RYZYKO KURSU WALUTOWEGO - kozminski.edu.pl · John J.Murphy, Analiza Techniczna Rynków...

ANALIZA TECHNICZNA PROGNOZY KURSU WALUTOWEGO

DR HAB.K.KALICKI

2008E.Chrabonszczewska, K.Kalicki Teoria i polityka kursu walutowego

Technische Devisenkursprognose, Deutsche Morgan Grenfell, 1996

Francesca Taylor, Rynki i opcje walutowe, Dom wyd.ABC, Kraków 2000

Nison S. Japanese candlestick charting techniques, II wyd, NYIF, NY 2001,

R.Prechter, A.Frost, Elliott wave principle key to market behavior, New Classic Library, Gainesville, 2001

Bloomberg, Technical Analysis, handbook, jan.2007

Rick Bensignor, Metody Mistrzów, Nowe Koncepcje Analizy Technicznej, WIG Press,Warszawa, 2004

Charles Lebeau, David W.Lucas Komputerowa analiza rynków terminowych, WIG, Press Warszawa 1998

John J.Murphy, Analiza Techniczna Rynków finansowych, Parkiet WIG Press, Warszawa, 2008

ŹRÓDŁA DANYCH

• www.waluty.onet.pl

• Notowania, analiza techniczna

• www.bankier.pl

• Linki do notowania, sygnaly analizy technicznej analiza techniczna

• www.gpwinfostrefa.pl

• Archiwum, notowania

• Lub po transakcjach:

• http://gpw.pl/

• /gpw.asp?cel=informacje_gieldowe&k=5&i=/dane_historyczne/dane_historyczne&sky=1

http://www.waluty.onet.pl/

http://www.bankier.pl/

http://www.gpwinfostrefa.pl/

http://gpw.pl/

ANALIZA TECHNICZNA

Analiza techniczna to badanie zachowań

rynku

przede wszystkim przy użyciu wykresów

w celu przewidzenia przyszłych trendów

cenowych

PROGNOZY KURSÓW

WALUTOWYCH

• MODELE FUNDAMENTALNE

(czynniki implikujące – popyt ;

podaż, średni, długi okres) – co

kupować

• vs. TECHNICZNE (CHARTY,

krótkie okresy) kiedy kupować

• METODY: modele

ekonometryczne, eksperckie,

techniczne, mieszane.

etcforwarddelfickie

uiXiY

np

e

e

e

i

f

f

e

e

e

,

56.2)0857142,01(8,2

0857142.08.2

8.25.28.0.

)1(

_____

TREŚĆ

• PODSTAWY KONCEPCYJNE

• KLASYCY ANALIZY TECHNICZNEJ

• ŚREDNIE RUCHOME– TRENDY – PARABOLICZNE

– TRENDER

– HURST

– KELTNER BAND

– BOLLINGER

– AUTOREGRESJA

• OSCYLATORY– MOMENTUM

– STOCHASTIC TAS

– WILLIAMS – WLPR

– MOVING AVERAGE MACD

– MOVING AVERAGE OSCILLATOR

– DIRECTIONAL MOVEMENT INDEX DMI

– FEAR & GREED

– COMMODITY INDEX CHAMMEL CMCI

– RATE OF CHANGE ROC

– MOMENTUM

– CHAIKIN

– ON-BALANCE VOLUME

– KAIRI INDEX

• FORMACJE

• RANDOM WALK

• REGRESJA– RSI

– STOCHSTIC

• DEMARK INDICATORS

• SUPPORT & RESISTANCE

• VOLUME ANALYSIS

• VOLATILITY

• SEASONALITY

• FINANCIAL RATIOS

FUNDAMANTY ANALIZY

TECHNICZNEJ

• Są dwa podstawowe rodzaje analiz:

• Analiza fundamentalna (czynniki

ekonomiczne) Co kupić?

• Analiza techniczna (zmiany rynku) Kiedy

kupić?

ANALIZA TECHNICZNA• Analiza techniczna znana od tysiąca lat

• Podstawowe założenia:– Rynek dyskontuje całą informację

– Ceny podlegają trendom

– Historia się powtarza

• Inaczej jak w analizie fundamentalnej, gdzie szuka się czynników determinujących cenę

• Tu racjonalne i nieracjonalne oczekiwania, szuka się sygnałów zmian

• Wykresy pokazują zjawisko w czasie – cenę, wolumen, fale, formacje, trendy od 100 lat

• Dyskontuje psychologię masowego rynku, nawet astrologię

• Jest subiektywna i zwrócona do przeszłości

• Zakłada się nieznany, wewnętrzny porządek rynków

• Nikt nie dowiódł, że wiele zjawisk nie jest efektem koincydencji

• Random walk – przeczy tworzeniu się formacji bo zakłada losowość zdarzeń

• Dużą rolę odgrywa też technika handlu np. stop-loss

Buy low, sell high

ANALIZA TECHNICZNA

FILOZOFIA

• Analiza techniczna – badanie zachowań rynku przy użyciu wykresów w celu przewidywania przyszłych trendów cenowych

• Źródło – ceny, wolumeny, otwarte transakcje

• Filozofia:– Rynek dyskontuje wszystko (nie ważne jakie przyczyny)

– Ceny podlegają trendom (odrzuca niezależność i losowość, trend ma silną tendencję do kontynuacji, aniżeli do zmiany)

– Historia się powtarza (formacje…)

• Analiza fundamentalna bada przyczyny (wartość fundamentalną), techniczna bada skutki - trend lub jego zmianę

• Ceny rynkowe wyprzedzają analizę fundamentalną

• Analiza techniczna do zastosowania dla wszystkich rynków i różnych wymiarów czasu, pozwala prognozować, sztuka analizowania wykresów

ANALIZA TECHNICZNA -

FILOZOFIA

co oznacza, że

wszyscy uczestnicy rynku są doskonale poinformowani,

zachowania cen w pełni odzwierciedlają zmiany

w relacji popytu i podaży

Z powyższego wynika, że

skoro wszystkie czynniki wpływające na cenę

rynkową znajdują w niej swoje odbicie,

to badanie ceny jest podejściem

samowystarczalnym


FILOZOFIA

Twierdzenie, że ceny podlegają trendom odrzuca założenie,

że ceny na rynkach są wynikiem błądzenia losowego,

lecz poruszają się w pewnym kierunku, który można przewidzieć


FILOZOFIA

Powyższe założenie implikuje stwierdzenie:

Trend cenowy wykazuje silniejszą tendencję do

kontynuacji swego biegu w dotychczasowym kierunku

aniżeli do jego zmiany


FILOZOFIA

psychika ludzka jest niezmienna

ludzie reagują podobnie w podobnych sytuacjach

Zakłada się, że

zachowania większości inwestorów na giełdzie

są zachowaniami spójnymi o charakterze zbiorowym

Wykresy cenowe są odbiciem psychologii całej zbiorowości


FILOZOFIA

• Rozpoznanie scenariuszy zachowań inwestorów,

które miały miejsce w przeszłości, pozwala przypuszczać,

że wzory zachowań zostaną powtórzone.

• Powstają zatem określone schematy zachowań,

• które na wykresach tworzą specyficzne,

• powtarzające się kształty ruchów cen

zwane FORMACJAMI


FILOZOFIA

nie skupia się na przyczynach spadków lub wzrostów

cen walorów

koncentruje się na określeniu kierunku i ocenie trwałości

aktualnej tendencji rozwoju rynku


FILOZOFIA• Cena jest wynikiem relacji popyt – podaż

• Wysokość kursu kształtują czynniki racjonalne i irracjonalne

• Ceny zmieniają się zgodnie z trendem

• Zmiany w trendzie wywoływane są zmianami popytu i podaży

• Podstawą analiz jest trend bazowy – co najmniej kilkunastoletni

• Cena aktywu nierozerwalnie związana jest z obrotem


FILOZOFIA

POZWALA ZDYSKONTOWAĆ PRZYSZŁOŚĆANALIZA TECHNICZNA ZAKŁADA, ŻE ZJAWISKA GIEŁDOWE

WYPRZEDZAJĄ W CZASIE ZJAWISKA EKONOMICZNE,

A RYNEK KAPITAŁOWY JEST MECHANIZMEM, KTÓRY DZIAŁA

POWTARZALNIE


FILOZOFIA

ANALIZA FUNDAMENTALNA mówi

W JAKIE PAPIERY WARTOŚCIOWE ZAINWESTOWAĆ

ANALIZA TECHNICZNA mówi

KIEDY ZAINWESTOWAĆ


FILOZOFIA

• Zadaniem analityka jest:

• Wychwycenie trendu cenowego

• Zmierzenie siły trendu cenowego

• Oszacowanie długości utrzymania się tendencji

• Przewidzenie punktów zwrotnych zanim trend ulegnie odwróceniu


FILOZOFIA

• Zarzuty wobec analizy technicznej:

– Samospełniająca się prognoza

– Czy przeszłość decyduje o przyszłości

– Odrzuca błądzenie losowe - akceptuje

efektywność rynków ale odrzuca

niezależność zdarzeń

CHARTY• Już w XVII wieku zwracano uwagę na odchylenia kursów

od teorii klasycznej

• Najbardziej znany Charles Dow 1851-1902

• J.M.Keynes przegrał połowę swojego majątku na

spekulacji

• Klasyka R.D.Edwards J.Mayee Technical analysis of stock

trends, Nison S. Japanese candlestick charting techniques,

II wyd, NYIF, NY 2001

• 200 metod technicznych - tu założenie powtarzalności

trendów, wykresów

• Założenia: rynek dyskontuje wszelkie zmiany (polityczne,

fundamentalne, psychologiczne), ma trendy, powtarza je

• Ekstrapolacja kursu generowana z historycznej sekwencji

•Keynes There is nothing as disastrous as a rational investment policy in an irrational world

CHARTY - OJCOWIE• Charles Dow (1851-1902) 3 trendy:

• Główne,

• długi, 3 fazy akumulacja, wzrost, spekulacja (dystrybucja), zwątpienie

• Średni - wtórny,

• Krótki

• Trendy wspierane są przez wolumeny oraz średnia transportowa i przemysłowa

• Rynek porusza się falowo – akcje i reakcje

• Ruchy wzrostowe przy hossie – podstawowe – wyższe szczyty i wyżej dołki

• Kilkutygodniowe ruchy boczne

• Robert Rhea ruchy cen tworzą formacje

• Modele niezależne od czasu (point & figure)

• Richard Schabacker 1902-1938 rozpoznawanie trendów – wsparcie i opór, teoria luk, formacje kontynuacji (prostokąty, chorągiewki, flagi), odwrócenia trendu

• Modele zależne od czasu (słupki, świece..)

• Richard Wyckoff (goniec na giełdzie 1888) analiza wolumenów i cen (fazy: A kulminacja kupna, B automatyczna korekta, C ponowny test, D przełamanie wsparcia, E ponowny wzrost)

• Ralph Elliot (1871-1948) schematy rynku powtarzają się, fale mają długość i czas 5 fal

• W.D.Gann (1878-1955) też goniec, badał ile czasu trwa wzrost i ile czasu trwał spadek, gdy czas wzrostu przekracza czas spadku – przełamanie trendu, korekty wzrostu do 50% wartości wzrostu

Edgar Peters – analitycy ilościowi często nazywają zwolenników analizy technicznej astrologami

rynku – być może zapominając o tym, że astrologowie byli pierwszymi astronomami, a alchemicy

Pierwszymi chemikami.

ZASADY ZACHOWANIA CEN• Trend wykazuje silniejszą tendencję do kontynuacji niż

odwrócenia

• Impet poprzedza cenę

• Trendy kończą się kulminacją kupna lub sprzedaży

• Zakres transakcyjny na przemian rozszerza się i zwęża

• INNE:

• Ceny towarów i obligacji poruszają się przeciwnie

• Ceny obligacji i akcji w tym samym kierunku

• Rosnące ceny obligacji są korzystne dla akcji

• Rynek obligacji zmienia trend wcześniej niż akcji

• Ceny towarów odwrotny kierunek niż $

• Rosnący $ niekorzystny dla cen towarów

• Silna waluta przyciąga inwestorów na rynek akcji

E.Peters Teoria złożoności – wiele rzeczy jest złożonych ale tworzy spójny obiekt lub proces

– drzewo, pismo, koryto rzeki…

Bezwładny motłoch może zmienić się w zwarty tłum i działa tak jakby miał jeden umysł

METODY TECHNICZNE• bar chart - słupki najwyższy i

najniższy kurs dnia

• Świece

• Logarytmiczne wykresy

• WSKAŹNIKI TECHNICZNE:

• Bollinger band

• Świece odwzorowania

• wsparcie i opór

• Trendy

• oscylatory

• momenty rynkowe

• composition approach

• ciągi Fibonacciego

• Chaikin

• Commodity Channel Index

• Directional Movement Indicator

• Hurst exponent (chaos theory)

• Keltner bands

• Money flow

• Moving Average Converegence Divergence

• Moving Average Envelopes

• Parabolic System

• Pivot points

• Point & figure

• Rate of change

• Regression bands

• Relative Strength Index

• Stochstics

• Williams %R

Technical analysis – self-fulfilling prophecy

GRUPOWANIE NARZĘDZI

• Rodzaje wykresów – słupkowe, linowe, punktowo-symboliczne, świecowe

• Skale wykresów – arytmetyczna, logarytmiczna

• Wykresy słupkowe- cena, wolumen, liczba kontraktów

• Podstawowe narzędzia – trendy, kanały, średnie kroczące, oscylatory

• Średnie kroczące – koperty, wstęgi Bollingera

• Oscylatory – CCI, momentum, ROC, MACD, oscylator stochastyczny, %R Williamsa, RSI,

• Cykle

• Fibonacci – linie wachlarza, łuki

• Wilder – RSI, ruch kierunkowy, system paraboliczny, ADX

DEFINICJE ANALIZY

TECHNICZNEJ• metody przewidywania ruchów kursów walutowych i przyszłych

trendów rynkowych za pomocą badania wykresów przedstawiających

dotychczasowe działanie rynku, obejmujące poziom kursów i obrotów,

a jeśli to możliwe, również ilość otwartych pozycji

• analiza techniczna definiowana jest jako proces, którego celem jest

wykorzystanie prawidłowości w kształtowaniu się kursów walutowych

do przewidywania zmian trendów zanim trendy te ulegną odwróceniu

• M. Pring określa analizę techniczna jako sztukę rozpoznawania zmian

trendu we wczesnej fazie i utrzymywania odpowiednich pozycji

inwestycyjnych do czasu, gdy pojawią się dostateczne dowody

świadczące o tym, że trend się odwrócił

• badaniu prawidłowości występujących na rynkach finansowych, a

celem poszukiwania wzorców zachowań rynku jest uwzględnienie

możliwości ich ponownej realizacji w przyszłości

ZAŁOŻENIA ANALIZY

TECHNICZNEJ

• rynek odzwierciedla wpływ wszystkich

czynników określających poziom cen

• istnienie określonych wzorców zachowań

na rynku implikujących przyszłe reakcje

(ruchy mają postać trendów)

• powtarzalność historii (powtarza wzorce)

• Wykresy ceny, wolumeny: liniowe,

punktowe, słupkowe (maks/min), świece

(otwarcie/zamknięcie)

ZASTOSOWANIE ANALIZY

TECHNICZNEJKurs

Czas

Kurs równowagi

trend

spot

Analiza fundamentalna może

przedwczesnie rekomendować

sprzedaż, gdy na rynku pojawia się

overshoot z trendu - ponad kurs

równowagi

Analiza techniczna może zalecać

utrzymanie pozycji ponad kurs

wynikający z równowagi długookresowej

- co wynika z trendu

KLASYCY ANALIZY

TECHNICZNEJ

TEORIA DOW’A• Fundament analizy technicznej.

• Pierwsza zasad teorii to założenie, iż ceny i ich średnie giełdowe dyskontują

wszystko – nawet „ingerencje Boże” – trzęsienia, huragany.

• Druga zasada przedstawia poziomy kursów jako kształtujące się zgodnie z trzema

rodzajami trendu (trend główny-długookresowy, trend wtórny i trend

krótkookresowy) – porównywał do ruchów morza a/ odpływ i przypływ, b/ fale

przypływu i odpływu, c/ fale zwykłe - krótkie.

• 3 fazy trendu głównego:

– Faza pierwsza - faza akumulacji, ruch horyzontalny (dobrze poinformowani inwestorzy

otwierają długie pozycje).

– Faza druga gwałtowny wzrost spowodowany poszerzaniem się grona inwestorów

zachęconych do aktywności dobrymi informacjami rynkowymi.

– Faza trzecia - etap masowego udziału inwestorów w rynku, jak też bardzo dobrych

informacji rynkowych, nasilonej spekulacji, po osiągnięciu szczytowego poziomu,

spekulacja, wyprzedaż waluty przez pierwszych inwestorów

TEORIA DOW’A

• Czwarta zasada - potwierdzenie trendu rynkowego wymaga poruszania

się obu średnich – przemysłowej i kolejowej - w tym samym kierunku.

• Piąta zasadza - obroty na rynku muszą potwierdzać

• Szósta zasada - trend trwa do chwili uzyskania wyraźnego sygnału

odwrócenia. Trudno odróżnić korektę trendzie od zmiany kierunku.

• Zarzuty – analiza Dow daje zbyt spóźnione sygnały – gdy podmioty są

już w fazie wzrostu

TEORIA DOWA

w pierwotnym zamyśle miał to być barometr gospodarki

zasadniczym jej celem jest identyfikacja głównego trendu

teoria wykorzystuje średnie giełdowe i indeksy giełdowe

Średnie giełdowe to suma cen wybranych papierów wartościowych

Notowanych na giełdzie podzielonych przez ich ilość

Teoria Dowa - etapy trendu

Pierwszy etap - akumulacja

Po długotrwałych spadkach inwestorzy rozpoczynają ostrożny

zakup walorów po najniższych cenach od dłuższego czasu

kurs wyhamowuje by w rezultacie zatrzymać się w miejscu


Drugi etap - konsekwentny wzrost cen

• Inwestorzy stopniowo przekonują się do wejścia na rynek

• W prasie pojawia się więcej artykułów na temat pozytywnych danych

makroekonomicznych

• Inwestorzy rozpoczynają coraz odważniejsze zakupy

• Kurs stopniowo przyśpiesza by pod koniec tej fazy

odnotować nawet agresywne wzrosty cen


Trzeci (ostatni) etap - faza aktywności mniejszych inwestorów

• „Mali inwestorzy”, często słabo wyedukowani nie posiadający wystarczającego doświadczenia giełdowego dokonują lawinowych zakupów walorów

• „Duzi inwestorzy” nastawieni na długookresowe lokowanie kapitału

realizują zyski zakupionych na początku drugiej fazy aktywów


• Trend główny spadkowy (bessa) dzieli się również na trzy fazy

Według teorii Dowa koniec hossy jest zarazem początkiem bessy.

Masowe zakupy

wzrost

akumulacja

TEORIA FAL ELLIOTA• 1930 Ralph Elliott (księgowy na kolei) uznał, że zmiana trendu akcji

jest przewidywalna – powtarzalne wzory i mają wartość prognostyczną (uzupełnienie teorii Dow’a)

• Rynek podlega powtarzającemu się rytmowi (cyklowi) pięciofalowego ruchu zgodnie z trendem wzrostowym (5 punktów wzrostowych) i następujących po nim trzech punktów w falach spadkowych

• Są dwa typy fal: poruszające i korektywne

• Fale poruszające mają strukturę 5-cio falową a korygujące 3 falową

• - fale 1,3, 5 wpływają na kierunek a fale 2 i 4 są kontrreakcją

• Ralph Elliot „wszystkie fale tego samego stopnia są zależne od siebie zarówno pod względem czasu jak i ceny”

• formacje fal; 5 punktów fal wzrostu; 3 punkty spadku

FALE ELLIOTA

IMPULS KOREKTA

1

2

3 4

5

Korekta

A

Korekta

B

Korekta

C

FALE ELLIOTA

• Fala A może mieć 5 podfal lub 3 fale

• Korekta B zawsze składa się z 3 fal

• Fala 5 powinna być piątą i jest dłuższa

• Ideałem jest, gdy fala 1=5

TEORIA ELIOTTA

Najważniejszym elementem teorii jest kształt czyli

formacja fali

Elementarny wzór to dwuodcinkowy fragment wykresu

składający się z impulsu i korekty

TEORIA ELIOTTA

FORMACJA ELIOTTA RYNKU ROSNACEGO

FORMACJA ELIOTTA RYNKU MALEJĄCEGO

CIĄGI FIBONACCIEGO• Teorii fal korzysta - odkryta w XII/XIII w. przez Leonardo

Fibonacciego z Pizzy (Liber Abacci – księga kalkulacji 1202) to sekwencja liczb. Sekwencja przedstawiona jest jako ciąg następujących cyfr: 0, 1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34, 55, 89,144, 233, 377... a kolejne liczby ciągu można łatwo obliczyć, bowiem każda z cyfr stanowi sumę dwóch poprzednich. (jak rozmnaża się para królików) – czyli wzrost ekspotencjałowy

• Właściwością przedstawionych liczb w odniesieniu do teorii fal Elliotta jest spostrzeżenie cyfr 3, 5 i 8, dla dowolnego wyrazu ciągu Fibonacciego do wyrazu go poprzedzającego wynosi 1,618, stosunek dowolnego wyrazu ciągu do wyrazu następującego po nim - 0,618, natomiast stosunek dowolnych wyrazów oddalonych od siebie o dwa miejsca - 2,618

• Co oznacza 1/1.618=61,8% oraz 1/2.618=38,2% (opór i wsparcie)

• Wtórne punkty wsparcia i oporu to 23,6% oraz 76,4%

• 5=2^2+1^2 zasada trójkąta prostokątnego ten rodzaj trójkąta jest często spotykany w rozwoju rynku akcji

GENEZA – ZŁOTA REGUŁA

• Złota reguła 1,61803… dlaczego tak interesuje traderów. Znana była w starożytnym Egipcie i Pitagorasowi 570-490 pne. Pierwsza definicja pochodziła od Euclidesa 325-265 pne. Lica Pacioli 1445-1517 - Divina Proportione ilustrowane przez Leonardo da Vinci. Pokazuje jak coś narasta lub zmniejsza się we wszechświecie. Złota reguła –czy to system słoneczny, czy spirala huraganu, muszla ślimaka, Platon 427-347 pne weź linę i podziel ją nierówno w proporcji 1: 1,61. Tradarzy znają ją jako Phi=1,618..

• Współczynnik – logos

• AC:AB ma się tak jak AB:BC – 0,618

• geometryczna proporcja 1:3::3:9.

FIBONACCI GRAPH

• Pokazuje poziomy wsparcia i oporu, sygnalizując krótkoterminowe zmiany kierunku rozwoju cen

• Zakłada, że ceny po np. ruchu w dół na trochę znowu rosną – aby dalej spaść

• To bazuje na sekwencji XII w matematyka Leonardo Fibonacci. Te punkty retracement są: 23,6%, 38,2%, 50%, 61,8%, 76,4% i 100%

• Z liczb 1,1,2,3,5,8,13,21,34,55,89,144,233,377

• Ułamki między tymi liczbami dają: 1, 05, 0,666, 0,6, 0,625, 0,619, 0,618, 0,618

• Przy silnym trendzie odwrócenie jest około 38%, przy słabym zawrócenie jest około 62%

CIĄG FIBONACCIEGO

Suma dowolnych dwóch liczb ciągu jest kolejną jego liczbą

1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34, 55, 89, 144 …….

Po kilku pierwszych wyrazach stosunek dwóch dowolnych

kolejnych wyrazów ciągu wynosi w przybliżeniu 0,618

Pomiędzy liczbami oddzielonymi o dwie pozycje stosunek wynosi

2,618 lub odwrotność czyli 0,382

0,618 jest jedyną liczbą która dodana do 1 daje swą odwrotność

0,618 + 1 = 1/0,618

FIBONACCI GRAPH

38%

50%

62%

A

BA

B

62%

50%

38%

Prawdopodobieństwo w górę Prawdopodobieństwo w dół

FIBONACCI GRAPH

Kurs

high 50

low 42

różnica 8

Fibonacci 8*fibonacci50-D..

delta kursu 8 0,000 0,00 50,00

0,236 1,89 48,11

0,382 3,06 46,94

0,500 4,00 46,00

0,618 4,94 45,06

0,764 6,11 43,89

1,000 8,00 42,00

38,2 % oraz 61,8% to wsparcie oraz opór

23,6%, 50%, 76,4% to są poziomy wtórne

FIBONACCI GRAPH

1 1 2 3 5 8 13 21 34

1

0,5

0,667

0,600

0,625

0,615

0,619

0,618

1

2

1,75

1,667

1,600

1,625

1,615

1,619

1,618

Poprzedni/następny

Następny/poprzedni

TEORIA CAROLANA

n-ta liczba ciągu określająca ilość dni

n-ta liczba ciągu Fibbonacciego

FT nn5,29

T n

F n

TEORIA CAROLANA

Zmiany tendencji na rynku następują w okienkach czasowych

Dzień prognozowany oddzielony jest od dnia zmiany tendencji

ściśle określonym czasem

Wokół każdego prognozowanego dnia rozciąga się tzw. rama czasu

rozpoczynająca się 3 dni przed prognozowanym dniem

i kończąca się 3 dni po

SŁUPKI I ŚWIECE

TWORZENIE WYKRESÓW

• Słupkowe ( bar charts) – kurs najwyższy,

najniższy, otwarcia i zamknięcia

• Intraday, dzienny, tygodniowy miesięczny,

kwartalny, roczny

BAR, CANDLE, LOGARITHMIC

• BAR – poziom w wybranym okresie, najwyższy i najniższy kurs, otwarcie, zamknięcie (skala arytmetyczna, półlogarytmiczna, log)

• Otwarcie, zamknięcie, najniższy, najwyższy

• Punktowo- symboliczne - Symboliczne X – wzrost, O -spadek

• Logarytmiczny wykres – pokazuje nie skalę arytmetyczną lecz logarytmiczną (procentową zmianę)

• Candle – świece, najniższy, najwyższy, otwarcie, zamknięcie, kolory biały/czarny

• Często dodatkowo słupki wolumenów oraz liczby otwartych kontraktów

CANDLESTICKS

• Japońska analiza techniczna – świece

• Twórca legenda Munehisa Homma – handlował ryżem około 1700

• Otwarcie, zamknięcie, najwyższy i najniższy oraz kolor

• Wyższe zamknięcie niż otwarcie – biały

• Niższe zamknięcie niż otwarcie – niebieski lub czarny

• Shadow (ekstrema ceny) i real body (część grubsza)

• Ze świec buduje się figury

Jap. If you wish to know the road, inquire of those who have traveled it

Even a thousend mile journey beginns with the first step

FORMACJE ŚWIECOWE

Cechą formacji świecowych są ich odpowiedniki –

formacje zapowiadające wzrost i formacje zapowiadających spadek

są nazywane odwrotnie, na przykład

gwiazda wieczornej

gwiazda poranna

KONSTRUKCJA ŚWIECY

NAJWYŻSZY

ZAMKNICIE

OTWARCIE

NAJNIŻSZY

NAJWYŻSZY

ZAMKNIĘCIE

ZAMKNIECIE

ZAMKNIĘCIE

NAJWYŻSZYNAJWYŻSZY

OTWARCIE

OTWARCIE

OTWARCIE

NAJNIŻSZY

NAJNIŻSZY

NAJNIŻSZY

BIAŁA ŚWIECA CZARNA ŚWIECA

ZMIANA KIERUNKU

• Zmiana kierunku ku górze bullish

• Zmiana kierunku w dół bearish

HAMMER MŁOT

FORMACJA MŁOTA

HANGING MAN (DOWN)BIAŁY

LUB

CZARNY

DOJI STAR

• Zmiana kierunku (down)

• Zmiana kierunku (up)

FORMACJA SPADAJĄCEJ GWIAZDY

HARAMI CROSS

Harami Cross

Harami Cross

Harami cross

FORMACJA GWIAZDY WIECZORNEJ

FORMACJA GWIAZDY PORANNEJ

3 BLACK CROWS

Three Black

Crows

THREE WHITE SOLDIERS

Three white

soldiers

THREE MOUNTAINS

Three mountains

Odwrotnie – three river bottom

TOP TOWER

Tower top

Lub

odwrotnie

Tower bottom

WOLUMENY

• Wolumeny są jak ciśnienie wody w rurach –

im większe tym silniejsze zmiany

• Wolumeny wspierają wnioski analizy

technicznej – potwierdzają ceny

• Zwykle wzrost wolumenu z białą świecą

oznacza wzrost ceny a wzrost z czarną

świecą spadek ceny

JAP. One arrow is easily broken, but not ten in a bundle

CHARTS

WYKRESY

AKCJOGRAM (wykres liniowy )

• Najprostsza formą przedstawienia danych instrumentu finansowego

• łącząc wartości ceny waloru (np. zamknięcia) powstaje linia prosta.

• przejrzystość

• łatwość interpretacji

• jedyny typ wykresu stosowany w systemie kursu jednolitego.

WYKRES LINIOWY

WYKRES ŚWIECOWYelementy świecy:

• - cena otwarcia

• - cena zamknięcia

• - cena maksymalna

• - cena minimalna

Relacja ceny otwarcia do ceny zamknięcia determinuje barwę świecy

• biały kolor korpusu świec wzrostowych

• kolor czarnego korpus, świec spadkowych

WYKRES ŚWIECOWY

WYKRES SŁUPKOWY

• przekazuje taką samą ilość informacji co wykres świecowy

• zasada budowy analogiczna do świec japońskich – różnica dotyczy

jedynie prezentacji graficznej.

programy transakcyjne oferują możliwość oznaczenia różnymi kolorami

słupków spadkowych, wzrostowych oraz neutralnych

WYKRESY PUNKTOWO - SYMBOLICZNE

• uwzględniają tylko zmiany cen

• budowane są jako kolumny „x” i „o”

odpowiadające określonym wcześniej ruchom cen

• pozwalają zauważyć wahania w specyficznych okresach zagęszczeń

• interpretacja ich jest podobna do wykresów słupkowych

• wyjątek stanowi sposób pomiaru wybicia ceny

WYKRESY KAGI

Do konstrukcji wykresu używa się trzech rodzajów linii

• grubej

• cienkiej

• poziomej (zwanej linią załamania)

ważną rolę odgrywa wielkość odwrócenia (minimalna zmiana ceny)

Umożliwia umieszczenie w następnej kolumnie linii odwrotnej

informującej o zmianie trendu.

WYKRESY KAGI

WYKRESY KAGI

• Wykres przełamania trzech linii (Three Line Break) składa się z

prostokątów o różnej wysokości umieszczonych w osobnych

kolumnach

• Każdą kolejną linię dodaje się do wykresu po osiągnięciu

kolejnego maksimum lub minimum.

• W sytuacjach gdy cena zamknięcia jest równa z ceną otwarcia

wykres pozostaje bez zmian.

WYKRESY KAGI

SKALE WYKRESÓW

Do tworzenia wykresów giełdowych stosuje się skale:

• ARYTMETYCZNĄ - ceny oddalone o taką samą jednostkę

• LOGARYTMICZNĄ - odległości pomiędzy jednostkami cenowymi

odpowiadają ich zmianom procentowym

WYKRES LOGARYTMICZNY

• Wykres arytmetyczny – dystans pokazuje

zmianę absolutną wartości

• Wykres logarytmiczny pokazuje - dystans

zmianę procentowa ceny

WYKRESY

• Pojedynczego instrumentu

• Wielu instrumentów oraz spread między ich

cenami

• Sezonowości

ŚRENIE RUCHOME

ŚREDNIE RUCHOME

• Średnie ruchome to najstarsze narzędzia analizy technicznej

• Im dłuższy okres analizy tym mniejszy wpływ na bieżącą cenę im krótszy tym wpływ większy

• Średnie wygładzają trendy 5 dni, 9, 30, 50 dni, rzadko 200 dni

• Średnie ruchome pokazują linie wsparcia i oporu

• Złote skrzyżowanie to przecięcie długich i krótkich średnich ruchomych

ŚREDNIE RUCHOME

• Średnie kroczące to narzędzia do wygładzania danych w celu wykrycia trendu – niwelator odchyleń

• Eliminują krótkoterminową zmienność

• Do średnich bierze się zwykle środek dnia

• Często średnie dodatkowo waży się

• Przecięcie średnich – dwóch, trzech

• Średnie wskazują na kierunek ale nie mierzą siły

• Nie pokazują stanu wyprzedania lub wykupienia

• Rodzaje– Proste (ta sama waga dla każdej ceny)

– Ważone (malejąca waga wstecz dla cen)

– Wykładnicze (daje większą wagę cenom z ostatniego okresu)

ŚREDNIA RUCHOMA

kolejna wartość średniej arytmetycznej

kurs i-tego aktywu

k przesunięcie średniej ruchomej

k

n

knii

n

xx

1

xn

xi

ŚREDNIA RUCHOMA

generuje dobre sygnały pod warunkiem dobrania

odpowiedniego parametru średniej

• Sygnał kupna (K) zostaje

wygenerowany, gdy linia kursu

przebija od dołu niemalejącą

średnią.

• Sygnał sprzedaży (S)

zostaje wygenerowany,

gdy kurs przebija od góry

nierosnącą średnią.

Prosta

Expotencjałowa

ważona

ŚREDNIE RUCHOME

• System dwóch średnich ruchomych – długiej i krótkiej R.Donchian (20 dni i 5 dni)

• Tu max (x dni najwyższe) i min (x dni najniższe); linia pomarańczowa, linia niebieska.

• System trzech średnich ruchomych długiej, średniej i krótkiej (R.C.Allen 18, 9, 4 dni)

• System czterech średnich – dwie pary, pierwsza identyfikacja trendu, druga szybsze - moment inwestycji

• Często różnice stosuje się jako oscylatory

• Czasem stosuje się filtry – nakłada się warunek na zmianę wartości – aby ignorować przecięcia bez znaczenia

ŚREDNIA RUCHOMA

• Porównuje się kursy dzienne oraz średnie ruchome

dla 5 i 15 dni. Zielone punkty sugerują zakup a

czerwone sprzedaż waluty

• Zielone punkty, gdy średnia krótsza wyprzedza

średnią dłuższą od dołu (zmiana trendu)

• Czerwone punkty, gdy krótsza średnia przecina

dłuższą średnią od góry (zmiana trendu)

WYKORZYSTANIE ŚREDNICH

• KOPERTY

• WSTĘGI BOLLINGERA

• FIBUNACCI

• OSCYLATORY

DYWERGENCJE

• Dywergencja – kiedy cena osiąga maksimum lub minimum a wskaźnik techniczny np. jakiś oscylator nie

• Pierwotne podstawy z podejścia DOW’a np. różnice między cenami akcji a indeksami transportu lub produkcji

• Dywergencji można szukać na średnich ruchomych lub na oscylatorach

• Dywergencje stanowią sygnał zmian

• Dywergencje mogą mieć charakter seryjny np. pojawiają się trójkątami

• Trudno stwierdzić czy zmiana trendu następuje po jednej, czy po serii dywergencji

• Np. dywergencje między średnią przemysłową, czy S&P lub olejem opałowym i ropą etc.

MOVING AVERAGE

DIFFERENTIALS

• Różnice w średnich ruchomych np. różnica średniej z ostatnich 4 dni w stosunku do średniej z poprzedzających 4 dni

• Te dwie linie odejmuje się i to pokazuje oscylację wokół wartości = 0 i sygnalizuje zmianę momentu, kiedy przekracza linię 0

• Gdy powyżej 0 moment pozytywny, gdy poniżej moment negatywny

TRENDY

TREND

• „Zawsze dokonuje transakcji zgodnie z

kierunkiem trendu”, „Nigdy nie walcz z

trendem”, „Trend jest Twoim

sprzymierzeńcem”

• Kierunek wyznaczają szczyty i dołki

• Trend główny, średni i krótki (DOW)

• Linie oporu (góra) i wsparcia (dół)

POJĘCIE TRENDU

Trend – linia przebiegająca regularnie,

zmiany zachodzące mają charakter ewolucyjny

a nie rewolucyjny

TRENDY

ZASADA: NIDGY NIE WALCZ Z TRENDEM

Market is never wrong

ANALIZA TRENDU

• Szczyty, nazywane są poziomem wsparcia a ich

istota określa wysokość kursu walutowego, przy

którym zainteresowanie ze strony kupujących jest

na tyle silne, aby przezwyciężyć presję

sprzedających i w rezultacie powstrzymać spadek.

• Dna - linia oporu, która stanowi poziom cen, gdzie

z kolei presja ze strony sprzedających jest

silniejsza od popytu, co powoduje cofnięcie się

poziomu kursów walutowych

Don’t forget old support and resistance levels

IDENTYFIKACJA TRENDU

wzrostowy spadkowy

Przełamanie trendu Head and shoulders

Rosenberg 1996

Jap. It is what all eyes see and what all fingers point to

TREND ROSNĄCY

TREND MALEJACY

LINIA WSPARCIA

LINIA OPORU

KANAŁ TRENDOWY

Kanał trendowy to granice w których poruszają się ceny w czasie

Zidentyfikowanie kanału trendowego umożliwia:

określenie tendencji

określenie punktów będących sygnałami kupna i sprzedaży

WSKAŹNIKI ANALIZY

TECHNICZNJ• Bardziej zaawansowana technika to filtrowanie trendu

• Średnia ruchoma (średnia krocząca) - wskaźnik uzyskany

w efekcie uśrednienia wartości szeregu pierwotnego -

wygładzanie szeregu kursów - określenie kierunku trendu

jak i rozpoznanie sygnałów jego odwrócenia. Główną

wadą zastosowania średniej kroczącej jest jej opóźnienie w

stosunku do ruchu cen. (średnia ruchoma arytmetyczna

(prosta), średnia ruchoma ważona oraz średnia ruchoma

wykładnicza)

• Filtr dziennego zakresu kursów walutowych

• Filtr procentowy (kwotowy)

• Filtr czasowy

ANALIZA TRENDU

• trend wzrostowy, oznaczający sytuację, gdy seria

kształtujących go szczytów i den położona jest

coraz wyżej,

• trend spadkowy – gdy szczyty i dna układają się

stopniowo coraz niżej,

• trend boczny, zwany trendem horyzontalnym,

• konsolidacja lub brakiem trendu, oznacza ułożenie

szczytów i minimów na zbliżonym poziomie

• trendy główne (trendy podstawe), trendy wtórne

(średniookresowe) oraz trendy krótkookresowe

Be a trend follower not a trend predictor

Waiting for the right moment is virtous and essential

ANALIZA TRENDU

• Trend jest definiowany w kontekście czasu

• Średnie kroczące pozwalają stwierdzić, czy

trend jest rosnący, malejący czy boczny

• Szukanie punktów wybicia z kanału trendu

Szukanie rozwiązania przy pomocy jednego wskaźnika – to jak rozwiązanie problemu

przez odnalezienie świętego Graal’a

IZOLOWANIE TRENDÓW

GŁÓWNYCH

Filtr trendu

Long term

Short term

kurs

czasBadania wykazały, że średnia ruchoma dawała 75% rekomendacji ze stratą a 25% z zyskiem

ANALIZA TRENDU

4 dniowa

Średnia

krocząca

9 dniowa średnia krocząca

18 dniowa średnia krocząca

TREND

SPADKOWY

TREND

BOCZNYTREND

BOCZNY

KANAŁ TRENDOWY

Kanał trendu to granice, w których poruszają się ceny w czasie

Zidentyfikowanie kanału trendu umożliwia:

określenie tendencji

określenie punktów będących sygnałami kupna i sprzedaży

ZNIŻKUJACY KANAŁ TRENDOWY

HORYZONTALNY KANAŁ TRENDOWY

WACHLARZ

1

2

3

Przełamanie 3 linii oznacza najczęściej odwrócenie linii trendu

KANAŁ TRENDU

LUKI CENOWE

• Luki cenowe to obszary na wykresie, w których nie dokonano żadnych transakcji

• Luka wyczerpania

• Luka ucieczki

• Luka startu

TRENDY

KRZYWE PARABOLICZNE

KRZYWE PARABOLICZNE

• Formuła – Welles Wilder

• Narzędzie do gry z trendem

• Wzór zawiera element czasu

• Krzywe paraboliczne pokazują moment odwrócenia trendu (moment stop)

• Stop & Reverse – zatrzymaj się i odwróć …pozycję

• Trzeba wybrać punkt rozpoczęcia analizy

PTPS: SAR –STOP AND

REVERSAL POINT (SYSTEM

PARABOLICZNY)• Pozycja jest odwracana, gdy cena sięga linii obrony

• Przyspieszanie linii trendu po wstępnym wolnym okresie

• Kiedy trend zaczyna się punkty SAR poruszają się z małymi przyrostami, gdy trend stabilizuje się punkty SAR są odsunięte dalej od siebie. To wynika z acceleration factor AF. Zaczyna się on od 0,02 i rośnie co Δ= 0,02 do ekstremum cenowego

• SAR jutro=SAR dziś+AF(najwyższy kurs dziś – SAR dziś)

• Ten system zakłada, że inwestorzy stosują stop loss

BLOOMBERG TRENDER

• Wykorzystuje dzienne zmiany zakresu cen i używa Average True Range oraz nowe szczyty i dna. Odnosi się Expotential Moving Average, Mid Point oraz Standard Deviation. Efektem są wskaźniki trendu podobne do średniej ruchomej lub Donchian Channels.

• Zielona wskazuje wsparcie, czerwona opór. Gdy kurs łamie opór to sygnał zakupu

• Zmiana trendu, gdy ceny przetną wsparcie lub opór

BLOOMBERG TRENDER

• Najpierw kalkuluje się Expotential Moving

Average (M P) i Expotential Moving

Average (TR) do tego dodaje się lub

odejmuje połowę Expotential Moving

Average(TR) do Expotantial Moving

Average(MP) = Adjusted Modpoint

• Trender kalkuluje odchylenie standardowe i

dodaje +- 1S do ADjusted Modpoint

BLOOMBERG TRENDER

• W efekcie pokazuje się wsparcie i opór

• Jeżeli na tym samym wykresie zrobi się 3

trendery – krótki, średni i długi to pokazują

się punkty zwrotne trendu

HURST EXPONENT GRAPH• KAOS (CHAOS) – używa historycznych cen do predykcji

cen przyszłych przyjmując, że ceny zmieniają się dłużej niż wynika to z losowości kroczącej

• Pokazuje 3 wykresy: ceny, Hurst exponent, skumulowany zysk z inwestycji w instrument – sygnał zakupu zielony, sprzedaży czerwony

• Tu odrzuca się teorię random walk i efektywności rynków E.Fama, że stare ceny nie mogą być podstawą do wnioskowania o przyszłych cenach i bazuje się na wykazywanych statystycznie anomaliach przeczących teorii rynków efektywnych – Teoria Chaosu – która mówi, że rynki są dynamiczne, a więc przyszłe zmiany cen mogą wynikać z dynamiki z przeszłości

• Gdyby teoria portfolio była prawadziwa to Hurst Exponent powinien wynosić 0,5 – jednak ruchy cen są trwalsze w czasie

HURST EXPONENT GRAPH

• Hurst exponent graph mierzy trwałość i nietrwałość ruchów cen

w czasie, a więc prognozuje ceny z persistence trendu

• Trend patrzy wstecz ale persitence (non-linear) w przód

• May Ch.Nonlinear pricing:theory&aplications,Wiley,1999

tentantypersismniejgdy

persistentseriawyżyżsgdy

Hwalkrandomgdy

aczynnikprzezanyprzyspiesztXprocesatX

skalujacyczynnikaH

ataHtX

5,0

)()(

/1

)(

1)(

KELTNER BAND

• Oscylator - Chester Keltner – podobnie jak Bollinger bada odchylenia od średniej (envelope)

• Gdy cena odchyla się od średniej oczekuje się powrotu

• Górna granica to 10 dni średnia ruchoma + 10 dni średnia ruchoma różnicy najwyższy – najniższy kurs

• Dolna granica to 10 dni średnia ruchoma - 10 dni średnia ruchoma różnicy najwyższy – najniższy kurs

PASMO BOLLINGER• John Bollinger band – pokazuje punkty wsparcia i oporu ze

zmienności cen akcji (odchylenie standardowe), czyli liczy odchylenia standardowe od średniej ruchomej (zwykle 2 odchylenie standardowe) czyli 95%, że kurs zostanie w paśmie

• Gdy mniejsza zmienność pasmo jest węższe, gdy większa –pasmo szersze

• Zwykle dwa odchylenia standardowe a średnia ruchoma dla 20 dni

• Często używane z Relative Strength Index RSI lub Moving Convergence/Divergence

• J.Bollinger sugerował, że duża zmiana ceny poprzedzana jest przez okres bardzo małej zmienności

kupuj

sprzedaj

PRZYKŁADOWY CZAS

WYBICIA Z KANAŁU

RYNEK DNI RYNEK DNI

KAKAO 18 SOJA 57

KUKURYDZ

A

38 PSZENICA 22

CUKIER 40 WIEPRZOWI

NA

38

BAWEŁNA 70 OLEJ

SOJOWY

42

SREBRO 4 WOŁOWINA 13

MIEDŹ 29 SKLEJKA 48

ACCUMULATION

DISTRIBUTION OSCILLATOR

• ADO – używa analizy zmian RSI - relative strenght index, do określenia kierunku

• Dodaje do dystansu open to high low to close, dzieli się przez 2 i mnoży przez 100

• Zmiany między 100 a 0.

• Kierunek dół lub góra pokazuje wcześniej możliwą zmianę trendu

• Gdy wartość średnia to trendu boczny

AUTOREGRESJA

• Wsparcie lub opór kalkuluje się dodając i

odejmując dwa odchylenia standardowe

(95% prawdopodobieństwa w rozkładzie

normalnym)

• Gdy cena przebija limity indykacja zmiany

trendu np. ponad +2 S oznacza wzrost

popytu przy niedostatecznej podaży

WSKAŹNIKI ANALIZY

TECHNICZNEJ & OSCYLATORY

WSKAŹNIKI ANALIZY

TECHNICZNEJ• Oscylator - matematycznie określona miara impetu rynkowego,

a więc tempa, w jakim rynek przyspiesza bądź zwalnia, będąca pomocną w określaniu z wyprzedzeniem przyszłych zmian kursów walutowych i identyfikacji punktów zwrotnych na rynku.

• Pokazuje nie na wartość kursu ale na jego zmianę – a więc może mieć wartości dodatnie i ujemne

• Moment czyli sygnał to przejście przez oś 0

• Oscylatory mają charakter pomocniczy

• Zastosowania – kiedy osiągają skrajne wartości – rynek wykupiony (góra) lub wyprzedany (dół)

• Kiedy dywergencja, czyli rozbieżność między oscylatorem a ruchem cen

• Przecięcie poziomu 0

OSCYLATORY

• Wyróżnia się wskaźnik siły względnej RSI

(ang. relative strenght index), oscylator

MACD (ang. moving average convergence

divergence), wskaźnik zmian ROC (ang.

rate of change), oraz momentum

RSI (Relative Strength Index)

(wskaźnik relatywnej siły)

Nazywany wskaźnikiem wewnętrznej

siły akcji.

Pokazuje stan rynku z punktu widzenia

sił popytu i podaży.

Wzmocnieniem sygnałów jest

wzajemne położenie linii wskaźnika

i linii sygnałowej

średni wzrost kursu z k dni

RS= ---------------------------------

średni spadek kursu z k dni

RSRSI

1

100100

RSI

• Sygnał kupna (K) zostaje

wygenerowany przy wzroście

wskaźnika ponad poziom

wysprzedania.

• Sygnał sprzedaży (S) zostaje

wygenerowany przy spadku

wskaźnika poniżej poziomu

wykupienia.

RELATIVE STRENGTH INDEX• Indeks siły względnej – oscylator (waha się od 0-100)

• RSI – pokazuje historyczną relację cena/zysk – bierze się ceny zamknięcia oraz yields – trochę jest to jak analiza czynnika dla futures prices (opr. Welles Wilder 1978)

• Liczy się ile razy poruszał się od średniej w górę i od średniej w dół np. W ciągu 14 dni 10 w górę 4 w dół

• RSI mierzy szybkość kierunkowej zmiany cen, szybki wzrost w górę może sugerować nadmiar zakupu (RSI>70%), gdy RSI<30% sugeruje nadmiar sprzedania

• Powyższe daje sygnał do sprzedaży lub zakupu

dnispadeksredni

dninpgorewwzrostsredniRS

RSdolwsrednia

górewsredniaRSI

14

14

}{1

100100

RELATIVE STRENGTH

INDICATOR

• Wykresy mogą być tygodniowe dla długich

trendów

• lub

• Dzienne: Relative Strength RS= (średnia 14

dni closes up)/(średnia 14 dni closes down)

70

30Załamanie

ruchu

sprzedaj

kupuj

RELATIVE STRENGTH

ANALYSIS

• Analiza zachowania akcji w stosunku do

benchmarku np S&P-500

• Czy akcje przebijają indeks, czy leżą

poniżej indeksu

• Linia trendu pokazuje wsparcie i opór F

STOCHASTIC

• George Lane 50-te- Oscylator stochastyczny bada relacje nadwyżki zakupu do nadwyżki podaży – pozwala identyfikować swing w kursach

• TASC GRAPH – mierzy szybkość zmiany cen dla identyfikacji nadmiaru zakupu lub sprzedaży

• Są dwie linie %K (raw stochastic) oraz %D (średnia ruchoma ze średnich ruchomych)

• Analizuje różnicę w średnich ruchomych np. 4 dni (last close i low price z N dni) =K%

• K%=[(close)-(low z N)]/[(high z N)-(low z N)]

• D% wygładza trend dla ilości w danym okresie

• DS.% średnia ruchoma z D%

• DSS% średnia ruchoma z DS.%

• 70% lub 80% (%K) oznaczać będzie overbought, 20% lub 30% (%D) oversold

%K

Przecięcie lewostronne

K% szybciej niż D%Przecięcie prawostronne

K% wolniej niż D% Kolano – silny

rynek

Łokieć – słaby

rynek

Szczypce zapowiedź

Przecięcia D% z K%

Hak zagięcie K%

Poprzedzające przecięcie

STOCHASTIC

70

30

WILIAMS %R• Należy do rodziny oscylatorów stochastycznych

• WLPR = Larry Wiliams %R służy badani nadmiaru sprzedaży lub kupna - oscylator

• Kalkuluje różnicę między ostatnią ceną closing a najwyższą z najwyższych relatywnie do rozpiętości cen w okresie – R zmienia się od -100 do 0

• Nadmiar zakupu gdy >-20

• Nadmiar sprzedaży gdy <-80

• Prównanie Williams %R z ceną daje też możliwość identyfikacji zmiany momentu

)(

100*)sin(%

okresiewcenanajniżajnokresiewcenanajwyzsza

gclodzisokresiewcenanajwyzszaRWilliams

WILLIAMS %R

MOVING AVERAGE

CONVERGENCE/DIVERGENCE

• Opracował Gerald Appel 1979- MACD indicator/oscylator mierzy ekspotencjałowo ochylenia cen w krótkim okresie lub tzw. Strukturalne zmiany w trendzie

• 2 linie zestawiane z 3 ekspotencjałowych średnich ruchomych

• Pierwsza różnica ekspotencjałowych średnich ruchomych dla 26 i 12 dni

• Druga powstaje ze średniej ruchomej ekspotencjałowej 9 dni (linia sygnałowa) minus linia pierwsza

• Wartość wykładników 0,15, 0,075 0,2 (9dni)

• Przecięcia są wskazaniami do transakcji

MACD (Moving Average Convergence Divergence)

(zbieżność i rozbieżność średnich ruchomych)

Jest jednym z najczęściej używanych

wskaźników. Jego popularność wynika

z możliwości wykorzystania wskaźnika

zarówno w okresie stabilizacji jak i

wzrostów czy spadków cen.

Wskaźnik

- rosnący powyżej zera świadczy

o rynku wzrostowym.

- malejący poniżej zera świadczy

o rynku malejącym

21 kk xxMACD21 kk xxMACD

nnne xkk

xx22

1

21 , kk xx średnie wykładnicze

nex wielodniowa średnia wykładnicza

nx wielodniowa średnia arytmetyczna

nx cena akcji na n-tej sesji

lub

MACD

Za linię równowagi dla MACD

przyjmuje się poziom zerowy.

Sygnał kupna (K) zostaje

wygenerowany, gdy MACD

przebija od dołu niemalejącą

linię sygnałową.

Sygnał sprzedaży (S) zostaje

wygenerowany, gdy MACD

przebija od góry nierosnącą

linię sygnałową .

MOVING AVERAGE

CONVERGENCE/DIVERGENCE

REX OSCYLATOR

• Mierzy zachowanie rynku w pobliżu otwarcia – rozstęp najwyższych i najniższych wartości tego samego słupka

• Najwyższa wartość minus zamknięcie

• Duża rozbieżność wskazuje na słabość wskaźników (i rynku)

• REX to jest średnia ruchoma n okresów TVB

• True Value Bar wskazuje jak zdrowy jest rynek. Wskaźnik może pokazywać jak buduje się przełamanie trendu

• TVB= (close-Low)+(close-Open)-(high-close ,lub:

• =3*close-(Low+Open+High)

WSKAŹNIKI ZMIENNOŚCI

• Wiele wskaźników pokazuje zmienność – nawet

takie jak RSI, DMI,CSI, krzywe paraboliczne etc.

• Podstawą jest badanie zakresu zmiany – np.

Wilder True Range

– Maksimum- minimum

– Wczorajsze zamknięcie – dziś maksimum

– Wczorajsze zamknięcie – dziś minimum

• Po uśrednieniu z kilku dni – Average True Range

WSKAŹNIK RUCHU

KIERUNKOWEGO - DI• J.Welles Wilder Jr New Concepts in Technical Trading Systems, 1978

• DI – dla trendu wzrostowego maksimum cenowe dziś > od maksimum cenowego wczoraj

• DI - dla trendu spadkowego, gdy cena dziś jest niższa od najniższej wczoraj

• Directional movement DM – wartości +DM i –DM są uśredniane i dzielone przez wartość prawdziwego zakresu zmiany

T1 T2

+DM

-DM

DIRECTIONAL MOVEMENT

INDICATOR – DMI WSKAŹNIK

KIERUNKU • Twórca J.Welles Wilder – współczynnik mierzy

kierunkowe zmiany cen. Zakłada się, że wzrost jest wtedy, gdy kurs z dziś jest wyższy niż kurs z minionych dni. I odwrotnie z trendem w dół.

•

)(

)(

:

:

)(

)(

RangeTruezsrednia

wsteczdniNdlaDMzsredniaDMI

DMDla

kierunkowyruchpozytywnyDM

wczorajzamkniecieadzisnajnizszyroznica

wczorajzamknieciakursadzisnajwyzszyroznica

dniakursnajnizszydniakursnajwyzszy

zwartoscnajwiekszaTR

RangeTruezsrednia

wsteczdniNdlaDMzsredniaDMI

DIRECTIONAL MOVEMENT

INDICATOR – DMI WSKAŹNIK

KIERUNKU• Wilder, J,Wells:New concepts in Technical Trading Systems, Greensboro,

Trend Research,1978

• W uproszczeniu Wilder sugeruje:

• kupować, gdy linia indeksu +DMI zielony przecina w górę indeks –DMI czerwony

• Sprzedawać, gdy +DMI zielony przecina od dołu czerwony

• Average directional movement index ADXR mierzy siłę trendu a nie kierunek (poziom wyższy od 15 oznacza wystepowanie trendu)

• Oblicza się dwa wskaźniki: sumy DIsum oraz różnice DIróż

• DX=(DIróż / DIsum )*100

• ADX to linia średniej 14 dni z +DMI minus –DMI

• ADX ponad 20 sugeruje trend poniżej zmianę

AVERAGE TRUE RANGE

• Oscylator Welles Wilder:

• Bierze pod uwagę największą z 3 wartości:

– Najwyższa minus najniższa

– Najwyższa dziś minus wczorajsze zamknięcie

– Najniższa dziś minus wczorajsze zamknięcie

• ATR jest potęgową średnią. Bada szczyty i dna

• Wilder proponował średnią 14 dni – dziś się stosuje 2 do 9 dni – system dla krótkiego okresu

• Dobrze wyrażać w % zmiany

FEAR & GREED

• To jest Average True Range oraz nowe szczyty i dna dla danych dni w stosunku do poprzedniego dnia. Ten oscylator wskazuje zmienność cen wspomagającą okresy byka i niedźwiedzia. Dyskontuje nowe informacje napływające od zamknięcia wczoraj do otwarcia dziś

• Czyli spread średniej ruchomej True Range dni w górę oraz True Range dni w dół

• Zielony (greed) wskazuje, że byki kontrolują, a czerwony (fear), że niedźwiedzie

• Litera A oznacza ALERT – zmiana sentymentu

• Analiza dłuższa to 7-10 dni, krótka 2-4 dni

FEAR & GREED

• Kupuj, gdy czerwony zamienia się w

zielony – odwrotnie sygnał sprzedaży

• Odwrócenie trendu, gdy FEAR jest najniżej

a cena bieżąca wyżej i odwrotna zmiana dla

zielonego GREED

• Gdy FEAR lub GREED wystrzela najwyżej

to sygnał zmiany trendu

COMMODITY CHANNEL INDEX

• Indeks kanałowy (Donald Lambert 1980)

• Wiąże wskaźnik z teorią cykli

• Oscylator CCI mierzy odchylenie kursu od średniej ceny –sygnały odchylenia

• Oscyluje +-100, ponad 100 nadmiar kupna poniżej -100 nadmiar sprzedaży

• Złożone liczenie (cena najwyższa, najniższa, zamknięcia /3), później średnie odchylenie od wartości kroczącej, dalej mnożona przez stałą Lamberta, dzielona przez różnicę zwykłej średniej i 3 cen z dziś

• Stała Lamberta powoduje, że 70-80% oscyluje między +-100

WSKAŹNIK ZMIAN – RATE OF

CHANGE - ROC

• Podobny wskaźnik do impetu

• ROC=100*Pt/Pt-n

• Poziom 100 wyznacza poziom referencyjny

• Sygnały przecięcia trendu z linią 100

RATE OF CHANGE - ROC

• Stopa zmiany kursu – pokazuje zmiany, które wyławiają momenty zmiany kierunku przyrostu lub spadku kursu wskazując na kupno lub sprzedaż

• Inny wariant (Bloomberg)

• ROC=(close dziś-close*ilość dni wstecz/close*ilość dni wstecz)*100

• Wartość dodatnia wskaźnika oznacza wzrost kursu, negatywna spadek (absolutne wartości)

ROC (Rate of change)

wskaźnik szybkości zmian

Jest miarą tempa ewolucji kursu akcji

Ma co najmniej dwa zastosowania:

wyznacza poziom wykupienia i

wyprzedaży

umożliwia badanie dynamiki wzrostu

(spadku) kursów

cena akcji na n-tej sesji

cena akcji na sesji

o k wcześniejszej od n

%1001xx

kn

nROC

xn

x kn

ROC

obok MACD najczęściej używany wskaźnik analizy technicznej.

Do analizy tego wskaźnika

Konieczne jest wyznaczenie

poziomów: wykupienia i wysprzedania

Poziomy te powinny być tak

wyznaczone, aby w obszarze

między nimi znajdowało się

ok.90% przebiegu wskaźnika.

Górne ograniczenie obszaru -

poziom wykupienia,

Dolne ograniczenie obszaru –

poziom wysprzedania.

RELATIVE PERCENT GRAF

• Pokazuje zmiany procentowe tempa

wzrostu

MOMENTUM

• Wskaźnik Momentum bada zmianę netto ceny w różnych punktach wykresu

• Pomarańczowa linia liczy cenę zamknięcia dziś i 10 dni wstecz

• To konfrontuje się z 5 dniową średnią ruchomą linii Momentum

• Ich przecięcie jest sygnałem, albo sentymentu byka, albo niedźwiedzia

OSCYLATOR ŚREDNICH

Przecięcie poziomu zera jest równo-

znaczne z przecięciem się

odpowiednich średnich.

W praktyce sygnały te są spóźnione.

Linie sygnałowe oznaczają linie

wykupienia i wysprzedania.

średnia okresowe

średnia okresowe

k > n

x

xx

k

knOS

xn

xk

OSCYLATOR CHAIKIN

• Oscylator Marc Chaikin – oscylator średnich ruchomych wskaźnik akumulacja/dystrybucja – bada relację wolumenów i cen

• Założenie - wzrost wolumenów potwierdza trend

• Krzywa CHKO =ADL= {[(close-low)-(high-close)]*volume}/(high-low)

• Chaikin oscylator=(3 dniowa średnia ruchoma ADL) – (10 dniowa średnia ruchoma ADL)

• Marc Chaikin interpretował – zmiana, gdy zmieniała się relacja cena wolumen

• Akumulacja – gdy przekraczano punkt średni i dystrybucja, gdy dana akcja schodziła poniżej punktu średniego

• Wzrost wolumenu sprzyjał wzrostowi cen, a spadek spadkowi

• Kupować, gdy cena przebija 14 dniową średnią}

Tu słupki wolumenów dla akcji

Dla kursów walut brak

ON BALANCE VOLUME

• Joe Granville – teoria wolumeny mierzą aktywność i wskazują na sentyment rynku

• Duży wolumen zakończony wzrostem oznacza byka

• Duży wolumen zakończony spadkiem oznacza byka

• Konstrukcja wskaźnika, gdy dzień kończy się wzrostem wolumeny kumuluje się, gdy spadkiem wolumen się odejmuje

OBV (On Balance Volume)

(wskaźnik bilansu, siła bilansu, równowaga wolumenu)

Wadą OBV jest brak informacji

o popycie i podaży popartych siłą

nabywczą w momencie gdy rynek

jest zrównoważony

Obrót z każdej sesji giełdowej

jest kumulowany

na plus lub minus

w zależności od tego

czy cena akcji

wzrosła czy spadła

VOLUME

• Interpretacje:

• Wzrost wolumenu i cen = silny wzrost

• Wzrost wolumenu i spadek cen = silny spadek

• Spadek wolumenu i wzrost cen = słaby wzrost

• Spadek wolumenu i cen = słabe wycofywanie

VOLUME

• Histogram aktualnego wolumenu w

porównaniu ze średnim wolumenem z

ostatnich x lat

• Zielone – większe wolumeny, czerwone

mniejsze od średniego

BLOOMBERG

DEMARK INDICATORS

DEMARK WSKAŹNIKI

• Tom DeMark szukał metod momentu

zmiany trendu spadkowego i antycypacji

zmiany

• Najpopularniejsze TD Sequential, miał

sygnalizować koniec trendu

• Jest około 25 wskaźników TD

SUPPORT & RESISTANCE

PIVOT GRAPH

• PIVG – wskazuje na opór i wsparcie

• Używany przez handlujących futures

• Bada się punkty PIVOT i relację, gdzie jest

rynek w stosuku do tych punktów resistance

& support (R1,R2..S1,S2)

OPPENING RANGE

• Wskaźnik, który pokazuje budowanie się popytu i podaży

• Dwie linie

• Zielona najwyższe punkty z pierwszych 5 słupków danego dnia

• Czerwona najniższe punkty z pierwszych 5 słupków danego dnia

• Co dziesięć minut przesuwa linie po nowych transakcjach

SEASONALITY

FINANCIAL RATIOS

ICHIMOKU

LUB CLOUD CHART

ICHIMOKU

• Tajemnica Zachodniej analizy technicznej preferowana przez Azjatów

• Azjatyckie podejście Kung Fu pokazuje różne style – Biały Żuraw, Pijana Małpa etc

• Ichimoku to jak stanie na szczycie góry i obserwowanie rynku – lecz zamiast ciosów używa się średnich ruchomych i przesunięć

• „Kupuj, gdy cena jest ponad chmurami a słońce świeci jasno”

• „Sprzedawaj, gdy cena nie ma wsparcia gór i pada deszcz”

• Ichimoku = „Spojrzenie człowieka z gór” opisał w 1969 Goichi Hosoda w podręczniku ale teoria była już znana

ICHIMOKU

• Basowe sygnały kupuj/sprzedaj

• 7 linii:– Czerwona – conversion line

• =(highest high+lowest low)/2 ostatnie 9 dni

– Zółta – base line• = (highest high +lowest low)/2 ostatnie 26

– Szara – lagging span• = closing price 26 dnie wcześniej

– Pomarańczowa – leading span 1• = (base line + conversion line)/2 na 26 dni naprzód

– Zielona – leading span 2• =(highest high + lowest low)/2 przesunięte 26 dni naprzód

– Cloud• Powierzchnia niebieska

– Proce – wykres świecowy

ICHIMOKU CHARTS

• Tworzy wykres z 26 dni w przeszłości i 26

dni przyszłych wokół ceny bieżącej

• Wykresy Ichimoku są kombinacją

indykatorów trendu

• Linia konwersji, gdy różowa przecina żółtą

• Lagging span, gdy szara przecina linię ceny

• Gdy linia ceny przecina Cloud (niebieską)

ICHIMOKU

• CONVERSION LINE przekraczana od góry przez

BASE LINE kupuj – odwrotnie sprzedaj

• LAGGING SPAN > CLOSING PRICE kupuj

• CLOUD gdy LEADING SPAN 1 jest ponad

LEADING SPAN 2 to jest sygnał wzrostu runku,

odwrotnie spadku

• Do tego wykres świecowy oraz figury DOJI,

HAMMER, STAR etc

McCLELLAN OSCILLATOR

• Stworzony przez Sherman McClellan – różnica

między rosnącą i malejącą ilością emitowanych

akcji danej spółki

• Pokazuje ilość akcji w celu określenia siły lub

słabości akcji

• Silny byk to dużo akcji i mały ruch cen w górę

• Słabnący byk to mała ilość akcji ale duży wzrost

ceny – wrażenie silnego wzrostu

MONEY FLOW

• Bazuje na teorii, że cena rośnie z napływem

pieniędzy

• Bada się:

• Góra= cena * wolumen oraz napływ

pieniądza

• Dół= cena * wolumen minus napływ

pieniądza

IMPET

• Prosty wskaźnik – prosty, daje wskazanie trendu ale i szybkości wykupienia lub wyprzedzenia rynku

• Cena dziś minus cena zamknięcia przed n-dni

• Pokazuje linię trochę jak oscylator – po obu stronach zera (przecięcie linii zera od dołu lub z góry)

• M=Pt-Pt-n

• Mniejsze różnice cen oznaczają zwolnienie impetu, większe oznaczają siłę trendu

KOPERTY - MOVING AVERAGE

ENVELOPES

• Najprostsza to średnia ruchoma otoczona wstęgami odchylającymi się o określony procent (np. średnia 10 dni +- 5%

• Analizuje oczekiwany zakres kursu bazując na volatility

• Czyli procent ponad i poniżej średniej ruchomej to tworzy kopertę

• Teoria – nadpobudliwi gracze przekraczają nadmiernie granice, później następuje odwrót

• Analizuje się miejsce wybicia z koperty

FORMACJE

FORMACJE

• “Formacja” to pewien wzorzec, którego

wyszukiwanie i interpretacja należy do

klasycznych narzędzi analizy.

• Formacje zapowiadające odwrócenie trendu -

formacja głowy i ramion, formacje podwójnych i

potrójnych szczytów i den, formacja V oraz

formacja spodka.

• Formacji zapowiadające kontynuację trendu -

formacja trójkąta, formacja prostokąta, formacja

chorągiewki, formacja flagi oraz formacja klina.

CHARTY-WZORY-FIGURY• Flaga

• Fan wachlarz - łączy się najwyższe i

najniższe punkty

• przełamanie

• zagięcie linii trendu (SPODECZEK)

• kanał trendu

• formacje oporu i oparcia (support &

resistance)

• head & shoulders

CHARTY-WZORY-FIGURY

• Potrójne szczyty

• Potrójne dna

• Podwójne szczyty

• Podwójne dna

• Trójkąty

GŁOWA I RAMIONA

Stosowana przy podjęciu decyzji sprzedaży

Czas formowania od kilku tygodni

do kilku miesięcy

Sygnałem sprzedaży jest wybicie w dół przez

linię szyi

Wielkość ruchu cen po wybiciu z formacji

(mierzona od punktu wybicia – W )

powinna być co najmniej równa

wysokości głowy ponad linię szyi

GŁOWA I RAMIONA (Taktyka gry)

Jeśli posiadasz akcje –

sprzedaj, jeśli cena spadnie

przynajmniej 3% poniżej linii szyi

ODWRÓCONA GŁOWA I RAMIONA

Stosowana przy podjęciu decyzji kupna


do kilku miesięcy

Sygnałem kupna jest wybicie w górę

przez linię szyi

Wielkość ruchu cen po wybiciu z

formacji (ponad punkt wybicia W )


wysokości głowy mierzonej od linii

szyi

ODWRÓCONA GŁOWA I RAMIONA (Taktyka gry)

Jeśli posiadasz akcje: sprzedaj na wybiciu w górę i odkup jak poniżej Jeśli nie posiadasz akcji:

kupuj, na korekcie po wybiciu w górę

(potwierdzonym wzrostem wolumenu)

na jednym z poniższych poziomów:

• 40% korekta ruchu od dna prawego ramienia (P) do szczytu po wybiciu Max

• Linia wyznaczona przez dna głowy (G

i prawego ramienia (P)

• linia szyi

(w zależności, który zostanie osiągnięty wcześniej )

FORMACJA LITERY V i OWRÓCONEJ LITERY V

Najprostszy rodzaj formacji

Są często składowymi innych formacji

Bardzo ryzykowne do interpretacji

Formacja V może zapowiadać wzrost

notowań gdy prawe ramię przebije

linie oporu

Odwrócone V może oznaczać spadek

notowań gdy prawa noga przebija linię

wsparcia

FORMACJA PODWÓJNEGO SZCZYTU

I PODWÓJNEGO DNA

gdy kurs po wspięciu się w formacji M

na drugi wierzchołek spada poniżej linii

wsparcia (miedzy wierzchołkami) to jest

to sygnał sprzedaży

jeżeli po osiągnięciu drugiego dna kurs

wzrośnie przebijając o 3% linie oporu

poprowadzona na poziomie szczytu

formacji W jest to sygnał kupna akcji.

FORMACJA W występuje w końcowej fazie długo- lub średnioterminowej zniżki

Stosowana do podjęcia decyzji kupna

Czas formowania – kilka tygodni

Sygnałem kupna jest wybicie ponad

maksymalny poziom pomiędzy dnami (2)

Czasami po wybiciu następuje korekta w

dół (oznaczona kolorem zielonym).

FORMACJA W (Taktyka gry)

Jeśli posiadasz akcje:

• sprzedaj na wybiciu w górę i odkup akcje na korekcie po wybiciu

• jeśli nastąpi przebicie w dół poziomu dna (D) sprzedaj natychmiast

Jeśli nie posiadasz akcji:

• kupuj dopiero po wybiciu w górę

(potwierdzonym wzrostem wolumenu obrotów)

FORMACJA M

występuje w końcowej fazie długo- lub średnioterminowej zwyżki

Stosowana przy podjęciu decyzji sprzedaży

Czas formowania kilka tygodni

Sygnałem kupna jest spadek poniżej

minimalnego poziomu pomiędzy szczytami

Sygnał sprzedaży zostaje wygenerowany

po przebiciu w dół minimum cenowego(2)

pomiędzy szczytami

FORMACJA M (Taktyka gry)

Jeśli posiadasz akcje -

• sprzedaj natychmiast po przebiciu

poziomu dna pomiędzy szczytami (Min)

FORMACJA BAZY I SPODECZKA

Stosowana przy podjęciu decyzji kupna


do kilku miesięcy

Sygnałem kupna jest wybicie ponad

górne ograniczenie formacji

Im dłużej kształtuje się baza, tym

większy powinien być ruch cen,

po wybiciu.

FORMACJA BAZY I SPODECZKA (Taktyka gry)



• jeśli nastąpi wybicie w dół sprzedaj natychmiast

Jeśli nie posiadasz akcji –


(potwierdzonym wzrostem wolumenuobrotów) na korekcie po wybiciu

FORMACJA ODWRÓCONEGO SPODECZKA

jedna z rzadziej występujących formacji

Stosowana przy podjęciu decyzji

sprzedaży

Czas formowania kilka miesięcy

Sygnał sprzedaży przebicie

dolnego ograniczenia formacji;

poziom ten jest określony przez

lewą cześć spodka wykształconą

przy stosunkowo niskich obrotach

FORMACJA ODWRÓCONEGO SPODECZKA (Taktyka gry)


• jeśli nastąpi wybicie w dół

z formacji sprzedaj natychmiast

TRÓJKĄT ZWYŻKUJĄCY

Stosowany przy podjęciu decyzji kupna


do kilku miesięcy

Sygnałem kuna jest wybicie ponad

górną krawędź; wybicie powinno nastąpić nie

później niż 25% przed jego końcem licząc od

początku formacji (P) tj. pierwszego punktu

zwrotnego do przecięcia ramion trójkąta (K).

Wielkość wzrostu cen po wybiciu z trójkąta

powinna być co najmniej równa wysokości

formacji mierzonej w drugim punkcie

zwrotnym

TRÓJKĄT ZWYŻKUJĄCY (Taktyka gry)


• przy wybiciu w górę sprzedaj na wybiciu i odkup akcje na korekcie (potwierdzonym wzrostem wolumenu obrotów)

• jeśli nastąpi wybicie w dół z formacji

uważaj na inne sygnały sprzedaży i jeśli wystąpią sprzedaj natychmiast


• kupuj dopiero na korekcie po wybiciu w górę (potwierdzonym wzrostem wolumenu obrotów)

Uwaga: Bardzo ważne jest, żeby wybicie nastąpiło w określonym czasie (nie później niż 25% przed końcem trójkąta, najlepiej w okolicach 2/3 długości formacji)

FORMACJA TRÓJKATA ZNIŻKUJĄCEGO

Stosowany przy podjęciu decyzji sprzedaży


do kilku miesięcy

Sygnał sprzedaży jest przebicie dolnej

krawędzi; wybicie powinno nastąpić nie

później niż25% przed jego końcem licząc

od początku formacji (P) tj. pierwszego

punktu zwrotnego do przecięcia ramion

trójkąta (K).

Wielkość spadku po wybiciu z trójkąta


wysokości formacji mierzonej w drugim

punkcie zwrotnym

FORMACJA TRÓJKATA ZNIŻKUJĄCEGO (Taktyka gry)


• sprzedaj natychmiast jeśli nastąpi

wybicie w dół z formacji

FORMACJE ZAPOWIADAJĄCE KONTYNUACJĘ TRENDU

Do tej grupy formacji zalicza się formacje:

Klina

Flagi

Chorągiewki

Diamentu

KLIN ZWYŻKUJĄCY

Stosowany przy podjęcie decyzji sprzedaży

Czas formowania 1-3 miesiące

Sygnałem sprzedaży jest wybicie w dół

przez dolną krawędź

Wybicie z klina (W) powinno nastąpić nie

wcześniej niż 30% przed jego końcem

(początek i koniec określają: pierwszy

punkt - P zwrotny oraz wierzchołek - K)

KLIN ZWYŻKUJĄCY (Taktyka gry)

Jeśli posiadasz akcje -

sprzedaj po wybiciu w dół

KLIN ZNIŻKUJĄCY

Stosowany przy podjęciu decyzji kupna

Czas formowania 1-3 miesiące

Sygnałem kupna jest przebicie górnej

krawędzi klina; wybicie z klina (W)

powinno nastąpić nie wcześniej niż 30%

przed jego końcem (początek i koniec

określają: pierwszy punkt - P zwrotny

oraz wierzchołek - K)

Powinno to być potwierdzone przez

wyraźny wzrost wolumenu obrotów.

KLIN ZNIŻKUJĄCY (Taktyka gry)




• kupuj dopiero na korekcie po wybiciu w górę (potwierdzonym wzrostem wolumenu obrotów i w odpowiednim czasie)

Poziom bezpieczeństwa można wyznaczyć

na wysokości wierzchołka klina.

FLAGA

Stosowana do podjęcia decyzji kupna lub sprzedaży(początek formacji oznaczono literą P, koniec literą K)

Czas formowania ok. 3 tygodnie

Sygnał kupna: pełne ukształtowanie formacji po zwyżce

Sygnał sprzedaży: pełne

ukształtowanie formacji po spadku

Zasięg ruchu po wybiciu powinien

być co najmniej równy wielkości

ruchu dojścia do niej, mierzonego

od jakiegoś punktu charakteryst.

np. od wybicia z poprzedniej formacji bądź przebicia poziomu oporu

FLAGA (Taktyka gry)

Jeśli posiadasz akcje - sprzedaj, jeśli

Flaga z dojściem od dołu (rys. 1)

• wybicie nie nastąpiło w ciągu 4 tyg. od początku formacji

• w obrębie formacji wystąpił wyraźny

wzrost wolumenu podczas ruchu,

który nie doprowadził do wybicia

• wybicie nie nastąpiło w ciągu 3 tyg.

od początku formacji a wolumen nie

zachowuje się zgodnie z teorią

• jeśli nastąpi wybicie w dół sprzedaj

natychmiast

Flaga z dojściem od góry (rys. 2)

• sprzedaj po ukształtowaniu się formacji (jeszcze przed wybiciem)

FLAGA (Taktyka gry) c.d.

Jeśli nie posiadasz akcji - kupuj jeśli


po ukształtowaniu się formacji przy

dobrym układzie wolumenu obrotów

nie czekając na wybicie w górę

(jeśli sprzedałeś wcześniej – przy

dojściu do formacji, to kupuj nawet

po wyższych cenach)


nie kupuj (nawet po wybiciu w górę)

CHORĄGIEWKA

Stosowana do podjęcia decyzji kupna lub sprzedaży

Czas formowania ok. 3 tygodnie

Sygnał kupna: pełne

ukształtowanie formacji po zwyżce

Sygnał sprzedaży: pełne

ukształtowanie formacji po spadku

Zasięg ruchu po wybiciu z formacji powinien być co najmniej

równy wielkości ruchu dojścia do

niej, mierzonego od jakiegoś

punktu charakterystycznego –

np. od wybicia z poprzedniej

formacji bądź przebicia poziomu

oporu

CHORĄGIEWKA (Taktyka gry)

Jeśli posiadasz akcje - sprzedaj, jeśli :


• wybicie nie nastąpiło w ciągu 4 tyg. od początku formacji

• w obrębie formacji wystąpił wyraźny

wzrost wolumenu podczas ruchu,

który nie doprowadził do wybicia

• wybicie nie nastąpiło w ciągu 3 tyg.

od początku formacji a wolumen nie

zachowuje się zgodnie z teorią

• jeśli nastąpi wybicie w dół sprzedaj

natychmiast


• sprzedaj po ukształtowaniu się formacji (jeszcze przed wybiciem)

CHORĄGIEWKA (Taktyka gry) c.d.

Jeśli nie posiadasz akcji - kupuj, jeśli :


po ukształtowaniu się formacji przy

dobrym układzie wolumenu obrotów

nie czekając na wybicie w górę

(jeśli sprzedałeś wcześniej – przy

dojściu do formacji, to kupuj nawet

po wyższych cenach)


nie kupuj (nawet po wybiciu w górę)

DIAMENT

Stosowany przy podjęciu decyzji kupna lub

sprzedaży


do kilku miesięcy

Sygnał kupna: wybicie w górę potwierdzone

wzrostem obrotów

Sygnał sprzedaży: wybicie w dół

DIAMENT (Taktyka gry)


• sprzedaj na wybiciu w górę i odkup

akcje na korekcie po wybiciu

• jeśli nastąpi wybicie w dół

sprzedaj natychmiast



(potwierdzonym wzrostem wolumenu obrotów) na korekcie

Po wybiciu z diamentu poziom

bezpieczeństwa możesz wyznaczyć na

wysokości prawego wierzchołka diamentu.

WYKRESY PUNKTOWO-

SYMBOLICZNE

• Pojawiły się w końcu XIX w

• Jak średnie mogą pełnić rolę filtra, znika tu skala czasowa – kluczową rolę odgrywa cena

• Konstrukcja x zaznaczał zmiany od ceny w górę lub w dół o ilość dolarów

• Np. cena 40 gdy 41 x na górze, gdy 39 x na dole –wszystkie ruchy w ciągu dnia pokazywały poziomy stabilności ceny lub punkty wybicia się cen

POINT & FIGURE

• Analiza niezależna od czasu

• Na papierze rysunek X,0

• X –ruch w górę

• 0 – ruch w dół

• Poziom horyzontalny wyznacza dany poziom kursu

• Zapisuje się w pionie w trendzie – tylko gdy po 3 kursach pod rząd w tym samym kierunku zmiana trendu

• Zmiana kierunku zależy od ilości X lub 0

POINT & FIGURE

• PFP = analizuje popyt i podaż – zakładając, że ruch cen wskazują na kupujących lub sprzedających – pomijając czas i wolumeny

• Pomaga określać wsparcie i opór, trend, korekty, zwroty

• Filtrowanie małych ruchów cen w górę X – popyt, w dół O - podaż

• Numery 1-9 oznacza styczeń wrzesień a A-C październik - grudzień

• Analizuje się średnie ruchome 4 dniowe

kupujsprzedaj

wsparcie

opór

PROFIL RYNKU

• Sama cen nie stanowi pełnej informacji o stanie rynku

• Krzywa dzwonowa Peter Steidlmayer – bada pionowe i poziome ruchy rynku

• To jest jak analiza zmian w popycie i podaży

• Co półgodziny wpisuje się literowe zmiany cen i sumując uzyskuje się rozkład ceny

• Profil płaski lub skośny wskazuje ruch w kierunku zmiany ceny

• Profil symetryczny utrzymanie ceny

• Potem obserwuje się zmiany w kolejnych dniach

B B

B C BC

B C D BCD

B C D E BCDE

B C D BCD

B B

B B

30 min 30 min 30 min 30 min

REGRESSION LINES

• Linie regresji pozwalają zidentyfikować

krótkie odchylenia od ogólnego trendu

• Pokazuje regresję oraz +- dwa odchylenia

standardowe

• Regresja szacowana metodą najmniejszych

kwadratów

• Założenie powrotu do średniej

MOVING AVERAGE

ENVELOPES

• Używa historycznych cen oraz procentowej

bazy wsparcia i oporu – envelope

• Średnie ruchome np. 4 dniowe +- procent

odchylenia

• Odchylenie zależy od zmienności – często

bierze się +- 3%

TRADING ENVELOPERS

• Na graf składa się historyczne odchylenie

standardowe wokół kursu wynikającego ze

średniej ruchomej. Odchylenie standardowe

mierzy zmienność miejsce poszczególnego

kursu od nadziei matematycznej z rozkładu,

czyli wyznacza górne i dolne odchylenie

kursu

TRADING ENVELOPES

• Pokazuje historyczne zmiany odchylenia

standardowego wokół poziomu kursu

• Średnia ruchoma zwykle 4 dniowa i wokół

tej wartości wykresy skorygowane o

odchylenie standardowe

• Patrzy się kiedy kurs wychodzi poza pasmo

– wtedy oversold lub overbought

VOLUME DIMENSION BARS

• Rozkład handlu – Volume at Price Function

wolumeny – słupki w połączeniu z cenami

• Ten wykres sugeruje wsparcie i opór kursu

• Kolory dla wzrostu i spadku powyżej lub

poniżej średniej ruchomej

MARKET PICTURE

• Wpisuje się litery , każda reprezentuje 30 minut rynku. Litery są ustawione w kolumny

• Normalny rozkład rynku pokaże „dzwon”

• Kolumna niebieska jest „punktem kontroli” i pokazuje, na co rynek poświęcił najwięcej czasu

• Linia pozioma prezentuje odchylenie standardowe w handlu dziennym

• Kształt rozkładów ma pomóc w identyfikacji płynności w czasie sesji

RANDOM WALK

• Wielu badaczy uważa, że zmiany kursu są bliskie random

walk.

• Test random walk (serial correlation) szuka pozytywnych

lub negatywnych liniowych zależności między dzisiejszą

oraz wczorajszą zmianą kursu walutowego.

• Dodatnia korelacja świadczyłaby o istnieniu i trwaniu

trendu.

• Współczynnik seryjnej korelacji zmienia się w przedziale

+1,0,-1

• Badania wskazują raczej na wartości bliskie 0 - a więc

brak korelacji. Co nie wyklucza nieliniowych korelacji.

RYZYKO KURSU WALUTOWEGO - kozminski.edu.pl · John J.Murphy, Analiza Techniczna Rynków...

Documents

Transcript of RYZYKO KURSU WALUTOWEGO - kozminski.edu.pl · John J.Murphy, Analiza Techniczna Rynków...