zagapiony, w gór´ patrzy gdzieÊ na wrony, idzie pr´dko, nie uwa˝a,nie wie, na co si´ nara˝a.Bo gdy by∏ w po∏owie drogi, rzek∏ milicjant – bocian srogi:– Czy˝by przesta∏ ju˝ wróbelek leÊnym byç obywatelem? Czy przepisy i wskazówki wylecia∏ymu ju˝ z g∏ówki? Musz´ zrobiç ci wymówk´: by∏byÊ oto zdepta∏ mrówk´, bo przez dró˝k´, t´brzozowà, szed∏eÊ dziÊ nieprawid∏owo. Trzeba spisaç tu protokó∏!Elemelek spojrza∏ wokó∏ czarnym okiem jak ze szkie∏ka i za∏ama∏ swe skrzyde∏ka.– Ju˝ si´ z∏ego cofnàç nie da. Ot i k∏opot! Bieda, bieda!A tymczasem bocian stary wsunà∏ na dziób okulary, spojrza∏ bystro i na listku zapisuje sobiewszystko.– Imi´ pana?– Elemelek.– Jaki zawód?– No... wróbelek.– Imi´ ojca?– Âwiszczypa∏ek.– Imi´ dziadka?– ... Zapomnia∏em...– Gdzie pan mieszka?– Tam na lewo, trzecia dró˝ka, czwarte drzewo.– A gdzie pan jest urodzony?– W porzuconym gnieêdzie wrony.– Niech wróbelek wi´c pami´ta, ˝e w powszedni dzieƒ czy w Êwi´ta muszà wszyscy, nawetptaki, na drogowe zwa˝aç znaki. Ka˝dy napis, sygna∏ ka˝dy jest potrzebny, a wi´c wa˝ny, i niemo˝na jak ta gapa po ulicy sobie cz∏apaç. Ten bukowy listek czarny to dla pana mandat karny.LeÊna kara dziÊ wyniesie...– Oj, czy du˝o?– ...Groszy dziesi´ç.Elemelek pod skrzyd∏ami mia∏ torebk´ z grosikami. Wi´c zap∏aci∏, schyli∏ g∏ówk´ i przeprosi∏grzecznie mrówk´, mówiàc przy tym do bociana:– B´d´ odtàd, prosz´ pana, prawid∏owo szed∏ przez drog´. Zapami´tam t´ przestrog´.– Zdaje mi si´, ˝e po lesie ta przygoda si´ rozniesie. Elemelek a˝ si´ spoci∏ i spocony szed∏ do cioci.

• Omówienie treÊci opowiadania – wymienienie postaci i ustalenie kolejnoÊci wydarzeƒ; wy-odr´bnienie cz´Êci sk∏adowych adresu.

2. Odgrywanie scenek dramowych – jedno dziecko jest wróbelkiem, a drugie policjantem i pro-wadzà dialog inspirowany opowiadaniem (zwrócenie uwagi na zastosowanie poj´ç: „miejsco-woÊç”, „ulica”, „nr domu”, „mieszkania”).

3. „Samochody” – zabawa ruchowa ilustrujàca ruch drogowy.Dzieci otrzymujà krà˝ki – „kierownice” – i naÊladujà samochody. Wszystkie „samochody” je˝d˝àostro˝nie, wymijajàc si´. Kiedy nauczyciel pokazuje czerwony krà˝ek, „samochody” zatrzymujàsi´, gdy ˝ó∏ty – „kierowcy” uruchamiajà silniki, a gdy zielony – wszystkie „samochody” ruszajà.

èród∏o: Hanna ¸ochocka „O wróbelku Elemelku”, Nasza Ksi´garnia, Warszawa 1976

58

4. „W Êwiecie dêwi´ków” – zabawa rozwijajàca s∏uch fonemowy, rozpoznawanie nazwy obraz-ka na podstawie ostatniej g∏oski (mo˝na wykorzystaç karty „Memo” lub „Piotrusia”). • Nauczyciel przygotowuje pojemniki: plastikowy, blaszany, szklany oraz plastikowà kulk´.

Dzieci nas∏uchujà w ciszy, jakie dêwi´ki s∏ychaç, gdy kulka wpada do kolejnych pojemników.Nast´pnie siadajà ty∏em do nauczyciela i odgadujà, do którego pojemnika wrzuci∏ kulk´.

• Nauczyciel prezentuje seri´ obrazków. Wybrzmiewa ostatnià g∏osk´ (wskazany dobór wyra-zów z dêwi´cznà spó∏g∏oskà na koƒcu, np. dom, album, prom, dym).

• Nauczyciel rozdaje dzieciom karty. Zadaniem dzieci jest odszukanie obrazka, którego nazwakoƒczy si´ podanà przez nauczyciela g∏oskà. Nie nale˝y stosowaç wyrazów z utratà dêwi´cz-noÊci na koƒcu wyrazu.

5. „Zapraszam” – zabawa integracyjna.Dzieci wraz z nauczycielem siedzà w kr´gu na krzese∏kach, jedno krzese∏ko z prawej strony na-uczyciela jest puste. Nauczyciel inicjuje zabaw´ s∏owami: Z mojej prawej strony jest wolnemiejsce, zapraszam tu... (podaje imi´ dziecka). Dziecko, obok którego zwolni∏o si´ miejsce,kontynuuje zabaw´ itd. Przy powtarzaniu zabawy wolne krzese∏ko znajduje si´ z lewej stronyosoby siedzàcej.

6. åwiczenia w porównywaniu wielkoÊci i przeliczaniu.

7. Rozwiàzywanie zagadek.

Rozpostarte ma ramiona,nog´ tylko jednà!Pokazuje wszystkim ludziom,dokàd drogi biegnà.

(znak drogowy)• Uk∏adanie z kartoników modeli wyrazów – rozwiàzaƒ zagadek.

8. åwiczenia w orientacji na kartce papieru.

24. Temat dnia: Poznajemy Êwiat wszystkimi zmys∏ami

Cele ogólne: – poznawanie roli poszczególnych zmys∏ów w percepcji Êwiata (smaku, w´chu, wzroku, s∏uchu, dotyku),– rozpoznawanie i nazywanie smaków (s∏odki, gorzki, kwaÊny, s∏ony),– rozwijanie empatii – uwra˝liwianie na uczucia innych osób,– wdra˝anie do ustnych wypowiedzi na podany temat,– uwra˝liwianie na barw´ dêwi´ków.

åw. s. 33 z. 2

èród∏o: „Zagadki dla najm∏odszych”, wybór i opracowanie Joanna Stec, MAC, Kielce 1995

åw. s. 32 z. 1 oraz s. 33

59

Co to takiego, zgadnijcie prosz´,miewa na sobie auta, kalosze?Choç mówià o niej, ˝e biegnie, skr´ca,na pó∏ kroku, nie ruszy si´ z miejsca.

(droga)

Mogà byç cztery, mogà byç dwa.Ma je samochód i rower ma.

(ko∏a)

Choç nóg nie posiada, szybko p´dzi szosà,bo nie nogi, ale ko∏a po szosie go niosà.

(samochód)

Cele operacyjne – dziecko:– Êwiadomie u˝ywa zmys∏ów w poznawaniu rzeczywistoÊci,– rozpoznaje i nazywa cztery podstawowe smaki,– wypowiada si´ na temat uczuç innych osób,– rozpoznaje i nazywa êród∏a dêwi´ków.

Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: miska z wodà i mydlinami, monety jednogroszowe, przedmiotypotrzebne do rozró˝niania wzrokiem, s∏uchem, dotykiem, smakiem, w´chem, CD lub kaseta „Ju˝w szkole”, kartonowe pude∏ko lub worek, kartoniki z napisami: W¢CH, S¸UCH, WZROK, DOTYK,SMAK.

Przebieg dnia1. „Co widzà palce?” – w trakcie zabawy dzieci wykorzystujà zmys∏ dotyku.

• Nauczyciel prosi, aby dzieci podchodzi∏y do miski z wodà z mydlinami i kolejno wy∏awia∏yz niej monety. Dzieci opowiadajà o swoich wra˝eniach w trakcie zabawy.

• Dzieci dobierajà si´ w pary. Jedno dziecko zamyka oczy, a drugie jest jego przewodnikiempo sali. Przewodnik instruuje, jak dziecko ma si´ poruszaç, czego dotyka r´kà. Potem dziecizamieniajà si´ rolami, a nast´pnie opowiadajà o swoich wra˝eniach w trakcie zabawy.

2. Rozpoznawanie przedmiotów ró˝nymi zmys∏ami.

• Zmys∏ dotyku – ró˝ne przedmioty umieszczone w pude∏ku lub w worku; dziecko rozpozna-je dany przedmiot dotykiem, wk∏adajàc r´ce do pude∏ka lub worka; zwraca uwag´ na kszta∏t,faktur´, wielkoÊç, temperatur´.

• Zmys∏ s∏uchu – rozpoznawanie nagranych dêwi´ków oraz dêwi´ków z natury; dziecko jestodwrócone plecami do êród∏a dêwi´ku.

• Zmys∏ w´chu – rozpoznawanie zapachów np.: perfum, Amolu, aromatu do ciasta.• Zmys∏ smaku – rozpoznawanie smaku (zas∏oni´te oczy): cukru, soli, pieprzu, cytryny, gorz-

kiej herbaty itp.3. Rozmowa na temat roli zmys∏ów w naszym ˝yciu. 4. Czytanie przez nauczyciela tekstu „Z pami´tnika Agaty”. Omówienie ilustracji, odwo∏anie si´

do doÊwiadczeƒ dzieci.

5. „Pies przyjacielem cz∏owieka” – rozmowa na temat ilustracji zamieszczonych w podr´czniku.

6. åwiczenia w przeliczaniu, porównywaniu.

7. åwiczenia grafomotoryczne.

8. åwiczenia w kodowaniu informacji i globalnym czytaniu.Nauczyciel przygotowuje kartoniki z napisami: W¢CH, S¸UCH, WZROK, DOTYK, SMAKi dzieli dzieci na 5 grup. Ka˝da grupa losuje jeden kartonik z napisem. Zadaniem dzieci jest od-czytanie nazwy zmys∏u i narysowanie symbolu narzàdu zmys∏u. Nauczyciel umieszcza rysun-ki ka˝dej grupy na szarym papierze i ustawia w widocznym miejscu. Nast´pnie zbiera od dzie-ci kartoniki z wyrazami i wr´cza ka˝dej grupie kopert´, w której jest 5 kartoników z nazwamizmys∏ów. Zadaniem grup jest umieszczenie napisów pod odpowiednimi rysunkami.

åw. s. 34 z. 2 i 3

åw. s. 34 z. 1, 2

K. s. 33

K. s. 32

CD lub kaseta – 23–30, 40–48, 52–55 (do wyboru), pude∏ko lub worek

60

61

Informacje dla nauczyciela„Spotkania z literami” – wskazówki dotyczàce wprowadzania liter.• Wprowadzanie szeÊciolatków w Êwiat liter odbywa si´ wed∏ug schematu powtarzajàcego

okreÊlone etapy – wymienione ni˝ej dzia∏ania nauczyciela i aktywnoÊç dzieci:– çwiczenia w syntezie i analizie sylabowej i fonemowej na podstawie przygotowanego ma-

teria∏u, np. wyszukiwanie przedmiotów lub ilustracji przedmiotów, w których nazwach po-jawia si´ okreÊlona g∏oska;

– wskazywanie cech g∏osek; cechy te okreÊlamy przy wprowadzaniu kolejnych liter; dziecimajà wtedy mo˝liwoÊç samodzielnego ustalania tych cech podczas obserwacji uk∏adunarzàdów mowy w lusterku.

Uwaga! Przy wymawianiu poszczególnych g∏osek zwracamy uwag´ dzieci na cechy artykula-cyjne g∏osek, tj. miejsce artykulacji, dêwi´cznoÊç i trwa∏oÊç. Podczas artykulacji g∏osek dêwi´cznych wiàzad∏a g∏osowe drgajà, drgania te odczuwamy po przy-∏o˝eniu r´ki do krtani. W artykulacji g∏osek bezdêwi´cznych drgania nie wyst´pujà. Kolejnà cechà,którà badajà dzieci, jest trwa∏oÊç g∏osek. G∏oski trwa∏e mo˝emy wymawiaç d∏ugo, a podczas arty-kulacji dêwi´k nie ulega zmianie. Âwiadome wykorzystanie przez dzieci cechy trwa∏oÊci g∏osekpodczas czytania ma wp∏yw na jego p∏ynnoÊç. Badanie przez dzieci cech g∏osek ma na celu zwró-cenie ich uwagi na Êwiadomà artykulacj´ i staje si´ naturalnà profilaktykà wad wymowy.W tym celu proponujemy przyk∏ady çwiczeƒ ortofonicznych:

– Poszukiwanie przez dzieci wyrazów zawierajàcych wskazanà g∏osk´.Uwaga! Do çwiczeƒ wst´pnych mo˝na wykorzystaç bia∏e kartoniki. Zadaniem dziecka b´dziewówczas wyodr´bnienie g∏osek i u∏o˝enie w∏aÊciwej liczby kartoników, bez uwzgl´dniania po-dzia∏u na samog∏oski i spó∏g∏oski. Gdy dzieci opanujà t´ umiej´tnoÊç, mo˝na wykonywaç trud-niejsze zadania, tzn. z wyodr´bnieniem spó∏g∏osek i samog∏osek w podanych wyrazach. åwi-czenia w budowaniu modeli wyrazów mo˝na przeprowadzaç w wybranych przez nauczycielaporach dnia oraz w formie pracy grupowej lub indywidualnej.

– Budowanie modeli wyrazów z uwzgl´dnieniem podzia∏u na samog∏oski i spó∏g∏oski.– Prezentacja litery drukowanej.– Umieszczenie wprowadzanej litery w miejscu odpowiadajàcej jej g∏oski.– Omówienie cech ró˝nicujàcych wprowadzanej litery (ma∏ej i wielkiej).– Prezentacja prawid∏owego zapisu litery (ma∏ej i wielkiej). Uwaga! Prezentujemy prawid∏o-

wy zapis liter pisanych.• Wskazywanie poznanych liter np. w zamieszczonych w çwiczeniach zestawach wyrazów.• Czytanie wyrazów i tekstów zawierajàcych poznanà liter´.• Propozycje çwiczeƒ utrwalajàcych poznanà liter´: uk∏adanie litery z nasion (np. praca pla-

styczna), modelowanie litery z drucika kreatywnego, sznurka, plasteliny, modeliny, gliny itp.,odwzorowanie kszta∏tu litery za pomocà cia∏a, gestu.

• Próba pisania przez dzieci litery ma∏ej i wielkiej w p∏aszczyênie pionowej, np. w powietrzu, i p∏asz-czyênie poziomej, np. palcem na stoliku lub kredà na specjalnej tabliczce (np. na kawa∏ku gumy).

• Pisanie ma∏ej i wielkiej litery po Êladzie w zeszycie çwiczeƒ.

25. Temat dnia: Zabawki Agaty (temat fakultatywny)

Cele ogólne: – wprowadzenie pisanej i drukowanej litery „a”, „A”,– çwiczenie s∏uchu fonemowego,– okreÊlenie g∏oski „a” jako samog∏oski,– çwiczenie umiej´tnoÊci globalnego czytania,– çwiczenia grafomotoryczne.

Cele operacyjne – dziecko:– rozpoznaje liter´ „a”, „A” i identyfikuje jà z g∏oskà „a”,– intuicyjnie rozpoznaj´ g∏osk´ „a” jako samog∏osk´,– wyszukuje wyrazy zawierajàce liter´ „a”, „A”.

Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: ma∏e piórka, przedmioty lub ilustracje przedmiotów, w których na-zwach wyst´puje g∏oska „a”, CD lub kaseta „Ju˝ w szkole”, kartoniki do uk∏adania modeli wyrazów.

Przebieg dnia1. Nauczyciel prezentuje rymowank´, a dzieci uczà si´ jej na pami´ç.

Ma∏a Ala z Alabamymalowa∏a szale w lamy,ale lamy zlaz∏y z szali,dajàc dyla ma∏ej Ali.

Ma∏gorzata Strza∏kowska

Dzieci ustalajà, jakà g∏osk´ najcz´Êciej s∏ysza∏y w rymowance, a nast´pnie starajà si´ powtó-rzyç rymowank´ z pami´ci.

2. „Fruwajàce piórka” – zabawa ruchowa.• Dzieci wychodzà na Êrodek sali, otrzymujà od nauczyciela po jednym piórku. Na sygna∏

dmuchajà na swoje piórka, starajàc si´, aby nie upad∏y na pod∏og´. Brawa otrzymujà dzieci,których piórka fruwa∏y najd∏u˝ej.

• Nauczyciel dzieli dzieci na 4–5-osobowe grupy. Ka˝da grupa otrzymuje jedno piórko. Na sy-gna∏ dzieci dmuchajà na piórko i starajà si´, aby nie spad∏o na pod∏og´. Wygrywa ta grupa,której piórko fruwa∏o najd∏u˝ej.

3. Omówienie ilustracji – çwiczenia ortofoniczne.

4. åwiczenia w syntezie i analizie sylabowej i fonemowej na podstawie przygotowanego materia∏u, np.wyszukiwanie przedmiotów lub ilustracji przedmiotów, w których nazwach pojawia si´ g∏oska „a”.

5. Obserwacja uk∏adu narzàdów mowy w lusterku podczas wymawiania g∏oski „a” – ustaleniecech g∏oski „a”: samog∏oska. Mo˝na jà d∏ugo wymawiaç i ca∏y czas s∏ychaç ten sam dêwi´k.Nauczyciel zwraca uwag´ na prawid∏owà artykulacj´: usta sà szeroko otwarte, j´zyk w przed-nim po∏o˝eniu spoczywa na dnie jamy ustnej.

6. Poszukiwanie przez dzieci s∏ów zawierajàcych g∏osk´ „a”. 7. Budowanie z kartoników modelu wyrazu z uwzgl´dnieniem podzia∏u na g∏oski. OkreÊlanie

miejsca samog∏oski „a”.

8. Prezentacja i umieszczenie wprowadzanej litery w miejscu odpowiadajàcej jej g∏oski.9. Omówienie cech odró˝niajàcych ma∏ej i wielkiej litery „a”. 10. Wskazywanie poznanych liter np. w wyrazach zamieszczonych w çwiczeniach.

11. Uk∏adanie zdaƒ do obrazków. (Agata ma lal´, a Emil rybki. Pies ma koÊci, a kot mleko).

12. åwiczenie s∏uchu fonemowego.

åw. s. 35 z. 3

åw. s. 35 z. 2

åw. s. 35 z. 1

kartoniki do uk∏adania modeli wyrazów z wycinanki

K. s. 34, 35

62

13. Prezentacja prawid∏owego zapisu ma∏ej i wielkiej litery np. na tablicy, kartonie.14. Uk∏adanie liter z kolorowego drucika lub formowanie ich z plasteliny.

15. Pisanie ma∏ej i wielkiej litery po Êladzie.

16. „Kwiaty” – twórcza wizualizacja.

Dzieci k∏adà si´ na pod∏odze, zamykajà oczy, uspokajajà oddech. W tle s∏ychaç spokojnà mu-zyk´ relaksacyjnà „Muzyka, która leczy”. Nauczyciel mówi do dzieci Êciszonym g∏osem: Wyobraê sobie ∏àk´ pe∏nà kwiatów… stàpaszpo mi´kkiej trawie. S∏oƒce mocno ogrzewa twojà twarz…, r´ce…, nogi… . Rozglàdaszsi´, wokó∏ kwitnà kolorowe, pi´kne kwiaty. Idziesz dalej i widzisz ma∏y kwiatuszek, który niemo˝e przedostaç si´ do s∏oƒca, bo wokó∏ niego roÊnie du˝o wysokich kwiatów. Postanawiaszsi´ nim zaopiekowaç. Podlewasz go, a s∏oƒce ogrzewa swoimi promieniami jego p∏atki. Terazws∏uchaj si´ w swoje serce i obecne w nim uczucie mi∏oÊci. Cz´Êç uczucia przeÊlij ma∏emukwiatuszkowi. Teraz kwiatuszek roÊnie coraz szybciej i szybciej. Wychyli∏ kolorowe p∏atki wy-soko ku s∏oƒcu. Wàchasz go, jak pi´knie pachnie twój kwiat, dotykasz jego p∏atków… sà de-likatne, mi´kkie… Dzieci powoli otwierajà oczy i siadajà.

26. Temat dnia: Jesienne widoki

Cele ogólne: – dostrzeganie wartoÊci i pi´kna przyrody w naturze, literaturze i sztuce,– estetyczne wykonywanie prac plastycznych,– çwiczenie s∏uchu fonemowego,– swobodna interpretacja ruchowa utworu Fryderyka Chopina „Walc Des-dur”.

Cele operacyjne – dziecko:– wymienia kilka gatunków drzew i umie je rozpoznawaç na podstawie wyglàdu liÊci, kory,– charakteryzuje skutki nieprawid∏owego zachowania si´ cz∏owieka,– wykorzystuje materia∏ przyrodniczy jako tworzywo plastyczne,– przelicza obiekty i porównuje ich wielkoÊç.

Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: wizytówki z imionami dzieci, kartoniki z literami „a”, „A”, zasu-szone liÊcie, zdj´cia drzew, np. d´bu, sosny, brzozy, kasztanowca, topoli, nasiona, zasuszonekwiaty i p∏atki kwiatów, tektura, klej, CD lub kaseta „Ju˝ w szkole”.

Przebieg dnia1. åwiczenie s∏uchu fonemowego.

• „Zabawa w imiona”. Dzieci przygotowujà swoje wizytówki z imionami (mo˝e w tym pomóc nauczyciel). Nauczy-ciel rozk∏ada na dywanie np. ko∏o hula-hoop, w którym umieszcza kartoniki z literà „a”, „A”oraz, poza ko∏em, wizytówki z imionami dzieci. SpoÊród wszystkich wizytówek dzieci wybie-rajà te, na których wyst´puje litera „a” lub „A”. Nast´pnie umieszczajà je w kole, g∏oÊno wy-mawiajàc imi´ z tà literà. Wizytówki b´dà stanowi∏y zbiór imion z literà „a”, „A”.

CD lub kaseta – 11

åw. s. 36. z. 2

åw. s. 36 z. 1

63

2. åwiczenia w dzieleniu wyrazów na sylaby. OkreÊlanie liczby sylab w wyrazie.

3. Nauczyciel rozk∏ada przed dzieçmi liÊcie zebrane w czasie wycieczki do parku i zach´ca jedo zadawania pytaƒ na temat liÊci, np. Z jakich drzew pochodzà? Jakiego sà koloru? Dlaczegoopadajà?

4. „Co to za liÊç?” – zabawa rozwijajàca zmys∏ dotyku. Nauczyciel rozk∏ada przed dzieçmi szeÊç liÊci o ró˝nych kszta∏tach. Dziecko stara si´ nazwaçdrzewo, z którego liÊç pochodzi. Próbuje okreÊliç, co dany liÊç przypomina swoim kszta∏tem.

5. åwiczenia w rozró˝nianiu owoców i liÊci – przeliczanie.

6. Prezentacja wiersza Marii Kownackiej „Wszystko leci...” na tle muzyki.

Wszystko leci...

Spojrzyjcie woko∏o, dzieci: Lecà... odlatujà ptaki,

jesienià wszystko leci! Uskrzydlone nasiona – skrzydlaki...

– G∏adko, posuwiÊcie. Nawet na d∏ugiej... d∏ugiej linie –

lecà z drzewa liÊcie... latawiec pod niebem p∏ynie!

Leci, w powietrzu p∏ynie. – Wszystko si´ w powietrzu niesie!

Pajàczek na paj´czynie! I sà to dowody na to,

˝e nadlatuje – jesieƒ...

a odlatuje od nas – lato...

• Ukierunkowane wypowiedzi na temat wiersza.7. Nauczyciel prezentuje zdj´cia drzew (d´bu, sosny, brzozy, kasztanowca, topoli itp.) i rozmawia

z dzieçmi na temat ró˝nic w wyglàdzie tych drzew. 8. „Jesienne liÊcie” – klasyfikacja materia∏u przyrodniczego.

Nauczyciel miesza liÊcie roz∏o˝one na papierze pakowym. Zach´ca dzieci do wykonywania za-daƒ: Spójrzcie, jesienny wiatr pomiesza∏ wszystkie liÊcie, pomó˝cie mi je uporzàdkowaç. Dzie-ci segregujà liÊcie po uprzednim ustaleniu kryterium, np. liÊcie kasztanowca, brzozy; ˝ó∏te,czerwone itd., i porównujà je.

9. „Jesienna kompozycja” – praca plastyczna.Dzieci otrzymujà kawa∏ki tektury w ró˝nym kszta∏cie, pokrywajà jej powierzchni´ klejemi przyklejajà zasuszone liÊcie. Ramki obrazka ozdabiajà np. ry˝em, siemieniem lnianym, ∏upin-kami orzechów, przyprawami zio∏owymi. Na Êrodku pracy przyklejajà kwiaty z zasuszonychp∏atków lub ca∏e zasuszone kwiaty, jarz´bin´ itp.

10. Rozwiàzywanie zagadek.

èród∏o: „Zagadki dla najm∏odszych”, wybór i opracowanie Joanna Stec, MAC, Kielce 1995

èród∏o: Maria Kownacka „Razem ze s∏onkiem. Z∏ota jesieƒ”, M∏odzie˝owa Agencja Wydawnicza,Warszawa 1975

åw. s. 38 z. 1 i 2

åw. 1 s. 37

64

Kiedy roÊnie – to si´ zieleni.Kiedy leci – z∏otem si´ mieni.

(liÊç)

Z∏ote, czerwone i rude spadajà gwiazdki jesieni.P∏ynà w spokojnym powietrzu, potem siadajà na ziemi.

(liÊcie)

Spadajà z drzewa ˝ó∏te, czerwone.Wiatr je niesie w t´ i tamtà stron´.

(liÊcie)

• Próby uk∏adania przez dzieci w∏asnych jesiennych zagadek.11. åwiczenia w przeliczaniu i porównywaniu wielkoÊci.

12. Swobodna interpretacja ruchowa utworu Fryderyka Chopina „Walc Des-dur”.

• Dzieci przyjmujà wygodnà pozycj´ i w ciszy s∏uchajà utworu.• Omówienie utworu – nauczyciel zach´ca dzieci, aby samodzielnie wypowiada∏y si´ na temat

muzyki (ma szybkie tempo, jest lekka, pogodna, weso∏a, ˝artobliwa, dêwi´ki wirujà jak listkina wietrze itd.); mo˝e potrafià nazwaç instrument, na którym wykonywany jest utwór.

• Ka˝de dziecko samodzielnie „taƒczy” do muzyki, a nauczyciel mo˝e jednoczeÊnie opowia-daç, jak wiruje wiatr, jak taƒczà liÊcie i p∏atki kwiatów – raz wznoszà si´, potem opadajà itp.Przy koƒcowej frazie walca wszystkie dzieci kucajà.

Kràg tematyczny: Jesienna muzyka

27. Temat dnia: Pogoda za oknem

Cele ogólne: – kszta∏cenie umiej´tnoÊci klasyfikowania,– obserwacja zjawisk przyrodniczych,– dostrzeganie zagro˝eƒ i sytuacji niebezpiecznych w Êrodowisku przyrodniczym, – wdra˝anie do higieny i dbania o zdrowie, – çwiczenie s∏uchu fonemowego,– kszta∏towanie estetyki ruchu (çwiczenia gimnastyczne),– çwiczenia ortofoniczne.

Cele operacyjne – dziecko:– zna zasady zachowania si´ w sytuacjach niebezpiecznych w Êrodowisku przyrodniczym

(podczas burzy, wichury...),– dba o swoje zdrowie i higien´,– szacuje ci´˝ar przedmiotów.

Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: kamienie, kasztany, pióra, jesienne liÊcie, gazety, waga szalkowanp. z patyka i sznurka, CD lub kaseta „Ju˝ w szkole”.

Przebieg dnia1. „Jesienna pogoda” – zabawa ruchowa.

Dzieci pokazujà r´kami, jak wieje wiatr, naÊladujà jego odg∏osy: szszsz... . Potem poruszajà pal-cami, naÊladujàc padajàcy deszcz, oraz mówià: kap, kap, kap... . Na koniec naÊladujà burz´,klaszczàc w r´ce i mówiàc: bum, bum, bum... . Burz´ mo˝na zilustrowaç nagraniem z CD lubkasety.

2. Poznajemy karty z kolorowymi kubkami – segregowanie kart wed∏ug okreÊlonego warunku.

Wycinanka, no˝yczki

CD lub kaseta – 19

CD lub kaseta – 14

åw. s. 39

65

• Swobodne oglàdanie i uk∏adanie kart.• Rozmowa z dzieçmi na temat: Jakie sà wspólne cechy tych kart? Czym si´ ró˝nià? Co mogà

oznaczaç karty, na których jest tylko kolor? – nauczyciel pokazuje pomaraƒczowà kart´,a dzieci wybierajà wszystkie karty z kubkami w tym kolorze.

• Klasyfikowanie kubków wed∏ug: koloru, kszta∏tu, liczby.Zabawy z kartami powinny byç kontynuowane w procesie kszta∏towania poj´cia liczby. Przy-k∏adowa zabawa „Jaka to karta?” – nauczyciel chowa jednà kart´ ze swojego zestawu. Dziecizadajà pytania, na które nauczyciel odpowiada „tak” lub „nie”, i odgadujà, jaka to karta. Jed-noczeÊnie powinny odsuwaç karty, które nie spe∏niajà danego warunku.

3. Czytanie przez nauczyciela tekstu „Z pami´tnika Agaty”.

4. Rozmowa na temat niebezpieczeƒstw, jakie mo˝e powodowaç burza, i zasad zachowania si´podczas burzy oraz innych niebezpiecznych sytuacji i zjawisk wyst´pujàcych w przyrodzie.

5. „Ulewa” – zabawa ruchowa.Nauczyciel dzieli dzieci na trzyosobowe zespo∏y. Ka˝dy zespó∏ otrzymuje gazet´ o du˝ej po-wierzchni, która pos∏u˝y za pagórek. Na has∏o: S∏oneczna pogoda – dzieci biegajà, omijajàc ga-zety. Na has∏o: Ulewa – dzieci wbiegajà na pagórki. Grupa dzieci, która jako ostatnia wbieg∏ana swój pagórek, odchodzi z gry, siada obok i kibicuje innym, a nauczyciel zabiera ich gazet´.Wygrywa zespó∏, który najd∏u˝ej pozostanie w grze.

6. Rozmowa na temat zdrowego stylu ˝ycia i koniecznoÊci przestrzegania zasad higieny. Omówie-nie ilustracji zamieszczonych w ksià˝ce.

7. „Co jest ci´˝kie, a co lekkie?” – zabawa dydaktyczna doskonalàca umiej´tnoÊç szacowania ci´˝aru.Dzieci kolejno biorà do r´ki przedmioty i oceniajà, który z nich jest ci´˝szy, a który l˝ejszy. Na-uczyciel sprawdza ci´˝ar przedmiotu na wadze szalkowej. Mo˝na wykorzystaç wagi – zabaw-ki i huÊtawk´ równowa˝nà.

8. „Jesienne liÊcie” – zabawa ruchowa.Dzieci zamieniajà si´ w jesienne liÊcie. Przy spokojnej muzyce liÊcie wirujà na wietrze, opada-jà delikatnie na ziemi´ i podrywajà si´ do taƒca.

28. Temat dnia: Jesienna zawierucha (temat fakultatywny)

Cele ogólne: – wprowadzenie pisanej i drukowanej litery „o”, „O”,– çwiczenie s∏uchu fonemowego,– okreÊlenie g∏oski „o” jako samog∏oski,– çwiczenia grafomotoryczne,– kszta∏cenie estetyki ruchu – çwiczenia gimnastyczne,– zapoznanie dzieci z technikà czytania globalnego.

Cele operacyjne – dziecko:– rozpoznaje liter´: „o”, „O”, i identyfikuje jà z g∏oskà „o”,– rozpoznaj´ g∏osk´ „o” jako samog∏osk´,– wyszukuje wyrazy zawierajàce poznane litery,– podejmuje próby czytania globalnego.

K. s. 37

K. s. 36

66

Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: nadmuchane balony, lusterka.

Przebieg dnia1. Nauczyciel prezentuje dzieciom rymowank´:

Olaboga! Olaboga!

Mokre nogi ma stonoga.

Choç z uporem co dzieƒ prosz´:

„NoÊ kalosze! Bo ja nosz´!”Ma∏gorzata Strza∏kowska

Dzieci mówià, jakà g∏osk´ najcz´Êciej s∏ysza∏y w rymowance. Gdy nauczyciel ponownie prze-czyta rymowank´, dzieci starajà si´ policzyç, ile razy s∏ysza∏y g∏osk´ „o”.

2. „Weso∏e baloniki” – zabawa ruchowa.Nauczyciel rozdaje przyniesione przez dzieci balony. Dzieci, spacerujàc po sali, dmuchajàna balony, aby jak najd∏u˝ej utrzymaç je w powietrzu. Wygrywa dziecko, którego balon pozo-stanie w powietrzu najd∏u˝ej.

3. Oglàdanie i omawianie ilustracji zamieszczonych w ksià˝ce. Rozwijanie myÊlenia przyczyno-wo-skutkowego, opowiadanie historyjki obrazkowej.

4. Synteza i analiza sylabowa i fonemowa na podstawie przygotowanego przez nauczyciela ma-teria∏u – çwiczenia.• Obserwacja uk∏adu narzàdów mowy w lusterku podczas wymawiania g∏oski „o” – ustalenie

cechy g∏oski „o”: samog∏oska. Mo˝na jà d∏ugo wymawiaç, a ca∏y czas s∏ychaç ten samdêwi´k. Podczas artykulacji usta sà szeroko otwarte, j´zyk w przednim po∏o˝eniu spoczywana dnie jamy ustnej.

• Szukanie przez dzieci s∏ów zawierajàcych g∏osk´ „o”. • Budowanie modelu wyrazu „okno” z uwzgl´dnieniem podzia∏u na g∏oski.• Prezentacja i umieszczenie wprowadzanej litery w miejscu odpowiadajàcej jej g∏oski.

5. Omówienie cech odró˝niajàcych ma∏à i wielkà liter´ „o”.

6. Analiza i synteza s∏uchowa nazw obrazków. Wyodr´bnienie g∏oski „o” w nag∏osie, wyg∏osiei Êródg∏osie.

7. åwiczenia grafomotoryczne – przygotowanie do nauki pisania.

8. Wskazywanie poznanej litery w zestawach wyrazów zamieszczonych w çwiczeniach – utrwa-lanie obrazu graficznego liter: „o”, „O”.

9. Wprowadzenie do czytania.

10. Doskonalenie koordynacji wzrokowo-ruchowej.

åw. s. 41 z. 3

åw. s. 41 z. 2

åw. s. 41 z. 1

åw. s. 40

K. s. 38

K. s. 38

K. s. 38, 39

67

68

11. åwiczenie s∏uchu fonemowego.

12. Zabawy w terenie (na boisku szkolnym lub w ogródku przedszkolnym). • Nauczyciel rozciàga lin´ i stara si´ jà przeciàgnàç obok ró˝nych obiektów. Dzieci dobierajà

si´ w pary. Jedna osoba z pary trzyma w r´ku lin´ i zamyka oczy, a druga prowadzi jà i po-maga dotknàç pobliskich obiektów. Potem zamieniajà si´ rolami. Po zakoƒczeniu zabawydzieci opowiadajà o swoich wra˝eniach, o tym, co sprawia∏o im przyjemnoÊç podczas doty-kania, czego si´ ba∏y.

• Dzieci wdychajà g∏´boko powietrze i okreÊlajà, jakie zapachy czujà w powietrzu.

29. Temat dnia: Wiatr w poezji

Cele ogólne: – utrwalenie obrazu graficznego litery „o”, „O”,– kszta∏cenie umiej´tnoÊci opowiadania,– poznawanie utworów poetyckich i uwra˝liwianie na poezj´,– rozbudzanie wyobraêni muzycznej dzieci,– doskonalenie umiej´tnoÊci koncentracji uwagi,– çwiczenie s∏uchu fonemowego.

Cele operacyjne – dziecko: – rozpoznaje litery „o”, „O” wÊród innych znaków graficznych i identyfikuje je z w∏aÊciwà g∏oskà,– opowiada o treÊci wiersza, np. wymienia czynnoÊci bohaterów, charakteryzuje je (z pomocà

nauczyciela),– wyra˝a nastrój utworu literackiego,– wskazuje wyrazy rymujàce si´.

Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: z∏o˝one gazety, foliowe woreczki, wstà˝ki z krepiny, chusteczki,apaszki.

Przebieg dnia1. Utrwalenie obrazu graficznego liter: „o”, „O”.

• Prezentacja prawid∏owego zapisu ma∏ej i wielkiej litery. • Próba u∏o˝enia przez dzieci ma∏ej i wielkiej litery „o” z kolorowego drucika lub uformowa-

nia jej z plasteliny.• Pisanie ma∏ej i wielkiej litery. • åwiczenie s∏uchu fonemowego.

2. Zabawy gimnastyczne. • Dzieci dobierajà si´ parami. Stajà naprzeciwko siebie z jednà nogà wysuni´tà do przodu, sto-

py sà ustawione w jednej linii. Podajà sobie d∏onie – starajà si´ nawzajem przeciàgnàç.• Si∏owanie si´ na r´k´ w pozycji siedzàcej, ∏okieç oparty na stole.

åw. s. 42, 43

åw. s. 41 z. 4

3. Prezentacja wiersza Juliana Tuwima „Dwa wiatry”.

Dwa wiatry

Jeden wiatr – w polu wia∏,

Drugi wiatr – w sadzie gra∏:

Cichuteƒko, leciuteƒko,

LiÊcie pieÊci∏ i szeleÊci∏,

Mdla∏...

Jeden wiatr – p´dziwiatr!

Fiknà∏ koz∏a, plackiem spad∏,

Skoczy∏, zawia∏, zaszybowa∏,

Âwidrem w gór´ zako∏owa∏

I przewróci∏ si´, i wpad∏

Na szumiàcy, senny sad,

Gdzie cichutko i leciutko

LiÊcie pieÊci∏ i szeleÊci∏

Drugi wiatr...

Sfrunà∏ Êniegiem z wiÊni kwiat,

Parsknà∏ Êmiechem ca∏y sad,

Wzià∏ wiatr brata za kamrata,

Teraz z nim po polu lata,

Gonià obaj chmury, ptaki,

Mknà, wplàtujà si´ w wiatraki,

G∏upkowate mylà Êmigi,

W prawo, w lewo, Êwist, podrygi,

Dmà p∏ucami ile si∏,

¸obuzujà, pal je licho!...

A w sadzie cicho, cicho...

4. Tworzenie podk∏adu dêwi´kowego. Rozbudzanie wyobraêni muzycznej.åwiczenia z wykorzystaniem elementów masa˝u.• Nauczyciel rozdaje dzieciom z∏o˝one gazety. Dzieci k∏adà je sobie na klatce piersiowej

i przytrzymujà od góry d∏onià. Drugà d∏onià wykonujà najpierw „g∏askanie”, potem okràg∏e„masowanie”. Nauczyciel wskazuje gestem, kiedy powinny wykonywaç çwiczenie wolniej,a kiedy szybciej, kiedy ciszej, a kiedy g∏oÊniej, a˝ do zupe∏nej ciszy (forte–piano) i nag∏egozatrzymania ràk.

• Dzieci odk∏adajà gazety i otrzymujà po dwa foliowe woreczki (np. Êniadaniowe). Ka˝dy wo-reczek otwierajà i wk∏adajà do niego d∏onie jak w r´kawiczki. Zaczynajà „myç r´ce” w ró˝-nych kierunkach, starajàc si´, aby woreczki nie spad∏y z d∏oni. Nauczyciel gestem wskazuje,kiedy mocno pocieramy itd. (dynamika) oraz decyduje o tempie. Dzieci patrzà na nauczycie-la i naÊladujà swoimi ruchami ruch wiatru od fragmentu wiersza zaczynajàcego si´ s∏owami:„Cichuteƒko, leciuteƒko... Mdla∏…” – cisza.

èród∏o: Julian Tuwim „Wiersze dla dzieci”, Editions Spotkania, Warszawa 1992

69

I dalej tworzà podk∏ad do tekstu od s∏ów: „Jeden wiatr – p´dziwiatr!” do s∏ów: „...Drugiwiatr…” – cisza. Nast´pnie:„Sfrunà∏ Êniegiem z wiÊni kwiat, ciszaParsknà∏ Êmiechem ca∏y sad”.I kontynuujà od s∏ów: „Wzià∏ wiatr brata za kamrata” – coraz g∏oÊniej , a˝ do fortissi-ma, do s∏ów: „A w sadzie cicho, cicho…” – zapada nag∏a, absolutna cisza (bezruch).

5. „Ilustrowanie” wiersza ruchem (z chusteczkami).• Nale˝y przygotowaç chusteczki, najlepiej po dwie dla ka˝dego dziecka (mogà to byç chus-

teczki do nosa z materia∏u lub ma∏e apaszki).• Dzieci stojà w rozsypce twarzà do nauczyciela. Ka˝de dziecko trzyma chusteczk´ za jeden

róg (jeszcze lepiej, je˝eli ma dwie chusteczki, po jednej w ka˝dej d∏oni). Nauczyciel stoiprzed dzieçmi i „ilustruje” ruchem ràk (chusteczek) i ca∏ym cia∏em treÊç wiersza, g∏oÊno re-cytujàc tekst (powinien znaç wiersz na pami´ç, mo˝e wówczas zmieniaç tempo, a dzieci odrazu reagujà na ka˝dy jego ruch). Mo˝na podzieliç dzieci na dwie grupy (dwa wiatry) stojàce obok siebie, wówczas nauczycielpodczas recytacji i inscenizacji zwraca si´ do danej grupy.JeÊli apaszki sà kolorowe, tworzy si´ bardzo widowiskowa inscenizacja (wiele tutaj zale˝y odinwencji nauczyciela).

6. Wskazywanie rymów w wierszu. Nauczyciel prezentuje wiersz ma∏ymi fragmentami, eksponu-jàc wyrazy rymujàce si´. Zadaniem dzieci jest wymieniç wyrazy tworzàce rymy.

7. Zach´canie dzieci do uk∏adania w∏asnych rymowanek o jesieni. 8. Rozmowa z dzieçmi na temat wiatru.

Wskazywanie, w jakich sytuacjach wiatr jest po˝yteczny (suszenie bielizny, ch∏odzenie w cza-sie upa∏u, lot balonu, szybowca itd.), a w jakich sytuacjach jest niebezpieczny (silne wichuryzrywajàce dachy, przeciàgi, tornada, sztormy na morzu itd.).

9. Nazywanie wiatrów o ró˝nej sile: – silny wiatr (wichura, wicher, zawieja…),– lekki wiatr (wiaterek, powiew, zefirek…).

10. „Drzewo” – praca plastyczna.

11. „Dwa wiatry” – zabawa ruchowa. Ka˝de dziecko bierze do r´ki krepinowà wstà˝k´ i wybiera sobie wiatr, który b´dzie przedsta-wiaç (wicher lub wiaterek), a nast´pnie poruszajàc si´ po sali, naÊladuje go mimikà i gestami.

30. Temat dnia: Co gra jesienià?

Cele ogólne: – formu∏owanie wypowiedzi na temat jesiennej pogody (wykorzystanie ró˝nych form ekspresji:

s∏ów, mimiki, gestów),– poznawanie dzie∏ sztuki: wybranych utworów muzyki powa˝nej i malarstwa,– nauka piosenki „Jesienny deszcz”, rozbudzanie wyobraêni muzycznej,– çwiczenie s∏uchu fonemowego.

Cele operacyjne – dziecko:– odtwarza kolejnoÊç wykonywanych czynnoÊci,– opowiada o pogodzie,– Êpiewa piosenk´ wraz z grupà, okreÊla nastrój muzyki,

W. – karta „Drzewo”, no˝yczki

70

}

– „ilustruje” piosenk´, wykorzystujàc ró˝ne instrumenty,– estetycznie wykonuje prace plastyczne,– wys∏uchuje g∏osk´ „o” w wyrazach.

Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: albumy z reprodukcjami, CD lub kaseta „Ju˝ w szkole”, nagranieze zbiorów nauczyciela „Cztery pory roku” – cz. III Jesieƒ A. Vivaldiego.

Przebieg dnia1. S∏uchanie nagraƒ. OkreÊlenie nastroju muzyki. Rozmowa z dzieçmi o tym, jak muzyka mo˝e

„malowaç” pogod´.

2. Obserwowanie pogody przez okno. Rozmowa na temat kolorów jesiennej pogody.3. „Pogoda”– zabawa ruchowa.

Dzieci, wykorzystujàc ekspresj´ cia∏a, naÊladujà ró˝ne stany pogody wed∏ug w∏asnych pomys∏ów.4. „Barwy jesiennej pogody” – praca plastyczna – malowanie plamami (malowanie d∏oƒmi, p´dz-

lem lub k∏´bkami waty – do decyzji nauczyciela) podczas s∏uchania utworu „Cztery pory roku”.5. Wystawa prac, rozmowa z dzieçmi.6. Rozmowa o artystach malarzach. (Terminy: obraz, dzie∏o sztuki, muzeum, wystawa). Nauczy-

ciel mo˝e pokazaç dzieciom albumy z reprodukcjami.

• Zapoznanie dzieci z obrazem Vincenta van Gogha „Pokój artysty”.• Rozmowa na temat zawodów wykonywanych przez osoby przedstawione na ilustracji w çwiczeniach.

7. Nauka s∏ów i melodii piosenki „Jesienny deszcz”.

CD lub kaseta – 21, 22

åw. s. 44, 45

CD lub kaseta – 20, 56, 65 (do wyboru)

71

3. Kalosze wnet na∏o˝´,

parasol wezm´ te˝,

bo lubi´, gdy na dworze

jesienny pada deszcz.

Ref. Hej, pada, pada…

8. Zabawa z echem – nauczyciel mówi i jednoczeÊnie cicho klaszcze, a dzieci powtarzajà:

Dzieci swobodnie spacerujà po sali i Êpiewajà zwrotki piosenki „Jesienny deszcz”. PodczasÊpiewania refrenu kucajà i lekko, rytmicznie stukajà palcem w pod∏og´, naÊladujàc deszcz. PozaÊpiewaniu trzeciej zwrotki klaszczà w d∏onie, stojàc.

9. „Grajàce gazety”.• Dzieci dobierajà si´ parami, otrzymujà od nauczyciela gazety, rozk∏adajà je i chwytajà za

dwa rogi: drugà d∏onià leciutko zaczynajà stukaç w gazet´ w ró˝nych miejscach, potem jed-nym palcem, kilkoma palcami (w çwiczeniu mo˝na zastosowaç rytm refrenu).

• Dzieci w parach chwytajà gazet´ za cztery rogi i zaczynajà naprzemiennie, delikatnie unosiçjà w gór´ i opuszczaç – tworzàc wietrzyk.

• Jedno dziecko trzyma gazet´ za dwa rogi, a drugie delikatnie „szura” po niej d∏oƒmi; potemnast´puje zmiana ról.

10. „Ilustracja piosenki”.Dwoje dzieci otrzymuje trójkàty, dwoje drewienka, dwoje ko∏atki, pozosta∏e dostajà gazetyi trzymajà je za dwa rogi:– 1. zwrotka – dzieci, Êpiewajàc s∏owa „potarga∏ psotny wiatr”, poruszajà gazetami, tworzà

szum wiatru; – podczas Êpiewania refrenu dzieci rytmiczne stukajà palcami w gazety, naÊladujàc krople

deszczu; „na raz” akcentujà trójkàty i ko∏atki:

– 2. zwrotka – „na raz” grajà tylko trójkàty i ko∏atki;– 3. zwrotk´ i refren dzieci wykonujà wspólnie, grajàc na trójkàcie, ko∏atkach i stukajàc palca-

mi w gazet´.Po zaÊpiewaniu piosenki dzieci sk∏adajà gazety, oddajà je nauczycielowi i siadajà na pod∏odze.

72

1. DziÊ chmurk´ nad podwórkiem

potarga∏ psotny wiatr,

a˝ deszcz pop∏ynà∏ ciurkiem

i na podwórko spad∏.

Ref. Hej, pada, pada, pada,

pada, pada deszcz

jesienny, pada, pada,

pada, pada deszcz!

2. Deszcz p∏ynie po kominie,

weso∏o b´bni w dach,

w blaszanej dzwoni rynnie

i wsiàka w mokry piach.

Ref. Hej, pada, pada…

31. Temat dnia: Jesienny spacer

Cele ogólne: – doskonalenie umiej´tnoÊci szacowania i porównywania wielkoÊci,– uÊwiadamianie dzieciom, ˝e wspólne zabawy mogà byç êród∏em radoÊci,– kszta∏cenie umiej´tnoÊci wspó∏dzia∏ania w grupie,– kszta∏cenie umiej´tnoÊci odgrywania ról,– çwiczenie s∏uchu fonemowego.

Cele operacyjne – dziecko:– uk∏ada przedmioty, tworzàc serie rosnàce,– okreÊla kierunki w przestrzeni,– odgrywa przydzielonà mu rol´,– wspó∏dzia∏a w grupie,– zadaje trafne pytania umo˝liwiajàce rozwiàzanie problemu.

Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: pi∏ki, opaski lub znaczki dla „aktorów”, ilustracje zwierzàt,„Ma∏pka”, „Misie” z wycinanki, taÊma klejàca.

Przebieg dnia1. Zabawa dydaktyczna z wykorzystaniem kartoników z misiami.

Nauczyciel rozdaje dzieciom komplety kartoników z misiami i aran˝uje swobodnà zabaw´.Dzieci wypowiadajà si´ na temat wyglàdu misiów. Przeliczajà je, porównujà ich wielkoÊçi uk∏adajà w rosnàce serie. Nauczyciel zadaje szczegó∏owe pytania dotyczàce serii, np.: Jakie-go koloru sà spodenki misia, który jest wi´kszy od misia ubranego w zielone spodenki?

2. „Rakieta” – zabawa ruchowa.Dzieci ustawiajà si´ w kr´gu. Nauczyciel wybiera jedno dziecko, które b´dzie liczyç malejàco.Siada ono w Êrodku kr´gu z zawiàzanymi oczami, a pozosta∏e osoby przekazujà sobie kolejnopi∏k´. W tym czasie dziecko siedzàce w Êrodku liczy po cichu. Kiedy dojdzie do 0, wykrzykuje:Rakieta, start! Osoba trzymajàca pi∏k´ przekazuje jà dziecku stojàcemu obok, siada i nie bierzeju˝ udzia∏u w zabawie. Pozosta∏e dzieci grajà do momentu, a˝ zostanie jeden uczestnik.

3. „Spacer do lasu” – zabawa ruchowa.Nauczyciel opowiada dzieciom treÊç historyjki, a nast´pnie przydziela poszczególne role: 3 mró-wek, 3 d˝d˝ownic, 3 ptaków, 2 wiewiórczych mam i 2 wiewiórczych dzieci oraz Agaty i babci.Pozosta∏e dzieci odgrywajà role liÊci. Ka˝dy „aktor” otrzymuj´ opask´ lub znaczek identyfikujà-cy go z rolà. Nast´pnie nauczyciel organizuje zabaw´ ruchowà wed∏ug scenariusza:

Pewnego s∏onecznego dnia Agata z babcià wybra∏y si´ na spacer do lasu.Patrzy∏y, jak z drzew spadajà liÊcie i wirujà ko∏ysane przez wiatr. (Dzieci naÊladujà wirowanieliÊci, wzbijanie si´ ich w gór´ i opadanie na ziemi´).Nagle z daleka us∏ysza∏y stukanie dzi´cio∏a. (Dzieci tyle razy klaszczà w d∏onie, ile razy us∏y-szà stukanie w drzewo – nauczyciel puka w drewienko). Kiedy sz∏y wàskà Êcie˝kà, zobaczy∏y Êpieszàce si´ do domów mrówki i d˝d˝ownice. Woko∏orobi∏o si´ cicho i pusto. Wi´kszoÊç ptaków odlecia∏a do ciep∏ych krajów.(W tym czasie dzieci wykonujà nast´pujàce czynnoÊci: „mrówki” – chodzà na czworakach,„d˝d˝ownice” – pe∏zajà po pod∏odze, „ptaki” – dzieci, ruszajàc r´kami, naÊladujà ptaki. Zada-nia te „aktorzy” wykonujà, s∏yszàc sygna∏y dêwi´kowe, które wydaje nauczyciel – dla ka˝dej

W. – „Misie”, no˝yczki

73

grupy inny. Na dany sygna∏ porusza si´ tylko jedna grupa dzieci. Po trzech powtórzeniachczynnoÊci nast´puje zmiana zespo∏ów). Agata obserwowa∏a pracowite wiewiórki, które chowa∏y swoje zapasy na zim´ w dziuplach.Gdy weso∏e wiewiórki zobaczy∏y Agat´ i babci´, szybko ukry∏y si´ wÊród ga∏´zi. (Dzieci dobie-rajà si´ parami. Jedno dziecko biegnie, wykonujàc dowolne czynnoÊci, a drugie stara si´ jewiernie naÊladowaç).Agata pomyÊla∏a, ˝e gdyby by∏a krasnoludkiem, to zobaczy∏aby, co s∏ychaç w trawie.(Dzieci k∏adà si´ na pod∏odze i opisujà oglàdane przedmioty).

4. „Las widziany oczami krasnoludka” – praca plastyczna.Nauczyciel proponuje dzieciom, aby wyobrazi∏y sobie, ˝e sà krasnoludkami, a wszystko dooko-∏a nich jest bardzo du˝e. Zadaniem dzieci jest narysowanie lasu widzianego oczami krasnolud-ka. Po wykonaniu prac nauczyciel urzàdza wystaw´.

5. „Jakie to zwierz´?”– zabawa dydaktyczna, polegajàca na stawianiu pytaƒ i udzielaniu trafnychodpowiedzi. • Dzieci dobierajà si´ parami i siadajà na pod∏odze w siadzie skrzy˝nym. Nauczyciel ka˝demu

z nich przyczepia na plecach obrazek. Zadaniem dzieci jest odgadni´cie, jakie zwierz´ta sàprzedstawione na obrazkach. Mogà porozumiewaç si´ tylko w parach – jedna osoba zadajepytania, a druga odpowiada „tak” lub „nie”. Po odgadni´ciu dzieci opowiadajà, czy chcia∏y-by byç tym zwierz´ciem, jakie cechy tego zwierz´cia im si´ podobajà, a jakie nie.

• Ka˝de dziecko próbuje naÊladowaç g∏os swojego zwierz´cia i jego sposób poruszania si´.6. Ustalanie kierunków w przestrzeni z punktu widzenia dziecka i drugiej osoby.

• Ka˝de dziecko sk∏ada ma∏pk´ z elementów.• Dzieci wk∏adajà swoje ma∏pki mi´dzy dwa klocki i ustawiajà na pod∏odze. Chodzà dooko∏a ma∏-

pek i okreÊlajà, po której stronie ma∏pki stojà (z przodu, z lewej strony, z prawej, z ty∏u, obok).• Dzieci stojà w grupie, a nauczyciel bierze ma∏pk´ i – chodzàc dooko∏a dzieci – mówi, po

której ich stronie stoi ma∏pka. (Dzieci nie mogà si´ odwracaç).

Kràg tematyczny: Co powinien wiedzieç szeÊciolatek?

32. Temat dnia: S∏uchamy przestróg

Cele ogólne: – poznawanie literatury dzieci´cej,– rozwijanie twórczego myÊlenia,– kszta∏towanie w∏aÊciwych postaw w kontaktach spo∏ecznych,– kszta∏towanie poj´cia liczby 1,– rozwijanie postawy wspó∏gospodarza przedszkola lub szko∏y,– kszta∏towanie motoryki (çwiczenia gimnastyczne).

Cele operacyjne – dziecko:– wczuwa si´ w prze˝ycia bohaterów literackich, wyra˝a swoje emocje,– identyfikuje liczb´ 1 z cyfrà,– wyodr´bnia zbiory jednoelementowe,– dba o roÊliny rosnàce w przedszkolnym lub szkolnym ogrodzie,– zna zasady ograniczonego zaufania wobec nieznajomych,– okazuje szacunek starszym i jest ostro˝ny wobec obcych osób.

W. – „Ma∏pka”

74

Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: pacynki (kukie∏ki) – Czerwony Kapturek, wilk, mama, babciai leÊniczy.

Przebieg dnia1. Nauczyciel upewnia si´, czy wszyscy znajà treÊç bajki o Czerwonym Kapturku (jeÊli nie, opo-

wiada jà razem z dzieçmi, które znajà bajk´).Dzieci siedzà w kr´gu, nauczyciel mówi: DziÊ opowiemy sobie bajk´ o Czerwonym Kapturku– i bierze pacynk´ przedstawiajàcà Czerwonego Kapturka. Ja rozpoczn´ opowiadanie, a póê-niej przeka˝´ pacynk´ wam. Dziecko, które b´dzie mia∏o pacynk´, ma za zadanie kontynu-owaç opowieÊç.Nauczyciel opowiada: Dawno, dawno temu, za górami, za lasami, w ma∏ym domku za lasem mieszka∏a mama z có-reczkà. Dziewczynka cz´sto wychodzi∏a z domu i spacerowa∏a ca∏ymi dniami. Mama, ˝eby jàszybko odnaleêç, wk∏ada∏a jej czerwony kapturek…Wskazane dziecko bierze pacynk´ i kontynuuje opowieÊç.

2. Rozmowa na temat bajki (przyk∏ady pytaƒ):– Czy dziewczynka pos∏ucha∏a przestróg mamy?– Czy dziewczynka powinna rozmawiaç z wilkiem?– Czy Czerwony Kapturek powinien powiedzieç wilkowi, gdzie mieszka babcia?– Kogo poprosilibyÊcie o pomoc, gdyby coÊ z∏ego wam si´ przytrafi∏o?

3. Nauczyciel rozdaje dzieciom pacynki (kukie∏ki): Czerwonego Kapturka, wilka, mamy, babci, leÊniczego, i wybiera ch´tne osoby do odegrania tych ról. Nauczyciel zapowiada dzieciom, ˝eteraz przedstawià nowà wersj´ Czerwonego Kapturka. Dzieci, które b´dà odgrywaç role, mogàzmieniaç treÊç bajki i wymyÊlaç swoje kwestie.

4. Kszta∏towanie poj´cia liczby 1.

• Wskazywanie zbiorów jednoelementowych (liczmany, sprz´ty w sali itp.). • Omówienie cech charakterystycznych cyfry 1.• Prezentacja zapisu liczby 1.• Wskazywanie zapisanej liczby na pasku liczbowym.

5. åwiczenia wprowadzajàce do nauki pisania, np. pismo bezÊladowe w powietrzu, na ∏awce.

• Uk∏adanie cyfry 1 z kolorowego drucika lub formowanie jej z plasteliny. • Pisanie cyfry 1 po Êladzie.

6. Utrwalanie poznanych zasad bezpiecznych kontaktów spo∏ecznych.• Scenki dramowe „Jak powinien zachowaç si´ Czerwony Kapturek”?• Improwizowanie w∏aÊciwych zachowaƒ w nietypowych sytuacjach.

33. Temat dnia: Zaczarowane s∏owa

Cele ogólne: – wdra˝anie do stosowania zwrotów grzecznoÊciowych,– çwiczenie pami´ci – nauka tekstu i melodii piosenki „Malowa∏a jesieƒ”,– çwiczenie s∏uchu fonemowego,– poznawanie nowych technik plastycznych – frottage.

åw. s. 47

åw. s. 46

75

Cele operacyjne – dziecko:– zna i stosuje formy grzecznoÊciowe,– odtwarza tekst piosenki,– Êpiewa i ilustruje piosenk´ ruchem,– wykonuje prace plastyczne ró˝nymi technikami i estetycznie.

Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: suche liÊcie, farby plakatowe, p´dzle, kartki, rekwizyty do zaba-wy przy piosence, CD lub kaseta „Ju˝ w szkole”.

1. „W krainie uprzejmoÊci”.Nauczyciel rozdaje dzieciom karteczki w trzech kolorach, przypominajàc im „magiczne s∏o-wa”, o których zawsze trzeba pami´taç (prosz´, przepraszam, dzi´kuj´). Ustala z dzieçmi, ˝eka˝da karteczka b´dzie odpowiadaç jednemu s∏owu, np. czerwona to s∏owo przepraszam, nie-bieska – dzi´kuj´, zielona – prosz´. Nauczyciel przedstawia ró˝ne sytuacje i prosi dzieci, abyodpowiada∏y na zadawane im pytania za pomocà karteczki w odpowiednim kolorze.– Kasia widzi, ˝e autobus stoi na przystanku i kierowca na nià czeka. Co powinna powiedzieç

dziewczynka, kiedy wejdzie do autobusu? (Dzieci pokazujà odpowiednià kartk´).– KrzyÊ, przechodzàc ko∏o Asi, nadepnà∏ jej niechcàcy na nog´. Co powinien powiedzieç

KrzyÊ?– Dorotka siedzi na huÊtawce, chce, aby mama jà pohuÊta∏a. Co powinna powiedzieç mamie?– Janek chce iÊç z dzieçmi do ogrodu, ale nie umie sobie zasznurowaç butów. W jaki sposób

powinien zwróciç si´ do kolegi lub pani woênej?– Patrycja cz´stuje Alka cukierkiem. Co powinien powiedzieç Alek po wzi´ciu cukierka?– Filip chce wyminàç idàcà panià. Co powinien powiedzieç?

2. „Zachowuj´ si´ grzecznie” – zabawa dramowa.Nauczyciel dzieli dzieci na 3 grupy. Zadaniem ka˝dego zespo∏u jest odegranie scenki na okre-Êlony temat: 1) dzieci robià zakupy w sklepie; 2) dzieci przechodzà mi´dzy rz´dami foteli w ki-nie; 3) dzieci stojà w szatni i majà problemy z ubraniem si´. Wyst´p ka˝dej grupy jest nagra-dzany brawami.

3. Prezentacja i nauka piosenki „Malowa∏a jesieƒ”.

(Nuty i tekst piosenki na sàsiedniej stronie).4. Zabawa przy piosence.

Dzieci „listki” ustawione w rozsypce (jedno dziecko jest „jesienià”, jedno – „sroczkà”, jedno – „wie-trzykiem”, pozosta∏e dzieci sà „listkami”) Êpiewajà piosenk´ i bawià si´ w nast´pujàcy sposób:– 1. zwrotka – „jesieƒ” chodzi z p´dzelkiem, dotkni´ty p´dzelkiem „listek” spada na ziemi´,– 2. zwrotka – przylatuje „sroczka” i machajàc „skrzyd∏ami” (lekko r´kami), biega za „jesienià”

i przyglàda si´ jej pracy; tym razem „jesieƒ” dotyka siedzàce „listki”, które wstajà,– 3. zwrotka – „wietrzyk” biega po sali i dotyka kolejne „listki”, które biegnà za nim g´siego.

5. Praca plastyczna z wykorzystaniem techniki frottage (malowanie liÊci i odbijanie ich na kartonie).• Dzieci oglàdajà przyniesione liÊcie, porównujà ich kszta∏t, wielkoÊç, faktur´ i kolory.

– Jakie kolory majà liÊcie jesienià?– Jak myÊlicie, jakie barwy sà ciep∏e?– Jakie barwy sà zimne?Dzieci intuicyjnie próbujà okreÊliç, które barwy sà uwa˝ane za ciep∏e, a które za zimne.

• Mieszanie kolorów w celu uzyskania koloru pomaraƒczowego i bràzowego.• Malowanie liÊci przez dzieci tylko barwami ciep∏ymi (malowana jest spodnia cz´Êç liÊcia).

Pomalowane liÊcie odbija si´ na kartonie i w ten sposób powstaje kompozycja.• Prezentacja prac dzieci i umieszczenie ich w „Ma∏ej galerii”.

CD lub kaseta – 15, 16

76

6. åwiczenia w orientacji na kartce.

7. åwiczenia w porównywaniu wielkoÊciowym i iloÊciowym. åwiczenie spostrzegawczoÊci.

1. Malowa∏a jesieƒ w parku wszystkie liÊcie,

na czerwono, na bràzowo, ˝ó∏to i z∏ociÊcie.

La, la, la, la, la, la, la, la, la, la,

na czerwono, na bràzowo, ˝ó∏to i z∏ociÊcie.

2. Przylecia∏a sroczka i usiad∏a z boku,

przyglàda∏a si´, jak jesieƒ barwi wszystko wokó∏.

La, la, la, la, la, la, la, la, la, la,

przyglàda∏a si´ jak jesieƒ barwi wszystko wokó∏.

3. Wietrzyk to zobaczy∏ i p´dzi po lesie,

kolorowe liÊcie zrywa i ze sobà niesie.

La, la, la, la, la, la, la, la, la, la,

kolorowe liÊcie zrywa i ze sobà niesie.

åw. s. 48

åw. s. 49

77

34. Temat dnia: Roztargniona ma∏pka

Cele ogólne: – uÊwiadamianie dzieciom zagro˝eƒ i sposobów zachowania si´ w sytuacji, gdy si´ zgubià,– rozwijanie pami´ci ruchowej,– tworzenie i wskazywanie zbiorów dwuelementowych,– kszta∏towanie poj´cia liczby 2,– çwiczenie s∏uchu fonemowego.

Cele operacyjne – dziecko:– wymienia osoby, do których mo˝e si´ zwróciç o pomoc w wypadku zgubienia si´,– identyfikuje liczb´ 2 z cyfrà,– wyodr´bnia zbiory dwuelementowe.

Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: opowiadanie „Przygoda z ma∏pkà”, krà˝ki, „Ma∏pka” z wycinan-ki, kartki w dwóch kolorach, woreczki z grochem lub krà˝ki.

Przebieg dnia 1. Nauczyciel opowiada dzieciom histori´ ma∏pki Kiki.

Ma∏à ma∏pk´ Kiki bardzo ucieszy∏a wiadomoÊç, ˝e w piàtek rano uda si´ z wizytà do ulu-bionej cioci Flory. Ca∏y czwartek biega∏a, Êpiewa∏a piosenki, skaka∏a po drzewach i huÊta∏a si´na lianach. U cioci Flory jest tak weso∏o i ciocia ma tyle ciekawych rzeczy, i córka cioci jest ta-ka Êmieszna, i ciocia przyrzàdza takie smaczne desery.

W piàtek Kiki wsta∏a jeszcze przed wschodem s∏oƒca, zapakowa∏a prezent dla cioci, usiad∏ana progu chatki i czeka∏a. Gdy ca∏a rodzina wsta∏a i wszyscy zjedli Êniadanie, Kiki z∏apa∏a ma-m´ za r´k´ i zawo∏a∏a: – Chodêmy ju˝!

Wyruszy∏y w drog´, a droga by∏a daleka. Ciocia mieszka∏a za oliwnym gajem na skraju mia-steczka. W´drowa∏y i w´drowa∏y, a doko∏a by∏o tak kolorowo i tyle si´ dzia∏o. Po dró˝kachi drogach maszerowa∏y s∏onie, inne ma∏pki, fruwa∏y papugi, a nawet sz∏y trzy nosoro˝ce. Kilkarazy Kiki tak si´ zapatrzy∏a na jadàce na hulajnogach hipopotamy, ˝e ledwo odnalaz∏a mam´.Postanowi∏a si´ pilnowaç, ale có˝ to? Na dró˝k´ wjecha∏ elegancki, warczàcy powóz. Nie mo-g∏a oderwaç oczu: Taki pi´kny powóz, a jaki elegancki cylinder i frak mia∏ krokodyl.

Zapomnia∏a o ca∏ym Êwiecie, puÊci∏a r´k´ mamy i pobieg∏a w Êlad za pojazdem. Nagle!Ojej, gdzie jest moja mama? Ile tu zwierzàt, jaki t∏um! Ojej, nie znam nikogo! Wszyscy si´gdzieÊ Êpieszà. Mamo! Kiki stan´∏a przy dró˝ce i zacz´∏a ˝a∏oÊnie p∏akaç.

Podesz∏a do niej przyjaênie wyglàdajàca ˝yrafa i zapyta∏a: – Dlaczego p∏aczesz?Kiki odpowiedzia∏a: – Nie wiem, gdzie jest moja mama.– A gdzie ty mieszkasz?– Daleko, za gajem palmowym.– Jak nazywa si´ twój gaj? Tu w okolicy jest du˝o gajów palmowych.– Nie wiem.– A dokàd wybiera∏aÊ si´ z mamà?– Do cioci Flory.– Czy znasz adres cioci?– Nie.– No i co my teraz zrobimy?

78

2. Nauczyciel wraz z dzieçmi dokonuje analizy opowiadania, wykorzystujàc „Ma∏pk´” z wycinanki.3. Scenki dramowe dotyczàce zachowania si´ w miejscach publicznych i znajomoÊci niezb´d-

nych informacji, takich jak: nazwisko, adres, ewentualnie numer telefonu.4. „Rozmowa z ma∏pkà” – zabawa dydaktyczna.

Ma∏pka pe∏ni funkcj´ policjanta, który spotka∏ zgubione dziecko. Dzieci wymyÊlajà pytania, ja-kie mo˝e zadaç im policjant, oraz odpowiedzi na te pytania.Przyk∏adowe pytania:– Jak masz na imi´?– Jak si´ nazywasz?– Gdzie mieszkasz?– Czy znasz swój adres?

5. „Pokonujemy bazy” – zabawa ruchowa. åwiczenie pami´ci ruchowej.Nauczyciel uk∏ada pi´ç baz (bazami mogà byç np. woreczki z grochem lub krà˝ki) i pokazuje,jak mo˝na pokonaç odleg∏oÊç mi´dzy jednà bazà a drugà (skoki, marsz, cwa∏, czworakowanieitp.). Wybiera jedno dziecko, które b´dzie pokazywa∏o, w jaki sposób pozostali majà pokonaçodleg∏oÊç pomi´dzy wszystkimi bazami. Dzieci kolejno pokonujà drog´ w ten sam sposób. Na-uczyciel powtarza çwiczenie, dopóki dzieci sà zainteresowane zabawà. Pod koniec wszyscyustawiajà si´ parami i maszerujà.

6. Kszta∏towanie poj´cia liczby 2. Ile dzieci tworzy par´? Czy ka˝dy ma par´? Wyszukiwaniei wskazywanie par (oczy, uszy, buty itd.). Przyk∏ady przedmiotów, które tworzà par´ (spodek i fi-li˝anka, podstawka i jajko, nó˝ i widelec itd.).

7. Tworzenie zbiorów dwuelementowych (np. liczmany, krà˝ki, sprz´ty w sali).8. Prezentacja zapisu liczby 2. Omówienie cech charakterystycznych cyfry 2.

• Wskazywanie poznanej cyfry na pasku liczbowym. • åwiczenia wprowadzajàce do nauki pisania cyfry, np. pismo bezÊladowe w powietrzu, na ∏awce.• Uk∏adanie cyfry z kolorowego drucika lub formowanie jej z plasteliny. • Pisanie po Êladzie.

9. Rozpoznawanie symbolu liczby 1 i 2, liczenie w aspekcie porzàdkowym. Utrwalenie poj´ç:„prawa”, „lewa”, „wi´cej”, „mniej”.

10. „Szukamy par” – zabawa dydaktyczna przy muzyce.• Dzieci ustawiajà si´ w pary i maszerujà, na umówione has∏o pary taƒczà albo dzieci zmie-

niajà partnerów w parach.• Nauczyciel przygotowuje karteczki w dwóch kolorach, a dzieci losujà je i wybierajà sobie pa-

r´ spoÊród osób, które wylosowa∏y drugi kolor.11. „Ostatnia g∏oska” – zabawa dydaktyczna.

Nauczyciel mówi pierwszy wyraz, dziecko znajdujàce si´ obok podaje wyraz rozpoczynajàcy si´g∏oskà koƒczàcà wyraz wypowiedziany przez nauczyciela, np. ma∏pka: a – ananas, s – sok, k – klej.

35. Temat dnia: Wa˝ne numery telefonów

Cele ogólne: – przybli˝enie dzieciom wiedzy na temat przydatnoÊci pojazdów specjalnych, takich jak: karet-

ka pogotowia, radiowóz policyjny, wóz stra˝acki,– poznanie numerów alarmowych: 999 – pogotowie ratunkowe, 998 – stra˝ po˝arna, 997 – policja,

åw. s. 52

åw. s. 50, 51

79

– kszta∏towanie ÊwiadomoÊci, w jakich sytuacjach nale˝y korzystaç z telefonów alarmowych,– poznanie wybranych mo˝liwoÊci radzenia sobie w sytuacjach zagra˝ajàcych bezpieczeƒstwu,– doskonalenie umiej´tnoÊci liczenia.

Cele operacyjne – dziecko:– nazywa pojazdy specjalne przedstawione na ilustracjach,– okreÊla ich przydatnoÊç,– dopasowuje numer telefonu alarmowego do niebezpiecznego zdarzenia,– przelicza oczka na kostkach.

Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: wyrazy do globalnego czytania: STRA˚ PO˚ARNA, POGOTO-WIE RATUNKOWE, POLICJA; karteczki z numerami alarmowymi: 999, 998, 997; ilustracje samo-chodów: policyjnego, stra˝y po˝arnej, karetki pogotowia; pacynka pajacyk, numery dla ka˝degodziecka, telefon, kostki do gry, krà˝ki.

Przebieg dnia 1. „Rak i rybki” – zabawa ruchowa.

Ch´tne dziecko odgrywa rol´ „raka”, który chodzi na stopach i d∏oniach do przodu i do ty∏u.Pozosta∏e dzieci to „rybki”. „Rybki” siadajà na kocykach, na pi´tach i poruszajà si´, odpycha-jàc si´ d∏oƒmi. Zadaniem „raka” jest z∏owiç jak najwi´cej „rybek”. „Rybka” dotkni´ta d∏onià,czyli „szczypcami raka”, to „rybka” z∏owiona. Z∏owione „rybki” kibicujà pozosta∏ym.

2. Wyszukiwanie wyrazów ukrytych w innych wyrazach. Nauczyciel podaje ró˝ne wyrazy, dzie-ci odpowiadajà, jakie krótsze wyrazy w nich si´ ukry∏y, np. Kola – Ola; listonosz – list, on, ono;koperta – koper, ta; zlew – lew, korale – kora, ale.

3. Opowiadanie o przygodach pajacyka Pomponika. Ten poranek by∏ dla pajacyka Pomponika bardzo pracowity. Pomponik jest listonoszem w ma-∏ej miejscowoÊci. DziÊ mia∏ do rozwiezienia bardzo du˝o paczek i listów. Samochód pajacykamknà∏ po ulicach miasteczka i Pomponik w koƒcu upora∏ si´ z pracà. Zosta∏ mu tylko jeden listdo laleczki Moli. Moli by∏a jedynà telefonistkà w miasteczku. ¸àczy∏a wszystkie rozmowy tele-foniczne mieszkaƒców, którzy chcieli porozmawiaç z kimÊ spoza miasteczka. Kiedy Pomponikposzed∏ z listem, okaza∏o si´, ˝e Moli jest przezi´biona i ma bardzo wysokà goràczk´. Pompo-nik chcia∏ jej pomóc, ale nie wiedzia∏ jak. Wtedy Moli poprosi∏a go, aby odbiera∏ telefony. Po-kaza∏a mu trzy bardzo wa˝ne numery telefonów i objaÊni∏a, kiedy nale˝y z nich korzystaç.

4. Nauczyciel prezentuje dzieciom ilustracje samochodów specjalnych i karteczki z numerami te-lefonów alarmowych. Dzieci oglàdajà je, starajà si´ zapami´taç te numery telefonów i próbujàdopasowaç je do samochodów.

5. „Samochody specjalne” – zabawa ruchowa.• Nauczyciel rozdaje dzieciom krà˝ki – „kierownice” – i dzieli dzieci na trzy grupy. Ka˝da grupa

losuje kartk´ z numerem alarmowym oraz wyznacza w sali miejsce do parkowania pojazdów.• Dzieci prezentujà warkot silników swoich samochodów i sygna∏ alarmowy.• Nauczyciel odgrywa rol´ telefonistki i odbiera zg∏oszenia telefoniczne. Dzieci na podstawie zg∏osze-

nia majà ustaliç, które pojazdy powinny wyjechaç, aby poszkodowani uzyskali pomoc. JeÊli ich oce-na sytuacji jest w∏aÊciwa, dzieci „pojazdy” wyje˝d˝ajà na sygnale, okrà˝ajà sal´ i wracajà do gara˝u.

Przyk∏ady tekstów wypowiadanych przez nauczyciela: – Halo! Tak rozumiem. Ma∏e dziecko wesz∏o na wysokie drzewo i nie mo˝e zejÊç. Ju˝ wysy∏ampomoc.Pytanie: Który pojazd powinien wyruszyç?– Halo! Ma∏y ch∏opiec stoi sam na przystanku i p∏acze. Prawdopodobnie zgubi∏ si´ rodzicom.

åw. s. 53

80

Pytanie: Który pojazd powinien pojechaç na przystanek?– Halo! Dziewczynka przewróci∏a si´ podczas jazdy rowerem. Nie mo˝e si´ podnieÊç. Skar˝ysi´, ˝e boli jà noga.Pytanie: Który pojazd powinien wyruszyç, aby dziewczynce zosta∏a udzielona pomoc?– Halo! Na drodze jest kraksa samochodowa. Z cysterny wycieka olej. Pytanie: Kto mo˝e pomóc w tej sytuacji? Który pojazd powinien wyruszyç?– Halo! Nad lasem unosi si´ g´sty dym.Pytanie: Który pojazd powinien wyruszyç z pomocà?– Halo! Dzieci Êlizga∏y si´ na zamarzni´tym stawie. Pod dzieckiem za∏ama∏ si´ lód i nie mo˝ewydostaç si´ z wody.Pytanie: Który pojazd powinien wyruszyç z pomocà?• Podzi´kowania dla za∏óg wszystkich samochodów za pomoc.

6. åwiczenia w liczeniu.Konkurs liczenia. Do zabawy nauczyciel wybiera spoÊród dzieci dwie pary, które siadajàw Êrodku kr´gu. Ka˝da para otrzymuje po dwie kostki do gry. Gracze w parach na przemianrzucajà kostkami i liczà sum´ wyrzuconych oczek. Kibice sprawdzajà poprawnoÊç udzielanychodpowiedzi. Par´, która pomyli si´ w liczeniu, zast´puje inna dwójka dzieci z kr´gu.

7. „Pakujemy prezenty” – çwiczenie w szacowaniu wielkoÊci.

Kràg tematyczny: Moja rodzina

36. Temat dnia: Mali pomocnicy mamy (temat fakultatywny)

Cele ogólne: – wzmacnianie wi´zi emocjonalnej z matkà,– wprowadzenie pisanej i drukowanej litery „m”, „M”,– çwiczenie s∏uchu fonemowego,– okreÊlenie g∏oski „m” jako spó∏g∏oski,– doskonalenie umiej´tnoÊci czytania w zakresie poznanych liter,– çwiczenia grafomotoryczne,– kszta∏towanie motoryki.

Cele operacyjne – dziecko:– tworzy wielozdaniowe wypowiedzi o swojej mamie,– rozpoznaje litery: „m”, „M” i identyfikuje je z g∏oskà „m”,– intuicyjnie rozpoznaje g∏osk´ „m” jako spó∏g∏osk´,– czyta sylaby i wyrazy zawierajàce poznane litery,– çwiczy sprawnoÊç grafomotorycznà,– ch´tnie i aktywnie uczestniczy w zabawach ruchowych.

Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: albumy ze zdj´ciami motyli, marakasy, tamburyn, trójkàt, luster-ka, kartoniki do budowy modeli wyrazów.

Przebieg dnia 1. Dzieci ustawiajà si´ w kr´gu, bokiem do jego Êrodka, a nauczyciel podaje polecenia:

– Wyciàgnijcie swoje lewe r´ce.

åw. s. 54, 55

81

– Dotknijcie lewà r´kà swojego lewego ucha.– Dotknijcie swojej lewej nogi.– Dotknijcie lewego ucha kole˝anki lub kolegi.– Dotknijcie lewej nogi kole˝anki lub kolegi.– Odwróçcie si´ wszyscy do ty∏u i znów wyciàgnijcie lewà r´k´.(R´ka powinna si´ znaleêç po przeciwnej stronie kr´gu ni˝ poprzednio).Nauczyciel pyta dzieci, co zauwa˝y∏y.

2. Rozwiàzywanie zagadek.

3. Prezentacja albumów ze zdj´ciami motyli. Nauczyciel odczytuje nazwy motyli. Dzieci zastana-wiajà si´ nad zwiàzkiem nazwy motyla z jego wyglàdem, np. pawie oczko, cytrynek, motyl raj-ski, trupia g∏ówka.

4. Zabawa doskonalàca s∏uch fonemowy.Nauczyciel podaje sylaby wyrazów, a dzieci rozpoznajà, co to za wyrazy, np.:mo – ty – le, ma – ka – ron, mo – ne – ta, ko – mo – da, ka – me – ra, sa – mo – chód, ko – ma – ry, ko – mi – nek, le – mo – nia – da. Nast´pnie nauczyciel wymawia kolejne g∏oski, a dzieci rozpoznajà, jakie to wyrazy.

5. „Motyl dla mamy” – çwiczenie grafomotoryczne.

6. „Motylki” – zabawa ruchowa.

Nauczyciel informuje dzieci, ˝e czynnoÊci, które b´dà wykonywaç, zale˝à od tego, jaki dêwi´kus∏yszà, np.:– jeÊli us∏yszà tamburyn, poruszajà r´kami, naÊladujà fruwanie motyla i niezbyt szybko biegajà

po ca∏ej sali;– jeÊli us∏yszà trójkàt, siadajà delikatnie na pod∏odze i pijà nektar z kwiatów;– na dêwi´k marakasów dobierajà si´ w pary, trzymajà za r´ce i podskakujà dooko∏a.

7. Rozmowa na temat czasu sp´dzanego w domu.Dzieci opowiadajà, jak sp´dzajà czas z rodzicami, jakie czynnoÊci wykonujà mama i tata, ja-kie obowiàzki majà dzieci w domu itd.

8. Jak mo˝na pomóc rodzicom w domu? – praca w grupach.Nauczyciel dzieli dzieci na grupy. Ka˝da grupa gromadzi pomys∏y b´dàce odpowiedzià na za-dane pytanie. Po prezentacji wszystkich pomys∏ów dzieci wspólnie wybierajà najlepsze, a na-uczyciel sporzàdza list´ ich propozycji i zach´ca je do realizacji tych pomys∏ów w domach.

9. Czytanie i omawianie tekstu „Z pami´tnika Agaty”.

10. åwiczenia w syntezie i analizie fonemowej na podstawie zgromadzonego przez nauczycielamateria∏u (przedmioty, ilustracje przedmiotów zawierajàcych w swych nazwach g∏osk´ „m”).

K. s. 41

instrumenty: tamburyn, trójkàt, marakasy

åw. s. 56

èród∏o: „Zagadki dla najm∏odszych”, wybór i opracowanie Joanna Stec, MAC, Kielce 1995

82

Barwne skrzyd∏a ogrza∏ w s∏onku.Ponad polem, ponad ∏àkà leci,leci sobie w Êwiat.Czy to listek frunie w dali?Czy kokardka jakiejÊ lali?Czy te˝ latajàcy kwiat?

(motyl)

Skrzyde∏ka mam jak p∏atki, Choç sam nie jestem kwiatem.I nad kwiatami w s∏oƒcuweso∏o fruwam latem.

(motyl)

11. Obserwacja w lusterku uk∏adu narzàdów mowy podczas wymawiania g∏oski „m”. Ustalenie,˝e jest to spó∏g∏oska. Podczas artykulacji usta sà zamkni´te, a wi´c to spó∏g∏oska nosowa (pod-czas artykulacji powietrze przechodzi przez nos, wyraênie odczuwamy to wtedy, gdy zaciÊnie-my skrzyde∏ka nosa).

12. Wyszukiwanie przez dzieci wyrazów zawierajàcych g∏osk´ „m”.13. Budowanie modelu wyrazu „mama” z uwzgl´dnieniem podzia∏u na samog∏oski i spó∏g∏oski

(kartoniki czerwone i niebieskie). 14. Prezentacja i umieszczenie wprowadzanej litery na miejscu odpowiadajàcej jej g∏oski.15. Wypowiedzi dzieci na temat: Za co najbardziej kocham swojà mam´?16. Omówienie cech charakterystycznych wprowadzanej litery.

17. Wskazywanie poznanych liter („m”, „M”) w zestawach wyrazów.

18. åwiczenia wprowadzajàce do nauki czytania

• Konstruowanie zdaƒ z wykorzystaniem obrazków i litery „m”. • åwiczenie analizy s∏uchowej.

19. „Telegraf” – zabawa rozwijajàca zmys∏ dotyku.Nauczyciel dzieli dzieci na trzy grupy. Grupy siadajà w trzech rz´dach (tak jak w kinie), a na-uczyciel daje ka˝demu dziecku kartk´, kredk´ oraz klocek przypominajàcy kszta∏tem figur´ geo-metrycznà. Zadaniem dzieci siedzàcych w trzecim rz´dzie jest przy∏o˝enie kartki do plecówosoby siedzàcej w drugim rz´dzie i narysowanie na niej kszta∏tu figury, którà otrzyma∏y od na-uczyciela. Po zakoƒczeniu rysowania dziecko informuje kole˝ank´ lub koleg´ o zakoƒczeniupracy, klepiàc go w rami´. Dzieci siedzàce w drugim rz´dzie przyk∏adajà kartki do plecówosób z pierwszego rz´du i rysujà to, co wyczu∏y. Dzieci z pierwszego rz´du równie˝ rysujàna kartkach to, co wyczu∏y. Nauczyciel porównuje rysunki osób siedzàcych w trzecim rz´dziez rysunkami dzieci z pierwszego rz´du.

20. Prezentacja i nauka na pami´ç rymowanki.

Umiem mazaç i malowaç,

mówiç, myÊleç i m´drkowaç –

powód wi´c mam do dumy,

bo mój rozum jest jak z gumy!Ma∏gorzata Strza∏kowska

37. Temat dnia: Moja rodzina

Cele ogólne: – poznawanie struktury rodziny,– uÊwiadamianie potrzeby: dbania o przyjaêƒ, mi∏oÊç, zachowanie szacunku dla innych,– rozwijanie umiej´tnoÊci wypowiadania si´ na podany temat,– uwra˝liwianie na pi´kno poezji, – estetyczne wykonywanie prac plastycznych,– çwiczenie s∏uchu fonemowego,– kszta∏towanie motoryki (çwiczenia gimnastyczne).

åw. s. 57 z. 2 i 3

åw. s. 57 z. 1

K. s. 40

83

Cele operacyjne – dziecko:– nazywa cz∏onków rodziny,– okazuje szacunek, mi∏oÊç,– w∏àcza si´ do zespo∏owej pracy plastycznej,– poznaje literackie przyk∏ady wi´zi rodzinnych,– wyodr´bnia zbiory przedmiotów,– okreÊla miejsce wybranej sylaby w wyrazach.

Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: kartonowe pude∏ko, kartki, kredki, przedmioty: ze szk∏a, metalu,drewna, plastiku, papieru, tkaniny, z gumy itp., nagranie przygotowane przez nauczyciela.

Przebieg dnia 1. „Kot jest, kota nie ma” – zabawa ruchowa przy muzyce.

Nauczyciel wybiera dziecko, które odgrywa rol´ „kota”. Pozosta∏e dzieci sà „myszkami”.Na has∏o nauczyciela: Kota nie ma! – dzieci cichutko biegajà po sali. Na has∏o: Kot przyszed∏!– dzieci kucajà, obejmujà r´kami kolana i opuszczajà g∏ow´.

2. Prezentacja prawid∏owego zapisu ma∏ej i wielkiej litery na tablicy, kartonie itp. 3. Próba u∏o˝enia przez dzieci litery „m”, „M” z kolorowego drucika lub uformowania jej z pla-

steliny.

4. Pisanie ma∏ej i wielkiej litery po Êladzie.

5. åwiczenia s∏uchu fonemowego.

6. Opowiadanie dzieci o swojej rodzinie, np. jak wyglàdajà rodzice, czym si´ zajmujà, jakie ma-jà zainteresowania.

7. Prezentacja wiersza Zofii Beszczyƒskiej „Dom”.

Dom

Dom otwiera swoje cztery Êciany

dla babci, dziadka, tatusia i mamy,

dla nas wszystkich, dla goÊci,

dla kota i psa...

A mama wszystkim rozdaje uÊmiechy

jak pachnàce jab∏ka, jak s∏odkie

orzechy,

jak rano kubek mleka.

Dom zamyka swoje cztery Êciany,

kiedy w poÊpiechu rano wybiegamy:

doroÊli do pracy, my, dzieci do szko∏y.

˚eby, gdy wreszcie do domu wracamy,

znowu nas wita∏y jego cztery Êciany,

kanarek w klatce, lampa nad sto∏em...

åw. s. 59 z. 1

åw. s. 58 z. 2

åw. s. 58 z. 1

84

I gdy przez okno zaglàda wieczór,

u nas wcià˝ jeszcze kwitnàce

w powietrzu

– ko∏yszà si´ uÊmiechy.

8. „Dom rodzinny” – praca plastyczna. Nauczyciel pokazuje dzieciom du˝e tekturowe pude∏ko i mó-wi, ˝e b´dzie to blok, w którym zamieszkajà. Ka˝de dzieckootrzymuje kartk´ (po∏owa kartki z bloku A4), którà sk∏adana pó∏, otwiera i ponownie zagina jej brzegi do linii zagi´cia.W ten sposób powstanie okno z okiennicami. Nast´pnie dzie-ci ponownie otwierajà kartki i na Êrodkowej cz´Êci rysujà po-kój w swoim domu. Po wykonaniu pracy nauczyciel przyklejawraz z dzieçmi „okna” do pude∏ka tak, aby mo˝na by∏o jeotwieraç. Dzieci mogà wybieraç, na którym pi´trze chcàmieszkaç. Po ukoƒczeniu „budowania” bloku ka˝de dzieckomo˝e otworzyç okno kole˝anki lub kolegi i obejrzeç pokój.

9. „WÊród przyjació∏” – zabawa integracyjna.Nauczyciel staje na Êrodku sali, wyciàga r´ce i mówi, np. Zapraszam osoby, które lubià lodybakaliowe. Do nauczyciela podchodzi dwoje dzieci, chwytajà go za r´ce i teraz one kolejnozapraszajà inne osoby, mówiàc np. Zapraszam osob´, która ma w domu kota. Zabawa trwado momentu, a˝ wszystkie dzieci b´dà trzyma∏y si´ za r´ce i utworzà kràg.

10. Zabawa dydaktyczna „Porzàdki” – wskazywanie cech przedmiotów.Nauczyciel gromadzi na dywanie przedmioty ze szk∏a, metalu, drewna, plastiku, papieru, tka-niny, gumy itp. Dzieci nazywajà te przedmioty i tworzywa, z jakich zosta∏y wykonane, a na-st´pnie tworzà zbiory roz∏àczne.

38. Temat dnia: UroczystoÊci rodzinne (temat fakultatywny)

Cele ogólne: – piel´gnowanie wi´zi rodzinnych,– wprowadzenie pisanej i drukowanej litery „t”, „T”,– çwiczenie s∏uchu fonemowego,– okreÊlenie g∏oski „t” jako spó∏g∏oski,– doskonalenie umiej´tnoÊci czytania w zakresie poznanych liter,– çwiczenia grafomotoryczne,– rozwijanie twórczego myÊlenia poprzez tworzenie opowiadania typu bricolage.

Cele operacyjne – dziecko:– opowiada o rodzinnych uroczystoÊciach,– rozpoznaje graficzny obraz litery „t”, „T” i identyfikuje go z g∏oskà „t”,– intuicyjnie rozpoznaje g∏osk´ „t” jako spó∏g∏osk´,– czyta sylaby i wyrazy zawierajàce poznane litery,– estetycznie i do koƒca wykonuje prace plastyczne.

Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: lusterka, przedmioty lub ilustracje przedmiotów zawierajàcychw swych nazwach liter´ „t”.

85

Przebieg dnia1. Dzieci ustawiajà si´ w kr´gu bokiem do jego Êrodka. Nauczyciel podaje polecenia:

– Wyciàgnijcie swoje prawe r´ce.– Dotknijcie prawà r´kà swojego prawego ucha.– Dotknijcie swojej prawej nogi.– Dotknijcie prawego ucha kole˝anki lub kolegi. – Dotknijcie prawej nogi kole˝anki lub kolegi.– Odwróçcie si´ wszyscy do ty∏u i znów wyciàgnijcie prawà r´k´.(R´ka powinna si´ znaleêç po przeciwnej stronie kr´gu ni˝ poprzednio).Nauczyciel pyta dzieci, co zauwa˝y∏y.

2. Rozwiàzanie zagadki.

Le˝y ma∏a do teatru,stoi du˝a do podró˝y.Wisi Êrednia na zakupy,ka˝da dobrze wszystkim s∏u˝y.

(torba)

3. Nauczyciel rozmawia z dzieçmi o ró˝nych rodzajach toreb i torebek. Dzieci opowiadajà, jakàtorb´ ma tata, jakà mama, a jakà babcia itd., co mo˝emy nosiç w torbie (np. przedmioty osobi-ste, zakupy, ubrania na wycieczk´). Ponadto rozmowa dotyczy kwestii, czy wolno zaglàdaç do czyjejÊ torby, braç z niej coÊ, conam si´ podoba.

4. Prezentacja i nauka na pami´ç rymowanki.

Sta∏ na sto∏ku stary Prot

i w tobo∏ku trzyma∏ m∏ot,

wtem m∏ot: stuk, stuk, stuk w tobo∏ek,

a Prot w strachu trach! pod sto∏ek.Ma∏gorzata Strza∏kowska

• Rytmiczne wyklaskiwanie rymowanki i jednoczesne jej recytowanie.5. åwiczenie grafomotoryczne.

6. Rozmowa na temat ilustracji zamieszczonych w ksià˝ce.

Omówienie historyjki obrazkowej – rozwijanie myÊlenia przyczynowo-skutkowego, zwrócenieuwagi na elementy humorystyczne w historyjce.

7. Rozmowa na temat uroczystoÊci rodzinnych, w których uczestniczà dzieci i inni cz∏onkowie ro-dziny, oraz uroczystoÊci, które obchodzà dzieci.

8. åwiczenia w syntezie i analizie fonemowej na podstawie zgromadzonego przez nauczycielamateria∏u (przedmiotów lub ilustracji przedmiotów zawierajàcych w swych nazwach g∏osk´„t”). Nie nale˝y podawaç przyk∏adów wyrazów, w których wyst´puje zjawisko ubezdêwi´cz-nienia na koƒcu: gdy piszemy „d”, a s∏yszymy „t”, np. sad.

9. Obserwacja w lusterku uk∏adu narzàdów mowy podczas wymawiania g∏oski „t”, ustalenie ce-chy tej g∏oski: spó∏g∏oska. Podczas artykulacji j´zyk przednià cz´Êcià dotyka górnych z´bówi dziàse∏.

10. Poszukiwanie przez dzieci wyrazów, w których wyst´puje g∏oska „t”.

K. s. 43

åw. s. 60

86

11. Budowanie modelu wyrazu „tata” z uwzgl´dnieniem podzia∏u na samog∏oski i spó∏g∏oski (kar-toniki czerwone i niebieskie).

12. Prezentacja i umieszczenie wprowadzanej litery na miejscu odpowiadajàcej jej g∏oski.13. Omówienie cech charakterystycznych ma∏ej i wielkiej litery „t”.

14. åwiczenia wprowadzajàce do nauki czytania – konstruowanie zdaƒ z wykorzystaniem obraz-ków i litery „t”.

15. Wskazywanie poznanych liter w zestawach wyrazów.

16. Czytanie z wykorzystaniem poznanych liter. Rozwiàzywanie rebusów.

17. Wskazywanie liter ró˝niàcych wyrazy.

18. „Wà˝” – zabawa ruchowa. Nauczyciel wybiera jedno ch´tne dziecko, które b´dzie „g∏owà w´˝a”, i wyznacza miejscena dom „w´˝a”. Na has∏o: Wà˝! – dzieci uciekajà przed „w´˝em”, a „g∏owa w´˝a” stara si´ ko-goÊ z∏apaç. Z∏apana osoba wraca z „w´˝em” do domu. Na kolejne has∏o: Wà˝! – dzieci wycho-dzà z domu „w´˝a”, trzymajàc si´ za r´ce. „G∏owa w´˝a” ∏apie kolejne dzieci, a „ogon” bloku-je drog´ ucieczki uciekajàcym. Zabawa koƒczy si´, gdy wszystkie dzieci do∏àczà do „w´˝a”.

19. Opowiadanie typu bricolage. Dzieci wykonujà prac´ plastycznà na dowolny temat. Ka˝de dziecko trzyma rysunek, a nauczy-ciel, prezentujàc swojà prac´ plastycznà, rozpoczyna opowiadanie w nast´pujàcy sposób:Dawno, dawno temu, za górami, za lasami by∏ sobie królik, który chcia∏ byç bardzo groêny… Wskazane dziecko kontynuuje opowiadanie, wykorzystujàc swój rysunek.

39. Temat dnia: Drzewko szcz´Êcia

Cele ogólne: – kszta∏cenie umiej´tnoÊci czytania w zakresie poznanych liter,– inspirowanie do aktywnoÊci twórczej (prace plastyczne i techniczne),– podnoszenie poziomu sprawnoÊci manualnej,– rozwijanie empatii,– rozwijanie umiej´tnoÊci wypowiadania si´ na podany temat,– çwiczenie s∏uchu fonemowego,– kszta∏towanie estetyki ruchu.

Cele operacyjne – dziecko:– czyta sylaby i wyrazy, w których wyst´pujà poznane litery,– wykonuje powierzonà prac´ do koƒca,– dostrzega potrzeby najbli˝szej rodziny,– wspó∏dzia∏a w grupie w zabawach ruchowych.

åw. s. 61 z. 4

åw. s. 61 z. 2 i 3

åw. s. 61 z. 1

K. s. 42

K. s. 42

87

Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: materia∏y do wykonania „drzewka szcz´Êcia”: ga∏àzki, koraliki,plastelina, ma∏e opakowania np. po jogurcie.

Przebieg dnia1. Zabawa „S∏owo i gest”.

Ka˝de dziecko kolejno wymawia dowolne s∏owo i pokazuje zwiàzany z nim gest. Pozosta∏eosoby powtarzajà po nim to samo s∏owo i ten sam gest.

2. Prezentacja prawid∏owego zapisu ma∏ej i wielkiej litery „t”.

3. Próba uformowania przez dzieci ma∏ej i wielkiej litery „t” z kolorowego drucika lub z plasteliny.

4. Pisanie ma∏ej i wielkiej litery po Êladzie.

5. åwiczenie s∏uchu fonemowego.

6. Wykonywanie przez dzieci „drzewka szcz´Êcia”.

• Nauczyciel wyjaÊnia dzieciom poj´cie „drzewko szcz´Êcia”, a nast´pnie pyta ka˝de z nich,komu chcia∏oby podarowaç magiczne drzewko. (Wykonane, najcz´Êciej z kamieni pó∏szlachetnych i metalu, „drzewo”, które dzi´ki uczuciomtowarzyszàcym podczas jego konstruowania przyniesie obdarowanej osobie szcz´Êcie i spe∏-nienie marzeƒ. Mo˝na te˝ ka˝dà ga∏àzk´ drzewka zaczarowaç – obdarowaç jakimÊ ˝yczeniem– i podarowaç takie drzewko komuÊ bliskiemu: konkretnej osobie lub ca∏ej rodzinie).

• Dzieci wk∏adajà ga∏àzki w plastelin´ umieszczonà w pojemniku po jogurcie. Do ga∏àzekprzywiàzujà koraliki.

• Wypowiadanie ˝yczeƒ dla najbli˝szych. (Nauczyciel pomaga dzieciom je u∏o˝yç).• WymyÊlanie odpowiednich zakl´ç do zaczarowania ga∏àzek drzewka.

7. „Goofy” – zabawa ruchowa.Wszystkie dzieci zamykajà oczy. Nauczyciel dyskretnie przydziela wybranemu dziecku rol´Goofy’ego. Dzieci spacerujà po sali z zamkni´tymi oczami i wyciàgni´tymi przed siebie r´ka-mi. JeÊli zdarzy si´, ˝e jedno dziecko dotknie innego dziecka, to pyta: Goofy? Je˝eli nie jest toGoofy, odpowiada: Goofy. Uwaga! „Prawdziwy” Goofy nie mo˝e si´ odezwaç – spaceruje w milczeniu. Gdy dziecko spotka osob´, która nie odpowie na pytanie, b´dzie wiedzia∏o, ˝e to Goofy, i wów-czas powinno po∏o˝yç mu r´ce na ramionach i spacerowaç razem z nim. Ta osoba te˝ staje si´Goofym. Zabawa trwa, a˝ wszystkie dzieci stanà si´ Goofym i utworzà spacerujàcego w´˝a.Dopiero wtedy nauczyciel prosi wszystkich o otworzenie oczu.

8. Doskonalenie techniki czytania.

9. „Tunel dobrych ˝yczeƒ”.Dzieci stajà w szpalerze twarzami do siebie. Dziecku przechodzàcemu przez szpaler mówiàszeptem mi∏e zdania o nim. Zabaw´ rozpoczyna osoba, wskazana przez nauczyciela, stojàcana poczàtku lub koƒcu jednego z rz´dów. Przez szpaler przechodzà wszystkie dzieci.

K. s. 42

materia∏y potrzebne do wykonania „drzewka szcz´Êcia”

åw. s. 63

åw. s. 62 z. 2

åw. s. 62

åw. s. 62

88

40. Temat dnia: Lubimy spacerowaç i biegaç

Cele ogólne: – doskonalenie umiej´tnoÊci przeliczania i tworzenia zbiorów równolicznych z danymi,– rozwijanie poczucia rytmu,– wdra˝anie do aktywnych form sp´dzania czasu,– çwiczenie s∏uchu fonemowego.

Cele operacyjne – dziecko:– odtwarza rytm,– przelicza obiekty,– porównuje liczebnoÊç zbiorów,– gestem ilustruje czynnoÊci zwiàzane z okreÊlonym zawodem,– plastycznie ilustruje wra˝enia muzyczne.

Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: ilustracja przedstawiajàca ró˝ne sposoby sp´dzania wolnegoczasu, np. spacer po parku lub lesie, wycieczk´ rowerowà; zestawy wizytówek dla grup (kartkiz napisami: MAMA, TATA i trzy puste kartki), zestaw instrumentów perkusyjnych, klocki, balony,CD lub kaseta „Ju˝ w szkole”.

Przebieg dnia1. „Aktywnie sp´dzamy wolny czas”.

Nauczyciel przygotowuje zestawy wizytówek dla grup (kartki z napisami: MAMA, TATA i trzykartki bez napisów) i dzieli dzieci na pi´cioosobowe grupy. Dzieci w grupach losujà i przypi-najà sobie wizytówki, nast´pnie ustalajà, jakà form´ sp´dzania wolnego czasu zaprezentujà.Na has∏o dane przez nauczyciela grupy prezentujà rodzinny wypoczynek, a pozosta∏e dzieciodgadujà, co robià poszczególni cz∏onkowie tej rodziny.

2. Nauczyciel w ró˝ny sposób prezentuje serie dêwi´ków, np. 1–5 (klaskanie, stukanie, uderzaniew b´benek). Dzieci uk∏adajà tyle klocków, ile dêwi´ków s∏yszà. Ustalanie liczby obiektów.

3. åwiczenie pami´ci wzrokowej.Nauczyciel pokazuje dzieciom du˝à ilustracj´, a nast´pnie jà odwraca. Dzieci wymieniajà szczegó∏y, które uda∏o im si´ zauwa˝yç.

4. Dzieci stojà, s∏uchajà utworu „Marsz Radetzky’ego” lub „Most na rzece Kwai” i zaczynajà mia-rowo ko∏ysaç si´, uderzaç d∏oƒmi o uda, poruszaç g∏owà, lekko tupaç, klaskaç (same wymyÊla-jà ruchy cia∏a).

5. Dzieci biorà do r´ki b´benki, drewienka, pude∏ka akustyczne i stukajà miarowo w rytm muzy-ki marszowej. Dla wszystkich osób powinno wystarczyç instrumentów. JeÊli nie, to te, które niemajà instrumentów, wykonujà ruchy zaproponowane przez nauczyciela, a potem nast´pujezmiana.

6. Dzieci odpowiadajà na pytanie: Kto tak równo maszeruje? (˝o∏nierze) Potem odk∏adajà instru-menty i maszerujà po sali najpierw swobodnie w ró˝nych kierunkach, potem po okr´gu. Na-uczyciel mo˝e urozmaiciç marsz w dowolny sposób (w parach, zmieniajàc kierunki, w przód,w ty∏).

7. Dzieci s∏uchajà utworu „Taniec kurczàt w skorupkach”.

CD lub kaseta – 34

CD lub kaseta – 32, 33

åw. 1 s. 64

89

Nauczyciel nie podaje tytu∏u utworu. Dzieci wypowiadajà si´ na jego temat. Nauczyciel pyta:– Jaka to muzyka? (szybka, lekka...)– Co mo˝emy robiç przy takiej muzyce? (biegaç, podskakiwaç)Dzieci wstajà i biegajà drobnymi kroczkami w dowolnych kierunkach.

8. Zabawa ruchowa. Nauczyciel dzieli dzieci na dwie grupy: I grupa – maszeruje z b´benkami, wystukujàc pulsçwierçnuty, II grupa – biega z drewienkami, wygrywajàc puls ósemkowy. Grupa maszerujàcana umówiony znak, np. la, la, la, zaczyna maszerowaç, akompaniujàc sobie na b´benkach.Gdy nauczyciel zmieni has∏o, np. li, li, li, wówczas rozpoczyna bieg grupa z drewienkami,a dzieci z b´benkami odpoczywajà. O cz´stotliwoÊci zmian grup: biegajàcej i maszerujàcej de-cyduje nauczyciel. JeÊli dysponujemy tylko pojedynczymi instrumentami, wyznaczamy jedno dziecko do akompa-niamentu rytmicznego na b´benku i jedno do drewienek.

9. Echo rytmiczne z gestodêwi´kami.Nauczyciel uderza o uda, klaszcze, lekko kiwa na boki g∏owà, tupie nogà itd., a dzieci naÊla-dujà te czynnoÊci. (Ka˝de çwiczenie nale˝y wykonaç dwukrotnie lub trzykrotnie).

10. åwiczenia z balonami i pa∏eczkami od dzwonków.Dzieci siedzà w kr´gu na krzese∏kach i mi´dzy nogami trzymajà nadmuchane balony, a w obud∏oniach pa∏eczki (wa˝ne, aby przy wykonywaniu çwiczeƒ pracowa∏y obie r´ce jednoczeÊnielub na przemian). Nauczyciel prezentuje çwiczenie, dzieci powtarzajà. Mo˝na po∏àczyç to z ar-tykulacjà sylab, np.:

Ch´tne dzieci mogà same wymyÊlaç s∏owa, sylaby i rytm (çwierçnuty i ósemki), a pozosta∏e po-wtarzajà. Nauczyciel nie wprowadza nazw nut.

11. Nauczyciel rozdaje dzieciom du˝e kartki, podzielone na dwie cz´Êci pionowà linià, i po dwiekredki. Dzieci trzymajà kredki w obu d∏oniach i rysujà zygzaki w rytm s∏yszanej muzyki. Kie-dy muzyka milknie, dzieci zamieniajà si´ miejscami i przygotowujà si´ do rysowania na kart-ce kole˝anki lub kolegi. Kiedy muzyka zostanie w∏àczona, dziecko kontynuuje rysowanie.

12. Dzieci oglàdajà barwne obrazy i zastanawiajà si´, z czym kojarzà im si´ narysowane wzory.

41. Temat dnia: Rodzeƒstwo

Cele ogólne: – poznawanie literatury dzieci´cej,– uÊwiadamianie wi´zi mi´dzy rodzeƒstwem,– wdra˝anie do kulturalnego zachowania si´ w kontaktach spo∏ecznych,

90

– kszta∏cenie umiej´tnoÊci ∏àczenia przyczyny ze skutkiem i przewidywania nast´pstw,– kszta∏cenie umiej´tnoÊci ustalania odwracalnoÊci zmian.

Cele operacyjne – dziecko:– estetycznie wykonuje prace plastyczne,– zna zasady zachowywania si´ w domu, przedszkolu lub szkole i je stosuje,– rozró˝nia zmiany odwracalne i nieodwracalne oraz przewiduje skutki tych zmian,– planuje proste czynnoÊci w ró˝nych sytuacjach ˝yciowych.

Dodatkowe Êrodki dydaktyczne: szarfy, fotografie przyniesione przez dzieci (rodzina, rodzeƒstwo),lusterka.

Przebieg dnia1. „Âwiat wokó∏ mnie” – zabawa wizualizacyjna.

• Ka˝de dziecko wybiera sobie w sali miejsce, w którym czuje si´ najlepiej. W tym miejscu roz-k∏ada szarf´, wchodzi do jej Êrodka, zajmuje wygodnà pozycj´, zamyka oczy i stara si´ wy-obraziç sobie, jak powinien wyglàdaç najbli˝szy mu Êwiat i kto by∏by tam razem z nim (pod-czas wizualizacji w tle p∏ynie spokojna, cicha muzyka).

• Nauczyciel rozmawia z dzieçmi na temat rodzeƒstwa – dzieci prezentujà przyniesione zdj´-cia rodzinne i zach´ca je do opowiadania ciekawych historii zwiàzanych z rodzeƒstwemoraz do opowiadania o ulubionych zabawach i sposobach sp´dzania wspólnie czasu.

• Praca plastyczna na podstawie wizualizacji. Prezentacja prac plastycznych i umieszczenieich w „Ma∏ej galerii”.

2. Zapoznanie dzieci z treÊcià opowiadania Heleny Bechlerowej „Zajàczek z rozbitego lusterka”.

PiotruÊ lubi s∏uchaç opowiadaƒ mamy. Kiedy za oknem pada Ênieg i gwi˝d˝e wiatr, PiotruÊ prosi:– Opowiedz o tygrysku, któremu jest goràco i chowa si´ w cieƒ pod drzewo.A latem, kiedy PiotruÊ nie mo˝e zasnàç, bo jest mu tak goràco, jakby by∏ tygryskiem w ciep∏ymkraju, mówi do mamy:– Bia∏emu misiowi na pewno jest ch∏odno, bo Êpi na poduszce ze Êniegu. Opowiedz o misiu!I mama opowiada o misiu, o tygrysku, ale najcz´Êciej o zajàczku. Ten zajàczek jest zupe∏nieniepodobny do innych zajàczków: raz jest ró˝owy, za chwil´ b∏´kitny, to znowu z∏oty. A cza-sem taki jak t´cza. Mama opowiada o nim zawsze, gdy zdarzy si´ coÊ nieprzyjemnego: gdyst∏uk∏ si´ porcelanowy, bia∏y króliczek, gdy zginà∏ miÊ, gdy szyby sà szare od deszczu i nie mo˝-na wyjÊç na dwór. A podczas choroby PiotruÊ chcia∏ s∏uchaç o zajàczku przez ca∏y dzieƒ. Wi´c mama wcià˝ opo-wiada∏a o nim nowe historie.– Czy on mieszka w lesie? – pyta PiotruÊ.– Nie – mówi mama. Przecie˝ lis zobaczy∏by z daleka jego t´czowe uszy. I jastrzàb te˝. Wi´czajàczek chowa si´, jak umie. Kto wie, czy nie mieszka sobie gdzieÊ w jakimÊ kàciku?… – A czy mo˝na go zobaczyç? – pyta jeszcze PiotruÊ.– MyÊl´, ˝e tak. Zajàczek mo˝e wyskoczyç ze swojego ukrycia nie wiadomo kiedy – odpowia-da mama. A PiotruÊ rozglàda si´ po ca∏ym pokoju.– Mnie tak nudno le˝eç w ∏ó˝ku. Zawo∏aj go!Mama kr´ci g∏owà.– On nie us∏ucha. Sam wie, kiedy najlepiej przyjÊç.Mama wysz∏a z pokoju, a PiotruÊ zajrza∏ pod ∏ó˝ko. Wysunà∏ szufladk´ stolika, odchyli∏ firank´.Ale nigdzie nie by∏o widaç nawet koniuszka t´czowego ucha. Potem obejrza∏ wszystkie kàty.„Nie ma. Na pewno mieszka zupe∏nie gdzie indziej, nie u nas” – pomyÊla∏.

91

Ledwie PiotruÊ wyzdrowia∏, zachorowa∏a Basia. Mama siedzia∏a teraz przy jej ∏ó˝eczku, tak jakprzedtem siedzia∏a przy ∏ó˝eczku Piotrusia. I tak samo opowiada∏a bajki.– Tylko o zajàczku nie mów jej nic a nic – prosi∏ PiotruÊ. – On jest przecie˝ tylko mój. I twój –poprawi∏ zaraz. – A BaÊce mo˝esz opowiedzieç o misiu i tygrysku.Mama da∏a Basi lekarstwo, zmieni∏a kompres, strzàsn´∏a termometr. Potem usiad∏a na chwil´.By∏a bardzo zm´czona, nie spa∏a prawie ca∏à noc.– Ja ci pomog´, chcesz? – ofiarowa∏ si´ PiotruÊ.Ale nie pomóg∏. I jeszcze przy Êniadaniu krzywi∏ si´, bo dosta∏ kasz´ z mlekiem. Klapnà∏ ∏y˝kàw talerz, a˝ opryska∏ siebie i tatusia, a potem uderzy∏ Mucka skakankà.Mucek warknà∏ i schowa∏ si´ pod ∏ó˝ko. W tej samej chwili zacz´∏a p∏akaç BaÊka, ˝e boli jàg∏owa. Mama przy∏o˝y∏a r´k´ do czo∏a, jakby to jà, a nie BaÊk´ bola∏a g∏owa, i westchn´∏a:– Ech, pójd´ sobie za góry, za lasy!TatuÊ wsta∏ od sto∏u, przy którym pisa∏. Powiedzia∏ mamie, ˝eby odpocz´∏a, i usiad∏ przy Basi.A PiotruÊ w∏aÊnie w drugim pokoju wymyÊli∏ sobie nowà zabaw´: skacze z krzes∏a.– Przestaƒ, bo stràcisz doniczk´! – ostrzeg∏a mama.Doniczka z paprotkà sta∏a na ma∏ej pó∏eczce ko∏o okna. PiotruÊ jakby nie s∏ysza∏. Skoczy∏ dru-gi raz z szeroko roz∏o˝onymi r´kami.– PiotruÊ! – upomnia∏a znowu mama zm´czonym g∏osem.PiotruÊ skoczy∏ trzeci raz. Zawadzi∏ r´kà o Êcian´ i … trzask!Paprotka? Nie.To spad∏o ze Êciany lusterko mamy. ¸adne, okràg∏e lusterko. Mia∏o wàskà b∏yszczàcà ràczk´,a na samym jego brzegu mo˝na by∏o zobaczyç kolorowà t´cz´. Lusterka ju˝ nie by∏o. Na pod-∏odze le˝a∏o siedem, a mo˝e wi´cej kawa∏ków i b∏yszczàca ràczka. Mama spojrza∏a na rozbite lusterko i nie powiedzia∏a nic. Jakby si´ zupe∏nie nie rozgniewa∏a.Potem wzi´∏a z krzes∏a szal z fr´dzlami, zawo∏a∏a:– Chodê, Mucek!I wysz∏a. PiotruÊ s∏ysza∏, jak g∏oÊno zamkn´∏y si´ drzwi. Pobieg∏ do tatusia. – Gdzie mama posz∏a? – zapyta∏ cicho. Nie móg∏ pytaç g∏oÊniej, bo pewnie by si´ rozp∏aka∏.TatuÊ otuli∏ Basi´ ko∏derkà, schowa∏ termometr i dopiero wtedy popatrzy∏ na Piotrusia. – Nie wiesz, gdzie mama posz∏a? Chyba za góry, za lasy.Odwróci∏ si´ do okna, jakby Piotrusia wcale w pokoju nie by∏o. ˚eby jeszcze, chocia˝ jeszczes∏ówko powiedzia∏!... Nic.Piotrusiowi zrobi∏o si´ tak smutno, jak nigdy dotàd. Jeszcze smutniej ni˝ tego dnia, kiedy st∏uk∏si´ porcelanowy króliczek albo zaginà∏ miÊ.Wróci∏ do rozbitego lusterka, usiad∏ na pod∏odze, z∏o˝y∏ wszystkie kawa∏ki razem w Êrodkub∏yszczàcej oprawki. Zamknà∏ oczy i pomyÊla∏:„˚eby przyszed∏ czarodziej i sklei∏ lusterko! ˚eby ukaza∏a si´ dobra wró˝ka!” Ale czarodziej nie przyszed∏ i dobra wró˝ka te˝ si´ nie ukaza∏a. PiotruÊ wyjà∏ z ramki najwi´k-szy kawa∏ek rozbitego lusterka. Na jego brzegu mrugn´∏a Êliczna t´cza. PiotruÊ podszed∏do okna i w s∏oƒcu poruszy∏ lusterkiem. Na Êcianie naprzeciw okna mignà∏ jasny krà˝ek. Za nimdrugi mniejszy i jeszcze trzeci. Biega∏y po Êcianie, taƒczy∏y po suficie, wskakiwa∏y na krzes∏o,na pó∏k´… I nagle… Ten najwi´kszy, najjaÊniejszy krà˝ek szybko skoczy∏ ze Êciany na pod∏o-g´. PiotruÊ spojrza∏ w to miejsce, s∏onecznego krà˝ka nie by∏o. Przed Piotrusiem sta∏ zajàczek.Sta∏ na dwóch ∏apkach, uszy mia∏ opuszczone.PiotruÊ nie zdziwi∏ si´ zupe∏nie, ˝e zajàczek jest taki jasny, b∏yszczàcy, ˝e mieni si´ kolorowo,jak t´cza na brzegu lusterka.Podszed∏ do niego bli˝ej i zapyta∏:– Ty jesteÊ z opowiadania mamy, tak?Zajàczek kiwnà∏ g∏owà, a jedno jego ucho b∏ysn´∏o jak przed chwilà s∏oneczny krà˝ek na Êcia-nie. PiotruÊ podszed∏ bli˝ej.

92

– Czy… czy mo˝esz zrobiç tak, ˝eby lusterko nie by∏o rozbite?Zajàczek poruszy∏ g∏owà w jednà i w drugà stron´, jakby chcia∏ powiedzieç: nie.– To chodê ze mnà poszukaç mamy – powiedzia∏ PiotruÊ i mocno Êcisnà∏ w r´ku kawa∏ek lu-sterka.Otworzy∏ cicho drzwi i wyszed∏ razem z zajàczkiem. Minà∏ podwórko, a za furtkà wàska dró˝-ka prowadzi∏a przez ogród i ∏àk´. PiotruÊ przystanà∏.– Mama posz∏a pewnie za góry, za lasy. Czy wiesz, gdzie to jest? – zapyta∏.Czeka∏, a˝ zajàczek si´ odezwie, powie „tak” albo „nie”. Ale on znowu kiwnà∏ tylko g∏owà. I znowu jedno ucho b∏ysn´∏o jak s∏oneczne kó∏eczko na Êcianie.PiotruÊ szed∏ teraz przez ∏àk´ i patrzy∏, jak zajàczek idzie raz obok niego, raz przed nim. Nie wiedzia∏, czy to on sam zna drog´, czy zajàczek go prowadzi.„Pewnie zajàczek – pomyÊla∏ PiotruÊ – ju˝ on najlepiej wie, gdzie jest mama”. Za ∏àkà rós∏ brzozowy lasek. A tam, gdzie lasek si´ koƒczy∏, pod ma∏à brzózkà siedzia∏a w∏a-Ênie mama. Siedzia∏a na Êci´tym pniu, podpar∏a brod´ r´kami i patrzy∏a przed siebie tak, jakby nic nie wi-dzia∏a. Ka˝da mama, kiedy jest zmartwiona, patrzy przed siebie tak, jakby nic nie widzia∏a.Mucek le˝a∏ obok na trawie, z nosem w ∏apach. Widaç i jemu by∏o nieweso∏o. – Widzisz, jest! – powiedzia∏ PiotruÊ g∏oÊno do zajàczka.Mucek podniós∏ ∏eb i szczeknà∏, a mama nie zdà˝y∏a si´ nawet obejrzeç – PiotruÊ ju˝ by∏przy niej, objà∏ za szyj´. Zaczà∏ mówiç pr´dko o wszystkim: o lusterku, o zajàczku, o tym, jakzrobi∏o si´ smutno, kiedy mama posz∏a. Mama nic nie mog∏a zrozumieç.Zdj´∏a r´ce Piotrusia ze swojej szyi. Ju˝ nie by∏a zmartwiona. UÊmiechn´∏a si´. – Sam mnie znalaz∏eÊ, synku? – pyta∏a – Taki kawa∏ drogi?– Nie sam, nie! Zajàczek mnie przyprowadzi∏.– Zajàczek? – dziwi si´ mama.– Tak. Ten kolorowy. Przecie˝ jest ze mnà.Mama spojrza∏a po ziemi, po trawie…B∏ysn´∏o coÊ – jakieÊ Êwiate∏ko i zaraz zgas∏o, jakby si´ schowa∏o w kawa∏ku lusterka, które Pio-truÊ Êciska∏ w r´ku.– O, wskoczy∏ do lusterka! On w nim mieszka. Nie w ˝adnym kàciku.– Jak to? Naprawd´ go widzia∏eÊ? – dziwi si´ mama i znowu patrzy woko∏o, jakby szuka∏a za-jàczka.– Przyszed∏ do mnie. I od razu wiedzia∏, ˝e tu jesteÊ. A jakbyÊ posz∏a naprawd´ za góry, za la-sy, te˝ by mnie zaprowadzi∏. Ale nie chodê ju˝ nigdy. Ja…PiotruÊ nie mówi dalej, chowa g∏ow´ pod szal mamy. I nagle wszystkim: i mamie, i Piotrusio-wi, i Muckowi robi si´ weso∏o. Mucek skacze i koniecznie chce polizaç Piotrusia w nos.Przed samym domem PiotruÊ zajrza∏ do lusterka tak, ˝eby mama nie widzia∏a.– Czy przyjdziesz jeszcze? – zapyta∏ cicho.Ale nikt nie odpowiedzia∏. I w lusterku nie widaç by∏o nawet koniuszka zajàczkowego ucha.Tylko na brzegu lusterka mrugn´∏a t´cza.– Przyjdziesz! Wiem, ˝e przyjdziesz! – Ucieszy∏ si´ PiotruÊ.

3. Analiza tekstu.Nauczyciel zadaje pytania pomocnicze, np.: – O kim mama najcz´Êciej opowiada∏a Piotrusiowi?– Dlaczego mama, wychodzàc z domu, powiedzia∏a, ˝e idzie za góry, za lasy?– Jak czu∏ si´ PiotruÊ po wyjÊciu mamy?

èród∏o: Helena Bechlerowa „Zajàczek z rozbitego lusterka”, Nasza Ksi´garnia, Warszawa 1983

93

– Kim by∏ zajàczek z rozbitego lusterka?– Dlaczego mama przesta∏a si´ gniewaç na Piotrusia?Nauczyciel rozmawia z dzieçmi na temat zachowywania si´ ich w domu, gdy ktoÊ jest zm´czo-ny, chory itp.Przyk∏adowe pytania:– Po czym poznajecie, ˝e wasza mama jest smutna?– Kiedy najcz´Êciej smuci si´ wasza mama?– Co mo˝ecie zrobiç, aby rozweseliç mam´?– Jakie zabawy mo˝ecie zaproponowaç swojemu rodzeƒstwu?

4. „Zajàczki” – zabawa.Nauczyciel rozdaje dzieciom lusterka i pokazuje, jak mo˝na zobaczyç zajàczka na Êcianie. Dzieci obserwujà swoje zajàczki, kierujà je w miejsca okreÊlone przez nauczyciela.

5. ¸àczenie przyczyny ze skutkiem. • Nauczyciel przygotowuje dwie tace: na jednej ustawia wie˝´ z klocków, a na drugiej k∏adzie

jab∏ko. Prosi jednà osob´, ˝eby zburzy∏a wie˝´, a nast´pnie pyta: Czy na tacy ponownie mo-˝e stanàç wie˝a? Po uzyskaniu odpowiedzi twierdzàcej ch´tne dziecko odbudowuje wie˝´.Potem nauczyciel pyta dzieci, czy mo˝na zrobiç takie samo doÊwiadczenie z jab∏kiem?Po uzyskaniu odpowiedzi trze jab∏ko na tarce i pyta, czy mo˝emy spowodowaç, by jab∏koz powrotem w ca∏oÊci znalaz∏o si´ na tacy.

• Nauczyciel nawiàzuje do treÊci opowiadania, np.:– Dlaczego PiotruÊ nie powinien skakaç z krzes∏a?– Czy jeÊli st∏uczemy lustro, to mo˝emy spowodowaç, ˝e lusterko znów b´dzie ca∏e i b´dzie

wyglàda∏o identycznie, tak jak przed st∏uczeniem?– Co trzeba zrobiç, gdy zachorujemy? (planowanie czynnoÊci)

6. „Rodzina” – zabawa ruchowa.Nauczyciel dzieli dzieci na cztery grupy. Pierwsza grupa to mamy, nast´pna – tatusiowie,a dwie pozosta∏e grupy to dzieci (bracia i siostry). Dzieci swobodnie biegajà po sali. Nauczy-ciel prosi, aby dobra∏y si´ parami: rodzice razem i rodzeƒstwo razem – dzieci taƒczà w parachprzy muzyce. Potem nast´puje zmiana w parach: jedno z rodziców tworzy par´ z dzieckiemi pary maszerujà. Nast´pnie dzieci dobierajà si´ czwórkami: rodzice z dzieçmi taƒczà w kr´gu,trzymajàc si´ za r´ce.

Rozk∏ad i scenariusze opracowa∏y: Stenia Doroszuk, Joanna Gawryszewska,Joanna Hermanowska, Kamilla Paliƒska.

BIBLIOGRAFIAM. Bogdanowicz „Rymowanki – przytulanki”, Wydawnictwo „Fokus”, Gdaƒsk 2002J. Day „Twórcza wizualizacja dla dzieci”, Wydawnictwo Zysk i s-ka, Poznaƒ 1997T. Gàsowska, Z. Pietrzak-St´pkowska „Praca wyrównawcza z dzieçmi majàcymi trudnoÊciw czytaniu i pisaniu”, WSiP, Warszawa 1994E. Gruszczyk-Kolczyƒska, E. Zieliƒska „Dzieci´ca matematyka”, WSiP, Warszawa 1997D. Jóêwiak, R. Szymonek „Baw si´ i ucz z nami”, MAC, Kielce 2000J. Krzy˝ewska „Aktywizujàce metody i techniki w edukacji wczesnoszkolnej”, AV OMEGA,Suwa∏ki 1998J. Stec „Zagadki dla najm∏odszych”, MAC, Kielce 1995„Wielka ksi´ga gier i zabaw”, Wydawnictwo „JednoÊç”, Kielce 1999K. W. Vopel „Witajcie oczy”, Wydawnictwo „JednoÊç”, Kielce 1999

94

3. Propozycje çwiczeƒ z zakresu edukacjizdrowotno-ruchowej

Temat: Podstawowe çwiczenia gimnastyczne

I. Cz´Êç wst´pna.• Zbiórka, przywitanie, podanie tematu i celów zaj´ç. Zapo-

znanie dzieci z zasadami bezpiecznego zachowania si´podczas çwiczeƒ gimnastycznych.

• Dzieci ustawione w rozsypce, ka˝de dziecko znajduje so-bie miejsce, tak by nie przeszkadzaç wspó∏çwiczàcym,i staje twarzà do prowadzàcego.

• Zapoznanie dzieci ze s∏ownictwem obowiàzujàcym na za-j´ciach wychowania fizycznego:– siad prosty (rys. 1.),– siad skrzy˝ny (rys. 2.),– le˝enie przodem (na brzuchu) (rys. 3.),– le˝enie ty∏em (na plecach) (rys. 4.),– siad na pi´tach (rys. 5.),– kl´k podparty (rys. 6.),– kl´k prosty (rys. 7.).

Prowadzàcy pokazuje çwiczenia, a dzieci starajà si´ wykony-waç je poprawnie i zapami´taç ich nazwy. Nast´pnie na po-lecenie nauczyciela dzieci wykonujà çwiczenia, których na-zwy us∏yszà. Informacja mo˝e byç przekazywana coraz szyb-ciej, by sprawdziç reakcj´ dzieci.

II. Cz´Êç g∏ówna.• Zabawa bie˝na „Berek ˝uraw”; zabaw´ mo˝na powtórzyç

2–3 razy.• Le˝enie przodem – jednoczesne wzniesienie ràk i nóg, wy-

konywanie naprzemiennie przemachów (rys. 8.); çwicze-nie powtórzyç 2–3 razy.

• Le˝enie przodem – jednoczesne wznoszenie ràk i nóg, po-tem opuszczanie, tak by nie dotknàç pod∏ogi, i ponownepodnoszenie ràk i nóg (rys. 9.); podczas tego çwiczenia nienale˝y ∏àczyç ràk.

• Siad prosty, r´ce u∏o˝one na pod∏odze z ty∏u(rys. 10.) – wypchni´cie bioder w gór´ i po-wrót do siadu; çwiczenie mo˝na powtórzyç5–6 razy.

• Le˝enie ty∏em, nogi ugi´te w kolanach, r´cesplecione pod g∏owà (rys. 11.), na raz – unie-sienie bioder, na dwa – opad; çwiczenie po-wtórzyç 5–6 razy.

• Le˝enie ty∏em, nogi ugi´te w kolanach, r´ceza g∏owà, d∏onie oparte na pod∏odze– wzniesienie bioder na kilka sekund i po-

95

rys. 1 rys. 2

rys. 3

rys. 4

rys. 5 rys. 7

rys. 6

rys. 8

rys. 9

rys. 10

rys. 11

wrót do pozycji wyjÊciowej (rys. 12.).Dzieci, którym to çwiczenie sprawia trud-noÊç, mogà je wykonaç przy asekuracji na-uczyciela; çwiczenie powtórzyç 2–3 razy.

• Le˝enie na boku (rys. 13.), nogi wyprostowane, jedna r´kawyprostowana, u∏o˝ona pod g∏owà, druga ugi´ta – wznie-sienie nogi i opuszczenie; çwiczenie nale˝y powtórzyç5–6 razy, a potem wykonaç, le˝àc na drugim boku.

• Le˝enie na boku w pozycji przedstawionej na rys. 13. (jakwy˝ej), nogi z∏àczone, proste w kolanach, palce obcià-gni´te (rys. 14.) – jednoczesne uniesienie nóg, a potemopuszczenie; çwiczenie powtórzyç 3–4 razy, a potem wy-konaç, le˝àc na drugim boku.

III. Cz´Êç koƒcowa.• Marsz po okr´gu na palcach z r´kami w górze, marsz na pi´tach – r´ce opuszczone. • Podsumowanie zaj´ç: Jakie çwiczenie zapami´taliÊcie? Dzieci siedzà w kole w siadzie

skrzy˝nym, jedno z nich wchodzi do Êrodka, demonstruje çwiczenie, a inne g∏oÊno wyma-wiajà nazw´.

Temat: Gimnastyka – çwiczenia w parach

I. Cz´Êç wst´pna.• Zbiórka, przywitanie, podanie tematu i celów zaj´ç.• Przypomnienie podstawowych nazw pozycji gimnastycznych poznanych na poprzednich za-

j´ciach (siad skrzy˝ny, siad prosty, le˝enie przodem, le˝enie ty∏em, kl´k podparty, siadna pi´tach).

• åwiczenia ramion (postawa w rozkroku, stopy ustawione równolegle):– krà˝enie ramion w przód (powtórzyç 5–6 razy) i w ty∏ (5–6 razy);– krà˝enie prawej r´ki w przód (5–6 razy) i w ty∏ (5–6 razy), potem podobnie lewà r´kà;– krà˝enie ramion na przemian 5–6 razy w przód i w ty∏.

• åwiczenia tu∏owia (postawa w rozkroku, stopy ustawione równolegle, r´ce oparte na bio-drach):– krà˝enie biodrami 5 razy w prawà stron´, potem 5 razy w lewà stron´;– wypychanie bioder w bok – 5 razy w prawà stron´ i 5 razy w lewà stron´;– sk∏ony do prawej i do lewej nogi (stopy) po 5 razy.

• åwiczenia nóg, pozycja wyjÊciowa jak wy˝ej:– krà˝enie prawà stopà 360° w jednà stron´ (pi´ta uniesiona, noga opiera si´ na Êródstopiu),

potem w drugà stron´; çwiczenie powtórzyç 5 razy, potem wykonaç je lewà nogà;– nogi z∏àczone, r´ce oparte na kolanach – jednoczesne krà˝enie nóg 5 razy w prawà stron´,

5 razy w lewà stron´;– nogi w lekkim rozkroku, d∏onie na kolanach, krà˝enie kolan do wewnàtrz 5 razy, potem

na zewnàtrz 5 razy;

po jednej pi∏ce dla ka˝dej pary çwiczàcych

96

rys. 12

rys. 13

rys. 14

– podskoki obunó˝ w miejscu, obrót o 360° w prawà stro-n´, potem w lewà stron´; çwiczenie powtórzyç 5– 6 razy.

II. Cz´Êç g∏ówna.åwiczenia w parach.

• Dzieci sà ustawione twarzami do siebie, trzymajà si´za r´ce. Jedno dziecko wykonuje przysiad, drugie wspi´-cie na palce, potem zamieniajà si´ rolami (rys. 1.); çwi-czenie powtórzyç 6 razy.

• Le˝enie na plecach, nogi ugi´te w kolanach, r´ce u∏o˝onena pod∏odze wzd∏u˝ tu∏owia. Dzieci dotykajà si´ stopamii wykonujà krà˝enie nóg – jazda na rowerze (rys. 2.).

• Dzieci wykonujà siad skulny na wprost siebie, r´ce opie-rajà na pod∏odze z ty∏u. Toczà pi∏k´ stopami do wspó∏-çwiczàcego (jedna pi∏ka dla pary çwiczàcych); çwiczeniepowtórzyç 6 razy (rys. 3.). Potem toczà pi∏k´ prawà i le-wà stopà na zmian´, po 3–4 razy.

• Jeden çwiczàcy siada na pi´tach, drugi le˝y na brzuchu,ma nogi wyprostowane w kolanach, palce obciàgni´te(rys. 4.), chwyta pi∏k´ rzuconà przez wspó∏çwiczàcego;çwiczenie mo˝na wykonaç 3 razy, a potem zamieniç si´rolami; ca∏oÊç powtórzyç 4 razy.

• Dzieci wykonujà siad skrzy˝ny, siedzà na wprost siebiei podajà sobie pi∏k´ oburàcz, potem lewà i prawà r´kàpo 6 razy. Mo˝na równie˝ wykonaç podanie górne; çwi-czenie powtórzyç 6 razy.

• Dzieci w siadzie skulnym, na wprost siebie. W parach po-dajà sobie pi∏k´ stopami (rys. 5.).

• Dzieci w pozycji stojàcej, w odleg∏oÊciç oko∏o 2 mod siebie, podajà pi∏k´ oburàcz na wysokoÊci klatki pier-siowej, potem prawà i lewà r´kà; çwiczenia powtórzyçpo 6 razy.

• Dzieci w parach w pozycji jak wy˝ej, osoba z pi∏kà stoity∏em do wspó∏çwiczàcego i podaje mu pi∏k´ ∏ukiemdo ty∏u (rys. 6.); çwiczenie powtórzyç 4 razy i zamieniçsi´ rolami.

• Dzieci stojà w rozkroku, w pozycji takiej, jak opisana wy-˝ej, osoba stojàca ty∏em podaje pi∏k´ mi´dzy kolanami;çwiczenie powtórzyç 3–4 razy i zmieniç çwiczàcego.

III. Cz´Êç koƒcowa.• Dzieci ustawione w rozsypce, twarzà do prowadzàcego,

wyciàgajà r´ce w gór´ i wykonujà wdech, potem robiàsk∏on w przód, opuszczajà r´ce i wykonujà wydech.

• Zebranie sprz´tu.• Omówienie zaj´ç – dzieci w pozycji siadu skrzy˝nego,

oglàdajà prawid∏owo wykonane çwiczenie, które spra-wia∏o im najwi´kszà trudnoÊç.

97

rys. 1

rys. 2

rys. 3

rys. 4

rys. 5

rys. 6

Temat: Gimnastyka – çwiczenia z obr´czami

I. Cz´Êç wst´pna.• Zbiórka, przywitanie, podanie tematu i celów zaj´ç.• Gra „Wybijanka”. Dzieci ustawione w rozsypce, osoba wyznaczona przez

nauczyciela ma pi∏k´ i celuje nià w uczestników zabawy, którzy mogà ∏a-paç pi∏k´, ale gdy ktoÊ zostanie zbity, siada na ∏awce. Gra toczy si´ do mo-mentu, gdy zostanà np. 3 osoby. Zabaw´ mo˝na powtórzyç 2–3 razy.

• Przypomnienie poznanych poj´ç gimnastycznych: siad skrzy˝ny, le˝e-nie ty∏em (na plecach), le˝enie przodem (na brzuchu), postawa zasadni-cza. Wykonywanie ró˝nych çwiczeƒ: krà˝enie ramion na przemianw przód, ty∏, wymachy prawà r´kà do przodu, do ty∏u, krà˝enie obiemar´kami w przód, ty∏… itd.

II. Cz´Êç g∏ówna.1. Dzieci w rozsypce, ka˝de otrzymuje obr´cz.

• Krà˝enie obr´czy na biodrach; çwiczenie powtórzyç 2–3 razy.• Dzieci stojà w rozkroku, trzymajà obr´cze obiema r´kami z prawej stro-

ny (rys. 1.) i naÊladujà czynnoÊç napinania ∏uku, wykonujàc sk∏on tu∏o-wia w lewo; çwiczenie powtórzyç 3–4 razy, potem przeprowadziç je,trzymajàc obr´cze po lewej stronie i wykonujàc sk∏on w prawo.

• Obr´cz le˝y na pod∏odze, çwiczàcy wskakuje do Êrodka obunó˝ i wy-skakuje, potem wskakuje na lewej i prawej nodze; çwiczenia powtórzyçpo 4 razy.

• Obr´cz le˝y na pod∏odze, jednà nog´ nale˝y postawiç w Êrodku, drugàna zewnàtrz obr´czy (rys. 2.); çwiczàcy kr´ci obr´czà wokó∏ jednej no-gi, jednoczeÊnie podskakujàc na drugiej; çwiczenie powtórzyç 3–4 razyi zmieniç nogi.

• åwiczàcy trzyma obr´cz obiema r´kami i przeskakuje przez nià jakprzez skakank´; çwiczenie powtórzyç 3–4 razy.

• åwiczàcy trzyma obr´cz na wyciàgni´cie r´ki i opiera jà o pod∏og´, starasi´ wprowadziç jà w ruch wirowy (rys. 3.) raz w lewà, raz w prawà stro-n´, potem wykonuje to samo drugà r´kà; çwiczenie powtórzyç 3 razy.

• Wszyscy çwiczàcy ustawiajà si´ w jednej linii wzd∏u˝ sali, ka˝dy trzymaobr´cz w prawej r´ce (rys. 4.). Na sygna∏ prowadzàcego dzieci turlajàobr´cze na drugà stron´ sali, starajàc si´, by nie upad∏y na pod∏og´. Tosamo çwiczenie nale˝y wykonaç lewà r´kà i powtórzyç 4 razy.

2. Dzieci ustawione w parach, ka˝da para ma jednà obr´cz.• åwiczàcy stajà bokiem do siebie, wspólnie podnoszà obr´cz trzymanà

r´kami na wysokoÊç tu∏owia (rys. 5.). Na has∏o prowadzàcego: Zajrzyjdo Êrodka, skr´cajà si´ w stron´ obr´czy i zaglàdajà do Êrodka; çwicze-nie powtórzyç 2–3 razy i zamieniç si´ miejscami.

• Jeden çwiczàcy siada na pi´tach i trzyma obr´cz na wysokoÊci ramion(równolegle do pod∏ogi), drugi wykonuje sk∏on w przód (rys. 6.), starajàcsi´ dotknàç r´kami pod∏o˝a (nogi proste w kolanach); çwiczenie powtó-rzyç 3–4 razy i zamieniç si´ rolami.

obr´cze po jednej dla ka˝dego çwiczàcego, pi∏ka, s∏upki

98

rys. 1

rys. 2

rys. 3

rys. 4

rys. 5

rys. 6

• Le˝enie na brzuchu, nogi z∏àczone, palce ob-ciàgni´te, obr´cz le˝y na pod∏odze – çwiczàcytrzymajà jà wyciàgni´tymi r´kami (rys. 7.). Nasygna∏ prowadzàcego dzieci starajà si´ pod-nieÊç obr´cz, na drugi sygna∏ – opuÊciç; çwi-czenie powtórzyç 2–3 razy.

• åwiczàcy stajà w odleg∏oÊci 3–4 m od siebie i turlajà obr´cz na przemian prawà i lewà r´kà.• Prowadzàcy uk∏ada na pod∏odze wszystkie obr´cze w trzech rz´dach, a çwiczàcy ustawia-

jà si´ przy s∏upkach (rys. 8a, b, c); na sygna∏ dzieci kolejno starajà si´ przebiec tras´ tak, bypostawiç nog´ w ka˝dej obr´czy. Gdy dana grupa zakoƒczy çwiczenie, nast´puje zmianarz´dów.

III. Cz´Êç koƒcowa.• Zbieranie obr´czy, marsz w dowolnym kierunku na palcach (wdech) oraz sk∏ony do przodu

(wydech); çwiczenia powtórzyç 5–6 razy.• Omówienie zaj´ç, wskazanie osób poprawnie wykonujàcych çwiczenia.

Temat: Gimnastyka – çwiczenia z laskami

I. Cz´Êç wst´pna.• Zbiórka, przywitanie, podanie tematu i celów zaj´ç.

po jednej lasce dla ka˝dego dziecka

99

rys. 7

rys. 8a

rys. 8b

rys. 8c

• åwiczàcy ustawieni w rozsypce, ka˝dy znajduje sobie miejsce, tak by nie przeszkadzaçwspó∏çwiczàcym. Prowadzàcy na wyrywki przypomina nazwy poznanych do tej pory pozy-cji gimnastycznych i przypomina te çwiczenia.

• Prowadzàcy po kolei demonstruje nowe çwiczenia, dzieci starajà si´ je wykonaç i zapami´taç:– podpór w le˝eniu przodem (rys. 1.) – uniesienie tu∏owia z po-

zycji le˝enia na brzuchu z podparciem na wyprostowanychr´kach;

– przysiad podparty (rys. 2.) to pozycja, w której tu∏ów jest po-chylony w przód, a r´ce wyprostowane i d∏onie oparte na pod∏odze;

– kl´k jednonó˝ (rys. 3.) to pozycja, w której jedna noga znajdu-je si´ w kl´ku, a druga w wykroku oparta stopà o pod∏o˝e, obienogi sà ugi´te w kolanach pod kàtem prostym;

– siad ugi´ty (rys. 4.) – nogi sà z∏àczone i ugi´te w stawach ko-lanowych pod kàtem prostym, stopy oparte o pod∏og´, tu∏ówprosty;

– siad skulny (rys. 5.) – nogi sà maksymalnie zgi´te w stawachbiodrowych i kolanowych; tu∏ów i g∏owa przywierajà do nóg,çwiczàcy d∏oƒmi obejmuje kolana.

Nauczyciel przypomina wczeÊniej poznane çwiczenia gimna-styczne.

II. Cz´Êç g∏ówna.Dzieci otrzymujà laski, ustawiajà si´ w rozsypce, sà odwróconetwarzà do prowadzàcego.• Dzieci w wyprostowanych r´kach trzymajà lask´ i naÊladujà ru-

chy kierownicà. Biegajà w ró˝nych kierunkach, wymijajàcwspó∏çwiczàcych.

• Dzieci le˝à na brzuchu, majà z∏àczone nogi, palce obciàgni´te,trzymajà lask´ w ugi´tych r´kach (rys. 6.). Na sygna∏ prowadzà-cego prostujà r´ce, przez 3–4 sekundy trzymajà lask´ przed so-bà, nie dotykajàc pod∏ogi, i wracajà do poprzedniej pozycji;çwiczenie nale˝y powtórzyç 4–5 razy.

• Dzieci w pozycji stojàcej trzymajà przed sobà lask´ za koƒce,starajà si´ prze∏o˝yç przez nià jednà nog´ (rys. 7.), a potem dru-gà. JeÊli çwiczenie si´ uda, przek∏adajà kolejno nogi w drugàstron´ – do ty∏u. JeÊli oka˝e si´, ˝e jest to jeszcze za trudne, prze-k∏adajà nogi tylko do przodu; çwiczenie powtórzyç 3–4 razy.

• Dzieci trzymajà laski z przodu jak w çwiczeniu wy˝ej, przeno-szà je nad g∏owà za plecy, a potem wracajà do pozycji wyjÊcio-wej (rys. 8.). JeÊli çwiczenie sprawia trudnoÊç, nale˝y przek∏adaçlask´ tylko do ty∏u; powtórzyç 3–4 razy.

• Ka˝de dziecko opiera lask´ pionowo o pod∏og´ i trzyma jà nawysokoÊci wyprostowanej r´ki, nast´pnie puszcza jà, wykonujeobrót o 360° i chwyta lask´. Ka˝de dziecko wykonuje to çwicze-nie we w∏asnym tempie. åwiczenie powtórzyç 3–4 razy i wyko-naç je drugà r´kà.

100

rys. 1

rys. 2rys. 3

rys. 4 rys. 5

rys. 7

rys. 6

rys. 8

• Dzieci sà ustawione twarzami do prowadzàcego, obiema r´kamitrzymajà laski (za koƒce) przed sobà, wyciàgajà r´ce w gór´,wspinajà si´ na palce (wdech), potem wykonujà sk∏on w przódi opad na pi´ty (wydech); çwiczenie mo˝na powtórzyç 5–6 razy.

• Dzieci trzymajà lask´ przed sobà w wyprostowanych r´kach,wykonujà dziesi´ç przysiadów (stopy przylegajà do pod∏o˝a).

• åwiczàcy w siadzie skulnym obiema r´kami trzymajà laski (zakoƒce) pod kolanami, wykonujà „ko∏ysk´” (przejÊcie do le˝eniaty∏em) i wracajà do pozycji wyjÊciowej (rys. 9.); çwiczenie po-wtórzyç 5–6 razy.

• Dzieci w siadzie ugi´tym opierajà bose stopy na laskach le˝à-cych na pod∏o˝u (rys. 10.) – wyprostowujà i unoszà nogi, a na-st´pnie je opuszczajà; çwiczenie mo˝na powtórzyç 5–6 razy.

• Dziecko stoi w rozkroku, r´ce opiera na biodrach, podnosiz pod∏ogi lask´ palcami prawej nogi, unoszàc kolano na wyso-koÊç pasa, i k∏adzie lask´ na pod∏og´; çwiczenie powtórzyç 5 ra-zy, a potem wykonaç je drugà nogà.

• Dziecko stoi w ma∏ym rozkroku, stara si´ jak najd∏u˝ej utrzymaçlask´ w pozycji pionowej na wyprostowanej d∏oni (rys. 11.); çwi-czenie powtórzyç 3–4 razy i zmieniç r´k´.

III. Cz´Êç koƒcowa.• Marsz dooko∏a sali, dzieci trzymajà laski obiema r´kami w górze (wdech), wykonujà sk∏on

w przód (wydech), powtarzajà çwiczenie 4–5 razy. Odk∏adajà laski do pojemnika i dalej ma-szerujà.

• Siad skrzy˝ny. Omówienie zaj´ç, przypomnienie 3–4 pozycji gimnastycznych.

Scenariusze opracowa∏a Halina Pa∏asiƒska.

BIBLIOGRAFIA R. TrzeÊniowski „Gry i zabawy ruchowe”, Warszawa 1974M. i J. Ko∏odziejowie „Wybrane lekcje wychowania fizycznego w nauczaniu poczàtkowym”,Rzeszów 1998A. Rybicka „Gimnastyka artystyczna”, Wroc∏aw 1980K. Wlaênik „Wychowanie fizyczne w przedszkolu”, Warszawa 1988

101

rys. 9

rys. 10

rys. 11

Notatki nauczyciela

Notatki nauczyciela

Notatki nauczyciela