38 Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne Listopad – Grudzień 2013

tekst:ANNA BIEDRZYCKA,NowoczesneBudownictwoInżynieryjnezdjęcia:MIEJSKIE PRZEDSIĘBIORSTWO WODOCIĄGÓW I KANALIZACJI SA w KRAKOWIE

Budowa i modernizacja oczyszczalni Kujawy w Krakowie

Wodociągi Krakowskie rozbudowują oczyszczalnię ścieków Kujawy. Powstała w  Nowej Hucie w  latach 90. XX w., początkowo przede wszystkim z myślą o utylizacji ścieków fenolowych z kombinatu metalurgicznego, przyjmuje dziś ścieki bytowe nie tylko z terenu dzielnicy. Oczyszczalnia zostanie zmodernizowana, gdyż nie spełnia już unijnych wymagań ekologicznych. Inwestycja, określana jako budowa i modernizacja oczyszczalni Kujawy, musi zostać ukończona szybko z uwagi na konieczność dostosowania jakości ścieków do wymogów dyrektywy 91/271/EWG (tzw. dyrektywy ściekowej) do końca 2015 r.

KRAKÓW Oczyszczalnieścieków

39 Listopad – Grudzień 2013 Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne

OczyszczalnieściekówKRAKÓW

Programrozbudowyzostałujętyw projekcieGospodarka wodno--ściekowa w Krakowie – Etap II.MiejskiePrzedsiębiorstwoWodo-ciągówi KanalizacjiSA(MPWiKSA)w Krakowiezrealizujegow połowieześrodkówProgramuOperacyjnegoInfrastrukturai Środowisko,priorytetGospodarkawodno-ściekowa,działanie1.1.Gospodarkawodno-ściekowaw aglomeracjachpowyżej15 tys.RLM.Umowęo dofinansowaniepodpisanoz Woje-wódzkimFunduszemOchronyŚrodowiskai GospodarkiWodnej (WFOŚiGW)w Krakowie28marca2013r.Całkowitykosztpro-jektunettowynosi71166124,35zł,w tymkosztykwalifikowane65386 039,00zł.Dofinansowaniez FunduszuSpójnościstanowiwięc51,2%kosztówkwalifikowanych(33 480 267,40 zł).Pla-nowanyterminukończeniapractoczerwiec2015r.

Gospodarka wodno-ściekowa w Krakowie – kolejne etapy

ProjektGospodarka wodno-ściekowa w Krakowe – Etap II jest kontynuacją szeroko zakrojonego,wieloczęściowegoi wieloletniegoprogramuWodociągówKrakowskich,któ-regocelemjestniwelowaniebrakóww zbiorowymsystemieodprowadzaniaściekóww aglomeracjikrakowskiej.W latach2007–2010w ramachprojektuGospodarka wodno-ściekowa

w Krakowie – Etap I uporządkowanokanalizacjęw rejonieBorkuFałęckiegoprzezodłączeniepotokuUrwisko,zbudo-wanokanałodciążającykolektorBw NowejHucie,wykonanorenowacjęsystemukanalizacyjnegow ścisłymcentrumKra-kowaorazw dzielnicyNowaHuta,zbudowano18-kilome-trowysystemkanalizacjisanitarnejwewschodnichrejonachKrakowa.Całkowitykosztkwalifikowanyprojektuwyniósł159184000zł,w tymdofinansowaniez UniiEuropejskiejstanowiło52%.Jużwiadomo,żepozakończeniutrwającegoobecnieetapurozpoczniesiękolejny.4października2013r.MPWiKSAw Krakowieotrzymałoodinstytucjipośredniczą-cejpotwierdzenieprzyznaniadofinansowaniadlaprojektuGospodarka wodno-ściekowa w Krakowie – Etap III.Aktualnietrwaprzygotowywaniedokumentówdopodpisaniaumowyo dofinansowaniez WFOŚiGWw Krakowie.Wartoprzypomnieć,żeobszaraglomeracjikrakowskiejza-

mieszkujeok.865tys.osób,a z kanalizacjizbiorczejkorzystablisko800tys.osób(wedługstanunakoniec2012 r.).Średnistopieńskanalizowaniaw całejaglomeracjiwynosi92%.Z sys-temukanalizacjizbiorczejw Krakowiekorzystaok.99%miesz-kańców.Kanalizacjazbiorczajestogólnospławnaw centralnychrejonach miasta i rozdzielcza na jego obrzeżach. Łączna długośćsiecikanalizacyjnej,którejwłaścicielemjestMPWiKSAw Krako-wie,wynosi1704km(wrazz przyłączami).Spółkaeksploatujesystemkanalizacjitylkow granicachmiastaKrakowa,a ściekiz innychgminodbieranesądosiecihurtowo.Systemkanalizacjizbiorczejw Krakowieskładasięz dwóch

głównych,rozległychsystemóworazsześciu lokalnychsiecikanalizacyjnych.Systemkrakowskiobsługujeok.550tys.miesz-kańcówi obejmujebyłedzielnice:Śródmieście,Krowodrzai Podgórze.Ściekiz  tejczęścimiastasąodprowadzanedooczyszczalniściekówPłaszów.Systemnowohuckiobsługujeok.200tys.mieszkańcówiobejmujedawnądzielnicęNowaHuta.SystemtenodprowadzaściekidooczyszczalniściekówKujawy.Lokalne,rozdzielczesystemykanalizacyjnefunkcjonująnaobrzeżachmiastai odprowadzająściekidomałychoczysz-czalnimechaniczno-biologicznychw osiedlach:Bielany,Kostrze,Skotniki,Sidzina,WadóworazTyniec(odlutego2012r.).DosystemukanalizacyjnegoKrakowaprzyjmowanesątakże

ściekiz sąsiednichgmin:Wieliczki,Zielonek,ŚwiątnikGórnych,Kocmyrzowa-Luborzycy,Zabierzowai WielkiejWsi.Systemkanalizacjiogólnospławnejw centralnejczęścimiastawyko-rzystywanyjestnietylkodoodprowadzaniaściekówbytowychi przemysłowychorazwódopadowych,alerównieżwódz od-wodnienia(tzw.barieryodwadniającej).Sieciąkanalizacyjnąwciążniesąobjęteniektóreterenypery-

feryjnemiasta,przeznaczonedoskanalizowaniaw systemachlokalnych(m.in.w rejonieosiedlaTyniec)lubdopodłączeniadosystemówcentralnych(m.in.osiedlawewschodnichrejonachKrakowa–NowejHucie).W dzielnicachmiastaz nowązabudowąwykonujesięsiecikanalizacjirozdzielczejz podłączeniamisiecisa-nitarnejdokońcówekistniejącychkanałówposiadającychrezerwęprzepustowości,a ściekideszczoweujmowanesądokolektorówdeszczowychi odprowadzanedolokalnychciekówwodnych.

Etap II – cztery kontrakty

Jakjużpowiedziano,głównąoczyszczalniąściekówdlaKra-kowajestoczyszczalniaPłaszów.JednakrolaKujawznacznie

Oczyszczalnia ścieków Kujawy w Nowej Hucie

40 Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne Listopad – Grudzień 2013

KRAKÓW Oczyszczalnieścieków

wzrosła,odkądmożnaprzerzucaćdoniejściekizezlewnikra-kowskiej.Stałosiętomożliwepozbudowaniuw 2010r.kolek-toragrawitacyjnegoo średnicy1000mmi długości6,2 kmorazdwóchrurociągówtłocznych.Pompowniaściekówo przepusto-wości0,9m3/stłoczyściekidomającejrezerwyprzepustowościoczyszczalniKujawy,optymalizującw tensposóbpracęobusystemówkanalizacyjnych:krakowskiegoi nowohuckiego.Kujawywymagająpilnejmodernizacji.Zgodniez dyrek-

tywą91/271/EWG,od2015r.dopuszczalnazawartośćazotuw oczyszczonychściekachniemożeprzekraczać10mgN/dm3,podczasgdyoczyszczalniabyławymiarowanadonormjakościowychdopuszczających22,5mgN/dm3.Mającniemalgotoweprojektymodernizacyjne,WodociągiKrakowskiecze-kałynaodpowiednimoment,abyzaaplikowaćo funduszeunijne.Takaokazjanadarzyłasięw połowie2012r.,kiedyokazałosię,żez FunduszuSpójnościpozostało160mln€dorozdzieleniapomiędzyróżneprojekty.Wniosekprzeszedłpomyślniewszystkieetapykwalifikacji.Celeprojektuuzasad-niononastępująco:„Budowanowejsiecikanalizacyjnejorazmodernizacja i rozbudowaoczyszczalniściekówKujawymanaceludoposażenieobszaruaglomeracjiw zbiorczyukładodprowadzaniaściekóworazumożliwienieoczyszczaniado-datkowego ładunku zanieczyszczeń biodegradowalnych po-chodzącychz terenuaglomeracji.Działaniateogranicząliczbębezodpływowychzbiorników,wyeliminująodprowadzanieściekówbezpośredniodogleby,a przedewszystkimogranicząładunekazotuodprowadzanydowód.Zwiększeniestopniaskanalizowaniaorazmodernizacja i rozbudowaoczyszczalniściekówKujawyprzyczyniąsiędoograniczeniaskażeniawódpowierzchniowychi podziemnych.Zwiększysięzatempoziomochronywodypitnej”.ProjektGospodarka wodno-ściekowa w Krakowe – Etap IIskłada

sięz czterechkontraktów,z którychnajważniejszydotyczymodernizacji i rozbudowyczęścimechanicznej,biologiczneji osadowejoczyszczalniściekówKujawy.W zakreszadaniawchodzązaprojektowanie,roboty,uruchomienie,szkolenie,próbyi przekazaniedoeksploatacjiorazwykonaniewszystkichopracowańi uzyskaniewszelkichdecyzjiadministracyjnychnie-zbędnychdozrealizowaniazadaniazgodniez obowiązującymiprzepisami.WykonawcąjestkonsorcjumWTEWassertechnikPolskaSp.z o.o.z WarszawyorazWTEWassertechnikGmbHz Essenw Niemczech.Umowęnapraceo wartości39802956,00złnetto(48957635,88złz VAT)podpisano29lipca2013r.Wykonawcama18miesięcynarealizacjękontraktu.Drugi kontraktna robotyobejmujebudowękanalizacji

sanitarnejw ulicachObozowaw dzielnicyDębniki,Glogeraw dzielnicyPrądnikBiałyi Wyciąskaw NowejHucie.Łącznadługośćnowejsiecito2,5km,w tymw ul.GlogeraDN500i DN600mmo łącznejdługości1,0km,w ul.ObozowejDN300mmo długości0,5km,w ul.WyciąskiejDN300mmo długości1,0km.Szacowanaliczbamieszkańców,którabę-dziekorzystaćz nowozbudowanegosystemu,to520osób.W wynikubudowykanałuprzerzutowegow ul.Glogerapo-wstaniemożliwośćodprowadzaniaściekówz gminyZielonkiodok.1310nowychużytkownikówsieci. Jest toprzykładwspółpracyaglomeracyjnej,gdyżodcineksiecistanowiącykanałprzerzutowyzostaniesfinansowanyz udziałemśrodkówz FunduszuSpójnościprzyznanychgminieZielonki.Odbiorni-kiemdlanowegokanałuw ul.WyciąskiejbędziekanałDN300

mmzbudowanyw ramachzadaniaBudowa systemu kanalizacji sanitarnej we wschodnich rejonach Miasta Krakowa (Dzielnica Nowa Huta),zrealizowanegow projekcieGospodarka wodno-ściekowa w Krakowie – Etap I.Toz koleipokazuje, jakposzczególneinwestycjerealizowanew kolejnychetapachdopełniająsięwzajemnieniczympuzzle.Przyokazjipracw ul.Obozowejzostaniezlikwidowananieefektywnalokalnaoczyszczalniaściekównależącadospółdzielnimieszkaniowej.WykonawcąjestkonsorcjumfirmLinterSAz Wolbromia(li-

der)orazPrzedsiębiorstwoRobótGórniczych„Metro”Sp.z o.o.z Warszawy.Podpisanieumowynastąpiło23sierpnia2013 r.18-miesięcznykontraktopiewanakwotę4828292,97 złnetto(5938800,35złz VAT),a pracepowinnysięzakończyć13marca2015r.Dwapozostałekontraktymającharakterusługowy.Jedendo-

tyczypełnienianadzoruprzezinżynierakontraktudlaprojektuGospodarka wodno-ściekowa w Krakowie – Etap II,drugi–dzia-łańinformacyjno-promocyjnychdlaprojektówrealizowanychw ramachFunduszuSpójnościGospodarka wodno-ściekowa w Krakowie – Etap II.

Czwarty reaktor biologiczny

Rozbudowie będzie poddany już początkowy odcinek ciągutechnologicznego.Powstanątamżwirowniki,czyliprzegłębionekomorysłużącedowyłapywaniagrubychfrakcji,tj.żwirui ka-mieni,usuwanychnastępniezapomocąwciągnika.W budynkukratrzadkichzostanązamontowaneczterynowekratyrzadkie,o prześwicie20mm(obecniejestto35mm)wrazz nowymukłademodbiorui transportuskratek.Budoważwirownikówi modernizacjakratrzadkichograniczyawaryjnośćdalszychurządzeńoczyszczalni,takichjakzgarniaczedennew piaskow-nikachi osadnikachwstępnych,pompyi separatorypiasku.Istniejący(czwarty)osadnikwstępnyo średnicyD=42,0 m

niebyłdotejporyeksploatowany.W celuwłączeniagodopracyzostanąwykonanerobotynaprawczepowierzchniściani dnaosadnikawrazz zabezpieczeniemantykorozyjnymkon-strukcjii urządzeń.Osadnikbędziewyposażonyw nowyzgar-niaczosadu,poruszającysiępoogrzewanymtorzejezdnym.Osadypodawanebędąprzezzmodernizowanąpompownięosaduwstępnegodozagęszczaczygrawitacyjnych.W komo-rachrozdziałuzostanąwykonanepracepolegającem.in.nawyburzeniuczęściścian,montażunowychzastaweki pompzatapialnych,coumożliwidowolnerozprowadzenieściekówoczyszczonychmechaniczniedoposzczególnychkomórosaduczynnego.Najistotniejszymzadaniemw ramachcałegoprzedsięwzięcia

jestpełnewyposażeniei uruchomienieczwartejkomoryosaduczynnego,któraniebyładotądużytkowana.Jejuruchomieniepoprzedząrobotynaprawczepowierzchniściani dnawrazz za-bezpieczeniemantykorozyjnymwyposażenia.Komorazostaniewyposażonaw rusztnapowietrzającyi rurociągipowietrza,urządzeniatechnologiczne(mieszadła),oknasłużącedospustukożuchai piany,krawędźprzelewową,pomostykomunikacyjne.W składczwartegociągutechnologicznegooczyszczaniabio-logicznegowejdąteżdwaosadnikiwtórneo średnicy42m.Podobniejakw przypadkuosadnikawstępnego,przewidzianorenowacjęi zabezpieczeniekonstrukcjiorazmontażnowychzgarniaczynaogrzewanychtorachjezdnych.W obecniepra-cującychkomorachosaduczynnegoprzewidzianowymianę

41 Listopad – Grudzień 2013 Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne

istniejącychurządzeńorazsystemunapowietrzania.Zakrespracobejmujedemontażurządzeńwyeksploatowanych,remonti zabezpieczeniepowierzchnikomór,zamontowanienowegorusztunapowietrzającegoi rurociągówpowietrza,urządzeńdźwignicowych,urządzeńtechnologicznych(mieszadeł),wyko-nanienowejkrawędziprzelewowejorazokiensłużącychdospu-stukożuchai piany,wykonanienowejkrawędziprzelewowej.Istniejącepompownierecyrkulacjizewnętrznejpodlegać

będąmodernizacjidlaumożliwienianiezależnejpracykażdegoz czterechciągówtechnologicznych,cowiążesięm.in.z wyko-naniemprzegródwyposażonychw zastawkiorazuzupełnie-niemwyposażeniaw postacipompi rurociągówtechnologicz-nychwrazz niezbędnąarmaturą.Chcącdoprowadzićpowietrzedonatlenianiakomórosaduczynnego,przewidzianobudowęnowejstacjidmuchaw.W budynkuplanujesięmontaższeściudmuchawodśrodkowych,promieniowych,wyposażonychw łożyskabezstykowe,każdaomocyok.300kW.Powietrzetłoczonebędziedokomórosaduczynnegodwomarurociągamio średnicy800mm.W budynkuzlokalizowanabędzietakżenowastacjatransformatorowadozasilaniadmuchaw.W ramachprzedsięwzięciazałożonorównieżmontażno-

wegoi wymianęistniejącegoukładudozującegokoagulantydostrącaniafosforu.Abyzapewnićoptymalnyskładścieków,dlaefektywnego

usuwaniaazotuzaplanowanobudowęstacjimagazynowaniai dozowaniazewnętrznegoźródławęglaorganicznegow formiegotowegoproduktuhandlowegolubściekówo podwyższonejzawartościzwiązkóworganicznych.W ramachmodernizacjiliniiprzeróbkiosadówściekowych

istniejącastacjapras i zagęszczarekzostanierozbudowana.Przewidzianozastosowaniewirówekdekantacyjnychdomecha-nicznegozagęszczaniaosadunadmiernegoorazodwadnianiaosaduprzefermentowanego.Stacjawyposażonabędziew układ

przygotowania i dozowaniaflokulantóworaz ichmagazyn.OdwodnioneosadywywożonebędądoStacjiTermicznejUty-lizacjiOsadówzlokalizowanejw oczyszczalniściekówPłaszów.W celuograniczeniaładunkuazotudopływającegodokomórosaduczynnegoodciekiz odwadnianiaosadównawirówcebędąpodczyszczanew stacjiusuwaniaazotuz zastosowaniemwysokoefektywnegoprocesudeamonifikacji.Dlaracjonalizacjigospodarkiwodąnaterenieoczyszczalni

przewidzianowykonaniesieciwodytechnologicznejdopro-wadzanejdowybranychobiektówi wykorzystywanejw pro-cesachtechnologicznychzamiastwodywodociągowej.Wodatechnologiczna(ściekioczyszczone)będziepobieranaz korytodpływowychi poddawanafiltracjinafiltrzesamopłuczącymorazdezynfekcjizapomocąpromieniUV.Następnieprzezhydroforniębędzietłoczonadowewnętrznejsiecii wykorzy-stywanaw oczyszczalnim.in.dopłukaniakratrzadkich,kratgęstych,piaskuw separatorachorazdocelówporządkowych.W związkuz przewidywanymwzrostemprodukcjibiogazu

założonomodernizacjęsiecibiogazupolegającąnawymia-nierurociągów,zabudowanienowejdmuchawyi pomiarówprzepływubiogazu.Ponadtozostanąwykonanewszystkieniezbędnesieci i  rurociągi technologicznewrazz armaturąorazwyposażeniem,wymaganedowłaściwejrealizacjicałegozadaniainwestycyjnego.W ramachmodernizacjioczyszczalniściekówKujawyzo-

stanąuruchomioneukładypomiarowei automatyki,zapew-niająceoptymalnewarunkidokontroliprzebieguprocesówi sterowniaparametramiprocesowymi.Obecnysystemko-munikacjibędzieunowocześnionyi rozbudowanyo kolejnesterownikiPLC.Zmodernizowanyzostanierównieżistniejącysystemwizualizacji i sterowania,którybędzie wyposażonyw nadrzędnysystemz zastosowaniemzłożonychalgorytmówsterowaniaprocesami.

Kujawy będą modernizowane w połowie ze środków unijnych