Raport o sytuacji na regionalnym rynku pracy, o realizacji aktywnej … · 2014-12-16 · prace...
Transcript of Raport o sytuacji na regionalnym rynku pracy, o realizacji aktywnej … · 2014-12-16 · prace...
3
Raport o sytuacji na regionalnym rynku
pracy, o realizacji aktywnej polityki
zatrudnienia i strategii APZ w 2013 roku
oraz o strategii APZ na 2014 rok
4
I. Zatrudnienie
1.1 Całkowite zatrudnienie w regionie
Kraj hradecki (czeski „kraj” – odpowiednik pol. województwa, region) można scharakteryzować jako rolniczo-przemysłowy z rozwiniętą turystyką. Przemysł jest skupiony w dużych miastach, intensywne rolnictwo w rejonie Polabí (Niziny Połabskiej). Rynek pracy jest wciąż uzależniony od słabo wydajnej gospodarki, która nie generuje dostatecznej liczby miejsc pracy. Na rynku pracy wyraźnie podaż siły roboczej przeważa nad popytem na nią. Wzrost zatrudnienia, któremu towarzyszy osłabienie gospodarki, można wyjaśnić dążeniem pracodawców do utrzymania podstawowych pracowników. Ogólnie na wzrost i spadek zatrudnienia w ciągu roku wywierały wpływ zwłaszcza przez prace sezonowe – głównie w dziedzinie budownictwa.
Siłę roboczą kraju w IV kwartale 2013 roku stanowiły łącznie 368 283 osoby, co w
porównaniu z tym samym okresem ubiegłego roku oznacza wzrost (o 31,1 tysiąca osób).
Kraj hradecki:
w tym powiat
Hradec Králové 20.05.2009
Jičín Náchod Rychnov
nad Kněžnou Trutnov
368 283 107 736 53 230 73 863 53 067 80 397 Kobiety 181 455 53 550 25 913 36 555 26 044 39 393
Mężczyźni 186 828 54 186 27 317 37 298 27 023 41 004
W stosunku rok do roku liczba zatrudnionych osób wzrosła o 31,1 tys. (tzn. o 6,1%) do 4 916,6 tys.
osób, przy czym do wzrostu przyczyniły się zarówno osoby będące pracownikami, jak i
przedsiębiorcy.
W IV kwartale 2013 liczba osób pracujących w sektorze drugim spadła o 18,7 tys. osób (łącznie 1
862,7 tys.), natomiast w sektorze trzecim liczba zatrudnionych osób wzrosła o 36,3 tys. (łącznie
2897,2 tys.). W przeciwieństwie do długotrwałego trendu spadkowego w sektorze pierwszym liczba
osób zatrudnionych zwiększyła się w nim w stosunku rok do roku o 13,4 tys. (łącznie 156,6 tys.).
1.2 Krótka charakterystyka zapotrzebowania pracodawców na siłę
roboczą (wolne miejsca pracy).
Na koniec roku w kraju zgłoszono łącznie 1 299 wolnych miejsc pracy, w porównaniu z
listopadem ich liczba spadła o 36 miejsc. W porównaniu z końcem 2012 roku liczba
5
zgłoszonych wolnych miejsc spadła o 178. Na jedno wolne miejsce pracy przypadało w kraju
21,3 osób poszukujących pracy, najwięcej w powiecie Hradec Králové 27, Jičín 19,3, Náchod
28,3, Rychnov nad Kněžnou 33,4 a Trutnov 13,9 poszukujących pracy.
Wolne miejsca pracy w RCz, w kraju hradeckim i jego powiatach (stan na koniec miesiąca)
Republika Czeska:
Kraj hradecki:
w tym powiat
Hradec Králové
Jičín Náchod Rychnov
nad Kněžnou Trutnov
rok 2013
styczeń 33 794 1 422 590 168 293 91 280
luty 34 635 1 401 520 189 276 100 316
marzec 38 863 1 500 422 228 406 151 293
kwiecień 39 763 1 529 353 209 441 140 386
maj 42 632 1 770 502 188 540 124 416
czerwiec 44 032 1 758 411 209 476 145 517
lipiec 40 175 1 288 396 194 174 104 420
sierpień 40 579 1 484 481 221 199 120 463
wrzesień 41 422 1 590 520 184 204 150 532
październik 39 137 1 548 350 189 263 163 583
listopad 37 501 1 335 385 123 203 153 471
grudzień 35 178 1 299 306 180 188 98 527
Republika Czeska:
Kraj hradecki:
w tym powiat
Hradec Králové
Jičín Náchod Rychnov
nad Kněžnou Trutnov
rok 2012
Grudzień 34 893 1 121 203 190 255 89 384 rok 2011
grudzień 35 784 1 624 702 167 230 90 435
Największe zapotrzebowanie ze strony pracodawców dotyczyło osób poszukujących pracy z wykształceniem średnim i z wyuczonym zawodem.
Pożądane zawody w zależności od wykształcenia: szwaczka, kucharz, pomoc kuchenna,
spawacz, ślusarz, sprzedawca, murarz, przedstawiciel handlowy, księgowy, robotnicy
budowlani i robotnicy niewykwalifikowani ogólnie.
II. Bezrobocie w kraju hradeckim na 31.12.2013
6
2.1 Dynamika bezrobocia w kraju w 2013 roku.
Tempo wzrostu bezrobocia i liczby osób bezrobotnych na koniec 2013 roku wyraźnie przyspieszyło, w ten sposób w ostatnim miesiącu 2013 roku liczba bezrobotnych w kraju przekroczyła 27,5 tysiąca osób. Od początku 2013 roku trend rozwoju bezrobocia w kraju hradeckim wykazywał lekki spadek, ale od lipca bezrobocie zaczęło rosnąć.
W kraju hradeckim urzędy pracy zarejestrowały na dzień 31.12.2013 łącznie 27 678 osób poszukujących pracy. Wzrost liczby tych osób w porównaniu z poprzednim miesiącem – listopadem wyniósł blisko dziesięć procent (9,37%, tzn. o 1 751 osób).
W ostatnim miesiącu 2013 roku w urzędach pracy w kraju hradeckim przybyło łącznie 3 253 nowych osób poszukujących pracy, najwięcej było ich w powiecie Hradec Králové - 771 osób i w powiecie Náchod – 748 osób. Nowe osoby poszukujące pracy stanowiły 8,14% całkowitej liczby bezrobotnych. Główną przyczyną tej zmiany w drugiej połowie 2013 roku ponownie była stagnacja w gospodarce i jej niekorzystne przejawy na rynku pracy, czyli: niepewność na rynku pracy, tworzenie niedostatecznej liczby nowych miejsc pracy, zwolnienia zarówno w firmach państwowych, jak i prywatnych.
Inną przyczyną wzrostu bezrobocia w drugiej połowie roku jest także to, że pracodawcy i drobni przedsiębiorcy, którzy regularnie korzystają z sezonowego zatrudnienia, w ciągu zimy zwalniają swoich pracowników.
Z danych urzędu pracy kraju hradeckiego wynika, że na końcu 2013 roku w kraju było łącznie zarejestrowanych 27 678 osób bezrobotnych (na koniec 2012 roku pracy szukało 25 210 osób). W porównaniu z grudniem 2012 roku liczba bezrobotnych w kraju była wyższa o 2 468 osób, tzn. o 9,11%.
Nowy wskaźnik Udział osób bezrobotnych w liczbie ludności osiągnął w Republice Czeskiej na koniec 2013 roku wartość 8,2 %, kraju hradeckim 7,3 %. Najmniejszy udział w kraju był w powiecie Rychnov nad Kněžnou (5,9%), a najwyższy w powiecie Trutnov (9%).
Czynniki wpływające korzystnie na bezrobocie w kraju hradeckim: - korzystny transfer transportowy
- rozwinięta sieć szkół
- sezonowe zatrudnienie w rolnictwie, budownictwie i usługach
- aktywna polityka zatrudnienia urzędu pracy, realizacja projektów Programu
Operacyjnego Zasoby ludzkie i zatrudnienie
Czynniki niekorzystnie wpływające na bezrobocie w kraju hradeckim:
- zła dostępność peryferyjnych części kraju
- nierównomierny rozkład zaplecza przedsiębiorczości
- pogłębiają się dysproporcje między podażą a popytem na rynku pracy (nawet mimo dużej liczby bezrobotnych często nie jesteśmy w stanie zaspokoić zapotrzebowania
7
pracodawców…) Rejestruje się duża liczba osób bezrobotnych w administracji, zapotrzebowanie obejmuje jednak głównie zawody w przemyśle maszynowym
Dostępne osoby bezrobotne (bezrobotni, którzy mogli podjąć pracę od razu po otrzymaniu
oferty wolnego miejsca pracy) stanowiły 96,7% (26 966) z całkowitej liczby bezrobotnych.
Ponad połowę bezrobotnych stanowili mężczyźni (52,1%), udział absolwentów i nieletnich
wynosił 6,8%, a osób niepełnosprawnych 10%.
Udział bezrobotnych w liczbie ludności8) w RCz, kraju hradeckim i jego powiatach (stan na koniec miesiąca)
Republika
Czeska: Kraj hradecki:
w tym powiat
Hradec Králové
Jičín Náchod Rychnov
nad Kněžnou Trutnov
rok 2013
styczeń 8,0 7,1 7,0 6,6 6,7 6,5 8,6
luty 8,1 7,2 7,2 6,6 6,7 6,6 8,7
marzec 8,0 7,2 7,1 6,4 6,8 6,5 8,7
kwiecień 7,7 6,9 6,8 5,9 6,4 6,2 8,5
maj 7,5 6,6 6,6 5,7 6,1 5,8 8,2
czerwiec 7,3 6,4 6,6 5,4 5,8 5,6 8,1
lipiec 7,5 6,6 6,7 5,7 6,0 5,7 8,3
sierpień 7,5 6,6 6,8 5,6 6,0 5,7 8,2
wrzesień 7,6 6,7 6,9 5,6 6,1 5,6 8,3
październik 7,6 6,7 6,9 5,7 6,1 5,4 8,5
listopad 7,7 6,8 7,0 5,8 6,3 5,4 8,6
grudzień 8,2 7,3 7,4 6,4 6,9 5,9 9,0
Dla porównania podajemy udział bezrobotnych w dwóch poprzednich latach (zawsze na
31.12)
Republika
Czeska: Kraj hradecki:
w tym powiat
Hradec Králové
Jičín Náchod Rychnov
nad Kněžnou Trutnov
rok 2012
grudzień 7,4 6,5 6,5 6,1 6,1 5,8 7,8
rok 2011
grudzień 6,8 5,7 5,7 5,7 5,5 4,2 6,9
*) udział dostępnych osób bezrobotnych w wieku 15-64 lat w liczbie ludności w wieku 15-64 lat
8
9
Osoby bezrobotne w RCz, kraju hradeckim i jego powiatach (stan na koniec miesiąca)
Republika
Czeska: Kraj hradecki:
w tym powiat
Hradec Králové
Jičín Náchod Rychnov
nad Kněžnou Trutnov
rok 2013
styczeń 585 809 27 300 7 875 3 592 5 208 3 540 7 085
luty 593 683 27 697 8 030 3 627 5 258 3 614 7 168
marzec 587 768 27 480 7 937 3 520 5 299 3 561 7 163
kwiecień 565 228 26 164 7 533 3 215 4 983 3 401 7 032
maj 547 463 25 076 7 317 3 095 4 721 3 215 6 728
czerwiec 540 473 24 598 7 331 2 976 4 552 3 096 6 643
lipiec 551 096 25 221 7 493 3 110 4 683 3 158 6 777
sierpień 551 731 25 136 7 581 3 065 4 656 3 101 6 733
wrzesień 557 058 25 432 7 677 3 074 4 753 3 106 6 822
październik 556 681 25 515 7 717 3 086 4 761 2 995 6 956
listopad 565 313 25 927 7 797 3 175 4 892 2 998 7 065
grudzień 596 833 27 678 8 268 3 483 5 329 3 274 7 324
10
0
5000
10000
15000
20000
25000
30000
leden únor březen duben květen červen červenec srpen září říjen listopad prosinec
Kraj Hradec Králové Jičín Náchod Rychnov/Kněžnou Trutnov
Dla porównania podajemy udział bezrobotnych w dwóch poprzednich latach (zawsze na
31.12)
Republika Czeska:
Kraj hradecki:
powiat
Hradec Králové
Jičín Náchod Rychnov
nad Kněžnou Trutnov
rok 2012
grudzień 545 311 25 210 7 370 3 374 4 798 3 216 6 452
rok 2011
grudzień 508 451 22 185 6 450 3 179 4 356 2 369 5 831
2.2 Rozkład terytorialny zarejestrowanego bezrobocia w kraju
Liczbowo najwięcej bezrobotnych przybyło w powiecie Hradec Králové (o 608 osób), procentowo, czyli relatywnie, w powiecie Rychnov nad Kněžnou (o 13,9 %) W porównaniu z takim samym okresem ubiegłego roku (grudniem 2011) najwyższy wzrost w liczbach bezwzględnych odnotował powiat Hradec Králové (o 920 osób), procentowo powiat Rychnov nad Kněžnou (o 35,8 %).
Spośród powiatów w naszym kraju najwyższe bezrobocie wykazuje długotrwale powiat
Trutnov. Z kolei w powiecie Rychnov nad Kněžnou bezrobocie utrzymuje się długotrwale na
najniższym poziomie w kraju.
Wskaźniki bezrobocia w kraju hradeckim:
na 31.12.2013 Liczba Mężczyźni Kobiety Liczba Mężczyźni Kobiety w kobiety mężczyźni
11
bezrob. bezrob.* %)**
powiat łącznie
gotowi
natychmiast
podjąć
pracę
Hradec Králové 8268 4345 3923 8034 4244 3790 7,4 7,1 7,8
Jičín 3483 1796 1687 3429 1768 1661 6,4 6,4 6,5
Náchod 5329 2853 2466 5129 2766 2363 6,9 6,5 7,4
Rychnov nad Kněžnou 3274 1549 1725 3144 1498 1646 5,9 6,3 5,5
Trutnov 7324 3900 3424 7230 3856 3374 9,0 8,6 9,4
kraj 27678 14453 13225 26966 14132 12834 7,3 7,1 7,6
na 31.12.2012 Liczba
bezrob.
Mężczyź
ni
Kobiet
y
Liczba
bezrob.*
Mężczy
źni
Kobiet
y (w %)**
kobiet
y
mężcz
yźni
powiat łącznie
gotowi
natychmias
t podjąć
pracę
Hradec Králové 7370 3849 3521 7125 3757 3368 6,5 6,2 6,8
Jičín 3374 1743 1631 3325 1719 1606 6,1 6,1 6,1
Náchod 4798 2535 2263 4574 2435 2139 6,1 5,7 6,4
Rychnov nad Kněžnou 3216 1557 1659 3139 1532 1607 5,8 6,1 5,6
Trutnov 6452 3461 2991 6356 3411 2945 7,8 7,3 8,2
kraj 25210 13145 12065 24519 12854 11665 6,5 6,3 6,8
*liczba zatrudnionych, którzy mogli od razu podjąć pracę
** udział zatrudnionych w liczbie ludności
12
III. Grupy problemowe na rynku pracy w kraju Za osoby najbardziej zagrożone na rynku pracy są uważane osoby niepełnosprawne.
Następnie osoby młode do 25 roku życia bez praktyki, których sytuacja na rynku pracy
pogarsza się w ostatnich latach, głównie z powodu niewystarczającej praktyki i
nieodpowiednich kwalifikacji. Znacznie zagrożone na ryku pracy są także osoby w wieku
powyżej 55 lat i rodzice, przede wszystkim matki wracające z urlopu macierzyńskiego.
3.1 Absolwenci
Absolwenci szkół stanowią jedną z grup ryzyka wśród osób poszukujących pracy. Jednym z
głównych niedostatków w zakresie możliwości zatrudnienia absolwentów szkół i nieletnich
jest mała oferta miejsc pracy, które odpowiadałyby ich wykształceniu.
Absolwenci mogą jednak zaoferować podczas szukania pracy znajomość języków,
umiejętność obsługi komputera i co równie ważne, także większą elastyczność zawodową.
Najniższa stopa bezrobocia występuje wśród absolwentów szkół wyższych, następnie wśród
maturzystów, a potem osób z wyuczonym zawodem.
Najwyższa stopa bezrobocia występuje natomiast wśród absolwentów i młodocianych,
którzy mają tylko podstawowe wykształcenie – trudności ze znalezieniem pracy mają w
całym okresie swojej aktywności zawodowej.
Do słabych stron absolwentów szkół należą:
brak doświadczenia w pracy, mała praktyka
niechęć absolwentów do dostosowania się do specyficznych wymogów
pracodawców
brak zgodności między ich wykształceniem a popytem na rynku pracy
nierealne wymogi dotyczące zatrudnienia
wymagania dotyczące niestandardowych wynagrodzeń
niewielka ochota w ogóle podjęcia pracy /zjawisko pojawiające się w ostatnich
latach/
czasem niechęć pracodawców do zatrudniania kogoś bez nawyków pracowniczych
nieodpowiednia oferta wolnych miejsc pracy nieodpowiadająca ich strukturze
wykształcenia
Do silnych stron (zalet) absolwentów szkół należą:
większa adaptowalność
większa ochota uczenia się nowych rzeczy
aktualna wiedza fachowa i wyraźnie lepsza znajomość języków
13
znajomość obsługi komputera na wysokim poziomie
Liczba zarejestrowanych absolwentów na koniec 2013 roku w porównaniu z końcem 2012
roku.
powiat Liczba bezrob.
12/2013
Liczba bezrob.*
osoby, które od razu
mogą podjąć pracę
12/2013
Rok 12/2012 Osoby, które
od razu mogą
podjąć pracę
12/2012
Hradec Králové 535 529 383 453
Jičín 288 287 268 268
Náchod 377 374 325 325
Rychnov nad
Kněžnou
258 253 241 240
Trutnov 468 466 427 427
kraj - łącznie 1926 1909 1717 1713
Jak widać z tabeli, całkowita liczba absolwentów wzrosła w analizowanym okresie o 207 osób.
Wzrost liczby absolwentów odnotowały wszystkie powiaty.
Specyficzną grupę osób bezrobotnych stanowią osoby młodociane. W większości mają
tylko wykształcenie podstawowe (czasem nie mają nawet podstawowego wykształcenia).
Czynniki, które niekorzystnie wpływają na znalezienie pracy (wejście na rynek pracy)
Niski wiek
Żadne lub nieodpowiednie nawyki pracownicze
Brak zainteresowania dalszą edukacją, wynikający z niskiej motywacji
Nierealne wymogi dotyczące zatrudnienia
Mała odpowiedzialność
Brak miejsc pracy i możliwości podjęcia pracy
Liczba młodocianych bezrobotnych na 31.12.2013
Kraj hradecki Hradec
Králové
Jičín Náchod Rychnov nad
Kněžnou
Trutnov
202 71 24 46 16 45
14
Działania UP dla absolwentów szkół i młodocianych zmierzające do ułatwienia wejścia na
rynek pracy
oferta usług doradczych pogadanki z uczniami szkół średnich (jeszcze przed wejściem na rynek pracy) włączenie absolwentów do projektu EFS (możliwość zdobycia doświadczeń
pracowniczych) dopłaty dla pracodawców diagnostyka bilansowa odpowiednie przekwalifikowanie
3.2 Osoby z ograniczeniami zdrowotnymi
Niepełnosprawne osoby bezrobotne wciąż należą do najbardziej problematycznych grup
bezrobotnych ze względu na możliwość znalezienia pracy. Rodzaj podejmowanej przez nich
pracy musi odpowiadać ich stanowi zdrowia.
Powody ich niewielkiego zatrudnienia:
brak zainteresowania pracodawców tymi osobami
bardzo mała liczba miejsc pracy.
niskie lub nieodpowiedni kwalifikacje
czas pracy nie odpowiada ich stanowi zdrowia
nieodpowiedni charakter pracy
Liczba osób niepełnosprawnych na 31.12.2013
Kraj hradecki Hradec
Králové
Jičín Náchod Rychnov nad
Kněžnou
Trutnov
2604 754 316 460 357 717
Pracodawcy, przyjmując do pracy osoby niepełnosprawne wybierają często chętniej
obywateli z niepełnosprawnością w stopniu cięższym - powodem jest: pobieranie zasiłku §
78 ustawy o zatrudnieniu.
Tym osobom bezrobotnym poświęcamy zwiększoną uwagę i staramy się znaleźć im
pracę za pomocą narzędzi Aktywnej Polityki Zatrudnienia – SÚPM (miejsca pracy społecznie
użyteczne), SVČ (samodzielna działalność gospodarcza), ewent. dobrze wybrane
przekwalifikowanie.
Świadczymy też indywidualne doradztwo, rehabilitację zawodową i możliwość włączenia do
projektów EFS.
15
Często dla tych bezrobotnych odpowiednie są miejsca pracy tylko na pół etatu. Najwięcej
miejsc pracy znajdują w zawodach: pracownik ochrony, proste prace montażowe (praca
chałupnicza).
3.3 Osoby fizyczne z dziećmi w wieku do 15 lat
Osoby z tej grupy często rejestrują się po upłynięciu okresu otrzymywania świadczeń
rodzicielskich, czyli wtedy, gdy nie mają kontaktu z rynkiem pracy, ale nie szukają aktywnie
pracy ze względu na opiekę nad dzieckiem, którego nie mogą posłać do przedszkola z
powodu niewystraczającej liczby miejsc w tych placówkach
Ponadto wymagają pracy w niepełnym wymiarze godzin, o ile to możliwe bez dojazdów, nie
odpowiada im czas pracy, a już w ogóle nie chcą pracować w trybie dwuzmianowym
3.4 Długotrwale/wielokrotnie bezrobotni
Powody małych możliwości znalezienia pracy:
w wielu przypadkach odnotowujemy znacznie zmniejszone zainteresowanie
podjęciem pracy
osoby te pochodzą z wykluczonych społecznie-kulturowo środowisk lub w nich żyją
celem figurowania w ewidencji UP jest pobieranie świadczeń pomocy społecznej
oraz ubezpieczenie zdrowotne
od świadczeń z pomocy społecznej bywają uzależnione całe rodziny
okazjonalną pracą „na czarno” poprawiają budżet rodzinny
bezrobotni stracili nawyki pracownicze oraz orientację na rynku pracy, młodociani
bezrobotni nigdy tych nawyków nawet nie nabyli, oczekują, że ktoś o nich zadba
brak zainteresowania współpracą z urzędem pracy, powtarzające się wykreślanie z
ewidencji za niewywiązanie się z obowiązków wobec UP
W przypadku tej grupy bezrobotnych przeważają osoby z niskim wykształceniem, często
chodzi o wykształcenie w zawodach, w których obecnie trudno znaleźć pacę lub możliwości
znalezienia pracy są ograniczone (klasyczna obróbka metali, wykształcenie w branży
tekstylnej) lub wykształcenie czysto formalne (dana osoba bezrobotna ma określone
wykształcenie, ale faktycznie nigdy nie wykonywała tego zawodu). Także tutaj istnieje
zagrożenie, że utraci całkowicie nawyki pracownicze, a również motywację do pracy – im
dłużej osoba bezrobotna znajduje się w ewidencji UP, tym mniejsze są jej możliwości
znalezienia pracy.
3.5 Osoby poszukujące pracy, w wyższych kategoriach wiekowych
16
Powody małych możliwości znalezienia pracy:
brak zainteresowania ze strony pracodawców
stan zdrowia osób bezrobotnych w wielu przypadkach nie jest dobry
często osoby bezrobotne chcą jedynie przeczekać na bezrobociu (w ewidencji UP)
do czasu, gdy zaczną pobierać emeryturę
niedostateczne kwalifikacje (np. znajomość języków, praca z komputerem),
obserwujemy w tej grupie mniejsze zainteresowanie kształceniem
(przekwalifikowanie, kursy komputerowe)
często długotrwałe wykonywanie tylko jednego zawodu u jednego pracodawcy –
niemożność zmiany zawodu czy to ze względu na kwalifikacje, czy z braku
zainteresowania ze strony osoby bezrobotnej oraz ze względu na jej słabą orientację
w potrzebach rynku pracy
czasem niechęć tych bezrobotnych, by dojeżdżać do pracy
Działania lub pomoc UO dla problemowej grupy bezrobotnych:
wykorzystywanie wszystkich możliwych narzędzi aktywnej polityki zatrudnienia (VPP
– prace społecznie użyteczne, SÚPM – miejsca pracy społecznie-użyteczne)
oferta odpowiedniego przekwalifikowania
włączenie do odpowiedniego projektu EFS
IV. Realizacja aktywnej polityki zatrudnienia w 2013 roku
4.1 Realizacja poszczególnych instrumentów APZ w 2013 roku.
Przekazywanie dofinansowania na aktywną politykę zatrudnienia podlega określonym
kryteriom, zgodnie z którymi instrumenty aktywnej polityki zatrudnienia są w pierwszej
kolejności przeznaczone dla osób bezrobotnych, którym z powodu ich indywidualnych cech
nie można zapewnić pracy w inny sposób. Instrumenty aktywnej polityki zatrudnienia służą
również do walki z wykluczeniem społecznym i co równie ważne, są przeznaczone dla osób
zarejestrowanych w ewidencji bezrobotnych dłużej niż 5 miesięcy. W 2013 roku odbywała
się ich realizacja zgodnie z celami APZ i tworzono regionalne kryteria realizacji działań
aktywnej polityki zatrudnienia.
Najczęściej wykorzystywanymi instrumentami w 2013 roku było przekwalifikowanie,
prace publiczne i miejsca pracy społecznie użyteczne. Przy realizacji poszczególnych
instrumentów aktywnej polityki zatrudnienia były wykorzystywane zarówno środki
finansowe z budżetu państwa, jak i środki finansowe z EFS.
Prace społecznie użyteczne jako ograniczone w czasie możliwości pracy służą głównie do
aktywacji i zdobycia lub zachowania nawyków pracowniczych u osób bezrobotnych z grupy
ryzyka. Instrument ten był ponownie wykorzystywany przede wszystkim przez gminy na
17
pokrycie zapotrzebowania na sprzątanie miejsc publicznych, utrzymanie zieleni publicznej i
pozostałe prace konserwatorskie na rzecz gmin. W tym roku, w porównaniu z ubiegłym,
zaangażowano więcej osób poszukujących pracy (o 377). Wzrost liczby osób wspartych za
pomocą instrumentu Prace społecznie użyteczne w 2013 roku jest związany między innymi
także z zakończeniem tymczasowej realizacji instytucji służby publicznej i transferem
klientów, którzy wykonywali służbę publiczną, do instrumentu Prace społecznie użyteczne.
Łącznie gminy i miasta wykorzystały większą liczbę pracowników, którzy byli zatrudnieni
także przy innych, mniej typowych pracach (budowlane, pomocnicze usługi socjalne, prace
pomocnicze w placówkach szkolnych, organizacjach non profit, domach spokojnej starości).
Największą grupą osób bezrobotnych aktywizowanych w ramach Prac społecznie
użytecznych stanowili długotrwale zarejestrowani bezrobotni, którzy po długim wykluczeniu
z rynku pracy mają trudności z regularnym uczęszczaniu do pracy, następnie bezrobotni z
grup zagrożonych, wymienionych w § 33 ustawy o zatrudnieniu.
Dopłata do miejsca pracy społecznie użytecznego – przy przyjmowaniu osoby
bezrobotnej urząd pracy dzięki tej dopłacie pomógł pracodawcy zmniejszyć koszty związane
z podjęciem pracy przez nowego pracownika. Zainteresowanie pracodawców w 2013 roku
było wyższe niż w 2012 roku, dzięki czemu pracę znalazło o 190 osób bezrobotnych niż w
ubiegłym roku.
W ramach APZ najlepiej sprawdziły się miejsca pracy społecznie użyteczne – wydzielone.
W tej kategorii najlepiej pracuje się z osobami bezrobotnymi z grupy ryzyka, ponieważ
umowa jest zawierana na zatrudnienie konkretnego bezrobotnego. Ponadto niezwykle
ważnym elementem jest tutaj bardzo realna przesłanka, że także po zaprzestaniu
przekazywania dopłaty bezrobotny utrzyma swoje miejsce pracy. Najliczniejszą grupę, na
którą udzielano tej dopłaty, stanowiły długotrwale ewidencjonowane osoby poszukujące
pracy.
W największym stopniu ta dopłata była przekazywana osobom bezrobotnym długotrwale
zarejestrowanym i absolwentom szkół.
Dopłata na społecznie pożyteczne miejsca pracy - samodzielna działalność gospodarcza Zainteresowanie tą dopłatą było większe, ponieważ niektórzy bezrobotni rozwiązują w ten sposób problem niemożności znalezienia odpowiedniej pracy. Zakres działalności jest szeroki, ale dominują branże mniej wymagające pod względem kapitału początkowego – pedicure, fryzjerstwo, masaże, stolarstwo, naprawy i utrzymanie, usługi reklamowe…).
4.2 Przekwalifikowanie i doradztwo Łącznie w 2013 roku na przekwalifikowanie skierowano 1017 osób bezrobotnych i
poszukujących nowej pracy, na zajęcia doradcze z zewnętrznymi dostawcami skierowano
1076 bezrobotnych. Przegląd, zob. tabela poniżej.
Instrument w postaci wybranego przekwalifikowania w porównaniu z
przekwalifikowaniem zapewnianym przez Urząd Pracy był w mniejszym stopniu
wykorzystywany przez osoby bezrobotne. Jednak w porównaniu z liczbą wybranego
przekwalifikowania, która w 2012 roku wynosiła 79, w 2013 roku doszło do wzrostu do 431.
18
Instrument APZ powiat
Przekwalifikowani
e
Wybrane
przekwalifikowani
e
Działalnoś
ć doradcza
Rehabilitacj
a
pracownicza
Liczba
zakwalifikowanyc
h uczestników w
2013 roku
Hradec
Králové
281 79 107 0
Trutnov 262 166 131 0
Náchod 211 87 108 0
Jičín 119 69 547 0
Rychno
v n. K.
144 30 183 0
łącznie 1017 431 1076
Z tego zapłacono
z APZ
Hradec
Králové 149 54 12 0
Trutnov 52 91 12 0
Náchod 67 55 25 0
Jičín 22 53 18 0
Rychno
v n. K. 60 27 10 0
celkem 350 280 77 0
Z tego zapłacono
z NIP VSPR-R
(Narodowy
indyw. projekt
Edukacja dla
rozwoju -R
Hradec
Králové 58 0 95 NR
Trutnov 124 0 111 NR
Náchod 35 0 37 NR
Jičín 64 0 396 NR
Rychno
v n. K. 32 0 158 NR
łącznie 313 0 1797 NR
Z tego zapłacono
z NIP VSPR- R
(Narodowy
Hradec
Králové 74
25
0 NR
19
indyw. projekt
Edukacja i
umiejętności na
rynku pracy
Trutnov 86 75 8 NR
Náchod 109 32 46 NR
Jičín 33 16 133 NR
Rychno
v n. K. 52 3 15 NR
łącznie 354 151 202 NR
* NR= nie jest istotne
Przegląd udziału
wybranego i zwykłego
przekwalifikowania
Liczba bezrobotnych
skierowanych na
przekwalifikowanie,
w tym wybrane
przekwalifikowanie
w 2013 roku
Z tego bezrobotni
skierowani na
przekwalifikowanie
zapewniane przez
Urząd Pracy
Z tego skierowanie (na
własny wniosek) na
wybrane
przekwalifikowanie
Liczby bezwzględne 1448 1017 431
Procenty 100% 70% 30%
Kursy przekwalifikujące były finansowane w sposób zrównoważonych ze środków
krajowych APZ, NIP VSPR-R (Narodowy Indywidualny Projekt Edukacja dla rozwoju-R) i NIP
VDTP (Edukacja i umiejętności na rynku pracy) (przegląd zob. tabela powyżej).
Przekwalifikowanie w powiązaniu z CZ-NACE było realizowane z projektu VSPR-R, a inne w
zależności od możliwości finansowych z APZ i projektu VDTP.
Kursy przekwalifikujące były przeznaczone dla zmotywowanych osób bezrobotnych, które wyraziły zainteresowanie przekwalifikowaniem i następnie wykorzystaniem zdobytych umiejętności, a kurs był ukierunkowany na znalezienie konkretnej pracy. Chodziło o bezrobotnych, którzy pozostawali w ewidencji UP długotrwale i krótkotrwale, matki po urlopie macierzyńskim, bezrobotni w wieku 50+, bez kwalifikacji z wykształceniem podstawowym, ale też o absolwentów szkół i inne grupy.
Wybór był dokonywany na podstawie zapotrzebowanie osób bezrobotnych.
Poszczególne wymogi każdego bezrobotnego oceniała indywidualnie komisja oceniająca z
uwzględnieniem jego kwalifikacji, dotychczasowych doświadczeń zawodowych, aktualnych
umiejętności i możliwości znalezienia pracy.
Ukierunkowanie zawodowe kursów przekwalifikowujących wynikało z wymogów i
potrzeb rynku pracy oraz przesłanki przyszłego powrotu uczestników kursu na rynek pracy i
znalezienia zatrudnienia. Kolejnym kryterium była istniejąca możliwość zatrudnienia osób
bezrobotnych czy osób zainteresowanych nową pracą. Statystyka zatrudnienia osób
20
bezrobotnych po przekwalifikowaniu niestety nie jest dostępna z powodu nieprzetworzenia
przez AIS (Agendowe systemy informatyczne).
Najczęściej organizowane kursy w 2013 roku: kursy spawalnicze, obsługa wózków
widłowych, obsługa i programowanie maszyn CNC, rozporządzenie 50 (elektro), pracownik
usług socjalnych, kursy z dziedziny gastronomii, kategorie prawa jazdy T, C, D, E + zawodowe
prawo jazdy, obsługa komputera, kursy ukierunkowane na usługi w zakresie pielęgnacji
ciała, księgowość finansowa i płacowa itd.
Jako nowość realizowane były szkolenia w zakresie niektórych nowych kwalifikacji
zawodowych, których liczba wzrasta. Szkolenia w zakresie kwalifikacji zawodowych były
realizowane w ramach pilotażowego sprawdzania narodowego projektu MŠMT UNIV (Min.
Edukacji, Młodzieży i Kultury Fiz. – uznawanie wyników nieformalnego kształcenia) kraju i
wprawdzie w minimalnym stopniu, ale także poza tym projektem.
Doradztwo
Do zwiększenia możliwości znalezienia pracy przez osobę bezrobotną znacznie
przyczynia się także działalność doradcza. Doradztwo było świadczone zarówno za
pośrednictwem zasobów wewnętrznych – przez fachowych doradców urzędu pracy, jak i w
formie zakupu usług. Działalność doradcza obejmowała wiele kluczowych działań – przede
wszystkim przećwiczenie umiejętności niezbędnych na rynku pracy, wzmocnienie motywacji
i pewności siebie uczestników oraz rozwój ich kluczowych kompetencji; częścią były także
działania ukierunkowane na określenie odpowiedniego profilu zawodowego. Doradztwo
było świadczone w formie indywidualnych konsultacji i w formie działań grupowych –
zawsze zgodnie z indywidualnymi potrzebami każdego uczestnika i z uwzględnieniem
pożądanego celu.
Kupowane (zewnętrzne) usługi doradcze były w pierwszej kolejności pokrywane ze
środków projektów (NIP). Ze względu na czas trwania projektu VDTP/Edukacja i
umiejętności na rynku pracy (do 31.07.2015) finansowanie było realizowane przede
wszystkim z projektu VSPR-R/Edukacja dla rozwoju (do 30.06.2014).
Wykaz liczby uczestników zakupionych usług doradztwa, zob. tabela powyżej.
Zapewniana wewnętrznie działalność doradcza ogólnie dominowała, liczba
uczestników w działaniach grupowych w II poł. 2013 roku wyniosła ok. 5550,
indywidualnego doradztwa udzielono ok. 9 970 klientom. Przytoczone dane pochodzą z
analizy statystycznej obejmującej działalność doradczą, prowadzonej w referacie
pośrednictwa i doradztwa. Aby otrzymać całkowitą liczbę osób, jakim udzielono
indywidualnego doradztwa, liczby można pomnożyć przez dwa, będzie to jednak bardzo
ogólny szacunek.
Działalność doradcza w analizowanym okresie była ukierunkowana zwłaszcza na
dziedziny:
21
Doradzanie w wyborze zawodu i dziedziny studiów
Doradztwo w zakresie zmiany lub rozszerzenia kwalifikacji za pomocą przekwalifikowania
Doradztwo grupowe JOB club, które oferuje kompleksowe bloki doradztwa dla bezrobotnych
lub osób zainteresowanych nową pracą, zagrożonych utratą pracy
Jednorazowe (kilkugodzinne) działania grupowe typu Jak przygotować życiorys, Jak poradzić
sobie z rozmową o pracę, Minimum praw pracowniczych, Możliwości dalszego kształcenia,
Wolontariat w krajach UE itd.
Spotkania informacyjne dla nowo zarejestrowanych bezrobotnych i spotkania dotyczące
Indywidualnego Planu Działania
Diagnostyka potencjału zawodowego, diagnostyka bilansowa
Przeważająca większość opisanych wyżej działań doradczych była zapewniana wewnętrznie.
Do wsparcia dalszego kształcenia i edukacji ustawicznej regionalny oddział także w tym roku
zorganizował Tydzień kształcenia dorosłych, w którym wzięło udział prawie 2200 uczestników
spośród osób bezrobotnych i reszty ludności.
Pracownicy UP we współpracy z Urzędem Kraju Hradeckiego nie tylko zorganizowali całą akcję,
ale uczestniczyli też jako lektorzy w formie kierowania specjalistycznymi seminariami. Tydzień
kształcenia dorosłych w kraju hradeckim także w 2013 roku zaoferował wszystkim zainteresowanym,
pracodawcom i pomiotom zajmującym się kształceniem dorosłych wiele działań: seminaria,
warsztaty twórcze, doradztwo, testowanie, prezentacja edukatorów i inne.
W ramach działań Ośrodka Informacji i Doradztwa prowadzono doradztwo w zakresie
wyboru zawodu i doradztwo dla młodzieży i absolwentów szkół, ale także doradztwo dla
osób bezrobotnych i zainteresowanych podjęciem nowej pracy. Wybór zawodu był tematem
adresowanym do uczniów, którzy kończą obowiązek szkolny (132 pogadanki/3125 uczniów)
i do przyszłych absolwentów szkół średnich i szkół zawodowych (11 pogadanek/255).
Podane liczby dotyczą tylko drugiego półrocza 2013 roku (dane z pierwszego półrocza nie
zostały opracowane). Uczniowie szkół podstawowych i średnich albo sami odwiedzili UP,
albo doradczyni odwiedziła ich w szkole. Odbywały się pogadanki z doradcami ds.
wychowania w szkołach podstawowych na temat sytuacji na rynku pracy i możliwości
dalszej nauki dla uczniów ostatnich klas szkoły podstawowej.
VIII. Załączniki
Załącznik nr 1: Liczba utworzonych miejsc pracy i zatrudnionych osób
bezrobotnych według poszczególnych instrumentów APZ Do rozdziału nr 6 Realizacja APZ w 2013 roku wstawić odpowiednio poniższą tabelę.
22
Instrument APZ
Licz
ba
utw
orz
on
ych
mie
jsc
Licz
ba
zatr
ud
nio
nyc
h
be
zro
bo
tnyc
h
Z te
go o
sob
y
nie
pe
łno
spra
wn
e
Zatw
ierd
zon
y b
ud
żet
w t
ys. C
ZK
Wyk
orz
ysta
nie
w %
narodowa APZ
VPP (prace publicznie użyteczne) 260 271 5 36350 44
SÚPM (miejsca pracy społecznie
użyteczne) utworzone przez
pracodawcę
3 3 0 3000 2
SÚPM wydzielone przez
pracodawcę 293 293 13 9673 36
SÚPM – SVČ (własna działalność)
założona przez osobę bezrobotną 87 87 0 4000 95
CHPM (miejsce pracy chronionej)
utworzone przez pracodawcę 14 16 14 2248 22
CHPM – własna działalność gosp.
osób niepełnosprawnych 3 3 2 1843 12
CHPM (miejsce pracy chronionej),
CHPD (warsztat pracy chron.),
CHPM SVČ (miejsce pracy
chronionej własna działalność) -
zakład
3 3 3 329 12
dopłata na zdobycie praktyki - -
dopłata krótkoterminowa - -
Przekwalifikowanie NR 630* Nie można
ustalić** 6570 100
działalność doradcza NR 77*** Nie można
ustalić** Zob. budżet R -
rehabilitacja pracownicza NR 2 2 Zob. budżet R -
łącznie narodowa APZ 64013 48
EFS - PO Rozwój zasobów ludzkich
Prace publicznie użyteczne w
ramach Narod. Projektu Indyw. 739 802 32 59276 99
SÚPM NIP (miejsca pracy
społecznie użyteczne w ramach
Narod. Projektu Indyw.)
239 199 15 14894 73
przekwalifikowanie w ramach NIP NR 818* Nie można
ustalić** 15854 63
działalność doradcza w ramach
NIP NR 1999*
Nie można ustalić**
Zob. budżet R -
rehabilitacja pracownicza w
ramach NIP NR NR NR NR NR
RIP OP LZZ (Reg. Projekt Indyw.
PO Rozwój Zasobów Ludzkich) 274 274 70342 50
programy celowe PO Rozwój
Zasobów Ludzkich
projekty grantowe EFS
łącznie EFS – PO Rozwój
Zasobów Ludzkich 160178 73
łącznie nar. APZ + EFS 224191 54
23
*Liczba uczestników zakwalifikowanych do projektu ** Liczba osób niepełnospr. zakwalifikowanych nie można wyszukać w AIS ***Liczba uczestników zakwalifikowanych do kupowanych usług doradczych
Załącznik nr 2: Szczegółowy opis realizacji poszczególnych instrumentów APZ
Realizacja APZ w 2013 roku odbywała się zgodnie z celami APZ, tworzono regionalne kryteria realizacji działań aktywnej polityki zatrudnienia. Tak samo jak w poprzednich latach, także w 2013 roku realizacja APZ w kraju hradeckim była
ukierunkowana przede wszystkim na zwiększenie zatrudnienia osób bezrobotnych, które na
rynku pracy są w najbardziej niekorzystnej sytuacji:
- osoby niepełnosprawne
- osoby w wieku poniżej 20 lat, osoby powyżej 55 lat,
- osoby bezrobotne, zarejestrowane od 12 miesięcy i dłużej
- osoby sprawujące opiekę nad dzieckiem w wieku do 15 lat, po urlopie
macierzyńskim, po urlopie rodzicielskim
- osoby wymagające specjalnej pomocy, np. osoby nieprzystosowane społecznie
Prace publicznie użyteczne Instrument prace publicznie użyteczne był tak jak w 2013 roku wykorzystywany przede
wszystkim przez gminy na pokrycie zapotrzebowania na sprzątanie miejsc publicznych,
utrzymanie zieleni publicznej i pozostałe prace konserwatorskie na rzecz gmin. W większości
chodzi o ograniczone czasowo możliwości zatrudnienia.
W ramach prac publicznie użytecznych (dalej VPP) w 2013 roku w kraju hradeckim
utworzono 999 miejsc pracy. Liczba zatrudnionych osób bezrobotnych przypadających na te
utworzone miejsca pracy wyniosła łącznie 1073 (w 2012 roku zostało zatrudnionych 696
bezrobotnych).
Na utworzone miejsca pracy polecani byli przede wszystkim bezrobotni (w wyjątkowych
przypadkach także wielokrotnie), którym przy pośrednictwie pracy poświęcana jest
zwiększona troska. Chodziło przeważnie o bezrobotnych: długotrwale lub wielokrotnie
rejestrowanych, bezrobotnych w wieku powyżej 55 lat, osoby niepełnosprawne,
bezrobotnych ze środowiska wykluczonego społecznie i kulturowo, uwzględniano też stopę
bezrobocia w miejscu ich zamieszkania.
Największą grupą osób wspartych w ramach prac publicznie użytecznych byli bezrobotni
długotrwale rejestrowani.
24
Liczba osób, których zatrudnienie dofinansowano: 271 – wykorzystanie środków finansowych w wysokości 15 954 678 CZK z narodowej APZ 802 – wykorzystanie środków finansowych w wysokości 58 863 784 CZK z EFS Z budżetów wykorzystano około 73%. Wiele zobowiązań przechodzi na 2014 rok.
Miejsca pracy społecznie użyteczne wydzielone u pracodawcy
W ramach APZ najlepiej sprawdziły się miejsca pracy społecznie użyteczne –
wydzielone. W tej kategorii najlepiej pracuje się z osobami bezrobotnymi z grup
zagrożonych, ponieważ umowa jest zawierana na zatrudnienie konkretnego bezrobotnego.
Ponadto niezwykle ważnym elementem jest tutaj bardzo realna przesłanka, że także po
zaprzestaniu przekazywania dopłaty bezrobotny utrzyma swoje miejsce pracy.
Dążeniem Urzędu Pracy było finansowe wsparcie miejsc pracy, które były odpowiednie
zwłaszcza dla bezrobotnych z grupy ryzyka: osób bezrobotnych pozostających długotrwale
bez pracy w celu zwiększenia ich możliwości zatrudnienia na rynku pracy.
Instrument ten był przeznaczony przede wszystkim: dla bezrobotnych długotrwale
zarejestrowanych, dla bezrobotnych w wieku powyżej 50 lat, dla bezrobotnych do 24 lat, dla
absolwentów szkół i dla bezrobotnych, którzy sprawują opiekę nad dzieckiem w wieku do 15
lat.
Najliczniejszą grupę, na którą udzielano tej dopłaty, stanowiły długotrwale rejestrowane
osoby bezrobotne.
Za pomocą tego instrumentu w 2013 roku znaleziono pracę dla 492 bezrobotnych.
Liczba osób, których zatrudnienie dofinansowano: 293 – wykorzystanie środków finansowych w wysokości 3 522 068 CZK z narodowej APZ 199 – wykorzystanie środków finansowych w wysokości 10 441 894 CZK z EFS
Wykorzystanie w tym roku wynosi około 50%, ale ponownie nałożone na nas
zobowiązania przechodzą na 2013 rok. Wiele zobowiązań przechodzi na 2014 rok.
Miejsca pracy społecznie użyteczne utworzone przez osobę bezrobotną w celu
wykonywania własnej działalności gospodarczej
W 2013 roku, podobnie jak w 2012 roku, udzielana była także dopłata do miejsc pracy
społecznie użytecznych – w ramach samodzielnej działalności gospodarczej.
25
Zainteresowanie tą dopłatą ze strony osób bezrobotnych stale rośnie, ponieważ
niektórzy bezrobotni w ten sposób rozwiązują problem niemożności znalezienia
odpowiedniej pracy.
Dopłaty z urzędu pracy na własną działalność gospodarczą służą osobom bezrobotnym
do częściowego pokrycia niezbędnych wydatków związanych z rozpoczęciem własnej
działalności. Niektórzy bez tej pomocy z urzędu pracy często nie byliby w stanie rozpocząć
działalności gospodarczej.
Ten instrument APZ jest bardzo odpowiedni, ponieważ bezrobotni, którzy otrzymali
wsparcie, wracali do ewidencji Urzędu Pracy całkiem wyjątkowo.
Liczba osób, których zatrudnienie dofinansowano: 87 – wykorzystanie środków finansowych w wysokości 3 793 675,- CZK z narodowej APZ Miejsca pracy społecznie użyteczne utworzone przez pracodawcę
Pracodawcy nie byli w tym roku zainteresowani tym instrumentem, dlatego był on
wykorzystywany całkiem wyjątkowo.
Liczba osób, których zatrudnienie dofinansowano: 3 – wykorzystanie środków finansowych w wysokości 60 000,- CZK z narodowej APZ Miejsca pracy chronionej
Te miejsca pracy zostały utworzone przez pracodawcę dla osób niepełnosprawnych.
Utworzone w ten sposób miejsca pracy są dla wielu osób bezrobotnych jedyną szansą
znalezienia pracy. W 2013 roku powstało dużo mniej dofinansowanych miejsc niż w 2012
roku – chodzi o poszczególne miejsca u konkretnych pracodawców, którzy występują o
zastosowanie § 78.
W 2012 roku doszło bowiem do wyraźnych zmian w zakresie zatrudnienia osób
niepełnosprawnych.
Liczba dofinansowanych miejsc: 16 – wykorzystanie środków finansowych: 750 457,- CZK z narodowej APZ Służba publiczna
Służba publiczna była realizowana przede wszystkim w miastach i gminach lub w ich
służbach technicznych, gdzie klienci uczestniczyli głównie w bieżących pracach
porządkowych w gminie, utrzymaniu zieleni miejskiej i innych pracach pomocniczych
(utrzymanie majątku, prace pomocnicze w bibliotece, prace administracyjne itp.).
26
Dziś, gdy służba publiczna nie jest już obowiązkowa, niektórzy klienci nadal dobrowolnie
podejmują pracę w ramach służby publicznej, ale chodzi naprawdę o jednostki.
Opracowała: Mária Paclíková