Realizacja prawa do informacji publicznej w woj.śląskim na przykładzie doświadczeń...

Prawo do informacji w polskim prawie postępowania administracyjnego

Prof. dr hab. Czesław MartyszUniwersytet Śląski


W KPA można wyróżnić trzy stadia postępowania:

- stadium wstępne, obejmujące czynności wszczęcia postępowania i czynności związane z dopuszczalnością tego wszczęcia,

- stadium drugie obejmujące całokształt czynności związanych z postępowaniem wyjaśniającym (dowodowym) mającym na celu dokładne ustalenie stanu faktycznego sprawy,

- stadium trzecie, kończące postępowanie, obejmujące rozstrzygnięcie sprawy, poprzez wydanie i doręczenie decyzji.


W stadium pierwszym zasadnicze znaczenie mają podstawy prawne wszczęcia i prowadzenia tego postępowania.

Problematyka ta uregulowana jest w art. 6 i 7 KPA oraz w art. 7 Konstytucji, zgodnie z którymi „Organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa”.


Prawo do informacji w postępowaniu administracyjnym służy stronie tego postępowania jak również podmiotom nie będących stroną. Można je również rozpatrywać w zależności od tego czy zostało zgłoszone przed wszczęciem postępowania, w trakcie toczącego się już postępowania, czy też po jego zakończeniu.


Źródłem prawa do informacji może być:- Konstytucja,- KPA - przepisy ustaw szczególnych np. ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej czy np. ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko.

Zasada dostępu do informacji, ze względu na charakter tych informacji może być ograniczana np. ustawą z dnia 22 stycznia 1999 r. o ochronie informacji niejawnych.


Art. 8 KPA - Organy administracji publicznej obowiązane są prowadzić postępowanie w taki sposób, aby pogłębiać zaufanie obywateli do organów Państwa oraz świadomość i kulturę prawną obywateli.

Art. 9 KPA - Organy administracji publicznej są obowiązane do należytego i wyczerpującego informowania stron o okolicznościach faktycznych i prawnych, które mogą mieć wpływ na ustalenie ich praw i obowiązków będących przedmiotem postępowania administracyjnego. Organy czuwają nad tym, aby strony i inne osoby uczestniczące w postępowaniu nie poniosły szkody z powodu nieznajomości prawa, i w tym celu udzielają im niezbędnych wyjaśnień i wskazówek.


Art. 61 Konstytucji

„1. Obywatel ma prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne (…)

2. Prawo do uzyskiwania informacji obejmuje dostęp do dokumentów oraz wstęp na posiedzenia kolegialnych organów władzy publicznej pochodzących z powszechnych wyborów, z możliwością rejestracji dźwięku lub obrazu..


Art. 6 ustawy o dostępie do informacji publicznych – obowiązek informowania o:-przedmiocie działalności i kompetencjach,- zasadach funkcjonowania, a w tym o sposobach stanowienia aktów publicznoprawnych oraz o sposobach przyjmowania i załatwiania spraw,- stanie przyjmowanych spraw, kolejności ich załatwiania lub rozstrzygania,-prowadzonych rejestrach, ewidencjach i archiwach oraz o sposobach i zasadach udostępniania danych w nich zawartych,-- treści dokumentów urzędowych, w szczególności treści aktów administracyjnych i innych rozstrzygnięć,


- Cechy informacji:- pozwalają im na rozwianie wątpliwości czy też usunięcie stanu niepewności, co do możliwości i sposobu załatwienia ich indywidualnych spraw administracyjnych, rozstrzyganych w drodze decyzji, jeszcze przed formalnym wszczęciem postępowania administracyjnego,

- stanowią swoistą instrukcję, jak i co należy zrobić, by nabyć określone uprawnienie bądź ustrzec się od nałożenia określonych obowiązków - aby je uzyskać nie trzeba wykazywać ani interesu prawnego ani faktycznego.


Postępowanie związane z udzieleniem informacji o sposobie, terminach i zasadach załatwienia sprawy musi być prowadzone rzetelnie w oparciu o obowiązujące przepisy prawa materialnego i procesowego.

Analiza informacji zawartych w biuletynach wskazuje jednak na liczne błędy w tym zakresie, bowiem wskazując sposób załatwienia określonej sprawy, organy żądają często od stron dokumentów i danych, których nie wymagają przepisy prawa.

Brak informacji o dowodach (dokumentach) znanych organowi z urzędu


Art. 35 § 2 KPA - niezwłoczne załatwienie spraw, które mogą być załatwione w oparciu o informacje znane organowi z urzędu lub dowody powszechnie Art. 77 § 4 KPA - Fakty powszechnie znane oraz fakty znane organowi z urzędu nie wymagają dowodu. Fakty znane organowi z urzędu należy zakomunikować stronie.


Art. 220 § 1 KPA - Organ administracji publicznej nie może żądać zaświadczenia na potwierdzenie faktów lub stanu prawnego, znanych organowi z urzędu bądź możliwych do ustalenia przez organ na podstawie posiadanej ewidencji, rejestrów lub innych danych albo na podstawie przedstawionych przez zainteresowanego do wglądu dokumentów urzędowych (dowodu osobistego, dowodów rejestracyjnych i innych).

• Gdy przepisy ustaw szczególnych nie określają wymogów podania, formularz zamieszczony na stronie internetowej nie może zawierać żądania zamieszczenia w nim danych o faktach powszechnie znanych oraz znanych organowi z urzędu lub o jakichkolwiek innych danych niezbędnych w ocenie organu do załatwienia sprawy, ale nieokreślonych w przepisach szczególnych.



- pracownicy nie wiedzą jakie informacje znajdują się w posiadaniu danego organu administracji publicznej. - wielu urzędników traktuje własną komórkę organizacyjną (np. wydział, referat czy biuro w danym urzędzie) jako organ administracji publicznej, a nie jako część aparatu pomocniczego (urzędu) danego organu.- częste przypadki żądania dostarczenia informacji znajdujących się w tym samym urzędzie, ale w innym wydziale- niekompletność lub nieprawdziwość niektórych danych znajdujących się w posiadaniu organu, zwłaszcza danych podlegających aktualizacji.


Art. 73 KPA§ 1. W każdym stadium postępowania organ administracji publicznej obowiązany jest umożliwić stronie przeglądanie akt sprawy oraz sporządzanie z nich notatek i odpisów.

§ 2. Strona może żądać uwierzytelnienia sporządzonych przez siebie odpisów z akt sprawy lub wydania jej z akt sprawy uwierzytelnionych odpisów, o ile jest to uzasadnione ważnym interesem strony.


Art. 74 KPA§ 1. Przepisu art. 73 nie stosuje się do akt sprawy, objętych ochroną tajemnicy państwowej, a także do innych akt, które organ administracji publicznej wyłączy ze względu na ważny interes państwowy.

§ 2. Odmowa umożliwienia stronie przeglądania akt sprawy, sporządzania z nich notatek i odpisów, uwierzytelnienia takich odpisów lub wydania uwierzytelnionych odpisów następuje w drodze postanowienia, na które służy zażalenie.


Art. 7 KPAW toku postępowania organy administracji publicznej stoją na straży praworządności i podejmują wszelkie kroki niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli.


Informacje w trakcie postępowania:- o obowiązku uzupełnienia treści podania, - o treści dokumentów będących w posiadaniu organu, - o skutkach niezastosowania się do wezwania,- o przekazaniu wniosku organowi właściwemu, - o możliwości przywrócenia terminu,- o skutkach nieobecności na rozprawie, - o stadium, w którym znajduje się postępowanie,- kiedy będzie wydana decyzja,- jakie są przyczyny przedłużającego się postępowania,- czy istnieje możliwość zawarcia ugody


Prawo do informacji nie ustaje po zakończeniu postępowania administracyjnego w danej instancji. Stronie przysługuje prawo do złożenia odwołania i czynnego udziału w postępowaniu odwoławczym na takim samych zasadach jak w postępowaniu przed organem I instancji.

Organ odwoławczy stosuje wszystkie zasady postępowania gwarantujące stronie prawo do informacji, łącznie z informacją o prawie zaskarżenia decyzji do sądu administracyjnego


Po wyczerpaniu toku instancji, stronie przysługuje także prawo do informacji o możliwościach wzruszania decyzji ostatecznych w trybach nadzwyczajnych (art. 16 § 1).

Chodzi tu o możliwość wznowienia postępowania, zmiany lub uchylenia decyzji czy stwierdzenia jej nieważności na zasadach opartych w KPA w przepisach szczególnych.

DZIĘKUJĘ PAŃSTWU ZA UWAGĘ!

Realizacja prawa do informacji publicznej w woj.śląskim na przykładzie doświadczeń...

Education

Transcript of Realizacja prawa do informacji publicznej w woj.śląskim na przykładzie doświadczeń...