Równania miłości

autor: Tomasz Grębski

Tytuł pewnie trochę dziwnie brzmi, bo czy miłość da się opisać równaniem?

Symbolem miłości jest niewątpliwie Serce, a zatem spróbujmy opisać kształt serca

równaniem matematycznym.

Kardioida czyli krzywa sercowa

Rozpocznę od pewnej słynnej matematycznej krzywej, tzw. kardioidy. Definicja jej jest

następująca: kardioida (krzywa sercowa) – krzywa opisywana przez ustalony punkt okręgu

toczącego się bez poślizgu po zewnętrzu innego nieruchomego okręgu o tej samej średnicy.

Można ją opisać za pomocą równania:

(𝑥2 + 𝑦2 − 𝑘𝑥)2 = 𝑘2(𝑥2 + 𝑦2)

gdzie 𝑎 jest parametrem.

Pole powierzchni ograniczone kardioidą wynosi: 𝑃 =3

2𝜋𝑘2, zaś obwód: 𝐿 = 8𝑘

A teraz zobaczcie jak taka kardioida może wyglądać, gdy k=2

(𝑥2 + 𝑦2 − 2𝑥)2 = 22(𝑥2 + 𝑦2)

Taki wykres możemy również opisać za pomocą tzw. współrzędnych biegunowych. Układ

współrzędnych biegunowych (układ współrzędnych polarnych) – to układ współrzędnych na

płaszczyźnie wyznaczony przez pewien punkt O zwany biegunem oraz półprostą OP o

początku w punkcie O zwaną osią biegunową.

Np. opisana wyżej kardioida ma następujące współrzędne biegunowe:

𝑟 = 2𝑎(1 + 𝑐𝑜𝑠𝜑)

Można użyć też tzw. równania parametrycznego:

Przyjmijmy teraz oznaczenia jak na rysunku

oraz 𝑟 = 2𝑎(1 + 𝑐𝑜𝑠𝑡)

Policzmy pole powierzchni i obwód kardioidy. Sięgniemy do matematyki wyższej i użyjemy

całki oznaczonej:

𝑃 =1

2∫ 𝑟2𝑑𝜑

2𝜋

0

=. . . = 2𝑎2 ∫ (1 + 𝑐𝑜𝑠𝜑)2𝑑𝜑

2𝜋

0

=. . . = 6𝜋𝑎2

𝐿 = 2 |∫ √(𝑑𝑟

𝑑𝜑)

2

+ 𝑟2𝑑𝜑

2𝜋

0

| =. . . = 2√2𝑎 |∫ √(1 + 𝑐𝑜𝑠𝜑)𝑑𝜑

2𝜋

0

| =. . . = 16𝑎

Jak się to ma do wcześniej podanych wzorów 𝑃 =3

2𝜋𝑘2 oraz 𝐿 = 8𝑘. W obliczeniach

przyjąłem po prostu, że 𝑘 = 2𝑎. Dzięki temu podstawieniu można łatwo wyobrazić sobie

obwód kardioidy jako obwód kwadratu o boku długości 4𝑎.

Zgodzicie się na pewno ze mną, że kardioida swoim kształtem przypomina serce.

Mówiąc o kardioidzie chcę Wam również przekazać pewną ciekawostkę muzyczną (muzyka

to również moja pasja). Wiecie zapewne co to jest i do czego służy mikrofon. Jedną z cech

mikrofonu jest jego sposób „ściągania” dźwięków, czyli tzw. charakterystyka. Wiele

mikrofonów ma tzw. charakterystykę kardioidalną, co prezentuje poniższy rysunek.

Ciekawe równania serc

Wróćmy do naszych równań miłości. Zapewne jesteście przyzwyczajeni do nieco innego

kształtu serca niż kardioida. A zatem spróbujmy „ukształtować” trochę bardziej naszą krzywą

serca. To tak jak w życiu, trzeba miłość kształtować .

Poniżej przedstawiam kilka równań bardzo ładnych serduszek wraz z ilustracją graficzną w

kartezjańskim układzie współrzędnych:

Dosyć ciekawym sposobem uzyskania serduszka jest połączenie dwóch elips:

Dwie elipsy nałożone na siebie

Jeśli teraz dodamy odpowiednie założenia

do równań elips, to otrzymamy powyższy

rezultat.

dla 𝑥 ≥ 0

dla 𝑥 ≤ 0

Przestrzenne serca 3D

Równanie serca można przenieść w przestrzeń trójwymiarową. Oto przykład takiego

równania wraz z wykresem:

Fraktalne serca

W matematyce istnieją dość ciekawe i ładne obiekty. Są to tzw. fraktale. Fraktal w znaczeniu

potocznym oznacza zwykle obiekt samo-podobny (tzn. taki, którego części są podobne do

całości) albo "nieskończenie subtelny" ukazujący subtelne detale nawet w wielokrotnym

powiększeniu.

Zobaczmy jak może wyglądać fraktalne serduszko:

Fraktal Medelbrot’a i widoczna kardioida

Serca geometryczne

Oprócz takich równań matematyczne serduszka możecie wykonać w inny sposób. Będą to

matematyczno-geometryczne serduszka. Oto kilka przykładów:

Serduszko składające się z kwadratu i koła. Koło podzielone na dwie części.

Serduszko zbudowane na bazie trójkąta równoramiennego (tutaj użyty jest nawet trójkąt

prostokątny równoramienny) oraz koła podzielonego na dwie części.

Serduszko zbudowane na połowie koła wraz z dwoma półkolami.

Tutaj przykład serduszka składającego się z dwóch trójkątów równoramiennych i dwóch

półkoli.

Serduszko składające się z dwóch kół oraz poprowadzonych stycznych do okręgów.

Serduszko powstałe na bazie czterech okręgów o równych promieniach o środkach w

wierzchołkach kwadratu. Potem wybieramy odpowiednie fragmenty i gotowe

Serduszko, w skład którego wchodzi fragment funkcji 𝑦 = 𝑠𝑖𝑛𝑥 dla 𝑥 ∈< 0,𝜋

2>

oraz dwóch półkoli.

Serduszko, w skład którego wchodzi fragment funkcji 𝑦 = 𝑠𝑖𝑛𝑥 dla 𝑥 ∈< −𝜋

2,

𝜋

2>

oraz dwóch półkoli.

I kolejna propozycje uzyskania serduszka:

Taka układanka nazywa się tangram – chińska łamigłówka (układanka), znana od ok.3000 lat.

Zrób to sam

Poniżej instrukcja jak wykonać ładne serduszko:

Coś do rozwiązania

Matematyczna walentynka od moich uczniów

Na koniec chciałbym Wam przedstawić bardzo oryginalny pomysł moich uczniów. Dostałem

od nich matematyczną walentynkę, którą musiałem rozwiązać.

Oto jej treść:

Rozwiąż metodą graficzną, a następnie powstały wyraz przenieś w miejsce kropek w

odpowiedzi.

1. 𝒚 =𝟏

𝒙 𝒅𝒍𝒂 𝒙 > 𝟎

2. 𝒙𝟐 + 𝒚𝟐 = 𝟗

3. 𝒚 = | − 𝟐𝒙|

4. 𝒙 = −|𝒔𝒊𝒏𝒚| 𝒅𝒍𝒂 𝒚 ∈< −𝝅, 𝝅 >

ODP. We ……………………YOU – so much! :)

A oto rozwiązanie:

Z wielką dumą wpisałem LOVE w odpowiedzi do zadania. Przyznacie, że robi wrażenie .

Oprócz świetnego pomysłu na zadanie, uczniowie wykazali się wiedzą matematyczną z

zakresu szkicowania wykresów funkcji oraz ich przekształcania.

A zatem widzimy jak wiele różnych serc można opisać równaniem matematycznym.

Jest ich naprawdę nieskończenie wiele. Możecie zmieniać liczby w przedstawionych

równaniach uzyskując swoje własne i niepowtarzalne serca. Myślę, że każdy z Was odnalazł

już to swoje serce .

Tomasz Grębski

www.tomaszgrebski.pl