reprezent - European Commission · 2019. 11. 25. · do 2012 r. 1.3. Uwagi stron, których dotyczy...

3

reprezentuje producentów opraw oświetleniowych LED, w związku z czym zarówno

Philips, jak i Osram są (potencjalnymi) dostawcami i konkurentami członków PZPO.

14) W Państwa skardze i późniejszych uwagach utrzymują Państwo, że szereg praktyk

koncernów Philips i Osram narusza przepisy art. 101 i 102 TFUE. Państwa obawy dotyczą

przede wszystkim warunków programu udzielania licencji na korzystanie z patentów

(„program udzielania licencji na korzystanie z patentów”) Philipsa, który to program

wprowadzono w 2008 r. i w ramach którego oferowany jest dostęp do portfela patentów

Philipsa na technologię LED6. W ramach tego programu licencjobiorcy muszą uiszczać

opłaty licencyjne za każdym razem, gdy w swoich produktach lub komponentach w nich

zawartych wykorzystali opatentowaną przez Philipsa technologię.

15) Utrzymują Państwo, że Philips ma pozycję dominującą, którą osiągnął (przynajmniej

częściowo) dzięki portfelowi patentów na technologię LED7, i że nadużywa tej pozycji za

pomocą szeregu praktyk.

16) W szczególności twierdzą Państwo, że Philips niezgodnie z prawem zastrasza producentów

produktów oświetleniowych i grozi tym producentom, aby zmusić ich do przyłączenia się do

programu udzielania licencji na korzystanie z patentów. Miałoby się to odbywać między

innymi przez stosowanie „agresywnej polityki rynkowej”; zarzucanie naruszenia patentów,

które nie obowiązują w Polsce; kreowanie błędnego przekonania u producentów

oświetlenia, że naruszają oni prawo własności intelektualnej Philipsa; grożenie podjęciem

kosztownych działań prawnych lub stworzeniem problemów z procedurami udzielania

zamówień publicznych8. Producenci ci, będący relatywnie niewielkimi podmiotami,

woleliby raczej zawierać niekorzystne umowy niż ryzykować narażenie się na znaczne

koszty postępowania sądowego9.

17) Twierdzą Państwo również, że Philips narzuca wyzyskujące warunki w umowach

licencyjnych zawieranych z producentami produktów oświetleniowych i nie dopuszcza

możliwości negocjowania tych warunków10

. W szczególności:

a) Philips ma wymagać, aby licencjobiorcy objęci programem udzielania licencji na

korzystanie z patentów zgłaszali wszelkie innowacje lub ulepszenia w odniesieniu

do istniejących produktów w celu stwierdzenia, czy są one objęte patentami

Philipsa. Państwa zdaniem powstrzymuje to licencjobiorców od ubiegania się

o ochronę patentową dla swoich wynalazków11

;

elektroluminescencyjnej, tj. LED, zainstalowanej na płytce), zasilacza LED (źródła zasilania) i sterownika (do

dostosowywania intensywności światła, barwy itd.); wszystkie te elementy są umieszczone w obudowie. 6

Philips Lighting zajmuje się programem udzielania licencji na korzystanie z patentów od lutego 2016 r. W

2016 r. Philips dokonał zbycia Philips Lighting, które zmieniło swoją nazwę na Signify w maju 2018 r.:

https://www.signify.com/global/about/news/press-releases/2018/20180516-philips-lighting-is-now-signify.

Choć skarga nie ogranicza się do określonego okresu, odniesienia do struktury korporacyjnej Philipsa należy

rozumieć jako odniesienia do sytuacji, jaka istniała w momencie wpłynięcia skargi i otrzymania odpowiedzi od

Philipsa. 7

Skarga, sekcja 3.II.A pkt 2 i sekcja 5.II. 8

Skarga, sekcja 3.II.A pkt 4–9 i protokół spotkania z dnia 1 grudnia 2016 r. 9

Skarga, sekcja 3.II.A pkt 9. 10

Skarga, sekcja 3.II.A pkt 19–20. 11

Skarga, sekcja 3.II.A pkt 21.

4

b) umowa licencyjna ma przewidywać nie tylko przyszłe opłaty licencyjne, lecz także

płatności ustalone z mocą wsteczną wynikające z domniemanych naruszeń patentów

w przeszłości, których nie potwierdził właściwy organ ani sąd12

;

c) Philips ma nakładać opłaty licencyjne, które zależą od wartości całego produktu

oświetleniowego, podczas gdy patentem objęta jest tylko część tego produktu lub

jego komponent13

. Ponadto opłaty takie nalicza się niezależnie od terytorium, na

którym licencjonowane towary są sprzedawane14

;

d) Philips ma mieć możliwość jednostronnego decydowania o tym, czy dany produkt

narusza jeden z jego patentów, i nie jest jasne, które produkty są objęte umową

licencyjną15

;

e) Philips ma nakładać na licencjobiorców nadmierne obowiązki w zakresie

sprawozdawczości, takie jak przedstawianie informacji o klientach i danych

dotyczących sprzedaży. Co więcej, niezależne kontrole działalności gospodarczej

licencjobiorców mogą być przeprowadzane do pięciu lat po rozwiązaniu umowy16

;

f) warunki umowy mają być niejasne i mogą nie zabezpieczać licencjobiorcy przed

postępowaniem sądowym w sprawie naruszeń patentów17

;

g) rozwiązanie umowy przez licencjobiorcę ma być niemalże niemożliwe, podczas gdy

Philips może z łatwością wykorzystać przepisy dotyczące rozwiązania umowy18

.

18) Utrzymują Państwo również, że skutkiem warunków umów licencyjnych będzie

ograniczenie produkcji i innowacji konkurentów Philipsa, co spowoduje wyeliminowanie

konkurencji19

.

19) Co więcej, twierdzą Państwo, że Philips zawarł niezgodne z prawem, restrykcyjne umowy

z Osramem, z naruszeniem przepisów art. 101 TFUE. Twierdzą Państwo, że wspomniane

umowy o licencjach wzajemnych mają na celu wymianę patentów i danych szczególnie

chronionych, zmniejszając w ten sposób efektywny poziom konkurencji między oboma

przedsiębiorstwami. Ponadto umowy te dyskryminują inne potencjalnie zainteresowane

podmioty przez wyłączenie ich z tych umów20

.

20) W dodatkowych uwagach zawartych w piśmie z dnia 24 maja 2018 r., będącym

odpowiedzią na pismo Komisji z dnia 27 kwietnia 2018 r., kwestionują Państwo

przeprowadzoną przez Komisję analizę i wstępny jej wniosek, ale nie przedstawiają żadnych

nowych informacji.

21) W piśmie z dnia 28 listopada 2018 r. podtrzymują Państwo swoje stanowisko, twierdząc, że

Philips jest liderem na każdym możliwym rynku technologii LED, głównie ze względu na

12Skarga, sekcja 3.II.A pkt 23.


14Uwagi z dnia 25 lipca 2016 r. dotyczące odpowiedzi na skargę.


16Skarga, sekcja 3.II.A pkt 27-29.



19Skarga, sekcja 3.I pkt 1.

20Skarga, sekcja 3.II.B.

5

liczbę patentów odnoszących się do urządzeń LED, które złożył w okresie od 2008

do 2012 r.

1.3. Uwagi stron, których dotyczy skarga

22) W dniu 27 lipca 2015 r. Komisja przesłała Philipsowi wersję skargi nieopatrzoną klauzulą

poufności, a w dniu 11 września 2015 r. Philips przedstawił swoją odpowiedź na skargę

(„odpowiedź na skargę”). Philips przedstawił również dodatkowe informacje w dniach 29

lipca 2016 r., 22 grudnia 2016 r. i 29 września 2017 r.

23) Philips opisuje łańcuch wartości produktów oświetleniowych LED na różnych poziomach21

.

Według Philipsa światowy przemysł oświetlenia LED jest bardzo podzielony, a całkowita

liczba przedsiębiorstw aktywnych na poziomach od L0 do L5/6 wynosi dziesiątki tysięcy.

Kilku graczy z tej branży jest zintegrowanych pionowo i aktywnych na wszystkich

poziomach (od L0 do L5/6) w łańcuchu wartości22

.

24) Philips twierdzi, że wybierając swoją strategię dotyczącą prawa własności intelektualnej,

ustalił, iż najbardziej praktyczne będzie udzielenie licencji na patenty objęte programem

udzielania licencji na korzystanie z patentów na jednym poziomie łańcucha wartości. Philips

uznał, że gdyby miał udzielać licencji na patenty w ramach tego programu na różnych

poziomach łańcucha wartości oświetlenia LED, mogłoby to wywołać wśród uczestników

rynku niepewność co do statusu licencji poszczególnych komponentów i opraw

oświetleniowych, których używają23

. W związku z tym Philips postanowił udzielać licencji

na patenty w ramach tego programu na poziomie opraw oświetleniowych24

.

25) W związku z powyższym w ramach programu udzielania licencji na korzystanie z patentów

Philips zawiera umowy licencyjne z markowymi producentami opraw oświetleniowych.

Jeżeli Philips uważa, że istnieje prawdopodobieństwo, iż dany producent opraw

oświetleniowych sprzedaje markowe oprawy oświetleniowe LED, w których wykorzystano

technologię Philipsa, w państwach, w których Philips ma swoje patenty w ramach programu

udzielania licencji na korzystanie z patentów, Philips będzie chciał rozpocząć z tym

przedsiębiorstwem rozmowy w sprawie potencjalnego wykorzystania patentów Philipsa

w produktach tego przedsiębiorstwa. Specjaliści Philipsa ds. własności intelektualnej we

współpracy z tym przedsiębiorstwem (i jego ekspertami technicznymi) przeanalizują portfel

produktów tego producenta, aby ustalić, w których z tych produktów wykorzystano patenty

Philipsa25

.

26) W odniesieniu do domniemanych naruszeń art. 102 TFUE Philips twierdzi, że:

a) ani jego udziały w sprzedaży na europejskim rynku opraw oświetleniowych, ani

portfel jego patentów na technologię związaną z LED nie wskazują na pozycję

dominującą. Sektor opraw oświetleniowych LED jest i pozostanie wysoce

konkurencyjny26

, a udziały Philipsa zarówno w sprzedaży, jak i we wnioskach

21Odpowiedź Philipsa z dnia 13 lipca 2017 r. na wniosek o udzielenie informacji, pkt 7. Poziomy te są

następujące: L0 (chipy LED), L1 (obudowane diody LED), L2 (moduły i zasilacze LED), L3 (źródła światła),

L4 (oprawy oświetleniowe LED) oraz L5/6 (systemy i rozwiązania LED). 22

Odpowiedź Philipsa z dnia 13 lipca 2017 r. na wniosek o udzielenie informacji, pkt 12. 23



Odpowiedź Philipsa z dnia 13 lipca 2017 r. na wniosek o udzielenie informacji, pkt 46–47. 26

Odpowiedź na skargę, pkt 8–14.

6

patentowych są znacznie poniżej poziomu, który wskazywałby na dominację27

. Co

więcej, Philips zapewnia, że program udzielania licencji na korzystanie z patentów

nie obejmuje żadnych obecnych ani przyszłych kluczowych patentów, ponieważ

w przypadku wszystkich patentów istnieją alternatywne technologie28

;

b) program udzielania licencji na korzystanie z patentów obejmuje ważne patenty, które

wyraźnie wskazano na specjalnej stronie internetowej i które można łatwo

zweryfikować w rejestrach publicznych. Fakt, że niektórych patentów udzielono

w państwach innych niż Polska, nie oznacza, że nie można egzekwować praw

wynikających z tych patentów od dostawców opraw oświetleniowych mających

siedzibę w Polsce, ponieważ mogą oni sprzedawać markowe oprawy oświetleniowe

LED w innych państwach, w których Philips ma ważne patenty29

;

c) udział w programie udzielania licencji na korzystanie z patentów oparty jest na

otwartych, prowadzonych w dobrej wierze dyskusjach i nie wiąże się z żadnym

„niezgodnym z prawem zastraszaniem”30

;

d) warunki programu udzielania licencji na korzystanie z patentów są rozsądne

i zapewniają równe traktowanie licencjobiorców. Wszystkim partnerom, niezależnie

od ich wielkości, proponuje się standardowy wzór umowy, aby nie zaistniała

dyskryminacja w odniesieniu do mniejszych i większych przedsiębiorstw,

a wszystkim licencjobiorcom oferuje się obie metody liczenia opłat licencyjnych

(naliczania opłat licencyjnych zarówno za oprawy oświetleniowe LED, jak

i komponenty inne niż komponenty LED)31

. W ramach „oceny pozycji po pozycji”

Philips i licencjobiorca wspólnie przeprowadzają szczegółową analizę każdej

oprawy oświetleniowej sprzedawanej przez tego licencjobiorcę, aby ustalić, w której

z nich wykorzystano patent Philipsa oraz czy sprzedawane są one w państwach,

w których właściwa technologia Philipsa jest chroniona. Następnie Philips nalicza

procentową opłatę licencyjną od każdej oprawy oświetleniowej, w której

wykorzystano przynajmniej jeden patent objęty programem udzielania licencji na

korzystanie z patentów (i która produkowana jest lub sprzedawana w państwach

objętych zasięgiem patentów)32

. W ramach „oceny stawki ryczałtowej” (o którą

według Philipsa proszą różni przyszli licencjobiorcy, którzy chcą uniknąć

administracji związanej z „oceną pozycji po pozycji”) wylicza się stawkę ryczałtową

w oparciu o kategorie opraw oświetleniowych sprzedawanych przez licencjobiorcę

i o zasięg patentów w państwach, w których licencjobiorca montuje lub sprzedaje

odnośne oprawy oświetleniowe. Stawkę ryczałtową opracowano w taki sposób, żeby

licencjobiorca płacił mniej więcej taką samą ogólną stawkę opłaty licencyjnej, jaką

płaciłby w ramach „oceny pozycji po pozycji”33

;

e) zamiast wykluczenia rywali program udzielania licencji na korzystanie z patentów

aktywnie stymulował konkurencję w szybko rozwijającym się sektorze. Philips

27Odpowiedź na skargę, pkt 10 i 13.

28Odpowiedź na skargę, pkt 13.

29Odpowiedź na skargę, pkt 17-22.



32Philips potwierdził, że gdyby w przypadku umowy na podstawie oceny pozycja po pozycji okazało się, że „w

konkretnym produkcie nie stosuje się już technologii Philipsa, produkt ten zostałby usunięty z listy produktów

podlegających opłatom licencyjnym” (odpowiedź Philipsa z dnia 13 lipca 2017 r. na wniosek o udzielenie

informacji, pkt 61). 33

Odpowiedź Philipsa z dnia 13 lipca 2017 r. na wniosek o udzielenie informacji, pkt 33-35.

7

celowo zdecydował się na udzielanie licencji na kluczowe części podlegające jego

prawu własności intelektualnej zamiast zachowywać je na użytek własny, aby

zwiększyć konkurencję w sektorze oświetlenia LED. Ponadto alternatywne

technologie istnieją w przypadku wszystkich patentów objętych programem

udzielania licencji na korzystanie z patentów34

;

f) informacje przekazywane Philipsowi przez jego licencjobiorców stanowią

minimalny wymóg zasadnie konieczny, aby weryfikować zgodność z warunkami

programu udzielania licencji na korzystanie z patentów i wyliczać należne opłaty

licencyjne, i podlegają obowiązkowi zachowania poufności przez Philipsa.

W każdym przypadku istnieją wewnętrzne „zapory” między działem ds. własności

intelektualnej Philips Lighting (wcześniej Philips IP&S) a jednostkami

gospodarczymi Philipsa, zapobiegające temu, by te jednostki otrzymały szczególnie

chronione informacje handlowe35

.

27) Philips także stanowczo zaprzecza, jakoby dopuścił się jakiegokolwiek naruszenia art. 101

TFUE, oświadczając, że program udzielania licencji na korzystanie z patentów jest

jednostronnie utworzony i obsługiwany przez Philipsa i dotyczy wyłącznie technologii

Philipsa36

. Philips zawarł umowę o licencjach wzajemnych dotyczącą prawa własności

intelektualnej w zakresie technologii LED z Osramem, aby rozwiązać potencjalne spory

dotyczące technologii oświetleniowych37

.

2. KONIECZNOŚĆ OKREŚLENIA PRZEZ KOMISJĘ PRIORYTETÓW

28) Komisja nie ma możliwości badania każdego zgłoszonego jej zarzutu w sprawie

domniemanego naruszenia unijnego prawa konkurencji. Komisja dysponuje ograniczonymi

zasobami i w związku z tym musi wyznaczać priorytety zgodnie z zasadami określonymi

w pkt 41–45 Obwieszczenia w sprawie rozpatrywania skarg38

.

29) Wbrew Państwa twierdzeniom zawartym w przekazanych pisemnych uwagach39

Komisja

nie ma obowiązku przeprowadzenia postępowania w odniesieniu do każdej skargi, którą

otrzymuje. Zgodnie z orzecznictwem sądów UE Komisja może raczej odrzucać skargi, nie

podejmując żadnych czynności dochodzeniowych40

. Ponadto art. 7 rozporządzenia

nr 1/2003 nie przyznaje skarżącemu prawa do domagania się od Komisji wydania

ostatecznego rozstrzygnięcia co do istnienia podnoszonego naruszenia albo jego braku41

.

30) Przy podejmowaniu decyzji, którym sprawom nadać bieg, Komisja bierze pod uwagę

rozmaite czynniki. Nie istnieje żaden stały zbiór kryteriów, ale Komisja może wziąć pod


35Odpowiedź na skargę, pkt 38–41, i odpowiedź Philipsa z dnia 13 lipca 2017 r. na wniosek o udzielenie

informacji, pkt 38. 36

Odpowiedź na skargę, pkt 2. 37


Dz.U. C 101 z 27.4.2004, s. 65. Zob. również sprawozdanie Komisji dotyczące polityki konkurencji za

rok 2005, s. 25–27. 39

Państwa pismo z dnia 24 maja 2018 r., pkt 3, 11 i 16. 40

Sprawy: T-432/05 EMC Development, ECLI:EU:T:2010:189, pkt. 57-59; T-320/07 Jones,

ECLI:EU:T:2011:686, pkt. 112-116; T-319/99 FENIN, ECLI:EU:T:2003:50, pkt. 43; T-204/03 Haladjian

Frères, ECLI:EU:T:2006:273, pkt. 28; oraz Obwieszczenie w sprawie rozpatrywania skarg, pkt. 47. 41

Zob. w tym względzie sprawa C-373/17 P, Agria Polska sp. z o.o. i in. przeciwko Komisji, EU:C:2018:756,

pkt 97 i przytoczone tam orzecznictwo.

8

uwagę, czy – w oparciu o dostępne informacje – wydaje się prawdopodobne, że dalsze

postępowanie wyjaśniające ostatecznie pozwoli stwierdzić wystąpienie naruszenia. Ponadto

Komisja może rozważyć zakres wymaganego postępowania wyjaśniającego42

. Jeżeli okaże

się, że szczegółowe postępowanie wyjaśniające byłoby skomplikowane i czasochłonne,

a prawdopodobieństwo stwierdzenia naruszenia wydaje się ograniczone, będzie

przemawiało to przeciwko podjęciu dalszych działań43

.

31) Ponadto zgodnie z orzecznictwem sądów UE ciężar wykazania prawdopodobieństwa

wystąpienia naruszenia spoczywa na skarżącym44

. Orzecznictwo zezwala również Komisji

na surową ocenę jakości dowodów dostarczonych przez skarżącego. Ponadto Komisja jest

całkowicie uprawniona do niezależnej oceny wartości dowodowej przedstawionych

dowodów45

.

32) W swoich pisemnych uwagach twierdzą Państwo, że skarga miała na celu „zbadanie

naruszenia prawa konkurencji przez globalnego gracza i wzięcie w obronę praw [MŚP]”46

.

Jednak fakt, że domniemane ofiary zarzucanego zachowania antykonkurencyjnego to małe

przedsiębiorstwa, nie oznacza sam w sobie, że zachowanie będzie miało wpływ na rynek

w takim stopniu, że uzasadniałoby zastosowanie reguł konkurencji. Sąd UE orzekł, że celem

art. 101 TFUE jest ochrona nie tylko interesów konkurentów lub konsumentów, ale także

struktury rynku i w ten sposób – konkurencji jako takiej47

.

3. OCENA SKARGI

33) W następstwie wstępnej oceny Państwa skargi Komisja nie zamierza przeprowadzić

szczegółowego postępowania wyjaśniającego w sprawie przedstawionych zarzutów

z przyczyn określonych poniżej.

3.1. Prawdopodobieństwo stwierdzenia naruszenia

34) Po pierwsze wydaje się, że prawdopodobieństwo stwierdzenia istnienia naruszenia art. 101

lub 102 TFUE w przedmiotowej sprawie jest ograniczone.

3.1.1. Ocena domniemanego naruszenia art. 102 TFUE

3.1.1.1. Definicja rynku

Właściwy rynek produktowy

35) W przedmiotowej skardze rozważyli Państwo dwie możliwe definicje rynku właściwego:

42Wyrok w sprawie T-24/90 Automec przeciwko Komisji, EU:T:1992:97, pkt 86.

43Wyrok w sprawie T-104/07 BVGD przeciwko Komisji, EU:T:2013:366, pkt 218.

44Sprawy: C-56/12 P, EFIM, ECLI:EU:C:2013:575, pkt. 71-72; T-198/98, Micro Leader, ECLI:EU:T:1999:341,

pkt. 32-39 i 57; T-712/14, CEAHR, ECLI:EU:T:2017:748, pkt. 39. W wyroku w sprawie EFIM Trybunał

Sprawiedliwości orzekł, że „skarga musi zawierać precyzyjne informacje na temat faktów, z których można

wywnioskować, że doszło do naruszenia”. W wyroku w sprawie CEAHR Sąd orzekł, że „ciężar dowodu

zarzucanego naruszenia spoczywa na wnoszącym skargę”. 45

Sprawa T-699/14, Topps Europe Ltd przeciwko Komisji, ECLI:EU:T:2017:2, pkt 52. 46

Państwa pismo z dnia 24 maja 2018 r., pkt 26 i 30. 47

Sprawy połączone C-501/06 P, C-513/06 P, C-515/06 P i C-519/06 P, GlaxoSmithKline Services Unlimited

przeciwko Komisji, ECLI:EU:C:2009:610, pkt 63.

9

a) twierdzą Państwo, że rynkiem właściwym może być rynek produkcji

i wprowadzania do obrotu wszystkich produktów oświetleniowych, niezależnie od

technologii produkcyjnej. Według Państwa rynek ten powinien obejmować zarówno

produkty oświetleniowe do domu, jak i produkty przemysłowe48

;

b) sugerują Państwo również, że rynek właściwy można zdefiniować jako „światowy

rynek udzielania licencji na wykorzystywanie patentów chroniących wyroby

oświetleniowe” i że mogą istnieć tysiące patentów Philipsa, co z dużym

prawdopodobieństwem daje mu znaczącą pozycję na takim rynku49

. W rozumieniu

Komisji oznacza to, że uważają Państwo, iż technologia objęta patentami na

produkty oświetleniowe może być w tym przypadku rynkiem właściwym.

36) Jeżeli chodzi o pierwszy rynek, w poprzednich decyzjach w sprawie połączenia50

Komisja

utrzymywała, że rynek opraw oświetleniowych – ogólnie rzecz biorąc – obejmuje dwa

oddzielne rynki produktowe: konsumenckich/domowych i profesjonalnych/przemysłowych

opraw oświetleniowych. Dotychczas Komisja pozostawiła otwartą kwestię, czy rynek

profesjonalnych opraw oświetleniowych można dalej podzielić na oddzielne rynki opraw

oświetleniowych do zastosowania wewnątrz i na zewnątrz budynków. Komisja rozważyła

również możliwość istnienia oddzielnego rynku opraw oświetleniowych LED, ale

pozostawiła tę kwestię otwartą51

.

37) Do celów oceny Państwa skargi Komisja stwierdza, że definicja rynku właściwego

w przypadku towarów może pozostać otwarta, ponieważ ocena prawdopodobieństwa

potwierdzenia domniemanych naruszeń pozostanie taka sama niezależnie od tego, którą

z wymienionych potencjalnych definicji rynku się przyjmie.

38) Jeżeli chodzi o rynek technologiczny, Komisja zauważa, że właściwy rynek technologiczny

obejmuje określoną licencjonowaną technologię i jej substytuty. Substytutami

licencjonowanej technologii są te technologie, które licencjobiorca uznaje za zamienne lub

substytucyjne ze względu na ich cechy, przeznaczenie i opłaty licencyjne należne

w odniesieniu do tych praw52

. Teoretycznie, jeżeli nie istnieją żadne odpowiednie

alternatywne technologie produkcji określonego produktu końcowego, pojedynczy patent

może sam stanowić właściwy rynek technologiczny. Wzajemne powiązania między różnymi

technologiami w sektorze oświetlenia LED mogą jednak prowadzić do objęcia jednej

chronionej patentem technologii lub większej ich liczby zakresem tego samego właściwego

rynku technologicznego.

39) Do celów oceny Państwa skargi Komisja stwierdza, że definicję właściwego rynku

technologicznego można pozostawić otwartą, ponieważ wniosek dotyczący domniemanych

48Skarga, sekcja 5.I pkt 1 i 4.

49Skarga, sekcja 5.I pkt 5.

50 Decyzja z dnia 25 września 1992 r. w sprawie IV/M.258 – CCIE/GTE, pkt 16; decyzja z dnia 13 kwietnia

2000 r. w sprawie COMP/M.1876 – KKR/WASSAL/Zumtobel, pkt 11; decyzja z dnia 14 października 2002 r.

w sprawie COMP/M.2917 – Wendel-KKR/Legrand, pkt 18; decyzja z dnia 29 stycznia 2007 r. w sprawie

COMP/M.4509 – Philips/PLI, pkt 7–8; oraz decyzja z dnia 22 czerwca 2011 r. w sprawie COMP/M.6194 –

Osram/Siteco Lighting, pkt 12–14. 51

Decyzja z dnia 23 listopada 2011 r. w sprawie COMP/M.6357 – Koninklijke Philips/Indal Group i decyzja

z dnia 22 czerwca 2011 r. w sprawie COMP/M.6194 – Osram/Siteco Lighting. 52

Rozporządzenie Komisji (UE) nr 316/2014 z dnia 21 marca 2014 r. w sprawie stosowania art. 101 ust. 3

Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do kategorii porozumień o transferze technologii („TTBER”),

art. 1 lit. k).

10

naruszeń pozostałby taki sam niezależnie od tego, którą z wymienionych potencjalnych

definicji rynku się przyjmie.

Właściwy rynek geograficzny

40) Utrzymują Państwo, że właściwy rynek geograficzny produktów oświetleniowych powinien

mieć przynajmniej zasięg europejski, chociaż nie wykluczają Państwo, że rynek ten mógłby

mieć zasięg krajowy53

. W postępowaniu w sprawie połączenia Komisja rozważyła

i pozostawiła otwartą kwestię, czy ten rynek jest krajowy, czy też obejmuje cały EOG54

. Do

celów oceny Państwa skargi Komisja stwierdza, że definicja właściwego rynku

geograficznego w przypadku produktów oświetleniowych może pozostać otwarta, ponieważ

ocena prawdopodobieństwa potwierdzenia domniemanych naruszeń pozostanie taka sama

niezależnie od tego, którą z wymienionych potencjalnych definicji rynku się przyjmie.

41) Jeżeli chodzi o rynek technologiczny Komisja również uważa, że definicja właściwego

rynku geograficznego może pozostać otwarta, ponieważ ocena prawdopodobieństwa

potwierdzenia domniemanych naruszeń pozostanie taka sama niezależnie od tego, którą

z potencjalnych definicji rynku się przyjmie.

3.1.1.2. Domniemana pozycja dominująca Philipsa

42) Sądy unijne określiły „dominację” jako poziom siły rynkowej posiadanej przez

przedsiębiorstwo, która umożliwia mu zapobieganie utrzymaniu skutecznej konkurencji na

rynku właściwym poprzez zapewnienie mu możliwości zachowywania się w sposób

w znacznej mierze niezależny od swoich konkurentów, klientów i wreszcie konsumentów55

.

43) Chociaż udziały w rynku same w sobie nie pozwalają rozstrzygnąć, czy występuje

dominacja, mogą one stanowić dla Komisji pierwszą użyteczną informację o strukturze

rynku i względnym znaczeniu różnych przedsiębiorstw działających na rynku. Sądy unijne

ustaliły, że możliwe do obalenia domniemanie istnienia pozycji dominującej występuje,

jeżeli przedsiębiorstwo posiada w rynku właściwym udział w wysokości co najmniej

50 %56

.

44) W skardze twierdzą Państwo, że Philips jest niekwestionowanym liderem w branży

oświetleniowej w Polsce57

. Na poparcie tego twierdzenia załączają Państwo artykuły

prasowe i sprawozdania z odniesieniami do pozycji Philipsa na polskim rynku pod

względem przychodu i zysków netto. Jeżeli chodzi o rynek europejski, twierdzą Państwo, że

nie posiadają danych dotyczących wartości rynku lub pozycji Philipsa.

45) Twierdzą Państwo również, że Philips jest liderem w rozwoju technologii oświetleniowych

(w szczególności technologii LED)58

i że mogą istnieć tysiące patentów Philipsa59

, co także

53Jeżeli chodzi o rynki krajowe, z przedmiotowej skargi wynika, że rynkiem właściwym byłoby terytorium

Polski, gdzie działają członkowie PZPO. Skarga, sekcja 5.I pkt 1–3. 54

Decyzja z dnia 23 listopada 2011 r. w sprawie COMP/M.6357 – Koninklijke Philips/Indal Group i decyzja

z dnia 22 czerwca 2011 r. w sprawie COMP/M.6194 – Osram/Siteco Lighting. 55

Sprawa 27/76 United Brands i United Brands Continentaal przeciwko Komisji, ECLI:EU:C:1978:22, pkt 65;

sprawa 85/76 Hoffmann-La Roche przeciwko Komisji, ECLI:EU:C:1979:36, pkt 38. 56

Sprawa C-62/86 AKZO Chemie przeciwko Komisji, ECLI:EU:C:1991:286, pkt 60. 57

Skarga, sekcja 5.II. 58

Ibid., pkt 2. 59

Skarga, sekcja 5.I pkt 5.

11

przyczyniłoby się do posiadania przez niego pozycji dominującej. Podtrzymują Państwo to

stanowisko w piśmie z dnia 28 listopada 2018 r., powołując się na artykuł i opracowanie

naukowe, w którym przedstawiono szacunkowe dane dotyczące liczby zgłoszonych

i posiadanych przez Philipsa patentów związanych z technologią LED60

.

46) Komisja zbadała wcześniej rynki opraw oświetleniowych (i podsegmenty tych rynków) oraz

udziały w rynku uczestników tego rynku w kontekście postępowań w sprawie połączenia.

Decyzja w sprawie Philips/Indal61

sugeruje, że udział Philipsa w rynku profesjonalnych

opraw oświetleniowych w EOG w 2010 r. nie przekroczył 20 % (i łączny udział w rynku

łączących się stron nie przekroczyłby 20 %). Decyzja ta sugeruje także, że udział Philipsa

w rynku profesjonalnych opraw oświetleniowych w Polsce w 2010 r. nie przekroczył 30 %

(i łączny udział w rynku łączących się stron nie przekroczyłby 30 %)62

. Jest to zgodne

z ustaleniami Komisji z poprzedniej decyzji w sprawie połączenia63

. Jeżeli chodzi

o konsumenckie (nieprofesjonalne) oprawy oświetleniowe, Philips wszedł na ten rynek wraz

z nabyciem w 2007 r. przedsiębiorstwa PLI64

, które miało mały udział w rynku EOG.

W przekazanych uwagach pisemnych twierdzą Państwo, że informacje te są nieaktualne65

.

W związku z tym, że sytuacja na rynku faktycznie mogła ulec zmianie, Komisja zwróciła się

do Philipsa o przedstawienie bardziej aktualnych danych liczbowych.

47) Bardziej aktualne dane przedstawione przez Philipsa66

nie wskazują na to, że jego pozycja

rynkowa zmieniła się znacząco na przestrzeni ostatnich lat. W szczególności Philips

przedstawił szacunki dotyczące swojego udziału w całym rynku EOG w latach 2015 i 2016

(jak również swojego udziału w rynku polskim) w odniesieniu do profesjonalnych (do

zastosowania wewnątrz i na zewnątrz budynków) i konsumenckich opraw oświetleniowych.

Według tych szacunków udział Philipsa w całym rynku europejskim w przypadku opraw

oświetleniowych wynosi poniżej 20 %. Nie wydaje się, aby od 2010 r. udział Philipsa

w rynku w Polsce miał znacznie się zmienić. W pisemnych uwagach twierdzą Państwo, że

jest to sprzeczne z poprzednimi decyzjami Komisji67

, ale nie jest jasne, do których

konkretnie decyzji Państwo się odnoszą, ponieważ decyzje, o których mowa w pkt (46)

powyżej, nie wskazują na różne liczby. Ponadto niektóre z przedstawionych przez Państwa

dowodów potwierdzają niski udział przedsiębiorstwa Philips w rynku, przynajmniej

w odniesieniu do rynku profesjonalnego68

.

48) W pisemnych uwagach podnoszą Państwo również kwestię komponentów LED,

argumentując, że Philips jest liderem rynku w odniesieniu do tych elementów i że należy je

również uwzględnić przy ocenie pozycji dominującej69

. W tym kontekście odwołują się

60Pismo z dnia 28 listopada 2018 r. wraz z załącznikami.

61Decyzja z dnia 23 listopada 2011 r. w sprawie COMP/M.6357 – Koninklijke Philips/Indal Group, pkt 81.

62Ibid., pkt 82.

63Decyzja z dnia 22 czerwca 2011 r. w sprawie COMP/M.6194 – Osram/Siteco Lighting, pkt 67.

64Decyzja z dnia 29 stycznia 2007 r. w sprawie COMP/M.4509 – Philips/PLI.

65Komisja zauważa jednak, że część dowodów przedstawionych przez Państwa w celu uzasadnienia zarzutów

również pochodzi z 2011 r. (zob. w szczególności załącznik 8 do skargi). 66

Uwaga Philipsa z dnia 28 września 2017 r. 67

Państwa pismo z dnia 24 maja 2018 r., pkt 23. 68

Zob. załącznik 10 do skargi, w którym wskazano, że udział Philipsa w polskim rynku profesjonalnych opraw

oświetleniowych wynosi 18,2 % (przypuszczalnie w 2013 r., ponieważ sprawozdanie pochodzi z maja 2014 r.). 69

Państwa pismo z dnia 24 maja 2018 r., pkt 24.

12

Państwo do ustaleń zawartych w decyzji Philips/Indal. Jednakże decyzja ta sugeruje, że

Philips nie posiada dużego udziału w rynku w przypadku tych produktów70

.

49) Jeżeli chodzi o rynki technologiczne, istnienie pozycji dominującej zależy nie od liczby

patentów, ale od obecności opatentowanej technologii na właściwym rynku produktowym

niższego szczebla. Udział licencjodawcy w rynku technologicznym jest łącznym udziałem

produktów produkowanych przez licencjodawcę i licencjobiorców z wykorzystaniem

licencjonowanej technologii na właściwym rynku produktowym niższego szczebla71

.

Zgodnie z tym podejściem uwzględnia się całkowitą sprzedaż na właściwym rynku

produktowym niższego szczebla bez względu na to, czy w produkcie zastosowano

licencjonowaną technologię.

50) Philips twierdzi, że mało prawdopodobne jest, aby udział produktów, w których

wykorzystano technologię licencjonowaną na podstawie programu udzielania licencji na

korzystanie z patentów, przekroczył 40 % w przypadku jakiejkolwiek znaczącej segmentacji

rynku produktowego niższego szczebla72

. W uwagach pisemnych twierdzą Państwo, że jest

to wniosek nieuprawniony73

. Szacunki Philipsa potwierdza jednak poziom średniej stawki

ryczałtowej uzgodnionej z licencjobiorcami wybierającymi tę metodę obliczania opłat

licencyjnych.

51) Stawka ryczałtowa stanowi średnią ważoną opłatę licencyjną, obliczaną w celu

odzwierciedlenia średniej stawki dla wszystkich opraw oświetleniowych LED

sprzedawanych przez licencjobiorcę. Stawka ryczałtowa stosowana jest do całej sprzedaży

opraw oświetleniowych LED licencjobiorcy, zatem jej wartość i stosunek do najwyższej

możliwej stawki pozwalają określić, w ilu oprawach oświetleniowych LED sprzedawanych

przez licencjobiorcę faktycznie wykorzystano patenty Philipsa.

52) Philips przedstawił dane liczbowe dotyczące średniej stawki ryczałtowej mającej

zastosowanie do wszystkich umów przewidujących stawkę ryczałtową zawartych do 2017 r.

Philips twierdzi, że poziom tej średniej stawki ryczałtowej sugeruje, że licencjobiorcy

Philipsa wykorzystują jego patenty objęte programem jedynie w ograniczonej liczbie swoich

produktów, która zdaniem Philipsa prawdopodobnie nie przekracza 40 %74

.

53) Ponadto na podstawie informacji zebranych przez Komisję podczas wstępnego

postępowania wyjaśniającego można przypuszczać, że Philips nie posiada żadnych

kluczowych patentów, dzięki którym mógłby osiągnąć znaczącą pozycję rynkową, i że

istnieją realne alternatywy dla prawa własności intelektualnej Philipsa75

. Po pierwsze,

potwierdzają to przedstawione przez Philipsa informacje dotyczące jego względnej pozycji

w odniesieniu do wniosków patentowych w sektorze oświetleniowym (w tym wniosków

patentowych związanych z diodami LED). Z informacji tych nie wynika, aby Philips

70

71

72

73

74

75

Decyzja z dnia 23 listopada 2011 r. w sprawie COMP/M.6357 – Koninklijke Philips/Indal Group, pkt 207.

Zob. art. 8 lit. d) TTBER (zob. przypisy 52 powyżej) i pkt 86 wytycznych w sprawie stosowania art. 101 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do porozumień o transferze technologii (Dz.U. 2014/C 89/03). Wwytycznych przedstawiono także alternatywną metodykę opartą na obliczaniu udziału każdej technologii w

całkowitym dochodzie z tytułu opłat licencyjnych odzwierciedlającym udział technologii w rynku, na którym

udziela się licencji na konkurencyjne technologie.




Odpowiedź na skargę, pkt 13, i odpowiedź Philipsa z dnia 13 lipca 2017 r. na wniosek o udzielenie informacji,

pkt 29–32.

13

posiadał szczególnie dużą liczbę patentów związanych z diodami LED76

, a informacje

przedstawione przez Państwa w piśmie z dnia 28 listopada 2018 r. nie podważają tego

stwierdzenia.

54) Po drugie, Philips przedstawił także szczegółowy opis sześciu patentów77

, które na

wczesnym etapie postępowania Komisja określiła jako szczególnie istotne dla producentów

opraw oświetleniowych, i wyjaśnił poszczególne opcje dostępne dla tych producentów,

którzy chcą projektować z wykorzystaniem tych patentów. Philips podał również przykłady

produktów, w których wykorzystano alternatywne technologie, co sugeruje, że te obejścia

w odniesieniu do patentów nie są wyłącznie teoretyczne, ale że są wykonalne

z ekonomicznego punktu widzenia i stosowane w praktyce78

.

55) Biorąc pod uwagę posiadane informacje, Komisja jest zdania, że – choć nie można tego

wykluczyć – wydaje się mało prawdopodobne, aby Philips posiadał pozycję dominującą na

którymkolwiek z proponowanych rynków właściwych. Komisja uważa jednak, że nawet

gdyby ustalono, iż Philips posiada pozycję dominującą na jednym rynku właściwym lub

większej ich liczbie, mało prawdopodobne jest, aby zachowanie Philipsa stanowiło

nadużycie pozycji dominującej, jak wyjaśniono poniżej79

.

3.1.1.3. Domniemane nadużycia

56) Twierdzą Państwo, że Philips niezgodnie z prawem zastrasza producentów produktów

oświetleniowych i grozi tym producentom, aby zmusić ich do przyłączenia się do programu

udzielania licencji na korzystanie z patentów. Miałoby się to odbywać na kilka sposobów

(zob. pkt (15) wyżej). W uzasadnieniu przedmiotowej skargi przedstawiają Państwo szereg

wiadomości elektronicznych (o podobnej treści) wysłanych przez Philipsa polskim

producentom produktów oświetleniowych, jak również dokument otrzymany od polskiego

Urzędu Patentowego, który dotyczy kwestii, czy szereg europejskich patentów jest

chronionych w Polsce.

57) Po pierwsze, Komisja zauważa, że pisma przedstawione przez Państwa jako dowody nie

sugerują agresywnej polityki ze strony Philipsa ani nie zawierają żadnych gróźb. W pismach

tych Philips informuje producentów o tym, że jego zdaniem wykorzystują oni patenty

Philipsa (niektóre z nich wymieniono jako przykłady), oraz o możliwości otrzymania

licencji w ramach programu udzielania licencji na korzystanie z patentów; w pismach tych

Philips podał adres internetowy, pod którym producenci mogą otrzymać więcej informacji

na temat programu udzielania licencji na korzystanie z patentów, i zaprosił producentów do

omówienia z Philipsem tego programu. W szczególności w pismach tych nie grożono

wszczęciem sporów ani nie wspominano o żadnych możliwych działaniach odwetowych

wynikających z nieprzystąpienia do programu udzielania licencji na korzystanie z patentów

(np. w kontekście procedur udzielania zamówień publicznych).

58) Jeżeli chodzi o stwierdzenie, że niektóre z patentów objętych programem udzielania licencji

na korzystanie z patentów nie są ważne w Polsce, Komisja uznaje, że nie ma ono znaczenia,

76Odpowiedź na skargę, pkt 13, i odpowiedź Philipsa z dnia 13 lipca 2017 r. na wniosek o udzielenie informacji,

pkt 20-24. 77

EP 0890059; EP 0929992; EP 1415517; EP 1415518; EP 2089656; EP 1576858. 78

Odpowiedź Philipsa z dnia 13 lipca 2017 r. na wniosek o udzielenie informacji, pkt 29-32. 79

Z tego powodu nie ma znaczenia, czy Komisja na tym etapie przeprowadziła „szczegółowe badanie rynku

patentowego”, na przeprowadzenie którego nalegali Państwo podczas konferencji telefonicznej z udziałem

zespołu zajmującego się sprawą w dniu 5 października 2018 r.

14

ponieważ możliwe jest naruszenie patentów niebędących patentami polskimi przez

polskiego producenta produktów oświetleniowych, jeżeli taki producent produkuje lub

sprzedaje swoje produkty w państwach, w których Philips posiada ważne patenty80

.

W swoich pisemnych uwagach twierdzą Państwo, że problem polega w istocie na tym, że

Philips pobiera od licencjobiorców opłaty licencyjne w odniesieniu do rynków, na których

nie prowadzą oni sprzedaży. Ten argument został omówiony w pkt (68).

59) Dowody i wyjaśnienia przedstawione przez Philipsa nie sugerują również, że producenci

produktów oświetleniowych nie mogą zidentyfikować patentów objętych umową licencyjną.

Wręcz przeciwnie, patenty te podano na specjalnej stronie programu udzielania licencji na

korzystanie z patentów81

, jak również w załączniku do umowy licencyjnej.

60) W związku z powyższym Komisja uznaje, że nie wydaje się, aby istniejące dowody

potwierdzały Państwa stwierdzenie o tym, że Philips niezgodnie z prawem zastrasza

producentów produktów oświetleniowych lub grozi tym producentom, aby zmusić ich do

przyłączenia się do programu udzielania licencji na korzystanie z patentów.

61) W swoich uwagach pisemnych twierdzą Państwo, że głównym przedmiotem skargi była

domniemana stosowana przez Philipsa „praktyka przedkontraktowa” (tj. proponowanie

przez Philipsa pewnego projektu umowy potencjalnemu licencjobiorcy i grożenie pozwami

w celu przekonania do jej podpisania)82

i twierdzą Państwo, że Komisja nie odniosła się do

tych zarzutów. Zarzuty te zostały jednak omówione w pkt (56)-(59).

62) Jeśli chodzi o stwierdzenie, że Philips nie dopuszcza możliwości negocjowania warunków

umów licencyjnych zawieranych z producentami produktów oświetleniowych, Komisja

przede wszystkim zauważa, że stwierdzenia tego nie uzasadniono i że w dokumentacji nie

ma żadnych elementów, które by je potwierdzały. Philips twierdzi, że proponuje przyszłym

licencjobiorcom standardowy wzór umowy, aby zapewnić równe traktowanie

licencjobiorców, i że w dobrej wierze uczestniczy w dyskusjach w sprawie warunków

umowy83

. Ponadto nie jest jasne, jakie potencjalne skutki dla konkurencji mogłyby mieć te –

jednakowe dla licencjobiorców – warunki umów licencyjnych, w szczególności biorąc pod

uwagę, że nie wydaje się, aby licencjobiorców zmuszano do zawierania tych umów wbrew

ich woli lub84

.

63) Ponadto twierdzą Państwo, że warunki umów licencyjnych zawieranych z producentami

produktów oświetleniowych są wyzyskujące i że skutkiem tych warunków będzie

ograniczenie produkcji i innowacji konkurentów Philipsa, co spowoduje wyeliminowanie

konkurencji.

64) W szczególności utrzymują Państwo, że Philips wymaga, aby licencjobiorcy objęci

programem udzielania licencji na korzystanie z patentów zgłaszali wszelkie innowacje lub

ulepszenia w odniesieniu do istniejących produktów Philipsa w celu stwierdzenia, czy są

one objęte patentami Philipsa. W Państwa opinii ten obowiązek składania sprawozdań byłby

antykonkurencyjny, ponieważ mógłby pozwolić Philipsowi na ubieganie się o objęcie



82Państwa pismo z dnia 24 maja 2018 r., pkt 10, 19 i 28.

83Odpowiedź na skargę, pkt 5 i 29.

84Zob. pkt 53) powyżej.

15

patentami wynalazków licencjobiorców i w konsekwencji zniechęcić licencjobiorców do

pracy nad dalszymi innowacjami.

65) W ramach programu udzielania licencji na korzystanie z patentów licencjobiorca jest

zobowiązany na podstawie umowy do dostarczania Philipsowi informacji dotyczących

sprzedaży. W szczególności Philips wymaga danych o sprzedaży w podziale na kraje i pod

względem wartości i wielkości, ponieważ analiza sprzedaży licencjobiorcy jest konieczna,

aby Philips mógł obliczyć stosowną opłatę licencyjną85

. Philips twierdzi, że są dwa sposoby

na otrzymanie tych danych: przeprowadzanie okresowych kontroli ad hoc z udziałem

biegłych rewidentów będących osobami trzecimi lub nakładanie obowiązków składania

sprawozdań. Ten ostatni sposób byłby najbardziej opłacalnym środkiem służącym

otrzymywaniu tych danych.

66) Philips wyjaśnia również, że obowiązki składania sprawozdań różnią się w zależności od

metody obliczania opłaty licencyjnej: metoda „pozycja po pozycji” wymaga szczegółowych

informacji o wartościach i wielkościach sprzedaży, ponieważ opłaty licencyjne trzeba

obliczyć dla poszczególnych pozycji. Danych wymaga się na zasadzie podziału na kraje

w celu określenia, czy produkty sprzedaje się w państwach, w których właściwa technologia

Philipsa jest chroniona.

67) Obowiązki składania sprawozdań są mniej rygorystyczne w przypadku metody „stawki

ryczałtowej”, w ramach której Philips oblicza „średnią ważoną opłatę licencyjną”. W tym

przypadku obliczanie stawki ryczałtowej opiera się na ogólnych przychodach danego

przedsiębiorstwa z opraw oświetleniowych LED i dlatego wymaga dostarczania mniejszej

liczby szczegółów w odniesieniu do działań licencjobiorcy dotyczących produktów

i sprzedaży w każdym sprawozdaniu (np. nie wymaga danych o sprzedaży w podziale na

kraje).

68) Komisja po pierwsze zauważa, że w świetle warunków ze wzorów umów licencyjnych (jak

również warunków umów podpisanych z polskimi licencjobiorcami) przedstawionych przez

Philipsa86

wydaje się, że obowiązki składania sprawozdań w ramach programu udzielania

licencji na korzystanie z patentów mają na celu jedynie umożliwienie Philipsowi dostępu do

informacji o tym, które produkty licencjobiorców wymagają licencji, i określenia poziomu

należnych opłat licencyjnych. Philips utrzymuje, że wymaga od licencjobiorców

przedstawiania wyłącznie informacji potrzebnych do ocenienia opłat licencyjnych, które ma

zapłacić licencjobiorca, i umożliwiających Philipsowi zapobieganie niezgodnemu z prawem

wykorzystaniu prawa własności intelektualnej Philipsa. Według Philipsa wymaga to

szczegółowych informacji o wartościach i wielkościach sprzedaży licencjobiorców

w przypadku opcji „produkt po produkcie”87

, ponieważ wiąże się ona z obliczaniem

85Odpowiedź Philipsa z dnia 13 lipca 2017 r. na wniosek o udzielenie informacji, pkt 33-35.

86Odpowiedź Philipsa z dnia 13 lipca 2017 r. na wniosek o udzielenie informacji, pkt 37, i wiadomości

elektroniczne otrzymane od Philipsa w dniu 29 lipca 2016 r. i 22 grudnia 2016 r. 87

W ramach opcji „produkt po produkcie” (lub „pozycja po pozycji”) Philips i licencjobiorca wspólnie

przeprowadzają szczegółową analizę każdej oprawy oświetleniowej sprzedawanej przez licencjobiorcę, aby

ustalić, w której wykorzystano patent Philipsa. Następnie Philips nalicza procentową opłatę licencyjną od

każdej sprzedanej oprawy oświetleniowej, w której wykorzystano przynajmniej jeden patent objęty programem

udzielania licencji na korzystanie z patentów. W ramach oceny stawki ryczałtowej wylicza się opłatę licencyjną

w oparciu o kategorie opraw oświetleniowych sprzedawanych przez licencjobiorcę i o zasięg patentów

w państwach, w których licencjobiorca montuje lub sprzedaje odnośne oprawy oświetleniowe. Stawkę

ryczałtową ustanawia się po dokonaniu wspólnej oceny portfela opraw oświetleniowych LED licencjobiorcy

przez Philipsa i licencjobiorcę i opracowuje w taki sposób, żeby licencjobiorca płacił mniej więcej taką samą

16

procentowych opłat licencyjnych dla poszczególnych pozycji. Philips wymaga danych

o sprzedaży w podziale na kraje, dlatego że nakłada opłatę licencyjną tylko na produkty

produkowane lub sprzedawane w krajach, w których opatentowano właściwą technologię

Philipsa. W ramach opcji oceny stawki ryczałtowej wymaga się jeszcze mniej szczegółów88

.

Ogólnie nie wydaje się, aby Philips wymagał jakichkolwiek informacji niepotrzebnych lub

wykraczających poza określony cel. Ponadto, jeżeli chodzi o wymóg składania sprawozdań

na temat nowych produktów, Philips potwierdził, że jest skłonny pozwolić licencjobiorcom

we wszystkich umowach na składanie sprawozdań na temat nowych produktów dopiero 30

dni po ich wypuszczeniu na rynek89

, co dałoby licencjobiorcom więcej czasu na

zapewnienie ochrony swoich wynalazków.

69) Ponadto Philips twierdzi, że obowiązki składania sprawozdań takie jak te związane

z programem udzielania licencji na korzystanie z patentów są powszechne i nie różnią się

w istotny sposób od tych związanych z innymi programami w tej branży90

. Philips uzasadnia

to oświadczenie, odnosząc się do standardowej patentowej umowy licencyjnej Philipsa

dotyczącej płyt CD, na której oparto umowy licencyjne w ramach programu udzielania

licencji na korzystanie z patentów i która została poddana przeglądowi Komisji w 2003 r.91

,

jak również odnosząc się do umów licencyjnych innych przedsiębiorstw.

70) Oprócz wzięcia pod uwagę tego szczególnego kontekstu dotyczącego obowiązków

składania sprawozdań, a także związanych z nimi celów, Komisja zauważa, że wydaje się

mało prawdopodobne, żeby Philips wykorzystywał informacje ze sprawozdań, aby zmieniać

parametry konkurencji na rynku opraw oświetleniowych, na którym konkuruje

z licencjobiorcami.

71) Wzory umów licencyjnych (jak również umowy podpisane z polskimi licencjobiorcami)

złożone przez Philipsa Komisji zawierają jednoznaczne klauzule zachowania poufności,

w których zapewniono, że informacje otrzymywane od licencjobiorców nie będą

przekazywane żadnym osobom trzecim ani pracownikom Philipsa spoza działu zajmującego

się programem udzielania licencji na korzystanie z patentów (dział ds. własności

intelektualnej Philips Lighting, wcześniej Philips IP&S). Philips wyjaśnił również, jakie

zastosował środki (strukturalne i umowne) w celu zapewnienia, aby dane szczególnie

chronione ujawnione przez licencjobiorców pozostały w dziale ds. własności intelektualnej

Philips Lighting (wcześniej Philips IP&S) i aby nie miała do nich dostępu żadna inna

jednostka gospodarcza Philipsa, która konkuruje z licencjobiorcami na rynku opraw

oświetleniowych92

.

72) Ponadto dyskusje z potencjalnymi licencjobiorcami prowadzone przed ich przystąpieniem

do programu udzielania licencji na korzystanie z patentów regulowane są oddzielną umową

poufności, która zapobiega wykorzystywaniu przez Philipsa informacji poufnych

w jakimkolwiek celu innym niż możliwe zawarcie umowy licencyjnej. Wydaje się, że

ogólną stawkę opłaty licencyjnej, jaką płaciłby w ramach „oceny pozycji po pozycji”. Zob. odpowiedź Philipsa

z dnia 13 lipca 2017 r. na wniosek o udzielenie informacji, pkt 33–35. 88


Odpowiedź Philipsa z dnia 13 lipca 2017 r. na wniosek o udzielenie informacji, pkt 39 i 66–68. 90


Sprawa COMP/C-3/37.228 Ingman Disc+VDC/Philips+Sony, sprawa COMP/C-3/37.561

Pollydisc/Philips+Sony oraz sprawa COMP/C-3/37.707 Broadcrest & Others/Philips+Sony. 92

Odpowiedź na skargę, pkt 39–40, i odpowiedź Philipsa z dnia 13 lipca 2017 r. na wniosek o udzielenie

informacji, pkt 38–40.

17

struktura korporacyjna Philipsa także zapobiega wymianie informacji poufnych między

działem Philipsa ds. własności intelektualnej a innymi jednostkami gospodarczymi Philipsa.

Philips IP&S (który zajmował się programem udzielania licencji na korzystanie z patentów

do lutego 2016 r.) utworzono jako oddzielną i niezależną organizację w ramach Philipsa

posiadającą własny zarząd. Podobnie struktura Philips Lighting zapobiega takiej wymianie

między działem ds. własności intelektualnej Philips Lighting a jednostkami gospodarczymi

Philips Lighting93

.

73) Ponadto nie przedstawili Państwo żadnych dowodów, które sugerowałyby, że Philips

wykorzystuje informacje ze sprawozdań otrzymanych w ramach programu udzielania

licencji na korzystanie z patentów w celu np. ogłoszenia wynalazków licencjobiorców jako

własnych wynalazków Philipsa. Z uwagi na brak dowodów lub przesłanek sugerujących, że

w praktyce Philips nie przestrzega klauzul zachowania poufności lub wewnętrznych

„zapór”, które zapobiegałyby rozprzestrzenianiu się informacji poufnych, lub że

wspomniane obowiązki składania sprawozdań zniechęcają producentów opraw

oświetleniowych do inwestowania w badania i rozwój, zdaniem Komisji jest mało

prawdopodobne, aby obowiązki składania sprawozdań mogły ograniczać konkurencję.

74) W pisemnych uwagach dodają Państwo, że obowiązki zachowania poufności narzucone

przez Philipsa, w szczególności w odniesieniu do projektów umów, wskazują na to, że

Philips ma świadomość eksploatacyjnego charakteru warunków tych umów i że obowiązki

te mają ukrywać ten fakt94

. Jednak są to jedynie spekulacje. Ponadto klauzule zachowania

poufności i umowy poufności są powszechną praktyką przy negocjowaniu umów przez

przedsiębiorstwa, ponieważ rozmowy często dotyczą poufnych informacji handlowych

pochodzących od obu stron. W związku z tym fakt ich stosowania nie jest wystarczający,

aby sądzić, że umowy zawierają postanowienia antykonkurencyjne.

75) Twierdzą Państwo również, że Philips – nakładając opłaty licencyjne, które zależą od

wartości całego produktu oświetleniowego, podczas gdy patentem objęta jest tylko część

tego produktu lub jego komponent – działa w sposób wyzyskujący, ponieważ w rezultacie

konkurenci będą musieli używać gorszych materiałów i komponentów, aby pozostać

konkurencyjnymi. Komisja zauważa w tym względzie, że praktyki obliczania opłat

licencyjnych na podstawie ceny produktu końcowego, w przypadku gdy licencjonowana

technologia dotyczy wkładu, który wykorzystano w produkcie końcowym, z zasady nie

uznaje się za ograniczające konkurencję95

.

76) Jeżeli chodzi o Państwa stwierdzenie, jakoby Philips nakładał opłaty licencyjne niezależnie

od terytorium, na którym licencjonowane towary są sprzedawane (i od faktu, czy jego

patenty obowiązują na tym terytorium), Philips wyjaśnił, że sposób, w jaki metody

obliczania opłat licencyjnych są stosowane, zapewnia, że opłata licencyjna nakładana jest

jedynie na produkty produkowane lub sprzedawane w państwach, w których posiada on

ważne patenty96

. W związku z brakiem dowodów przeciwnych wydaje się, że Philips

nakłada opłatę licencyjną jedynie na produkty produkowane lub sprzedawane w państwach,

w których posiada ochronę patentową.

93

94

95

96

Odpowiedź Philipsa z dnia 13 lipca 2017 r. na wniosek o udzielenie informacji, pkt 38.


Pkt 184 wytycznych (zob. przypis 71).Zob. pkt 26) lit. d) powyżej i odpowiedź Philipsa z dnia 13 lipca 2017 r. na wniosek o udzielenie informacji,

pkt 33–35.

18

77) W odniesieniu do pozostałych wspomnianych w skardze warunków umów licencyjnych,

które Państwa zdaniem są wyzyskujące, nie jest jasne, w jaki sposób warunki te wywołałyby

zarzucane przez Państwa skutki antykonkurencyjne (np. ograniczenie produkcji i innowacji

konkurentów Philipsa), zwłaszcza że nie wydaje się, że licencjobiorców zmusza się do

zawierania tych umów licencyjnych wbrew ich woli. Ponadto nie podają Państwo żadnych

dowodów ani przesłanek uzasadniających Państwa zapewnienia, że warunki te odniosłyby

antykonkurencyjny skutek. W odniesieniu do tej kwestii Philips zapewnia, że jest wręcz

przeciwnie – program udzielania licencji na korzystanie z patentów stymuluje konkurencję

w tej branży97

. Brak jest sygnałów od producentów oświetlenia o tym, że wstrzymują

działalność innowacyjną ze względu na program udzielania licencji na korzystanie

z patentów.

78) Komisja zauważa, że rynek diod LED jest rynkiem rozwijającym się i innowacyjnym,

a przede wszystkim technologicznym. W związku z tym nie wydaje się prawdopodobne, aby

uczestnicy rynku przestali inwestować w innowacyjność, chyba że pojawią się istotne

ograniczenia. Nie wydaje się, że warunki umów licencyjnych mogą doprowadzić do takiego

rezultatu, i – z uwagi na brak dowodów potwierdzających takie rezultaty – Komisja

stwierdza, że nie jest prawdopodobne, że warunki umów licencyjnych Philipsa doprowadzą

do ograniczenia produkcji lub technologicznej innowacji.

79) W uwagach pisemnych formułują Państwo ogólną uwagę dotyczącą domniemanych

antykonkurencyjnych warunków umów, twierdząc, że Komisja nie powinna brać pod uwagę

wzorów umów lub podpisanych umów, lecz ich projekty, które Philips miał okazywać

swoim potencjalnym licencjobiorcom. Twierdzą Państwo, że nie posiadają wiedzy, jakie

dokładnie umowy dostarczył Komisji Philips98

, ale że są to umowy, które nie zawierają

niedozwolonych warunków i że Komisja nie otrzymała tych dokumentów, które są

niezgodne z prawem konkurencji99

. Twierdzą Państwo również, że na jednym ze spotkań

z zespołem zajmującym się sprawą przedstawili Państwo dowody na istnienie takich

naruszających prawo warunków umów100

.

80) Dowody takie nie zostały jednak przedstawione. Podczas spotkania w dniu 1 grudnia 2016 r.

przedstawili Państwo „zanonimizowany” projekt umowy o nieznanym pochodzeniu,

rzekomo zawierający antykonkurencyjne klauzule, jaką to umowę Philips miał proponować

potencjalnym licencjobiorcom. Ten projekt umowy nie różni się jednak zasadniczo od

wzoru umowy przedstawionego przez przedsiębiorstwo Philips. Ponadto nie wydaje się, że

warunki umów podpisanych przez polskich licencjobiorców mogą wywołać domniemane

antykonkurencyjne skutki. Nie byli Państwo w stanie wymienić żadnego potencjalnego

licencjobiorcy, który odmówił podpisania umowy licencyjnej w proponowanej formie

i wszedł w spór patentowy z przedsiębiorstwem Philips.

81) Komisja stwierdza zatem, że istnieje małe prawdopodobieństwo ustalenia, iż Philips

naruszył art. 102 TFUE poprzez nadużycie pozycji dominującej na którymkolwiek z rynków

właściwych.


98Mimo że wyraźnie wskazali Państwo przedsiębiorstwa, które podpisały już umowy, i w odniesieniu do których

Philips przedłożył umowy podpisane przez obie strony. 99

Państwa pismo z dnia 24 maja 2018 r., pkt 6. 100


19

3.1.2. Ocena domniemanego naruszenia art. 101 TFUE

82) Twierdzą Państwo, że Philips zawarł niezgodne z prawem, restrykcyjne umowy z Osramem

dotyczące udzielania licencji, z naruszeniem przepisów art. 101 TFUE. Informują Państwo,

że nie znają szczegółów tych umów i że dowiedzieli się o tych umowach dzięki

oświadczeniom i artykułom prasowym. Z artykułów tych można wywnioskować, że umowy,

do których się Państwo odnoszą, są umową o licencjach wzajemnych podpisaną w 2008 r.,

stanowiącą przedłużenie poprzedniej umowy z 2006 r.

83) Twierdzą Państwo, że umowa o licencjach wzajemnych ma na celu wymianę patentów

i danych szczególnie chronionych dotyczących rozwiązań technologicznych obu

przedsiębiorstw, zmniejszając w ten sposób efektywny poziom konkurencji między oboma

przedsiębiorstwami. Ponadto umowa ta ma dyskryminować inne potencjalnie

zainteresowane podmioty przez wyłączenie ich z tych umów.

84) W odpowiedzi na pytania Komisji dotyczące umowy Philipsa o licencjach wzajemnych

z Osramem Philips oznajmił, że umowa ta stanowi uzasadniony sposób na osiągnięcie

pokoju w relacjach z Osramem w odniesieniu do kwestii patentów101

. To uzasadnienie

potwierdzają dokumenty wewnętrzne Philipsa. Analiza wspomnianej umowy o licencjach

wzajemnych102

sugeruje również, że umowa ta zasadniczo zapewnia zrzeczenie się roszczeń

do patentów przez rzeczone przedsiębiorstwa w celu zabezpieczania ich wolności działania

na rynku.

85) Analiza wspomnianej umowy o licencjach wzajemnych sugeruje także, że celem tej umowy

jest wzajemne udzielanie sobie przez rzeczone przedsiębiorstwa licencji na swoje patenty na

warunkach, które nie wydają się antykonkurencyjne lub w inny sposób dyskryminujące. Nie

wydaje się również, aby wymieniane były dane szczególnie chronione, które mogłyby

zmniejszyć efektywny poziom konkurencji między oboma przedsiębiorstwami. Jeżeli chodzi

o zarzut, że przedmiotowa umowa dyskryminuje inne potencjalnie zainteresowane podmioty

przez wyłączenie ich z tych umów, należy zauważyć, że przedsiębiorstwa mają, ogólnie

rzecz biorąc, dowolność w wyborze podmiotów, z którymi zawierają umowy, a fakt, że

Philips może decydować o zawieraniu umów o licencjach wzajemnych tylko z niektórymi,

wybranymi przedsiębiorstwami, może mieć różne przyczyny handlowe lub biznesowe.

86) Biorąc pod uwagę posiadane informacje, Komisja jest zatem zdania, że istnieje małe

prawdopodobieństwo ustalenia, iż przedmiotowa umowa o licencjach wzajemnych między

Philipsem a Osramem ma cel antykonkurencyjny lub skutkuje naruszeniem postanowień

art. 101 TFUE.

3.2. Zakres wymaganego postępowania

87) Ponadto przeprowadzenie szczegółowego postępowania wyjaśniającego wymagałoby

znacznych zasobów i byłoby nieproporcjonalne ze względu na ograniczone

prawdopodobieństwo stwierdzenia występowania naruszenia.

88) Takie postępowanie po pierwsze wymagałoby, aby Komisja przeprowadziła kompleksową

analizę właściwych rynków produktowych w celu określenia ich dokładnej definicji

i segmentacji. Byłoby to szczególnie obciążające w przypadku rynku technologicznego,

101Odpowiedź Philipsa z dnia 13 lipca 2017 r. na wniosek o udzielenie informacji, pkt 4–6, i odpowiedź Philipsa

z dnia 13 lipca 2017 r. na wniosek o udzielenie informacji, pkt 54 i 57–59. 102

Odpowiedź Philipsa z dnia 13 lipca 2017 r. na wniosek o udzielenie informacji, pytanie 1.

20

ponieważ wymagałoby przeanalizowania przez Komisję dużej liczby patentów Philipsa.

Zadanie to wymagałoby szczegółowej technicznej analizy technologii Philipsa, jak również

potencjalnie konkurencyjnych technologii innych przedsiębiorstw, co wiązałoby się

z koniecznością występowania do przedsiębiorstw zajmujących się technologią LED

o przekazanie ogromnych ilości informacji.

89) Co więcej, Komisja musiałaby określić, czy Philips zajmuje pozycję dominującą na

którymkolwiek potencjalnym rynku właściwym. Wymagałoby to dokonania przez Komisję

oceny udziałów Philipsa i jego konkurentów na poszczególnych rynkach właściwych

i pociągałoby za sobą konieczność uzyskania obszernych danych dotyczących sprzedaży

oraz przeprowadzenia oceny wszelkich barier wejścia lub wyrównawczej siły nabywczej, co

wymagałoby zażądania informacji od klientów i innych podmiotów na rynku.

90) Aby w pełni ocenić zarzuty, jakoby obowiązki składania sprawozdań w ramach programu

udzielania licencji na korzystanie z patentów były antykonkurencyjne, Komisja musiałaby

ustalić, czy informacje wymagane przez Philipsa wykraczają poza informacje zasadnie

konieczne, żeby wdrożyć umowy licencyjne. Ponadto Komisja musiałaby zbadać, czy

w praktyce Philips nie zastrzega tych informacji dla działu ds. własności intelektualnej

Philips Lighting (wcześniej Philips IP&S), ale udostępnia je swojej komercyjnej jednostce

gospodarczej zajmującej się oświetleniem oraz czy jednostka ta wykorzystuje te informacje,

aby osiągnąć przewagę konkurencyjną na rynku opraw oświetleniowych. Wymagałoby to

prawdopodobnie przeprowadzenia inspekcji w obiektach Philipsa.

91) Jeżeli chodzi o ustalenie, czy doszło do domniemanego ograniczenia innowacji, Komisja

musiałaby między innymi zbadać poziom innowacji, który istniałby w przeszłości lub

obecnie w przypadku braku programu udzielania licencji na korzystanie z patentów.

4. WNIOSEK

92) W świetle powyższych rozważań Komisja – mając prawo ustalania priorytetów – doszła do

wniosku, że podstawy do prowadzenia dalszego postępowania wyjaśniającego w sprawie

domniemanego naruszenia (domniemanych naruszeń) są niewystarczające, i w związku

z tym odrzuca Państwa skargę na podstawie art. 7 ust. 2 rozporządzenia 773/2004.

5. PROCEDURA

5.1. Możliwość zaskarżenia niniejszej decyzji

93) Skargę przeciwko niniejszej decyzji można wnieść do Sądu Unii Europejskiej zgodnie

z art. 263 TFUE.

5.2. Poufność

94) Komisja zastrzega sobie prawo do wysłania kopii niniejszej decyzji przedsiębiorstwu

Philips. Ponadto Komisja może podać niniejszą decyzję lub jej streszczenie do wiadomości

publicznej na swojej stronie internetowej103

. Jeżeli uważają Państwo, że niektóre części

niniejszej decyzji zawierają informacje poufne, będę wdzięczny, jeżeli w terminie dwóch

tygodni od daty jej otrzymania poinformują Państwo o tym fakcie

(adres e-mail: ). Proszę o dokładne wskazanie informacji

103Zob. pkt 150 zawiadomienia Komisji w sprawie najlepszych praktyk w zakresie prowadzenia postępowań

w związku z art. 101 i 102 TFUE, Dz.U. 2011/C 308/06.

21

mających według Państwa charakter poufny oraz o uzasadnienie, dlaczego należy je

traktować jako poufne. W przypadku braku odpowiedzi w terminie Komisja uzna, że

Państwa zdaniem decyzja nie zawiera żadnych informacji poufnych i może zostać

opublikowana na stronie internetowej Komisji lub przesłana przedsiębiorstwu Philips.

95) W opublikowanej wersji decyzji Państwa tożsamość może zostać ukryta na Państwa

wniosek i tylko wtedy, gdy jest to niezbędne do ochrony Państwa uzasadnionych interesów.

W imieniu Komisji

Margrethe VESTAGER

Członek Komisji

reprezent - European Commission · 2019. 11. 25. · do 2012 r. 1.3. Uwagi stron, których dotyczy...

Documents

Transcript of reprezent - European Commission · 2019. 11. 25. · do 2012 r. 1.3. Uwagi stron, których dotyczy...