1

Rozszerzenie Unii Europejskiej a rozwój gospodarczy

Leszek Balcerowicz

Konferencja „Polski duch przedsiębiorczości szansą dla Polski i UE”

3 października 2003 r.

2

1. Członkostwo w UE umożliwia przyspieszenie tempa wzrostu gospodarczego, poprzez:

A. Pozytywny wpływ na politykę gospodarczą:

• pakt stabilności i wzrostu – dyscyplina finansów publicznych (deficyt finansówpublicznych nie większy niż 3 proc. PKB i dążenie do zrównoważenia budżetu);

• wspólny rynek - wolny przepływ towarów, kapitału i osób;

• ograniczenie tzw. pomocy publicznej (subsydiowania przedsiębiorstw);

• ograniczanie możliwości prowadzenia złej polityki (np. protekcjonizmu, próbograniczenia niezależności banku centralnego);

• większość działań dostosowawczych związanych z integracją europejską sprzyjadługookresowemu rozwojowi gospodarki (liberalizacja, wprowadzenie dyrektywbankowych, wzmocnienie administracji publicznej i sądownictwa);

B. Zwiększony napływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych dziękistabilności i wiarygodności wynikających z członkostwa w UE i dzięki dobrej polityce związanej z działaniem mechanizmówograniczających możliwość prowadzenia złej polityki;

C. Fundusze strukturalne (infrastruktura).

3

2. Członkostwo w UE stwarza możliwość przyspieszenia tempa rozwoju gospodarki, ale to, czy kraj skorzysta z tej szansy,

zależy od jakości polityki gospodarczej.

PKB per capita (PPS, EU-15=100)

6672

5463

122

85

69 67

20

40

60

80

100

120

140

Irlandia Hiszpania Portugalia Grecja

1986 2002

Źródło: Statistical Annex of European Economy Spring 2003, Komisja Europejska

4

3. Dążenie do jak najszybszego wejścia do strefy euro jest najlepszą strategią dla krajów kandydujących, ponieważ:

A. Będzie mobilizować rządy do wprowadzenia reform strukturalnych wcelu wypełnienia kryteriów z Maastricht (niska inflacja i niskie stopy procentowe, ograniczony deficyt sektora finansów publicznych oraz dług publiczny), co samo w sobie jest dobre dla długookresowego wzrostu gospodarczego;

B. Skraca okres członkostwa w Europejskim Systemie Walutowym (ERM II), który może być trudny ze względu na przepływy kapitału krótkoterminowego;

C. Pozwala wcześniej czerpać korzyści z wspólnej waluty:

• wzmocnione podstawy stabilności fiskalnej;

• eliminacja ryzyka kursowego;

• redukcja kosztów transakcyjnych.

5

4. Szybkie przystąpienie do strefy euro jest możliwe, ponieważ krajekandydujące są:

A. Bliżej wypełnienia kryteriów z Maastricht, niż np. Hiszpania,Portugalia i Grecja 4 lata przed ich przystąpieniem do UGW;

B. Mocno zintegrowane z gospodarką UE, przez co koszty związane z rezygnacją z autonomicznej polityki monetarnej i elastycznego kursu walutowego nie muszą być duże.

6

7,46,1

4,93,8 3,1

2,3 2,3 1,90,9

4,7 5,2

8,2

22,7

0

5

10

15

20

25

4.1. Kryteria z Maastricht

Poziom inflacji, 2002

Źródło: EBRD Transition Report 2002 i Komisja Europejska

7

54,548,8

38,529,8 29,0 26,0

20,015,2

5,8

62,6 63,8

111,6

53,3

0

60

120

Dług publiczny (proc. PKB), 2002

Źródło: EBRD Transition Report Update 2002 i Komisja Europejska

8

Bilans sektora finansów publicznych (proc. PKB), 2002

Źródło: EBRD Transition Report Update 2002 i Komisja Europejska

-7,3

-5,7 -5,5

-2,9 -2,7 -2,5

-1,2 -0,8

1,2

-5,9 -6,1

-7,5

-9,9-10

-8

-6

-4

-2

0

2

9

4.2. Integracja w zakresie handlu zagranicznego

Eksport do UE jako proc. całkowitego eksportu, 2001

74,369,4 69,2 68,9 67,8

62,2 61,2 59,954,8

47,8 49,953,3

58,4

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

80,0

Źródło: Towards the Enlarged Union i Eurostat