Rak gardła/Pharyngeal carcinoma - termedia.pl gardła.pdf · rak nosogardła (undifferenciated...

7
Zalecenia postępowania w przypadkach raka gardła o lokali- zacji w części nosowej, ustnej i krtaniowej przedstawiono na 3 planszach, poprzedzono krótkim wprowadzeniem i dokładną cha- rakterystyką TNM. Nowotwory złośliwe nosowej części gardła (C11); ustnej czę- ści gardła (C09, C10) i krtaniowej części gardła (C12, C13), stano- wią łącznie 16,8% ogółu rejestrowanych w Polsce nowotworów głowy i szyi. W 2003 r. zarejestrowano w Polsce łącznie 975 i od- powiednio 185, 555 i 235 przypadków złośliwych nowotworów w tych trzech lokalizacjach. Analogicznie, w 2003 r. w Polsce z po- wodu nowotworów w nosowej, ustnej i krtaniowej części gardła zmarło 144, 269 i 130 chorych. Wśród chorych dominowali męż- czyźni (K:M=,0:4,7), przy czym najwyraźniejsze zróżnicowanie za- chorowań w zależności od płci występowało w nowotworach krta- niowej części gardła K:M=1,0:9,2. Blisko 90% wszystkich zacho- rowań mieściło się w przedziałach wieku 45–74 lata, bez istotnych różnic dla poszczególnych lokalizacji w obrębie gardła [1]. Porównanie danych Krajowego Rejestru Nowotworów wska- zuje, że w ciągu ostatnich 20 lat (1984–2003) obserwuje się bar- dzo duży wzrost (o 57,2%) zachorowań na złośliwe nowotwory gardła [1]. W Polsce rak gardła rozpoznawany jest późno – ponad 60% diagnozowanych przypadków jest w III i IV stopniu zaawan- sowania klinicznego [2]. Przerzuty do regionalnych węzłów chłon- nych występują w ok. 50–80% diagnozowanych przypadków, we wszystkich trzech lokalizacjach [3–5], przy czym w przypadku ra- ka nosowej części gardła przerzuty węzłowe są często pierwszym objawem choroby. Regionalnymi węzłami chłonnymi dla raka w nosowej części gardła są węzły zagardłowe (trudne do oceny diagnostycznej) i obustronnie węzły regionów II–V. Dla raka ust- nej części gardła są to węzły II i III regionu (w przypadkach raka nasady języka obustronne), rzadziej węzły podżuchwowe i zagar- dłowe; dla raka krtaniowej części gardła obustronne węzły II, IV i V regionu oraz węzły zagardłowe i przytchawicze [5, 6]. W części ustnej i krtaniowej gardła w ok. 90% guzów złośli- wych rozpoznawany jest rak płaskonabłonkowy (carcinoma pla- noepitheliale), z reguły średnio bądź nisko zróżnicowany (G2, G3). W nosowej części gardła dominuje (ok. 80%) niezróżnicowany rak nosogardła (undifferenciated carcinoma of nasopharyngeal type), wcześniej określany jako lymphoepithelioma, z uwagi na bo- gatą komponentę limfocytów w masie guza [7]. W raku nosowej części gardła infekcja wirusem Epsteina-Bar- ra (EBV) uznana jest za dominujący czynnik stymulujący proces powstania nowotworu. W raku ustnej i krtaniowej części gardła dominującymi czynnikami stymulującymi kancerogenezę są skład- niki dymu tytoniowego i alkohol. W tych dwóch lokalizacjach na- rządowych ryzyko wystąpienia drugiego ogniska nowotworowe- go (podobnie, jak w raku jamy ustnej i krtani) sięga 25% w odle- głej obserwacji (ok. 4% w skali roku) [8, 9]. Zaawansowanie miejscowe nowotworów gardła (wg AJCC 2002) [10] Tx nie można ocenić guza pierwotnego T0 nie stwierdza się obecności guza pierwotnego Tis nowotwór przedinwazyjny Część nosowa (gardło górne) T1 guz ograniczony do części nosowej gardła T2 guz nacieka tkanki miękkie T2a guz nacieka część ustną gardła i/lub jamę nosa bez szerze- nia się do przestrzeni przygardłowej T2b guz szerzy się do przestrzeni przygardłowej T3 guz nacieka struktury kostne i/lub zatoki przynosowe T4 guz szerzy się śródczaszkowo i/lub nacieka nerwy czasz- kowe, dół podskroniowy, gardło dolne, oczodół, mięśnie żwacze Część ustna (gardło środkowe) T1 guz nieprzekraczający 2 cm w największym wymiarze T2 guz nieprzekraczający 4 cm w największym wymiarze T3 guz przekracza 4 cm w największym wymiarze T4a guz nacieka krtań, głębokie mięśnie języka, m. skrzydłowy przyśrodkowy, podniebienie twarde oraz żuchwę T4b guz nacieka m. skrzydłowy boczny, wyrostek skrzydłowa- ty, boczną część nosogardła, podstawę czaszki, tętnicę szyj- ną wewnętrzną Część krtaniowa (gardło dolne) T1 guz ograniczony do jednej okolicy, nieprzekraczający 2 cm w największym wymiarze T2 guz szerzący się poza jedną okolicę bez unieruchomienia fałdów głosowych, nieprzekraczający 4 cm w największym wymiarze T3 guz przekracza 4 cm w największym wymiarze, unierucha- mia połowę krtani T4a guz nacieka sąsiadujące tkanki (chrząstkę tarczowatą, pier- ścieniowatą, tarczycę, kość gnykową, przełyk, tkanki mięk- kie szyi) T4b guz nacieka przestrzeń przedkręgosłupową, tętnicę szyjną wspólną/wewnętrzną lub przechodzi do śródpiersia Piśmiennictwo 1. Krajowy Rejestr Nowotworów: http://148.81.190.231/coi. 2. Szmeja Z, Betlejewski S, Gierek T i wsp. Nowotwory złośliwe gardła w latach 1992–2001. Otolaryngol Pol 2005; 59: 43-7. 3. Bień S, Kamiński B, Żyłka S i wsp. Ewolucja obrazu epidemiologicznego i klinicznego raka krtani i krtaniowej części gardła w Polsce w latach 1991–2201. Otolaryngol Pol 2005; 59: 169-82. 4. Lindberg RD. Distribution of cervical lymph node metastases from squamous cell carcinoma of the upper respiratory and digestive tracts. Cancer 1972; 29: 1446-54. 5. Werner JA, Kim Davis R. Metastases in Head and Neck Cancer. Springer, Berlin 2004. 6. Bień S [red.]. Rozpoznawanie i leczenie przerzutów nowotworowych do węzłów chłonnych głowy i szyi. Alfa-medica press, Bielsko-Biała 2005. 7. Olborski B. Jama nosowa, zatoki przynosowe i nosogardło. Krtań i gardło dolne. W: Nowotwory. Zarys patologii onkologicznej. Kordek R i wsp. [red.]. Zakład Patologii Nowotworów AM w Łodzi. Łódź 2001; 28-38, 39-43. 8. Boysen M, Loven JO. Second malignant neoplasms in patients with head and neck squamous cell carcinomas. Acta Oncol 1993; 32: 283-98. 9. Larson J, Adams G, Fattah HA. Survival statistics for multiple primaries in head and neck cancer. Otolaryngol Head Neck Surg 1990; 103: 14-20. 10. American Joint Committee on Cancer. AJCC Cancer Staging Handbook, sixth Edition. Greene FL i wsp. [red.]. Springer, New York 2002. 202 współczesna onkologia Rak gardła/Pharyngeal carcinoma

Transcript of Rak gardła/Pharyngeal carcinoma - termedia.pl gardła.pdf · rak nosogardła (undifferenciated...

Zalecenia postępowania w przypadkach raka gardła o lokali-zacji w części nosowej, ustnej i krtaniowej przedstawiono na 3planszach, poprzedzono krótkim wprowadzeniem i dokładną cha-rakterystyką TNM.

Nowotwory złośliwe nosowej części gardła (C11); ustnej czę-ści gardła (C09, C10) i krtaniowej części gardła (C12, C13), stano-wią łącznie 16,8% ogółu rejestrowanych w Polsce nowotworówgłowy i szyi. W 2003 r. zarejestrowano w Polsce łącznie 975 i od-powiednio 185, 555 i 235 przypadków złośliwych nowotworóww tych trzech lokalizacjach. Analogicznie, w 2003 r. w Polsce z po-wodu nowotworów w nosowej, ustnej i krtaniowej części gardłazmarło 144, 269 i 130 chorych. Wśród chorych dominowali męż-czyźni (K:M=,0:4,7), przy czym najwyraźniejsze zróżnicowanie za-chorowań w zależności od płci występowało w nowotworach krta-niowej części gardła K:M=1,0:9,2. Blisko 90% wszystkich zacho-rowań mieściło się w przedziałach wieku 45–74 lata, bez istotnychróżnic dla poszczególnych lokalizacji w obrębie gardła [1].

Porównanie danych Krajowego Rejestru Nowotworów wska-zuje, że w ciągu ostatnich 20 lat (1984–2003) obserwuje się bar-dzo duży wzrost (o 57,2%) zachorowań na złośliwe nowotworygardła [1]. W Polsce rak gardła rozpoznawany jest późno – ponad60% diagnozowanych przypadków jest w III i IV stopniu zaawan-sowania klinicznego [2]. Przerzuty do regionalnych węzłów chłon-nych występują w ok. 50–80% diagnozowanych przypadków, wewszystkich trzech lokalizacjach [3–5], przy czym w przypadku ra-ka nosowej części gardła przerzuty węzłowe są często pierwszymobjawem choroby. Regionalnymi węzłami chłonnymi dla rakaw nosowej części gardła są węzły zagardłowe (trudne do ocenydiagnostycznej) i obustronnie węzły regionów II–V. Dla raka ust-nej części gardła są to węzły II i III regionu (w przypadkach rakanasady języka obustronne), rzadziej węzły podżuchwowe i zagar-dłowe; dla raka krtaniowej części gardła obustronne węzły II,IV i V regionu oraz węzły zagardłowe i przytchawicze [5, 6].

W części ustnej i krtaniowej gardła w ok. 90% guzów złośli-wych rozpoznawany jest rak płaskonabłonkowy (carcinoma pla-noepitheliale), z reguły średnio bądź nisko zróżnicowany (G2, G3).W nosowej części gardła dominuje (ok. 80%) niezróżnicowanyrak nosogardła (undifferenciated carcinoma of nasopharyngealtype), wcześniej określany jako lymphoepithelioma, z uwagi na bo-gatą komponentę limfocytów w masie guza [7].

W raku nosowej części gardła infekcja wirusem Epsteina-Bar-ra (EBV) uznana jest za dominujący czynnik stymulujący procespowstania nowotworu. W raku ustnej i krtaniowej części gardładominującymi czynnikami stymulującymi kancerogenezę są skład-niki dymu tytoniowego i alkohol. W tych dwóch lokalizacjach na-rządowych ryzyko wystąpienia drugiego ogniska nowotworowe-go (podobnie, jak w raku jamy ustnej i krtani) sięga 25% w odle-głej obserwacji (ok. 4% w skali roku) [8, 9].

Zaawansowanie miejscowe nowotworów gardła (wg AJCC 2002) [10]

Tx nie można ocenić guza pierwotnegoT0 nie stwierdza się obecności guza pierwotnegoTis nowotwór przedinwazyjny

Część nosowa (gardło górne)

T1 guz ograniczony do części nosowej gardła

T2 guz nacieka tkanki miękkieT2a guz nacieka część ustną gardła i/lub jamę nosa bez szerze-

nia się do przestrzeni przygardłowejT2b guz szerzy się do przestrzeni przygardłowejT3 guz nacieka struktury kostne i/lub zatoki przynosoweT4 guz szerzy się śródczaszkowo i/lub nacieka nerwy czasz-

kowe, dół podskroniowy, gardło dolne, oczodół, mięśnieżwacze

Część ustna (gardło środkowe)

T1 guz nieprzekraczający 2 cm w największym wymiarzeT2 guz nieprzekraczający 4 cm w największym wymiarzeT3 guz przekracza 4 cm w największym wymiarze T4a guz nacieka krtań, głębokie mięśnie języka, m. skrzydłowy

przyśrodkowy, podniebienie twarde oraz żuchwęT4b guz nacieka m. skrzydłowy boczny, wyrostek skrzydłowa-

ty, boczną część nosogardła, podstawę czaszki, tętnicę szyj-ną wewnętrzną

Część krtaniowa (gardło dolne)

T1 guz ograniczony do jednej okolicy, nieprzekraczający 2 cmw największym wymiarze

T2 guz szerzący się poza jedną okolicę bez unieruchomieniafałdów głosowych, nieprzekraczający 4 cm w największymwymiarze

T3 guz przekracza 4 cm w największym wymiarze, unierucha-mia połowę krtani

T4a guz nacieka sąsiadujące tkanki (chrząstkę tarczowatą, pier-ścieniowatą, tarczycę, kość gnykową, przełyk, tkanki mięk-kie szyi)

T4b guz nacieka przestrzeń przedkręgosłupową, tętnicę szyjnąwspólną/wewnętrzną lub przechodzi do śródpiersia

Piśmiennictwo

1. Krajowy Rejestr Nowotworów: http://148.81.190.231/coi.2. Szmeja Z, Betlejewski S, Gierek T i wsp. Nowotwory złośliwe

gardła w latach 1992–2001. Otolaryngol Pol 2005; 59: 43-7.3. Bień S, Kamiński B, Żyłka S i wsp. Ewolucja obrazu epidemiologicznego

i klinicznego raka krtani i krtaniowej części gardła w Polsce w latach 1991–2201. Otolaryngol Pol 2005; 59: 169-82.

4. Lindberg RD. Distribution of cervical lymph node metastasesfrom squamous cell carcinoma of the upper respiratory anddigestive tracts. Cancer 1972; 29: 1446-54.

5. Werner JA, Kim Davis R. Metastases in Head and Neck Cancer.Springer, Berlin 2004.

6. Bień S [red.]. Rozpoznawanie i leczenie przerzutów nowotworowychdo węzłów chłonnych głowy i szyi. Alfa-medica press, Bielsko-Biała2005.

7. Olborski B. Jama nosowa, zatoki przynosowe i nosogardło. Krtańi gardło dolne. W: Nowotwory. Zarys patologii onkologicznej.Kordek R i wsp. [red.]. Zakład Patologii Nowotworów AM w Łodzi.Łódź 2001; 28-38, 39-43.

8. Boysen M, Loven JO. Second malignant neoplasms in patientswith head and neck squamous cell carcinomas. Acta Oncol 1993;32: 283-98.

9. Larson J, Adams G, Fattah HA. Survival statistics for multipleprimaries in head and neck cancer. Otolaryngol Head Neck Surg1990; 103: 14-20.

10. American Joint Committee on Cancer. AJCC Cancer Staging Handbook,sixth Edition. Greene FL i wsp. [red.]. Springer, New York 2002.

220022 współczesna onkologia

Rak gardła/Pharyngeal carcinoma

220033

rozp

ozna

wan

iei p

rzyg

otow

anie

chor

ego

1.

endo

skop

ia n

osa,

fibe

rosk

opia

+w

ycin

ek d

oba

dani

a hi

stop

at.

2.

USG

szy

i

3.

KT

zko

ntra

stem

/MR

*

4. RT

G k

latk

ipi

ersi

owej

5. kons

ulta

cja

anes

tezj

olog

a

6. pane

ndos

kopi

a**

– ez

ofag

osko

pia,

– br

onch

osko

pia

7. k

onsu

ltacj

ane

urol

oga

i oku

listy

* K

Tz

kont

rast

em/M

R c

a³eg

o ga

rd³a

i po

dsta

wy

czas

zki d

la o

ceny

roz

leg³

oœci

ogn

iska

pie

rwot

nego

**

zal

ecan

a w

prz

ypad

kach

: m

nogi

ch n

owot

wor

ów p

ierw

otny

ch

T1-

2 N

0 M

0

T1-

2 N

1-3

M0

T3-

4 N

0-3

M0

T1-

3, N

1-3,

M1

chem

iote

rapi

a

jedn

ocze

sna

radi

oche

mio

tera

pia

lub

chem

iote

rapi

a in

dukc

yjna

i ra

diot

erap

ia

konf

orm

alna

tele

radi

oter

apia

guz

api

erw

otne

go i

prze

rzut

ów d

o w

.ch.

szy

iel

ekty

wna

tele

radi

oter

apia

uk³

adu

ch³o

nneg

o sz

yi s

tron

a pr

awa

i lew

a

konf

orm

alna

tele

radi

oter

apia

guz

api

erw

otne

go

elek

tyw

na te

lera

diot

erap

ia u

k³ad

uch

³onn

ego

szyi

str

ona

praw

a i l

ewa

radi

oter

apia

w p

rzyp

adku

ca³

kow

itej,

trw

a³ej

odpo

wie

dzi n

a ch

emio

tera

piê

brak

regr

esji

lub

naw

rót g

uza

pier

wot

nego

prób

a le

czen

ia ra

tuj¹

cego

: bra

chyt

erap

ialu

b ra

dioc

hiru

rgia

+/-

che

mio

tera

pia

brak

regr

esji

lub

naw

rót g

uza

pier

wot

nego

:br

achy

tera

pia

lub

radi

ochi

rurg

ia +

/-je

dnoc

zesn

a ch

emio

tera

pia

prze

rzut

y w

wêz

³ach

ch³

onny

ch s

zyi

– ra

dyka

lna

oper

acja

wêz

³ow

a je

dno

lub

obus

tron

na

Zal

ecen

ia p

ostê

pow

ania

w p

rzyp

adku

rak

a C

ŒCI

NO

SOW

EJ

GA

RD

£A

regr

esja

ogn

iska

pie

rwot

nego

– o

bser

wac

ja

regr

esja

ogn

iska

pie

rwot

nego

– o

bser

wac

ja

guz

resz

tkow

y na

szy

i – c

hiru

rgia

rat

uj¹c

a

ca³k

owita

reg

resj

a gu

za s

zyi –

obs

erw

acja

Zalecenia diagnostyczno-terapeutyczne dla wybranych nowotworów głowy i szyi

220044 współczesna onkologia

rozp

ozna

wan

iei p

rzyg

otow

anie

chor

ego

1.

wyc

inek

do

bada

nia

hist

opat

.

2.

USG

szy

i

3.

KT

/MR

*

4. zdjê

cie

pano

ram

iczn

e¿u

chw

y

5. ocen

auz

êbie

nia/

sana

cja

jam

y us

tnej

6. RT

G k

latk

ipi

ersi

owej

7. kons

ulta

cja

anes

tezj

olog

a/in

tern

isty

8. pane

ndos

kopi

a **

– ez

ofag

osko

pia

– br

onch

osko

pia

* K

T/M

R z

oce

n¹ k

rtan

i (pr

zest

rzeñ

oko

³og³

oœni

owa,

prz

edna

g³oœ

niow

a, n

acie

kani

e ch

rz¹s

tek

krta

ni)

przy

kw

alifi

kacj

i do

oper

acji

oszc

zêdz

aj¹c

ych

w p

rzyp

adka

ch w

¹tpl

iwoœ

ci w

oce

nie

T**

zal

ecan

a w

prz

ypad

kach

: now

otw

ór k

rtan

i jes

t dru

gim

now

otw

orem

pie

rwot

nym

, now

otw

ór o

kolic

y na

dg³o

œnio

wej

prz

ekra

cza

anat

omic

zne

gran

ice

narz

¹du,

oce

na o

kolic

y za

pier

œcie

nnej

pr

zy p

odej

rzen

iu n

acie

kani

a pr

ze³y

ku**

* œc

iœle

wyb

rane

prz

ypad

ki

T1

radi

oter

apia

pal

iaty

wna

lub

jedn

ocze

sna

radi

oche

mio

tera

pia*

**

T2

T3,

N0-

3T

4a N

0

T4b

N+

lecz

enie

chi

rurg

iczn

e –

usun

iêci

e zm

iany

z d

ostê

puw

ewn¹

trzu

stne

go; m

argi

nes

min

imum

1 c

m

konf

orm

alna

radi

oter

apia

: (N

0) IM

RT

+/-

brac

hyte

rapi

a (p

refe

row

ana

w o

gnis

ku n

a na

sadz

iejê

zyka

) i p

rofi

lakt

yczn

a w

.ch.

szy

i reg

ion

II–I

II;

(N1)

IMR

Tgu

za p

ierw

otne

go i

prze

rzut

u +

prof

ilakt

yczn

a w

.ch.

szy

i reg

ion

I–V

;(N

2-3)

jak

w N

1 je

dnoc

zeœn

ie z

che

mio

tera

pi¹

lecz

enie

chi

rurg

iczn

e (m

argi

nes

min

imum

1 c

m)

–us

uniê

cie

zmia

ny z

dos

têpu

pop

rzez

:–

rozs

zcze

pien

ie ¿

uchw

y (

jêzy

k, m

igda

³ek

podn

iebi

enny

),–

fary

ngot

omiê

boc

zn¹

(mig

da³e

k),

– pl

asty

ka u

bytk

u –

oper

acja

rek

onst

rukc

yjna

konf

orm

alna

rad

iote

rapi

a jw

.

1) le

czen

ie c

hiru

rgic

zne

(mar

gine

s m

inim

um 1

cm

);pr

efer

owan

e pr

zy n

acie

ku k

oœci

z d

ostê

pu p

rzez

:–

rozs

zcze

pien

ie ¿

uchw

y (

jêzy

k, m

igda

³ek

podn

iebi

enny

),–

fary

ngot

omiê

boc

zn¹

(mig

da³e

k),

+ c

zêœc

iow

a re

sekc

ja ¿

uchw

y +

zab

ieg

reko

nstr

ukcy

jny

z w

ykor

zyst

anie

m p

³ató

wus

zypu

³ow

anyc

h lu

b w

olny

ch

2) je

dnoc

zesn

a ra

dioc

hem

iote

rapi

a

3) in

dukc

yjna

che

mio

tera

pia

Zal

ecen

ia p

ostê

pow

ania

w p

rzyp

adku

rak

a U

STN

EJ

CZ

ÊŒC

I G

AR

AN

0

N+

pN-

pN+

1 w

êze³

poz

ytyw

ny b

ezcz

ynni

ków

ryz

yka

uzup

e³ni

aj¹c

ara

diot

erap

ia o

pcjo

naln

ie

radi

oter

apia

lub

radi

oche

mio

tera

pia

uzup

e³ni

aj¹c

a ra

diot

erap

ia w

prz

ypad

kuob

ecno

œci c

zynn

ików

ryzy

ka

obec

ne c

zynn

iki r

yzyk

a

obse

rwac

jael

ekty

wna

ope

racj

aw

êz³o

wa

(reg

ion

I, II

, III

)

rady

kaln

a op

erac

jaw

êz³o

wa

N0

N+

pN-

pN+

1 w

êze³

poz

ytyw

ny b

ezcz

ynni

ków

ryz

yka

uzup

e³ni

aj¹c

a ra

diot

erap

ia n

a lo

¿ê p

o gu

zie

+po

stêp

owan

ie w

prz

ypad

ku w

êz³ó

w N

0 ja

k w

T2

rady

kaln

a je

dno/

obus

tron

naop

erac

ja w

êz³o

wa

uzup

e³ni

aj¹c

a ra

diot

erap

ia lu

bra

dioc

hem

iote

rapi

aob

ustr

onna

rad

ykal

na o

pera

cja

wêz

³ow

a

radi

oter

apia

lub

radi

oche

mio

tera

pia

uzup

e³ni

aj¹c

ara

diot

erap

ia

obec

ne c

zynn

iki r

yzyk

a

obse

rwac

ja

N0

N1

N2a

-bN

3

N2c

elek

tyw

na o

pera

cja

wêz

³ow

a (r

egio

n I,

II,

III

)

rady

kaln

a op

erac

jaw

êz³o

wa

czyn

niki

ryzy

ka:

1) m

nogi

e pr

zerz

utow

e w

êz³y

ch³

onne

,2)

EC

S,3)

nac

iek

szer

z¹cy

siê

wzd

³u¿

peri

neur

ium

/zat

ory

kom

órek

now

otw

orow

ych

w n

aczy

niac

hch

³onn

ych,

4) ra

k w

lini

i ciê

cia

lub

nied

osta

tecz

nem

argi

nesy

ope

racy

jne

220055

* is

tnie

j¹ n

a œw

ieci

e oœ

rodk

i zal

ecaj

¹ce

elek

tyw

n¹ r

adyk

aln¹

ope

racj

ê w

êz³o

rozw

a¿yæ

chi

rurg

iê r

atuj

¹c¹

obse

rwac

ja

brak

ca³

kow

itej r

egre

sji

ogni

ska

pier

wot

nego

radi

oter

apia

radi

oche

mio

tera

pia

ca³k

owita

reg

resj

aog

nisk

a pi

erw

otne

go

ca³k

owita

reg

resj

agu

za s

zyi

pier

wot

ny s

topi

eñza

awan

sow

ania

guz

asz

yi N

1

pier

wot

ny s

topi

eñza

awan

sow

ania

guz

asz

yi N

2-3

prze

trw

a³y

guz

szyi

Dla

rak

a U

STN

EJ

CZ

ÊŒC

I G

AR

A

obse

rwac

ja p

opar

taba

dani

ami o

braz

owym

i*

rady

kaln

a op

erac

jaw

êz³o

wa

Zalecenia diagnostyczno-terapeutyczne dla wybranych nowotworów głowy i szyi

220066 współczesna onkologia

rozp

ozna

wan

iei p

rzyg

otow

anie

chor

ego

1.

mik

rola

ryng

osko

-pi

a+

wyc

inek

do

bada

nia

hist

opat

.

2.

USG

szy

i

3.

KT

/MR

*

4. RT

G k

latk

ipi

ersi

owej

5. kons

ulta

cja

anes

tezj

olog

a/in

tern

isty

6. pane

ndos

kopi

a **

– ez

ofag

osko

pia

– br

onch

osko

pia

* K

Tz

kont

rast

em/M

R z

oce

n¹ o

gnis

ka p

ierw

otne

go w

prz

ypad

kach

w¹t

pliw

oœci

w o

ceni

e T

** z

alec

ana

w p

rzyp

adka

ch:

now

otw

ór k

rtan

i jes

t dru

gim

now

otw

orem

pie

rwot

nym

, now

otw

ór o

kolic

y na

dg³o

œnio

wej

prz

ekra

cza

anat

omic

zne

gran

ice

narz

¹du,

oc

ena

okol

icy

zapi

erœc

ienn

ej p

rzy

pode

jrze

niu

naci

ekan

ia p

rze³

yku

***

œciœ

le w

ybra

ne p

rzyp

adki

T1

lecz

enie

pal

iaty

wne

lub

jedn

ocze

sna

radi

oche

mio

tera

pia*

**

T2

Wyb

rane

T2,

T3

T4

b

T4a

N0-

3

chir

urgi

a os

zczê

dzaj

¹ca

(w w

ybra

nych

przy

padk

ach)

:–

chir

urgi

a en

dosk

opow

a (l

aser

CO

2)–

czêœ

ciow

a la

ryng

o-fa

ryng

ekto

mia

z d

ojœc

iaze

wnê

trzn

ego

konf

orm

alna

tele

radi

oter

apia

: ra

dyka

lna

guza

pier

wot

nego

i ew

. prz

erzu

tów

do

w.c

h. s

zyi +

prof

ilakt

yczn

a w

.ch.

szy

i (re

gion

II–V

)

lecz

enie

chi

rurg

iczn

e: la

ryng

ekto

mia

ca³

kow

ita +

czêœ

ciow

a fa

ryng

ekto

mia

konf

orm

alna

tele

radi

oter

apia

: (T

2N0)

przy

spie

szon

a gu

za p

ierw

otne

go +

pro

fila

ktyc

zna

w.c

h. s

zyi (

regi

on I

I-V

); (

T2N

+) je

dnoc

zesn

a z

chem

iote

rapi

¹

lecz

enie

chi

rurg

iczn

e: la

ryng

ekto

mia

ca³

kow

ita +

rese

kcja

p³a

ta ta

rczy

cy p

o st

roni

e gu

za+

czêœ

ciow

a re

sekc

ja n

asad

y jê

zyka

+ cz

êœci

owa

fary

ngek

tom

ia+

ezof

agek

tom

ia/f

aryn

gekt

omia

z z

abie

giem

reko

nstr

ukcy

jnym

z w

ykor

zyst

anie

m p

³ató

wus

zypu

³ow

anyc

h lu

b w

olny

ch

lecz

enie

osz

czêd

zaj¹

ce:

(1) j

edno

czes

na ra

dioc

hem

iote

rapi

a

(2) i

nduk

cyjn

a ch

emio

tera

pia

Zal

ecen

ia p

ostê

pow

ania

w p

rzyp

adku

rak

a K

RT

AN

IOW

EJ

CZ

ÊŒC

I G

AR

A

N0

N+

pN-

pN+

uzup

e³ni

aj¹c

ara

diot

erap

ia

w p

rzyp

adku

obec

noœc

icz

ynni

ków

ryzy

ka

obse

rwac

jael

ekty

wna

ope

racj

aw

êz³o

wa

(reg

ion

II, I

II, I

V)

rady

kaln

a op

erac

jaw

êz³o

wa

N0

N+

rady

kaln

a op

erac

ja w

êz³o

wa

jedn

o/ob

ustr

onna

zale

cane

prz

y ni

eres

kcyj

nym

naci

eku

bocz

nej œ

cian

y ga

rd³a

za³¹

czni

k 1.

uzup

e³ni

aj¹c

a ra

diot

erap

ia lu

bra

dioc

hem

iote

rapi

a

N0

N1

N2-

3

elek

tyw

na o

pera

cja

wêz

³ow

a (r

egio

n II

, III

, IV

)

elek

tyw

na o

pera

cja

wêz

³ow

a(r

egio

n II

, III

)

rady

kaln

a op

erac

ja w

êz³o

wa

jedn

o/ob

ustr

onna

uzup

e³ni

aj¹c

a ra

diot

erap

ia

w w

ypad

ku o

becn

oœci

czyn

nikó

w ry

zyka

:1)

mno

gie

wêz

³y c

h³on

ne,

2) E

CS,

3) ra

k w

lini

i ciê

cia

lub

nied

osta

tecz

ne m

argi

nesy

oper

acyj

ne,

4) n

acie

k po

dg³o

œnio

wy,

5) u

prze

dnia

trac

heot

omia

,6)

cec

ha T

4

pN-

pN+

uzup

e³ni

aj¹c

ara

diot

erap

ia lu

bra

dioc

hem

iote

rapi

a

obse

rwac

ja

lecz

enie

chi

rurg

iczn

e og

nisk

a pi

erw

otne

go +

obu

stro

nna

rady

kaln

a op

erac

ja w

êz³o

wa,

jak

w T

2 i T

3uz

upe³

niaj

¹ca

radi

oter

apia

lu

b ra

dioc

hem

iote

rapi

a

jedn

ocze

sna

radi

oche

mio

tera

pia

220077

* Is

tnie

j¹ n

a œw

ieci

e oœ

rodk

i zal

ecaj

¹ce

elek

tyw

n¹ r

adyk

aln¹

ope

racj

ê w

êz³o

lecz

enie

pal

iaty

wne

obse

rwac

ja

T4

z³y

stan

ogó

lny/

wys

okie

ryzy

ko z

abie

gu

radi

oter

apia

jedn

ocze

sna

radi

oche

mio

tera

pia

ca³k

owita

reg

resj

agu

za s

zyi

pier

wot

ny s

topi

eñza

awan

sow

ania

guz

asz

yi N

1

pier

wot

ny s

topi

eñza

awan

sow

ania

guz

asz

yi N

2-3

ca³k

owita

reg

resj

aog

nisk

a pi

erw

otne

go

brak

ca³

kow

itej r

egre

sji

ogni

ska

pier

wot

nego

Dla

rak

a K

RT

AN

IOW

EJ

CZ

ÊŒC

I G

AR

A

obse

rwac

ja p

opar

taba

dani

ami

obra

zow

ymi*

rady

kaln

a op

erac

ja w

êz³o

wa

prze

trw

a³y

guz

szyi

lecz

enie

pal

iaty

wne

chir

urgi

a ra

tuj¹

ca +

ope

racj

aw

êz³o

wa

w r

azie

pot

rzeb

y

Zalecenia diagnostyczno-terapeutyczne dla wybranych nowotworów głowy i szyi

220088 współczesna onkologia

* Is

tnie

j¹ n

a œw

ieci

e oœ

rodk

i zal

ecaj

¹ce

elek

tyw

n¹ r

adyk

aln¹

ope

racj

ê w

êz³o

chir

urgi

a ra

tuj¹

ca (

lary

ngek

tom

iaca

³kow

ita +

ope

racj

a w

êz³o

wa

w r

azie

pot

rzeb

y)ra

diot

erap

ia u

zupe

³nia

j¹ca

nied

osta

tecz

na r

egre

sja

ogni

ska

pier

wot

nego

indu

kcyj

nach

emio

tera

pia

ocen

a od

pow

iedz

igu

za p

ierw

otne

go

i prz

erzu

tów

po

poda

niu

2–3

cykl

i,na

pod

staw

ie b

adañ

endo

skop

owyc

h i o

braz

owyc

h(T

K/M

R/U

SC)

ca³k

owita

lub

czêœ

ciow

are

gres

jaog

nisk

api

erw

otne

go

konf

orm

alna

tele

radi

oter

apia

:1)

prz

yspi

eszo

na g

uza

pier

wot

nego

i pr

zerz

utów

+pr

ofila

ktyc

zna

uk³a

duch

lonn

ego

szyi

;

2) je

dnoc

zesn

a z

chem

iote

rapi

¹

Za³

¹czn

ik 1

.

Odp

owie

dŸ p

o in

dukc

yjne

j ch

emio

tera

pii d

la r

aków

KR

TA

NIO

WE

J C

ŒCI

GA

RD

£A

T3

N 0

-3

obse

rwac

ja

ca³k

owita

reg

resj

agu

za s

zyi

czêœ

ciow

a re

gres

jaog

nisk

a pi

erw

otne

go

chir

urgi

a ra

tuj¹

ca (

lary

ngek

tom

ia c

a³ko

wita

+

ew

entu

alni

e cz

êœci

owa

fary

ngek

tom

ia

+ o

pera

cja

wêz

³ow

a w

raz

ie p

otrz

eby)

pier

wot

ny s

topi

eñza

awan

sow

ania

guz

asz

yi N

1

pier

wot

ny s

topi

eñza

awan

sow

ania

guz

asz

yi N

2-3

obse

rwac

ja p

opar

taba

dani

ami

obra

zow

ymi*

rady

kaln

a op

erac

ja w

êz³o

wa

prze

trw

a³y

guz

szyi