Projekt „Uwaga! Sposób na sukces”

SŁUCHANIE A SŁYSZENIE CZYM JEST METODA TOMATISA

DOSWIADCZENIA MIĘDZYNARODOWE

Dr n. med. Joanna Ratyńska

CENTRALNE ZABURZENIA SŁUCHU

Niemożność pełnego wykorzystania słyszanego

sygnału akustycznego przy prawidłowym jego

odbiorze w strukturach obwodowych” Katz (1994)

WYŻSZE FUNKCJE SŁUCHOWE

Lokalizacja źródła dźwięku Różnicowanie dźwięków Rozpoznawanie wzorców dźwięków Analiza czasowa sygnału dźwiękowego - rozdzielczość czasowa

- maskowanie poprzedzające i następcze

- percepcja kolejności dźwięków - integracja czasowa Umiejętność rozumienia mowy zniekształconej Umiejętność rozumienia mowy w obecności sygnału zagłuszającego

MODEL PRZETWARZANIA SŁUCHOWEGO

na poziomie centralnym mają miejsce wieloetapowe i interaktywne procesy przetwarzania informacji akustycznej

przetwarzanie to obejmuje dwa typy procesów: wstępujące (bottom-up) oraz zstępujące (top-down)

procesy wstępujące przebiegają generalnie bez udziału świadomości i mają na celu wydobycie i odkodowanie z otaczającego nas „morza” dźwięków, tych „potoków dźwięków”, które są ważne np. mowy, dźwięków nowych lub niezgodnych z aktualnymi oczekiwaniami.- selekcja na poziomie zmysłowym.

procesy zstępujące ułatwiają odkodowanie znaczeń słów i zdań poprzez stawianie hipotez na podstawie aktualnego kontekstu, posiadanej wiedzy i doświadczenia językowego- selekcja na poziomie znaczeniowym.

CENTRALNE ZABURZENIA SŁUCHU EPIDEMIOLOGIA

2-3% populacji dzieci w wieku szkolnym 2 razy częściej u chłopców

20-30% populacji dzieci z dysleksją rozwojową

10-20 % osób w wieku powyżej 65 lat

METODA TOMATISA

  Nieinwazyjny program obejmujący stymulację

dźwiękową, trening audio-wokalny oraz konsultacje.

Stosowany w celu zwiększenia umiejętności oraz przezwyciężenia problemów związanych z

zaburzeniem słuchania, takimi jak problemy z mową, językowe, głosu, uczenia się, zaburzenia

koncentracji uwagi i komunikacji

RYS HISTORYCZNY

 

Prof. Alfred Tomatis (1920-2001) francuski otolaryngolog i badaczPrace nad pohałasowym uszkodzeniem narządu słuchuPraca z osobami pracującymi głosem (śpiewacy operowi)

ZAŁOŻENIA METODY TOMATISA

 Słyszenie nie jest jednoznaczne ze słuchaniem

 Słyszenie proces bierny zależny od fizjologicznej

wydolności narządu słuchu

Słuchanie proces aktywny, aktywne przyjmowanie lub

odrzucanie dźwięków (informacji)

Spektrum częstotliwości dla różnych języków

POSTAWA (PROFIL) SŁUCHANIA

Subiektywny filtr przez który poznajemy obiektywną rzeczywistość

PROBLEMY:

• zbyt wąski filtr (aż do zamknięcia)• zbyt szeroki filtr

Postawa słuchania jest odzwierciedleniem postawy psychicznej

Metoda Tomatisa „uelastycznia” postawę słuchania”

TRZY PRAWA TOMATISA

Efekt Tomatisa (1. prawo Tomatisa) głos zawiera tylko te częstotliwości, które jest

w stanie usłyszeć ucho 2. prawo Tomatisa

dostarczenie brakujących częstotliwości układowi słuchowemu powoduje modyfikację głosu

 3. prawo Tomatisa trening słuchowy umożliwiający właściwą

percepcję własnego głosu pozwala utrwalić korzystne zmiany w głosie

FUNKCJE UCHA WG TOMATISA

Słuchowa (komunikacja)Utrzymanie równowagi

Energetyzująca

ŹRÓDŁA ENERGII DLA MÓZGU

• słuch• dotyk• propriocepcja• wzrok (duża ilość informacji ale mała energii)

Dźwięki energetyzujące > 2 kHzDźwięki „rozładowujące” < 1 kHz

Ilość komórek słuchowych w obszarze wysokich częstotliwości > 3 kHz jest 4x większa niż tych

które odpowiadają za słyszenie niskich częstotliwości

Najważniejsza jest ilość harmonicznych (np. śpiewy buddyjskie)

DLACZEGO SŁUCHANIE JEST TAK WAŻNE?

Eksperymenty z deprywacją sensoryczną(depresja, dezorganizacja funkcji mózgu,

zaburzenia psychiczne)

UWAGA SŁUCHOWA

Zewnętrzna – słuchanie innych osób

Wewnętrzna – słuchanie własnego głosu, kontrola wypowiedzi

ZABURZENIA UWAGI SŁUCHOWEJ ZEWNĘTRZNEJ

• Słaba koncentracja uwagi• Unikanie niektórych dźwięków• Błędna interpretacja pytań i poleceń• Mylenie podobnie brzmiących słów• Konieczność częstego powtarzania• Nieumiejętność nadążania za sekwencyjnymi poleceniami• Słabe poczucie czasu• Słabe różnicowanie cech prozodycznych

ZABURZENIA UWAGI SŁUCHOWEJ WEWĘTRZNEJ

• Monotonny głos• Niechęć do mówienia• Ubogie słownictwo• Nadużywanie stereotypowych wyrażeń• Nieumiejętność śpiewania w tonacji („fałszowanie”)• Mylenie lub odwracanie kolejności liter• Problemy z rozumieniem tekstu czytanego• Problemy z czytaniem na głos• Problemy z głoskowaniem

UMIEJĘNOŚCI MOTORYCZNE

• Słaba koordynacja ruchowa• Brak poczucia rytmu• Niestaranne pismo• Problemy z zachowaniem struktury, organizacji• Mylenie strony prawej i lewej• Słabe zdolności sportowe

ZACHOWANIA SPOŁECZNE

• Nieśmiałość• Wycofywanie się z kontaktów• Drażliwość• Niedojrzałość• Problemy z pracą w zespole

TEST UWAGI SŁUCHOWEJ

SŁUCHANIE

• odgrywa fundamentalną rolę w przetwarzaniu informacji językowej.

• jest przejawem chęci komunikowania się z otoczeniem

• jest umiejętnością której można się nauczyć lub ja utracić

Wg Tomatisa uraz fizyczny lub psychiczny może spowodować odrzucenie chęci komunikowania

się z otoczeniem i „zamknięcie” na komunikację.

Jest to postawa obronna

KONCEPCJA TERAPII TOMATISA

Odtworzenie procesu rozwoju umiejętności słuchania od okresu płodowego do dojrzałości

Narodziny dla dźwięku: „sonic birth”

MATERIAŁ DŹWIĘKOWY

• muzyka Mozarta (instrumentalna)Duża zawartość wysokich częstotliwościRytmWłaściwości energetyzujące• chorały gregoriańskieUspokajające• kluczowe urządzenie – Elektroniczne ucho

przetwarzające dźwięk

TERAPIA TOMATISA

ZASTOSOWANIA PSYCHOPEDAGOGICZNE

• dysleksja • problemy szkolne• zaburzenia koncentracji• ADHD• autyzm

ZASTOSOWANIA W LOGOPEDII

• dyslalia audiogenna• opóźniony rozwój mowy• jąkanie

ZASTOSOWANIA W AUDIOLOGII I FONIATRII

• czynnościowe zaburzenia głosu (m. in dysfonie dziecięce)

• osoby profesjonalnie posługujące się głosem• zaburzenia mowy• szumy uszne• zaburzenia rozumienia mowy pochodzenia

centralnego

INNE ZASTOSOWANIA

• nauka języków obcych

• stres• rozwój osobisty

Znani pacjenci: Maria Callas, Gerard Depardieu, Romy Schneider

METODA TOMATISA NA ŚWIECIE

Metoda Tomatisa stosowana jest w ponad 40 krajach

Każdego roku terapii poddawanych jest ok. 50 000 osób

Na świecie jest ok. 700 konsultantów Metody Tomatisa

BADANIA NAUKOWE

Gerritsen J, The Effect of Tomatis Therapy on Children with Autism: Eleven Case Studies, Journal of Listening, 2010Lubetzky R, Mimouni FB, Dollberg S, Reifen R, Ashbel G, Mandel D Effect of music by Mozart on energy expenditure in growing preterm infants Pediatrics 2009Ross-Swain D. The Effects of The Tomatis Method of Auditory Stimulation on Auditory Processing Disorder: A Summary of Findings, Journal of Listening, 2007Cummings, Richard Lloyd. An Evaluation of the Tomatis Listening Training     Program.  Dissertation Abstracts International, 47, 1986Kershner, John R. Evaluation of the Tomatis Listening Program.  Canadian Journal of Special Education, 1986

Więcej – na str. www.tomatisassociation.org, m.in. badania z Polski

TOMATIS W SZKOŁACH

Andrews, Thompson, Trumps, 2005 – Wilson Academy Phoenix, Arizona, podwójnie ślepa próba, grupa poddana Metodzie Tomatisa osiągnęła lepsze wyniki, jednak nieistotne statystycznie (1-klasiści, ocena percepcji słuchowej, zachowania, czytania)

Lopez H. 2006 Kolumbia –dzieci przedszkolne (60 dzieci), obserwowana poprawa uwagi i zachowania – brak grupy kontrolnej

Lozano S. 2006, Bogota, Kolumbia, współpraca z Uniwersytetem w Bogocie – dzieci 5-6 letnie, badanie pre-post, 70 dzieci, 3 grupy+grupa kontrolna. Dzieci poddane terapii Tomatisa – największa poprawa na pplu kominikacji, zdolności językowych i poznawczych