Przedmiotowy system oceniania w SP nr 5 z OI w Dzier ...1 Przedmiotowy system oceniania w SP nr 5 z...

1

Przedmiotowy system oceniania w SP nr 5 z OI w Dzierżoniowie Rok szkolny: 2015/2016 Przedmiot: historia i społeczeństwo Nauczyciele historii i społeczeństwa Obszary PSO wynikaj ące z Ustawy o systemie oświaty (tekst jednolity D. U. z 2004 roku nr 256, poz. 2572 ze zmianami) oraz Rozporz ądzenia MEN z dnia 10.06.2015r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych (Dz.U. z 2015r. poz. 843).

Szczegółowe zasady oceniania

I. Sposoby sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczniów

1. Sposoby sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczniów czyli obszary aktywności ucznia podlegające ocenianiu.

Określa ZWO: § 5 – „Techniki sprawdzania wiadomości i umiejętności ucznia”.

2. Wagi ocen Ustalone wagi są następujące: prace klasowe - 4 kartkówki - 3 odpowiedzi ustne - 3 aktywność na lekcji - 1 prace domowe - 1

3. Procentowe kryteria oceny ze sprawdzianów/prac klasowych.

Określa ZWO: Załącznik nr 1.

5. Wagi ocen klasyfikacyjnych

Określa ZWO: § 8 – „Klasyfikacja śródroczna, roczna i końcowa” – p.8.

II. Warunki i tryb uzyskania wyższych niż przewidywane rocznych ocen klasyfikacyjnych.

1. Warunki uzyskania wyższej niż przewidywana rocznej oceny klasyfikacyjnej.

Określa ZWO: § 4 – „Wymagania edukacyjne” – ustęp 2 i 3.

2.Tryb uzyskania wyższej niż przewidywana rocznej oceny klasyfikacyjnej.

Określa ZWO: § 4 – „Wymagania edukacyjne” – ustęp 3.

2

III. Wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania ocen klasyfikacyjnych.

3. Wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych.

Załącznik nr 1 – klasa 4, 2 – klasa 5, 3 – klasa 6

3

Załącznik nr 1

Wymagania na poszczególne stopnie szkolne z histor ii i społecze ństwa w klasie 4

Zagadnienia Wymagania na ocenę

dopuszczaj ącą; uczeń:

Wymagania na ocen ę dostateczn ą;

uczeń:

Wymagania na ocen ę dobr ą;

uczeń:

Wymagania na ocen ę bardzo dobr ą

uczeń: 1. O czym mówi nam historia? 1. Historia jest nauką o dziejach. 2. W dziejach było wiele epok. 3. Czym zajmuje się historyk? 4. Czym jeszcze będziemy

zajmować się na lekcjach historii?

• wyjaśnia, czym zajmuje się historia

• wymienia co najmniej dwie nauki wspomagające historię

• wyjaśnia pojęcia: dawno, przeszłość

• wyjaśnia pojęcia: tradycja, epoka, prehistoria, historia, cywilizacja

• wymienia w kolejności chronologicznej epoki historyczne: starożytność, średniowiecze, nowożytność, współczesność

• wyjaśnia różne znaczenia pojęcia historia – nauka zajmująca się badaniem przeszłości i historia jako wszystkie wydarzenia, które kiedyś się działy

• podaje przykłady nauk wspomagających historię (chronologia, numizmatyka, archeologia, genealogia, heraldyka) i wyjaśnia, czym się zajmują

• wyjaśnia, czym zajmuje się historyk – badaniem źródeł pisanych

• wyjaśnia różnicę pomiędzy prehistorią i historią

• wyjaśnia, jakie znaczenie miało wynalezienie pisma

• wyjaśnia potrzebę znajomości historii

• wymienia i wskazuje na osi czasu w kolejności chronologicznej epoki historyczne: starożytność, średniowiecze, nowożytność, współczesność

• wyjaśnia, że epoki historyczne składają się na całość dziejów

• wyjaśnia znaczenie tradycji dla ciągłości historycznej

2. Co to jest czas i jak go mierzymy? 1. Kiedy nie było zegarka. 2. Czas w historii. 3. Do czego służy oś czasu? 4. Jak obliczyć czas w historii,

czyli trochę matematyki. 5. Długa droga do powstania

kalendarza.

• wyjaśnia, do czego służy oś czasu

• wymienia sposoby mierzenia czasu używane przez człowieka (klepsydra, zegar słoneczny, zegar mechaniczny itp.)

• podaje, ile lat liczy wiek i półwiecze

• wyjaśnia, że stulecie oznacza 100 lat, czyli wiek

• wyjaśnia, jak działała klepsydra i zegar słoneczny

• na podstawie daty, wskazuje wiek, w jakim miało miejsce wydarzenie

• wyjaśnia skróty – p.n.e. i n.e.

• posługuje się osią czasu, lokalizuje daty na osi czasu

• określa wiek i jego połowę • szereguje wydarzenia

w czasie, oblicza czas między wydarzeniami

• wyjaśnia, czym zajmuje się chronologia

• wyjaśnia pojęcia: wiek, tysiąclecie, półwiecze

• swobodnie posługuje się osią czasu

• podaje, ile dni ma kalendarz gregoriański, kiedy i przez kogo został wprowadzony oraz co oznacza, że rok jest przestępny

• wyjaśnia, jakie wydarzenie posłużyło do podziału czasu na wydarzenia przed naszą erą i wydarzenia naszej ery

• wyjaśnia pojęcia: era, mit • wyjaśnia pojęcia: wiek,

tysiąclecie, półwiecze • wskazuje na osi czasu

narodziny Chrystusa, czasy przed naszą erą i czasy naszej ery

3. Źródła historyczne • podaje przykład znanego mu • wyjaśnia, co to jest źródło • wyjaśnia pojęcia: rocznik, • wymienia rodzaje źródeł

4




uczeń:


uczeń:


uczeń: opowiadaj ą nam o przeszło ści 1. Bez źródła ani rusz. 2. Co to jest źródło historyczne? 3. Jakie znamy źródła

historyczne? 4. Jak chronimy bezcenne źródła

historyczne? 5. Różnorodne przekazy o życiu

ludzi – dawniej i dziś.

muzeum • podaje przykłady źródeł

historycznych • rozróżnia podział źródeł

historycznych na materialne i niematerialne

historyczne • wymienia przykłady źródeł

pisanych (kronika, roczniki, pamiętniki)

• wymienia przykłady źródeł materialnych (naczynia, broń, budowle)

kronika • opisuje, czym zajmują się

muzea, archiwa i skanseny • wyjaśnia, na czym polega

praca historyka

historycznych przechowywanych w archiwach, muzeach i skansenach

• podaje przykłady informacji, jakie możemy zdobyć korzystając ze źródeł historycznych

4. Do czego słu ży mapa? 1. O pewnym ważnym pytaniu. 2. Jak czytać mapę? 3. Co widać na mapach

i planach?

• wskazuje tytuł i legendę mapy • odczytuje proste informacje

z mapy przy pomocy nauczyciela

• wyjaśnia, do czego historykowi potrzebna jest mapa

• wyjaśnia, co to jest legenda mapy

• wyjaśnia, czym jest plan miasta lub jakiegoś wydarzenia

• opisuje, czym zajmuje się kartograf

• wymienia różnice pomiędzy mapą historyczną a mapą geograficzną

• odczytuje proste informacje z mapy

• podaje przykładowe informacje, jakie historyk może wyczytać z mapy

• wymienia rodzaje map – historyczna, polityczna, geograficzna

• wyjaśnia pojęcie: kartografia

5. Kim jestem, czym si ę różnię od innych? 1. Co to jest osobowość i o czym

nam mówi? 2. Nasze podobieństwo jest

widoczne mimo różnic między nami.

3. Czego uczymy się od innych? 4. Tacy jesteśmy, czyli nasze

cechy osobiste. 5. Każdy jest osobą.

• wymienia cechy osobiste i społeczne człowieka

• wymienia podstawowe potrzeby człowieka

• wyjaśnia, czym jest osobowość człowieka

• rozróżnia cechy osobiste i społeczne człowieka

• porównuje siebie z innymi – wskazuje podobieństwa i różnice z grupą rówieśników

• wyjaśnia, co znaczy, że osobowość człowieka jest niepowtarzalna

• odróżnia dobro od zła

• wyjaśnia, co oznacza, że ludzie powinni być tolerancyjni wobec innych

• wyjaśnia, czego uczymy się od innych

• podaje przykłady pozytywnych i negatywnych zachowań

6. Społecze ństwo, rodzina, szkoła 1. Społeczeństwo. 2. Rodzina. 3. Nasze potrzeby. 4. Koledzy i przyjaciele. 5. W klasie i na szkolnym

korytarzu.

• wymienia prawa i obowiązki członków rodziny

• podaje przykłady różnorodnych potrzeb człowieka

• wymienia prawa dziecka i prawa ucznia

• odróżnia postępowanie sprawiedliwe od niesprawiedliwego

• wyjaśnia pojęcie: społeczeństwo

• wymienia zadania samorządu uczniowskiego

• podaje przykłady zachowania rówieśników, które mogą mieć wpływ na zachowanie innych

• podaje proste przykłady uprzejmości i tolerancji

• wyjaśnia, jakie wartości przekazuje nam szkoła

• wyjaśnia, co oznacza, że rodzice są naszymi pierwszymi nauczycielami

• podaje przykłady działalności samorządu uczniowskiego w szkole

• wyjaśnia, czym zajmuje się w szkole samorząd uczniowski i jaki ma wpływ na życie szkoły

• odróżnia i charakteryzuje różne potrzeby człowieka

• wymienia instytucje zajmujące się ochroną praw dziecka

5




uczeń:


uczeń:


uczeń: 6. Moje prawa. 7. Skąd mój ród, moje korzenie? 1. Co kryją pamiątki rodzinne? 2. Opowieści prababci. 3. Drzewo

genealogiczne obrazem historii naszego rodu.

4. Historia nazwiska.

• rysuje swój rodowód (najbliższej rodziny)

• podaje przykłady pamiątek rodzinnych

• wyjaśnia pojęcie: genealogia • rozumie znaczenie pamiątek

w kultywowaniu przeszłości

• podaje definicję pojęcia: genealogia

• wyjaśnia pojęcie: ród • krótko omawia własnymi

słowami, jaką wartość historyczną mają pamiątki rodzinne

• wie, skąd się wzięły nazwiska • podaje, jakie informacje

przydatne historykowi możemy uzyskać od dziadków

• rysuje uproszczone drzewo genealogiczne swojego rodu

8. Legendy i historia mojego miasta i regionu 1. Miejsca i ludzie. 2. Mała ojczyzna. 3. Jak można opisać swoją małą

ojczyznę? 4. Historia, historia… 5. Symbole lokalne. 6. Co powiedzieliby nam nasi

przodkowie? 7. Tam, gdzie żyjemy i gdzie

mieszkamy – regiony. 8. Co mówią ludzie?

• wyjaśnia pojęcie: legenda • wskazuje na mapie region

swojego zamieszkania i jego stolicę

• wskazuje na mapie i wymienia co najmniej trzy regiony Polski i podaje ich stolice

• wymienia legendy związane z początkiem państwa polskiego

• wyjaśnia, czym jest gwara • podaje co najmniej trzy

przykłady potraw regionalnych • wymienia co naj-mniej dwa

przykłady tańców regionalnych • podaje przykłady gwar

i wskazuje na mapie obszary, z których pochodzą

• podaje przykłady informacji na temat zwyczajów i tradycji, jakie mogą nam przekazać nasi dziadkowie

• wyjaśnia pojęcie: mała ojczyzna

• podaje przykłady potraw regionalnych

• opowiada o swoim regionie jako o małej ojczyźnie

• podaje genezę symboli lokalnych

• wyjaśnia, skąd się wzięły herby • podaje nazwę najbliższego

muzeum regionalnego

• opowiada o swoim regionie jako o małej ojczyźnie

• odszukuje w różnych źródłach i przedstawia informacje dotyczące swojej miejscowości/regionu

• podaje przykłady gwar i wskazuje na mapie obszary, z których pochodzą

• podaje genezę symboli lokalnych

• wyjaśnia, skąd się wzięły herby • wymienia, jakie obyczaje

i tradycje składają się na folklor (twórczość artystyczna, baśnie, legendy, przysłowia, rzeźbiarstwo, muzyka, tańce, potrawy regionalne)

9. Polska – moja ojczyzna 1. Ojczyzna jest wspólna. 2. Tam, gdzie żyjemy i gdzie

mieszkamy. 3. Stolica Polski. 4. Nasze najważniejsze

symbole. 5. Hymn narodowy.

• wskazuje na mapie i wymienia sąsiadów Polski

• wymienia polskie symbole narodowe

• wymienia polskie święta narodowe

• wyjaśnia pojęcie ojczyzny • wymienia co najmniej trzy

mniejszości narodowe zamieszkujące Polskę

• wyjaśnia, co oznacza, że język polski jest naszym językiem urzędowym

• wymienia polskie święta narodowe, podaje ich daty

• wykonuje hymn Polski • podaje imię i nazwisko autora

• wyjaśnia pochodzenie polskich symboli narodowych

• wymienia mniejszości narodowe zamieszkujące Polskę

• wyjaśnia, na czym polega stołeczny charakter Warszawy

• wyjaśnia, dlaczego w wielu miejscowościach znajduje się ulica Warszawska

• wymienia dawne stolice Polski (Gniezno, Kraków)

6




uczeń:


uczeń:


uczeń: słów Mazurka Dąbrowskiego

• wyjaśnia, że autor melodii nie jest znany

• wymienia mniejszości narodowe zamieszkujące Polskę

• podaje, gdzie znajdują się siedziby polskiego parlamentu i prezydenta

10. Jak żyli nasi pra-przodkowie – my śliwi i rolnicy 1. Nasi praprzodkowie. 2. Jak żyli? Co robili? 3. Od koczownika do rolnika, no

i co z tego wynika.

• wymienia zwierzęta udomowione przez człowieka

• wymienia pierwsze narzędzia używane przez człowieka

• podaje przykłady narzędzi wytwarzanych przez ludzi pierwotnych

• wyjaśnia, w jaki sposób odkrycie uprawy zboża zmieniło sposób życia ludzi pierwotnych

• wyjaśnia, do czego służyły żarna

• wymienia produkty, które stanowiły pożywienie człowieka pierwotnego, wyjaśnia, w jaki sposób człowiek je zdobywał

• przedstawia zajęcia ludzi pierwotnych

• wyjaśnia łacińskie określenie homo sapiens

• wyjaśnia, na czym polegało epokowe wydarzenie, jakim było opanowanie przez człowieka ognia

• wyjaśnia, w jaki sposób człowiek wykorzystywał mięso, skórę i kości zabitych zwierząt

• opowiada, jak przebiegała ewolucja człowieka, jak zmieniała się jego postawa i mózg

11. Biskupin – pradawna osada nad jeziorem 1. O tym, że każdy, kto umie

patrzeć, może być odkrywcą. 2. Życie w grodzie nad jeziorem. 3. Co się stało z Biskupinem?

• opisuje na podstawie ilustracji wygląd osady w Biskupinie

• wymienia co najmniej trzy informacje o Biskupinie

• wskazuje Biskupin na mapie historycznej

• wyjaśnia, czym się zajmowali mieszkańcy Biskupina

• opisuje wygląd osady w Biskupinie

• przedstawia okoliczności odkrycia osady w Biskupinie

• określa epokę historyczną, w której żyli mieszkańcy Biskupina

• umieszcza na osi czasu wiek, w którym powstała osada w Biskupinie

• samodzielnie formułuje wypowiedź ustną na temat życia ludzi w Biskupinie

• porównuje życie mieszkańców Biskupina i życie ludzi pierwotnych – wskazuje podobieństwa i różnice

12. Legendy i historia, czyli opowie ści o po-cz ątkach państwa polskiego 1. Wśród pradawnych opowieści. 2. Legenda o Lechu, Czechu

i Rusie. 3. Legenda o złym księciu

• wymienia najstarszych kronikarzy – Galla Anonima, Wincentego Kadłubka i Jana Długosza

• wymienia legendy: o Lechu, Czechu i Rusie, o Popielu, o Piaście, o księciu Kraku i smoku wawelskim

• wyjaśnia pojęcie legendy • opowiada legendy o Lechu,

Czechu i Rusie, o Popielu, o Piaście, o księciu Kraku i smoku wawelskim

• wskazuje na mapie Gniezno i Kraków

• wyjaśnia różnicę pomiędzy opisywanymi w kronikach postaciami legendarnymi a historycznymi

• omawia funkcje legend dla budowania tożsamości narodu polskiego

• oddziela fakty historyczne od legend

• samodzielnie wypowiada się na temat, czy legendy mogą być dla nas źródłem historycznym

7




uczeń:


uczeń:


uczeń: Popielu.

4. Legenda o Piaście. 5. Legenda o księciu Kraku

i smoku wawelskim. 13. Mieszkańcy grodu i podgro-dzia 1. Jak powstawały grody? 2. Gród ośrodkiem władzy

książęcej. 3. Mieszkańcy podgrodzia.

• opisuje na podstawie ilustracji wygląd grodu i podgrodzia

• wskazuje na osi chronologicznej czas, kiedy na ziemiach polskich budowano grody obronne

• wyjaśnia pojęcia: gród, podgrodzie, plemię

• opisuje, w jaki sposób wybierano miejsce do budowy grodu i jak zabezpieczano go przed wrogami

• wymienia mieszkańców grodu i podgrodzia

• wskazuje na osi chronologicznej czas, kiedy na ziemiach polskich budowano grody obronne

• wymienia towary, którymi handlowano na targach odbywających się w podgrodziach

• wyjaśnia, w jaki sposób wybierano miejsce do budowy grodu i jak zabezpieczano go przed wrogami

• wyjaśnia, kim byli panowie grodowi i kasztelanowie

• wyjaśnia, jaką funkcję pełniły podgrodzia

• podaje przykłady nazw osad średniowiecznych specjalizujących się w określonym rzemiośle

• opowiada o życiu codziennym mieszkańców podgrodzia

• wymienia władcę, który zjednoczył część plemion zamieszkujących ziemie polskie

14. W średnio wiecznym zamku – siedzibie seniora 1. Budowa zamku. 2. W siedzibie seniora i w jej

pobliżu. 3. Od giermka do rycerza. 4. Rycerskie życie. 5. Rycerskie losy.

• opisuje na podstawie ilustracji wygląd średniowiecznego zamku

• opowiada, kto mieszkał w zamku i jak wyglądało życie codzienne mieszkańców zamku i podzamcza

• opisuje na podstawie ilustracji wygląd rycerskiej zbroi

• wyjaśnia, z jakiego materiału budowano zamki średniowieczne

• wymienia czynniki, które decydowały o wyborze miejsca, w którym budowano zamek

• wyjaśnia pojęcia: fosa, podzamcze, senior, trubadur, paź, giermek,

• porównuje gród i zamek – wskazuje

podobieństwa i różnice • wyjaśnia, kto mógł zostać

rycerzem

• omawia funkcję herbu rycerskiego

• opisuje przebieg turnieju rycerskiego

• wymienia zadania giermka • wyjaśnia, co oznacza, że

zamek był budowlą obronną i wymienia elementy obronne zamku (wieże, mury, baszty, fosę)

• opisuje przebieg pasowania na rycerza

• wyjaśnia, na czym polegała działalność dyplomatyczna Zawiszy Czarnego

• omawia funkcję herbu rycerskiego

8




uczeń:


uczeń:


uczeń: • wymienia cechy charakteru,

jakimi powinien odznaczać się rycerz

• opowiada o Zawiszy Czarnym

15. Życie mieszka ńców wsi 1. W rytmie pór roku. 2. W chłopskiej chałupie. 3. Powinności wobec możnego

pana.

• wymienia narzędzia stosowane w średniowiecznej wsi – cep, radło, żarna

• wymienia rośliny uprawiane na wsi – zboże, rośliny strączkowe: bób, fasola, groch

• wymienia zwierzęta hodowane na wsi: bydło, kozy, owce, świnie

• opisuje na podstawie ilustracji wygląd wsi średniowiecznej

• opowiada, jak wyglądało życie codzienne na wsi średniowiecznej

• wymienia zajęcia chłopów • wyjaśnia, do kogo należała

ziemia uprawiana przez średniowiecznych chłopów

• wymienia powinności chłopów wobec możnego pana i wobec Kościoła

• wyjaśnia pojęcia: danina, post, dziesięcina

• porównuje życie na wsi współcześnie i w średniowieczu – wskazuje podobieństwa i różnice

16. W słu żbie Bogu i ludziom 1. Księża i zakonnicy. 2. Święty Franciszek – przyjaciel

ludzi i zwierząt. 3. Życie codzienne

w średniowiecznym klasztorze.

4. W pracowni średniowiecznego kronikarza.

• wymienia główne zakony średniowiecza (benedyktyni, cystersi, franciszkanie, dominikanie)

• opisuje na podstawie ilustracji wygląd średnio-wiecznego klasztoru

• wyjaśnia pojęcia: reguła zakonna, kaznodzieja, zakon, klasztor, pergamin, inicjał, miniatura

• opowiada o kopiowaniu i pisaniu ksiąg w średniowieczu

• wyjaśnia, dlaczego średniowieczne księgi były bardzo drogie

• opisuje postać św. Franciszka • opowiada o głoszonej przez nie

niego nauce • omawia życie codzienne średniowiecznych zakonników

• wyjaśnia, dlaczego duchowni często byli doradcami, sekretarzami i wysłannikami dyplomatycznymi na dworach monarchów

• wyjaśnia genezę jasełek i przedstawień pasyjnych – opowiada, że wprowadzili je w Kościele katolickim franciszkanie

• samodzielnie formułuje wypowiedź ustną na temat życia codziennego w zakonach średniowiecznych

• stosuje pojęcia: reguła zakonna, kaznodzieja, zakon, klasztor, pergamin, inicjał

17. Średniowieczne ko ścioły i katedry 1. Budowle o grubych murach

i małych oknach. 2. Strzeliste katedry. 3. Miejsca święte i pielgrzymki. 4. Co kryją podziemia średniowiecznych kościołów?

• odróżnia na ilustracjach style architektury średniowiecznej – styl romański i gotycki

• na podstawie ilustracji omawia wygląd katedry romańskiej i katedry gotyckiej

• wymienia co najmniej trzy różnice pomiędzy architekturą romańską a gotycką

• wyjaśnia, dlaczego ludzie w średniowieczu odbywali pielgrzymki do miejsc świętych

• wskazuje na ilustracji: sklepienie krzyżowe, witraż, rozetę, portal

• wyjaśnia pojęcia: fundator, krypta, relikwie

• wyjaśnia, z czego wynikała pobożność ludzi średniowiecza

• opisuje, co znajduje się w krypcie św. Leonarda w podziemiach katedry

9




uczeń:


uczeń:


uczeń: wawelskiej

18. W średnio wiecznym mieście 1. Od osady do miasta. 2. Wśród ulic średniowiecznego

miasta. 3. Kto posiadał miasto, a kto nim

zarządzał? 4. Kupcy i rzemieślnicy. 5. Od zamożnego kupca do

wędrownego grajka. 6. Życie w średniowiecznym

mieście.

• na podstawie ilustracji omawia wygląd średniowiecznego miasta

• podaje przykłady budynków miejskich (kamienice, ratusz, kościół parafialny)

• wyjaśnia, do czego służył pręgierz

• opowiada, jak wyglądało życie codzienne w średniowiecznym mieście

• wyjaśnia pochodzenie miast z dawnych podgrodzi

• wymienia zajęcia rzemieślników mieszkających w mieście średniowiecznym

• wyjaśnia, kto był właścicielem średniowiecznych miast

• omawia zróżnicowanie mieszkańców średniowiecznego miasta

• wyjaśnia pojęcia: cech, burmistrz, rajca, rada miejska, pospólstwo, plebs, patrycjat

• wyjaśnia, kto nadawał miastom prawa miejskie

• wyjaśnia pochodzenie miast z dawnych podgrodzi

• omawia zajęcia rzemieślników mieszkających w mieście średniowiecznym

• podaje przykłady nazw ulic, które wywodzą się od mieszkających tam rzemieślników

19. W pracowni mistrza Stwosza 1. Z Norymbergi do Krakowa. 2. W warsztacie rzeźbiarza. 3. Niezwykły ołtarz kościoła

Mariackiego.

• wyjaśnia, kim był Wit Stwosz • na podstawie ilustracji opisuje

wygląd ołtarza Wita Stwosza

• opowiada, jak powstawał ołtarz mariacki

• umieszcza na linii chronologicznej wiek XV i daty panowania Kazimierza Jagiellończyka

• wyjaśnia pojęcia: detal, pracownia, rzemieślnik, artysta

• opowiada, jak powstawał ołtarz Wita Stwosza

• wyjaśnia, kto był jego fundatorem

• opisuje własnymi słowami fragment książki: Historia żółtej ciżemki przedstawiony w podręczniku

20. Dzieło mistrza Długosza 1. Zamiłowanie do wiedzy. 2. W służbie królowi. 3. Jan Długosz – wychowawca

synów królewskich. 4. Pierwszy polski historyk.

• wyjaśnia, kim był Jan Długosz i czym się zajmował

• wymienia co najmniej dwóch synów Kazimierza Jagiellończyka, późniejszych królów Polski

• wyjaśnia pojęcia: historyk, kronikarz dziejopis, dyplomata, wychowawca

• umieszcza na osi czasu wiek, w którym żył Jan Długosz

• opisuje sposób wychowania na dworze królewskim

• wyjaśnia, na czym polegała działalność dyplomatyczna Jana Długosza

• wyjaśnia, dlaczego Jan Długosz uznawany jest za pierwszego polskiego historyka

21. Mikołaj Kopernik – ten, który poruszył Ziemi ę 1. Uczony ksiądz Kopernik. 2. Zarządca dóbr kościelnych

i obrońca zamków. 3. Kopernik i jego wielkie

odkrycie.

• wyjaśnia, kim był Mikołaj Kopernik i jakimi dziedzinami nauki się zajmował

• wymienia dziedziny nauki, którymi zajmował się Mikołaj Kopernik

• wymienia miasta, szkoły i uniwersytety, w których uczył się i studiował Mikołaj Kopernik

• wyjaśnia pojęcia: uczony, astronom, astronomia, Układ

• wyjaśnia powiedzenie: „Wstrzymał Słońce, ruszył Ziemię”

• opisuje znaczenie Akademii Krakowskiej dla rozwoju polskiej nauki

• wyjaśnia i podkreśla znaczenie odkrycia Mikołaja Kopernika dla rozwoju nauki

10




uczeń:


uczeń:


uczeń: Słoneczny, odkrycie naukowe

22. W szlacheckim dworze i w pałacu magnackim 1. Od rycerza do szlachcica. 2. W szlacheckim dworze. 3. W folwarku szlacheckim. 4. Od szlachcica do magnata. 5. W siedzibie magnata. 6. W chłopskiej zagrodzie.

• na podstawie ilustracji porównuje strój szlachecki i magnacki

• na podstawie ilustracji porównuje wygląd dworu szlacheckiego i pałacu magnackiego

• zaznacza na osi chronologicznej wieki: XVI i XVII

• wyjaśnia pojęcia: przywileje, pospolite ruszenie, szlachta, czeladź, magnateria

• wyjaśnia, jakie obowiązki i przywileje miała szlachta

• wymienia, kto pracował w gospodarstwach należących do szlachty

• wyjaśnia, czym szlachta wyróżniała się spośród innych stanów

• wyjaśnia, czym różniła się magnateria od szlachty

• opowiada, jak wyglądało życie codzienne w folwarku szlacheckim

• formułuje wypowiedź ustną na temat różnorodności stanu szlacheckiego

• omawia znacznie magnaterii w życiu politycznym i kulturalnym Rzeczypospolitej

23. W Łazienkach Królewskich 1. W kręgu nauki i sztuki. 2. W komnatach

i apartamentach królewskich. 3. Szkoła dla patriotów. 4. Pierwsze ministerstwo

oświaty. 5. Miasto z obrazów.

• na podstawie ilustracji omawia wygląd Łazienek Królewskich

• wymienia postacie Ignacego Krasickiego, Bernarda Bellotta, Grzegorza Piramowicza

• wymienia zasługi króla Stanisława Augusta Poniatowskiego dla rozwoju kultury i nauki polskiej

• wyjaśnia, czym były obiady czwartkowe i kto był na nie zapraszany

• wyjaśnia, kim byli Ignacy Krasicki, Grzegorz Piramowicz, Bernardo Bellotto, zwany Canalettem

• umieszcza na osi czasu wiek XVIII i jego drugą połowę – czas panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego

• wyjaśnia znaczenie założenia Szkoły Rycerskiej dla rozwoju szkolnictwa w Polsce

• wyjaśnia znaczenie powołania Komisji Edukacji Narodowej dla rozwoju szkolnictwa w Polsce

• opowiada, jak wyglądało życie codzienne w osiemnastowiecznej Warszawie

• wymienia postacie Ignacego Krasickiego, Grzegorza Piramowicza, Bernarda Bellotta oraz opisuje ich dokonania

• opowiada o rozwoju kultury polskiej w czasach panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego

24. Kolej ą w XIX wiek 1. Od lampy naftowej do żarówki.

2. Para, węgiel i żelazo 3. Parowóz Stephensona. 4. Zmieniają się miasta. 5. Powstają fabryki. 6. Zmienia się życie ludzi.

• na podstawie ilustracji opisuje wygląd i życie codzienne w dziewiętna-stowiecznym mieście

• wymienia wynalazki XIX wieku, jakich używamy do dzisiaj (np. żarówka, rower, aparat fotograficzny)

• podaje przykłady udogodnień miejskich wprowadzonych w XIX wieku

• wymienia wynalazki i osiągnięcia techniki XIX wieku

• opowiada, kim byli Ignacy Łukaszewicz, William Murdock, Tomasz Edison

• omawia, jak zmieniło się życie codzienne ludzi w XIX i na początku XX wieku

• porównuje życie ludzi w XIX wieku i we wcześniejszych epokach

• omawia znaczenie wynalezienia parowozu

• omawia genezę powstania fabryk i nowej klasy społecznej – robotników

• opisuje zmiany w sposobach podróżowania w XIX wieku

11

Załącznik nr 2

Wymagania na poszczególne stopnie szkolne z histori i i społecze ństwa w klasie 5

Zagadnienia Wymagania

na ocen ę dopuszczaj ącą; uczeń:


uczeń:


uczeń:

Wymagania na ocen ę bardzo dobr ą;

uczeń:

1. CZAS W HISTORII.

wyjaśnia, do czego służy oś czasu wymienia epoki historyczne rozumie, co oznacza pojęcie

chronologia wyjaśnia pojęcia: tysiąclecie, wiek,

półwiecze

umieszcza daty na osi czasu w kolejności chronologicznej

wyjaśnia skróty p.n.e., n.e. określa wiek danego wydarzenia wymienia epoki historyczne

w kolejności chronologicznej oblicza czas, jaki upłynął między

wydarzeniami

określa wiek wydarzeń historycznych i połowę wieku

wymienia wydarzenie, jakie zostało uznane za początek naszej ery

zna daty graniczne epok historycznych, wie, co się wtedy wydarzyło

wyjaśnia, czym są fakty historyczne

podaje definicję chronologii

charakteryzuje epoki historyczne bezbłędnie umieszcza daty na osi

chronologicznej i określa, czy jest to pierwsza, czy druga połowa wieku

2. NAD EUFRATEM I TYGRYSEM.

wskazuje na mapie Mezopotamię na podstawie ilustracji omawia

wygląd bramy Isztar wyjaśnia, czym było pismo klinowe wymienia co najmniej jeden

wynalazek Sumerów wie, kim był Hammurabi

wskazuje na mapie Tygrys i Eufrat krótko omawia znaczenie kanałów

nawadniających dla rozwoju rolnictwa w Mezopotamii

wie, kim byli Sumerowie na podstawie ilustracji opisuje

wygląd zigguratu wymienia wynalazki Sumerów zna zasadę kodeksu Hammurabiego

„oko za oko, ząb za ząb”

wyjaśnia pojęcie cywilizacja omawia życie codzienne i zajęcia

Sumerów opowiada, jak wyglądały miasta

w Mezopotamii wyjaśnia pochodzenie nazwy

Babilonia omawia wygląd babilońskich świątyń i religijność Sumerów

wskazuje na osi czasu datę wynalezienia pisma

charakteryzuje położenie geograficzne Mezopotamii z uwzględnieniem wpływu środowiska na życie ludzi

omawia znaczenie wynalezienia koła i pisma dla rozwoju człowieka

wymienia nauki, które rozwinęły się w Babilonii

wyjaśnia, dlaczego Mezopotamia uważana jest za obszar, w którym narodziła się pierwsza cywilizacja

wskazuje obszar Mezopotamii na

12




uczeń:


uczeń:


uczeń:

mapie

3. W EGIPCIE FARAONÓW.

wskazuje na mapie Egipt i Nil wyjaśnia, kim był faraon na podstawie ilustracji omawia

wygląd piramidy podaje kilka informacji na temat

pozycji kapłanów w państwie egipskim

wyjaśnia pojęcia: faraon, piramida, papirus, mumia

wymienia imiona kilku egipskich bogów

opowiada, jak wyglądało życie codzienne w starożytnym Egipcie

wyjaśnia, dlaczego Egipcjanie mumifikowali ciała zmarłych

omawia, czym zajmowali się w Egipcie urzędnicy i pisarze

na podstawie ilustracji omawia symbole władzy faraona

wyjaśnia, dlaczego Egipt nazywano darem Nilu

charakteryzuje podział społeczeństwa egipskiego

omawia pracę egipskich rolników wyjaśnia, jak produkowano papirus omawia religijność starożytnych

Egipcjan charakteryzuje zakres władzy

faraona

charakteryzuje życie codzienne w starożytnym Egipcie

omawia znaczenie odkrycia grobu Tutenchamona dla poznania kultury starożytnego Egiptu

wyjaśnia, na czym polegał hierarchiczny podział społeczeństwa egipskiego

4. PALESTYNA I JEJ MIESZKAŃCY.

pokazuje na mapie Palestynę i wyjaśnia, dlaczego została nazwana Ziemią Obiecaną

wie, kim byli Abraham, Mojżesz, Dawid, Goliat i Salomon

na podstawie ilustracji omawia wygląd świątyni Salomona

pokazuje na mapie drogę Abrahama z Ur do Kanaan

streszcza opowieść o walce Dawida z Goliatem

wyjaśnia, skąd Izraelici otrzymali Dziesięcioro Przykazań

wie, czym była Arka Przymierza

charakteryzuje położenie geograficzne Palestyny

wyjaśnia, dlaczego Izraelici trafili do Egiptu

omawia znaczenie Dziesięciorga Przykazań

wie, kim byli Filistyni i jaką rolę

porównuje religię Izraelitów do wierzeń starożytnych Egipcjan i Sumerów

omawia symbolikę Świątyni Jerozolimskiej

wyjaśnia znaczenie powiedzenia „walka Dawida z Goliatem”

13




uczeń:


uczeń:


uczeń:

wyjaśnia pojęcia: Biblia, Stary Testament, Arka Przymierza, Tora

odegrali w historii Izraela

wie, czym jest Ściana Płaczu

5. OD OBRAZKÓW DO LITER.

.

własnymi słowami wyjaśnia, czym jest pismo

wymienia co najmniej dwa rodzaje dawnego pisma

podaje przykłady materiałów piśmienniczych

podaje przykłady pisma obrazkowego i przykłady pisma alfabetycznego

wie, kto wynalazł najstarszy alfabet wymienia najstarsze materiały

piśmiennicze wyjaśnia pojęcia: pergamin, papirus

podaje definicję pojęcia pismo krótko charakteryzuje różne

rodzaje pisma omawia znaczenie pisma dla

rozwoju ludzkości porównuje pismo obrazkowe

z pismami fonetycznymi potrafi dopasować rodzaj materiału

pisarskiego do rodzaju pisma

przedstawia ewolucję pisma – od pisma rysunkowego do alfabetycznego

ocenia, który rodzaj pisma wywarł największy wpływ na rozwój ludzkości

potrafi dopasować rodzaj materiału pisarskiego do rodzaju pisma – wyjaśnia, dlaczego właśnie taki rodzaj materiału pisarskiego był używany

6. W OJCZYŹNIE STAROŻYTNYCH GREKÓW.

wskazuje na mapie Grecję na podstawie rysunku omawia życie codzienne w greckiej polis

wie, co oznacza pojęcie Hellada i Hellenowie

własnymi słowami wyjaśnia pojęcie demokracja

na podstawie ilustracji omawia budowę greckich statków handlowych

wie, jak funkcjonowała demokracja ateńska

wyjaśnia pojęcie agora wyjaśnia pojęcia: barbarzyńca,

kolonie, polis

omawia położenie geograficzne i warunki naturalne Grecji

wyjaśnia, kto w greckim polis mógł zostać obywatelem

opisuje funkcje greckiej agory opisuje życie codzienne greckiej

rodziny na podstawie materiału

ikonograficznego opisuje grecki dom

omawia przyczyny i skutki kolonizacji greckiej

wie, czym zajmowała się rada pięciuset

14




uczeń:


uczeń:


uczeń:

7. ATENY I SPARTA. .

wskazuje na mapie Ateny i Spartę wyjaśnia, jak funkcjonowała

demokracja ateńska wyjaśnia, co oznacza, że Sparta

była państwem żołnierzy wie, z kim Grecy toczyli wojny

w V w. p.n.e.

wyjaśnia, do czego służyły ostrakony krótko omawia najważniejsze cechy

demokracji ateńskiej wie, kim byli: Perykles, Miltiades,

Leonidas i Kserkses, na podstawie ilustracji opisuje

uzbrojenie hoplity krótko omawia przebieg i wynik

wojen grecko-perskich

przedstawia w kolejności chronologicznej najważniejsze bitwy wojen grecko-perskich

charakteryzuje ustrój Sparty wyjaśnia, kim byli Persowie

i dlaczego ruszyli z wyprawą przeciwko państwom greckim

wyjaśnia, na czym polegało spartańskie wychowanie

porównuje ustrój Aten i Sparty, wskazuje zalety i wady każdego z nich

przedstawia na mapie i szczegółowo omawia przebieg wojen grecko-perskich

8. KULTURA GREKÓW.

wymienia co najmniej jednego z wielkich greckich filozofów

wie, w którym wieku p.n.e. odbyły się pierwsze igrzyska starożytne

wymienia kilku greckich bogów opowiada co najmniej jeden mit wie, że Grecy byli twórcami teatru na podstawie ilustracji omawia

wygląd teatru greckiego

krótko omawia przebieg starożytnych igrzysk

wymienia cechy charakterystyczne religijności starożytnych Greków

wie, kim byli Herodot, Sokrates, Platon i Arystoteles

wyjaśnia pojęcia: filozofia, olimpiada, igrzyska, mit, ambrozja, teatr, Olimp, bogowie olimpijscy, heros, teatr grecki

wyjaśnia, skąd się wzięła filozofia omawia poglądy Platona

i Arystotelesa na temat dobra przedstawia przebieg starożytnych

igrzysk opowiada mity o Heraklesie

i Odyseuszu wyjaśnia, dlaczego Herodota

nazywamy ojcem historii wymienia greckich bogów

i dziedziny, jakimi się opiekowali

porównuje igrzyska starożytne do igrzysk nowożytnych, wskazuje cechy wspólne i różnice

porównuje teatr grecki do teatru współczesnego

łączy pochodzenie igrzysk z obchodami świąt na cześć Zeusa, a korzenie teatru z uroczystościami na cześć Dionizosa

15




uczeń:


uczeń:


uczeń:

9. ARCHITEKCI I RZEŹBIARZE.

na podstawie ilustracji omawia wygląd Akropolu

wymienia co najmniej jedną cechę charakterystyczną greckich rzeźb i posągów

odróżnia styl czarnofigurowy od czerwonofigurowego

umieszcza na osi chronologicznej V w. p.n.e. – okres rozkwitu kultury greckiej

wymienia porządki architektoniczne greckich kolumn

wie, komu była poświęcona największa świątynia ateńskiego Akropolu

opowiada, jak wyglądał Partenon wie, kim był Fidiasz

wymienia cechy charakterystyczne greckiej architektury

opowiada, jak Grecy rzeźbili i ozdabiali rzeźby i posągi

charakteryzuje styl czarnofigurowy i czerwonofigurowy greckiego malarstwa wazowego

wyjaśnia, na czym polegał wpływ kultury greckiej na inne regiony Morza Śródziemnego i Morza Czarnego

samodzielnie zastanawia się, jakim źródłem historycznym są dla nas dzieła sztuki

10. W STAROŻYTNYM RZYMIE.

wskazuje na mapie Półwysep Apeniński

wskazuje na osi chronologicznej wiek, w którym założono Rzym

na podstawie ilustracji opisuje wygląd rzymskiej ulicy

opowiada co najmniej jedną legendę związaną z założeniem Rzymu

własnymi słowami wyjaśnia pojęcie republika

wie, że językiem Rzymian była łacina

podaje datę założenia Rzymu wyjaśnia pojęcie Imperium Rzymskie wymienia uprawnienia zgromadzenia

ludowego, senatu, trybunów ludowych i konsulów

opowiada legendy o założeniu Rzymu

wie, kto mógł zostać senatorem wyjaśnia, dlaczego wilczyca jest

symbolem Rzymu podaje pochodzenie słowa republika wyjaśnia pojęcia: termy, akwedukty

omawia położenie i warunki geograficzne Rzymu

wymienia przyczyny rozwoju Rzymu

opowiada o rzymskim senacie wyjaśnia, w jakich okolicznościach

Rzym stał się republiką na osi chronologicznej umieszcza

daty założenia Rzymu i wpro-wadzenia republiki

porównuje opowieści o założeniu Rzymu z ustaleniami historyków

na podstawie planu omawia rozwój terytorialny Rzymu

porównuje ustrój republikańskiego Rzymu z demokracją ateńską – wskazuje podobieństwa i różnice

16




uczeń:


uczeń:


uczeń:

11. RZYM CESARSTWEM.

na podstawie ilustracji omawia strój i uzbrojenie rzymskiego legionisty

wie, kim byli Hannibal, Juliusz Cezar i Oktawian August

umieszcza na osi chronologicznej I wiek p.n.e.

własnymi słowami wyjaśnia pojęcia: cesarstwo, legion, legionista

wymienia przyczyny podbojów Rzymian

wskazuje na mapie Kartaginę i Galię wyjaśnia pojęcia: dyktator, cezar,

centurion, legat omawia sposób dojścia Cezara do

władzy wyjaśnia, czym były prowincje

rzymskie i jaka była rola namiestników

wyjaśnia, skąd pochodzi słowo cesarz

wskazuje na mapie największy zasięg Imperium Rzymskiego

wyjaśnia różnicę między republiką a cesarstwem

charakteryzuje sposób walki Galów

wie, w jakich okolicznościach wznoszono łuki tryumfalne

krótko omawia wojny Rzymu z Kartaginą

omawia władzę cesarzy, wymienia ich prerogatywy

wyjaśnia, dlaczego wodzowie rzymskich legionów z czasem sięgali po władzę

wymienia państwa starożytne, które zostały podbite przez Rzym

12. KULTURA RZYMIAN.

wymienia prawo rzymskie jako podstawę współczesnego prawa

wymienia największe osiągnięcia Rzymian: drogi, akwedukty i mosty

na podstawie ilustracji omawia wygląd rzymskiej ulicy

wie, czym był Panteon opisuje Forum Romanum jako

centrum życia starożytnego Rzymu

na podstawie informacji opisuje sposób budowania rzymskich dróg

podaje przykłady zasad rzymskiego prawa, stosowanych do dziś

opisuje sposób budowania rzymskich dróg

wskazuje przykłady naśladowania przez Rzymian architektury greckiej

wyjaśnia powiedzenie „wszystkie drogi prowadzą do Rzymu”

podaje przykłady rzymskich budowli, które możemy oglądać także dzisiaj

wyjaśnia, dlaczego dla starożytnych Rzymian ważne było budowanie dróg

17




uczeń:


uczeń:


uczeń:

13. SPOŁECZEŃSTWO RZYMSKIE.

.

na podstawie ilustracji omawia wygląd domu bogatego Rzymianina

wymienia kilku rzymskich bogów wie, kim byli gladiatorzy wymienia przykładowe rozrywki

Rzymian wyjaśnia pojęcie niewolnik

wyjaśnia, jaką pozycję miała rodzina w społeczeństwie rzymskim

wyjaśnia, jacy bogowie tworzyli Trójcę Kapitolińską

omawia wygląd i przeznaczenie Panteonu

wie, co się odbywało w Koloseum i w Cyrku Wielkim

wyjaśnia pojęcia: igrzyska, amfiteatr

omawia religię Rzymian charakteryzuje ulubione rozrywki

Rzymian – wyścigi rydwanów i walki gladiatorów

wie, w jaki sposób zdobywano niewolników w Imperium Rzymskim

porównuje religię Rzymian i Greków, wskazuje podobieństwa i różnice

wskazuje, czym różniły się igrzyska greckie od igrzysk rzymskich

porównuje pozycję ludzi wolnych i niewolników w cesarstwie rzymskim

14. CHRZEŚCIJANIE.

wskazuje na osi czasu I w. n.e. wskazuje na mapie Palestynę wie, kim był Jezus z Nazaretu wie, że narodziny Jezusa uznano

za początek naszej ery (n.e.) wyjaśnia pojęcia: apostoł, Ewangelia,

wymienia symbole pierwszych chrześcijan

wyjaśnia, kogo nazywamy chrześcijanami

umieszcza na osi chronologicznej wiek, w którym chrześcijanie mogli wyznawać swoją religię bez narażenia się na prześladowania

wyjaśnia pojęcia: Dobra Nowina, przypowieść, tolerancja, Mesjasz

omawia symbolikę chrześcijańską wyjaśnia, dlaczego pierwsi

chrześcijanie modlili się w katakumbach

podaje przyczyny i przebieg prześladowań chrześcijan w Rzymie

krótko omawia działalność apostołów Piotra i Pawła z Tarsu

wskazuje na mapie kraje, w których apostołowie głosili naukę Jezusa

charakteryzuje nauczanie Jezusa

15. UPADEK IMPERIUM RZYMSKIEGO.

wskazuje na osi chronologicznej V w. n.e.

wyjaśnia pojęcie barbarzyńca wskazuje na mapie Rzym

i Konstantynopol wymienia plemiona Wandalów

i Hunów

wymienia przyczyny słabości cesarstwa rzymskiego

wskazuje na mapie kierunki podbojów Hunów i Wandalów

podaje współczesne znaczenia słów wandal i barbarzyńca

podaje daty podziału cesarstwa na wschodnie i zachodnie oraz datę upadku cesarstwa zachodniego

omawia dziedzictwo cywilizacji rzymskiej

wyjaśnia, na czym polegała przewaga militarna plemion barbarzyńskich nad Rzymianami

18




uczeń:


uczeń:


uczeń:

16. W PAŃSTWIE KAROLA WIELKIEGO.

wskazuje na mapie państwo Karola Wielkiego

wyjaśnia pojęcie koronacja na podstawie ilustracji omawia

sposób kopiowania ksiąg w średniowieczu

wie, że językiem urzędowym w państwie Karola Wielkiego była łacina

wymienia państwa, jakie powstały po podziale królestwa Karola Wielkiego na trzy części

podaje datę koronacji Karola Wielkiego na cesarza i określa, który to jest wiek

podaje nazwę plemienia, którego władcą był Karol Wielki

podaje przykłady wspierania nauki przez Karola Wielkiego

krótko omawia wygląd pałacu w Akwizgranie – wyjaśnia pojęcie arkady

wie, kim byli Słowianie i Germanie wyjaśnia, kogo kształciła szkoła

pałacowa w Akwizgranie i na czym polegała karolińska reforma pisma łacińskiego

wymienia działania cesarza, które doprowadziły do rozwoju kultury i architektury

wymienia zasługi Karola Wielkiego dla rozwoju średniowiecznej Europy

omawia rozwój terytorialny państwa Karola Wielkiego

wymienia wzorce, jakie czerpali władcy państw średniowiecznych z państwa Karola Wielkiego

17. POCZĄTKI PAŃSTWA POLSKIEGO.

wskazuje na mapie tereny zamieszkiwane przez Polan i Wiślan

określa wiek, w którym panował Mieszko I

na podstawie ilustracji opisuje wygląd grodu

wie, co wydarzyło się w 966 roku wymienia państwo, z którym

Mieszko I prowadził zwycięskie wojny

wskazuje na mapie najważniejsze grody Polan i Wiślan

omawia okoliczności przyjęcia chrztu przez Mieszka I

wie, kim była Dobrawa opisuje znaczenie i zadania drużyny

książęcej wyjaśnia pojęcia: plemię, ród,

książę, Piastowie, chrzest, gród obronny, drużyna, danina

zna datę 972 i wie, co się wtedy wydarzyło

na podstawie mapy omawia rozwój terytorialny państwa Mieszka

wymienia przyczyny przyjęcia chrztu przez księcia Polan

omawia znaczenie przyjęcia chrztu przez Mieszka I

porównuje wierzenia Słowian do religii chrześcijańskiej

wyjaśnia, dlaczego chrześcijaństwo przyszło do nas z Czech, a nie z cesarstwa niemieckiego

18. WYPRAWA ŚW. WOJCIECHA.

wie, kim był św. Wojciech i dokąd udał się z misją

wyjaśnia pojęcie poganin

wie, kto został następcą Mieszka I pokazuje na mapie tereny

zamieszkane przez Prusów

opisuje wyprawę biskupa Wojciecha do Prusów

wyjaśnia, dlaczego Bolesław

analizuje tekst źródłowy na podstawie przedstawień na

Drzwiach Gnieźnieńskich

19




uczeń:


uczeń:


uczeń:

wskazuje na mapie miejsce pochowania św. Wojciecha

wie, co przedstawiają Drzwi Gnieźnieńskie

krótko opowiada o wyprawie biskupa Wojciecha

wyjaśnia, dlaczego Drzwi Gnieźnieńskie są dziełem sztuki i źródłem historycznym

wyjaśnia, dlaczego Bolesław Chrobry sprowadził ciało Wojciecha do Gniezna

wyjaśnia pojęcia: chrześcijaństwo, biskup, misja, patron

umieszcza na osi czasu rok 997

Chrobry pomógł biskupowi zorganizować wyprawę chrystianizacyjną

opowiada żywot św. Wojciecha

19. BOLESŁAW CHROBRY – KSIĄŻĘ I KRÓL.

umieszcza na osi czasu rok zjazdu gnieźnieńskiego oraz rok koronacji Bolesława Chrobrego

wskazuje na mapie zasięg terytorialny państwa Bolesława Chrobrego

opowiada o zjeździe gnieźnieńskim

wymienia przyczyny i skutki zjazdu gnieźnieńskiego

wyjaśnia pojęcia: wojowie, wyprawa wojenna, koronacja

wie, co to jest Szczerbiec i skąd, według legendy, pochodzi jego nazwa

wie, kim był Otton III

omawia symbolikę włóczni św. Maurycego i diademu cesarskiego

wskazuje na mapie tereny podbite przez Bolesława Chrobrego na wschodzie

wyjaśnia, dlaczego Bolesław Chrobry jest uważany za dobrego władcę

omawia znaczenie koronacji Bolesława Chrobrego

20. NASTĘPCY BOLESŁAWA CHROBREGO.

wie, który władca podzielił państwo polskie na dzielnice

umieszcza na osi czasu rok 1138 wyjaśnia pojęcie dynastia wskazuje na mapie państwo

zakonu krzyżackiego podaje datę koronacji Władysława

Łokietka

podaje przyczyny podziału Polski na dzielnice

opisuje ekspansję Krzyżaków na Pomorzu i Kujawach

wymienia dzielnice zjednoczone przez Władysłwa Łokietka

wyjaśnia, czym była dzielnica senioralna

podaje skutki pozytywne i ne-gatywne sprowadzenia Krzyżaków do Polski

wie, jakie tereny stały się łupem Tatarów w XIII wieku

omawia rozwój gospodarczy ziem

wymienia synów Bolesława Krzywoustego i wskazuje na mapie dzielnice, jakimi rządzili

omawia skutki rozbicia dzielnicowego

szczegółowo omawia okoliczności sprowadzenia Krzyżaków do Polski

20




uczeń:


uczeń:


uczeń:

wymienia władcę, który zjednoczył państwo polskie

wskazuje na mapie Wielkopolskę i Małopolskę

polskich w czasach rozbicia dzielnicowego

21. KAZIMIERZ WIELKI – BUDOWNICZY MIAST

I ZAMKÓW.

wskazuje na osi chronologicznej wiek XIV

wskazuje na mapie państwo polskie za czasów Kazimierza Wielkiego

wyjaśnia pojęcie dyplomata wyjaśnia, kogo gościł Wierzynek

podaje lata panowania Kazimierza Wielkiego

wyjaśnia pojęcie przywilej wymienia państwa, z którymi

Kazimierz Wilki podpisał pokój wyjaśnia, dlaczego król Kazimierz

otrzymał przydomek Wielki

wyjaśnia, dlaczego Kazimierz Wielki wolał prowadzić działania dyplomatyczne, niż zbrojne

opisuje, jak zmienił się Kraków w czasach Kazimierza Wielkiego

wymienia gości Kazimierza Wielkiego na uczcie u Wierzynka

uzasadnia twierdzenie, że Kazimierz Wielki „zastał Polskę drewnianą, a zostawił murowaną”

wyjaśnia, jakie znaczenie dla państwa polskiego miała kodyfikacja prawa i wybicie wspólnej dla całego kraju monety

22. AKADEMIA W KRAKOWIE.

wymienia władcę, który założył Akademię w Krakowie

wyjaśnia pojęcia: uniwersytet, żak wymienia najsłynniejszych

absolwentów Akademii Krakowskiej

podaje datę założenia Akademii Krakowskiej

wymienia władców, którzy odnowili i unowocześnili Akademię Krakowską

wyjaśnia pojęcia: bakałarz, bursa, kolegium, rektor

wymienia nazwę najstarszego budynku Uniwersytetu Jagiellońskiego

wyjaśnia, kto mógł zostać żakiem, a kto profesorem na uniwersytecie

wyjaśnia, dlaczego Kazimierz Wielki założył Akademię Krakowską

wymienia przedmioty wykładane w Akademii Krakowskiej

opisuje życie codzienne krakowskiego żaka

wyjaśnia, jak były prowadzone zajęcia na uniwersytecie

omawia rolę, jaką odgrywał rektor na uniwersytecie

opisuje znaczenie panowania Kazimierza Wielkiego i Akademii Krakowskiej dla rozwoju polskiej nauki i sztuki

21




uczeń:


uczeń:


uczeń:

23. JADWIGA I JAGIEŁŁO – UNIA DWÓCH NARODÓW.

.

wskazuje na mapie Królestwo Polskie, Królestwo Węgierskie, Wielkie Księstwo Litewskie

wyjaśnia, jak to się stało, że Władysław Jagiełło został królem Polski

wymienia nazwę dynastii, której początek dał Władysław Jagiełło

wyjaśnia pojęcie unia personalna podaje datę 1385 i wie, co się wtedy

wydarzyło wymienia przyczyny i skutki

zawarcia unii polsko-litewskiej w Krewie

wyjaśnia, kim byli trubadurzy

charakteryzuje sytuację Litwy przed zawarciem unii z Polską

wyjaśnia, w jaki sposób król Władysław Jagiełło i królowa Jadwiga dbali o rozwój nauki i sztuki w Polsce

wyjaśnia, dlaczego Akademia Krakowska nosi nazwę Uniwersytet Jagielloński

opisuje średniowieczne rozrywki i zabawy

wyjaśnia, jaki wpływ miało możnowładztwo małopolskie na wybór męża dla Jadwigi

24. WOJNA Z ZAKONEM

KRZYŻACKIM.

na podstawie ilustracji opisuje wygląd zamku w Malborku

wskazuje na mapie Pomorze Gdańskie

podaje datę bitwy pod Grunwaldem, wie, czyim zwycięstwem się zakończyła

wymienia przyczyny i skutki wojny z zakonem krzyżackim

wyjaśnia, dlaczego zamek w Malborku był trudny do zdobycia

wymienia wojska walczące po stronie polsko- -litewskiej i walczące po stronie krzyżackiej

na podstawie ilustracji opisuje wygląd rycerzy średniowiecznych

wyjaśnia, dlaczego państwo krzyżackie było zagrożeniem dla Polski i Litwy

omawia kolejne etapy wojny przedstawia przebieg oblężenia

Malborka i jego skutki

omawia skutki bitwy pod Grunwaldem z punktu widzenia Krzyżaków, Polaków i Litwinów

22

Załącznik nr 3

Wymagania na poszczególne stopnie szkolne z histori i i społecze ństwa w klasie 6

Zagadnienia

Wymagania na ocen ę

dopuszczaj ącą Uczeń:

Wymagania na ocen ę dostateczn ą

Uczeń:

Wymagania na ocen ę dobr ą Uczeń:


Uczeń:

1. Powrót do kultury staro żytno ści

• na podstawie ilustracji omawia wygląd budowli renesansowej

• wskazuje na osi czasu XV i XVI w. • wskazuje na mapie Europy Włochy

i przy pomocy nauczyciela wskazuje miasta włoskie: Rzym, Florencję, Wenecję, Bolonię, Mediolan

• wymienia co najmniej jednego twórcę okresu odrodzenia

• wymienia Mikołaja Kopernika, jako przykład człowieka renesansu

• odpowiada na pytanie, dlaczego wynalazek druku był tak ważny dla ludzkości

• wyjaśnia pojęcia: nowożytność, humanista, odrodzenie, mecenas

• wymienia wybitnych przedstawicieli epoki odrodzenia – Leonarda da Vinci, Michała Anioła, Jana Gutenberga

• na podstawie ilustracji wskazuje nawiązania do starożytności w sztuce odrodzenia

• uzasadnia twierdzenie, że Włochy były kolebką renesansu

• krótko omawia znaczenie rozwoju gospodarczego miast włoskich dla rozwoju kultury i sztuki w okresie odrodzenia

• wymienia najważniejsze dzieła Michała Anioła i Leonarda da Vinci

• wie, jaka była pierwsza drukowana książka

• na podstawie ilustracji porównuje architekturę średniowiecza i odrodzenia

• omawia, w jaki sposób doszło do wynalezienia druku i jakie to miało znaczenie

• wyjaśnia zwroty „walczyć z wiatrakami” „nic, co ludzkie, nie jest mi obce” i podaje ich genezę

2. Wielcy żeglarze i odkrywcy

• wskazuje na mapie Amerykę Północną i Południową oraz Indie

• wie, kim był Krzysztof Kolumb i czego dokonał

• prawidłowo określa wiek, w którym Krzysztof Kolumb odkrył Amerykę

• wymienia nazwiska słynnych podróżników i żeglarzy: Krzysztofa Kolumba, Henryka Żeglarza, Bartolomeu Diaza, Vasco da Gamy i Ferdynanda Magellana

• wyjaśnia, jakiego lądu szukał Krzysztof Kolumb wyruszając w swoją podróż

• wymienia wynalazki, które ułatwiły żeglugę i przyczyniły się do wielkich odkryć geograficznych: astrolabium, karawela, kompas, busola

• wymienia kontynenty, które określano mianem Stary Świat i Nowy Świat

• wie, kto stał na czele pierwszej wyprawy dookoła świata

• wskazuje na mapie trasy wypraw wielkich podróżników: Krzysztofa Kolumba, Bartolomeu Diaza, Vasco da Gamy i Ferdynanda Magellana

• wymienia towary, jakie sprowadzano do Europy z Indii

• wyjaśnia pojęcia: karawela, astrolabium, busola, kompas

• porównuje wyobrażenie o świecie ludzi w średniowieczu i w epoce nowożytnej

• omawia znaczenie wyprawy Ferdynanda Magellana

• wymienia przyczyny odkryć geograficznych

23

Zagadnienia




Uczeń:



Uczeń:

3. Skutki wielkich odkry ć geograficznych

• wskazuje na mapie Amerykę Środkową i Amerykę Południową

• rozumie pojęcie kolonizacja • wyjaśnia, dlaczego Krzysztof Kolumb nazwał mieszkańców Ameryki

Indianami • wie, kim byli Aztekowie i Inkowie

• wyjaśnia pojęcia: konkwistador, kolonizacja

• wie, kim byli Ferdynand Cortez i Montezuma

• wymienia co najmniej dwa skutki odkryć geograficznych • wymienia towary sprowadzane

z Ameryki do Europy

• wymienia osiągnięcia Azteków i Inków • omawia przebieg wypraw

konkwistadorów • omawia skutki odkryć geograficznych

dla państw europejskich i ludów zamieszkujących

Amerykę prekolumbijską

• wskazuje na mapie tereny, które były zamieszkane przez Azteków i Inków

• charakteryzuje skutki odkryć geograficznych z uwzględnieniem zmian

demograficznych, ekonomicznych i kulturowych

4. Dwór Jagiellonów na Wawelu

• wymienia dwóch ostatnich królów z dynastii Jagiellonów: Zygmunta I Starego i Zygmunta II Augusta

• wie, kim była królowa Bona • prawidłowo umieszcza na osi czasu

wiek XVI • podaje datę zawarcia unii lubelskiej –

1569 r.

• wyjaśnia pojęcia: arrasy, arkady, krużganki

• wie, dlaczego wiek XVI nazywamy „złotym wiekiem kultury polskiej”

• zna daty hołdu pruskiego (1525 r.) i unii lubelskiej (1569 r.)

• wie, kim byli Jan Kochanowski i Mikołaj Kopernik

• wymienia cechy charakterystyczne architektury renesansowej

• krótko charakteryzuje ceremoniał dworski na dworze Jagiellonów

• omawia reformy gospodarcze przeprowadzone za panowania ostatnich Jagiellonów

• wskazuje na mapie Rzeczpospolitą Obojga Narodów w XVI w.

• charakteryzuje postać królowej Bony

• wymienia przykłady architektury renesansowej w Polsce

• wskazuje na mapie Koronę Królestwa Polskiego, Litwę i Rzeczpospolitą Obojga Narodów w XVI w.

5. W Rzeczypospolitej Obojga Narodów

• wymienia państwa, które wchodziły w skład Rzeczypospolitej Obojga Narodów

• wie, kto w Rzeczypospolitej miał prawo wyboru króla

• rozumie pojęcie wolna elekcja • wyjaśnia pojęcie bezkrólewie

• wie, kto był pierwszym królem elekcyjnym w Polsce

• wymienia najważniejsze zasady ustroju Rzeczypospolitej Obojga Narodów: wolność, zgoda i prawo

• podaje datę pierwszej wolnej elekcji – 1573 r.

• wyjaśnia, kto miał prawo wybierać króla

• wyjaśnia, co oznacza, że król rządzi dziedzicznie lub w wyniku elekcji

• charakteryzuje pierwszego króla elekcyjnego i wyjaśnia, dlaczego potajemnie opuścił Polskę

• opisuje przebieg sejmu elekcyjnego

• wyjaśnia, jaką rolę podczas bezkrólewia pełnił prymas

• wyjaśnia, co oznaczały zasady: wolności, zgody i prawa w ustroju Rzeczypospolitej Obojga Narodów

• wymienia zasady ustroju Rzeczypospolitej zapisane w artykułach henrykowskich

6. Kto razem z królem rządził pa ństwem

• wymienia trzy stany sejmujące: króla, senat i izbę poselską

• wie, jak wybierani byli posłowie na sejm walny

• wyjaśnia, z pomocą nauczyciela, na czym polegała demokracja szlachecka

• wyjaśnia pojęcia: przywileje szlacheckie, pospolite ruszenie, senat, izba poselska, sejmiki ziemskie, nietykalność osobista

• wie, czym się różniła magnateria od szlachty średniej i szlachty ubogiej

• wyjaśnia, w jakim celu były

• samodzielnie formułuje wypowiedź na temat praw i obowiązków szlachty

• omawia zróżnicowanie społeczne szlachty na przykładzie magnaterii, szlachty średniej i szlachty ubogiej

• wymienia decyzje, jakie podejmowano w czasie trwania sejmu walnego

• wyjaśnia, kto przewodniczył obradom senatu, a kto izby poselskiej

• wyjaśnia, kto mógł zostać senatorem, a kto posłem na sejm

• szczegółowo wymienia uprawnienia sejmu

24

Zagadnienia




Uczeń:



Uczeń:

zwoływane sejmiki ziemskie • podaje datę 1493 r. i wyjaśnia, dlaczego rok 1493 uznaje się za początek parlamentaryzmu polskiego

• wyjaśnia, jakie były kompetencje sejmików ziemskich

• omawia znaczenie uchwalenia konstytucji (tzn. prawa) Nihil novi

7. Gospodarstwo szlachcica.

• wyjaśnia pojęcie folwark szlachecki • wskazuje na mapie Gdańsk • wymienia co najmniej dwa towary,

które spławiano Wisłą do Gdańska

• na podstawie ilustracji omawia wygląd folwarku szlacheckiego

• wyjaśnia, na czym polegała pańszczyzna

• wymienia towary przywożone do Polski i towary eksportowane na zachód Europy

• wie, kim byli flisacy i czym się zajmowali

• wyjaśnia, dlaczego Rzeczpospolita w XVI w. była nazywana spichlerzem Europy

• wyjaśnia, w jaki sposób szlachta powiększała swoje majątki

• wymienia powinności chłopów względem szlachty

• wskazuje na mapie szlaki spławu zboża w Rzeczy-pospolitej

• omawia znaczenie Wisły dla wymiany towarowej

• szczegółowo uzasadnia twierdzenie, że XVI w. był „złotym wiekiem” Rzeczypospolitej

• wyjaśnia, dlaczego w XVI w. bogaciły się polskie miasta

• wymienia główne porty zbożowe i spichlerze na szlaku wiślanym

• na podstawie tekstu źródłowego opisuje handel w Gdańsku – wymienia towary, jakimi handlowano i państwa, z których przybywały okręty

8. Wojny ze Szwedami

• wskazuje na mapie Szwecję, Wielkie Księstwo Litewskie, Koronę Królestwa Polskiego

• wymienia co najmniej dwóch królów polskich z dynastii Wazów • wie, kto dowodził wojskami polskimi

pod Kircholmem • podaje datę potopu szwedzkiego • wyjaśnia pojęcie hetman

• wymienia przyczyny i skutki wojen polsko-szwedzkich w XVII w.

• wskazuje na mapie Inflanty i wyjaśnia, dlaczego były ważnym obszarem dla

Rzeczypospolitej i dla Szwecji • na podstawie ilustracji omawia

wygląd i uzbrojenie husarii • wymienia terytoria, o które toczyły się

wojny ze Szwecją • wie, kim byli: Stefan Czarniecki, Jan

Karol Chodkiewicz, Augustyn Kordecki

• charakteryzuje sylwetkę hetmana Jana Karola Chodkiewicza

• na podstawie mapy omawia przebieg walk w czasie

potopu szwedzkiego • wyjaśnia pojęcie wojna podjazdowa • wie, w jaki sposób Zygmunt III Waza

był spokrewniony z Jagiellonami

• wyjaśnia szczegółowo, dlaczego najazd Szwedów na Polskę został nazwany potopem

• omawia postawę królów Zygmunta III

i Jana Kazimierza w czasie wojen ze Szwecją

• na podstawie ilustracji w podręczniku i wiadomości z lekcji porównuje uzbrojenie i sposób walki armii szwedzkiej i armii polskiej

9. Walki z Kozakami

• wie, kim byli Kozacy • na podstawie ilustracji omawia

wygląd i uzbrojenie Kozaków • podaje datę i przywódcę

• odczytuje z mapy miejsca bitew powstania Chmielnickiego

• na podstawie ilustracji omawia wygląd kozackiego taboru i jego

• wymienia przyczyny i skutki powstania Chmielnickiego

• wskazuje na mapie najdalszy zasięg powstania Chmielnickiego i wymienia

• omawia genezę rejestru kozackiego i podaje przykłady wojen, w których królowie polscy korzystali z wojska kozackiego

25

Zagadnienia




Uczeń:



Uczeń:

największego kozackiego powstania przeciwko Rzeczypospolitej

• wskazuje na mapie tereny zamieszkane przez Kozaków

użycie w czasie wojny • charakteryzuje postać Bohdana

Chmielnickiego • wyjaśnia pojęcia: Tatarzy, Sicz,

ataman, rejestr kozacki • wymienia przyczyny wybuchu

powstania Chmielnickiego

najważniejsze bitwy • omawia życie codzienne Kozaków

i wyjaśnia, dlaczego korzystne było dla nich znalezienie się w rejestrze kozackim

• porównuje sposób prowadzenia wojny przez wojska kozackie i przez regularne oddziały Rzeczypospolitej

• omawia politykę Rzeczypospolitej wobec Kozaków po stłumieniu powstań kozackich

10. Wyprawa wiede ńska Jana III Sobieskiego

• podaje datę odsieczy wiedeńskiej – 1683 r. i określa, który to jest wiek i która jego połowa

• wie, kim byli Jan III Sobieski i Kara Mustafa

• wyjaśnia, dlaczego Jana III Sobieskiego nazywano Lwem Lechistanu

• wie, gdzie znajdowała się siedziba Jana III Sobieskiego

• wyjaśnia pojęcia: odsiecz, sułtan, oblężenie, husaria

• wskazuje na mapie Chocim i Kamieniec Podolski

• na podstawie planu bitwy pod Wiedniem wymienia wojska, które brały udział w bitwie

• krótko wyjaśnia skutki bitwy pod Wiedniem

• wymienia hetmanów: Stanisława Żółkiewskiego i Jana Karola Chodkiewicza jako słynnych dowódców walczących z Turkami

• wymienia postanowienia pokoju w Karłowicach i podaje jego datę (1699 r.)

• opowiada, w jakich okolicznościach Jan III Sobieski został wybrany na króla Polski

• wymienia przyczyny i skutki odsieczy wiedeńskiej

• na podstawie ilustracji omawia wygląd pałacu w Wilanowie

• wyjaśnia, jakie znaczenie miał w czasie odsieczy wiedeńskiej atak polskiej husarii

• omawia wpływ, jaki na sytuację w Rzeczypospo-litej miały wojny prowadzone przez wojska polsko-litewskie w XVII w.

11. Rzeczpospolita w czasach Stanisława Augusta Poniatowskiego

• wymienia Stanisława Augusta Poniatowskiego jako ostatniego króla Polski

• podaje datę uchwalenia Konstytucji 3 maja (1791 r.)

• podaje co najmniej dwa przykłady reform wprowadzonych w Rzeczy-pospolitej przez Stanisława Augusta Poniatowskiego

• wyjaśnia, czym były Komisja Edukacji Narodowej i Szkoła Rycerska

• posługuje się pojęciami: manufaktura, liberum veto, dziedziczenie tronu

• na podstawie ilustracji omawia wygląd pola elekcyjnego w czasie wyboru króla Stanisława Augusta Poniatowskiego na króla Polski

• wie, kim była caryca Katarzyna II i dlaczego była zainteresowana utrzymaniem chaosu w Rzeczypospolitej

• wymienia postanowienia Konstytucji 3 maja w zakresie zmiany ustroju Rzeczypospolitej

• wyjaśnia, dlaczego Rosja była przeciwna wprowadzeniu reform w Rzeczypospolitej

• wyjaśnia, dlaczego część szlachty była przeciwna wprowadzeniu Konstytucji 3 maja

• porównuje ustrój Rzeczypospolitej Obojga Narodów przed uchwaleniem Konstytucji 3 maja i po jej wprowadzeniu

• omawia, na czym polegała złota wolność szlachty w Rzeczypospo-litej

• wymienia zmiany, jakie wprowadzała Konstytucja 3 maja w sytuacji prawnej mieszczan i chłopów

26

Zagadnienia




Uczeń:



Uczeń:

12. Upadek Rzeczypospolitej

• podaje daty trzech rozbiorów Polski – 1772, 1793, 1795

• wymienia państwa biorące udział w rozbiorach Polski

• podaje datę wybuchu powstania kościuszkowskiego

• posługuje się pojęciami: konfederacja, rokosz, rozbiory, kosynierzy

• wymienia przyczyny upadku powstania kościuszkowskiego

• wskazuje na mapie: Rozbiory Rzeczypospolitej tereny zajęte przez państwa zaborcze w wyniku I, II i III rozbioru

• na podstawie ilustracji omawia uzbrojenie kosynierów i żołnierzy rosyjskich

• wie, kim byli Tadeusz Rejtan, książę Józef Poniatowski, Tadeusz Kościuszko, Jan Kiliński

• wyjaśnia, w jakich okolicznościach został ustanowiony order Virtuti Militari i kto jako pierwszy został nim odznaczony

• opowiada o przebiegu wojny w obronie Konstytucji 3 maja

• omawia i sytuuje w czasie wydarzenia powstania kościuszkowskiego, używając pojęć naczelnik, powstanie, kosynierzy

• wymienia przyczyny upadku powstania kościuszkowskiego

• porównuje ustrój Rzeczypospolitej oraz ustrój Rosji, Austrii i Prus

• wymienia przyczyny wybuchu, przebieg i skutki powstania kościuszkowskiego

• omawia okoliczności wybuchu konfederacji barskiej

• na podstawie obrazu Jana Matejki Rejtan opowiada o okoliczno-

ściach I rozbioru Polski

13. U boku Napoleona

• wymienia postać generała Jana Henryka Dąbrowskiego, jako twórcy Legionów Polskich we Włoszech

• opowiada o okolicznościach powstania Mazurka Dąbrowskiego

• wie, kim byli Napoleon Bonaparte, Józef Wybicki, książę Józef Poniatowski

• omawia działania podjęte przez zaborców wobec ludności polskiej po trzecim rozbiorze

• wskazuje na mapie państwo, w którym utworzone zostały Legiony Polskie

• podaje datę utworzenia Legionów (1797 r.)

• wymienia przyczyny utworzenia przez Napoleona Księstwa Warszawskiego

• wskazuje na mapie tereny, z których zostało utworzone Księstwo Warszawskie

• wyjaśnia, czym był Kodeks Napoleona • opowiada, w jakich okolicznościach

zostało zlikwidowane Księstwo Warszawskie

• omawia okoliczności powstania Legionów Polskich we Włoszech i utworzenia Księstwa Warszawskiego

• wyjaśnia, dlaczego armia napoleońska poniosła klęskę w Rosji w 1812 r.

• omawia ustrój Księstwa Warszawskiego

• wyjaśnia, dlaczego Księstwo Warszawskie przestało istnieć

14. Powsta ń, Polsko, skrusz kajdany – powstanie listopadowe

• podaje datę wybuchu powstania listopadowego – 29 listopada 1830 r.

• wie, kim byli: Piotr Wysocki, Józef Sowiński

• wymienia co najmniej dwa przykłady prześladowania Polaków po upadku powstania listopadowego

• wymienia przyczyny i skutki powstania listopadowego

• wyjaśnia pojęcia: Arsenał, Belweder, Syberia, Cytadela

• wie, kim był wielki książę Konstanty

• wskazuje na mapie miejsca najważniejszych bitew powstania listopadowego

• wymienia przyczyny upadku powstania listopadowego

• charakteryzuje postawę obrońców Warszawy – Juliusza Ordona i Józefa Sowińskiego

• omawia przebieg powstania listopadowego

• ocenia, czy Polacy mieli szansę na pokonanie Rosjan w czasie powstania

• wymienia dowódcę wojsk rosyjskich, który zdobył Warszawę i doprowadził do upadku

27

Zagadnienia




Uczeń:



Uczeń:

powstania

15. Zawiedzione nadzieje – powstanie styczniowe

• wymienia datę roczną wybuchu powstania styczniowego, określa wiek i jego połowę

• wie, kim był Romuald Traugutt • charakteryzuje sposób walki

prowadzony przez oddziały partyzanckie

• wyjaśnia pojęcia: branka, koszary, katorga

• wyjaśnia, dlaczego pobór do wojska rosyjskiego przyspieszył decyzję o wybuchu powstania

• na podstawie ilustracji charakteryzuje wygląd i uzbrojenie powstańców-kosynierów

• na podstawie ilustracji omawia wygląd Cytadeli warszawskiej

• podaje co najmniej jedną przyczynę upadku powstania styczniowego

• oblicza czas, jaki upłynął od upadku powstania listopadowego do wybuchu powstania styczniowego

• wskazuje związek pomiędzy manifestacjami patriotycznymi a wybuchem powstania styczniowego

• wymienia zakres działań utworzonego przez powstańców Rządu Narodowego

• wyjaśnia, na czym polegał terror władz carskich wobec ludności polskiej

w 1863 r. • wyjaśnia funkcję, jaką pełniła w czasie

zaborów Cytadela warszawska • na podstawie mapy wymienia tereny,

na których toczyły się walki powstańcze

• wymienia co najmniej dwóch przywódców powstania styczniowego

• omawia przyczyny, przebieg i skutki powstania styczniowego

• wymienia represje stosowane przez Rosjan wobec uczestników powstania styczniowego

16. Walka Polaków o język i kultur ę w XIX wieku

• wyjaśnia pojęcia: rusyfikacja i germanizacja

• wymienia co najmniej dwa przykłady oporu Polaków wobec zaborców

• wymienia co najmniej dwa nazwiska wybitnych twórców kultury polskiej na przełomie XIX i XX w.

• wyjaśnia pojęcia praca organiczna i praca u podstaw

• wymienia przykłady ograniczania przez zaborców Polakom dostępu do języka polskiego

• przedstawia najważniejsze założenia pozytywistów

• wymienia nazwiska, dzieła i charakteryzuje twórczość: Jana Matejki, Henryka Sienkiewicza, Stanisława Wyspiańskiego i Stanisława Moniuszki

• opowiada o strajku dzieci we Wrześni • charakteryzuje postawę Michała

Drzymały wobec polityki władz niemieckich

• wie, kim był i czym zajmował się Hipolit Cegielski

• wyjaśnia pojęcie Kulturkampf

• wyjaśnia, jaki wpływ miała twórczość w języku polskim na podtrzymanie ducha polskości w czasie zaborów

• podaje przykłady dzieł twórców pozytywistycznych, które miały za zadanie podtrzymywanie Polaków na duchu i przypominanie o ważnych wydarzeniach w historii

17. Polacy na emigracji

• wyjaśnia pojęcia: emigracja zarobkowa i emigracja polityczna

• wymienia co najmniej dwóch

• wyjaśnia pojęcie romantyzm • podaje przyczyny, jakie zmuszały

Polaków do emigracji politycznej

• podaje przykłady dzieł polskiej literatury romantycznej

• wie, kim była i czego dokonała Maria

• omawia znaczenie twórczości Adama Mickiewicza i Juliusza Słowackiego dla Polaków

28

Zagadnienia




Uczeń:



Uczeń:

przedstawicieli Wielkiej Emigracji • wskazuje na mapie co najmniej jedno

europejskie państwo, do którego emigrowali Polacy

i zarobkowej • wymienia państwa, do których

emigrowali Polacy • wymienia wybitnych twórców kultury

polskiej, którzy tworzyli na emigracji

Skłodowska-Curie • wskazuje źródła inspiracji dla muzyki

Fryderyka Chopina

żyjących pod zaborami • wie, jak dużo Polaków

wyemigrowało z ziem polskich w XIX w.

18. W XIX-wiecznej Łodzi – mieście fabrykantów i robotników

• opisuje warunki pracy w XIX- wiecznej fabryce

• na podstawie ilustracji omawia wygląd dzielnicy robotniczej

• wyjaśnia pojęcia: fabryka, fabrykant

• posługuje się pojęciami: maszyna parowa, telegraf, kolej żelazna, urbanizacja i uprzemysłowienie

• charakteryzuje nowe klasy społeczne: robotników, fabrykantów i inteligencję

• wyjaśnia, jakie znaczenie dla przewozu ludzi i towarów miały w XIX w. statki parowe

• wyjaśnia, dlaczego Łódź została w XIX w. nazwana ziemią obiecaną

• wymienia gałęzie przemysłu, które rozwinęły się w XIX w. na ziemiach polskich

• charakteryzuje sytuację robotników w XIX w.

• na podstawie mapy wymienia najbardziej uprzemysłowione miasta w XIX w. na ziemiach polskich

• omawia przekrój społeczny i narodowościo-wy XIX-wiecznej Łodzi

• wymienia przyczyny protestów robotniczych

• porównuje wygląd miast w XVIII i XIX w.

19. Zniszczenia i cierpienie – pierwsza wojna światowa

• podaje daty rozpoczęcia i zakończenia I wojny światowej –

1914, 1918 • wymienia co najmniej dwa nowe

rodzaje broni zastosowane podczas I wojny światowej

• wskazuje na mapie państwa trójprzymierza i trójporozumienia

• wymienia polskie formacje zbrojne biorące udział w I wojnie światowej

• wymienia wydarzenie, które zostało uznane za początek I wojny światowej

• wymienia przyczyny wybuchu I wojny światowej

• wyjaśnia pojęcia: trójprzymierze, trójporozumienie, wojna pozycyjna

• omawia rolę Józefa Piłsudskiego i Józefa Hallera w utworzeniu polskich oddziałów biorących udział w I wojnie światowej

• wymienia państwa, które zwyciężyły w I wojnie światowej

• podaje przyczyny i skutki I wojny światowej

• wymienia największe bitwy I wojny światowej i wskazuje je na mapie

• omawia nowe rodzaje broni używane w czasie działań wojennych

• charakteryzuje okoliczności powstania Legionów Polskich i Błękitnej Armii

• porównuje działania zbrojne na froncie wschodnim i froncie zachodnim w czasie I wojny światowej

• wyjaśnia, jakie znaczenie dla losów wojny miała rewolucja bolszewicka w Rosji

• podaje skutki wprowadzenia nowych rodzajów broni – gazów bojowych, czołgów, samolotów – na przebieg działań zbrojnych

20. Konferencja w Paryżu – Polska znów niepodległa

• wyjaśnia, dlaczego 11 listopada obchodzimy Święto Niepodległości

• wie, kim byli: Ignacy Jan Paderewski, Józef Piłsudski i Roman Dmowski

• wskazuje na mapie państwa, które powstały w Europie po I wojnie światowej

• wie, gdzie odbyła się konferencja

• omawia sytuację państw uczestniczących w zaborach Polski pod koniec I wojny światowej

• wymienia skutki I wojny światowej dla

• wymienia państwa, które powstały po I wojnie światowej

• wskazuje na mapie sąsiadów Polski

29

Zagadnienia




Uczeń:



Uczeń:

• podaje datę podpisania traktatu wersalskiego

pokojowa po I wojnie światowej, wymienia jej najważniejsze postanowienia

• omawia znaczenie działalności Ignacego Jana Paderewskiego i Romana Dmowskiego na zachodzie Europy i w Stanach Zjednoczonych dla sprawy odzyskania przez Polskę niepodległości

Niemiec • wie, jakie poglądy na temat odzyskania

przez Polskę niepodległości miał prezydent Stanów Zjednoczonych Thomas Woodrow Wilson

• wymienia polityków, którzy podczas konferencji w Paryżu mieli decydujący wpływ na przyszłość Europy

21. Odrodzona II Rzeczpospolita

• wskazuje na mapie granice II Rzeczypospolitej i wymienia jej sąsiadów

• wie, kiedy rozegrała się Bitwa Warszawska i kto ją wygrał

• wymienia mniejszości narodowe zamieszkujące II Rzeczpospolitą

• zna daty uchwalenia konstytucji marcowej i kwietniowej

• wymienia państwa, z którymi Rzeczpospolita toczyła walki o granice

• wskazuje na mapie Gdynię i krótko charakteryzuje znaczenie portu w Gdyni

• wie, kim byli: Stefan Żeromski, Władysław

Reymont, Stefan Banach, Grażyna Barszczewska, Jerzy Rudlicki

• wyjaśnia pojęcia: sanacja, mniejszości narodowe, COP

• wyjaśnia, co zmieniło się w państwie polskim po przewrocie majowym

• wyjaśnia, jaki wpływ miał rozwój szkolnictwa na likwidację analfabetyzmu w społeczeństwie polskim

• omawia znaczenie zwycięstwa Polaków w Bitwie Warszawskiej dla losów

wojny polsko-bolszewickiej • wyjaśnia, kim byli Gabriel Narutowicz

i Władysław Grabski

• wyjaśnia, na czym polegała różnorodność narodowa społeczeństwa Rzeczypospolitej

• omawia rozwój kultury i nauki polskiej w II Rzeczypospolitej

• uzasadnia twierdzenie, że przewrót majowy odbył się niezgodnie z zasadami demokracji

• charakteryzuje etapy rozwoju gospodarki polskiej w II Rzeczypospolitej – reformę Grabskiego, budowę portu w Gdyni, budowę Centralnego Okręgu Przemysłowego

30

Zagadnienia




Uczeń:



Uczeń:

22. Początek wielkiego konfliktu i wojna obronna Polski

• wskazuje na mapie państwa, które dokonały agresji na Polskę

• wie, kim byli: Benito Mussolini, Adolf Hitler i Józef Stalin

• podaje datę wybuchu II wojny światowej i datę agresji ZSRR na Polskę

• podaje przyczyny narodzin faszyzmu we Włoszech i nazizmu w Niemczech

• wymienia żądania Hitlera wobec Polski

• wskazuje na mapie tereny zajęte w 1939 r. przez Niemcy i przez Związek Radziecki

• wie kim byli: Józef Beck, Władysław Raginis, Tadeusz Kutrzeba, Franciszek Kleeberg

• wyjaśnia pojęcia: faszyzm, totalitaryzm, ewakuacja

• charakteryzuje politykę, jaką prowadzili dyktatorzy wobec własnych społeczeństw

• wymienia państwa, z którymi Polska zawarła sojusz wojskowy

• wymienia najważniejsze bitwy kampanii wrześniowej

• ocenia postawę żołnierzy polskich podczas kampanii wrześniowej

• omawia status polityczny Wolnego Miasta Gdańska w dwudziestole-ciu międzywojennym

• samodzielnie formułuje wypowiedź na temat wojny obronnej Polski we wrześniu 1939 r.

• wymienia państwa zajęte przez Niemcy przed atakiem na Polskę

• wyjaśnia, na czym polegała przewaga wojsk niemieckich nad wojskami polskimi podczas kampanii wrześniowej

23. Polacy pod okupacj ą niemieck ą i radzieck ą

• podaje nazwy państw, które okupowały Polskę podczas II wojny światowej

• wymienia Katyń jako symbol zbrodni władz radzieckich na narodzie polskim

• wyjaśnia nazwę Holokaust, jako określenie zagłady

Żydów w czasie II wojny światowej

• opowiada, jaki los spotkał dzieci z Zamojszczyzny

• wyjaśnia pojęcia: nazizm, getto, obóz zagłady, ludobójstwo

• wyjaśnia, jaki los spotkał ludność polską na ziemiach okupowanych przez ZSRR

• opowiada, jak wyglądało życie Polaków pod okupacją niemiecką

• na podstawie ilustracji omawia życie codzienne Żydów w getcie warszawskim

• wymienia obozy zagłady wybudowane przez nazistów na ziemiach polskich

• uzasadnia twierdzenie, że obozy koncentracyjne były hańbą dla Niemiec

• porównuje życie codzienne Polaków pod okupacją radziecką i niemiecką

• wyjaśnia, na czym polegało kłamstwo katyńskie

24. Warszawskie dzieci, pójdziemy w bój – powstanie warszawskie 1944 roku

• podaje daty wybuchu powstania w getcie warszawskim i powstania warszawskiego

• wie, czym była Armia Krajowa • na podstawie ilustracji w podręczniku

krótko omawia przebieg powstania warszawskiego

• opowiada, w jaki sposób Polacy prowadzili walkę z okupantem

• wyjaśnia, w jaki sposób działało Polskie Państwo Podziemne

• opowiada, jakie kary groziły Polakom za pomoc Żydom

• wie, czym były Szare Szeregi

• omawia przebieg powstania w getcie warszawskim oraz powstania warszawskiego

• na podstawie ilustracji opisuje wygląd Pomnika Małego Powstańca

• porównuje sposób walki i uzbrojenie powstańców i żołnierzy hitlerowskich

• własnymi słowami opowiada, na czym polega działalność konspiracyjna

• wyjaśnia, dlaczego doszło do wybuchu powstania warszawskiego

• interpretuje słowa pieśni Warszawskie dzieci

• wyjaśnia, jaki los spotkał ludność żydowską po likwidacji getta warszawskiego

• podaje przyczyny, przebieg

31

Zagadnienia




Uczeń:



Uczeń:

i skutki powstania warszawskiego

25. Polacy na frontach II wojny światowej

• podaje co najmniej dwa przykłady walki żołnierzy polskich na frontach II wojny światowej

• wie, kim byli: generał Władysław Sikorski i generał Władysław Anders

• wie, czym wsławił się Dywizjon 303 • opisuje szlak

bojowy Armii Polskiej na Bliskim Wschodzie i II Korpusu Polskiego

pod dowództwem generała Andersa • wymienia polskie oddziały biorące

udział u boku armii radzieckiej w szturmie na

Berlin w 1945 r.

• na podstawie mapy w podręczniku omawia główne szlaki bojowe wojsk polskich i wymienia główne miejsca bitew

• wymienia polskie jednostki wojskowe utworzone na terenie ZSRR

• opowiada o losach okrętu podwodnego ORP „Orzeł”

• zna słowa pieśni Czerwone maki na Monte Cassino i wie, jakie wydarzenia upamiętnia ten utwór

26. Świat podzielony

• wskazuje na mapie świata dwa mocarstwa rywalizujące podczas zimnej wojny

• podaje datę zakończenia II wojny światowej

• wie, kim byli: Winston Churchill, Józef Stalin, Franklin Delano Roosevelt

• wyjaśnia, na czym polegał wyścig zbrojeń po II wojnie światowej

• wyjaśnia pojęcia: zimna wojna, wielka trójka, żelazna kurtyna, bomba atomowa, supermocarstwa, kryzys kubański, strefy okupacyjne

• wskazuje na mapie państwa, które po II wojnie światowej znalazły się w strefie wpływów ZSRR

• opisuje podział Niemiec, jakiego dokonano po II wojnie światowej

• wymienia państwa Europy Środkowej, w których doszło do wystąpień wolnościowych

• wymienia konflikty zbrojne, które toczyły się z udziałem supermocarstw po II wojnie światowej i wskazuje je na mapie

• wie, kim byli Nikita Chruszczow i John Fitzgerald Kennedy

• na podstawie tekstu źródłowego opisuje skutki wybuchu bomby atomowej

• opisuje przebieg kryzysu kubańskiego

• wyjaśnia, dlaczego w państwach Europy Środkowej dochodziło do wystąpień wolnościowych

27. Polska i Polacy 1945 roku

• wskazuje na mapie granice PRL i wymienia jej sąsiadów

• podaje datę 1945–1989 jako okres PRL

• podaje kilka informacji na temat odbudowy kraju ze zniszczeń wojennych

• podaje przykłady zakładów przemysłowych wybudowanych po II wojnie światowej (Nowa Huta, Żerań, Ursus)

• wyjaśnia skrót PZPR • wyjaśnia pojęcia: socrealizm,

cenzura, planowanie centralne, kult jednostki

• wymienia i wskazuje na mapie ziemie

• na podstawie ilustracji w podręczniku omawia najważniejsze cechy sztuki socrealistycznej

• wyjaśnia, na czym polegały przemiany gospodarcze i społeczne w Polsce po II wojnie światowej

• omawia zmiany, jakie zaszły w edukacji i opiece zdrowotnej w czasach PRL

• ocenia niektóre wydarzenia z historii PRL (wybory do Sejmu Ustawodawczego, powstanie PZPR) i potrafi uzasadnić swoją ocenę

• omawia znaczenie klasy robotniczej w społeczeństwie i kulturze socjalistycznej

• wymienia Józefa Stalina jako

32

Zagadnienia




Uczeń:



Uczeń:

na zachodzie Polski, które zostały przyłączone do Polski po II wojnie światowej

• podaje najważniejsze cechy ustroju socjalistycznego

przykład kultu jednostki

28. Trudna droga do wolno ści

• podaje datę pierwszych częściowo wolnych wyborów do sejmu i senatu

• wie, z jakimi wydarzeniami są związane postacie – Lech Wałęsa, Wojciech Jaruzelski, Tadeusz Mazowiecki, Jan Paweł II

• podaje rok wprowadzenia stanu wojennego

• własnymi słowami wyjaśnia, czym był NSZZ „Solidarność”

• wymienia miejsca i daty protestów społeczeństwa przeciwko władzy w PRL

• wyjaśnia nazwy: stan wojenny, ZOMO, internowanie, okrągły stół, strajk

• wyjaśnia, czym zajmował się w czasach PRL aparat bezpieczeństwa

• podaje datę wyboru Karola Wojtyły na papieża

• wymienia najważniejsze wydarzenia stanu wojennego

• potrafi rozwinąć skrót NSZZ • rozpoznaje znak graficzny

„Solidarności”

• wyjaśnia, jakich metod używały władze do tłumienia protestów w czasach PRL

• omawia przyczyny i skutki protestów robotników i studentów

• omawia zmiany, jakie zaszły w społeczeń-stwie polskim po pierwszej wizycie Jana Pawła II w ojczyźnie

• wymienia najważniejsze postanowienia obrad okrągłego stołu

• omawia przyczyny, przebieg i skutki obrad okrągłego stołu

• wyjaśnia, dlaczego socjalizm rozczarował społeczeństwo polskie

• uzasadnia, dlaczego rok 1989 uznajemy za koniec PRL

33

Zagadnienia




Uczeń:



Uczeń:

29. III Rzeczpospolita – życie w pa ństwie demokratycznym

.

• własnymi słowami wyjaśnia pojęcie demokracja

• wymienia konstytucję jako zbiór najważniejszych praw i zasad w państwie

• wie, czym się zajmuje Rzecznik Praw Dziecka

• wyjaśnia, co oznacza, że wszyscy jesteśmy równi wobec prawa

• wymienia prawa i obowiązki obywateli • zna instytucje nadzorujące

przestrzeganie prawa w Rzeczypospo-litej

• wie, kto uchwala prawo w Rzeczy-pospolitej

• wymienia skład Zgromadzenia Narodowego – Sejm Rzeczypospolitej Polskiej i Senat Rzeczypospolitej Polskiej

• wie, kto w Polsce sprawuje władzę sądowniczą

• wyjaśnia, jaką funkcję w państwie pełnią samorządy

• potrafi powiedzieć, jaką funkcję w państwie polskim pełni prezydent

• wyjaśnia, co znajduje się w preambule Konstytucji RP

• formułuje wypowiedź na temat ustroju państwa polskiego, używając pojęć: wolne wybory, wolność słowa, wolne media, konstytucja

• na podstawie fragmentu tekstu źródłowego odpowiada na pytania: Do kogo należy władza zwierzchnia w Rzeczypos-politej Polskiej?

Czego strzeże Rzeczpospolita? Co jest najważniejszym

prawem Rzeczypospolitej? • krótko charakteryzuje instytucje

nadzorujące przestrzeganie prawa w Rzeczypospolitej Polskiej

30. Współczesne społecze ństwo

• wymienia niektóre zmiany w społeczeństwie, jakie zaszły po roku 1989

• własnymi słowami wyjaśnia pojęcie bezrobocie

• podaje dwa przykłady grup społecznych

• wyjaśnia pojęcie grupa społeczna • wie, czym charakteryzuje się

postawa prospołeczna • podaje przykłady organizacji pracy

i jej efekty • tłumaczy, czym jest prywatyzacja

przedsiębiorstw państwowych

• podaje przykłady stowarzyszeń, fundacji i instytucji pozarządowych, działających dla wspólnego dobra

• formułuje wypowiedź, w której uzasadnia, że pracę swoją i innych należy szanować

• wymienia zmiany w gospodarce, jakie

zaszły po roku 1989 • własnymi słowami przedstawia

społeczne skutki bezrobocia

31. Ojczyzna bliska i odległa

• wymienia co najmniej dwie mniejszości narodowe i dwie mniejszości etniczne mieszkające na terenie Polski

• wymienia miejsca ważne w historii Polski

• wyjaśnia pojęcie Polonia

• wskazuje na mapie miejsca zamieszkane przez mniejszości narodowe i etniczne

• wymienia państwa, w których znajdują się największe skupiska Polonii

• wie, jaki procent mieszkańców Polski stanowią mniejszości narodowe

• omawia przyczyny polityczne i ekonomiczne, które zmuszały Polaków do emigracji

• opowiada, jakie prawa przysługują mniejszościom narodowym w Polsce

• potrafi przedstawić informacje na temat miejsc pamięci narodowej

32. Polska w Unii Europejskiej

• rozpoznaje symbole unijne – flagę i hymn Unii Europejskiej

• podaje rok wstąpienia Polski do Unii

• wymienia państwa założycielskie Unii Europejskiej

• wie, czym jest strefa Schengen

• posługuje się pojęciami: Unia Europejska, europejska solidarność, stosunki międzynarodowe

• na podstawie mapy wymienia państwa należące do Unii Europejskiej

34

Zagadnienia




Uczeń:



Uczeń:

Europejskiej • wie, jaka jest wspólna waluta części

państw europejskich

• wyjaśnia pojęcia Parlament Europejski i Komisja Europejska

• opowiada o uczestnictwie Polski w Unii Europejskiej i o zmianach, jakie

zaszły w naszym kraju od 2004 r. • wymienia korzyści i obowiązki, jakie

mają państwa wchodzące w skład Unii • wyjaśnia, na czym polega zachowanie

suwerenności przez państwa członkowskie Unii Europejskiej

• podaje przyczyny utworzenia Unii Europejskiej

3. Współczesne pa ństwa i organizacje międzynarodowe – ONZ i NATO

• wskazuje różnice pomiędzy ustrojem demokratycznym a monarchią

• wymienia co najmniej jedno państwo europejskie, które jest monarchią

• wymienia co najmniej jedno państwo europejskie o ustroju demokratycznym

• potrafi rozwinąć skrót ONZ • wie, czym jest NATO

• wyjaśnia, jakie są cele działania ONZ • wie, czym zajmuje się UNICEF • wyjaśnia pojęcia: filantrop, filantropia • wyjaśnia, jakie są główne cele

działalności NATO

• charakteryzuje działalność ONZ • wyjaśnia, dlaczego członkostwo

w NATO jest korzystne dla Polski • rozpoznaje flagi ONZ i NATO

• wyjaśnia, na czym polega działalność filantropijna

• wie, jakie cechy charakterystyczne ma dyktatura, podaje przykłady państw rządzonych przez dyktatorów

34. Jaki jest współczesny świat

• własnymi słowami wyjaśnia pojęcie globalizacja

• wymienia co najmniej kilku twórców kultury masowej

• wie, na czym polega efekt cieplarniany

• rozumie, dlaczego musimy chronić otaczającą nas przyrodę

• wymienia przykłady wpływu techniki na życie człowieka

• wyjaśnia własnymi słowami określenie „świat stał się mniejszy”

• wymienia przykładowe problemy świata XXI w.

• opowiada o przyczynach i skutkach globalizacji

• wyjaśnia, kogo nazywamy antyglobalistami

• podaje przykłady zmian, jakie zaszły w życiu codziennym ludzi w czasie ostatnich 100 lat

• podaje przykłady produktów i marek o globalnym zasięgu

• wyjaśnia, na czym polega rewolucja technologiczna

• własnymi słowami wyjaśnia, czym jest kultura masowa, podaje przykłady twórców kultury masowej

• aktywnie bierze udział w dyskusji na temat współczesnego świata i potrafi uzasadnić swoje zdanie

• podaje przykłady zmian w przyrodzie, jakie spowodował swoją działalnością człowiek

• wyjaśnia, czym zajmują się organizacje ekologiczne, w tym Greenpeace

Ocena celująca - uczeń opanował umiejętności i wiedzę przewidziane na ocenę bardzo dobrą i samodzielnie ją rozszerzył, potrafi swobodnie posługiwać się

własna wiedzą i nabytymi umiejętnościami historycznymi, bierze udział i osiąga sukcesy w konkursach szkolnych lub na wyższych szczeblach, wykazuje

szczególną aktywność na lekcjach historii, formułuje wnioski na podstawie samodzielnie zdobytej wiedzy.

Przedmiotowy system oceniania w SP nr 5 z OI w Dzier ...1 Przedmiotowy system oceniania w SP nr 5 z...

Documents

Transcript of Przedmiotowy system oceniania w SP nr 5 z OI w Dzier ...1 Przedmiotowy system oceniania w SP nr 5 z...