PRZEWODNIK MULTIMEDIALNY O LEGALNEJ PRACY ZA GRANIC

PRZEWODNIK MULTIMEDIALNY O PORUSZANIU SI NA EUROPEJSKIM I REGIONALNYM RYNKU PRACYPublikacja powstaa w wyniku projektu zrealizowanego przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej w ramach programu Uczenie si przez cae ycieTytu projektu: Absolwent z Somonina na europejskim i regionalnym rynku pracyNr projektu: 2010-1-PL1-LEO01-10384

1POLACY NIE BOJA SI PRACOWA ZA GRANICW cigu pierwszych dwch lat po rozszerzeniu UEdo pracy na Zachd wyjechao blisko p miliona rodakw. Najwicej do Wielkiej Brytanii i Irlandii.Te dwa kraje (trzecim bya Szwecja) swoje rynki pracy otworzyy od razu po rozszerzeniu Unii 1 maja 2004 2JAK RADZ SOBIE NASI RODACY PRACUJCY W UNII?Na og bardzo dobrze. Pracuj ju nie tylko na budowach, w hotelarstwie i gastronomii. Ale coraz czciej w takich branach, jak administracja czy marketing. Dochd narodowy Wielkiej Brytanii i Irlandii ronie, a nowo przybyli wbrew prognozom pesymistw nie zabieraj pracy miejscowym.3POLACY MOG BY STAWIANI W EUROPIE ZA WZR MOBILNOCI.Nas do wyjazdu do pracy w Unii nie trzeba zachca. Ale przed podjciem decyzji warto zasign informacji o formalnociach, zarobkach, kosztach ycia, poszukiwanych specjalistach. 4AUSTRIANAJWAZNIEJSZE FORMALNOCI:Jeli chcesz legalnie pracowa w Austrii, musisz najpierw znale sobie pracodawc, ktry w twoim imieniu wystpuje do urzdu pracy z prob o wydanie pozwolenia na prac. Pozwolenie na stae zatrudnienie otrzymasz jedynie wtedy, gdy do pracy na danym stanowisku nie bdzie chtnych Austriakw oraz innych obywateli dawnej pitnastki i pod warunkiem, e nie bd wyczerpane roczne limity pozwole. Bez problemu pozwolenie dostaje tzw. personel kluczowy, czyli osoby, ktrych umiejtnoci i wyksztacenie s w Austrii w danym momencie szczeglnie poszukiwane. Natomiast naukowcy w ogle nie potrzebuj adnego pozwolenia.

W cigu trzech dni od przyjazdu trzeba si zameldowa w magistracie lub gminie. Za niedopenienie tego obowizku grozi grzywna. Musisz take pamita, e przy wyjedzie z tego kraju naley si wymeldowa. W Austrii tydzie pracy trwa 40 godzin.5BILANS ZYSKW I STRAT ILE MONA ZAROBI?W Austrii nie istnieje minimalne wynagrodzenie. W sezonie w turystyce mona zarobi 4-6 euro za godzin, z napiwkami ok. 2 tys. euro miesicznie.... a ile trzeba wyda. Najdroej jest w Wiedniu. Austriacka ambasada obliczya, e na przeycie potrzebowa bdziesz ok. 430 euro miesicznie. To jednak nie wystarczy. Na ycie bdziesz musia przeznaczy co najmniej 300 euro wicej, ni obliczonoto w ambasadzie. rednie koszty zakwaterowania to ok. 300 euro, a jedzenia 220 euro.68%TO LIMIT POZWOLE WYDAWANYCH CO ROKU DLAOBCOKRAJOWCW.O prac trudno. W sezonie najatwiej na budowie. Austriacy ceni polskich budowlacw za solidno i staranno. Sporo pracy czeka take w hotelarstwie, gastronomii, szpitalach (dla lekarzy i pielgniarek) oraz domach opieki. W sezonie narciarskim problemw ze znalezieniem pracy nie powinni mieinstruktorzy narciarstwa.7Praca dla modocianegoW tym kraju dzieci midzy 13. a 16. rokiem ycia mog pracowa wycznie w rodzinnej firmie. Natomiast osoby powyej 16 lat, jeeli nie chodz do szkoy, mog ju by legalnie zatrudniane. Jednak zanim nie ukocz 19 lat, nie wolno im wykonywa zada, ktre mogyby zaszkodzi ich zdrowiu lub moralnoci. Jeli jeste niepenoletni, to wolno ci pracowa maksymalnie 40 godzin tygodniowo. Nie wolno ci take pracowa w nocy(midzy 20.00 a 6.00). Nale ci si take dwa dni w tygodniu wolnego.8BELGIAMimo e w tym kraju brakuje rk do pracy (ok. 50 tys. wakatw), rzd w Brukseli zdecydowa o nieotwieraniu rynkw pracy. Wiadomo jednak, e w pewnych sektorach, takich jak budownictwo,raczej nie bdzie problemw z otrzymaniem pozwolenia.9BELGIANAJWANIEJSZE FORMALNOCI:W cigu 8 dni po przyjedzie z zamiarem podjcia pracy musisz zarejestrowa si w urzdzie ds. cudzoziemcw. Dostaniesz czasowe pozwolenie na pobyt, wane 5 miesicy. Potem szukasz pracy. Gdy znajdziesz firm, ktra zechce ci zatrudni, twj pracodawca wystpuje o pozwolenie na prac do jednego z regionalnych urzdw pracy. Jednak zgoda wydawana jest wycznie wtedy, gdy na okrelone stanowisko nie mona znale w Belgii nikogo, kto miaby odpowiednie kwalifikacje. Z zezwoleniem na prac otrzymujemy rwnoczenie zezwolenie na pobyt. Jest ono wane 12 miesicy. Cho Belgowie bardzo pilnuj swojego rynku pracy, to z roku na rok coraz atwiej dosta pozwolenie. atwiej jest natomiast wyjecha na sta. Nasz kraj ma z Belgia podpisan umow o wymianie staystw. Na tej podstawie moe rocznie wyjecha 250 osb.10POSZUKIWANYPOSZUKIWANAW Belgii brakuje personelu medycznego lekarzy, pielgniarek, pomocy pielgniarek i opiekunek osb starszych. Pracy nie zabraknie take dla budowlacw. Najatwiej te znale elektrykom i stolarzom.11BILANS ZYSKW I STRAT ILE MONA ZAROBI?Minimalna paca wynosi 1233,54 euro. Pierwsze pensje wahaj si w granicach 1500-2000 euro.... a ile trzeba wydWynajcie pokoju w tzw. dzielnicy europejskiej Brukselikosztuje ok. 400 euro, kawalerki 500-800 euro, mieszkania dwupokojowego ok. 1200 euro.Jedzenie i rozrywka to wydatek 200300 euro.12Praca dla modocianegoW Belgii moesz pracowa po ukoczeniu 15. roku ycia. Jeeli jednak osoba midzy 15. a 16. rokiem ycia nie ukoczya pierwszych dwch lat szkoy redniej, nie dostanie pozwolenia na prac.13FRANCJANAJWANIEJSZE FORMALNOCI:eby dosta prac, trzeba zna jzyk francuski i przej procedur dopuszczajc do pracy. Obowizuje to wszystkich niealenie od tego czy starasz si o prac w brany, w ktrej zliberalizowano zasad zatrudniania obcokrajowcw, czy nie. Rnica w porwnaniu ze stanem sprzed 1 maja 2006 r. polega jednak na tym, e pracodawca nie bdzie mg odmwi zatrudnienia obcokrajowcy wykonujcego jeden z zawodw, ktre znalazy si na ogoszonej przez wadze francuskie licie 61 zawodw, w ktrych atwiej bdzie podj prac. Procedura uzyskania pozwolenia na prac jest skomplikowana, trzeba mie kart pracy i kart pobytu. Pozwolenie na prac zaatwia pracodawca. atwiej wyjecha na sta. Kadego roku w ramach wymiany staystw do Francji moe wyjecha 1000 osb. Kryteria: wiek od 18 do 35 lat, znajomo jzyka francuskiego i co najmniej zawodowe wyksztacenie.14BILANS ZYSKW I STRAT ILE MONA ZAROBI?Minimalna stawka to 7,19 euro za godzin lub 1197 euro miesicznie. ... a ile trzeba wydaZa najtasze mieszkanie w Paryu zapacisz najmniej 350 euro (na prowincji ok. 280 euro). Drugie tyle wydasz na jedzenie. Na wyjcie do knajpki trzeba przeznaczy ok. 15-20 euro. Bilet miesiczny to wydatek ok. 30 euro, rogalik malany kosztuje 1 euro, woda mineralna ok. 3 euro (tyle co wino).15POSZUKIWANYPOSZUKIWANANajbardziej brakuje pielgniarek, lekarzy i opiekunw osb starszych. Prac znajd te stoczniowcy, metalurdzy oraz specjalici w zakresie prac remontowo-budowlanych. W sezonie francuscy rolnicy chtnie zatrudniaj przy zbiorze winogron, jabek, borwek i uprawie warzyw.

Wymagana jest znajomo jzyka francuskiego. Po angielsku raczej si nie dogadasz.16Praca dla modocianegoObcokrajowcy mog pracowa od 17. roku ycia. Pozwolenie na prac uzyskaj jednak tylko wtedy, kiedy poka bilet powrotny. Jednak zanim nie ukocz 18 lat, nie wolno im pracowa duej ni 35 godzin tygodniowo, ani w godzinach nocnych.17GRECJANAJWANIEJSZE FORMALNOCI:Nie musimy ju mie pozwolenia na prac. Osoby, ktre zamierzaj pozosta w Grecji na okres duszy ni 90 dni s zobowizane do zoenia wniosku o pozwolenie na pobyt na najbliszym posterunku policji, w cigu 8 dni od przyjazdu. Procedura wydania takiego pozwolenia jest prosta, a koszt nie przekracza 1 euro.18BILANS ZYSKW I STRAT ILE MONA ZAROBI?Dniwka w sezonie wynosi 25-30 euro. rednia pensja robotnika na budowie to 1200 euro miesicznie. Pensja minimalna to 668 euro miesicznie. ... a ile trzeba wydaWynajcie kawalerki to wydatek ok. 250-300 euro miesicznie. Za tani obiad w restauracji trzeba zapaci 10-20 euro. Jeli na obiad wystarczy ci hamburger, to wydasz na niego ok. 2 euro. Chleb kosztuje 1 euro, mleko 1,2.19POSZUKIWANYPOSZUKIWANAW Grecji najatwiej o prac sezonowa na budowach, przy zbiorze owocw oraz w brany turystycznej.

Jednak w hotelarstwie czy gastronomii prac dostaniesz tylko wtedy, gdy moesz si pochwali znajomoci angielskiego lub niemieckiego. Kobiety najczciej dostaj prac jako sprztaczki i opiekunki osb starszych. Grecy ceni te polskich inynierw, architektw i marynarzy.20Praca dla modocianegoOsoby poniej 18. roku ycia potrzebuj pozwolenia na prac. Bez takiego pozwolenia mona tylko udziela si w biznesie rodzinnym i sztuce.

Osobom niepenoletnim nie wolno pracowa w niebezpiecznych i szkodliwych warunkach. Nie wolno im te pracowa wicej ni 6 godzin dziennie i 30 godzin tygodniowo.21MALTANAJWANIEJSZE FORMALNOCI:Wszystkie formalnoci zaatwia twj pracodawca. Musi on udowodni, e oferowana praca nie zostaa przyjta przez Maltaczykw. Razem z pozwoleniem na prac uzyskujesz pozwolenie na pobyt. Zazwyczaj wydaje si je na rok, rzadko na trzy lata. Jeli wyjedasz do pracy sezonowej krtszej ni trzy miesice, nie musisz mie pozwolenia na pobyt. Znajomo jzyka angielskiego jest tu powszechna, aby pracowa nie musisz zna maltaskiego! Zabronione jest zatrudnianie osb poniej 16. roku ycia.22BILANS ZYSKW I STRAT ILE MONA ZAROBI?Miesiczna paca minimalna wynosi 543 euro. Cztery razy w roku (w marcu, czerwcu i grudniu) rzd przyznaje bonusy wszystkim zatrudnionym na penym etacie.... a ile trzeba wydaKoszty utrzymania s nisze ni w innychpastwach starej Unii, jednak systematycznie rosn. Bdziesz potrzebowa ok. 300 euro na miesic.23POSZUKIWANYPOSZUKIWANANajatwiej o prac w okresie wakacyjnym. Oczywicie w brany turystycznej. Potrzebni s przede wszystkim kelnerzy, barmani, kucharze, pomocnicy kuchenni, pokojwki, recepcjonici, kierowcy, stolarze i animatorzy kultury. Poza sezonem praca jest w zasadzie tylko dla specjalistw takich jak administratorzy sieci, programici, technicy komputerowi, farmaceuci i finansici.24HISZPANIANAJWANIEJSZE FORMALNOCI:

Hiszpania nie tylko otworzya dla Polakw swj rynek pracy. Rwnoczenie mamy takie same prawa do wiadcze socjalnych, jak Hiszpanie. Zniesiono rwnie obowizek rejestrowania swojego pobytu.25BILANS ZYSKW I STRAT ILE MONA ZAROBI?W Madrycie za sprztanie bierze si ok. 8 euro za godzin. Kelnerka w restauracji zarabia ok. 700 euro miesicznie, plus napiwki. Co wane, legalny pracownik, ktry przepracuje p roku, moe w czerwcu liczy na dodatkow pensj wakacyjn. Dodatkow pensj dostaje si take z okazji wit. Paca minimalna w Hiszpanii wynosi 537 euro miesicznie.26... a ile trzeba wyda

Wynajcie pokoju to wydatek (w zalenoci od miasta) od 100 do 200 euro. Kawalerki s drosze ok. 250-300 euro. W Barcelonie, jednym z najdroszych miast, trzeba na ten cel przeznaczy co najmniej 360 euro miesicznie.

Pokj mona wynaj za ok. 200 euro.

Na miesiczne wyywienie musisz przeznaczy ok. 300 euro, bilet miesiczny na komunikacj miejsk kosztuje ok. 30 euro, a hamburger 2-5 euro.27POSZUKIWANYPOSZUKIWANAPrac mona znale gwnie w budownictwie i rolnictwie. Na budowach najwiksze zapotrzebowanie jest na fachowcw, np. murarzy, tynkarzyczy hydraulikw. Ale prac znajd take projektanci drg, architekci i operatorzy maszyn. W rolnictwie rk do pracy brakuje przy zbieraniu truskawek i oliwek.

W sezonie atwo si te zaczepi w gastronomii, turystyce i hotelarstwie jako kelner, kucharz czy animator kultury.

W niektrych regionach wzrasta take zapotrzebowanie na lekarzy, zwaszcza radiologw i onkologw. Mona stara si rwnie o prace w charakterze lektora jzyka angielskiego i niemieckiego. Obcokrajowcy maja te szanse na prac w marketingu i sprzeday. Musza jednak, oprcz hiszpaskiego, zna wietnie angielski.

Zagraniczni pracownicy s chtniej zatrudniani w logistyce i obrocie nieruchomociami, bo w tych branach znajomo innych jzykw jest atutem.28Praca dla modocianegoW Hiszpanii mona pracowa powyej 15. roku ycia. Praca modziey podlega szczeglnej ochronie, czyli nie wolno nieletnich zatrudnia w porze nocnej, po godzinach i w warunkach szkodliwych dla zdrowia, np. pod ziemia czy przy substancjach chemicznych.29NIEMCYNAJWANIEJSZE FORMALNOCI:Najatwiej jest o zatrudnienie sezonowe. Polacy mog pracowa w ten sposb maksymalnie 4 miesice w roku kalendarzowym. Niemiecki pracodawca zgasza ch zatrudnienia pracownikw sezonowych do centralnego biura porednictwa pracy, a stamtd poprzez polskie ministerstwo oferty trafiaj do wojewdzkich urzdw pracy. Oferty pojawiaj si na przeomie padziernika i listopada lub na pocztku grudnia. Mog z nich skorzysta studenci studiw dziennych (ale nie ostatniego roku), w wieku od 18 do 35 lat, znajcy jzyk niemiecki. Zwykle jest wicej chtnych ni miejsc, dlatego o tym kto pojedzie, decyduje losowanie.30BILANS ZYSKW I STRAT ILE MONA ZAROBI?Robotnicy sezonowi dostan 4-6 euro za godzin. rednie miesiczne zarobki pracownikw penoetatowych wynosz ok. 2700 euro w usugach i 2900 euro w handlu i przemyle.... a ile trzeba wydaPracownikom sezonowym mieszkanie i wyywieniezapewniaj zwykle pracodawcy. Wynajcie kawalerki kosztuje 500-700 euro.31POSZUKIWANYPOSZUKIWANAW sezonie najczciej zatrudniani s pracownicy do zbioru owocw (jabek i truskawek) oraz warzyw (szparagi i pomidory). Niemcy potrzebuj rwnie informatykw, lekarzy, pielgniarek oraz opiekunek osb starszych.32Praca dla modocianegoMona zacz pracowa po ukoczeniu 15. roku ycia. Jednak osobom do 18 lat nie wolno pracowa duejni 8 godzin dziennie. Nie mog take podejmowa pracy w trudnych warunkach psychofizycznych. Jeeli pracuj od 4 do 6 godzin, przysuguje im trzydziestominutowa przerwa, powyej 6 godzinna.33WIELKA BRYTANIANAJWANIEJSZE FORMALNOCI:Polacy, ktrzy podejmuj prac na duej ni miesic, musz zarejestrowa si w specjalnym rejestrze pracownikw. Zarejestrowa si naley jak najszybciej po zatrudnieniu, najpniej miesic po podpisaniu kontraktu. Jeli kto tych formalnoci nie zaatwi w przepisowym terminie, moe straci prac!!! Po zarejestrowaniu urzd odsya zoony wczeniej paszport czy dowd osobisty oraz dostarcza kart rejestracji i zawiadczenie o rejestracji. Odmowa zarejestrowania zdarza si bardzo rzadko. Jeli jednak tak si stanie, urzd zwraca pienidze.

34BILANS ZYSKW I STRAT ILE MONA ZAROBI?Najnisze wynagrodzenie to 4,25 funta za godzin dla modych pracownikw (w wieku 18-21 lat) lub 5,05 dla osb powyej 22 lat. Na pocztku zwykle zarabia si ok. 5,50 funta za godzin. W Londynie mona zarobi od 100 do 450 tygodniowo. Wszystko zaley od miejsca pracy i wykonywanego zawodu. Pracujc tu legalnie masz prawo do bezpatnej opieki medycznej,zasiku chorobowego i macierzyskiego.35... a ile trzeba wydaUtrzymanie w Wielkiej Brytanii jest bardzo drogie, a najdroszym miastem jest Londyn. Na skromne ycie w Londynie potrzeba ok. 150 funtw tygodniowo, z czego poowa to zwykle koszty utrzymania. Druga poowa to wydatki na jedzenie, rodki higieniczne i przejazdy. Najtaniej jest wynaj mieszkanie na przedmieciach, ale wtedy trzeba liczy si z wikszymi wydatkami na bilety. Uwaga: Jeli wybierasz si tam nie majc zagwarantowanej pracy ani mieszkania, musisz wzi ze sob przynajmniej 1000-1500 funtw. 36POSZUKIWANYPOSZUKIWANAWielka Brytania to raj dla kierowcw (autobusw i ciarwek) oraz budowlacw (nie tylko robotnikw, ale take inynierw). Z prac nie powinni mie problemw take pielgniarki, dentyci i opiekunowieosb starszych. O prac atwo take w gastronomii, hotelarstwie i na farmach. Wielu zarejestrowanych pracownikw znajduje zatrudnienie w sektorze administracji, biznesu i zarzdzania. Jak wszdzie z prac nie maja problemw informatycy. Warunek jest jeden:trzeba zna angielski przynajmniej w stopniu komunikatywnym. 37Praca dla modocianegoPierwsz prac mona rozpocz powyej 16. roku ycia. Osoba niepenoletnia moe wykonywa wycznie prace lekkie i w okrelonych godzinach. I tak osoby poniej 18. roku ycia nie mog pracowa przed 7.00 rano i po 7.00 wieczorem, w godzinach nauki w szkole i wicej ni dwie godziny dziennie. Praca szczeglnie niestosowna dla nieletnich jest np. roznoszenie mleka, obsuga w kinach i teatrach, praca w kuchni w barach, nocnych klubach. Minimalna paca dla osb w wieku16-17 lat jest nisza i wynosi 3 funty na godzin.38WOCHYNAJWAZNIEJSZE FORMALNOCI:Dostp do rynku zatrudnienia reguluje ustalany kadego roku kontyngent. Czyli w cigu roku nie mona wyda wicej pozwole na prac dla obcokrajowcw, ni przewiduj limity. O zezwolenie dla pracownika do powiatowej dyrekcji pracy wystpuje pracodawca. W podaniu powinny znale si dane osobowe pracodawcy i pracownika oraz informacje o warunkach pracy. Do podania naley doczy ksero paszportu oraz umow o prac. Dopiero kiedy dostaniesz pozwolenie, twoja zawarta wczeniej umowa zaczyna obowizywa. Jeli chcemy zosta tu duej ni trzy miesice, musimy stara si o pozwolenie na pobyt, ktre jest wydawane przez komisariat policji (questura). Normalny czas pracy we Woszech to 40 godzin tygodniowo. Wraz z nadgodzinami nie moe on przekroczy 48 godzin.

39BILANS ZYSKW I STRAT ILE MONA ZAROBI?We Woszech minimalne wynagrodzenie jest ustalane odrbnie dla odpowiednich grup zawodowych. Przykadowo kelner w pubie dostaje 6-7 euro za godzin, robotnik na budowie 50-100 euro za dzie, pomoc domowa ok. 600 euro za miesic; opiekunka do dzieci (20 godzin tygodniowo), pielgniarka w prywatnej klinice, (pracuje legalnie) od 1,3 do 2 tys. euro za miesic, analityk informatyk 2,1 tys. Euro. ... a ile trzeba wydaW Mediolanie, uwaanym za najdrosze miasto Woch, za kawalerk trzeba zapaci od 700 euro, za mieszkanie dwu lub wicej pokojowe od 1,5 tys. euro.W Rzymie od 400 za kawalerk, za dwupokojowe od 1,2 tys. Euro, w Katanii odpowiednio 350 i 600 euro. Przyjte jest uiszczanie opat z trzymiesicznym wyprzedzeniem i zoenie trzymiesicznego depozytu.40POSZUKIWANYPOSZUKIWANAPielgniarki, opiekunki osb starszych, pomoce domowe, inynierowie budowlani, opiekunki do dzieci, wykwalifikowani pracownicy budowlani. O prac atwo jest take w sezonie. Latem w nadmorskich miejscowociach Morza rdziemnego i Adriatyku poszukuje si przede wszystkim kucharzy, barmanw i kelnerw. Na pnocy praca czeka w winnicach i sadach oraz na poudniowych plantacjach pomidorw, papryki i cytrusw.41NIE DAJ SI OSZUKAZ miejsca zrezygnuj z usug agencji, ktra karze ci zapaci wpisowe. Sprawd, czy dana agencja znajduje si w pastwowym Rejestrze Agencji Zatrudnienia (znajdziesz na www.psz.praca.gov.pl). Niestety, moe si okaza, e zarejestrowaa si tak take nieuczciwa agencja.Jeli w ogoszeniu znajduje si tylko numer telefonu komrkowego, to sprawd t agencj jeszcze dokadniej. Zadzwo i popro o nazw firmy, jej adres i numer telefonu stacjonarnego. A potem sprawd, czy pod podanym adresem taka firma rzeczywicie si znajduje.Przeszukaj internetowe fora to prawdziwa kopalnia wiedzy. Zanim zapacisz jakiekolwiek pienidze, dowiedz si, za co jest to opata. Jeli za porednictwo to nie pa. W Polsce taka usuga jest bezpatna. Jeli usyszysz, e jest to prowizja dla agencji zagranicznej to musisz sprawdzi w ambasadzie danego kraju, czy jest w nim pobierana od pracownika opata za porednictwo. W wikszoci krajw si nie paci.Jeli natomiast porednik zada od ciebie zwrotu pienidzy zwizanych z wyjazdem, np. za bilety, najpierw popro o wszystkie rachunki i faktury. Jeli wszystko si zgadza moesz zwrci pienidze. Oczywicie, najpierw podpisz umow o prac!42Praca dla modocianegoNiepenoletni we Woszech mog pracowa powyej 15. roku ycia. Pod warunkiem, e zakoczyli obowizkowy etap nauki szkolnej. Jednak osobom poniej 16. roku ycia i dziewczynom do lat 18 nie wolno wykonywa prac niebezpiecznych, mczcychi niezdrowych. Do grupy tej zaliczaj si np. prace w hutach, kopalniach, przy materiaach wybuchowychczy toksycznych.43ZAKADAMY WASN FIRMW POLSCE

44PIERWSZE KROKI PRZEDSIBIORCY

45NAZWA FIRMYWszystkie osoby fizyczne prowadzce dziaalno gospodarcz lub zawodow musz w nazwie swojej firmy zamieci swoje wasne imi i nazwisko. Nazwiska wacicieli firm umieszczone w ich nazwach nawet 300 lat temu do dzi zdobi szyldy midzynarodowych koncernw: Opel, Ford, Porsche, Dior. Podobnych przykadw nie brakuje take w polskiej gospodarce: Cegielski, Eris, Ziaja, Batycki, Lasocki itd.46ZAKRES DZIAALNOCIPolski Katalog Dziaalnoci zawiera peen wybr rodzajw dziaalnoci gospodarczej wraz z oznaczeniami numerowymi. Dokadne oznaczenia numerowe bd potrzebne do prawidowego wypenienia formularza zgoszeniowego do ewidencji dziaalnoci gospodarczej oraz w Wojewdzkim Urzdzie Statystycznym.Z Katalogu moemy skorzysta w formie:elektronicznej na stronie GUS,ksikowej w Urzdzie Gminy 47WPIS DO EWIDENCJI DZIAALNOCI GOSPODARCZEJW Urzdzie Gminy wypeniamy formularz zgoszeniowy do ewidencji dziaalnoci gospodarczej. Zawiadczenie o wpisie do ewidencji dziaalnoci gospodarczej wydawane jest nie pniej ni w terminie 14 dni od dnia zgoszenia. Opata administracyjna za dokonanie wpisu wynosi 100 z. 48ZGOSZENIE

WPIS DO EWIDENCJI DZIAALNOCI GOSPODARCZEJ Oznaczenie przedsibiorcy: ............................................................................................................. (imi i nazwisko)

........................................................................................................................................................ (nazwa przedsibiorcy)1. Oznaczenie miejsca zamieszkania:.........................................................................................................................................................(adres przedsibiorcy - kod pocztowy, miejscowo, ulica, nr nieruchomoci, nr lokalu)2. Adres zakadu gwnego/siedziby: ................................................................................................. (adres) 3. Okrelenie przedmiotu wykonywanej dziaalnoci gospodarczej zgodnie z Polsk Klasyfikacj Dziaalnoci (PKD): (okrelenie przedmiotu dziaalnoci faktycznie podejmowanej)1) SYMBOL:...................................................................................................................................2) SYMBOL:...................................................................................................................................3) SYMBOL:...................................................................................................................................4) SYMBOL:...................................................................................................................................5) SYMBOL:...................................................................................................................................6) SYMBOL:...................................................................................................................................7) SYMBOL:...................................................................................................................................8) SYMBOL:...................................................................................................................................4. Miejsce wykonywania dziaalnoci: .........................................................................................(adresy)................................................................................................................................5. Data rozpoczcia dziaalnoci: .................................................................................................. 6. Numer ewidencyjny PESEL ......................................................................................................7. Numer identyfikacji podatkowej NIP .....................................................................................

..................................................... .......................................................... (podpis przyjmujcego zgoszenie) (podpis zgaszajcego)

...........................................................(telefon kontaktowy)

49REGONW Wojewdzkim Urzdzie Statystycznym wypeniamy formularz RG-1, aby uzyska numer identyfikacyjny krajowego rejestru urzdowego podmiotw gospodarki narodowej. Jest on niezbdny w kontaktach z Urzdem Skarbowym i Zakadem Ubezpiecze Spoecznych oraz do zawierania umw z kontrahentami i w rozliczeniach z nimi.50

51NIPZawiadomienie o rozpoczciu dziaalnoci gospodarczej waciwego Urzdu Skarbowego. Jako przedsibiorca jestemy zobowizani do rejestracji dla celw podatkowych. Prowadzc firm we wasnym imieniu posugujemy si tym samym numerem NIP, jaki zosta nam nadany jako osobie fizycznej52

53RACHUNEK BANKOWYZaoenie rachunku bankowego jest obowizkowe. Przedsibiorca jest zobowizany do bezgotwkowego obrotu na mocy Ustawy o swobodzie dziaalnoci gospodarczej. Za porednictwem rachunku bankowego naley dokonywa patnoci do Urzdu Skarbowego i Zakadu Ubezpiecze Spoecznych54PIECZTKA FIRMOWADysponujc wpisem do ewidencji i numerami REGON i NIP naley wyrobi piecztk firmow. Bdzie ona niezbdna do zaatwiania formalnoci w urzdach, a take przy wystawianiu rachunkw i faktur. Na piecztce naley umieci:pen nazw firmy,adres firmy,REGON i NIP55

Wzr piecztki:56FORMA OPODATKOWANIA57KSIGAPRZYCHODW I ROZCHODWOpodatkowanie na ww. zasadach jest form podstawow. Podatek oblicza si od dochodu, ktry uzyskuje si przez odjcie poniesionych kosztw od uzyskanych przychodw. Zaliczk na podatek dochodowy odprowadzamy na konto US tylko wwczas, gdy rnica midzy przychodami i kosztami ma warto dodatni58KARTA PODATKOWAJest to bardzo wygodna dla drobnych przedsibiorcw forma rozliczania si z US, ktra nie wymaga prowadzenia adnej ewidencji podatkowej. W tym przypadku niezalenie od osiganego dochodu, co miesic pacimy z gry okrelon kwot. Wysoko podatku dochodowego ustalan jest decyzj naczelnika US odrbnie za kady rok podatkowy. 59RYCZAT OD PRZYCHODW EWIDENCJONOWANYCHJest to forma uproszczona ewidencji podatkowej, w ktrej ujmuje si tylko przychd osigany przez firm. Na podstawie tego przychodu oblicza si nalen zaliczk na podatek dochodowy nie potrcajc kosztw. Pacenie zryczatowanego podatku nastpuje raz na kwarta60PODATEK VATGwne obowizki podatnika rozliczajcego podatek VAT na zasadach oglnych:Dokonanie zgoszenia rejestracyjnego VAT-R,Prowadzenie ewidencji sprzeday i zakupw,Wystawianie faktur vat,Skadanie deklaracji podatkowych dla podatku vat,Terminowe wpacanie podatku do urzdu skarbowego.61UBEZPIECZENIE SPOECZNE62Prowadzc dziaalno gospodarcz stajemy si patnikiem skadek na ubezpieczenia spoeczne za siebie oraz zatrudnionych pracownikw. To podstawa, dziki ktrej moemy w przyszoci uzyska, jako przedsibiorca, rent lub emerytur, a jednoczenie zgaszajc si do obowizkowego ubezpieczenia zdrowotnego, moemy korzysta z opieki medycznej. 63Osoba podejmujca prowadzenie dziaalnoci gospodarczej staje si patnikiem skadek i z tego tytuu podlega:Ubezpieczeniom spoecznym

Obowizkowo:

Dobrowolnie:

emerytalnemu

chorobowemu

rentowemu

wypadkowemu

S to ubezpieczenia gwarantujce w przyszoci moliwo uzyskania emerytury bd renty

Ubezpieczeniu zdrowotnemu ( w Narodowym Funduszu Zdrowia)

obowizkowo

ZGOSZENIE DO UBEZPIECZENIA SPOECZNEGOOdwiedzamy Zakad Ubezpiecze Spoecznych,Wypeniamy i skadamy odpowiednie formularze (ZUS-ZFA, ZUS-ZUA, ZUS-ZZA)Do ww. formularzy doczamy kopi decyzji US o nadaniu numeru NIP oraz kopi zawiadczenia o nadaniu aktualnego numeru REGON65KONCESJE, ZEZWOLENIA,DZIAALNO REGULOWANA66Decydujc si na prowadzenie dziaalnoci gospodarczej musimy pamita, e wolno gospodarcza, ktr zapewnia nam Ustawa o swobodzie dziaalnoci gospodarczej, nie obejmuje wszystkich dziedzin ycia gospodarczego. Wiele tych obszarw podlega ustawowym ograniczeniom, ktre dopuszczaj moliwo wykonywania zawodu lub prowadzenia dziaalnoci gospodarczej wycznie w przypadku posiadanych kwalifikacji i uprawnie zawodowych. Inne za wymagaj uzyskania zezwole lub koncesji. 67KONCESJEKoncesji udziela minister waciwy ze wzgldu na przedmiot dziaalnoci gospodarczej, ktra podlega koncesjonowaniu. Przyznawana jest ona na czas oznaczony, nie krtszy ni 5 lat i nie duszy ni 50 lat. Przedsibiorca musi speni dodatkowe wymogi, najczciej jednym z wielu warunkw uzyskania koncesji jest udokumentowanie dowiadczenia firmy.68Rodzaje dziaalnoci gospodarczej wymagajce uzyskania koncesji-poszukiwania lub rozpoznawania z kopalin,-wytwarzania i obrotu materiaami wybuchowymi, broni i amunicj,-wytwarzania, przetwarzania, magazynowania, przesyania, dystrybucji i obrotu paliwami i energi,-ochrony osb i mienia,-przewozu lotniczego,-budowy i eksploatacji autostrad i drg ekspresowych,-rozpowszechniania programw radiowych i telewizyjnych.69ZEZWOLENIACz z rodzajw dziaalnoci gospodarczej objta dotd zezwoleniami staa si dziki Ustawie o swobodzie dziaalnoci gospodarczej dziaalnoci regulowan. Oznacza to, e majc zamiar wykonywa okrelon dziaalno, musimy zgosi to do odpowiedniego organu zajmujcego si prowadzeniem rejestru dziaalnoci regulowanej. Lista dziaalnoci objtych tym obowizkiem obejmuje ponad 20 pozycji.70RODZAJE PRODUKTW WYMAGAJCYCH ZEZWOLENIA-Alkohol,-Finanse ( ubezpieczenia, biura maklerskie, fundusze inwestycyjne i emerytalne, banki, prowadzenie dziaalnoci w zakresie gier losowych i na automatach),-Usugi kurierskie,-Kursy prawa jazdy,-Lotnictwo,-Medycyna,-Odpady i cieki,-Pojazdy (produkcja tablic rejestracyjnych, prowadzenie stacji kontroli pojazdw),-Rolnictwo i hodowla,-Skady celne,- Turystyka i sport

71ZANIM PRZETNIEMY WSTG72PASTWOWA INSPEKCJA SANITARNADecydujc si na prowadzenie dziaalnoci gospodarczej zwizanej z produkcj i obrotem ywnoci, handlem artykuami spoywczymi , usugami gastronomicznymi i hotelarskimi, prowadzeniem salonw fryzjersko-kosmetycznych czy gabinetw medycznych przed oficjalnym otwarciem musimy uzyska pozytywn opini Pastwowej Inspekcji Sanitarnej lub Sanitarno-Epidemiologicznej.73PASTWOWA INSPEKCJA WETERYNARYJNAGdy nasze przedsibiorstwo bdzie zajmowao si obrotem i przetwrstwem produktw pochodzenia zwierzcego, z wyjtkiem sprzeday detalicznej misa i jego przetworw w sklepach spoywczych, mamy obowizek zgosi t dziaalno do ww. Instytucji.74PASTWOWA INSEPKCJA HANDLOWAJeli twoja dziaalno koncentruje si na produkcji wyrobw i usugach dla ludnoci, a zwaszcza handlu detalicznym lub gastronomii, musisz zgosi j take do ww. instytucji. Inspekcja ta cyklicznie kontroluje firmy pod wzgldem jakoci oferowanych produktw pod ktem bezpieczestwa dla zdrowia i ycia konsumentw oraz zgodnoci danych produktw z obowizujcymi normami75PASTWOWA STRA POARNAJeli nasza dziaalno wymaga posiadania lub budowy obiektw produkcyjnych, handlowych, usugowych czy te baz magazynowych, a zwaszcza skadw drewna i materiaw atwopalnych lub stacji benzynowych, mamy obowizek zgosi je do waciwej Komendy Stray Poarnej. Obiekty te wymagaj potwierdzenia, e speniaj wymogi ochrony przeciwpoarowej i nie stwarzaj zagroenia dla przebywajcych w nich pracownikw oraz dla otoczenia. 76PASTWOWA INSPEKCJA PRACYRozpoczcie dziaalnoci gospodarczej zwaszcza gdy zamierzamy zatrudni pracownika(w) powoduje wiele dodatkowych obowizkw wynikajcych z przepisw bhp. Musimy powiadomi PIP na pimie w cigu 30 dni od dnia rozpoczcia firmy o miejscu, rodzaju i zakresie dziaalnoci. Po dokonaniu zgoszeniu Inspektor skontroluje firm pod ktem przestrzegania przepisw bhp i sanitarnych77KALENDARIUM PRZEDSIBIORCY78PAMITAJ, ABY:W kadym miesicu:do 7 dnia kadego miesica zapaci podatek dla osb opodatkowanych w formie karty podatkowej,Do 10 dnia kadego miesica zapaci za siebie skadki na ubezpieczenie spoeczne, zdrowotne oraz Fundusz Pracy79PAMITAJ, ABY:Do 15 dnia kadego miesica zapaci skadki na ubezpieczenie spoeczne i zdrowotne oraz Fundusz Pracy i/lub Fundusz Gwarantowanych wiadcze Pracowniczych80PAMITAJ, ABY:do 20 dnia kadego miesica zapaci zryczatowany podatek od przychodw ewidencjonowanych (wyjtek stanowi ryczat za grudzie, ktry pacimy skadajc jednoczenie do US zeznanie roczne PIT 28) 81PAMITAJ, ABY:do 20 dnia kadego miesica zoy comiesiczn deklaracj i dokona wpaty zaliczki na podatek dochodowy od osb fizycznych prowadzcych dziaalno gospodarcz na zasadach oglnych,

do 20 dnia kadego miesica zapaci zaliczk na podatek dochodowy od osb fizycznych od wpat z umw zlece i umw o dzieo,

Do 25 dnia kadego miesica zoy formularz deklaracji podatkowej VAT-7 oraz dokona rozliczenia miesicznego podatku VAT i rozliczenia miesicznego podatku akcyzowego.82PAMITAJ, ABY:do 31 stycznia roku nastpnego po roku podatkowym, zoy zeznanie o wysokoci uzyskanego przychodu, wartoci dokonanych odlicze i nalenego ryczatu od przychodw ewidencjonowanych, jeli rozliczasz si na podstawie podatku zryczatowanego,

do 30 kwietnia roku nastpnego po roku podatkowym, zoy zeznanie o wysokoci osignitego dochodu, jeli prowadzisz firm na zasadach oglnych,

do 20 grudnia wpaci na konto US zaliczk za grudzie w wysokoci nalenej za listopad, bez skadania deklaracji, jeli rozliczasz si na zasadach oglnych. 83NOWE ZASADY REJESTRACJI FIRMY84Od dnia 1 lipca 2011 r. obowizuj nowe przepisy ustawy o swobodzie dziaalnoci gospodarczej oraz nowy formularz CEIDG-1 wniosku do rejestracji dziaalnoci gospodarczej osb fizycznych, w miejsce dotychczasowego formularza EDG-1.

Wniosek ten stanowi jednoczenie zgoszenie do ZUS/KRUS, GUS oraz naczelnika urzdu skarbowego.85Aby osoba fizyczna moga rozpocz dziaalno gospodarcz powinna uzupeni i zoy wniosek o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Dziaalnoci Gospodarczej (CEIDG).

NIE TRZEBA SKADA WNIOSKW DO KADEJ INSTYTUCJI Z OSOBNA!!!!

86

87Integraln czci wniosku o wpis do CEIDG jest danie:

1. wpisu albo zmiany wpisu do krajowego rejestru urzdowego podmiotw gospodarki narodowej (REGON);

2. zgoszenia identyfikacyjnego albo aktualizacyjnego, o ktrym mowa w przepisach o zasadach ewidencji i identyfikacji podatnikw i patnikw;

3. zgoszenia patnika skadek albo jego zmiany w rozumieniu przepisw o systemie ubezpiecze spoecznych albo zgoszenia owiadczenia o kontynuowaniu ubezpieczenia spoecznego rolnikw w rozumieniu przepisw o ubezpieczeniu spoecznym rolnikw,

4. przyjcia owiadczenia o wyborze przez przedsibiorc formy opodatkowania podatkiem dochodowym od osb fizycznych albo wniosku o zastosowanie opodatkowania w formie karty podatkowej.

88Wniosek o wpis do CEIDG mona zoy:

1. on-line przy uyciu podpisu elektroniczne, weryfikowanego za pomoc kwalifikowanego certyfikatu, podpisem potwierdzonym profilem zaufanym ePUAP, albo podpisem osobistym, o ktrym mowa w przepisach o dowodach osobistych, albo w inny sposb akceptowany przez system CEIDG umoliwiajcy jednoznaczn identyfikacj osoby skadajcej wniosek i czas jego zoenia.

2. w urzdzie gminy osobicie lub listem poleconym (w przypadku przesania wniosku listem poleconym powinien by on opatrzony wasnorcznym podpisem wnioskodawcy potwierdzonym przez notariusza).

89Publikacja powstaa w wyniku projektu zrealizowanego przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej w ramach programu Uczenie si przez cae ycie

Tytu projektu: Absolwent z Somonina na europejskim i regionalnym rynku pracyNr projektu: 2010-1-PL1-LEO01-10384

90