Rycerze Graala - Fluff

8/8/2019 Rycerze Graala - Fluff

1/12

FFaannttaassyy SSkkiirrmmiisshh

69 | S t r o n a

BBrreettoonnnniiaaBretonnia jest rozleg krain, w ktrej Chaos wystpuje rzadziej, ni w lasach Imperium.Podwaliny pod to pastwo zostay pooone ponad pitnacie wiekw temu, gdy Gilles leBreton wyprowadzi armi z powstajcego wwczas miasta Gisoreux i ruszy na wyprawzdobywcz, zakoczon dopiero 70 lat pniej przez jego wnuka, Guilame Barbenoire. Apo dzi dzie panuje w Bretonni monarchia absolutna, z rzadka tylko zakcana kryzysemdynastycznym. Brak powanych zagroe zewntrznych uatwi krlom Bretonniutrzymanie wadzy nad ludem, cho dekadencja i samozadowolenie praktyczniewykluczaj myli o rozszerzeniu granic. Krlowie Bretonni przez wiele lat wspieraliBurmistrza Marienburga w prbach oderwania si od Imperium, uznajc Jaow Krain za

bufor wobec prb ekspansji ze wschodu.Bretonnia posiada zaledwie kilka oddalonych od siebie miast. W pobliu szerokich

gocicw, ktrymi poczono miasta bogate rody szlacheckie wzniosy swe twierdze izamki wok ktrych wyrosy liczne, zamieszkane przez chopw wioski i osady.

Bretonnia szczyci si wieloma duymi miastami. Jest wic LAnguille ze swoj s ynnlatarni; Bordeleaux - centrum handlu winami; Brionne - Miasto Zodziei; Couronnesynne z mineralnych zdrojw; wrzcy tygiel Gisoreux; Mousillon - Miasto Przekltych;tajemniczy Parravon, gdzie mier spaceruje noc ulicami; a wreszcie Quenelles, gdziewyzysk biedoty przez arystokracj jest odraajcy, nawet wedug bretonnskich norm.

Miasta cakowicie rni si od wsi, co wynika gwnie ze sposobu zarzdzania -pienidze przeznaczone na ich utrzymanie s czsto przywaszczane przezskorumpowanych urzdnikw czy marnowane na gupstwa. Cae dzielnice zmieniaj si wzaniedbane ruiny. Cuchnce odpadki i rozkadajce si zwoki blokuj wskie ulice,podczas gdy od dawna zaniedbane kanay zalewan sw zawartoci i tak ju zdradliwechodniki. Nie zwaajc na to, moni i arystokracja urzdzaj wystawne bale i przyjcia.Ubierajc si w najkosztowniejsze jedwabie, pijc najznakomitsze wina i bawic si, gdy

wszystko dokoa ulega rozkadowi.Bretonnia pozostajc w lunym sojuszu z Imperium i Estali, chlubi si niezalenoci,ale zdarzao si w przeszoci, e wojowaa z ssiadami. Wielu Bretonnskich rycerzywyrusza na krucjaty do Arabii i Krainy Umarych. Take w Ksistwach Granicznych jestwiele zamkw i ksistw, ktre nale do wydziedziczonych albo zhabionych szlachcicw.

Podrni przybywajcy z krtk wizyt do Bretonni zastaj pikny kraj o yznejziemi, zapierajcych dech w piersi widokach gr oraz spokojnych rzek, agodnie wijcychsi wok zalesionych wzgrz. Wadaj nim szlachetni i dworscy rycerze, adorujcy piknedamy dworu i opiekujcy si chopami, ktrzy z radoci uprawiaj ziemi dla swychsprawiedliwych wadcw. Kuchnia bretonnska synie w caym Starym wiecie, podobniejak doskonae i liczne gatunki wina. Tak wyglda Bretonnia na pierwszy rzut oka i niewielejest prawdy w tym obrazie.

Pod idylliczn fasad kryje si ponura rzeczywisto codziennego ycia. W lasachczaj si rozbjnicy i potwory, gry za to schronienie dla banitw oraz siedzibazielonoskrych. Chopi cierpi gd, wyzyskiwani przez chciwych rycerzy, ktrzy dzwadzy, brutalno i tchrzostwo kryj pod mask dworskiej ogady i turniejowej odwagi.

Nawet kuchnia potwierdza dwoist natur krainy, ostrymi przyprawami maskujc mdlcysmak nadgniego misa. Wino rwnie dobrze moe pobudzi zmysy, jak ich pozbawi,zdajc pijanego nieszcznika na ask i nieask zodziei i oprychw. Zoliwi twierdz, epod zudn mask pikna Bretonnia kryje moraln zgnilizn. yczliwsi wskazuj napogbiajc si przepa midzy bogatym rycerstwem i biednym chopstwem. Tak czyinaczej, mona powiedzie, e Bretonnia to przede wszystkim kraj kontrastw.

KKrraaiinnaaBretonnia rozciga si od wybrzey Morza rodkowego na pnocy, do gr Irrana napoudniu i od wybrzea Wielkiego Oceanu Zachodniego do Gr Szarych na wschodzie.Wzgrza, i jasne doliny Bretonni ofiaruj bogate zbiory i doskonae wina, podczas gdyobszary zalesione dostarczaj solidnego drewna i s znakomitymi terenami owieckimi.

Na poudniu krlestwo graniczy z Lasem Loren, gdzie znajduje si gwna siedzibaLenych Elfw - Athel Loren. Oczywicie wrd ludzi kr jedynie pogoski na ten temat.A poniewa krl i krlowa elfw staraj si odstraszy ewentualnych, nieproszonych goci,osoby roztropne raczej unikaj tego lasu.

Podr po Bretonni, za wyjtkiem przekltego ksistwa Mousillon, to urzekajcawyprawa, jake odmienna od wdrwki wrd mrocznych lasw i niebosinych grImperium. Nie oznacza to jednak, e Bretonnia to spokojna kraina. Wrcz przeciwnie,pozornie pikny krajobraz moe skrywa miertelne zagroenie dla wdrowca.

Uprawa ziemi to cika praca. Chopi powicaj jej niemal cay czas. Przy sprzyjajcejpogodzie, odziani w biae sukmany i pochyleni nad ziemi wieniacy stanowi sielskiwidok, ktry adnie komponuje si z zielonymi i zocistymi polami. Jednak mao ktozauwaa trud chopw, gdy kulc si przed porywami wichru i siekcym deszczem, wpocie czoa i po kolana w bocie wychodz na pole, by ora, sia lub pieli. Ziemie uprawnezajmuj wikszo dolin i rwnin Bretonni, natomiast wzgrza s gwnym obszaremhodowli zwierzt. Widok zielonych pastwisk, usianych biaymi kropkami stad owiec lubaciatych krw, to czsto spotykany krajobraz, szczeglnie u podna gr.

Obrzea bretonnskich lasw wykorzystywane s na wielk skal przez okolicznludno. Poszycie suy do wypasania wi, natomiast drzewa jako budulec. Bretonnczycyczsto przycinaj drzewa, co powoduje, e gazie s dugie i cienkie, przydatne jako opalub do krycia strzech. Przycinanie polega na regularnym obcinaniu gazi na caej dugocipnia lub tylko w pobliu korony. Najczciej stosowana jest wanie ta druga metoda, gdydziki niej winie i owce nie podgryzaj modych pdw. Sprawia to rwnie, e obrzealasw s pozbawione poszycia, gdy gste listowie grnych gazi nie przepuszcza zbytwielu promieni soca.

W gbi puszcz Bretonni panuje taki sam pmrok, jak w wikszoci lasw Imperium.Na obrzeach swoje kryjwki maj banici i rozbjnicy, ktrzy wbrew wasnej woli staj sipierwsz lini obrony pobliskich osad, powstrzymujc drapiene zwierzta i potwory przed

zapuszczaniem si na tereny zamieszkae. W bretonnskich lasach nie ma zbyt wielu osadludzkich za Athel Loren ley poza granicami Bretonni, puszcze s wic schronieniem dlazwierzoludzi i wyznawcw Mrocznych Potg. Kr legendy, i w gbi lasw istniejwielka miasta zwierzoludzi i cho s to powszechnie wymiewane pogoski, trudnojednoznacznie stwierdzi, czy rzeczywicie s nieprawdziwe. Niewiele osb zawdrowaotak gboko pod mroczne sklepienie bretonnskich puszcz.

Wybrzee Bretonni jest zrnicowane - znacz je zarwno wysokie klify,podmywane przez fale Morza Szponw, jak te rozlege plae na wybrzeu WielkiegoOceanu. W pobliu uj rzek, gdzie teren jest paski, a ziemia yzna, buduje si porty,

najchtniej w ssiedztwie lasw, ktre dostarczaj stoczniom budulca na bretonnskieokrty i statki. Wzdu wybrzea, w niewielkiej odlegoci od brzegu, cign si acuchywysepek. Na niektrych powstaj wioski rybackie, a nawet niewielkie miasteczka portowe.Dary morza to podstawowe rdo utrzymania ludnoci na wybrzeach, a obfito awicpowoduje, e wioski powstaj nawet na wysokich i stromych klifach. Nachylenie terenujest tam tak znaczne, e funkcj ulic peni schody, a czasem nawet drabiny.

Morza wok Bretonni trudno jednak nazwa spokojnymi, a nawigacja wrdlicznych pycizn, podwodnych ska i licznych wysepek jest znacznie utrudniona. Prdy iwiatry mog si zmienia z godziny na godzin, a pywy s niezwykle gwatowne inieregularne. W najbardziej niegocinnych rejonach wybrzea, w podwodnych jaskiniachlub jamach wydronych w klifach, yj morskie potwory i drapieniki. Nic wicdziwnego, e bretonnskie wybrzee i liczne zatoki usiane s setkami wrakw. Sytuacjpogarsza dodatkowo obecno piratw i korsarzy. Zdarza s i, e tym procederem trudni siwikszo mieszkacw nadmorskich wiosek, ktrzy nc statki obietnic bezpiecznegoschronienia przed nadcigajcym sztormem, a potem morduj ca zaog i dziel siupem. Linia brzegowa, mimo caej jej malowniczoci, nie pozwala na kotwiczenie niemal

nigdzie indziej poza wikszymi portami, a tam trzeba si liczy z wysokimi opatami ipodatkami. W efekcie wybrzee stanowi raj dla przemytnikw, ktrzy korzystaj zzatoczek i znanych tylko sobie portw rybackich. Towary przewoone s w maychdkach od porednikw, ktrzy zajmuj si dalszym transportem do miast i wiosek.

GGrryyOtaczajce krain gry oraz Masyw Orkw w samym rodku Bretonni przestawiajmalowniczy widok. W soneczne dni onieone szczyty lni olepiajc biel. Strzelisteturnie gruj nad zalesionymi dolinami, a grzmot wodospadw odbija si echem odstromych cian grskich kotlin. Liczne na podgrzu wioski hodowcw i osady grnikwwyrniaj si spadzistymi dachami domostw, ktre uatwiaj oczyszczanie ze zwawniegu. Niekiedy opady s tak intensywne, e niektre osady zostaj odcite od reszty krajunawet na kilka miesicy. Pooone na uboczu samotne wioski, zim zdane wycznie nasiebie, wyksztaciy wasne prawa i zwyczaje, czasami nawet ocierajce si o kultMrocznych Bogw. Wyej pooone tereny zagarny plemiona orkw i goblinw, ktreczsto napadaj na pobliskie osady ludzi. Wiosn, gdy topniejce niegi na nowo otwierajgrskie szlaki, myliwi i traperzy znajduj przynajmniej jedn wiosk cakowiciezniszczon i spalon przez zielonoskrych.

Blade Siostry stanowi pnocne przeduenie Szarych Gr. Pomidzy nimi leyniecka Gisoreux, gdzie zbiegaj si wszystkie szlaki handlowe pomidzy Imperium, aBretonni i Krlestwami Estalii. Te pustkowia s zamieszkae tylko przez bandytw iniewielk liczb goblinw. Mwi si, e niektre szczyty wygldaj jak pochylone starekobiety, a pokrywajce je lodowce spowodoway, i nadano im nazw Bladych Sistr.

RRzzeekkiiBrienne uwaana jest za wit rzek, woda ma charakterystyczny bkitny odcie, aniezwyka przejrzysto i czysto sprawia, e jest zdatna do picia na caej dugoci, nawetpo miniciu miasta Brionne. Wikszo Bretonnczykw przypisuje to magicznej mocyCzarodziejki z Loren.

Ruch na rzece nie jest tak duy, jak mona by si spodziewa. Powodem s przypadkizagini pyncych ni odzi. Barki, pasaerowie, dobytek - wszystko przepada bez wieci iw tajemniczy sposb. Jak dotd nie wyjaniono tajemnicy zagadkowych znikni.

Grismarie stanowi gwny rzeczny szlak handlowy Bretonni, a nadbrzene tawernysyn w caej krainie, rywalizujc midzy sob o miano najlepszego zajazdu.

Najwiksze problemy podczas podry Grismarie sprawia dolny odcinek rzeki, wijcysi wrd bagien i trzsawisk przekltego Mousillon. Leniwy, mulisty nurt skrywadrapieniki i niebezpieczne wodne stwory, midzy innymi rzeczne trolle, omiornice iczerwie. Przewonicy dokadaj wic stara, aby dotrze przed zmrokiem do jednej ztawern, silnie strzeonych i ufortyfikowanych. Co charakterystyczne zajazdy te s lepiejumocnione od strony rzeki ni od ldu.

Rzeka Morceaux ma swoje rdo w Masywie Orkw i obiera kurs poprzez wzgrzakredowe w kierunku zachodnim. Wina, pochodzce z doliny Morceaux s uwaane zanajlepsze w Bretonni. Latem stoki wzgrz pokryte s winorolami, tutaj rwnie produkujesi wino, ktre nastpnie jest wysyane w d rzeki do kupcw.

Rzeka Ois pynie bezporednio przez nieck Gisoreux, biorc swj pocztek ze rdew Szarych Grach i Bladych Siostrach. Poniej mostw Gisoreux rzeka jest eglowna,gboka i wolno pynca, chocia niezbyt szeroko.

Rzeka Sannez kieruje si na pnoc, poczynajc od Bladych Sistr, gdzie zasilaj jeliczne strumienie. Miasto Couronne synie ze swoich gorcych rde i wd mineralnych,

wpadajcych do Sannez i znacznie poszerzajcych jej nurt. Zapewne im naley przypisaniezwyk yzno tej doliny. Sannez to najbardziej wartka z wielkich rzek Bretonni.Niemal na caej dugoci jest wska i gboka, a jej wody syn z przejrzystoci i czystoci.


2/12

WWaarrhheeiimm

7700 | SS ttrr oo nn aa

HHiissttoorriiaaZa pocztek istnienia krlestwa Bretonni powszechnie uznaje si AS979. To jednoczeniedata koronacji Gillesa le Breton - pierwszego krla Bretonni - oraz pocztek rachubywedug miejscowego kalendarza.

Wikszo mieszkacw Starego wiata postrzega polityk Bretonni przez pryzmatrycerskich przysig wiernoci, rodowych zatargw sigajcych wiele stuleci wstecz, aleprzede wszystkim jako pene patosu i pompatycznoci dziaania dworu krlewskiego. Irzeczywicie jest to czsto spotykany element ycia spoecznego w Bretonni, podobnie jakformalny brak wpywu chopw na rzdy w krainie. Nie oznacza to jednak, e chopifaktycznie nie maj nic do powiedzenia we wasnym kraju. Wrcz przeciwnie, s jednym zdwch elementw wizi feudalnych, ktra stanowi podstaw ycia spoecznego w

Bretonni. To nierozerwalna sie niewidzialnych, czsto umownych zalenoci midzychopem i panem, ktre niekiedy maj rwnie istotne znaczenie dla gospodarki kraju, cospektakularne rozgrywki midzy arystokratami.

CCzzaassyy ssttaarroozzyyttnneeOkoo trzech i p tysica lat temu plemiona Bretonnw przekroczyy Gry Szare iosiedliy si na yznych terenach, ktre obecnie nale do krlestwa Bretonni. Przez wielelat walczyy z licznymi na tym terenie plemionami zielonoskrych, ale w kocu, dzikiodwadze i umiejtnemu wykorzystaniu konnicy, zdoali wyprze goblinoidy w gb laswi gr. Klsk zakoczyy si natomiast prby zasiedlenia, a nawet zbadania lenych ostpwAthel Loren. Nieliczni ocalali postradali rozum, doprowadzeni do obdu przez tajemniczmagi prastarej puszczy. Po kilku wiekach Las Loren zosta powszechnie uznany za miejscenawiedzone i niebezpiecznie dla kadego czowieka.

Wiele lat pniej zza gr przybyli wysannicy modego przywdcy zjednoczonychplemion, aby prosi o pomoc w walce z zielonoskrymi. Wodzowie dwudziestunajwikszych bretonnskich plemion odmwili, nie chcc walczy na obcej ziemi, pod

rozkazami cudzoziemcw. Sojusznicy Sigmara musieli wic ruszy do bitwy bez pomocyzachodnich ssiadw. Na Przeczy Czarnego Ognia horda zielonoskrych zostaa odpartadziki mstwu Motodziercy i pomocy walecznych Khazadw z okolicznych bastionw.Bretonnczycy za przez najblisze tysic lat toczyli wojny midzy sob, zazdroniespogldajc na rosnc potg Imperium.

Wewntrzne wanie i nieustanne wojny uniemoliwiay powstanie trwaych sojuszyi zbudowania fundamentw jednolitego pastwa. Silniejsze plemiona podbijay ziemiesabszych, ale nie byy w stanie obroni zbyt wielkiego terytorium przed napaci ssiadwlub hord zielonoskrych, zwierzoludzi, a nawet nieumarych. Dopiero w roku AS770ziemie Bretonni podzielio midzy siebie szesnacie najwikszych plemion. Stworzyy onezrb obecnego ukadu politycznego krainy, aczkolwiek w pniejszych latach plemionazamieszkujce regiony Cuileux i Glanborielle zostay pokonane, a ich ziemie przejte przezssiednie ksistwa.

Jako pierwsze pado Cuileux, podbite w roku AS930. Wielka horda orkw,prowadzona przez Herszta Gragabada, zesza ze wzgrz Masywu Orkw i wkroczya natereny ksistwa. Konne odziay Cuileux stany do ostatecznej bitwy przeciwko

przewaajcym siom wroga. Kolejne szare kady pokotem zielonoskrych, leczostatecznie, pomimo wielkiego mstwa, rycerze zostali otoczeni i wybici do nogi.Podniesione na duchu niezomn postaw obrocw armie Quenelles i Brionne

ruszyy na przetrzebion hord orkw. Obaj wodzowie wyraali pragnienia przejcia ziemspustoszonego ksistwa, lecz druzgoczca poraka wojsk Cuileux powstrzymaa ich przedkolejnym starciem z orkami. Ksita wybrali zatem honorowe wyjcie i stanli dopojedynku, ktrego stawk miao by przejcie ziem Cuileux. Wadca Brionne nie sprostajednak znakomitemu szermierzowi z Quenelles, ktry w ten sposb znacznie poszerzyswoje woci.

CCzzaass wwoojjeennSpustoszenie Cuileux zapocztkowao seri wojen, ktre doprowadziy w efekcie dozjednoczenia krlestwa. W AS932 mody ksi Brionne, Balduin, odnis wielkiezwycistwo nad znienawidzonym Gragabadem i okry si chwa, pokonujc herszta wpojedynku. Na pocztku starcia topr olbrzymiego orka ugrzz w tarczy Balduina, a modyarystokrata przez reszt pojedynku walczy z broni przeciwnika wbit w tarcz. Po

zwycistwie przyj znak topora jako herb swego rodu.To zwycistwo nie zapobiego jednak dalszym atakom ze strony orkw. W AS948 kolejnynajazd niemal spustoszy pnocne prowincje. Jednoczenie w okolicach Lasu Ardenzaroio si od zbrojnych stad zwierzoludzi, a wybrzee nkali Grasanci z Norski. Wadcypnocnych ksistw musieli wycofa si do warowni i zamkw, wystawiajc reszt ziem naup najedcw.

W AS952 w gbi Lasu Chalon nastpca ksicia Bastonne, Gilles, pokona czerwonegosmoka Smearghusa. Mimo cikich ran dotar do rodzinnego zamku, za na dowd swejodwagi przynis odcity eb gada. Wypreparowane trofeum do tej pory wisi nad BramGillesa na zamku Bastonne, dla uhonorowania odwagi i sprawnoci modego ksicia. Odtamtego pamitnego starcia w herbie rodu Gillesa widnieje smok, a ksi zacz nosipaszcz ze smoczej skry podczas audiencji i oficjalnych uroczystoci.

AS974 przynis najazd orkw, ktre w niespotykanej dotd sile wyszy z grskich ilenych kryjwek. Zwanione plemiona Bretonnw i tym razem walczyy oddzielnie,prbujc broni wasnych ziem przed hordami zielonoskrych. Ksistwo Glanboriellezostao cakowicie zniszczone, a wadz nad spustoszonymi terenami przej ksiCarcassone. Niecay rok pniej ksi Bastonne zgin w bitwie z orkami, a tron i schedpo ojcu odziedziczy mody Gilles, zwany potem Zjednoczycielem.

ZZjjeeddnnoocczzeenniieeGilles zebra wszystkich rycerzy i ruszy w stron Bordeleaux, aby powstrzyma hordyzielonoskrych przed poczeniem si w wielk armi, ktra z pewnoci pokonaabyrozproszone oddziay poszczeglnych ksistw. Doczyli do niego Thierulf z Lyonesse,

przyjaciel z dziecistwa, oraz Landuin z Mousillon, najsynniejszy z rycerzy bretonnskich.Ich wasnym ziemiom rwnie zagraa znienawidzony wrg, wic ruszyli do walki uboku Gillesa, aby przynajmniej z honorem zgin w obronie swego ludu.

Rycerze rozbili obozowisko na skraju Lasu Chalon, przed sob za widzieli blasktysicy ognisk wrogiej hordy. Gilles i jego dwaj towarzysze weszli gbiej w las, aby nadniewielkim jeziorem uoy plan ostatecznej bitwy.

Nagle brzeg jeziora spowia jasna powiata, a w powietrzu zapachniao wiosennymikwiatami. Z fal jeziora wyonia si pikna kobieta, odziana w biae szaty. W rkachtrzymaa zoty kielich, z ktrego niczym woda wypyway strugi srebrzystej powiaty.Zjawa stpaa po wodzie delikatnym krokiem, nie zakcajc gadkiej tafli lenego jeziora.Jej zwiewne szaty migotay w wietle gwiazd i blasku kielicha, lecz wydaway si zupeniesuche. Wreszcie stana przed klczcymi rycerzami i rzeka:

- Powsta i napij si z mego pucharu, Gillesie z Bastonne, pierwszy krlu Bretonni.Oto kielich mstwa, honoru i rycerskiej dumy.

Gilles wsta i uj w do kielich. Ju pierwszy yk pynu przegna z jego serca smutek istrach, a z ciaa zmczenie. Mody ksi wyprostowa si, peen si i wigoru. Jego oczybyszczay, a twarz rozjani umiech zachwytu. Wtedy zjawa przemwia ponownie:

- Ruszaj w bj w moim imieniu, Gillesie z Bretonni. Pod tym znakiem zwyciysz.

Z tymi sowami Biaa Pani dotkna sztandaru rycerza. W miejscu wijcego siSmearghusa pojawi si nagle wizerunek piknego oblicza tajemniczej kobiety. Za BiaaPani zwrcia si do pozostaych rycerzy:

- Powstacie i napijcie si z mego pucharu, Landuinie i Thierulfie, Towarzyszu

Graala. Oto kielich wiernoci i posuszestwa waszemu wadcy.

Gdy rycerze wypili po yku wody z zaczarowanego kielicha ogarn ich bogi spokj.Pokonili si Pani z Jeziora, a gdy unieli wzrok, zjawa ju znikna. Srebrzysty blask spowizbroje rycerzy, a or zapon wewntrznym arem. Trzej wojownicy - pierwsi RycerzeGraala - wrcili do obozowiska, aby o wicie stan do bitwy z hord zielonoskrych.

DDwwaannaasscciiee wwiieellkkiicchh bbiitteeww

Gilles i jego towarzysze stoczyli dwanacie bitew z hordami wrogw, ktrzy najechaliziemie Bretonnw. Toczona na przestrzeni dwch lat i na terenie niemal caego krlestwawojna zostaa opisana w setkach poematw i kronik.

BBiittwwaa ppoodd BBoorrddeelleeaauuxxNastpnego ranka po spotkaniu z Pani z Jeziora Gilles poprowadzi armi do ataku na orkioblegajce Bordeleaux. Trzej Towarzysze Graala dokonywali na polu bitwy niebywaychczynw i okryli si wielk chwa. Kadli pokotem dziesitki zielonoskrych, ktrzy wpanice zaczli ucieka w stron wybrzea, jednak tam uderzyli na nich Markus zBordeleaux i Fredemund z Akwitanii.

Po wspaniaej uczcie i celebrowaniu zwycistwa w komnacie zgromadzonychwadcw pojawia si Pani z Jeziora, oferujc kielich Markusowi i Fredemundowi. Potemwadca Bordeleaux zmieni t komnat w Pierwsz Kaplic Graala - jedno z najwitszychmiejsc w Bretonni.

DDrruuggaa bbiittwwaaTowarzysze ruszyli na poudnie, w stron Brionne, lecz na drodze stan im wielki hersztorkw, zwany Brogtarem. W najgortszym momencie bitewnej zawieruchy naBretonnczykw runy z nieba wyverny. Jednak ksi Fredemund w niezwyky sposbprzywoa stado wielkich orw, ktre rozpdziy skrzydlate bestie zielonoskrych.Towarzysze przedarli si do centrum hordy, a Landuin pokona w pojedynku jej wodza.

BBiittwwaa ppoodd BBrriioonnnneeArmia dotara pod Brionne, oblegane przez nieprzebrane siy zielonoskrych. Niezwalniajc tempa marszu, konnica bretonnska wysza na tyy goblinoidw i ruszya dodruzgoczcej szary. Gdy gobliny przegrupoway si, aby odeprze niespodziewany atak, wfortecy zagrzmiay rogi i bbny. Ksi Balduin wraz ze swymi rycerzami uderzy nazaskoczone orki, przeamujc ich szyki. Obie armie spotkay si na rodku pobojowiska,spychajc ku sobie i miadc niedobitki hordy. Spotkanie Balduina i Gillesa pord rzezikonajcych goblinoidw zostao uwicone pojawieniem si Pani z Jeziora ze witymkielichem w doni. I tak kolejny z wielkich rycerzy - pogromca smoka i wadca Brionne -dostpi zaszczytu doczenia do Towarzyszy Graala. Zwycistwo byo przytaczajce,nawet pomimo tego, e oddziay ludzi byy niemal trzykrotnie mniej liczne od hordy

zielonoskrych. Jednak aden z potworw nie potrafi przeciwstawi si niezwykej mocyTowarzyszy Graala i bojowemu zapaowi towarzyszcych im rycerzy.

BBiittwwaa ww LLeessiiee LLoorreennWiedziony wizjami zsyanymi przez Pani z Jeziora, Gilles przekroczy rzek Brienne iruszy na wschd przez Carcassonne, w stron stolicy ksistwa Quenelles. Po drodzedoczy do niego ksi Lambard z Carcassonne, jednak wtedy jeszcze nie byo mu danesta si Towarzyszem Graala. Gdy rycerze przekroczyli granice Quenelles, spostrzegali unnad Lasem Loren, atakowanym przez bandy orkw. Niektrzy z wojownikw obawiali sitajemnej magii lasu, jednak Gilles wierzy, e Czarodziejka nie wykorzysta swej mocyprzeciwko rycerzom, ktrzy wespr j w obronie.

Jego nadzieje nie okazay si ponne, gdy w gbi Lasu Loren rycerzy opuci strach izwtpienie. Tajemnicze ostpy nagle wyday si mniej mroczne, zwierzta drapienewalczyy wesp z rycerzami, a niejeden z wojownikw przysiga potem na wszelkiewitoci, i widzia, jak nawet drzewa, oywione i potne, smagay konarami,rozpdzajc napastnikw. W kocu za objawia si wadczyni Loren - Czarodziejka.

Pojawiaa si i znikaa, wyaniajc si z cienia pod konarami i koronami wielkich dbw, akade jej zaklcie kado pokotem setki orkw.Na skraju Athel Loren na uciekajce orki uderzya armia ksicia Rademunda zwanego

Czystym, wadcy Quenelles. Po bitwie obozujcy pod lasem rycerze po raz pierwszy odwielu miesicy spali spokojnym snem, rankiem za ze zdumieniem spostrzegli, e ich rany izmczenie zniky, jakby odjte tajemn moc pobliskiej puszczy. Rademund i Lambardopowiadali, e we nie ukazaa im si Pani z Jeziora i ofiarowaa kielich z ktrego kady z


3/12


71 | S t r o n a

nich upi yk orzewiajcej wody. Wyczyny rycerzy w pniejszych bitwach dowiody, eobaj wadcy rzeczywicie wstpili w szeregi Towarzyszy Graala.

SSzzttuurrmm PPaarrrraavvoonnuuArmia ruszya na pnoc, w stron Parravonu, jednak gdy dotara na miejsce, pikne miastoleao w ruinie. ciany ostatnich stojcych budynkw waliy si wanie pod uderzeniamigazw ciskanych ze wzgrz przez olbrzymy, natomiast na murach miasta wrzaa walka zbandami goblinw noszcych symbol Ucitej Rki. Ksi Agilgar ruszy do bitwy nagrzbiecie Glorfiniala, swego wiernego pegaza, jednak nie by w stanie powstrzymagoblinw przed wdarciem si do miasta. W krytycznym momencie bitwy szara konnicyGillesa rozbia hord zielonoskrych, ratujc Parravon przed rzezi i zniszczeniem.

OObblleezzeenniiee MMoonnttffoorrttCoraz liczniejsza armia, do ktrej doczyy oddziay ksicia Agilgara, ruszya na pomocoblonemu Montfortowi. Obrocy pod wodz ksicia Martruda walczyli dzielnie, ale zwolna ustpowali znacznie liczniejszemu wrogowi. Wznoszc bojowy okrzyk, ktry odbisi echem od skalistych cian okolicznych gr, Gilles osobicie poprowadzi szar konnicy,jednak zosta zdradziecko powalony betem wystrzelonym z gobliskiej kuszy. Towarzyszeskupili si wok wodza i przedarli a do samego miasta, gdzie powita ich ksi Martrud.

Stan Gillesa by ciki, wadca lea nieruchomo niczym posg. Towarzysze czuwaliprzy nim przez ca noc, obawiajc si najgorszego. Gdy nad ranem stra objli Agilgar iMartrud, ze zdumieniem spostrzegli, e w komnacie pojawia si pikna niewiasta.Podesza do oa Gillesa i skropia mu czoo wod zaczerpnit z kielicha, ktry niosa wrku. Nastpnie gestem zachcia obydwu wadcw, aby skosztowali wody z pucharu. Wten sposb obaj doczyli do Towarzyszy Graala.

Pikna dama znikna w rwnie niezwyky sposb, jak si pojawia. Zdumienirycerze spostrzegli, e Gilles otworzy oczy i z gonym okrzykiem wyrwa z piersiokrwawiony bet. Bez sowa wsiad na konia i poprowadzi wojsko do ataku na obozujceza murami hordy wrogw. Tu za bram opady go trzy wyverny. Gilles rozprawi si z

nimi byskawicznie, wbijajc w oko jednej z bestii bet wyrwany z wasnej piersi.Podniesieni na duchu obrocy miasta z nowym zapaem podjli walk. Hordazielonoskrych bya jednak tak ogromna, e dopiero po kilku dniach udao si oswobodziMontfort i przegna gobliny z powrotem w gry.

BBiittwwaa ppoodd GGrraammiiGilles nie wyda jednak rozkazu do odwrotu. Zagbi si w grskie jaskinie i podziemnekorytarze, owietlane jedynie blaskiem pochodni i powiat emanujc z TowarzyszyGraala. Bezlitosne starcia w mrocznych jaskiniach i wskich, grskich wwozachdoprowadziy do rozdzielenia si wroga, a ostateczna bitwa w siedzibie krla goblinw nadobre zamaa sojusz plemion goblinoidw. Uciekajce stwory zostay niemal doszcztniewybite, a zwycizcy rycerze opucili grskie kotliny cakowicie zbryzgani posokpozabijanych goblinw.

BBiittwwaa ppoodd GGiissoorreeuuxxPod rozkazy Gillesa oddao si ju dziesiciu ksit bretonnskich. Ruszy nastpnie nazachd, aby rozprawi si z hord pustoszc ksistwo Gisoreux. Niedugo potem doczy

do niego Beren, wadca ksistwa, i razem stanli do walki z hord dowodzon przezorczych szamanw, ktrzy skierowali sw plugaw magi przeciwko obrocom. Jednak ichmroczne moce musiay ustpi potdze Pani z Jeziora, a chronieni jej bogosawiestwemrycerze odnieli kolejne zwycistwo.

OObbrroonnaa MMoouussiilllloonnBretonnczycy kontynuowali marsz na zachd, w stron Mousillon - niegdy najpikniejszejkrainy, obecnie spustoszonej i zniszczonej przez bandy zielonoskrych. Rozpacz napeniosi serce ksicia Landuina, gdy spoglda na ukochane ziemie, teraz spldrowane, orazswych poddanych, pomordowanych lub wypdzonych z domostw. U bram Mousillonpowita go Folgar z Artois, ktry przekaza wieci o nadchodzcej hordzie zwierzoludzi iinnych zowrogich istot. Kryy przeraajce wieci o trupach powstajcych z grobw. Wobliczu takiego zagroenia wszyscy Towarzysze Graala stanli na murach, dajc przykadniezwykej odwagi i walecznoci.

Gilles wasnorcznie odrba eb przypominajcej bestii, natomiast Agilgar wzbi si wniebo na grzbiecie wiernego Glorfiniala i stan do walki z chmar podobnych donietoperzy potworw, ktre zamiy niebo nad miastem. Thierulf w pojedynku pokona

dwugowego olbrzyma, jednak bitw rozstrzygn wiedziony susznym gniewem Landuin.Pokona nekromant, ktry moc magii Dhar podtrzymywa nieumarych, a wtedyznaczna cz nieumarych legionw rozsypaa si w proch. Zwierzoludzie uciekli w gblasu, cigani przez rycerzy dowodzonych przez Berena i Folgara. Obaj wadcy wrciliotoczeni powiat Graala, opowiadajc o spotkaniu z tajemnicz zjaw.

BBiittwwaa ppoodd LL''AAnngguuiilllleeZwyciscy rycerze ruszyli na pnoc w stron portu LAnguille. Po drodze przebylimroczny Las Arden, ale aden potwr nie odway si zaatakowa wielkiej armii. Nanabrzeach i murach wybudowanego przez elfy wielkiego portu trwaa zacieka walka zkorsarzami i Grasantami z Norski. Widzc nadcigajc odsiecz, ksi Courduinodepchn napastnikw od murw miasta, lecz bitwa trwaa przez cay dzie, a adna zestron nie moga osign przewagi.

Ksi Markus z Bordeleaux wyzwa wodza Norsmenw, Svengara z plemieniaSkaelingw, na pojedynek, ktrego stawk mia by los miasta. Wojownik z Pnocyprzyj wyzwanie, a o starciu stoczonym na szczycie latarni morskiej kry wiele legend,

szczeglnie wrd ludnoci zamieszkujcej wybrzee. Przez ca noc obaj wojownicywymieniali ciosy, a mrok zdawa si sprzyja zamaszystym ciciom bliniaczych toporwSvengara. Tarcza Markusa opadaa coraz niej i wszyscy Bretonnczycy obserwujcy walkobawiali si, czy nastpny cios nie okae si ostatnim. Jednak z nadejciem witu wMarkusa wstpiy nowe siy. Gwatownym pchniciem odrzuci olbrzymiego Norsmena wty i wyprowadzi byskawiczny cios, ktry rozci Svengara na dwoje. upieca run nad, a jego ciao roztrzaskao si o skay u podna wiey.

Po mierci przywdcy Norsmeni nie mogli ju przeciwstawi si podniesionej naduchu armii Gillesa. Rycho odpynli spod LAnguille, kierujc si ku mronej ojczynie.

BBiittwwaa nnaadd RRzzeekkaa SSaannnneezzMimo wyczerpania, ju nastpnego dnia wojsko ruszyo na wschd, w stron Couronne.Tam do armii doczyy siy ksicia Caerlonda, cigane przez hord orkw. Do bitwy doszonad rzek Sannez. Orki nie byy w stanie zdziery olniewajcej powiaty otaczajcejTowarzyszy Graala i rzuciy si do panicznej ucieczki, ktra wkrtce zamienia si w rze.Od posoki zielonoskrych poczerniaa woda w rzece, a grunt zmieni si w grzskie bagno.

OObblleezzeenniiee CCoouurroonnnneeTowarzysze zebrali wszystkie siy w twierdzy Couronne. Tam dotara do nich wie owielkiej hordzie zwierzoludzi, trolli i mutantw, ktra wyonia si z Lasu Arden. Wkrtce

nadeszy ostrzeenia o sojuszu plemion orkw, nadcigajcych od strony Bladych Sistr.Obie armie zgromadziy si pod murami Couronne. W miecie wybucha panika policznych przypadkach zdradzieckich atakw z kanaw i podziemi, przeprowadzanychprzez istoty podobne do szczurw, lecz o wzrocie i posturze czowieka.

Towarzysze Graala zebrali si na radzie przed bitw. Nagle w komnacie zjawia siPani z Jeziora, oferujc kielich ksitom Corduinowi i Caerlondowi. W ten sposb liczbaTowarzyszy Graala signa czternastu - po jednym za kade z ksistw. Nastpniepobogosawia bretonnczykw i poprosia, aby walczyli z odwag godn rycerzy Pani zJeziora.

Podniesieni na duchu rycerze stanli do boju, pewni zwycistwa. Tydzie potygodniu hordy potwornych istot szturmoway mury twierdzy, wypezajc ze swychmrocznych kryjwek, atakujc spod ziemi i z powietrza. Ich zacieko bya niczym falerozszalaego morza, lecz nie moga skruszy szeregw bretonnskiego rycerstwa,niezomnego niczym skay wybrzea.

Gdy wreszcie ucichy bitewne jki, na polu walki pozostali jedynie Bretonnczycy.Trupy pokonanych wrogw cieliy si na wysoko koskiego grzbietu. Pomienie stosw,

na ktrych palono cierwo zielonoskrych, strzelay wysoko ku niebu zasnutemu cikim,czarnym dymem, tak i przez wiele tygodni nie mona byo odrni dnia od nocy.

Zjednoczeni wobec wielkiego zagroenia Bretonnczycy odrzucili dawne podziay iwybrali drog sojuszu, z mstwem i walecznoci wypdzajc ze swoich ziemznienawidzonego wroga. W obecnoci rycerstwa i caej armii Gilles zosta koronowany napierwszego Krla Bretonni. Gdy Pani z Jeziora woya koron na skronie Gillesa, chralnyokrzyk wstrzsn murami twierdzy i przetoczy si nad rwnin Couronne.

LLuuddwwiikkPPoocchhooppnnyyW AS995 na skraju Lasu Loren, w czasie walki z wodzem orkw z Gr Szarych, Gillesodnis mierteln ran od tchrzliwie wystrzelonego pocisku z kuszy. Na ou miercidozna wizji, ktr podzieli si z towarzyszami. Nakaza, aby zanieli jego ciao na brzegpobliskiego jeziora. Rycerze nie mieli odmwi probie konajcego wadcy, lecz ichzdziwieniu nie byo koca, gdy z kbw mgy wyonia si d bez wiose i agli. Staa wniej wysoka, pikna niewiasta odziana w sukni i paszcz z kapturem. Kazaa zoyrycerzom w odzi umierajcego Gillesa, zapewniajc, e dalej bdzie suy Pani z Jeziora.

Podobno ostatnie sowa wadcy niosy obietnic przyszych pokole.- Gdy nad Bretonni zawisn czarne chmury rozpaczy i strachu, gdy lud mj utraciwszelk nadziej, przybd ponownie, aby wesprze was w najciszej z prb.

mier Gillesa wywoaa dysputy o potrzebie wybrania nowego krla oraz sposobiedziedziczenia tronu. Niektrzy popierali Ludwika, jedynego syna Gillesa, urodzonego wtajemniczych okolicznociach. Kryy nawet plotki, e jest syna krla i Pani z Jeziora. Dlainnych mody wiek Ludwika stanowi przeszkod, wic proponowali, aby koronprzekazano jednemu z Towarzyszy Graala - Landuinowi, Thierulfowi lub Markusowi.

Wielka Rada Rycerzy zgodzia si tylko w jednej kwestii, a mianowicie, i tron moe jedynie przypa w udziale osobie, ktra napia si z Graala. Wydawao si, e ta decyzjaprzekrela szanse Ludwika, jednak modzieniec ogosi, i wyruszy na poszukiwaniawitego kielicha, aby w ten sposb udowodni swoje prawo do tronu. Poprosi, abyksita Landuin, Thierulf i Markus objli rzdy regencyjne do czasu jego powrotu. Takzakoczya si Wielka Rada.

Zuchwaa deklaracja Ludwika zyskaa mu przydomek Pochopnego, jednak wkrtce zrnych regionw krainy zaczy dociera wieci o niezwykych czynach ksicia. W

AS1001 Ludwik powrci na dwr w Couronne na grzbiecie rumaka czystej krwi i odzianyw zbroj janiejc wit powiat. Nie byo wtpliwoci, e znalaz Graala i napi si zniego. Tym razem ju nikt nie mia sprzeciwia si jego koronacji.

Ludwik nakreli zasady Kodeksu Rycerskiego, formalizujc i spisujc tradycje,wedug ktrych postpowali Towarzysze Graala. Jego wdrwka stworzya kanonwyrzecze i prb dla wszystkich rycerzy, ktrzy w pniejszych latach wyruszali naposzukiwania witego kielicha. Kady z Towarzyszy przekazywa swym nastpcom ideayodwagi, niezomnej lojalnoci i mstwa, ktrymi do tej pory chlubi si rycerze Graala.

WWoojjnnyy RRyycceerrsskkiieeModzi rycerze na wzr Ludwika Pochopnego ruszaj na wdrwk, aby dowie mstwa iwykaza si charakterem. Powszechnie znani pod nazw bdnych rycerzy. Dopierowtedy, gdy modzieniec dowiedzie w bitwie swej sprawnoci, a take udowodni niezomneoddanie zasadom kodeksu rycerskiego, moe zosta rycerzem krlestwa. Krl Bretonnimoe przyspieszy ten proces, ogaszajc Wojn Rycersk - kampani, ktra wszystkimszlachetnie urodzonym wojownikom gwarantuje osignicie wyszego statusu rycerskiego.

Wojna rycerska po raz pierwszy zostaa ogoszona w AS1449 przeciwko arabskiejinwazji na Estali. Najedcy zostali odparci, a popiesznie zwoana druga armia, na wie ozwycistwie ruszya na wschd, oczyszczajc z zielonoskrych ziemie przyszych KsistwGranicznych. To zwycistwo znacznie polepszyo relacje z krasnoludami, cho nie monamwi o tak cisym sojuszu, jaki czy Imperium z ras Khazadw.

Wojna rycerska z AS2201 miaa na celu wypdzenie wszystkich zielonoskrych zBretonni. Mimo i byo to zadanie niemoliwe do wykonania, rycerze bili si z wielk


4/12

WWaarrhheeiimm


zaciekoci i powiceniem, powikszajc tereny przygranicznych ksistw o obszarypogrza, ktre do tej pory stanowiy ostoj licznych plemion goblinw i orkw.

Dzieo swojego przodka prbowa kontynuowa krl Charlen, ogaszajc w rokuAS2420 wojn rycersk w celu uwolnienia caego Starego wiata od zagroenia ze stronygoblinoidw. Powoa tak liczn armi, e ogoocona ze stacjonujcego w miastach wojskaBretonnia sama pada ofiar wielokrotnych atakw orkw. W AS2488 liczny zastprycerzy przepad bez ladu w pobliu Przeczy mierci. Zagad przynis imniespodziewany atak orkw pod wodz Morgluma Karkoamacza. Po klsce krl ogosikoniec wojny rycerskiej.

UUppaaddeekkMMoouussiilllloonnLanduin by jednym z najwikszych i najbardziej znamienitych spord Towarzyszy

Graala, lecz niestety aden z jego nastpcw nie dorwnywa my chwa ani cnotamicharakteru, za obecnie ksistwo Mousillon jest uwaane za przeklt ziemi, nawiedzanprzez upiory i ywe trupy.

W AS1813 przez Bretonni przetoczya si epidemia czerwonej ospy, a rwnoczenieszczuroludzie rozpoczli oblenie Brionne i Quenelles. Ksi Merovech z Mousillon,ktre zostao oszczdzone przez zaraz, poprowadzi wszystkich rycerzy na odsieczoblonym twierdzom. W czasie wyprawionej na zamku ksicia uczty zwycistwapozostali rycerze z obrzydzeniem spogldali na okaleczone i wbite na pal ciaa przestpcw,wystawione na dziedzicu i w samej sali. Niektrzy nawet oskaryli ksicia o zhabienieich honoru i zamanie prawa gocinnoci. Sam krl potpi okruciestwo Merovecha, ktryz kolei oskary monarch o prb pozbawienia go wadzy, a nastpnie wyzwa go napojedynek w obronie honoru.

Krl stan do boju, lecz Merovech z atwoci go pokona, goymi rkamirozszarpujc gardo wadcy i pijc jego krew ze zotego pucharu. Przeraeni ksitaopucili miejsce zbrodni i na czele swoich armii ruszyli na Mousillon. W krtkim czasiewikszo terenw ksistwa zostaa zajta przez wadc Lyonesse.

W AS2297 Maldred z Mousillon owiadczy, i jego on zostaa Pani z Jeziora. Kazanosi przed sob byszczcy kielich, przyznajc prawo do wypicia z tego rzekomo witegonaczynia wszystkim rycerzom, ktrzy przysign mu wierno i posuszestwo. Wieluniezdecydowanych i rozdartych wtpliwociami rycerzy zgosio si pod jego sztandary iwkrtce wadca Mousillon ruszy na czele silnej armii do Gisoreux, aby zada korony.Naprzeciw wyszy wojska lojalne wobec prawowitego krla. Maldred unis w grkielich, w jego imieniu rzucajc wyzwanie wszystkim zgromadzonym rycerzom.

Wrd powszechnego milczenia rozleg si nagle ttent kopyt. Z pobliskiego lasuwyoni si odziany w zielon zbroj rycerz i podj rkawic rzucon przez ksiciaMaldreda. W tym momencie wszyscy ujrzeli Pani z Jeziora stojc obok krla zprawdziwym Graalem w rku. Magiczna wiato pucharu przeamaa oszukaczy czarfaszywego Graala. Poplecznicy Maldreda natychmiast go porzucili, a sam ksi uciek doswej twierdzy. Krl w majestacie prawa pozbawi renegata tronu, rodowego nazwiska iszlachectwa, kadc kres dynastii ksit Mousillon.

NNiieeuummaarrlliiBretonnia zaznaa wiele za ze strony nieumarych. W AS2491 opactwo La Maisontaalzostaa zaatakowane przez nekromant Heinricha Kemmlera i jego legion oywiecw.Zagadzie klasztoru i ksistwa zapobieg desperacki atak rycerstwa pod wodz Tankreda zQuenelles. Mimo to nieumarli wci stanowi powane zagroenie dla krlestwa.

Najsynniejszym z bretonnskich nieumarych jest bez wtpienia Czerwony Ksi,ktry w AS1454 nieomal zagarn dla siebie ca Akwitani. Ponis klsk w starciu zwojskami krla Bretonni, w bitwie na Polach Ceren. Osiem lat pniej powsta z grobu,ponownie szerzc strach i zniszczenie w Akwitanii. W bitwie w pobliu Lasu Chalon zabiw pojedynku ksicia Akwitanii, lecz nie zdoa unikn kolejnej przegranej. Skry si wostpach lasu, ale legendy mwi, e wci tam przebywa, planujc nastpny atak.

SSyysstteemm ffeeuuddaallnnyyObowizujcy w Bretonni ustrj polityczny jest archaicznym tworem, ktry dominowa wStarym wiecie wiele wiekw temu. System ten, oparty o przysig wiernoci orazposuszestwa midzy wasalem a seniorem, nie odwouje si do abstrakcyjnego pojciapastwa. Mimo i Bretonnczycy uwaaj si za nard co najmniej rwny mieszkacomImperium, nie ma formalnych podstaw, by uzna Bretonni za co wicej ni tylko ziemiezamieszkiwane przez lud porednio lub bezporednio podlegy krlowi.

Podstaw systemu feudalnego stanowi chopi - najliczniejsza warstwa spoeczna,zobowizana do posuszestwa i podlegoci wobec stanu wyszego, czyli szlachty. Chopinie skadaj przysig, poniewa wedle prawa nie maj honoru, co oznacza, e ich sowo nie

jest wice i nie mogliby dopeni zoonych przysig. Maj jednak swoje obowizki,naoone przez pana, ktry moe je egzekwowa z ca surowoci, nawet zwykorzystaniem fizycznego przymusu.

Rody szlacheckie s zwizane przysig lenn, skadan wobec seniora. Wasalezapewniaj wsparcie militarne w zamian za opiek. Tak zwany wyszy stan skad si zpiciu gwnych warstw, ktrym z grubsza odpowiadaj tytuu szlacheckie. Zdarza si, eszlachcic posiada wicej ni jeden tytu. W takim przypadku zwyczaj nakazuje, abytytuowa osob znaczniejszym mianem.

Na szczycie hierarchii spoecznej znajduje si krl. Cieszy si pen niezalenoci, cooznacza, e nie jest zwizany adnym prawem. To krl ustanawia prawa, a sowo wadcy jest wite, gdy stanowi wol krla. To prosty i skuteczny system, jednak obarczonyogromnym ryzykiem w przypadku, gdy na tronie zasiada osoba niekompetentna lub

skaona zem. Monarcha stanowi te ostatni instancj w sprawach sdowych, a take jestobroc swych poddanych, przynajmniej w teorii, przed niesprawiedliwoci szlachty,nawet wymierzanej w zgodzie z prawem.

Kadym z ksistw rzdzi udzielny wadca. Na terenach mu podlegych posiadawadz rwn krlewskiej, cho nadal pozostaje zwizany przysig lenn z krlem.Oznacza to, e ksi nie moe stan przed trybunaem, chyba e zamie prawo

krlewskie. W odrnieniu od tronu krlewskiego znacznie czciej zdarzao si, e wadzksic obejmowali arystokraci wystpni i podli, jak miao to miejsce chociaby wMousillon. Ksita dziedzicz ziemi po swych przodkach, lecz za kadym razem muszodnowi przysig lenn wobec krla.

Teoretycznie krl moe wynie do godnoci ksicia dowoln osob, cho prawdziwawadza wie si z ziemi i poddanymi, a nie z tytuem. Od pocztku istnienia Bretonni,

jedynie bezporedni nastpny Gillesa i Towarzyszy Graala zasugiwali na zaszczyt wadaniajednym z czternastu ksistw.

SSzzllaacchheeccttwwooRodzina peni wan rol w yciu kadego szlachcica. Przede wszystkim okrela statusspoeczny arystokraty, gdy tylko potomkowie czystej krwi mog nalee do szlachty. W

konsekwencji powoduje to bardzo ostrone dobieranie maonkw, a sam zwizek nabieracech sojuszu midzy rodami, ktry ma podwyszy ich status spoeczny. Take w obrbierodu odbywa si dziedziczenie majtku i wadzy. Wikszo arystokratw nie moe sobiepozwoli na zmian lennika lub odmow uznania jego nastpcy. Jedynie krl lub ksitamog to uczyni, lecz rzadko si na to decyduj, gdy jest to jedna z nielicznych sytuacji,gdy lennicy magnata mog zjednoczy si przeciw niemu.

Zgodnie z tradycj, cao majtku dziedziczy najstarszy yjcy syn. Szlachcic niemoe wskaza innego dziedzica, nie moe te rozdzieli swojego majtku przed mierci.Modsi potomkowie nie maj wic atwego ycia. Crki upatruj szansy w maestwie zdziedzicem innego rodu, natomiast modsi synowie musz sami wywalczy dla siebienadania ziemskie. Niektrzy rezygnuj z przywilejw szlachectwa, wybierajc maria zcrkami bogatych kupcw, a nawet rzemielnikw. Modsi potomkowie rodwszlacheckich szybko opuszczaj rodzinne strony, szukajc na szlaku okazji do wykazania siodwag i zdobycia majtku lub wadzy.

Crka z rodu szlacheckiego nie moe zosta rycerzem, chyba e udaje mczyzn,moe natomiast dziedziczy majtek, pod warunkiem, e jej ojciec umar nie spodziwszy

mskiego potomka z prawego oa. W takim przypadku wadz przejmuje najstarsza crka,cho nie moe samodzielnie egzekwowa wszystkich nalenych wadcy praw, a rzdy wjej imieniu sprawuje m. Jeli m zginie lub umrze wczeniej, co zdarza si dosy czsto,najstarszy syn przejmuje obowizki reprezentanta praw matki do sprawowania wadzy,lecz dopiero po jej mierci obejmuje samodzielne rzdy.

Dziedziczki s najlepsz parti do oenku, poniewa takie maestwo wzmacniaprzede wszystkim rodzin ma i zapewnia w istocie umocnienie wadzy rodu. Jednakdziedziczenie przez kobiet nie jest zbyt czstym przypadkiem, a dodatkowo takieszlachcianki bywaj wybredne w kwestii wyboru kandydata do zampjcia. Wydanie zam crki bez praw do dziedziczenia jest zwykle wyborem politycznym, gdy wzmacnia ipodkrela zwizek midzy dwoma rodami. W takich sytuacjach najwikszym wziciemciesz si najstarsze crki. Jeli jej bracia umr przed ojcem, a sam ojciec umrze za jej ycia,crka stanie si dziedziczk. Zdarza si, e m przyspiesza proces przejcia majtku ony,pomagajc jej braciom i ojcu w przekroczeniu bramy do Krlestwa Morra.

Maestwo to nie jedyny sposb pozyskania majtku. Monowadcy mog przekazacz swych ziem we wadanie innym rycerzom, zyskujc lennikw w zamian za ichposuszestwo i pomoc. Jest to gwny element ustroju feudalnego. W teorii prawawszyscy lennicy, poprzez swych seniorw, podlegaj wadzy krlewskiej. Szlachcic moerwnie przedoy na rce seniora prob o nadanie ziemskie. Poniewa senior nie moepotem pozbawi lennika jego ziem, tego rodzaju supliki rzadko rozpatrywane sprzychylnie.

Posiadanie dworu to integralna cz wadzy szlacheckiej. Kademu magnatowitowarzyszy liczna wita dworakw, schlebiajc mu i przekonujc o swej uytecznoci, wnagrod oczekujc bogactwa, wadzy lub ziemi. Niewielu dworzan suy swemu wadzy zaltruistycznych pobudek, w wikszoci liczc na spenienie wasnych marze i osigniciemoliwie najlepszej pozycji w otoczeniu wadcy. Szlachetni i cnotliwi rycerze woltrzyma si z dala od przepenionych intrygami koterii i tumu pochlebcw, dowodzcswego prawa do wadzy dziki wasnej sprawnoci i odwadze poddanych.

Naturalnie, czonkowie dworu arystokraty zajmuj nisz pozycj ni on sam, copowoduje rosnc zaleno midzy godnoci i wadz magnata a liczebnoci dworu, jakigo otacza. Kada osoba, ktra przedkada prob swemu panu, moe zosta zaliczona do jego dworu, a wic w przypadku mniej znacznych szlachcicw do dworu zaliczaj sinawet chopi. Jednak nie mog oni zosta dworzanami, czyli osobami, ktre powicaj

swj czas i wysiek, aby zdoby i utrzyma ask oraz zainteresowanie wadcy. Z kadymaskawym sowem pana pozycja dworzanina znacznie wzrasta, zapewniajc saw,bogactwo, a nawet faktyczn wadz.

AArrmmiiaaBretonnia nie utrzymuje staej armii zawodowej. Oznacza to, e kraj nie posiadaregularnych oddziaw zacinych, w ktrych su onierze otrzymujcy od izakwaterowanie. Zamiast tego, krl zwouje pospolite ruszenie, czyli gromadzi pod swoimsztandarem wszystkich wasali z ich pocztami zbrojnymi.

Kady lennik zobowizany jest do udzielenia swemu seniorowi wsparcia militarnegow kadym konflikcie zbrojnym. Zaleno lenna przechodzi na kolejnych wasali, ktrzymusz doczy do swego pana przed bitw, ale z kolei mog wezwa swoich lennikw podwasny sztandar. Wielu panw ziemskich organizuje te pobr, czyli przymusowewcielenie chopw i wolnych zbrojnych, tworzc oddziay piechoty i ucznikw. Z naturyrzeczy taka armia jest mao zorganizowana i nie posiada sztywnego acucha dowodzenia,lecz bretonnska taktyka walki jest na tyle prosta i skuteczna, i umoliwia wspdziaanie

rnych grup rycerzy i piechoty.Gwna sabo tego systemu ujawnia si podczas duszych kampanii. Rycerze i

magnaci musz wraca na swoje ziemie, aby dopilnowa rzdw lub broni wasnychzamkw, a chopi musz pracowa na roli, gdy w przeciwnym razie zbiory mog okazasi niewystarczajce. Zwykle ju po miesicu wikszo rycerstwa wraca do swoichzamkw. Oczywicie sytuacja wyglda zupenie inaczej, gdy walki tocz si na ichwasnych ziemiach.


5/12


73 | S t r o n a

W przypadku obrony miejsca o istotnym znaczeniu strategicznym krl lub ksizwykle wydziela rzeczony obszar jako osobne nadanie i powierza je znamienitemurycerzowi, wynoszc go tym samym do godnoci markiza. Do obowizkw markiza naleywzniesienie umocnie (sypanie waw ziemnych, wznoszenie fortw i umacnianiemurw), powoywanie wojsk (zarzdzenie poboru oraz wezwanie rycerzy lennych), aprzede wszystkim powstrzymanie zagroenia dla danego obszaru, a przez to dla caegokraju. Zwykle takie przedsiwzicie udaje si pierwszemu pokoleniu, lecz nastpcydziedzica nie zawsze dziedzicz jego sprawno w walce. Niektrzy posuwaj si do tego, iwynajmuj kompanie najemne lub grupy awanturnikw, ktre maj rozwiza problem wniebezpiecznym rejonie.

Oglnokrajowe pospolite ruszenie moe zwoa jedynie krl, ktry zwykle czyni to wformie ogoszenia wojny rycerskiej. Wzywa do walki wszystkich potomkw szlachetnych

rodw, aby stawili si pod sztandarem Bretonni i dowiedli swej odwagi.

WWoojjnnyy ddoommoowweeNiezalenie od najazdw zielonoskrych i cigych walk z lenymi potworami, Bretonnianie jest spokojn krain. Nawiedzana jest przez zbjw, piratw, nieumarych izwierzoludzi, a na domiar zego staje si aren zmaga midzy zwanionymi arystokratami.Niektrzy magnaci wol rozstrzyga spory nie przed trybunaem, lecz na polu bitwy, chorzadko wybieraj takie rozwizanie w przypadku zatargu z seniorem lub rycerzem owyszej pozycji lub prawnym zwierzchnictwie. Zreszt tacy przeciwnicy i tak zwykleokazuj si zbyt silni, aby wszczyna z nimi wojn.

W tradycji rycerskiej istnieje pojcie susznej wojny, uzasadnionej jedynie w trzechprzypadkach. Pierwszym jest prba odzyskania zagrabionych ziem. Drugi to ukaranie lubpowstrzymanie zdrajcy. Co prawda, senior zdrajcy sam powinien wymierzy musprawiedliwo, ale podj si tego moe dowolny szlachcic. Ostatnim uzasadnionympowodem wszczcia wojny jest obrona honoru i czci wasnej rodziny.

Konszachty z Chaosem lub zielonoskrymi s traktowane jako zdrada stanu, a tego

rodzaju oskarenia czsto staway si pretekstem do zbrojnej napaci. Kradzie ziemi nigdynie ulega przedawnieniu, a ofiara grabiecy moe zbiera wojsko i do skutku prbowaodzyska swoje dziedzictwo. Obraza honoru bywa czsto naduywanym powodem sporu,nawet z tak bahych powodw jak wskazanie niewaciwego miejsca przy stole podczasuczty. Zdarza si, e tego rodzaju urazy bywaj pocztkiem wielopokoleniowych wani izatargw, gdy dziaanie jednej ze stron dostarcza argumentw do zbrojnej reakcji stronydrugiej.

Najbardziej honorowi i szlachetni z rycerzy ruszaj na wojn tylko w przypadkuujawnienia zdrajcy i udowodnienia jego winy. Inni - pozbawieni skrupuw - mogwykorzysta awanturnikw i podegaczy przeciwko rywalom w sporze o ziemie lubzabiegajc o wzgldy seniora.

RRooddyy kkuuppiieecckkiieeW spoeczestwie bretonnskim kupcy zajmuj do osobliw pozycj. Niemal wszyscynale do stanu niszego, poniewa jedynie nieliczni szlachcice decyduj si szarga wasnreputacj tak habicym zajciem jak handel. Najbogatsi kupcy s niekiedy bardziejzamoni od arystokratw, ktrych zaopatruj w towary. Jak w przypadku wikszoci

cywilizowanych krajw, handel to ga gospodarki o istotnym znaczeniu dla caej krainy,nie tylko w zakresie transportu produktw midzy ksistwami, ale take w wymianietowarw z krajami ociennymi. Prowadzi to do niebezpiecznej sytuacji, gdy dziaaniarodw kupieckich mogyby wywoa powane zagroenia dla pozycji arystokratw.

Jako przedstawiciele stanu niszego, kupcw obowizuj wszystkie prawa odnoszcesi do chopw. Teoretycznie, mogliby zosta zmuszeni do przekazania niemal caegodochodu do skarbca lokalnego wadyki. Jednake tradycyjne prawa Bretonni odnosz siraczej do uprawy ziemi i rzemiosa, wic dochody z handlu s pomijane, poniewa kupiecnie wyrabia adnych towarw. W utrzymaniu takiego stanu pomaga typowy dla Bretonnikonserwatyzm oraz zasilanie kufrw dworzan i magnatw, ktrzy do szybkozorientowali si, e otrzymuj znacznie wiksze wpywy z apwek ni zapewniyby impodatki. Do tego dochodzi wiadomo, e obcienie kupcw wysokimi podatkamizmniejszyoby wpywy z handlu, a w efekcie uszczuplioby majtek klasy panujcej.

Rozumiejc znaczenie przychylnoci magnatw dla rozwoju handlu, wielu kupcwregularnie przekazuje prezenty arystokratom. Przybierajc poz pokornego oddania iuznania wyszoci szlachty nad ndznym stanem kupieckim, na specjalnej audiencji

wrczaj dowd swego posuszestwa i wiernoci, zwykle w formie drogocennychprzedmiotw. Jeli szlachcic nie jest zbyt zamony, natomiast bardziej potrzebujepraktycznych towarw, kupiec oferuje moliwo odkupienia daru za pokan kwot wgotwce. Oczywicie, w takim przypadku spotkanie jest bardziej dyskretne.

Wikszo kupcw zgadza si na takie warunki, rozumiejc, e zburzenie lubnaruszenie istniejcego porzdku spoecznego odbioby si niekorzystnie na handlu.Niektrzy wybieraj inne metody poprawienia wasnej pozycji lub zwikszenia wpyww.Popularnym rozwizaniem jest zwizek maeski, szczeglnie z modszymi potomkamirodu szlacheckiego, dla ktrych jest to opacalna wymiana mao znaczcej pozycji nawymierny majtek. Taki zwizek pomaga w zacienieniu wizi midzy rodem kupieckim iszlacheckim. Kupiec wspiera finansowo swych szlacheckich krewnych, podczas gdyszlachta zapewnia prawne i polityczne poparcia dla dziaalnoci kupieckiej.

W wikszoci domw kupieckich nalecy do nich czonkowie zobowizani s doprowadzenia midzy sob wymiany handlowej na korzystnych dla obu stron warunkach,natomiast z kontrahentami zewntrznymi maj ustala takie warunki, ktrej niemaluniemoliwi osignicie zysku przez drug stron. Prowadzi to do tworzenia stref

wycznoci handlowej w danym miecie, porcie, a nawet na terenie caego ksistwa.Niekiedy przybiera to form monopolizacji handlu danym towarem na obszarze krainy.

SSttaannyy nniizzsszzeeO ile kupcy tylko oficjalnie nie maj wpywu na polityk krlestwa, o tyle chopifaktycznie nie sprawuj adnej wadzy ani kontroli. Wieniakw nie sta na apwki iprezenty dla arystokracji, ani na ochron wasnych interesw przez opacanie ochroniarzy i

najemnikw. W wikszoci przypadkw gwnym zmartwieniem chopa jest obawa, czyuda mu si zebra odpowiednio due plony, aby wyywi rodzin.

Najwiksz bolczk chopw s podatki i rnego rodzaju powinnoci wobec pana.Nawet gdy zarzdca uczciwie i sprawiedliwie egzekwuje paszczyzn, chopi rzadko kiedymog cakowicie wypeni zobowizania i zachowa odpowiedni ilo ywnoci dla siebiei rodziny. Dlatego te, jeli proba o miosierdzie szlachetnego pana nie rokuje zbytnichnadziei, podatki bywaj zagrabione przez otrw i zbjw gdzie na drodze do zamku. Wwikszoci przypadkw rycerze ruszaj na kolejn wypraw przeciw rzekomym (lubprawdziwym banitom), nie domagajc si rekompensaty utraconych podatkw.Oczywicie to rozwizanie nie moe by stosowane zbyt czsto.

Ubocznym skutkiem tego rodzaju praktyk oraz funkcjonowania trybunawwioskowych, jest powszechne przekonanie szlachty, e chopi wiod szczcili, cho

niezbyt zamone, ycie bez problemw, ktre nkaj wysze klasy spoeczne. Dlatego tenawet ci rycerze, ktrym honor i mdro nie pozwala na okrutne wyzyskiwanie chopw,rzadko czuj, e powinni im pomaga.

OObbyywwaatteellee BBrreettoonnnniiPrzy zachowaniu wszelkich rnic pomidzy mieszkacami poszczeglnych prowincji,Bretonnczycy wyrniaj si postaw, ktra jest uznawana za ich cech narodow. yjchwil i s z tego dumni. Nie znaczy to jednak, e wszyscy Bretonnczycy s hedonistami,ktrzy bez koca oddaj si przyjemnociom, cho wikszo arystokratw doskonalepasuje do tego wizerunku. Oznacza to raczej, e dla przecitnego Bretonnczyka liczy si to,co robi w danej chwili, a nie rozpamitywanie przeszoci lub martwienie si o to, coprzyniesie przyszo. Trzeba wykorzysta ask bogw i moliwie najlepiej przey kadydzie. Rzemielnik moe powici cay czas na udoskonalanie dziea swych rk. Rycerznieustannie stara si, by kada czynno, sowo i gest potwierdzay jego prawo i nieokryy go hab. Chop skupia si na uprawie pola, by mie z czego y przez nastpnydzie. Nie ma czasu na zastanawianie si, co przyniesie przyszo.

Bretonnska arystokracja charakteryzuje si do nonszalanckim stosunkiem wobecotaczajcego kraj zagroenia, ktry moe wynika ze stosunkowego spokoju i dobrobytu.Bardziej prawdopodobne jednak, e ta wanie obojtno jest znamieniem Chaosu. Klasyrzdzce t krain s przearte korupcj i zepsuciem, lepe na wyrane oznaki rozkadu. Pozalanych gnojem i botem ulicach paraduj uszminkowani fircykowie w swoichozdobnych strojach. Wielkie damy siedz w lnicych karetach jak lalki, przystrojone wklejnoty i wysokie, biae peruki. Pod warstw szminki i pudru ukrywaj znamiona po ospiealbo jeszcze gorsze zeszpecenia. Skaza Chaosu jest w Bretonni niezbyt oczywista tylkodlatego, e obywatele pozostaj na ni obojtni, nie dowierzajc lub nie chcczaakceptowa wynikajcych z tego strasznych konsekwencji. Wol ukrywa swj strachpod warstw pudru i ekstrawaganckimi strojami.

Wrd ludnoci Bretonni mona wyrni dwie klasy: arystokracj i chopstwo. Jestto podzia uwicony prawem, ktre odmiennie traktuje przedstawicieli obu warstw.Pomys, e wszyscy ludzie s sobie rwnie, to dla przecitnego Bretonnczyka herezja.

Miejsce urodzenia okrela przynaleno do danej klasy, a wszelka droga awansuspoecznego jest praktycznie zamknita. Za szlachcica uwaa si osob, ktrej wszyscy

przodkowie od co najmniej piciu pokole naleeli do rodw arystokratycznych. Imiona idrzewo genealogiczne kadego rodu s zapisywane w Kronikach Przodkw. Abyudowodni szlacheckie pochodzenie, wystarczy zatem wskaza odpowiednie zapisy wowych kronikach. Natomiast ktokolwiek inny, take bkart szlachcica, naley do plebsu.Poniewa chop nie moe dziedziczy ziemi, raczej nie zdarzaj si mezalianse,przynajmniej w przypadku szlachty osiadej, ktra posiada ziemi i zamki.

Sztywny podzia spoeczny wywiera wpyw na niemal wszystkie dziedziny ycia wBretonni, co jest wielokrotnie podkrelane i szczegowo opisywane w odpowiednichpodrozdziaach, jednak mona wyrni podstawow zaleno.

Spoeczno Bretonni opiera si na hierarchii feudalnej. Chopi su swemu panu,ktry w zamian otacza ich opiek i s toi na stray prawa. Struktura feudalna zakada jednakzaleno od seniora, wic do czsto zdarza si, e szlachcic ma take zobowizaniawobec wasnego wadcy. Tego rodzaju powinnoci uznawane s za waniejsze odzobowiza wobec poddanych.

Pojcie stanu niszego potwierdza powszechne wrd bretonnskie szlachtyprzekonanie o wasnej wyszoci wobec chopw. Wyjtki s niezwykle rzadkie. Wielu

chopw postrzega arystokratw jako ludzi lepszych i mdrzejszych, lecz z pewnoci niejest to przekonanie tak powszechne, jak w przypadku wysokiej samooceny szlachty.Szlachcic moe zosta pozbawiony tytuu i herbu z rozkazu krla lub Czarodziejki.

Haba spada take na wszystkich potomkw szlachcica, zatem nie s to przypadki czste.Istnieje take moliwo podniesienia chopa do stanu wyszego, ale tylko za oboplnzgod krla i Czarodziejki. Teolodzy twierdz, e Pani z Jeziora moe nobilitowa dowolnosob, jednak jak dotd nikt nie otrzyma takiego bogosawiestwa bogini.

W historii Bretonni odnotowano zaledwie trzy przypadki podniesienia chopa dogodnoci szlacheckiej. Jednak wedug prawa i tradycji potomkowie tak wyrnionegochopa nie mog by szlachcicami, poniewa ich przodkowie (do piciu pokole wstecz)nie wywodzili si ze stanu wyszego. Jeli nie zostan wic nagrodzeni szlachectwem zrozkazu krla lub Czarodziejki, linia szlachecka wygasa. Tak te si stao w trzechdotychczasowych przypadkach. Wszystkie obecnie istniejce w Bretonni rody szlacheckiepotrafi przeledzi swoje pochodzenie wstecz a do czasw zaoenia krlestwa. Niezachoway si jednak adne zapisy sprzed epoki Gillesa Zjednoczyciela.

Synowie szlacheckich rodw, zgodnie z tradycj, powinni wstpi w szeregirycerstwa i przewaajca wikszo tak czyni. Szlachcianki nie mog zosta rycerzami, aich powinnoci jest opieka nad rezydencj rycerza oraz oczywicie urodzenie dziedzica.

Rnice w traktowaniu mczyzn i kobiet to kolejny wany aspekt ycia spoecznegoBretonni, cho wynika to raczej z tradycji i obyczajw, a w mniejszym stopniupodyktowane jest nakazami prawa. Mczyni powinni w kadej sytuacji okazywakobiecie uprzejmo. Obraza niewiasty to karygodne naruszenie etykiety, a przestpstwawobec pci piknej traktowane s z niemal przesadn surowoci. Dobre obyczaje nakazuj


6/12

WWaarrhheeiimm


mczynie wstawa, gdy kobieta wchodzi do pomieszczenia i przepuszcza j przodem.Jedynie na schodach powinien i pierwszy, podajc damie pomocn do. Kobiety jakopierwsze otrzymuj posiek, a w zajazdach i karczmach zwykle dostaj najlepsze pokoje.

Oczywicie tego rodzaju kurtuazja dotyczy przedstawicieli tej samej klasy spoecznej,przede wszystkim rycerstwa i stanu wyszego. Szlachetnie urodzeni nie musz okazywauprzejmoci wobec prostych chopek, cho niektrzy tak czyni, twierdzc, e nic nieusprawiedliwia braku dobrych manier. Jest to traktowane jako przejaw wielkodusznoci iprawoci charakteru, oczywicie dopki nie przekracza granic dobrego smaku.

Mimo caej uprzejmoci i szarmanckiego traktowania ze strony mczyzn, kobietypodlegaj tradycyjnym ograniczeniom, ktrych zamanie moe oznacza spoecznyostracyzm. Kobiety nie mog dziedziczy majtku, prowadzi dziaalnoci zarobkowej,podrowa samotnie lub bez eskorty mczyzny, a nawet wykonywa niektrych

zawodw. Szacunek dla pci piknej jest wic mask, pod ktr kryj si elazne iuwicone prawem oraz tradycj rzdy mczyzn. Jedynym wyjtkiem jest kult Pani zJeziora oraz szacunek, jakim darzy si Panny Graala.

Znaczca wikszo kobiet godzi si ze swoj pozycj, uznajc powysze ograniczeniaza suszne i zgodne z nakazami tradycji. Niektre jednak prbuj si buntowa wobecrygorw patriarchalnego spoeczestwa, szukajc szczcia w armii lub handlu. Nie jest toatwe, gdy jak wspomniano, niektre zawody s dla nich niedostpne. Jedynymrozwizaniem jest ucieczka do innych krain lub podszywanie si pod mczyzn. Trudnooszacowa skal tego procederu, ale przynajmniej raz na kilka miesicy w jednym z ksistwwybucha skandal, gdy na polu bitwy okazuje si, e polegym rycerzem bya kobieta.

Na szczycie hierarchii stoi krl. Bretonni dzieli si na czternacie ksistw rzdzonychprzez diukw. S to: Akwitania, Artois, Bastonne, Bordeleaux, Brionne, Carcassonne,Couronne, Gisoreux, LAmguille, Lyonesse, Montfort, Mousillon, Parravon oraz Quenelles.Grd Mousillon jest przeklty, a cae ksistwo powoli popada w ruin. Wiele z jego ziemzostao przejtych przez Lyonesse.

Poniej diukw znajduj si earlowie i baronowie. Krl, diukowie, earlowie i

baronowie s seniorami pewnej liczby rycerzy nalecych do pomniejszej szlachty. Kadyrycerz, wliczajc w to wysz szlacht, dysponuje pewnym pocztem do ktrego rekrutujenajlepszych wojownikw ze swoim ziem. Biedni rycerze musz organizowa zacig wrdchopstwa. W zamian za sub w armii, chop moe otrzyma od rycerza niewielkikawaek ziemi pod upraw. W czasie wojny kady z chopw moe zosta wcielony doarmii w ramach pospolitego ruszenia. Gwny ciar dziaa wojennych spoczywa jednakna rycerzach.

W Bretonni nie rozwina si jeszcze klasa rednia, przynajmniej nie w takim stopniujak w Imperium. N ie ma zatem grupy spoecznej, ktra utrzymywaaby szlacht w ryzach.Cho system feudalny powinien sprzyja zarwno arystokracji, jak i posplstwu, biednymchopom trudno jest dostrzec jakie korzyci dla siebie. Bretonni to dwa rne wiaty: jedenze wspaniaymi zamkami i ucztami, a drugi ndzny i nkany godem.

RReelliiggiiaaPodobnie jak Imperium, Bretonnia to kraina uksztatowana przez religi. O ile jednak wpastwie nad Reikiem i Talabeckiem dominuje Kult Sigmara Motodziercy, wrd

potomkw Gillesa prawdziw mioci darzy si Pani z Jeziora. Istniej zasadnicze rnicemidzy tymi dwoma wyznaniami. Fundamentem Kultu Sigmara jest jedno wszystkichobywateli Imperium, podczas gdy wiara w Pani z Jeziora to niemal wycznie domenaarystokracji. Wedug poda Sigmar by czowiekiem, ktry dostpi boskoci. Jest wicsymbolem, z ktrym atwo si utosamia. Natomiast tajemnicza Pani z Jeziora zawszebudzia szacunek i lk. Nie pomaga w tym niepokojca praktyka porywania przez PannyGraala wszystkich dzieci, ktre przed ukoczeniem trzeciego roku ycia przejawiy oznakitalentu magicznego. Mona wic powiedzie, e powszechny Kult Pani z Jeziora wywierasilny, cho nie zawsze pozytywny wpyw na ycie duchowe Bretonnczykw.

Pradawne plemiona Bretonw czciy wielu bogw. Na wschodzie, w grach,szczegln czci otaczano Taala. W ksistwach Montfort, Quenelles i Parravon nadal jest tooficjalna religia. Wojownicy z pooonych na poudniu Brionne i Carcassonne, a takemieszkacy Akwitanii, okazuj wielk cze wojowniczej bogini Myrmidii. Wrdplemion Bretonnw powszechne byo czczenie duchw ziemi. Mona je byo zobaczy ozmierzchu i o wicie, gdy zwiewne i na wp widzialne, wdroway wrd mgie.Powiadano, e rzdzia nimi potna krlowa, ktra ponad wszystko ukochaa ziemie

Bretonnw, a zwaszcza liczne rzeki i jeziora. Z tego powodu zwano j Pani z Jeziora.Kady bretonnski wojownik mg zanosi mody do bogini, by daa mu siy i mstwo doobrony swojej ojczyzny.

Odkd Gilles le Breton ujrza Pani z Jeziora, staa si ona gwna bogini bretonnskiejszlachty. Ucielenia ziemi Bretonni, a take ideay, na ktrych oparto krlestwo.Chopstwo czci Pani z Jeziora, ale w znacznie mniejszym stopniu. Chtniej oddaj czebogom bardziej przystajcym do ich trybu ycia. Najbardziej popularny jest kult boganatury Taala i jego ony, bogini-matki Rhyi. Chopi modl si take do Shallyi, by uniknospy i innych plag. Mieszkacy terenw nadmorskich skadaj ofiary w hodzieMannanowi, bstwu morza. W miastach, nkanych plag przestpczoci i ndzy, istniejewiele sekretnych wity boga Ranalda - oraz wielu innych, bardziej mrocznych bstw.Cho rycerze nie lekcewa starszych bogw, ich ycie powicone jest obronie i subiePani z Jeziora.

KKssiieessttwwaa BBrreettoonnnniiBretonnia to pikny kraj, bogaty w yzne ziemie i wspaniae krajobrazy. Zielone pola irozlege knieje ssiaduj z majestatycznymi grami i wesoo szemrzcymi strumieniami.Lecz podobnie jak w innych krainach Starego wiata, pod mask pikna i urokliwoci kryjsi mroczne tajemnice, haniebne zbrodnie i zwyke, codzienne podoci.

AAkkwwiittaanniiaaNa poudnie od rzeki Morceaux i Lasu Chalon rozcigaj si pola uprawne Akwitanii.Nieliczne, rozsiane po caej krainie wzgrza maj na tyle agodne zbocza, e nadaj si

rwnie pod upraw. Linia brzegowa i wybrzee nale do najpikniejszych w caejBretonni, z licznymi piaszczystymi plaami i niewielkimi, ocienionymi zatokami. Jednakbrak szerszych zatok oraz pytkie wody przybrzene uniemoliwiaj budow wikszychportw. Jedynymi osadami na wybrzeu s zatem niewielkie wioski rybackie, z ktrychczsto korzystaj przemytnicy.

Obszar ksistwa jest w wikszoci rwninny, bez duych rzek, dolin ani wysokichwzgrz, ktre mogyby stanowi dobre miejsca do obrony. Z tego wzgldu nie ma tuwielkich miast, a nawet stolica Akwitanii to zaledwie redniej wielkoci zamek, swojpozycj spoeczn zawdziczajcy wycznie obecnoci ksicego dworu.

Mona powiedzie, e wielko tutejszych miast zaley przede wszystkim odbogactwa i znaczenia danego rodu szlacheckiego. Niezbyt liczni magnaci akwitascystwarzaj korzystne warunki do rozbudowy osad wok swoich zamkw, liczc na wysze

wpywy z podatkw. Dziaa to rwnie w drug stron. Wraz z upadkiem znaczenia roduokoliczne osady biedniej i podupadaj. Niektre miasta Akwitanii s nawet w poowieopuszczone i zrujnowane. Jako pierwsze niszczej drewniane i kryte strzech chopskiechaupy, natomiast murowane rezydencje szlachty czsto jeszcze przez wiele lat straszpustymi oczodoami okien.

Podobne zjawisko mona zaobserwowa we wci zamieszkanych zamkach.Niekorzystne pod wzgldem obronnoci uksztatowanie terenu, zmusio arystokracjAkwitanii do zaufania wytrzymaoci i gruboci zamkowych murw. Dawne fortyfikacje,pozostaoci z bardziej niebezpiecznych czasw, murszej i niszczej pod wpywem deszczui wiatru, porzucane przez kolejnych wadcw, gdy wymagajce regularnych i kosztownychnapraw kamieniarskich dugie mury i wysokie baszty przestaj by uyteczne i staj siwycznie ciarem finansowym.

Opustoszae komnaty i budynki czsto staj si siedliskiem zych duchw, zwanychzudnikami, co powstrzymuje zodziei i szabrownikw przed okradaniem opuszczonychdomw. Jednoczenie jest to rdo licznych legend i opowieci o nawiedzonych zamkach.

Pooenie geograficzne i brak naturalnych zagroe sprawiaj, i tutejsi rycerze i

wielmoe z wielk chci walcz midzy sob. Arystokraci zgodnie twierdz, i broniprzekona i honoru, jednak nie zmienia to obrazu wewntrznej polityki ksistwa,przepenionej intrygami i waniami, rozstrzyganymi poprzez pojedynki lub krwawe wojnymidzy szlacheckimi rodami. Akwitaczycy maj opini upartych i porywczych, a tutejsirycerze nale do najbardziej znanych (nie zawsze z dobrej strony) w caej Bretonni.

Wielu mieszkacw opuszcza ziemie Akwitanii, uciekajc przed zemstpotniejszego wroga lub przed ksic sprawiedliwoci. Inni prbuj zazna chway wewzgldnie bezpiecznym starciu z dzikimi stworami, ktrych w Akwitanii nie ma zbytwiele. Rozumnie zakadaj, e w takim przypadku przynajmniej nikt nie bdzie lubowaprzeciw nim krwawej zemsty do trzeciego pokolenia naprzd. Zdarzaj si i tacy, ktrzyodchodz po prostu zmczeni cigymi sporami i waniami, wszystkimi tymizadawnionymi urazami, ktrych pocztkw nikt ju nie pamita.

W yciu politycznym na dworze ksicia dominuj zawie intrygi i rozgrywki midzyposzczeglnymi rodami szlacheckimi. Nowy wadca, pomimo najszczerszych chci, niezdoa zaagodzi wszystkich zadawnionych sporw, a wrcz przeciwnie, niektre z nich

jedynie podsyci. Trzeba przyzna, e udao mu si zaegna niektre wanie, jednak nie

ma czasu wszystkich rozwizywa osobicie, a wydaje si, e jedynie ksicy autorytet,pozycja i osobiste zaangaowanie mog pogodzi pornionych rycerzy.Bkit i /zoto s od wiekw tradycyjnymi barwami herbowymi uywanymi

przez arystokracj Akwitanii.

AArrttooiissTereny ksistwa Artois niemal w caoci pokrywa gsty i tajemniczy Las Arden. Jedynie nazachodzie niewielki pas rwniny nadaje si pod upraw. Tam te mieszka wikszopopulacji, cho i w kniei mona znale ludzkie osady. Swoje siedziby maj tam myliwi,drwale i wglarze, a w odosobnionych stranicach i fortach mona spotka traperw orazzbrojnych pachokw miejscowych wielmow. Kada z osad jest silnie ufortyfikowana,otoczona palisad, ziemnym nasypem i gbokim rowem najeonym ostrymi palami.Wejcia do wikszych osad strzee kamienna stranica lub zamek rycerza. Chopi zajmujsi gwnie hodowl zwierzt, gdy na lenych polanach nie mona uprawia zboa, a pozatym w razie napaci stado mona zagna w obrb umocnie wioski.

Artois to niezbyt bezpieczny obszar, a najwaniejszym zagroeniem nie s bynajmniej

drapiene zwierzta. Lene osady nkaj czste napaci zbrojnych stad zwierzoludzi.Tereny w obrbie puszczy czsto przyznawane s modszym synom tutejszych rodwszlacheckich. W ten sposb wadcy Artois liczyli na stworzenie acuchw zamkw, ktrepowstrzymywayby mroczne siy z gbi kniei. Jednake te wysiki na niewiele si zdaj, aopuszczone i zrujnowane wioski to powszechny widok we wschodnich regionachksistwa.

Las Arden stanowi ostoj dla licznych stad zwierzoludzi. Jednak na terenie Artoismona spotka take inne istoty dotknite skaz Chaosu. Wiele wiosek zostaospustoszonych przez bandy mutantw, ktrzy czsto ukrywaj swoj przypado izdradziecko atakuj wasnych krewnych i dotychczasowych przyjaci. Dua liczbaprzypadkw mutacji daa pocztek przypuszczeniom, i gdzie na terenie Artois znajdujesi miejsce skaone niezwyk moc Chaosu. Jeli komu uda si odnale i zniszczyrdo skaenia, z pewnoci okryje si wielk saw.

Mieszkacy zachodnich rejonw Artois przypominaj swoich ssiadw z Lyonesse iLAnguille. Rzadko deklaruj przywizanie do rodzinnych stron i lubi podkrela, i czujsi raczej Bretonnczykami ni poddanymi ksicia Artois. Modzi potomkowie szlacheckichrodw s wrcz zachcani do odbywania dalekich podry, niekiedy nawet w odlegerejony Starego wiata.

Mieszkacy lenych osad do pewnego stopnia podzielaj t opini, gdy rwnie nieczuj si poddanymi ksicia Artois. Tak naprawd wielu z nich nawet nie wie, e kto takiistnieje. Nawet w wioskach pooonych przy gwnych traktach rzadko mona spotkapodrnych, a mieszkacy niektrych osad zaoonych w gbi puszczy nigdy nie widzielinikogo spoza swojej wioski. Nie naley si wic dziwi, e sam pomys opuszczenia osady


7/12


75 | S t r o n a

jest traktowany jako przejaw szalestwa graniczcego z samobjstwem. Bardziej przesdnichopi wyprawiaj takiej osobie pogrzeb za ycia, a jeli nawet wrci w rodzinne strony,zostanie uznana za oywionego z magi potwora w ludzkiej skrze. Rycerze i posiadaczeziemscy w mniejszym stopniu podzielaj te przesdy, gdy przynajmniej raz do rokuwybieraj si na ksicy dwr, aby zda sprawozdanie z sytuacji w Ardenie. Mona jednakprzyj, e proci mieszkacy lenych osad niewiele wiedz o wiecie pooonym pozakrawdzi palisady.

Mieszkacy zachodnich rejonw Artois czsto i duo podruj, zgodnie zobowizujc w ksistwie tradycj. Mona nawet przypuszcza, i wikszo wdrowcwna bretonnskich szlakach pochodzi wanie std. Znacznie rzadziej spotyka si przybyszy zewschodniego Artois, a zwykle s to ludzie, ktrzy nie byli ju w stanie wytrzyma ycia wwiosce otoczonej niegocinnym i zowrogim lasem.

Tradycyjnymi kolorami herbowymi ksistwa Artois s czerwie i biel/srebro.

BBaassttoonnnneeKsistwo Bastonne to kraina malownicza i urzekajca. Od pnocy ogranicza j rzekaGrismarie, za od poudnia rzeka Morceaux oraz Las Chalon. Zachodnie tereny to wwikszoci nizinne tereny rolnicze, a na wschodzie wypasa si stada owiec i byda, oprczpoudniowego regionu, gdzie na teren ksistwa nachodzi kraniec Masywu Orkw.

Tam wanie ley osawiona Czarna Rozpadlina, cignca si na wschd niemal a dogranicy z Quenelles. U styku Masywu Orkw i Lasu Chalon kotlina ma blisko dwieciemetrw szerokoci i nie sposb dojrze jej dna. Czarna Rozpadlina wydaje si prowadzi wgb Lasu Chalon, lecz gste poszycie uniemoliwia zbadanie jej dalszego biegu, zaposzukiwania podejmowane od strony lasu okazay si nieskuteczne.

Nazwa rozpadliny pochodzi od ciemnych mgie, ktre czsto si nad ni unosz,niezwykle zimnych nawet w rodku upalnego lata. Na szczcie z dala od kotliny wiatrrozwiewa lodowate opary, za nawet znani z poryww szalestwa bretonnscy rycerze majna tyle rozsdku, aby nie wznosi zamkw na krawdzi przekltego obszaru. Olbrzymim

zagroeniem w tej okolicy s ataki zwierzoludzi, ktre niekiedy zapuszczaj si daleko pozaswoje siedziby.

Mimo niewtpliwych zagroe, jakie stwarza blisko Czarnej Rozpadliny, ma topewne zalety, gdy powstrzymuje orki yjce w pobliskim Masywie Orkw przedprzypuszczeniem atakw na ludzkie osiedla na pogrzu Bastonne. Z jej bliskoci korzystajtake wioski pooone wysoko w grach, a przede wszystkim ich wadca, baron Lothar,zwany Czujnym. Jako markiz bardzo powanie traktuje swoje obowizki, std zreszt wzisi przydomek barona, gdy rycerz czsto i bez wahania prowadzi dziaania zaczepnewobec gniedcych si w okolicy plemion zielonoskrych. Dziki Czarnej Rozpadlinie,ktra oddziela ziemie markiza od reszty Bastonne, baron Lothar zachowuje niezaleno isprawuje kontrol na poudniowym obszarem ksistwa.

Na terenie Lasu Chalon nie ma zbyt wielu ludzkich osad, przynajmniej po stronieBastonne. Co jaki czas na krawdzi puszczy powstaj silnie ufortyfikowane wioski, alezwykle pustoszej ju po kilku latach, a nieatwo jest znale nowych osadnikw, ktrzyzasiedl opuszczone tereny. Zreszt trudno si dziwi. W kniei grasuj nie tylkozwierzoludzie i oywiecy, ale take oywione moc nekromantw nieumarte minotaury i

centigory, ktre czsto przypuszczaj ataki na tereny pooone na pnoc od lasu.Bastonnczycy lubi myle o swojej ojczynie jako o sercu Bretonni. S przeciepotomkami Gillesa Zjednoczyciela, a samo ksistwo znajduje si niemal w centrum kraju.Mieszkacy Bastonne s bardzo dumni i otwarcie chlubi si pochodzeniem od pierwszegokrla krainy. Take uwielbienie bastonnczykw dla Pani z Jeziora nie ma sobie rwnego wcaej Bretonni. Co dziwne, wyznawcami bogini s nie tylko rycerze i arystokracja, ale takechopi. Do przesady podkrelaj zalety, ktre w ich opinii wyrniaj wszystkichBretonnczykw spord innych ludw Starego wiata. S to odwaga i honor, w ktrychoczywicie przoduj Bastonnczycy. Taka postawa czsto staje si powodem butnego,aroganckiego i penego pychy zachowania tutejszych wielmow.

Jest to rwnie gwna motywacja Bastonnczykw do podejmowania dalekichwypraw i podry. Pragn udowodni wszystkim innym, i Bretonnczycy s najlepszymiwojownikami na wiecie. Wikszo wasnymi czynami dowodzi swej wyszoci, s jednaki tacy, ktrzy zadowalaj si umniejszaniem zasug innych osb, sami nie dokonujcniczego chwalebnego.

Spord Bastonnczykw wywodzi si nadzwyczaj dua liczba rycerzy Graala, a liczba

heretykw i wyznawcw Chaosu jest tu mniejsza ni w innych ksistwach. Niestety honori duma rzadko id w parze ze sprytem i rozwag, std te wikszo rycerzy z Bastonne niepotrafi zrozumie, a tym bardziej zgodzi si na taktyk bardziej wyrafinowan ni szara zrycerskim zawoaniem na ustach. Mimo i bastonnscy rycerze chlubi si szlachetnoci inieskalanym honorem, ich zarzdcy, sdziowie i namiestnicy nie prezentuj rwnieniezomnej postawy, a w wikszoci s przekupni, chciwi i dni wadzy. Zdarzaj siwrd nich nawet kultyci Chaosu i pospolici zbrodniarze. Ksistwo tonie w niegodziwocii bezprawiu, a rycerze z pewnoci zaprowadziliby porzdek, gdyby tylko zdawali sobiespraw, w jakim bagnie zepsucia tonie ich szlachetna ojczyzna.

Tradycyjnymi kolorami herbowymi ksistwa Bastonne s czerwie i /zoto.

BBoorrddeelleeaauuxxBordeleaux to przede wszystkim kraina rolnicza, jedynie w pobliu wybrzea gwnymrdem utrzymania ludnoci jest hodowla. Linia brzegowa skada si z wysokich imalowniczych klifw, lecz oprcz okolic niewielkich wysepek wody s gbokie ipozbawione ska oraz pycizn, w ktre obfituje wybrzee LAnguille. Oprcz portu wBordeleaux wzdu caego wybrzea rozsiane s mniejsze miasteczka portowe oraz wioskirybackie, niektre osadzone niebezpiecznie wysoko na skalnych urwiskach.

Poudniowo-wschodni rejon prowincji pokrywa Las Chalon, cho zachodnia czkniei jest znacznie spokojniejsza ni wschodnia, leca na terenie Bastonne. Z bogactwalenych zasobw korzystaj liczne wioski pooone na skraju puszczy. Mimo to wieniacyzachowuj ostrono, gdy zwierzoludzie co pewien czas przypuszczaj ataki take i wtym rejonie.

Od pnocy ksistwo graniczy z przekltym Mousillon. U ujcia Grismarie znadbrzenych wzgrz rozciga si widok na nadmorskie bagna i trzsawiska, jednak dalejw gr rzeki teren si wyrwnuje, a wzgrza Mousillon zaczynaj dominowa nadrwninami Bordeleaux. Tak wic, niemal poow granicy stanowi jedynie rzeka Grismarie,wzgldnie atwa do sforsowania dla rozmaitych potworw z Mousillon. Najczciej spotykasi oywiecw, lecz rwnie powanym utrapieniem s banici, zwierzoludzie i rnebestie Chaosu. Z tego powodu rzeka nie jest zbyt czsto wykorzystywana jako drogatransportu, szczeglnie w dolnym biegu, blisko ujcia.

Cech charakterystyczn regionu jest szczeglna popularno kultu Mannana.Chocia cze Panu Morskich Odmtw oddaj eglarze z caego Starego wiata,mieszkacy Bordeleaux wykazuj pod tym wzgldem niezwyk arliwo. Nawet tutejsirycerze czsto skadaj mu ofiary, twierdzc, e wadza Pani z Jeziora koczy si tam, gdzie

woda zaczyna mie sony smak.eglarskie tradycje i zaleno od darw morza s przyczyn pewnego rozamu wrd

arystokracji Bordeleaux. Panowie woci pooonych w gbi ldu zachowuj si podobnie jak szlachta z innych ksistw, przede wszystkim zajmuj si upraw ziemi i oddajc czePani z Jeziora. Natomiast lordowie z wybrzea wyznaj wiar w Mannana, a ich gwnymrdem utrzymania jest rybowstwo i zyski pynce z przywilejw handlowych wportach. Czsto zdarza si, e potomkowie szlacheckiego rodu zamiast wyruszy narycersk wdrwk zacigaj si na statek. W efekcie prowadzi to do niezrozumieniapomidzy przedstawicielami obu grup szlachty, cho trudno tu mwi o konflikcieobyczajw czy wrogoci.

Tradycyjnymi kolorami herbowymi ksistwa Bordeleaux s bkit i /zoto.

BBrriioonnnneeBrionne to spokojne ksistwo, chronione ze wszystkich stron przez potnych ssiadw.Od poudnia ksistwo Carcassone zapewnia ochron przed atakami zielonoskrych z grIrrana. Od wschodu Quenelles stanowi barier dla orkw z Masywu oraz tajemniczej magii

z Athel Loren. Za od pnocy Akwitania przyjmuje na siebie wikszo atakwzwierzoludzi z Lasu Chalon. Nawet morze wydaje si askawsze dla Brionnczykw ni dlamieszkacw pozostaych ksistw.

Wikszo obszaru Brionne pokrywaj pola uprawne, oprcz niewielkich pastwisk napoudniu i wschodzie. Krtki odcinek wybrzea obfituje zarwno w typowe dla Bretonniwysokie klify, jak i agodne, zociste plae. U ujcia rzeki Brienne naturalna zatoka stanowidoskonae miejsce do zaoenie portu. To tutaj, w miecie piknym niczym klejnot wsrebrnej koronie, zgodnie z naduywanym przez poetw wersem dawnej pieni, swojsiedzib maj ksita z Brionne.

Inne miasta wznoszone s na wzr stolicy, czyli raczej z myl o walorachestetycznych ni o wzgldach praktycznych lub obronnych. Wiele szlacheckich zamkwwspaniale komponuje si z krajobrazem, aczkolwiek wznosz si w trudno dostpnychmiejscach lub nie speniaj swych funkcji militarnych. Paace Brionne maj due okna iprzestronne komnaty, ktre lepiej nadaj si do wystawiania koncertw trubadurw niprowadzenia obrony. Liczne wieyczki niekiedy nie maj w ogle tarasw, a jeli ju, to sone tak kruche, e nie nadaj si nawet dla ucznikw, nie mwic ju o katapultach.

W Brionne nawet wioski wygldaj malowniczo, mimo oporu miejscowej ludnoci,ktra wolaaby raczej normalnie y, nawet jeli oznaczaoby to brud i niezbyt urokliwezapachu. Niestety, umiowanie pikna rzadko idzie w parze z praktycznoci i wymogamicodziennego ycia. Niektrzy arystokraci potrafili nieraz burzy domy w osadzie, a potemwznosi je na nowo wedug swojej wizji sielskiej wioski. Zdarzao si nawet, i zakazywaliwszelkich czynnoci, ktre mogyby zabrudzi domostwa w wiosce, a skrajnymprzypadkiem byo wprowadzenie nakazu mycia si przed wkroczeniem na jej teren.Nietrudno zgadn, e dla wikszoci chopw tego rodzaju zarzdzenia okazyway siniemoliwe do spenienia, wic uciekali do innych ksistw, albo w lesie czy po drugiejstronie pobliskiego wzgrza, z dala od paskiego wzroku, budowali drug wiosk, ktramoe bya i brzydsza, ale dao si w niej y. Brionne usiane piknymi, niezamieszkaymiosadami, ktrymi miejscowi wadykowie chwal si przed przyjezdnymi.

W zastpstwie potworw, ktre prawie nie wystpuj na ziemiach ksistwa,utrapieniem Brionne s choroby. Mimo wielu uczonych ksig spisanych przez ksicychmedykw, nikt nie potrafi powiedzie, w jaki sposb wybuchaj nowe ogniska zarazy. Coroku gdzie w Brionne kolejna plaga dziesitkuje zarwno szlacht, jak i chopstwo, a

potem wygasa rwnie gwatownie, jak si pojawia, bez wyranej przyczyny. Nie zawszeudaje si wykry rdo choroby, a zdarzaj si przypadki samosdw lub wieszaniakultystw i podegaczy odpowiedzialnych za rozsiewanie zarazy. Nierzadko byy toniewinne osoby, ktre po prostu skupiy na sobie gniew ssiadw lub lokalnego wielmoy.

Brionnczycy mawiaj, e kady z nich to urodzony poeta, jednak mieszkacypozostaych ksistw twierdz, e kademu Brionnczykowi tylko wydaje si, e jestnatchnionym wierszoklet. Niezalenie od rzeczywistych umiejtnoci wzruszania sowemi pieni, dla szlachty z Brionne poezja oraz idea dworskiej mioci s rwnie wane jaksprawno w bitwie. T postaw naladuj nawet niektrzy chopi, szczeglnie bogatsikupcy oraz oczywicie artyci i rzemielnicy.

Tradycyjnymi kolorami herbowymi ksistwa Brionne s czer i biel/srebro.

CCaarrccaassssoonnnneeKsistwo Carcassonne to najdalej wysunity na poudnie region Bretonni. Obejmuje znaczcz gr Irrana i graniczy od poudnia z Tile, od zachodu z Estali, za na wschodzierozciga si tajemniczy las Athel Loren. Pnocn granic wyznacza rzeka Brienne, ktrejtrzy gwne dopywy, spywajce z gr Irrana, dziel Carcassonne na cztery regiony.

Ziemie wzdu rzek i dopyww nadaj si pod upraw, jednak wikszo terenwzajmuj pastwiska, szczeglnie na pogrzu. W grach rwnie wypasa si owce, za tutejsipasterze syn w caej Bretonni z odwagi i sprawnoci w walce.

Dwa wschodnie rejony Carcassonne wchodziy niegdy w skad ksistwaGlanborielle, cakowicie zniszczonego przez najazd zielonoskrych, ktry doprowadzi dozjednoczenia ziem Bretonni. Granice dawnego ksistwa wyznaczaj ufortyfikowane


8/12

WWaarrhheeiimm


wzgrza, ktre niegdy strzegy bezpieczestwa Glanborielle. Wedug legend teopuszczone warownie nawiedzane s przez duchy zabitych rycerzy, a w niektrychprzypadkach opowieci zawieraj znacznie wicej ni tylko szczypt prawdy.

Gwnym zagroeniem dla Carcassonne s czste ataki zielonoskrych z gr Irrana iPrzeskoku. Na wschodzie ksistwa obrocy mog niekiedy liczy na pomoc poddanychCzarodziejki z Loren, cho Carcassonnczycy nigdy nie mieli tak dobrych kontaktw zlenym ludem jak ich ssiedzi z Quenelles. Jednak w wikszoci przypadkw musz sobieradzi sami, polegajc jedynie na mstwie i sprawnoci w posugiwaniu si orem, z czegozreszt s znani w caej Bretonni.

Carcassonnczycy to wojowniczy lud, wierz w swoj waleczno i uznaj j nie tylkoza dziedzictwo, ale take za obowizek wobec ziemi i krla. Niemal wszyscy mieszkacyksistwa, nawet chopi i kobiety, potrafi wada broni. T postaw hartuj nieustanne

napaci zielonoskrych, ktrzy niekiedy zapuszczaj si daleko w gb ksistwa, nimwreszcie ktry z rycerzy wyruszy w pole z pen si i zmiady hord goblinoidw. Niewynika to wcale z niedostatku mstwa czy braku zorganizowania. Po prostu ziemiCarcassonne s zbyt rozlege, by moga ich skutecznie broni garstka rycerzy z rozsianychpo caym obszarze zamkw.

Niektrzy rycerze z tej grzystej krainy ruszaj na szlak, aby doskonali sztukwadania orem i nabra dowiadczenia w bojach i bitwach w innych rejonach Staregowiata. Inni po prostu nie maj powoania do wojaczki, wic opuszczaj rodzinne strony,aby gdzie indziej zyska pene uznanie. Niektrzy agodniej usposobieni potomkowierodw szlacheckich nie mog znie tradycyjnego przekonania, i co prawda brionnscyminstrele maj pikne gosy i potrafi wzruszy do ez, jednak prawdziwy Carcassonnczykpowinien by wojownikiem.

Carcassonne synie w caej Bretonni z dwch zwyczajw, ktre odcisny niezwyklesilne pitno na wiadomoci mieszkacw ksistwa. Pierwszym jest tradycja mieczarodowego. Wszyscy mscy potomkowie rodu szlacheckiego w dniu otrzymuj piknymiecz. Zgodnie z tradycj to wanie tego ora powinni dotkn jako pierwszej rzeczy na

wiecie. Nastpnie miecz zawiesza si nad koysk, a potem nad kiem chopca, dopkinie osignie on odpowiedniego wieku, aby pobiera nauk szermierki. Od tego czasuszlachcic nie powinien si rozstawa z mieczem, nawet podczas snu trzymajc go bliskoprawicy. Wikszo tutejszych rycerzy odmawia walki inn broni, a wieloletni trening iniezwyka duchowa wi z mieczem sprawiaj, i rzeczywicie walcz nim lepiej niinnym orem.

Drugim zwyczajem synnym na ca Bretonni jest wynajmowanie pasterzy.Oczywicie zwykym chopom nie mona powierzy tak istotnej funkcji, a aden szanujcysi bretonnski rycerz nie splami si zatrudnieniem kompanii najemnej. Mimo to wypasowiec u podna gr lub na wysoko pooonych halach wymaga dowiadczonych pasterzy,ktrzy potrafi obroni siebie i stado w razie ataku zielonoskrych.

To prawda, e wielu pasterzy potrafi na tyle zrcznie wada broni, aby w grupieochroni stado przed niewielk band goblinoidw, a nawet zdarzaj si wrd nichdowiadczeni zwiadowcy i myliwi, ktrzy samotnie przemierzaj grskie cieki,wypatrujc lub nkajc zielonoskrych. Jednak w przypadku wikszej bandy nie mogwiele zrobi, poza przesaniem wiadomoci do pobliskiego zamku, co z reguy i tak bywa

dziaaniem spnionym. Dlatego carcassonnscy rycerze opacaj cudzoziemskich pasterzy,zazwyczaj dowiadczonych w walce i wojnie podjazdowej, dla zachowania pozorw dajcim owc do ochrony. Paca nie jest zbyt wysoka, zaledwie kilkanacie srebrnych guldenwdziennie, lecz wobec cudzoziemskich pasterzy okoliczni wielmoe wykazuj zadziwiajcszczodrobliwo, nierzadko goszczc ich na zamku lub wspaniaomylnie nagradzajcpkatymi sakiewkami trud, jaki ponieli w obronie biednej owcy. Oczywicie bretonnscypasterze nie mog liczy nawet na dobre sowo miejscowego pana.

Zatrudnianych w charakterze pasterzy najemnikw niezwykle bawi caa tamaskarada. W wikszoci przypadkw udaje im si powstrzyma ch natychmiastowegoupieczenia znajdujcych si pod ich opiek zasobw jada o kluczowym znaczeniu dlawyywienia regionu. Niektrzy nawet traktuj dzielne owieczki jak maskotki oddziau,nadajc zwierztom imiona i chronic podczas walki.

Tradycyjnymi kolorami herbowymi ksistwa Carcassonne, podobnie jak Couronne sczerwie, bkit oraz /zoto.

CCoouurroonnnneeCouronne to jedno z wikszych ksistw, wyrniajce si wyranym podziaem naregiony. Waciwe Couronne to ziemie na pnoc od rzeki Sannez, zajmujce pwysepwrzynajcy si w Morze Szponw. Na wschodzie ley Marchia Couronne, cignca si odBladych Sistr a do niewyranie okrelonej granicy z Jaow Krain.

Zachodnia cz ksistwa to tereny rolnicze, natomiast poudnie i wschd, szczeglniew pobliu Gr Szarych i Bladych Sistr, to regiony o bogatych tradycjach hodowlanych.Poszarpane i niegocinne wybrzee, smagane sztormami z Morza Szponw, nie sprzyjahandlowi. Do tego blisko Norski wystawia pnocne rejony Couronne na nieustannenapaci grasantw, zarwno zwykych barbarzycw, jak i tych walczcych podsztandarami Chaosu. Niemal wszystkie wioski na wybrzeu otacza palisada, gdy wprzeciwnym wypadku nie przetrwayby nawet jednego roku.

Marchia Couronne rozciga si na pnoc od Gr Szarych. W wikszoci s to rozlegerwniny, zbyt wysuszone morskim wiatrem, aby mogy rodzi dobre plony, jednakznakomicie nadajce si do wypasania koni. Marchia synie z najlepszych stadnin w caejBretonni, a biorc pod uwag wysok jako hodowli w pozostaych ksistwach, tonaprawd rzecz godna uznania.

Tereny Marchii s czsto najedane przez zielonoskrych z Gr Szarych, ktrzyzapuszczaj si take na tereny zachodniego Couronne.

Wbrew temu, co si o nich mwi, Couronnczycy wcale nie rodz si na koskimgrzbiecie. Co prawda kilka kobiet prbowao powi w siodle, lecz okazao si to wyjtkowoniewygodne, a urodzone w ten sposb dzieci wcale nie okazay si lepszymi jedcami odinnych. Jednak prawd jest, i Couronnczycy siadaj na koski grzbiet, zanim jeszcze

naucz si dobrze chodzi, a potem przez cae ycie doskonal si w tej sztuce. Nie dziwiwic, e uchodz za najlepszych jedcw w caej Bretonni.

Zainteresowania obywateli Couronne nie ograniczaj si wycznie do umiejtnoci jazdy konnej. Wielu z nich to wymienici eksperci w zakresie wiedzy o hodowli iodmianach tych szlachetnych zwierzt. Niemal dla kadego Couronnczyka najlepszymprzyjacielem jest jego wierzchowiec. Mwi si, e Brionnczyk do mierci walczyby o on,lecz bez wikszego wahania oddaby konia, natomiast Couronnczyk odwrotnie. To tylkopoowiczna prawda, gdy Brionnczycy znani s z tego, e nie lubi oddawa niczego.

aden szanujcy si Couronnczyk nie bdzie nigdzie chodzi, jeli tylko moepodjecha tam konno. Dotyczy to nawet chopw, ktrzy - cho zgodnie z prawem niemog posiada wierzchowcw - czsto pracuj w stajniach i stadninach, a take przywypasie koni, a przez to maj moliwo doskonalenia si w sztuce jazdy konnej. Co

wicej, kady Couronnczyk bdzie si pokazywa na swoim najlepszym wierzchowcu.Tutaj nikogo nie dziwi widok nobliwej damy na grzbiecie dorodnego rumaka. Szlachtatwierdzi, e duy ko stwarza poczucie bezpieczestwa, a przecie nigdy nie wiadomo,kiedy trzeba bdzie ruszy w bj. W rzeczywistoci jed nimi tylko na targ i do karczmy,choby nawet mieciy si tu za zamkow bram. Tego rodzaju wykorzystywanieszlachetnych zwierzt na pokaz bud

Rycerze Graala - Fluff

Documents

Transcript of Rycerze Graala - Fluff