Rozwój systemu finansowego w Polsce - Narodowy Bank Polski...Struktura kredytów dla sektora...

Departament Stabilności Finansowej

Warszawa / 7 listopada 2019

Rozwój systemu finansowego w Polsce

Ewolucja i struktura systemu finansowego (1) 2

Aktywa systemu finansowego w relacji do PKB w wybranych krajach

Europy Środkowo-Wschodniej oraz w strefie euro w latach 2015-2018 (w %)

2015 2016 2017 2018

Polska 128,6 133,0 132,1 128,7

Czechy 153,7 161,7 168,0 171,8

Słowacja 120,3 124,3 126,8 125,8

Węgry 131,4 130,9 128,4 132,3

Strefa euro 482,7 487,2 478,2 466,0

Uwagi: dane dla strefy euro dotyczą 19 krajów w latach 2015-2018. Dane nie są porównywalne z zamieszczonymi poprzednich edycjach opracowania ze względu na zmianę

źródła danych, uwzględnienie w aktywach systemu finansowego szerszej kategorii aktywów instytucji pozabankowych (firm leasingowych, faktoringowych, pożyczkowych)

i funduszy rynku pieniężnego oraz korekty przesłane przez banki centralne.

Źródło: dla strefy euro ECB Statistical Data Warehouse oraz Eurostat; dla pozostałych krajów dane udostępnione przez narodowe banki centralne oraz GUS

■ Polska gospodarka, podobnie jak gospodarki innych krajów regionu, wciąż

charakteryzowała się, w porównaniu z krajami strefy euro, stosunkowo niskim

poziomem pośrednictwa finansowego.


Rozwój systemu finansowego w zależności od poziomu PKB per capita

■ Analiza instytucji i rynków finansowych różnych krajów na tle ich rozwoju

gospodarczego sugeruje, że niektóre segmenty systemu finansowego w Polsce,

w tym sektor bankowy, są nadal relatywnie słabo rozwinięte.

Źródło: opracowano na podstawie danych Międzynarodowego Funduszu Walutowego, Banku Światowego, GUS, UKNF, GPW, Fitch

Polska oraz NBP

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

110

7,5 8 8,5 9 9,5 10

Se

gm

enty

se

kto

ra f

ina

nso

we

go

(w %

PK

B)

Logarytm PKB per capita (w PPP)

Sektor bankowy Sektor bankowy - wartości rzeczywiste w PolsceRynek akcji Rynek akcji - wartości rzeczywiste w PolscePapiery dłużne sektora publicznego Papiery dłużne sektora publicznego - wartości rzeczywiste w PolscePapiery dłużne pozostałych sektorów Papiery dłużne pozostałych sektorów - wartości rzeczywiste w PolsceSektor ubezpieczeniowy Sektor ubezpieczeniowy - wartości rzeczywiste w Polsce

20

00

20

18

20

11

20

07


Wskaźnik rozwoju systemu finansowego (FD), rozwoju instytucji

finansowych (FI) i rozwoju rynków finansowych (FM) w krajach UE

w 2017 r.

Źródło: Opracowanie NBP na podstawie danych MFW. http://data.imf.org/?sk=F8032E80-B36C-43B1-AC26-493C5B1CD33B

■ Polskę można zaklasyfikować do krajów o średnim poziomie rozwoju systemu

finansowego (18 pozycja w grupie krajów UE).

0,00

0,10

0,20

0,30

0,40

0,50

0,60

0,70

0,80

0,90

1,00

His

zp

an

ia

Wie

lka

Bry

tan

ia

Wło

ch

y

Fra

ncja

Lu

kse

mb

urg

Szw

ecja

Ho

lan

dia

Irla

ndia

Nie

mcy

Fin

lan

dia

Da

nia

Po

rtu

ga

lia

Au

str

ia

Be

lgia

Ma

lta

Gre

cja

Cyp

r

Po

lska

Wę

gry

Ch

orw

acja

Sło

we

nia

Cze

chy

Bu

łga

ria

Esto

nia

Sło

wa

cja

Ru

mu

nia

Ło

twa

Litw

a

FD FI FM


Aktywa1 instytucji finansowych w Polsce w latach 2013-2018 (w mld zł)

1Dla banków, funduszy inwestycyjnych i otwartych funduszy emerytalnychwartość aktywów netto.2 Uwzględniono najważniejsze instytucje finansowe objęte nadzorem KNF.3 Banki prowadzące działalność operacyjną. Do banków komercyjnych zaliczono również oddziały instytucji kredytowych.4 Uwzględniono najważniejsze nieobjęte nadzorem KNF pozostałe instytucje pośrednictwa finansowego, dla których są dostępne dłuższe szeregi czasowe danychstatystycznych GUS.

Uwaga: zewzględu na dokonane korekty danemogą się różnić od danych zaprezentowanychw poprzedniej edycji opracowania.Źródło: NBP, UKNF, KSKOK, GUS.

▪ Na koniec 2018 r. aktywa instytucji tworzących polski sektor finansowy wyniosły

2 bln 722,9 mld zł, tj. były o 3,6% wyższe niż na koniec roku 2017.

2013 2014 2015 2016 2017 2018

Instytucje finansowe objęte nadzorem KNF2

Banki komercyjne3 1 275,4 1 393,9 1 455,3 1 548,1 1 603,7 1 705,0

Banki spółdzielcze i zrzeszające3 129,3 135,4 139,7 158,2 173,4 182,1

Spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe 18,7 13,7 12,3 11,3 10,2 9,6

Zakłady ubezpieczeń 167,6 178,5 180,3 184,3 198,4 191,8

Fundusze inwestycyjne 195,0 218,9 272,5 275,4 302,8 293,4

Otwarte fundusze emerytalne 299,3 149,1 140,5 153,4 179,5 157,3

Domy maklerskie 8,6 7,9 7,6 6,2 6,8 6,6

Razem 2 093,9 2 097,4 2 208,2 2 336,9 2 474,8 2 545,8

Pozostałe instytucje pośrednictwa finansowego4

Przedsiębiorstwa leasingowe 67,3 79,5 83,0 109,9 122,4 140,9

Przedsiębiorstwa faktoringowe 10,4 13,4 15,1 17,7 20,4 25,1

Firmy pożyczkowe 5,7 6,8 8,4 10,0 11,0 11,1

Razem 83,4 99,7 106,5 137,6 153,8 177,1

Ogółem 2 177,3 2 197,1 2 314,7 2 474,5 2 628,6 2 722,9


Struktura aktywów systemu finansowego w Polsce w latach 2013-2018

Uwaga: Kategoria pozostałe obejmuje: firmy leasingowe, faktoringowe i pożyczkowe.

Źródło: NBP, UKNF, Analizy Online, KSKOK.

■ Sektor bankowy nadal odgrywał główną rolę w systemie finansowym.

■ Od 2014 r. zwiększył się udział aktywów funduszy inwestycyjnych w strukturze

krajowego systemu finansowego.

2013 2014 2015 2016 2017 2018

0

20

40

60

80

100

Banki Spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe Zakłady ubezpieczeń

Fundusze inwestycyjne Otwarte fundusze emerytalne Domy maklerskie

Pozostałe

%


Aktywa niebankowych instytucji finansowych w Polsce w latach 2013-2018

Uwaga: Kategoria pozostałe obejmuje: firmy leasingowe, faktoringowe i pożyczkowe

Źródło: NBP, UKNF, Analizy Online, KSKOK.

■ Wzrost znaczenia aktywów pozostałych instytucji w sektorze niebankowych instytucji finansowych.

■ Duże znaczenie aktywów funduszy inwestycyjnych w sektorze niebankowych instytucji

finansowych.

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

80,0

90,0

0

100

200

300

400

500

600

700

800

900

2013 2014 2015 2016 2017 2018

Spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe Zakłady ubezpieczeńFundusze inwestycyjne Otwarte fundusze emerytalneDomy maklerskie PozostałeAktywa NIF/ aktywa sektora bankowego

mld zł %


Wybrane pozabankowe zewnętrzne źródła finansowania przedsiębiorstw

w Polsce w latach 2015-2018

Uwaga: dane na temat leasingu nie zawierają pożyczek udzielanych przez firmy leasingowe i z tego względu mogą różnić się od publikowanych

w poprzednich edycjach opracowania.

Źródło: opracowano na podstawie Fitch Polska, GUS, KDPW, GPW, Invest Europe i NBP,

■ Leasing pozostaje najważniejszym pozabankowym zewnętrznym źródłem

finansowania przedsiębiorstw.

5,62,0 3,3 4,0

24,721,7 21,8 20,6

3,3 3,3

10,6

3,6

36,2

49,2

56,0

64,8

0

10

20

30

40

50

60

70

2015 2016 2017 2018Emisja akcji na rynkach GPW Emisja długoterminowych obligacji na rynku krajowym Private equity Leasing

mld zł


Liczba spółek krajowych notowanych na Głównym Rynku GPW oraz ich

kapitalizacja do PKB w latach 2011-2018

▪ Znaczenie giełdy (rynku akcji) dla gospodarki jest nadal niewielkie.

▪ Na koniec czerwca 2019 r. na Głównym Rynku GPW notowane były akcje 410 spółek

krajowych (o 4 mniej niż na koniec grudnia 2018 r.).

Źródło: NBP.

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

500

2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Liczba spółek - lewa oś Kapitalizacja/PKB - prawa oś

%


Struktura aktywów finansowych gospodarstw domowych w latach

2012-VI 2019, wg stanu na koniec okresów

Uwagi: 1) Od 2017 r. wartość aktywów z tytułu ubezpieczeń na życie (w tym UFK) jest obliczona zgodnie z przepisami dyrektywy Wypłacalność II.

2) Aktywa gospodarstw domowych obejmują depozyty gromadzone w bankach i SKOK-ach, tytuły uczestnictwa funduszy inwestycyjnych

nabyte przez gospodarstwa domowe, aktywa z tytułu ubezpieczeń na życie (w tym jednostki uczestnictwa ubezpieczeniowych funduszy

kapitałowych -UFK), skarbowe papiery wartościowe, akcje notowane na rynkach organizowanych przez GPW, gotówkę w obiegu

pozostającą poza kasami banków oraz nieskarbowe dłużne papiery wartościowe.

Źródło: opracowano na podstawie danych UKNF, Analizy Online i NBP.

■ Największy udział w strukturze aktywów finansowych gospodarstw domowych miały nadal

depozyty bankowe.

2013 2014 2015 2016 2017 2018 VI 2019

0

100

200

300

400

500

600

700

800

900

1 000

1 100

1 200

1 300

1 400

Depozyty bankowe Depozyty w SKOK-ach

Tytuły uczestnictwa funduszy inwestycyjnych Tytuły uczestnictwa UFK

Skarbowe papiery wartościowe Akcje notowane na rynkach GPW

Nieskarbowe papiery wartościowe Gotówka w obiegu (bez kas banków)

mld zł


Korzystanie z usług finansowych przez Internet

Korzystający w 2018 r. z bankowości internetowej w krajach UE (w %)

Korzystający w 2018 r. z bankowości internetowej w Polsce (struktura wg. wieku w %)

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Ho

lan

dia

Fin

lan

dia

Da

nia

Szw

ecja

Esto

nia

Ło

twa

Be

lgia

Wie

lka

Bry

tan

ia

Litw

a

Cze

chy

Fra

ncja

Irla

ndia

Lu

kse

mb

urg

Au

str

ia

UE

28

Nie

mcy

Ma

lta

Sło

wa

cja

His

zp

an

ia

Po

lska

Ch

orw

acja

We

gry

Sło

we

nia

Po

rtu

ga

lia

Wło

ch

y

Cyp

r

Gre

cja

Bu

łga

ria

Ru

mu

nia

%

▪ W latach 2011-2018 udział korzystających z bankowości internetowej zwiększył się w Polsce z 44% do

57%. Nie wpłynęło to jednak na zmniejszenie dystansu Polski do średniej dla krajów UE.

▪ Struktura wiekowa osób korzystających z bankowości internetowej w Polsce wskazuje na większe

zainteresowanie usługami dostępnymi za pomocą Internetu przez ludzi młodych.

Źródło: Eurostat oraz obliczenia NBP na podstawie danych GUS Źródło: Eurostat oraz obliczenia NBP na podstawie danych GUS

0

5

10

15

20

25

30

35

40

16-24 25-34 35-44 45-54 55-64 66-74

%

Korzystający z bankowości internetowej

Korzystający z bankowości internetowej przez aplikację mobilną

Struktura demograficzna - udział danej grupy wiekowej

Struktura wiekowa korzystających z internetu przez ostatnie 3M


Dojrzałość bankowości cyfrowej w wybranych krajach UE w 2018 r.

▪ Wyniki polskich banków były bardzo zróżnicowane. Na 15 badanych banków aż trzy

zostały uznane za „cyfrowych liderów” i znalazły się w pierwszej dwudziestce

zestawienia na 248 badanych instytucji.

▪ Presja rynkowa skłoniła banki w Polsce do rozwijania możliwości cyfrowych w

szybszym tempie, niż oczekiwali tego klienci.

Źródło: Raport Digital Banking Maturity 2018, Deloitte

Cyfrowi liderzy Cyfrowa grupa

pościgowa

Cyfrowy peleton Cyfrowi

maruderzy

Polska

Hiszpania

Finlandia

Francja

Bułgaria

Austria

Słowacja

Holandia

Szwecja

Wielka Brytania

Dania

Włochy

Estonia

Chorwacja

Rumunia

Niemcy

Litwa

Luksemburg

Belgia

Węgry

Łotwa

Słowenia

Irlandia

Sektor bankowy (1) 13

Rozmiar polskiego sektora bankowego

Relacja aktywów sektora bankowego do PKB w 2018 r.

Źródło: obliczenia NBP na podstawie danych EBC.

Aktywa sektora bankowego w Polsce

Źródło: NBP.

■ Umiarkowane tempo wzrostu aktywów sektora bankowego.

■ Bezpieczny rozmiar sektora bankowego - wartość aktywów sektora bankowego nie przekracza

PKB.1

446

415

354

345

317

307

294

288

288

255

252

220

210

191

150

140

138

130

126

104

100

94

94

91

89

76

63

49

0

100

200

300

400

500

600

700

800

Luksem

burg

Wie

lka B

ryta

nia

Malta

Fin

landia

Hola

ndia

Fra

ncja

His

zpania

Dania

Cypr

Austr

ia

Szw

ecja

Belg

ia

Nie

mcy

Port

ugalia

Wło

chy

Irla

ndia

Gre

cja

Czech

y

Chorw

acja

Esto

nia

Bułg

aria

Sło

wenia

Węgry

Sło

wacja

Pols

ka

Łotw

a

Litw

a

Rum

unia

%

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

0

200

400

600

800

1000

1200

1400

1600

1800

2000

2005 2007 2009 2011 2013 2015 2017 06-2019

Aktywa - lewa oś Tempo wzrostu - prawa oś Aktywa/PKB - prawa oś

%mld zł


■ Kredyty dla sektora niefinansowego głównym źródłem wzrostu aktywów - powrót do proporcji

zmian aktywów sprzed wprowadzenia „podatku bankowego” w 2016 r.

■ Tempo wzrostu kredytów dla sektora niefinansowego nieznacznie niższe od nominalnego tempa

wzrostu PKB.

Źródło: NBP.Uwaga: dane dla rezydentów po wyeliminowaniu wpływu zmian kursów walutowych.

Źródło: NBP.

Dynamika kredytów, r/r Zmiana wartości wybranych pozycji aktywów

Kredyty dla sektora niefinansowego

Uwaga: dane dla rezydentów po wyeliminowaniu wpływu zmian kursów walutowych.

Źródło: NBP.

Sektor bankowy (3)

Kredyty mieszkaniowe dla gospodarstw domowych

15

Struktura walutowaZmiany wartości i tempo, r/r

■ Walutowe kredyty mieszkaniowe są systematycznie spłacane; banki praktycznie

nie udzielają nowych kredytów tego typu.

2008 06-2019

30,4%

67,8%

1,3%0,5%

w PLN w CHF w EUR w innych walutach

71,1%

23,6%

4,9%0,4%

w PLN w CHF w EUR w innych walutach

Źródło: obliczenia NBP na podstawie danych EBC.Źródło: NBP.


■ Jeden z najwyższych w UE udziałów kredytów dla gospodarstw domowych w portfelu kredytowym.

■ Kredyty mieszkaniowe dominują wśród kredytów dla gospodarstw domowych.

w krajach UE na koniec czerwca 2019 r.w Polsce w latach 2003-2019

Struktura kredytów dla sektora niefinansowego

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

Bułg

aria

Węgry

Ło

twa

Wło

chy

Cyp

r

Austr

ia

Sło

wen

ia

Litw

a

Esto

nia

Rum

unia

Gre

cja

Fra

ncja

Lu

kse

mbu

rg

Fin

land

ia

Belg

ia

Cze

chy

Chorw

acja

His

zpa

nia

Ma

lta

Port

uga

lia

Hola

ndia

Szw

ecj

a

Nie

mcy

Dania

Sło

wacja

Pols

ka

Irla

ndia

Wie

lka B

ryta

nia

Kredyty dla przedsiębiorstw Kredyty dla gospodarstw domowych%

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

06-2

003

06-2

004

06-2

005

06-2

006

06-2

007

06-2

008

06-2

009

06-2

010

06-2

011

06-2

012

06-2

013

06-2

014

06-2

015

06-2

016

06-2

017

06-2

018

06-2

019

%

Przedsiębiorstwa Duże przedsiębiorstwaMSP Przedsiębiorcy indywidualniRolnicy indywidualni KonsumpcyjneMieszkaniowe PLN Mieszkaniowe FX


■ Luka finansowania w sektorze bankowym bliska domknięcia.

■ Maleje znaczenie finansowania zagranicznego.

Źródło: NBP.Uwaga: dane dla banków komercyjnych.

Źródło: NBP.

Finansowanie działalności banków

Finansowanie zagraniczne do aktywówLuka finansowania


Zyskowność sektora bankowego

■ Wskaźniki zwrotu z kapitału i z aktywów w trendzie malejącym.

■ Wskaźnik ROE w sektorze bankowym niższy niż w sektorze przedsiębiorstw niefinansowych.

Uwaga: dane o wyniku finansowym na 06-2019 – za poprzedzających 12

miesięcy.

Źródło: NBP.

Uwaga: dane annualizowane.

Źródło: NBP.

Wskaźnik zwrotu z kapitałuWyniki finansowe netto sektora bankowego

15,4 15,4 15,1 15,9

12,813,9 13,7

14,8

0,0

0,2

0,4

0,6

0,8

1,0

1,2

1,4

1,6

0

2

4

6

8

10

12

14

16

2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 06-2018

Wynik finansowy netto (lewa oś) ROA (prawa oś)

%mld zł

0

2

4

6

8

10

12

2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 06-2019

Banki komercyjneBanki spółdzielczePrzedsiębiorstwa niefinansowe

%


Adekwatność kapitałowa sektora bankowego

■ Wysokie wyposażenie kapitałowe mimo zmian strukturalnych (własnościowych i przekształcania w OIK).

■ Banki w Polsce charakteryzują się niską dźwignią finansową.

Porównanie międzynarodoweWskaźniki kapitałowe w polskim sektorze bankowym

Źródło: obliczenia NBP na podstawie danych EBC.Źródło: NBP.

IE

LU

LV

MT

HR

DK

BG

NLFI

LT

SE

UK

CZ

RO

SI

BEDE

SK

CY

PL

AT

FR

GR

HU

PT

ITES

6

8

10

12

14

16

18

20

12 14 16 18 20 22 24

Dźw

ign

ia f

inan

so

wa

Współczynnik kapitału Tier I

%

14

,7 16

,0 17

,2 18

,0

18

,3

18

,3

13

,5 14

,6 15

,6

16

,2

16

,3

16

,2

13

,5 14

,6 15

,5

16

,2

16

,3

16

,2

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

2014 2015 2016 2017 2018 6-2019

Łączny współczynnik kapitałowy

Współczynnik kapitału Tier I

Współczynnik kapitału podstawowego Tier I

%


Struktura sektora bankowego w Polsce

▪ Tendencje w całym sektorze bankowym kształtowane są przez banki komercyjne.

▪ Większość aktywów sektora kontrolowana przez inwestorów krajowych, głównie Skarb Państwa.

Struktura własnościowaStruktura organizacyjna

Źródło: NBP.Źródło: NBP.

90,8

2,36,9

90,2

2,57,3

89,2

3,57,3

89,3

3,47,3

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Banki krajowe Oddziały instytucjikredytowych

Banki spółdzielcze

udzia

ł w a

ktyw

ach

2013 2017 2018 06-2019

%

63,2

22,3

14,5

45,3

40,0

14,7

46,7

39,6

13,7

46,0

40,4

13,5

0

10

20

30

40

50

60

70

Inwestorzy zagraniczni

Inwestorzy krajowi -Skarb Państwa

Inwestorzy krajowi -pozostali

udzia

ł w

akty

wach

2013 2017 2018 06-2019

%


Banki spółdzielcze w instytucjonalnych systemach ochrony (IPS)

▪ Ok. 95% banków spółdzielczych uczestniczy w instytucjonalnych systemach ochrony.

▪ Banki o aktywach nieprzekraczających 200 mln zł stanowią najliczniejszą grupę uczestników IPS.

Liczba banków w systemach ochronyPodział aktywów banków w systemach ochrony

Źródło: NBP.Źródło: NBP.

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

SOZ BPS SSO SGB poza IPS

Aktywa <200 mln zł 200 mln zł ≤ aktywa < 500 mln zł

500 mln zł ≤ aktywa < 1 mld zł Aktywa ≥1 mld zł

%

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

SOZ BPS SSO SGB poza IPS

Aktywa <200 mln zł 200 mln zł ≤ aktywa < 500 mln zł

500 mln zł ≤ aktywa < 1 mld zł Aktywa ≥1 mld zł

%

Niekredytowe instytucje finansowe (1) 22

Źródło: NBP.

■ Wśród funduszy otwartych dominowały fundusze dłużne, a wśród zamkniętych – pozostałe.

■ Spadek udziału funduszy pozostałych w strukturze sektora w I półroczu 2019 r. wynikał ze

zmiany polityki inwestycyjnej jednego (największego na rynku) podmiotu.

Struktura sektora funduszy inwestycyjnych otwartych i zamkniętych na

koniec 2018 r. i czerwca 2019 r.

10,3 11,717,5 17,1

2,6 5,8

32,6

48,8

58,464,0

4,9

31,6

7,1

4,8

13,58,9

50,1

34,6

10,6 10,0

92,3

62,3

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

XII 2018 VI 2019 XII 2018 VI 2019 XII 2018 VI 2019

Sektor ogółem Fundusze otwarte i specjalistyczne otwarte Fundusze zamknięte

Fundusze akcji Fundusze papierów dłużnych Fundusze mieszane Fundusze pozostałe

%


Źródło: UKNF, GUS.

■ W ostatnich latach wyniki finansowe towarzystw funduszy inwestycyjnych rosły,

niezależnie od wyników z operacji osiąganych przez zarządzane przez nie fundusze

inwestycyjne.

Wyniki towarzystw funduszy inwestycyjnych i funduszy inwestycyjnych

w latach 2012-2018

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

0

100

200

300

400

500

600

700

800

900

1 000

2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Wynik finansowy netto TFI - lewa oś Wynik z operacji funduszy inwestycyjnych - prawa oś

mln zł mld zł


Otwarte fundusze emerytalne

Rentowność kapitału własnego PTE oraz średnia

ważona stopa zwrotu OFE

Źródło: opracowano na podstawie danych UKNF.

Aktywa netto OFE w modelu z opłatami i bez opłat

▪ PTE osiągały wskaźniki rentowności znacznie wyższe niż średnia ważona stopa zwrotu OFE.

▪ Na stopę zwrotu OFE negatywnie oddziaływały opłaty pobierane przez PTE.

▪ Gdyby przyjąć założenie o braku opłat w OFE, na koniec 2018 r. wartość aktywów netto funduszy

byłaby o 33 mld zł wyższa niż była w rzeczywistości.

-20,0%

-10,0%

0,0%

10,0%

20,0%

30,0%

40,0%

20

02

20

03

20

04

20

05

20

06

20

07

20

08

20

09

20

10

20

11

20

12

20

13

20

14

20

15

20

16

20

17

20

18

Średnia ważona stopa zwrotu OFE ROE PTE

0

50

100

150

200

250

300

350

400

19

99

20

00

20

01

20

02

20

03

20

04

20

05

20

06

20

07

20

08

20

09

20

10

20

11

20

12

20

13

20

14

20

15

20

16

20

17

20

18

Aktywa netto OFE Aktywa netto OFE - model bez opłat

mld zł


Źródło: EIOPA

■ Wskaźnik SCR na koniec 2018 r. krajowego sektora ubezpieczeń był nieznacznie niższy od

średniej europejskiej.

Wskaźnik pokrycia wymogów kapitałowych (SCR) środkami własnymi

w krajach Europejskiego Obszaru Gospodarczego na koniec 2018 r.

347

296 295274 270 264

240 240 239 238 233 232 224 220 220 220 219 218209 206

196 191 187 187 180 174 172 171157 153

129

242

120

160

200

240

280

320

360

Nie

mcy

Da

nia

Ma

lta

Szw

ecja

Au

str

ia

Cypr

Czech

y

Fra

ncja

His

zpa

nia

Po

lska

Sło

we

nia

Ch

orw

acja

Wło

chy

Węg

ry

Fin

lan

dia

Bu

łga

ria

Be

lgia

No

rwe

gia

Lu

ksem

bu

rg

Lie

ch

tenste

in

Ho

land

ia

Litw

a

Sło

wa

cja

Irla

ndia

Esto

nia

Gre

cja

Po

rtu

ga

lia

Ru

mun

ia

Isla

ndia

Wie

lka

Bry

tan

ia

Ło

twa

%


Źródło: przedsiębiorstwa – GUS, banki – NBP, ZU, PTE i TFI – UKNF.

■ W 2019 r. rentowności kapitału własnego niekredytowych instytucji finansowych, zwłaszcza

towarzystw funduszy inwestycyjnych, utrzymywała się na poziomie wyższym niż banków i

przedsiębiorstw niefinansowych.

Wskaźnik ROE dla PTE, TFI, zakładów ubezpieczeń, banków

i przedsiębiorstw w latach 2010-VI 2019

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

55

60

2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 6.2019

PTE TFI ZU Banki Przedsiębiorstwa

%

Rynek pieniężny (1) 27

Zadłużenie z tytułu poszczególnych instrumentów rynku pieniężnego oraz

wartość obrotów na rynku transakcji lokacyjnych w latach 2015-VI 20190

(w mld zł)

▪ Na rynku transakcji warunkowych dominowały operacje SBB, zawierane głównie przez banki

z niekredytowymi instytucjami finansowymi.

▪ Istotny spadek zadłużenia z tytułu krótkoterminowych papierów dłużnych przedsiębiorstw w 2018 r. wynikał

przede wszystkim z wykupu przez dużego emitenta tych instrumentów o wartości prawie 10 mld zł.

Źródło: NBP.

2015 2016 2017 2018 VI 2019

Rynek transakcji lokacyjnych (średnie dzienne obroty netto)

Transakcje repo/SBB/BSB 14,5 13,8 13,8 15,6 17,9

w tym: operacje między bankami krajowymi 4,7 4,2 4,9 3,8 6,0

Transakcje fx swap 11,8 13,7 13,7 14,6 16,9

w tym: operacje między bankami krajowymi 1,4 1,5 1,3 1,2 1,2

Niezabezpieczone lokaty międzybankowe 3,9 3,8 3,8 3,6 3,1

Rynek instrumentów dłużnych (zadłużenie na koniec okresu)

Bony pieniężne 98,8 81,3 94,4 53,3 90,2

Bony skarbowe 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0

Krótkoterminowe bankowe papiery dłużne 5,0 4,7 6,3 5,7 4,7

Krótkoterminowe papiery dłużne przedsiębiorstw 7,3 7,6 16,3 8,3 6,5

Źródło: opracowano na podstawie danych NBP, KDPW oraz MF.

28

Miesięczne obroty netto na krajowym międzybankowym i klientowskim

rynku transakcji warunkowych w okresie I 2015 r. – VI 2019 r. (w mld zł)

▪ Płynność krajowego rynku transakcji warunkowych w I połowie 2019 r. zwiększyła się w porównaniu

z 2018 r. W strukturze podmiotowej obrotów na tym rynku spadł udział operacji

zawieranych z nierezydentami.

Rynek pieniężny (2)

0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

01

.201

5

04

.201

5

07

.201

5

10

.201

5

01

.201

6

04

.201

6

07

.201

6

10

.201

6

01

.201

7

04

.201

7

07

.201

7

10

.201

7

01

.201

8

04

.201

8

07

.201

8

10

.201

8

01

.201

9

04

.201

9

Rynek międzybankowy Rynek klientowski Transakcje z nierezydentami

mld zł

29

Średnie dzienne obroty netto na globalnym rynku transakcji fx swap

złotego, w tym w Polsce i w Londynie w okresie IV 2015 – IV 2019

(w mln USD)

Źródło: opracowano na podstawie danych Banku Anglii, Banku Rozrachunków Międzynarodowych i NBP.

Uwaga: obroty w poszczególnych segmentach globalnego rynku transakcji złotego oszacowano na podstawie danych z przeprowadzanego co

trzy lata badania Banku Rozrachunków Międzynarodowych (BIS) i wyznaczonych za kwiecień 2013 r. i kwiecień 2016 r. udziałów

transakcji zawartych na rynku londyńskim w obrotach ogółem na rynku offshore.

▪ Rynek transakcji fx swap złotego pozostawał największym rynkiem spośród walut krajów Europy

Środkowo-Wschodniej. Dominowały operacje krótkoterminowe, o terminie zapadalności do 7 dni

włącznie.

▪ Zdecydowaną większość transakcji fx swap z udziałem złotego przeprowadzano na rynku offshore

(operacje między nierezydentami). Jedynie około 19% obrotów na rynku fx swap złotego stanowiły

transakcje zawierane na rynku krajowym.

▪ W 2018 r. i w I półroczu 2019 r. udział operacji EUR/PLN w strukturze walutowej krajowego rynku

transakcji fx swap był wyższy niż w poprzednich latach i przekraczał 30%.

IV 2015 IV 2016 IV 2017 IV 2018 IV 2019

Rynek globalny 18 070 18 042 19 549 22 890 21 890

rynek krajowy, w tym: 3 045 3 714 3 418 3 947 4 200

- transakcje z nierezydentami 2 330 2 916 2 771 3 293 3 579

rynek offshore 15 025 14 328 16 130 18 943 18 311

Rynek pieniężny (3)

30

Średnie dzienne obroty netto na globalnym kasowym rynku złotego,

w tym w Polsce i w Londynie w okresie IV 2015 – IV 2019 (w mln USD)

Kasowy rynek walutowy (1)

▪ Na kasowym rynku złotego wyraźnie przeważały operacje między nierezydentami, głównie instytucjami

finansowymi zlokalizowanymi w Londynie.

▪ Jednym z czynników, które mogły stymulować aktywność podmiotów zagranicznych na kasowym rynku

złotego, był dysparytet między stopami procentowymi w Polsce i w strefie euro.

IV 2015 IV 2016 IV 2017 IV 2018 IV 2019

Rynek globalny 13 358 11 855 10 405 10 967 12 216

rynek krajowy, w tym: 1 718 1 634 1 712 2 029 1 749

- transakcje z nierezydentami 781 671 624 813 571

rynek offshore 11 640 10 221 8 693 8 938 10 467

Źródło: opracowano na podstawie danych Banku Anglii, Banku Rozrachunków Międzynarodowych i NBP.

Uwaga: obroty w poszczególnych segmentach globalnego rynku transakcji złotego oszacowano na podstawie danych z przeprowadzanego co

trzy lata badania Banku Rozrachunków Międzynarodowych (BIS) i wyznaczonych za kwiecień 2013 r. i kwiecień 2016 r. udziałów

transakcji zawartych na rynku londyńskim w obrotach ogółem na rynku offshore.

Źródło: opracowano na podstawie danych Banku Anglii, Banku Rozrachunków Międzynarodowych oraz NBP.

31

Miesięczne obroty na kasowym rynku złotego i ich odniesienie do

wartości wymiany handlowej Polski w kwietniu w okresie 2008-2019

▪ Obroty na globalnym kasowym rynku złotego były kilkakrotnie większe niż wartość wymiany handlowej Polski.

▪ Transakcje związane z realną sferą gospodarki mają niewielki wpływ na płynność kasowego rynku złotego,

która jest determinowana przede wszystkim przez aktywność zagranicznych instytucji finansowych (głównie

banków inwestycyjnych i funduszy hedgingowych).

Kasowy rynek walutowy (2)

0

5

10

15

20

25

30

0

50

100

150

200

250

300

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019

Obroty netto na globalnym kasowym rynku wymiany złotego - lewa oś

Obroty netto na krajowym kasowym rynku wymiany złotego - lewa oś

Relacja wartości wymiany handlowej Polski do obrotów na globalnym rynku złotego - prawa oś

mld USD %

Najważniejszymi segmentami krajowego rynku kapitałowego były Główny Rynek GPW oraz rynekobligacji skarbowych.

Istotny wpływ na funkcjonowanie rynku obligacji przedsiębiorstw w 2018 r. miało zaprzestaniewywiązywania się przez GetBack SA ze swoich zobowiązań, co ograniczyło zaufanie inwestorów izmniejszyło ich popyt na te papiery.

Rynek kapitałowy (1) 32

Wielkość poszczególnych segmentów krajowego rynku kapitałowego

w latach 2015-VI 2019 (w mld zł)1

1 Dla instrumentów dłużnych wielkość poszczególnych segmentów rynku kapitałowego mierzona jest wartością tych instrumentów w obiegu, a dla instrumentów

udziałowych – kapitalizacją spółek krajowych i zagranicznych notowanych na Głównym Rynku GPW oraz na platformie NewConnect.2 Dane obejmują wyłącznie wyemitowane w Polsce przez banki krajowe obligacje i bankowe papiery wartościowe nominowane w złotych i w walutach obcych.

W obrocie na rynku krajowym znajdowały się także obligacje Europejskiego Banku Inwestycyjnego oraz instytucji kredytowych z UE.

Źródło: opracowano na podstawie danych MF, NBP, KDPW, GPW, Fitch Polska.

2015 2016 2017 2018 VI 2019

Instrumenty dłużne 666,0 740,7 772,1 802,6 832,1

Obligacje rynkowe Skarbu Państwa 513,4 576,7 605,7 627,2 648,3

Obligacje BGK na rzecz KFD 19,4 22,7 25,6 18,5 18,4

Długoterminowe papiery dłużne przedsiębiorstw 81,3 86,4 76,0 85,9 89,6

Obligacje komunalne 20,0 19,9 20,1 23,1 24,9

Długoterminowe bankowe papiery dłużne2 26,5 27,4 34,8 36,6 39,4

Listy zastawne 5,4 7,6 9,9 11,3 11,5

Instrumenty udziałowe 1 091,6 1 125,5 1 389,5 1 135,9 1 170,0

Główny Rynek GPW 1 082,9 1 115,7 1 379,9 1 128,5 1 161,7

NewConnect 8,7 9,8 9,6 7,4 8,3


Zaangażowanie inwestorów na krajowym rynku obligacji skarbowych

w latach 2017-VI 2019 (w mld zł)

W ostatnich latach istotnie zwiększyło się znaczenie banków krajowych w strukturze inwestorów na rynku

obligacji skarbowych.

Spadek zaangażowania nierezydentów w 2018 r. wynikał głównie ze zmniejszenia się wartości portfela funduszy

inwestycyjnych ze Stanów Zjednoczonych. Natomiast w I kw. 2019 r. o prawie 18 mld zł swoje zaangażowanie w

krajowe obligacje skarbowe ograniczyły banki centralne z państw Azji.

Uwaga: dane odzwierciedlają stan rachunków papierów wartościowych w KDPW.

Źródło: dane MF.

243,9

202,7

59,8 57,1

15,9 2,3 1,1

38,2

264,1

191,5

65,1 55,4

20,0 2,3 1,3

47,3

304,5

173,7

62,853,8

22,52,0 3,3

47,9

0

50

100

150

200

250

300

350

Banki Nierezydenci Zakładyubezpieczeń

Funduszeinwestycyjne

Osoby fizyczne Funduszeemerytalne

Podmiotyniefinansowe

Inne podmioty

mld zł

2017 2018 VI 2019


Liczba ofert pierwotnych na Głównym Rynku GPW i NewConnect

oraz wycofań akcji z obrotu na tych rynkach w latach 2012-VI 2019

Uwaga: uwzględniono spółki, które przeszły z NewConnect na Główny Rynek GPW.

Źródło: GPW.

W 2018 r. zmniejszyła się liczba spółek, których akcje znajdowały się w obrocie zorganizowanym. W 2019 r.

tendencja ta jest kontynuowana, na co wpływ mają malejące zainteresowanie pozyskiwaniem kapitału przez

emisje akcji i rosnące koszty utrzymywania tych instrumentów w publicznym obrocie, w tym wypełniania

obowiązków informacyjnych.

19 23 28 3019 15 7 4

89

4222 19

16 1915

8

-7 -11 -8 -13 -19 -20 -25-8

-11 -26 -34-32

-30 -17-36

-10

-75

-50

-25

0

25

50

75

100

125

2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 IH 2019

Liczba debiutów na Głównym Rynku GPW Liczba debiutów na NewConnect Liczba wycofań z Głównego Rynku GPW

Liczba wycofań z NewConnect Zmiana liczby spółek na rynkach GPW


Udział inwestorów zagranicznych w kapitalizacji spółek krajowych

notowanych na rynkach zorganizowanych GPW w latach 2015-VI 2019

Źródło: NBP.

Udział nierezydentów w kapitalizacji spółek krajowych spadał do września 2017 r., kiedy osiągnął ponad

dziesięcioletnie minimum. Od tego czasu zaangażowanie inwestorów zagranicznych stopniowo rośnie.

Jednocześnie nierezydenci stanowią najaktywniejszą grupę inwestorów – ich udział w obrotach brutto akcjami

na Głównym Rynku GPW w 2018 r. wyniósł 59% (najwięcej w historii tego rynku).

36

38

40

42

44

46

48

50

185

200

215

230

245

260

275

290

01

.201

5

03

.201

5

05

.201

5

07

.201

5

09

.201

5

11

.201

5

01

.201

6

03

.201

6

05

.201

6

07

.201

6

09

.201

6

11

.201

6

01

.201

7

03

.201

7

05

.201

7

07

.201

7

09

.201

7

11

.201

7

01

.201

8

03

.201

8

05

.201

8

07

.201

8

09

.201

8

11

.201

8

01

.201

9

03

.201

9

05

.201

9

Portfel nierezydentów - lewa oś Udział inwestorów zagranicznych w kapitalizacji GPW - prawa oś

mld zł %

Rynek instrumentów pochodnych (1) 36

Średnie dzienne obroty netto na krajowym rynku instrumentów

pochodnych w latach 2015-VI 2019 (w mln zł)

Rynek instrumentów pochodnych OTC stopy procentowej jest jednym z najbardziej płynnych segmentów krajowego rynku

finansowego. Głównymi uczestnikami są banki, a większość transakcji jest realizowana z nierezydentami. Rosnące od 2018 r.

obroty na rynku IRS wynikają przede wszystkim ze wzrostu portfela krajowych obligacji skarbowych w posiadaniu banków

krajowych i bardziej zróżnicowanych oczekiwań dotyczących przyszłych stóp procentowych NBP.

Na rynku terminowym GPW aktywność inwestorów koncentrowała się w segmencie kontraktów futures na WIG20.

Uwaga: obroty na rynku pozagiełdowym wyliczono według wartości nominalnej, a na rynku giełdowym – według kwot rozliczenia transakcji. Rynek giełdowy obejmuje

instrumenty notowane na GPW. W przypadku tego rynku uwzględniono transakcje sesyjne i pakietowe. Giełdowe instrumenty pochodne stopy procentowej

obejmują kontrakty na stawki referencyjne WIBOR oraz kontrakty na obligacje skarbowe. Kategoria walutowych instrumentów pochodnych nie obejmuje

transakcji fx swap.

Źródło: opracowano na podstawie danych pozyskanych od banków najbardziej aktywnych na krajowym rynku finansowym oraz danych GPW.

2015 2016 2017 2018 VI 2019

Pozagiełdowe instrumenty pochodne 8 160,3 7 608,4 6 637,2 7 120,8 7 548,3

- instrumenty pochodne stopy procentowej 6 039,0 5 290,9 3 986,8 4 569,9 4 989,2

- walutowe instrumenty pochodne 2 121,3 2 317,5 2 650,4 2 550,8 2 559,1

Giełdowe instrumenty pochodne 902,1 777,9 886,3 895,0 778,2

- instrumenty pochodne stopy procentowej 1,9 4,9 4,1 0,1 0,0

- walutowe instrumenty pochodne 33,1 20,3 16,5 30,8 20,3

- instrumenty związane z rynkiem akcji 867,1 752,7 865,7 864,1 757,9

- w tym futures na WIG20 781,5 676,1 778,0 786,1 704,0

Rozwój systemu finansowego w Polsce - Narodowy Bank Polski...Struktura kredytów dla sektora...

Documents

Transcript of Rozwój systemu finansowego w Polsce - Narodowy Bank Polski...Struktura kredytów dla sektora...