Projekt podstawy programowej dla klas I-III

Projekt podstawy programowej dla klas I-III www.rzecznikrodzicow.pl

1

Pracownia Pedagogiczna

Fundacja Rzecznik Praw Rodziców im. prof. Ryszarda Więckowskiego w Poznaniu

PROJEKT PODSTAWY PROGRAMOWEJ

I ETAP EDUKACYJNY KLASY I – III

EDUKACJA WCZESNOSZKOLNA

Projekt podstawy programowej opracował zespół pedagogów współpracujących z Pracownią

Pedagogiczną im. prof. Ryszarda Więckowskiego w Poznaniu, pod kierunkiem Doroty

Dziamskiej.

Pierwszy wstępny projekt był konsultowany przez 50 nauczycieli z wszystkich województw.

W okresie od listopada 2014 do października 2015 trwały konsultacje projektu z doradcami

i konsultantami metodycznymi oraz członkami stowarzyszeń nauczycielskich w liczbie 180

osób, z następujących miast: Poznań, Warszawa, Szczecin, Wrocław, Toruń, Kraków. Po

naniesieniu poprawek materiał został przekazany do konsultacji i dyskusji podczas szkoleń

i spotkań warsztatowych. Na tym etapie projekt konsultowało około 400 nauczycieli.

Spis treści I. WPROWADZENIE ................................................................................................................ 1

II. ZADANIA SZKOŁY ................................................................................................................. 2

III. CELE OGÓLNE EDUKACJI WCZESNOSZKOLNEJ ................................................................ 3

IV. EFEKTY REALIZACJI ZADAŃ W POSTACI CELÓW OSIĄGNIĘTYCH PRZEZ DZIECI KOŃCZĄCE PIERWSZY ETAP EDUKACYJNY ................................................................................. 5

V. KOMENTARZ DO PROJEKTU PODSTAWY PROGRAMOWEJ KLAS I – III ............................. 18

I. WPROWADZENIE

Podstawa programowa edukacji wczesnoszkolnej przedstawia zadania szkoły

wynikające z funkcji wychowawczej, kształcącej i opiekuńczej, cele ogólne edukacji

wczesnoszkolnej oraz efekty realizacji zadań w postaci celów osiągniętych przez dzieci

kończące pierwszy etap edukacyjny.

Edukacja wczesnoszkolna jako pierwszy etap kształcenia w systemie szkolnym

obejmuje trzy lata nauki w klasach I – III. Wymaga niezwykłej staranności w doborze treści,

środków, strategii, metod i technik uczenia, aby ukazać dzieciom scalony obraz świata i jego

funkcjonalność. Doświadczenia dzieci i z nich wyprowadzona aktywność, kolejno:

zabawowa, zabawowo – zadaniowa i zadaniowa tworzyć powinny rozwojowe sytuacje


2

edukacyjne spełniające oczekiwania poznawcze uczniów.

Edukację wczesnoszkolną charakteryzuje: spokój i systematyczność procesu nauki,

wielokierunkowość działania nastawiona na rozwój, dostosowanie tempa pracy do

możliwości psychoruchowych każdego ucznia, dostosowanie poznawanych zagadnień do

możliwości percepcyjnych. Kształcenie na tym etapie nie powinno być procesem zbyt

szybkim, aby aktywności dzieci nie dostosowywać do edukacji, ale odwrotnie - edukację

ukierunkować na rozwój dziecka i realizację naturalnych potrzeb rozwojowych każdego

ucznia, respektując jego podmiotowość i autonomię na drodze budowy indywidualnej

wiedzy, stopniowego przejścia od dzieciństwa do początków okresu dorastania.

Profesjonalna organizacja procesu uczenia się dzieci w klasach I – III powinna opierać

się na aktualnych podstawach naukowych i osiągnięciach współczesnej pedagogiki, aby

kształcenie na tym etapie, chroniąc naturalny rozwój, prowadziło do:

wykluczenia mechanicznego uczenia się dzieci (uczenie mechaniczne utrudnia rozwój

w kierunku uzyskania kompetencji kluczowych);

unikania niepożądanego werbalizmu (nadmiar werbalizmu zakorzenia wzory uczenia poza

praktycznymi doświadczeniami i eksperymentami potrzebnymi do rozwoju myślenia

naukowego);

wykluczenia zagadnień i treści nieadekwatnych do naturalnych, rzeczywistych potrzeb

i oczekiwań poznawczych dzieci (zagadnienia i treści nieadekwatne do potrzeb dzieci na

tym etapie edukacji utrudniają integrację wiedzy, dezintegrują rozumienie scalonego

obrazu świata, prowadzić mogą do wystąpienia zaburzeń w zachowaniu oraz do

dezintegracji psychicznej).

Dzięki takiej organizacji kształcenie na pierwszym etapie edukacji kontynuuje

rozpoczęty w przedszkolu proces adaptacji do aktywności w grupie, proces aktywności

poznawczej indywidualnej i grupowej, tak aby stopniowo rozpoznane przez dzieci różne

wzory uczenia się pozwoliły im w pełni podjąć się roli ucznia.

II. ZADANIA SZKOŁY Do zadań edukacji wczesnoszkolnej należy:

wspieranie wielokierunkowej aktywności dziecka przez fachową organizację sytuacji

edukacyjnych, eksperymentów naukowych i doświadczeń wpływających na rozwój we

wszystkich obszarach: fizycznym, emocjonalnym, społecznym i poznawczym oraz

przygotowanie do podjęcia nauki na drugim etapie edukacji;

zapewnienie prawidłowej organizacji zabawy, nauki i odpoczynku dla uzyskania ciągłości

procesów adaptacyjnych w odniesieniu do wszystkich dzieci, w tym rozwijających się

w sposób nieharmonijny, wolniejszy i przyspieszony;

wspieranie aktywności dziecka podnoszące poziom integracji sensorycznej i kształtujące

umiejętności korzystania z rozwijających się umysłowych procesów poznawczych na

drodze tworzenia własnych wzorów zabawy, nauki i odpoczynku;

planowa realizacja programu nauczania opartego na treściach adekwatnych do poziomu

rozwoju dzieci, ich możliwości percepcyjnych, wyobrażeń i rozumowania, szanująca ich

godność, naturalne indywidualne tempo rozwoju, wspierająca indywidualność,

oryginalność dziecka, wzmacniająca poczucie wartości, zaspokajająca potrzebę sensu


3

aktywności własnej i uczestnictwa w grupie;

zapewnienie dostępu do wartościowych rozwojowo źródeł informacji, nowoczesnych

technologii oraz ergonomicznie przygotowanej przestrzeni edukacyjnej;

organizacja zajęć dostosowana do intelektualnych potrzeb i oczekiwań rozwojowych

dzieci, wywołująca zaciekawienie, zdumienie i radość odkrywania wiedzy, prowadząca do

integracji psychicznej, rozumienia emocji, uczuć własnych i innych ludzi;

wspieranie aktywności dzieci rozwijające nawyki i zachowania adekwatne do

poznawanych wartości takich jak: bezpieczeństwo własne i grupy, utrzymanie zdrowia,

sprawność fizyczna, zaradność, samodzielność, odpowiedzialność, poczucie obowiązku;

organizacja przestrzeni edukacyjnej umożliwiająca systematyczny rozwój wrażliwości

estetycznej w odniesieniu do wielu dyscyplin życia człowieka takich jak: estetyka

spożywania posiłków, estetyka ruchu, ubierania się i zachowania, estetyka mowy, estetyka

uczestnictwa w sztuce, estetyka uczestnictwa w imprezach i uroczystościach szkolnych

i pozaszkolnych, np. patriotycznych i rocznicowych;

organizacja przestrzeni edukacyjnej umożliwiająca dzieciom poznanie wartości i norm

społecznych, których źródłem jest rodzina, społeczność szkolna, społeczność lokalna

i regionalna, naród oraz rozwijanie zachowań wynikających z tych wartości a możliwych

do zrozumienia na tym etapie edukacji;

organizacja przestrzeni edukacyjnej umożliwiająca zaspokojenie oczekiwań poznawczych

związanych z innymi narodami, np. krajów Unii Europejskiej czy innych kontynentów,

innych zjawisk przyrodniczych, muzycznych, artystycznych, a także zabaw i zwyczajów

dzieci innych narodowości w odniesieniu do możliwości percepcji, rozumienia tychże

zagadnień na tym etapie edukacji;

systematyczne uzupełnianie zagadnień kształcących i programu wychowawczego

w porozumieniu z rodzicami o nowe treści wynikające z nagłego pojawienia się

w otoczeniu dziecka sytuacji lub zagrożeń cywilizacyjnych np.: patologiczne zjawiska

społeczne, psychologiczna ingerencja mediów w rozwój dziecka, nieodpowiedzialne

korzystanie z technologii, ubezwłasnowolnienie reklamą, modą, katastrofy, zdarzenia

traumatyczne itd.

III. CELE OGÓLNE EDUKACJI WCZESNOSZKOLNEJ Cele ogólne edukacji wczesnoszkolnej to zbiór osiągnięć w fizycznym, emocjonalnym,

społecznym i poznawczym obszarze rozwoju dziecka. Osiągnięcia te powstają w toku

trzyletniej nauki poprzez rozwój prostych czynności praktycznych i intelektualnych

charakteryzujących dzieciństwo w czynności złożone. Zbiór tych osiągnięć przedstawia

sprawności, umiejętności oraz wiedzę początkową, czyli fundament, na którym oparta

będzie praca na drugim etapie edukacji w klasach IV – VI.

Do celów ogólnych edukacji wczesnoszkolnej należą:

a) w fizycznym obszarze rozwoju:

osiągnięcie sprawności motorycznych i sensorycznych tworzących umiejętność

skutecznego działania i komunikacji;

osiągnięcie świadomości zdrowotnej wyrażanej przez podstawowe zachowania

prowadzące do higieny i pielęgnacji ciała;

osiągnięcie świadomości ciała umożliwiającej wykonywanie samodzielnych ćwiczeń


4

ruchowych rozwijających: szybkość, siłę, wytrzymałość, moc, zwinność, gibkość;

osiągnięcie umiejętności wykorzystania własnej aktywności ruchowej w różnych sferach

działalności człowieka: rekreacyjnej, sportowej, zdrowotnej, artystycznej, obronnej;

osiągnięcie umiejętności wykorzystania własnej aktywności ruchowej do organizacji

nauki i odpoczynku, ze zrozumieniem roli ruchu w procesie utrzymania zdrowia;

osiągnięcie umiejętności ochrony własnej i ochrony innych poprzez rozumienie

i respektowanie przepisów gier, zabaw zespołowych, przepisów ruchu drogowego

w odniesieniu do pieszych, rowerzystów, rolkarzy, biegaczy i innych osób, których

poruszanie się w miejscu publicznym może tworzyć zagrożenie bezpieczeństwa;

b) w emocjonalnym obszarze rozwoju:

osiągnięcie umiejętności rozumienia swoich emocji i uczuć, nazwania ich oraz

rozpoznawania tych samych emocji i uczuć u innych ludzi;

osiągnięcie umiejętności panowania nad przeżywanymi emocjami i wyrażania ich

w sposób umożliwiający współdziałanie w grupie oraz adaptację w nowej grupie;

osiągnięcie umiejętności przedstawiania swych doświadczeń uczuciowych przy pomocy

prostej wypowiedzi ustnej lub pisemnej i różnorodnych artystycznych form wyrazu;

osiągnięcie umiejętności odczuwania i budowania więzi uczuciowej, w tym więzi z grupą,

społecznością szkoły, oraz umiejętności identyfikowania się z rodziną, klasą, a także ze

społecznością miasta, wsi, czy wspólnotą narodową;

osiągnięcie umiejętności uświadamiania sobie uczuć przeżywanych przez inne osoby

z jednoczesną próbą zrozumienia dlaczego występują, różnicowania form ich wyrażania

w zależności od wieku;

osiągnięcie umiejętności rozumienia odczuć zwierząt, wyrażanie tych stanów za pomocą

prostych wypowiedzi ustnych i pisemnych oraz różnorodnych artystycznych form wyrazu;

c) w społecznym obszarze rozwoju:

osiągnięcie umiejętności identyfikowania się z grupami społecznymi, które dziecko

reprezentuje, nazywanie tych grup i ich charakterystycznych cech;

osiągnięcie umiejętności oceniania własnego postępowania i korzystania z tej oceny

w pracy nad sobą, a także umiejętności oceny postępowania innych ludzi, odwoływanie się

w tej ocenie do przyjętych zasad i wartości, z których zasady zostały wyprowadzone,

nazywanie poznanych wartości, przyjmowanie konsekwencji swojego postępowania;

osiągnięcie umiejętności współdziałania, współpracy oraz samodzielnej organizacji pracy

w małych zespołach kolegów i koleżanek, samodzielnego wyrażania swoich oczekiwań

i potrzeb społecznych;

osiągnięcie umiejętności przejawiania szacunku do kolegów, koleżanek, osób dorosłych

przy pomocy prostych form wyrazu i stosownego zachowania, umiejętności tworzenia

relacji społecznych;

osiągnięcie umiejętności przejawiania szacunku do przyrody i ojczyzny przy pomocy

prostych form wyrazu i stosownego zachowania;

osiągnięcie umiejętności samodzielnej organizacji czasu przeznaczonego na odpoczynek,

rozwój zainteresowań indywidualnie i w grupie, osiągnięcie umiejętności dbania

o bezpieczeństwo własne i innych uczestników grupy;


5

d) w poznawczym obszarze rozwoju:

osiągnięcie umiejętności posługiwania się poprawnie językiem polskim w mowie i piśmie,

wyrażania się przy pomocy komunikatów niewerbalnych zrozumiałych dla otoczenia,

używania prostych komunikatów w języku obcym oraz stosowanie tych umiejętności do

samodzielnej aktywności;

osiągnięcie umiejętności czytania na poziomie początkowym i samodzielne korzystanie

z tej umiejętności w różnych sytuacjach życiowych;

osiągnięcie umiejętności zrozumienia podstawowych pojęć i działań matematycznych,

samodzielne korzystanie z nich w różnych sytuacjach życiowych, umiejętności

schematyzacji, wstępnej matematyzacji wraz z opisem tych czynności: słowami, obrazem,

symbolem;

osiągnięcie początkowej umiejętności czytania i rozumienia tekstów matematycznych;

osiągnięcie umiejętności obserwacji faktów, zjawisk społecznych, zjawisk przyrodniczych

i umiejętność formułowania wniosków, spostrzeżeń z nich wynikających, umiejętności

rozumienia legend, faktów historycznych, tradycji, elementów kultury materialnej

i duchowej oraz pojęć i symboli z nimi związanych, jak: rodzina, dom, naród, ojczyzna,

kraj;

osiągnięcie umiejętności uczestnictwa w kulturze oraz wyrażania swych spostrzeżeń

i przeżyć przy pomocy środków plastycznych, muzycznych, technicznych, a także przy

użyciu nowoczesnych technologii.

IV. EFEKTY REALIZACJI ZADAŃ W POSTACI CELÓW OSIĄGNIĘTYCH PRZEZ DZIECI KOŃCZĄCE PIERWSZY ETAP EDUKACYJNY

Ogólne cele rozwoju osiągane przez dzieci kończące edukację wczesnoszkolną są

źródłem bardziej szczegółowych celów, które zapisane przy pomocy konkretnych efektów

realizacji zadań są wynikiem wielokierunkowej aktywności dzieci w odniesieniu do całości

treści edukacji wczesnoszkolnej, zawierającej w sobie różne dyscypliny naukowe.

Przedstawienie osiąganych celów w odniesieniu do tych dyscyplin jest pewnego rodzaju

konwencją, potrzebną dla uzyskania przejrzystości opisu, a nie dyrektywą dla organizatorów

edukacji wczesnoszkolnej wymagającą, aby proces kształcenia miał przebieg przedmiotowy.

Podstawową formą organizowania pracy dziecka nie powinna być klasyczna lekcja

szkolna, lecz dzień jego wielokierunkowej aktywności. Edukacja wczesnoszkolna ma ukazać

uczniowi scalony obraz świata, który może być badany z wykorzystaniem metod specyficznych

dla różnych edukacji. Optymalne warunki dla takiego kształcenia stwarza nauczanie

zintegrowane. Założeniem koncepcji nauczania zintegrowanego jest konieczność

wieloaspektowej aktywizacji dziecka, potrzeba stałego diagnozowania jego osiągnięć

rozwojowych, wspieranie funkcji stymulujących rozwój i odrzucenie funkcji selekcyjnych.

Elementem integrującym poszczególne kierunki edukacji jest język w jego aspekcie

semiotycznym. Dziecko ujmując całościowo rzeczywistość, odczuwa potrzebę wyrażania

swoich doznań i przeżyć za pomocą systemu znaków. Są to znaki języka mówionego,

stosunków wielkościowych, geometrycznych, ilościowych, technik plastycznych, ekspresji

ruchowej, muzycznej...(prof. Ryszard Więckowski).

Opisane poniżej osiągnięcia uczniów przy końcu klasy trzeciej powinny stać się dla

autorów programów edukacji wczesnoszkolnej wyznacznikiem do standaryzacji procesu

kształcenia i pokazania sposobu osiągania tychże celów na przestrzeni trzech lat nauki

w szkole.


6

1. Edukacja polonistyczna

Osiągnięcia w zakresie słuchania

Uczeń:

z uwagą słucha wypowiedzi nauczyciela, innych osób dorosłych z otoczenia, kolegów

i koleżanek w różnych sytuacjach życiowych wymagających komunikacji i wzajemnego

zrozumienia; samodzielnie koncentruje się, słuchając tych wypowiedzi, a przyjęta forma

zachowania się w tej sytuacji wyraża szacunek do osoby wypowiadającej się;

z uwagą słucha wypowiedzi nauczyciela w sytuacjach zadaniowych, zgłaszając

stosownym pytaniem problem braku rozumienia pewnych fragmentów słuchanej

wypowiedzi;

aktywnie słucha tekstów czytanych przez nauczyciela lub inne osoby dorosłe: zagadek,

wierszy, prozy, opowiadań, opisów, listów, regulaminów, notatek, tekstów

informacyjnych, a także tekstów czytanych i napisanych przez kolegów i koleżanki;

panuje nad chęcią nagłego wypowiadania się, mobilizuje się do słuchania i czekania na

własną kolej, szczególnie w momencie wskazywania tej potrzeby przez drugą osobę;

słucha uważnie i z powagą wypowiedzi osób podczas uroczystości, koncertów, obchodów

świąt narodowych i innych zdarzeń wymagających skupienia, zachowania samokontroli

i przejawienia szacunku;

słuchając uważnie, podejmuje decyzję o rezygnacji ze słuchania osoby nieznanej, spoza

otoczenia, w którym wzrasta, dla zachowania bezpieczeństwa.

Osiągnięcia w zakresie mówienia

Uczeń:

wypowiada się w formie uporządkowanej i rozwiniętej na tematy związane

z doświadczeniem życiowym, przeżyciami, sytuacjami szkolnymi, lekturą, filmem, sztuką

teatralną, wydarzeniem sportowym, świętem czy inną uroczystością;

wypowiada się płynnie, wyraziście, stosując adekwatne do sytuacji techniki języka

mówionego: pauzy, zmianę intonacji, tempa i siły głosu, w zależności od sytuacji

społecznej dobiera stosowną formę komunikacji werbalnej i własnego zachowania,

wyrażającą szacunek do rozmówcy;

formułuje pytania dotyczące wypowiedzi ustnych kolegów i koleżanek, nauczyciela, czy

innych osób z otoczenia dziecka, dotyczące słuchanych i przeczytanych utworów

literackich, uczestnictwa w wydarzeniach artystycznych, sportowych, historycznych,

patriotycznych, narodowych, obchodach świąt, a także dotyczące wydarzeń

prezentowanych przy pomocy audycji radiowych, programów telewizyjnych, filmów oraz

nowoczesnych źródeł informacji;

porządkuje swoją wypowiedź samodzielnie, omawia treść przeczytanych tekstów, a także

obrazków indywidualnych i cykli obrazów; nadaje znaczenie i tytuł obrazom, fragmentom

tekstów, układając kolejność zdarzeń jako przygotowanie do planu;

wypowiada się składając sprawozdanie z wykonanej pracy, samodzielnie układa w formie

ustnej opowiadanie, recytuje wiersze i przedstawia zapamiętane krótkie teksty prozy;

wypowiada się odgrywając rolę np. w sztuce teatralnej, etiudzie filmowej itp.;

wykonuje własne eksperymenty językowe, nadaje znaczenie czynnościom

i doświadczeniom, tworząc charakterystyczne dla siebie formy wypowiedzi.

Osiągnięcia w zakresie czytania

Uczeń:

potrafi objąć wzrokiem kilka wyrazów jednocześnie lub całe zdanie, przy jednorazowym


7

spojrzeniu na tekst drukowany lub napisany;

czyta płynnie, poprawnie, biegle i wyraziście na głos teksty zbudowane z wyrazów

opracowanych w toku zajęć, dotyczące rzeczywistych doświadczeń dzieci i oczekiwań

poznawczych; rozumie także krótkie teksty czytając po cichu; prawidłowo czyta na głos

teksty zapisane samodzielnie w zeszycie oraz teksty zapisane przy użyciu komputera;

wyodrębnia postacie i zdarzenia w utworach literackich, ustala kolejność zdarzeń, ich

wzajemną zależność, odróżnia zdarzenia istotne od mniej istotnych, postacie główne

i drugorzędne; wskazuje cechy i ocenia bohaterów, uzasadnia swą ocenę, wskazuje

wydarzenie zmieniające postępowanie bohatera, określa nastrój w utworze;

pracuje z tekstem, wyszukując fragment najpiękniejszy, trudny do zrozumienia,

najważniejszy lub wskazany przez nauczyciela, wskazuje w tekstach wyrazy oznaczające

rzeczy i czynności;

eksperymentuje czytając tekst, przekształca tekst wstawiając inne znane wyrazy w zdania,

układa opowiadania twórcze np. dalsze losy bohatera, komponuje początek i zakończenie

tekstu na podstawie przeczytanego fragmentu utworu lub ilustracji;

wyróżnia w czytanych utworach literackich: opowiadanie, opis, dialog; odróżnia utwory

wierszowane od prozaicznych, określa który tekst jest: notatką, regulaminem, zagadką,

tekstem informacyjnym, listem, tekstem z życzeniami czy podziękowaniem.

Osiągnięcia w zakresie pisania

Uczeń:

czytelnie, płynnie i kształtnie pisze wyrazy, zdania i tekst ciągły, właściwie rozmieszcza

tekst ciągły na stronie zeszytu, potrafi sprawdzać i poprawiać napisany tekst; zapisując

tekst, przestrzega poprawności ortograficznej w wyrazach poznanych i opracowanych

podczas zajęć;

układa i zapisuje opowiadanie złożone z 6-10 poprawnych zdań w ramach zagadnień

opracowanych podczas zajęć; opisuje przedmiot np. obraz, drzewo itd. na podstawie

własnej obserwacji, potrafi napisać notatkę, list, życzenia, zaadresować list; do pisania

krótkich tekstów wykorzystuje także komputer;

poprawnie stosuje znaki interpunkcyjne na końcu zdania i przecinki przy wyliczaniu,

zapisuje poznane i najczęściej stosowane skróty, w tym skróty matematyczne, porządkuje

wyrazy w kolejności alfabetycznej według pierwszej i drugiej litery;

stosuje poprawną wielkość liter w zapisie: tytułów utworów, książek, poznanych nazw

geograficznych, imion, nazwisk;

potrafi pisać na jednej linii, utrzymując stosowną proporcję w rozmieszczeniu liter,

połączeń liter, odstępów pomiędzy literami i wyrazami, zachowując odpowiedni kształt

i płynność pisma;

poprawnie zapisuje liczebniki np. sześćset oraz wybrane, poznane w trakcie zajęć pojęcia

dotyczące innych dyscyplin naukowych.

Osiągnięcia w zakresie nauki o języku

Uczeń:

wyróżnia w wypowiedziach zdania, w zdaniach wyrazy, w wyrazach sylaby oraz głoski:

samogłoski i spółgłoski;

rozpoznaje zdania oznajmujące, pytające, rozkazujące, wykrzyknikowe w wypowiedziach

ustnych i pisemnych;

przekształca zdania oznajmujące w pytania i odwrotnie oraz zdania pojedyncze w złożone;

rozpoznaje w zdaniach wyrazy oznaczające rzeczy – określa ich formy (liczbę i rodzaj),

oraz oznaczające czynności - określa ich formy (liczbę, osobę, czas);


8

poprawnie łączy wyrazy w związki frazeologiczne, rozpoznaje wyrazy o znaczeniu

przeciwnym i wyrazy pokrewne;

trafnie wyraża myśl w granicach poprawnego równoważnika zdania, komunikatywnego

zdania pojedynczego, a także złożonego.

2. Edukacja matematyczna

Osiągnięcia w zakresie znajomości pojęcia liczby

Uczeń:

zapisuje za pomocą cyfr i odczytuje liczby od zera do miliona;

porównuje i przekształca liczby, rozumiejąc znaczenie cyfry zapisanej w miejscu jedności,

dziesiątek, setek itd., układa liczby od najmniejszej do największej i odwrotnie;

posługuje się liczbą porządkową np. trzecie miejsce, pięćdziesiąta rocznica, czwarty rząd,

rok dwutysięczny, rok dwa tysiące piętnasty, w roku dwa tysiące dziewiątym poszedłem do

szkoły itd.;

porównuje liczby z użyciem znaków: <,=,>

Osiągnięcia w zakresie posługiwania się liczbą

Uczeń:

wykorzystuje liczby do wykonania pomiaru długości: odcinków, boków figur

geometrycznych, długości, szerokości, wysokości, np. grzbietu książki z dokładnością do

centymetra, długości boiska z dokładnością do metra, oraz pomiaru pojemności i wagi,

używając określeń: cięższy, lżejszy, kilogram, dekagram, gram;

zmienia podstawowe jednostki miar, np. metry w centymetry, zapisuje wyniki pomiarów

w postaci wyrażeń dwumianowanych;

dodaje i odejmuje, mnoży i dzieli w pamięci, wykonując proste obliczenia, opracowując

własną strategię obliczeń, poprawnie zapisuje przeprowadzone obliczenia posługując się

znakiem równości, znakami czterech podstawowych działań i nawiasami, biegle mnoży

i dzieli w zakresie do 100;

stosuje algorytmy pisemnego dodawania i odejmowania oraz mnożenia i dzielenia przez

liczbę jednocyfrową.

Osiągnięcia w zakresie czytania tekstów matematycznych

Uczeń:

analizuje i rozwiązuje zadania tekstowe proste i wybrane złożone, stwierdza, co w zadaniu

jest dane i niewiadome, dobiera działania odpowiednie do warunków zadania, tworząc

własną strategię jego rozwiązania;

świadomie posługuje się odwrotnością działań przy rozwiązywaniu problemów i zadań

matematycznych, wykorzystuje własności działań przy wykonywaniu obliczeń do nich;

tworzy zadania i zagadki matematyczne, wykorzystując własną aktywność artystyczną,

techniczną, konstrukcyjną.

Osiągnięcia w zakresie pojęć kształtowanych intuicyjnie, użytecznych względem innych

kierunków edukacji i sytuacji życiowych

Uczeń:

tworzy zbiory w sytuacjach życiowych przez klasyfikowanie przedmiotów z uwagi na

wyodrębnione cechy, określa i porównuje liczebność zbiorów, tworzy katalogi, foldery

podczas pracy na komputerze, wyodrębnia zbiory jako elementy środowiska społeczno-


9

przyrodniczego, itp.;

rozpoznaje i tworzy krzywe, łamane , proste, odcinki prostopadłe, równoległe oraz figury

geometryczne, wykorzystując sieć kwadratową; określa ich własności, wyodrębnia figury

geometryczne: koło, kwadrat, trójkąt, prostokąt w konstrukcjach z otoczenia, wykonuje

modele tych figur przy pomocy aktywności technicznej i plastycznej, rozpoznaje figury

geometryczne jako fragmenty brył;

dzieli na dwie równe części np. kartkę papieru, czekoladę itp., używa pojęć: połowa, dwa

i pół, cztery równe części;

dokonuje równomiernego rozłożenia obiektów (symetria osiowa) w konstrukcjach

i pracach plastycznych, dostrzega symetrię w środowisku przyrodniczym, we fragmentach

dekoracji itp.

Osiągnięcia w zakresie umiejętności praktycznych

Uczeń:

wykonuje obliczenia pieniężne, zamienia złotówki na grosze i odwrotnie;

zapisuje daty i posługuje się kalendarzem, zna datę urodzenia i umie ją zapisać;

dokonuje odczytu temperatury przy pomocy termometru oraz zapisu temperatury,

odczytuje informacje z prognozy pogody zawartej w Internecie, gazecie, zapisuje

temperaturę w prowadzonym samodzielnie kalendarzu pogody;

dokonuje obliczeń szacunkowych w różnych sytuacjach życiowych;

posługuje się zegarem, stoperem, aplikacjami telefonu, tabletu, komputera i wykonuje

proste obliczenia dotyczące czasu;

przy pomocy narzędzi pomiarowych dokonuje pomiaru: długości i szerokości np. stołu,

obrazu, obwodu np. głowy, pnia drzewa, piłki, a także obwodu np. ekranu telewizora,

monitora, tablicy itd;

wykorzystuje gry planszowe, logiczne i strategiczne do zabawy, przekształca je tworząc

własne strategie i zasady organizacyjne.

3. Edukacja środowiskowa

Osiągnięcia w zakresie rozumienia środowiska społecznego

Uczeń:

identyfikuje się z grupą społeczną, do której należy: rodzina, klasa w szkole, drużyna

sportowa itp., a także społeczność lokalna, naród; respektuje normy i reguły postępowania

w tych grupach;

przyjmuje konsekwencje swojego uczestnictwa w grupie i własnego w niej postępowania,

prezentując swym zachowaniem wartości takie jak: godność, honor, sprawiedliwość,

obowiązkowość, odpowiedzialność, przyjaźń, życzliwość, umiar, powściągliwość;

prezentuje zachowania takie jak zadośćuczynienie, przeproszenie,

rozumie, iż wszyscy ludzie posiadają prawa i obowiązki, zna swoje prawa i wywiązuje się

ze swoich obowiązków;

potrafi przedstawić siebie i grupy, z którymi się identyfikuje; zna swą datę urodzenia,

adres zamieszkania, adres szkoły, zawód i miejsce pracy rodziców, potrafi posłużyć się

tymi danymi wyłącznie w sytuacjach bezpiecznych dla siebie i reprezentowanych grup, dla

bezpieczeństwa własnego jest powściągliwy w używaniu danych osobistych w sytuacjach

nowych;

rozpoznaje i nazywa wybrane grupy społeczne, do których nie należy, a które wzbudzają

jego zainteresowania i oczekiwania poznawcze, np. drużyny i kluby sportowe, zespoły


10

artystyczne, a także inne narodowości;

rozumie znaczenie słów: porozumienie, umowa; uczestniczy w tworzeniu samorządu

uczniowskiego w klasie, w szkole; rozumie, iż porozumienia i umowy występują

w świecie ludzi dorosłych, którzy mogą tworzyć stowarzyszenia, np. stowarzyszenia

pomocy chorym i niepełnosprawnym dzieciom, stowarzyszenia miłośników historii, a

także stowarzyszenia dużych grup społecznych jak miasta i państwa, np. Unia Europejska;

rozumie, że każda grupa społeczna ma swoje zwyczaje i tradycje, szanuje je, uczestniczy

w nich, potrafi je przedstawić, porównuje zwyczaje ludzi, np. dotyczące świąt w różnych

regionach Polski, a także w różnych krajach.

Osiągnięcia w zakresie środowiska przyrodniczego i jego ochrony

Uczeń:

rozpoznaje najczęściej spotykane gatunki roślin i zwierząt, w tym zwierząt hodowlanych,

a także gatunki objęte ochroną;

potrafi odszukać w Internecie potrzebne informacje na tematy przyrodnicze;

rozpoznaje wybrane zwierzęta i rośliny, których w naturalnych warunkach nie spotyka się

w polskiej przyrodzie;

określa typy lasu, wyróżnia warstwy lasu, rozumie znaczenie zdrowotne i gospodarcze

lasu, rozpoznaje i wyróżnia cechy innych ekosystemów, jak: pole, łąka, staw, rzeka itd.,

potrafi wyjaśnić ich znaczenie;

umie prowadzić obserwacje obiektów i zjawisk przyrodniczych, tworzyć notatki

z obserwacji, wyjaśniać istotę obserwowanych zjawisk według procesu przyczynowo-

skutkowego;

potrafi prowadzić proste hodowle roślin doniczkowych, wykonać proste prace

pielęgnacyjne dotyczące zwierząt domowych (np. psa, kota, chomika, rybek), wykonać

proste prace w ogrodzie czy otoczeniu szkoły;

rozumie potrzebę ochrony przyrody, potrafi wskazać wybrane miejsca ochrony przyrody

oraz parki narodowe, np. w najbliższym otoczeniu miejscowości, w której mieszka;

segreguje śmieci i rozumie znaczenie takiego postępowania.

Osiągnięcia w zakresie funkcji życiowych człowieka, ochrony zdrowia, bezpieczeństwa

i odpoczynku

Uczeń:

charakteryzuje wybrane zajęcia i zawody ludzi znanych z miejsca zamieszkania oraz

zawody użyteczności publicznej: żołnierz, policjant, strażak, lekarz, pielęgniarz, rozumie

istotę pracy w służbach mundurowych i medycznych;

potrafi w sytuacji zagrożenia wykonać telefon alarmowy na policję, pogotowie ratunkowe,

zna numery alarmowe, wie, gdzie może je odnaleźć, gdy się ich nie pamięta;

dba o higienę i estetykę własną i otoczenia;

zna wartości odżywcze produktów żywnościowych, owoców, warzyw, rozumie znaczenie

odpowiedniej diety dla utrzymania zdrowia człowieka, potrafi wykonać sałatkę z warzyw,

owoców, potrafi zachować umiar w spożywaniu posiłków o dużych walorach smakowych,

ale o niskich wartościach odżywczych, potrafi zachować umiar w zjadaniu produktów

słodkich, zna konsekwencje zjadania nadmiaru produktów słodkich;

potrafi ubrać się odpowiednio do stanu pogody, odczytuje temperaturę powietrza na

termometrze, potrafi poszukać informacji na temat pogody przy wykorzystaniu Internetu;

zna podstawowe znaki drogowe i przepisy bezpieczeństwa w ruchu drogowym, respektuje

przepisy jako pieszy w miejscach publicznych, czyta i respektuje znaki informujące

o zasadach poruszania się jako pieszy, rowerzysta, rolkarz itp. w miejscach publicznych


11

przeznaczonych do rekreacji i wypoczynku, zna i respektuje zasady zachowania się

w środkach komunikacji miejskiej, komunikacji kolejowej i innej;

zna zasady bezpieczeństwa przeciwpożarowego w szkole, zna drogę ewakuacyjną, zna

znaki, symbole informujące o różnych rodzajach niebezpieczeństw np. na plaży, basenie

kąpielowym, a także przy starej zabudowie, budynkach do rozbiórki itd., zachowuje się

zgodnie z informacją w nich zawartą, stosuje zasady bezpiecznej zabawy podczas zimy

z wykorzystaniem sanek lub innych atrybutów sportów zimowych;

potrafi posłużyć się danymi osobistymi w sytuacji zagrożenia zdrowia i życia w stosunku

do służb mundurowych i medycznych;

rozumie, że w otoczeniu dzieci mogą pojawiać się różne zagrożenia płynące ze środowiska

naturalnego, np. nagła zmiana pogody, huragan, ulewne deszcze, susza oraz ich

następstwa: powódź, pożar, piorun; potrafi określić odpowiednie sposoby zachowania się

człowieka w takich sytuacjach;

rozumie znaczenie ostrzeżeń, np. na plakatach, ostrzeżeń słownych wypowiadanych przez

nauczyciela lub rodziców o niebezpiecznych lub fałszywych informacjach w publikacjach,

w Internecie, zadaje pytania na ten temat i rozmawia o nich z rodzicami, nauczycielem,

policjantem.

Osiągnięcia w zakresie orientacji w czasie historycznym

Uczeń:

zna i umie opowiedzieć kilka legend związanych z historią Polski i miejscem, w którym

mieszka;

zna i umie opowiedzieć o legendarnym powstaniu państwa polskiego, związku legendy

z powstaniem godła i barw narodowych, zna symbole narodowe: godło i flagę Polski,

hymn Polski, mundur wojskowy, wybrane stroje ludowe np. związane z regionem Polski,

w którym mieszka;

zna święta narodowe: 11 Listopada, 3 Maja i inne ważne dni pamięci narodowej;

przygotowując się do ich obchodów wykonuje np. kokardę narodową, biało-czerwony

proporczyk, czynnie uczestnicząc w obchodach świąt narodowych zachowuje się godnie

i z szacunkiem w momencie śpiewania lub słuchania hymnu, wciągania flagi na maszt,

apelu poległych itp.;

rozumie znaczenie słowa „patron”, zna patrona swojej szkoły, swojego miasta, zna imiona

pierwszego władcy i króla Polski, zna nazwę pierwszej stolicy Polski, zna imię i nazwisko

obecnego prezydenta Polski;

rozumie znaczenie zwyczajów i tradycji polskich;

rozumie znaczenie dorobku minionych epok w życiu człowieka, jest świadomy, iż stosuje

w swej aktywności ten dorobek np. cyfry arabskie i rzymskie, papier, mydło, instrumenty

muzyczne: bębny, piszczałki itd.; potrafi przy pomocy Internetu i innych źródeł wyszukać

interesujące go informacje dotyczące zdarzeń historycznych, momentu powstania czy

wynalezienia np. żarówki, roweru itp.;

zna historię własnej rodziny, zna wybrane postacie i ciekawostki o wielkich Polakach,

wynalazcach, żołnierzach i innych, np. królowa Jadwiga, naukowiec Maria Skłodowska–

Curie, alpinistka Wanda Rutkiewicz, generał Elżbieta Zawacka „Zo” - cichociemna, król

Bolesław Chrobry, astronom Mikołaj Kopernik, papież Jan Paweł II, postać niedźwiedzia-

żołnierza - kapral Wojtek.

Osiągnięcia w zakresie rozumienia przestrzeni geograficznej

Uczeń:

zna położenie i warunki naturalne swojej miejscowości oraz okolicy, a wśród nich:


12

charakterystyczne formy terenu, elementy przyrody, charakterystyczne miejsca, np.

miejsca pamięci narodowej, najważniejsze zakłady pracy, interesujące zabytki, pomniki,

tereny rekreacyjne itp.;

wskazuje na mapie fizycznej Polski jej granice, główne miasta, rzeki, określa typowe dla

niej krajobrazy;

czyta proste plany, określa kierunki główne na mapie, odczytuje znaki kartograficzne map,

z których korzysta, przy pomocy komputera wyznacza np. trasę przejazdu rowerem lub

miejsce, korzystając z poprawnie zapisanego adresu;

zna nazwę stolicy Polski i charakterystyczne dla niej obiekty, rozumie i umie wyjaśnić

znaczenie stolicy dla całego kraju, wskazuje na mapie jej położenie;

potrafi przedstawić w krótkiej wypowiedzi ustnej charakteryzującą Polskę dyscyplinę

sportową, gospodarczą lub inną, np. artystyczną działalność człowieka, w której nasz kraj

odnosi sukcesy lub z niej słynie;

potrafi wyznaczyć główne kierunki geograficzne przy pomocy wędrówki Słońca, określić,

z którego kierunku wieje wiatr, rozpoznaje rodzaje chmur i opadów, potrafi przedstawić

położenie Ziemi w Układzie Słonecznym.

4. Edukacja plastyczna

Osiągnięcia w zakresie percepcji wizualnej obserwacji i doświadczeń

Uczeń:

wyróżnia w obrazach, ilustracjach, impresjach plastycznych, plakatach, na fotografiach:

- kształty obiektów – nadaje im nazwę i znaczenie, podaje części składowe, podobieństwa,

różnice, cechy charakterystyczne części składowych;

- wielkości i proporcje, położenie i oddalenie pojedynczych obiektów i elementów

złożonych, różnice w wyglądzie tego samego przedmiotu w zależności od położenia

i zmiany stanowiska osoby patrzącej na obiekt;

- barwę, walor różnych barw, różnice walorowe w zakresie jednej barwy;

- cechy charakterystyczne i indywidualne ludzi w zależności od wieku, płci, typu budowy,

cechy charakterystyczne zwierząt, różnice w budowie, kształcie, ubarwieniu, sposobach

poruszania się;

określa w swoim otoczeniu układy obiektów i zjawisk np.: układy zamknięte (mozaiki na

dywanie, rytmy na przedmiotach użytkowych), układy otwarte (chmury, papiery ozdobne,

pościel, firany).

Osiągnięcia w zakresie działalności plastycznej i ekspresji twórczej

Uczeń:

rysuje kredką, kredą, ołówkiem, patykiem (płaskim i okrągłym) oraz palcem przy użyciu

wody, tuszu, a także rysuje piórem, węglem, mazakiem itp.;

maluje kredkami, farbami, tuszami przy użyciu pędzli (płaskich, okrągłych ), palców,

stempli;

wydziera, wycina, składa, przylepia, wykorzystując gazetę, papier kolorowy, barwiony

papier, makulaturę, karton, ścinki tekstylne itp.;

modeluje (lepi i konstruuje) z gliny, modeliny, plasteliny, mas papierowych i innych,

z materiałów naturalnych i przemysłowych (np. szyszki, kasztany, żołędzie, patyki, kora,

papier, bibuła, karton, folia metalowa, cienkie druciki, tworzywa, sznurki, opakowania

itd.);

odbija, stempluje, powiela przy pomocy: kalki, tuszu, farby, stempla wykonanego


13

z ziemniaka, gumy, korka i innych tworzyw, przy pomocy prostych programów

komputerowych;

wykonuje prace, modele, rekwizyty, impresje plastyczne potrzebne do innej aktywności

artystycznej, naukowej;

wykonuje prace i impresje plastyczne jako formy przekazania uczuć, prezentu, formy

przeproszenia, niespodzianki, zadośćuczynienia, zaproszenia;

przedstawia zjawiska i wydarzenia z otaczającej rzeczywistości, realne i fantastyczne,

uwzględniając możliwości ruchu ludzi i zwierząt, przedstawia obiekty indywidualne

i sceny złożone, kolejne etapy zdarzeń;

przedstawia nastroje, stany uczuciowe, własne i inspirowane przeżyciami,

doświadczeniami, marzeniami, stanami pogody, porami roku, utworami literackimi,

muzycznymi, filmami, świętami, ważnymi wydarzeniami itd.;

przedstawia sceny, sytuacje, zjawiska, przedmioty, odnosząc je do warunków dotyczących

kształtu, wielkości, proporcji, relacji w przestrzeni, barw, waloru czy układów kompozycji

zamkniętej, otwartej.

Osiągnięcia w zakresie wiedzy o sztukach plastycznych

Uczeń:

potrafi nazwać dziedziny sztuk plastycznych, np. : malarstwo, rzeźba, w tym dziedziny

sztuki użytkowej np.: meblarstwo, tkactwo, ceramika, hafciarstwo, architektura itp.;

zna wybrane przykłady dzieł znanych artystów: malarzy, rzeźbiarzy, architektów, np.

z regionu swego pochodzenia lub innych;

potrafi wyjaśnić, gdzie można odnaleźć formy istnienia dzieł plastycznych, np. oryginał

czy kopia obrazu – galeria, muzeum; reprodukcja – książka, katalog; oryginał czy kopia

rzeźby – park, muzeum; kopia - miniatura rzeźby - park zabaw dla dzieci itp.

5. Edukacja techniczna

Osiągnięcia w zakresie organizacji pracy

Uczeń:

potrafi zaplanować i zrealizować własne projekty/pracę oraz współdziałać w ramach

projektu/ pracy w grupie;

rozumie znaczenie oraz konieczność zachowania ładu, porządku i dobrej organizacji

miejsca pracy ze względów bezpieczeństwa;

dokonuje oceny projektu/pracy, wykorzystując uświadomione, poznane

i przyjęte wartości: systematyczność działania, pracowitość, konsekwencja, gospodarność,

racjonalne wykorzystanie czasu i materiałów, oszczędność, umiar, racjonalne

wykorzystanie narzędzi i urządzeń;

organizuje pracę własną, wykorzystując urządzenia techniczne i technologie, np.

komputer, Internet, zwracając uwagę na zdrowie i zachowanie bezpieczeństwa, ze

szczególnym zwróceniem uwagi na konieczność selekcji informacji, wykonywanie

czynności użytecznych, potrzebnych.

Osiągnięcia w zakresie znajomości informacji technicznej, materiałów i technologii

wytwarzania

Uczeń:

potrafi odczytać podstawowe informacje techniczne i zastosować w działaniu sposoby

użytkowania: materiału, narzędzi, urządzenia zgodnie z instrukcją;


14

potrafi w działaniu zastosować podstawowe narzędzia pomiarowe (odmierzające długość,

pojemność) podczas czynności takich jak: składanie, zgniatanie, przerywanie, przecinanie

po linii prostej, przecinanie po łamanej, po okręgu, wycinanie otworów, nakłuwanie,

zwijanie, przeplatanie, zawiązywanie, oklejanie, szycie ściegiem przed igłą, krojenie

chleba lub innych produktów spożywczych, smarowanie;

stosuje poznaną technologię przy wykonywaniu przedmiotów użytkowych, montowaniu

wybranych modeli urządzeń technicznych np. lampion, latawiec, papierowa zakładka,

torba, dekoracja świąteczna z użyciem światła elektrycznego;

Wykonuje przedmioty użytkowe, w tym dekoracyjne:

- z zastosowaniem połączeń nierozłącznych: sklejanie klejem, wiązanie, szycie lub

zszywanie zszywkami, sklejanie taśmą itp.;

- używając połączeń rozłącznych: spinanie spinaczami biurowymi, wiązanie sznurkiem,

wstążką ozdobną;

- bez użycia kleju, taśm, zszywek np. wybrane modele technik origami, modele kartonowe

nacinane itp.;

wykonuje przedmioty użytkowe i proste modele techniczne, korzystając z instrukcji,

w tym multimedialnych.

Osiągnięcia w zakresie stosowania narzędzi obsługi i urządzeń technicznych :

Uczeń:

rozumie działanie i funkcję narzędzi, maszyn, urządzeń technicznych wykorzystywanych

w gospodarstwie domowym i w szkole;

wykonując projekty/prace posługuje się urządzeniami elektrycznymi, np. suszarka –

suszenie namalowanych obrazów, narzędziami, np.: młotek, wkręty, obcęgi, wiertarka

ręczna, a także cyrkiel, centymetr krawiecki, stoper, szczypce, nóż, nożyczki itp.,

zachowując podczas użytkowania zasady bezpieczeństwa;

posługuje się prostymi narzędziami pomiarowymi, narzędziami obróbczymi, urządzeniami

z gospodarstwa domowego, a także urządzeniami dostępnymi w szkole zgodnie

z zasadami bezpiecznego użytkowania, przygotowując np. sałatkę, świąteczne pierniki itp.;

potrafi uruchomić komputer i urządzenia współpracujące z komputerem, np. słuchawki,

drukarkę, głośniki, zewnętrzny nośnik pamięci, potrafi zakończyć prawidłowo pracę

z komputerem;

pracuje wykorzystując komputer podczas zadań dotyczących eksperymentowania

i poszukiwań w zakresie różnych dyscyplin naukowych.

6. Edukacja muzyczna

Osiągnięcia w zakresie słuchania muzyki

Uczeń:

słuchając muzyki eksperymentuje i tworzy własne realizacje muzyczne, np.: zabawy

z klaskaniem, pstrykaniem i dowolnymi innymi procedurami ruchu; maluje, rysuje treść

muzyki, korzystając z różnych technik plastycznych itp.;

słucha muzyki jako sygnału do działania lub tła w sytuacjach zadaniowych;

słucha muzyki i wykorzystuje jej elementy do tworzenia wypowiedzi ustnej, nadaje własne

znaczenie elementom muzyki;

słuchając dźwięków eksperymentuje, aby znaleźć źródło dźwięku;

integruje słuchaną muzykę z ruchem;

odróżnia dźwięki muzyki, np. wysokie, niskie itd., głosy ludzkie np. sopran, bas itd.,


15

odróżnia i nazywa wybrane instrumenty muzyczne, realizując własne oczekiwania

poznawcze związane z percepcją dźwięku.

Osiągnięcia w zakresie improwizacji ruchowej, rytmiki i tańca

Uczeń:

potrafi charakteryzować ruchem do ilustracji muzycznej zjawiska akustyczne, w tym

przyrodnicze, sposób poruszania się zwierząt, postaci z filmów, istot lekkich, ciężkich,

wesołych, smutnych, leniwych, energicznych itp.;

określa ruchem nastrój oraz treść utworu muzycznego;

swobodnie interpretuje ruchem temat rytmiczny;

zna zbiorowe układy zabaw rytmicznych ze śpiewem, bawi się wyliczankami,

rymowankami, rytmizowanymi tekstami, tworząc improwizacje ruchowe na ich temat;

tańczy według utworzonych przez siebie procedur ruchowych, z rekwizytem, bez

rekwizytu;

tańczy według procedur ruchowych charakterystycznych dla wybranych tańców, w tym

tańców integracyjnych (tańce ludowe polskie, innych krajów Europy i świata), zgodnie

z własnymi oczekiwaniami poznawczymi;

układa procedury poruszania się do ulubionych przez siebie utworów muzycznych.

Osiągnięcia w zakresie wykonawczym

a. śpiew

Uczeń:

śpiewa różne zestawy głosek, sylaby otwarte i zamknięte, wykorzystując poznane melodie

i tworząc własne;

nuci poznane melodie, śpiewając naśladuje odgłosy zwierząt;

bawi się melodią i tekstem piosenek, potrafi przekształcać tekst lub melodię, śpiewa

ilustrując ruchem tekst;

śpiewa piosenki podczas zabawy, nauki, podczas uroczystości szkolnych, świąt w tym

świąt narodowych;

śpiewa kilka wybranych krótkich piosenek w języku obcym;

śpiewa kilka wybranych utworów charakterystycznych dla tradycji i zwyczajów polskich,

kilka utworów patriotycznych i historycznych;

rozpoznaje, zna tekst i śpiewa hymn Polski, przyjmując stosowną postawę.

b. tworzenie źródeł dźwięku i ich wykorzystanie

Uczeń:

wykonuje instrumenty przy wykorzystaniu: materiału naturalnego, pudełek, kartonów,

puszek, piasku, grochu, ryżu, papieru, słoików, butelek itp., wykorzystuje tak powstałe

instrumenty do akompaniamentu, realizacji dźwięku podczas zabaw i zadań

dydaktycznych, organizacji koncertów i przedstawień teatralnych itp.;

stosuje naturalne efekty akustyczne (np. tupanie, klaskanie, pstrykanie, uderzanie o uda)

jako akompaniament przy wykonywaniu piosenek, organizacji koncertów i przedstawień

teatralnych itp.;

c. gra na instrumentach

Uczeń:

wykonuje własne i zadane przez nauczyciela tematy rytmiczne z użyciem instrumentów

perkusyjnych;


16

wykonuje tematy rytmiczne wybranych znanych utworów muzycznych (ludowych,

popularnych, dziecięcych, klasycznych, wokalnych, instrumentalnych, polskich,

zagranicznych) z użyciem instrumentów perkusyjnych;

wykonuje tematy rytmiczne i eksperymentuje przy użyciu np. piszczałek, gwizdków,

kogucików na wodę, okaryn, a także trawy, papieru itd.;

wykonuje akompaniament zintegrowany z własnym śpiewem;

eksperymentuje i poszukuje dźwięków, fragmentów znanych melodii przy użyciu np.

dzwonków, ksylofonu, fletu prostego, flażoletu – flecika polskiego itp.;

gra melodie piosenek i utworów instrumentalnych np. na dzwonkach, ksylofonie, flecie

prostym, flażolecie – fleciku polskim lub innym.

Osiągnięcia w zakresie znajomości form zapisu dźwięku

Uczeń:

rozumie, że istnieją różne formy zapisu dźwięków, muzyki, np. nagranie przy pomocy

komputera, dyktafonu, telefonu itp. czy zapis przy pomocy notacji muzycznej;

potrafi w zabawie z instrumentami perkusyjnymi zapisać dźwięki np. poprzez układ

piktogramów, kolorów, liczb itp.;

odszukuje przy pomocy komputera i Internetu zapisy utworów polskich kompozytorów,

np. Fryderyka Chopina, Wojciecha Kilara i innych, zapis melodii i piosenek dla dzieci,

piosenek historycznych i patriotycznych itp.;

korzysta samodzielnie podczas gry na wybranym instrumencie: dzwonki, ksylofon, flet

prosty, flażolet z zapisu melodii zaproponowanego przez nauczyciela.

7. Edukacja zdrowotna – wychowanie fizyczne

Osiągnięcia w zakresie utrzymania higieny osobistej i zdrowia:

Uczeń:

rozumie konieczność utrzymania w czystości rąk i całego ciała, przebierania się przed

zajęciami ruchowymi i po ich zakończeniu, wykonuje te czynności samodzielnie

i w stosownym momencie;

potrafi dostosować strój w trakcie zajęć ruchowych na świeżym powietrzu do rodzaju

pogody (nakrycie głowy – słońce, lekki mróz itp.) i w pomieszczeniu w zależności od pory

roku;

umiejętnie wykorzystuje własną aktywność ruchową do organizacji nauki i odpoczynku ze

zrozumieniem roli ruchu w procesie utrzymania zdrowia poza zajęciami szkolnymi

(spacery, jazda na rowerze, rolkach, gimnastyka poranna itp.);

wie, w jakich sytuacjach i w jaki sposób należy przygotować swoje ciało do wykonywania

ruchu, np. pływania, kilkugodzinnej wycieczki, wędrówki itp.);

rozumie znaczenie systematyczności i wytrwałości w wykonywaniu ćwiczeń; rozumie, że

każdy człowiek ma inne możliwości w zakresie sprawności fizycznej; rozumie sytuację

tych dzieci, które z uwagi na chorobę czy powikłania z niej wynikające nie mogą być

sprawne w każdej formie ruchu; wyraża zrozumienie i empatię poprzez zachowanie

wyprowadzone z tych wartości.

Osiągnięcia w zakresie sprawności motorycznych:

Uczeń:

potrafi przyjąć podstawowe pozycje wysokie: postawa zasadnicza, rozkrok, stanie na

jednej nodze, wykrok, zakrok, wypad, unik, unik podparty;


17

potrafi w biegu pokonywać przeszkody naturalne, biega z wysokim unoszeniem kolan,

biega w połączeniu ze skokiem, dźwiganiem, z przewrotem w przód na materacu,

z przyborem, z rzutem do celu, zwalnia i przyspiesza podczas biegu, marszobiegu;

samodzielnie wykonuje rozgrzewkę podczas truchtu;

potrafi rzucać jedną ręką: raz prawą raz lewą (w miejscu i w ruchu), oburącz do przodu,

znad głowy, piłką małą i dużą, przenosić przedmioty w parach, wspinać się, mocować

w pozycjach niskich i wysokich;

potrafi skakać na jednej nodze, obunóż ze zmianą tempa, kierunku, pozycji ciała, skacze

w dal z próbą odbicia się z belki, skacze przez skakankę, wykonuje przeskok zawrotny

przez ukośnie ustawioną ławeczkę, naskoki i zeskoki, skoki zajęcze;

jeździ np. na hulajnodze, rolkach, deskorolce, rowerze, utrzymuje się na wodzie, pływa

dowolnym sposobem.

Osiągnięcia w zakresie zespołowych form rekreacyjno-sportowych:

Uczeń:

potrafi zorganizować zespołową zabawę lub grę ruchową z wykorzystaniem rekwizytu lub

bez; potrafi być powściągliwy/a w ocenie sprawności fizycznej kolegów i koleżanek –

uczestników zabawy, respektując ich prawo do indywidualnego tempa rozwoju; potrafi

poradzić sobie w sytuacji przegranej i zaakceptować zwycięstwo np. drużyny przeciwnej,

gratuluje drużynie zwycięskiej sukcesu;

zna i respektuje przepisy gier sportowych, zabaw zespołowych, przepisów ruchu

drogowego w odniesieniu do pieszych, rowerzystów, rolkarzy, biegaczy i innych osób,

których poruszanie się w miejscu publicznym może tworzyć zagrożenie bezpieczeństwa;

uczestniczy w zabawach i grach zespołowych, np.: ringo, mini-koszykówka, mini-

siatkówka, mini-piłka ręczna i nożna, potrafi wykonać prawidłowo elementy

charakterystyczne dla tych gier: rzuty ringiem, piłką do kolegi, oburącz stojąc lub w biegu,

elementy kozłowania stojąc lub w biegu, rzucanka siatkarska itd.;

tworzy niekonwencjonalne zespołowe zabawy ruchowe i w nich uczestniczy, np. wyścig

olbrzymów – czworakowanie w dużych butach, wyścig klaunów – wędrówka pary

uczniów połączonych szarfą itp.; rozumie, iż sukces w takiej zabawie odnosi się dzięki

sprytowi, zaradności i współdziałaniu.

8. Edukacja językowa – język obcy nowożytny

Osiągnięcia w zakresie słuchania

Uczeń:

słuchając wypowiedzi nauczyciela powtarza: wyraz, związek składniowy, zdanie,

i rozumie swoją wypowiedź;

słuchając nauczyciela reaguje werbalnie i niewerbalnie na proste polecenia;

słucha prostych piosenek i wierszyków, nagrań audio i video – rozumie ich sens;

słucha krótkich opowiadań, bajek, historyjek zawierających opracowany materiał

słownikowy i rozumie ogólny ich sens, łączy słuchany tekst z analizą przedstawianych

obrazów i gestów;

rozróżnia znaczenie wyrazów o podobnym brzmieniu w obrębie zbioru wyrazów

opracowanych podczas zajęć.


18

Osiągnięcia w zakresie mówienia i realizacji dźwięków

Uczeń:

używa podstawowych zwrotów np. grzecznościowych, potrafi powiedzieć kim jest, ile ma

lat, z jakiego kraju pochodzi;

zadaje pytania i udziela odpowiedzi w zakresie opracowanego słownictwa;

recytuje wiersze, śpiewa piosenki, bierze udział w prezentacjach umiejętności językowych

np. teatrzyk, nagranie wypowiedzi telefonem itd.;

bawi się śpiewankami i rymowankami wzmacniającymi poprawność artykulacji;

bawiąc się z kolegami, używa poznane wyrazy lub zwroty.

Osiągnięcia w zakresie czytania i pisania

Uczeń:

czyta wyrazy i proste zdania, nadając im polskie znaczenie;

podczas czytania i określania znaczenia wyrazów posługuje się słownikami i środkami

multimedialnymi;

przepisuje wyrazy i zdania.

Osiągnięcia w zakresie wiedzy ogólnej o języku

Uczeń:

umie wskazać kraj, w którym ludzie posługują się wybranym językiem, umie poprawnie

wypowiedzieć nazwę kraju i jego stolicy, zna jego flagę;

umie wskazać na mapie świata wybrany kraj i jego stolicę.

V. KOMENTARZ DO PROJEKTU PODSTAWY PROGRAMOWEJ KLAS I – III

1. Przygotowana podstawa programowa jest projektem, materiałem do dyskusji

i ewentualnego dopracowania.

2. Koncepcja podstawy odnosi się bezpośrednio do osiągnięć polskiej pedagogiki

wczesnoszkolnej, ale nie pomija także zaleceń UE w odniesieniu do dokumentu Rady

Europy i Parlamentu UE w sprawie tzw. kompetencji kluczowych z 18 grudnia 2006 roku.

Przedstawia zatem cele do osiągnięcia przez dziecko na końcu pierwszego etapu

kształcenia, czyli klasy III w postaci tzw. efektów kształcenia. Nie zaprzecza zatem

swoją formą obecnie istniejącej podstawie programowej, ale uzupełnia jej ewidentne

braki, porządkuje wiedzę o rozwoju dziecka, traktując je podmiotowo, a nie

fragmentarycznie.

3. Podstawa dzieli się na trzy części: zadania szkoły względem edukacji w klasach I – III,

cele ogólne – wizerunek ucznia kończącego klasę trzecią w postaci osiągnięć w czterech

naturalnych obszarach rozwoju: fizycznym, emocjonalnym, społecznym i poznawczym

oraz cele szczegółowe, które osiąga uczeń na końcu trzeciej klasy w odniesieniu do

konkretnych dyscyplin naukowych. Zawartość części pierwszej przedstawiająca zadania

szkoły kierowana jest do wszystkich organizatorów edukacji najmłodszego ucznia

w szkole. Szkoła, realizując zapisane tak zadania, organizuje uczniom środowisko

edukacyjne umożliwiające osiąganie celów kształcenia zawartych w podstawie. Cele

ogólne to wskazówki dla nauczycieli i swoistego rodzaju punkty odniesienia, względem

których pedagodzy planować będą pracę z uczniami na trzy lata, aby po zakończeniu


19

trzeciej klasy dojrzałość fizyczna, emocjonalna, społeczna i poznawcza uczniów

umożliwiła im rozpoczęcie nauki na drugim poziomie edukacyjnym. Część trzecia,

najbardziej szczegółowa, kierowana jest do autorów programów nauczania na poziomie

klas I – III oraz wydawców podręczników szkolnych, a także nauczycieli samodzielnie

piszących programy nauczania. Szczegółowe cele w poszczególnych dyscyplinach

naukowych mają być wyznacznikiem konstrukcji stosownych strategii, metod i technik

nauczania adekwatnych do potrzeb i oczekiwań poznawczych dzieci. Autorzy programów i

książek oraz nauczyciele, posługując się trzecią częścią podstawy, projektują sposoby

osiągania celów w niej zawartych, czyli konkretną koncepcję uczenia.

4. Podstawa programowa spełnia zatem określone funkcje :

wyznacza szkole zadania – szkoła i nauczyciele je realizują;

wskazuje cele do osiągnięcia przez dziecko – uczeń je osiąga;

wskazuje cele osiągane przez dziecko – nauczyciel lub autor programu czy książki

opracowuje sposoby osiągania celów przez dziecko;

UWAGA! Podstawa programowa nie służy żadnym podmiotom do opracowywania

testów zewnętrznych przeznaczonych do badania umiejętności dzieci przy końcu klasy

trzeciej oraz w ciągu roku szkolnego. Badanie takie zgodne z metodyką nauczania na tym

etapie przygotowują samodzielnie nauczyciele uczniów klas trzecich, odnosząc się do

celów zawartych w podstawie, wykorzystując wyłącznie materiał słownikowy, na którym

grupa dzieci badanych pracowała z nauczycielem przez trzy lata.

5. Zajęcia odnoszące się do nowoczesnych technologii oraz tzw. edukację społeczną

włączono do tych dyscyplin edukacji, z których się wywodzą, aby nadać im poważniejsze

znaczenie praktyczne. Umiejętności dotyczące zajęć komputerowych włączono do

edukacji technicznej z zaznaczeniem, iż komputer, a nawet urządzenia z nim

współpracujące, powinny być narzędziami, z którymi mały uczeń spotyka się praktycznie

podczas każdej aktywności wielokierunkowej, podczas sytuacji zadaniowych dotyczących

aspektów np. matematycznych, przyrodniczych, historycznych itd. Edukacja społeczna

została włączona do edukacji środowiskowej, która w sposób naturalny dzieli się na

środowisko: społeczne, przyrodnicze itd. Rozwój umiejętności społecznych i poznawanie

wartości odbywa się w społeczności, jaką jest klasa, stąd proces ten funkcjonuje na

każdych zajęciach, niezależnie od tego jakie zagadnienie (np. matematyczne czy

językowe) jest omawiane.

6. Autorzy projektu – nauczyciele – zauważyli, iż podstawa programowa obecnie

obowiązująca powiela cele do osiągnięcia w przedmiocie „etyka” także w edukacji

społecznej. To niefrasobliwe i niepotrzebne powtórzenie zwróciło uwagę na problem z

nauczaniem etyki w szkole. Dzieci nie uczęszczające na lekcje religii poznają bowiem

wartości przewidziane tym przedmiotem na wszystkich zajęciach, tak samo jak dzieci

uczęszczające na religię. Dodatkowa lekcja etyki powiela te same zagadnienia. Jest to

nieuczciwe rozwiązanie względem tych dzieci i ich rodziców. Proponujemy zatem, aby

zamiast religii dzieci te mogły uczestniczyć w zajęciach np. filozofii dla dzieci. Ponieważ

utworzenie takiego przedmiotu i sam problem zagadnień etyki dla dzieci nie

uczestniczących w lekcjach religii jest poważny i wymaga wyważonego dyskursu

naukowego, proponujemy, aby Ministerstwo Edukacji Narodowej zwróciło się do Polskiej

Akademii Nauk z prośbą o rozważenie struktury takiego przedmiotu i opracowanie jego

treści, aby zajęcia takie nie były fikcją przedstawianą jedynie w formie zapisu.


20

7. Implementacja podstawy programowej nie wymaga drastycznych zmian podręczników,

które były przeznaczone do użytku szkolnego do 2009 roku. Podstawa programowa

bowiem opisuje rozwój dziecka, które rozpoczyna edukację w wieku 7 lat lub w wieku 6

lat z dojrzałością szkolną. Aby ułatwić przystosowanie tychże podręczników do podstawy,

jej autorzy napiszą osobny komentarz skierowany do zainteresowanych wydawnictw.

Bezwzględnej zmiany natomiast wymagają programy nauczania, które powstały z uwagi

na wdrażanie podstawy obecnie obowiązującej. W osobnym komentarzu do podstawy

autorzy przygotują także dodatkowe wskazówki dla autorów programów.

8. Organizatorzy edukacji dzieci w klasach I – III, pochylając się nad ich oczekiwaniami

poznawczymi, posługują się własnymi, twórczymi rozwiązaniami w zakresie wdrożenia

zadań wynikających z podstawy programowej. Uczenie się jako proces twórczy samo

w sobie wyklucza jeden wzór organizacyjny czy metodyczny.

9. Aby zapewnić skuteczność nauki, liczebność grupy dzieci w jednej klasie nie powinna

przekraczać 24 uczniów.

Projekt podstawy programowej dla klas I-III

Documents

Transcript of Projekt podstawy programowej dla klas I-III