Festiwal zrzeszony w Europejskim Związku Muzyki Dawnej

Wrocław, Kłodzko, Galowice, Łomnica10, 15–19, 25, 26 maja 2013 r.

Akademickie Stowarzyszenie Kultury „WAGANT”

XXII FESTIWAL

Pod honorowym patronatem Wicemarszałka

Województwa Dolnośląskiego Radosława Mołonia

Dyrektor artystycznyMaciej Kieres

Dyrektor organizacyjnyRobert Chmielarczyk

Dyrektor OKiS we WrocławiuPiotr Borkowski

OrganizatorzyFestiwaluskładająserdecznepodziękowaniaPanuRafałowiJurkowlańcowi,MarszałkowiWojewództwaDolnośląskiego;PanuRadosławowiMołoniowi,WicemarszałkowiWojewództwaDolnośląskiego;PanuJackowiGawrońskiemu,DyrektorowiWydziałuKulturyUrzęduMarszałkowskiegoWojewództwaDolnośląskiegoiPaniElżbiecieŁaganowskiej,Wicedyrektor;PanuRafałowiDutkiewiczowi,PrezydentowiWrocławia;PanuJarosławo-wiBrodzie,DyrektorowiWydziałuKulturyUrzęduMiejskiegoWrocławia;PanuAndrzejowiKosendiakowi,DyrektorowiFilharmoniiWrocławskiej;PanuGrzegorzowiSzajukowi,właścicielowidrukarniGSMedia. TegorocznyFestiwalodbywasiędziękiwsparciufinansowemuiwydatnejpomocyww.osóbiinstytucji.

Drodzy Melomani,już po raz dwudziesty drugi zapraszamy Państwa do wysłuchania cyklu koncertów podczas Festiwalu Maj z Muzyką Dawną. W pięknych, zabyt-kowych wnętrzach Wrocławia, Kłodzka, Galowic i Łomnicy rozbrzmiewać będzie muzyka dawnych epok, odtwarzana z maestrią i precyzją zarówno przez uznanych już artystów, jak i przez młodych adeptów sztuki muzycznej.

Szanowni Państwo,to, czym będzie JUTRO, zależy od naszej postawy wobec WCZORAJ – wo-bec historii, kultury i wartości, które w ciągu dwóch tysięcy lat wyznaczały kierunki rozwoju Europy. Pochylmy się wspólnie nad wciąż intrygującymi kartami minionych wieków. Przenieśmy się w uduchowione średniowiecze, wszechstronny renesans i przebogaty barok. Niechaj zabrzmią dawne tony i harmonie, wyrażające smutki i radości naszych przodków. Czas spotkania z pięknem ukrytym w muzyce to dobry czas na refleksję, zadumę i wewnętrzne wyciszenie. Najlepszy to także czas na przypomnienie, a wręcz powrót do korzeni kultury europejskiej, którą Polska od ponad tysiąca lat współtworzy i kultywuje.

ORGANIZATORZY

Organizatorzy

Partnerzy festiwalu

Sponsor

Patroni medialni

Akademickie Stowarzyszenie Kultury „WAGANT”

Projekt dofinansowany przez

KALENDARZ FESTIWALU10 maja 2013 r., piątek, godz. 19.30Bazylika Mniejsza św. Elżbiety, ul. Św. ElżbietyKNABENCHOR HANNOVER dyrygent Jörg Breiding (Niemcy)w programie m.in.: J.S. Bach, F. Mendelssohn Bartholdy, S. Rachmaninow

15 maja 2013 r., środa, godz. 20.00kościół oo. Dominikanów, kaplica św. Józefa, pl. Dominikański 2JERZY WALCZAK, TOMASZ GŁUCHOWSKI Koncertkameralny

16 maja 2013 r., czwartek, godz. 19.00kościół śś. Piotra i Pawła, ul. Katedralna 419 maja 2013 r., niedziela, godz. 18.00Muzeum Ziemi Kłodzkiej, ul. Łukasiewicza 4, KłodzkoJACEK KOWALSKI, HENRYK KASPERCZAK, ANNA ŚLIWAIdźmy!Śpiewypowstańczeibardowiepolscy.AnnoDomini1863

17 maja 2013 r., piątek, godz. 20.00Oratorium Marianum, pl. Uniwersytecki 1TIMEDANCE HANSA LordHay’sMasqueangielskie dworskie widowisko z czasów Jakuba I Stuarta

18 maja 2013 r., sobota, godz. 16.00Klub Muzyki i Literatury, pl. Kościuszki 9MAREK DYŻEWSKI wykład WitoldaLutosławskiegokrągprawdyipiękna

18 maja 2013 r., sobota, godz. 19.00Refektarz Biblioteki Ossolineum, ul. Szewska 37MENESTRELI (Ukraina) LwowskatabulaturaXVIwieku

25 maja 2013 r., sobota, godz. 16.00Muzeum Powozów Galowice k. Wrocławia, ul. Leśna 5CORTE MENOR Kameralnekantatybaroku

25 maja 2013 r., sobotaPałac Łomnica, ul. Karpnicka 3, Łomnica k. Jeleniej Górygodz. 17.00 KŁODZKIE BRACTWO RYCERSKIE Jaktodawniejnadworachbywało...godz. 19.00 JACEK KOWALSKI I KLUB ŚWIĘTEGO LUDWIKA Wojnaimiłość,czylikrucjaty,trubadurzyitruwerzy

26 maja 2013 r., niedziela, godz. 19.00Refektarz kościoła oo. Dominikanów, pl. Dominikański 2JOANNA KLISOWSKA, MAŁGORZATA KLISOWSKA,EWA MROWCA, JAKUB KOŚCIUKIEWICZFurie,sdegnievendette

PROGRAM FESTIWALU

10 maja 2013 r., piątek, godz. 19.30

Bazylika Mniejsza św. Elżbiety ul. Św. Elżbiety

Knabenchor hannover (niemcy)dyrygent Jörg Breiding

PROGRAM KONCERTU

Johann Sebastian Bach (1685–1750) SingetdemHerrneinneuesLied(Ps. 98) (BWV 225) doppelchörige Motette Jesus,unserTrostundLeben(BWV 475)

Felix Mendelssohn Bartholdy (1809–1847) JauchzetdemHerrnalleWelt(Ps. 100) RichtemichGott(Ps. 43), op. 78,2

Krzysztof Penderecki (1933–)Benedicamus(1992)

Siergiej Rachmaninow (1873–1943) Priiditye,poklonimsyaop. 37,1 BogoroditseDevoop. 37,6

Heinrich Schütz (1585–1672)OJesu,nomendulce(SWV 308)

Johann Sebastian Bach (1685–1750) DerGeisthilftunsrerSchwachheitauf (BWV 226) doppelchörige Motette

Heinrich Schütz (1585–1672) WannunsreAugenschlafenein (SWV 316)

Johann Sebastian Bach (1685–1750) JesumeineFreude

Kościół św. Elżbiety i kaplica św. Maternalitografia, połowa XIX w., autor nieznany

6

chór chłopięcy i Męski z hanoweru Knabenchor hannover

Chór Chłopięcy i Męski z Hanoweru od dziesięcioleci zalicza się do wybitnych chó-rów swego gatunku, równocześnie pielęgnuje starą hanowerską tradycję, sięgającą do chóru kościoła Marktkirche z okresu późnego gotyku. Po 51 latach działalności Chóru pod dyrekcją prof. H. Henninga, w 2002 roku kierownictwo artystyczne nad zespołem przejął prof. J. Breiding. Bogaty repertuar Chóru sięga od dzieł z czasów Weneckiej Polichóralności aż do współczesnych kompozycji. Od początku istnienia Chór szczególnie ceni sobie arcydzieła H. Schütza, M. Pretoriusa, D. Buxtehude’a i J.S. Bacha. Z inicjatywy Zachodnioniemieckiej Radiofonii i Telewizji (WDR) Chór nagrał H. Schütza 29 Motety, zawierające obszerną KościelnąMuzykęChóralną1684. Te kompletne na-grania odznaczające się historycznie sumienną interpretacją otrzymały renomowane nagrody: PreisderdeutschenSchallplatenkritik oraz Diapasond’Or. Liczne koncerty i nagrania wokalnej muzyki z XVII wieku pod dyrekcją prof. J. Brei- dinga prowadziły do kolejnych odznaczeń i nagród, m.in. ECHOKlassik za nagranie A. Hammerschmidta VerleihunsFrieden oraz ECHOKlassik w kategorii chórów i zespołów kameralnych za nagranie Glaubenslieder–NeueKantatenzumKirchenjahr. W swej długiej historii Chór koncertował z wielkimi mistrzami batuty, byli to m.in.: J.E. Gardiner, G. Leonhardt, T. Koopman, Ch. Eschenbach, R. Frühbeck de Burgos i K. Nagano. Chór współpracuje również z wieloma renomowanymi orkiestrami:

7

Prof. Jörg breiding

Urodził się w Hanowerze w 1972 roku. Studia muzyczne odbył w Wyższej Szkole Muzycznej i Teatralnej w Hanowerze w kilku specjalnościach: wokalistyki, germanistyki i pedagogiki muzycz-nej. W klasie chóralnej i orkiestrowej dyrygentury kształcił się pod kierunkiem prof. H. Henninga (Hannover) oraz prof. G. Müller–Lorenza (Lübeck).Po ukończeniu działalności jako asystent prof. H. Henninga przejął (styczeń 2002) artystyczne kierownictwo Chóru Chłopięcego i Męskiego z Hanoweru.W latach 1998–2005 pracował jako wykładowca chóralnej dyrygentury w Wyższej Szkole Muzycznej w Lübeck. Od 2005 roku jest profesorem dyrygentury w Essen (Folkwang Universität der Künste Essen).Jörg Breiding koncertuje w kraju oraz granicą, z renomowanymi orkiestrami i ze-społami (m.in. Himlische Cantorey, Concerto Palatino, Barockorchester L’Arco, Hannoversche Hofkapelle, Leipziger Barockorchester, Musica Alta Ripa, Johann-

-Rosenmüller-Ensemble Leipzig, Ensemble Resonanz, NDR Radiophilharmonie Hannover, Niedersächsisches Staatsorchester oraz Nürnberger Symphoniker).Liczne nagrania radiowe i telewizyjne dla NDR, WDR i MDR dokumentują dzia-łalność Jörga Breidinga w sektorze mediów. Za nagrania kompozycji A. Hammer-schmidta VerleihunsFrieden oraz Glaubenslieder-NeueKantatenzumKirchenjahr z Chórem Chłopięcym i Męskim z Hanoweru został dwukrotnie odznaczony nagro-dami ECHOKlassik.

Amsterdam Baroque Orchestra, Akademie für Alte Musik Berlin, Musica Alta Ripa, Concerto Palatino, NDR Sinfonieorchester, NDR Radiophilharmonie i Nürnberger Symphoniker. Od początku swej działalności wystę-pował w niemal wszystkich krajach europejskich, jak również w Izra-elu, Japonii, Południowej Ameryce, Stanach Zjednoczonych, Chinach, Południowej Afryce i Rosji. Oprócz tego zajmuje się licznymi nagraniami radiowymi oraz telewizyjnymi. Chór Chłopięcy i Męski z Hanoweru jest częstym gościem na renomowanych festiwalach: Bachfest Leipzig, Niedersächsische Musiktage, Schleswig-Holstein Musik Festival, MDR Musiksommer, Greifswalder Bachwoche, Dresdner Musikfestspiele oraz Festspiele Mecklenburg – Vorpommern.

15 maja 2013 r., środa, godz. 20.00

kościół oo. Dominikanów kaplica św. Józefa pl. Dominikański 2

Jerzy WalczaK wiolonczela barokowa ToMasz GłuchoWsKi organy

Koncert kameralny

Koncert w ramach obchodów jubileuszu 300-lecia beatyfikacji błogosławionego Czesława, patrona Wrocławia

PROGRAM KONCERTU

Jan Pieterszoon Sweelinck (1562–1621) Toccata d (L31*, S23) Toccata g (L30*, S26)

Pieter Cornet (ca 1575–1633) Fantasia 8’ toni

Johann Sebastian Bach (1685–1750) Suita wiolonczelowa G-dur, BWV 1007 Prelude / Courante / Sarabande Kleines harmonisches Labyrinth, BWV 591

Antonio Vivaldi (1678–1741) Sonata na wiolonczelę i basso continuo a-moll, RV43 Largo / Allegro / Largo / Allegro

Johann Pachelbel (1653–1706) Aria Sexta Sebaldina f-moll z Hexachordum Apollinis

François-Joseph Giraud (?–1788) Sonata na wiolonczelę i basso continuo G–dur Op. 1 Nr 1 Allegro / Aria I & II / Allegro

Kościół oo. Dominikanów pw. św. Wojciecharysunek piórem, Henryk Mützel, 1826

9

Jerzy WalczakAbsolwent wrocławskiej Akademii Muzycznej im. K. Lipińskiego, gdzie ukończył studia w klasie wiolonczeli prof. L. Grzanki–Urbaniak. Oprócz nauki gry na współ-czesnej wiolonczeli, odkrywał piękno wykonań Muzyki Dawnej na instrumentach z epoki. Wkrótce zaczął współpracować z Altri Stromenti, Wratislaviense Bach Col-legium oraz z chórem Cantores Minores Wratislaviensis. Fascynacja Muzyką Dawną zaprowadziła go do Królewskiego Konserwatorium w Hadze, gdzie studiował grę na wiolonczeli barokowej w klasie L. Swarts. W 2010 roku uzyskał dyplom mistrzowski, specjalizując się w wiolonczelowym repertuarze baroku, klasycyzmu oraz wczesnego romantyzmu. Podczas studiów oraz dodatkowych mistrzowskich kursów muzycznych, zetknął się z wieloma słynnymi artystami, ta-kimi jak: A. Bijlsma, H. Suzuki, R. Zipperling, B. van Oort, L. van Dael, A. Bernardini. Jako profesjonalista koncertował z rozmaitymi or-kiestrami barokowymi, m.in.: Wallfish Band, La Sfera Armoniosa, Nova Silesia, Lutherse Bach Ensamble. Występuje również jako muzyk kameralny oraz jako solista.

Tomasz GłuchowskiUrodził się w 1976 roku w Krotoszynie. Jest absolwentem Technikum Budowy Fortepianów im. G.A. Fibigera w Kaliszu (1996). Studiował organy u K. Kamiń-skiego (dyplom z wyróżnieniem, 2002) oraz klawesyn u M. Czarny–Kaczmarskiej we wrocławskiej Akademii Muzycznej im. K. Lipińskiego (dyplom 2004). W latach 2007–2010 w tejże uczelni odbył studia doktoranckie (organy) pod kierunkiem M. Czajki i A. Chorosińskiego. W maju 2011 roku uzyskał stopień doktora, na podstawie rozprawy: MuzykaorganowaJanaPieterszoonaSweelincka–muzealnyreliktczyniewyczerpaneźródłoinspiracjidlaorganistyXXIwieku? (pod promocją M. Czajki). Swoje umiejętności doskonalił na kursach interpretacji i improwiza-cji organowej oraz klawesynowej, które prowadzili: K. Ostrowski, P. van Dijck, J. Gembalski, W. de Pol, H. Vogel, U. Spang–Hansen, A. Rösler, J. Ogg, T. de Goede, C. Tilney, Wł. Kłosiewicz, J. Trummer, G. van Schoonhoven, D. Roth, T.A. Nowak. W latach 2008–2012 był w stałym kontakcie z uznanym europejskim organistą P. van Dijckiem z Utrechtu, u którego prywatnie studiował. Występuje z powodzeniem w kraju i za granicą z recitalami solowymi oraz jako ka-meralista i akompaniator. Posiada w swoim dorobku płyty CD z muzyką organową i kameralną. Jest współzałożycielem i kierownikiem artystycznym wrocławskich zespołów Muzyki Dawnej: Ars Concordiae oraz Coeli Porta, a także dyrektorem ar-tystycznym Ogólnopolskiego Festiwalu Muzycznego Lato Organowe w Krotoszyńskiej Farze. Ponadto interesuje się zagadnieniami z kręgu stylowego wykonawstwa bassocontinuo oraz systemami strojenia (historyczne temperacje). Od roku 2005 pracuje na stanowisku organisty kościoła św. Wojciecha we Wrocławiu (OO Dominikanie). Jest pedagogiem wrocławskich: PSM II st. im. R. Bukowskiego, OSM I i II st. im. K. Szymanowskiego oraz wykładowcą wrocławskiej Akademii Muzycznej.

16 maja 2013 r., czwartek, godz. 19.00

kościół śś. Piotra i Pawła ul. Katedralna 4

19 maja 2013 r., niedziela, godz. 18.00

Muzeum Ziemi Kłodzkiej ul. Łukasiewicza 4, Kłodzko

JaceK KoWalsKi śpiew, prowadzenie, gitara romantycznahenryK KasPerczaK opracowanie muzyczne, gitara romantycznaanna ŚliWa skrzypce

Idźmy! Śpiewy powstańcze i bardowie polscy. Anno Domini 1863

Koncert z okazji obchodów 150 rocznicy wybuchu Powstania Styczniowego

Sto pięćdziesiąt lat temu, zanuciwszy Idźmy,bij-

myMoskali – Cotammarzyćokochaniu! albo Zgasłynaszychnadzieipromienie – poeci, kompozytorzy i malarze ruszyli w pole. Romanowski, Łubiński, Buława, Chmielowski. Nosili konfederatki albo Nabakierfezy,dogórywąsy. Część zasłała trupem polskie lasy, wsie i miasta, cześć zasiedliła sybirskie pustkowia. Inni długo jeszcze szkicowali, pisali, śpiewali. W Ojczyźnie – albo w Paryżu – albo daleko za Uralem.Bez tej klęski i bez tej hekatomby nie byłoby Odrodzonej Niepodległej. A jednak dziś ich wiersze, pieśni, ryciny i obrazy wloką się w szarym tle naszej pamięci. Wystarczy

Artur Grottger (1837–1867)Nabagnety

11

jednak iskra, akord, półton – żeby je ożywić, rozpalić, przeżyć. Z Nich bowiem – My wszyscy. Możemy tego rozpalenia dokonać wspólnie. Na przykład i My – wyżej podpisani: pokażemy, co, jak i kiedy śpiewano, na jakich instrumentach grano, jakimi drogami wędrowały obrazy i ryciny. Jak dobywano tonów patetycznych, wzywając: Stańmyjakoupiorówgromada, a jak i po co kpiarskich, groteskowych, kiedy to Żołnierzko-szuliniepierze,|Bojąprostozpłotabierze, potem Babaidziedorotmistrza,|Gąsiorzgarnkałebwytrzyszcza, na koniec zaś w polu zwycięstwa lub klęski Pomoskiewskichłbach|Ciachu,ciachu,ciach. Ale potrzeba jeszcze Szanownych Państwa – czyli publiczności, która zanuci razem z nami. Tak niegdyś bywało, więc wspólne śpiewanie chcemy ożywić. Damy Państwu śpiewniki do rąk i wspólnie wyruszymy w pole pamięci – tam, gdzie wkrwawympolusrebrneptaszę.

Artur Grottger (1837–1867)Kuciekos, 1863z cyklu Polonia

Muzeum Sztuk Pięknych w Budapeszcie

Artur Grottger (1837–1867)Bitwa, 1863z cyklu PoloniaMuzeum Sztuk Pięknych w Budapeszcie

12

henryk Kasperczak

Absolwent Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu (1995, muzykologia) oraz Akademii Mu-zycznej w Krakowie, gdzie ukończył wydział instrumentalny (1998, lut-nia). Dalsze kształcenie kontynuował w latach 1998–2002 w Królewskim Konser-watorium w Hadze (klasa T. Satoh’a – lutnia, kompozycja, aranżacje, historyczne praktyki wykonawcze oraz M. Fentrossa – bassocontinuo).Podczas studiów w Hadze miał także możliwość współpracy z zespołem muzyki renesansowej Ensamble Con Misura oraz muzyki współczesnej Royal Ensamble. Przez lata uczestniczył w wielu projekach oratoryjno-kantatowych oraz operowych w kraju i za granicą. Były to m.in. koncerty z polskimi zespołami Muzyki Dawnej: Altri Strumenti, Arte dei Suonatori, Concerto Polaco, Academia dell’Arcadia, Can-tores Viridimontani, Collegium Vocale oraz prowadzone przez wybitnych, świato-

Jacek Kowalski

Pieśniarz, Sarmata, historyk sztuki i miłośnik poezji staropolskiej oraz tłumacz po-ezji starofrancuskiej. Śpiewa piosenki własne o dawnych czasach, pieśni staropolskie i własne przekłady starych pieśni. Występuje z zespołami: Monogramista JK (instru-mentarium klasyczne) i Klub Świętego Ludwika (instrumentarium dawne). Autor kilkunastu książek, płyt, publikacji popularnych i naukowych związanych z kulturą oraz literaturą dawnej Polski i starej Francji, m.in. serii książek z własnymi płytami CD (Niezbędnikkrzyżowca, Niezbędniktrubadura, NiezbędnikSarmaty, Niezbędnikkonfederatabarskiego, Wielkaencyklopediastaropolska, KonfederacjabarskapoKo-walsku, Wielkakuchniaklasztorna.Dladuszyiciała), przedstawień (baśń muzyczna OrycerzuPersewaluiświętymkielichuGraalu) i misteriów (m.in. coroczne Misterium Męki Pańskiej w Górze Kalwarii). Opublikował też monografię architektury gotyckiej w Wielkopolsce (Gotykwielkopolski) i albumową gawędę o dwunastu kościołach drewnianych okolic Poznania (NaszlakukościołówdrewnianychwokółPuszczyZielonka). Współautor Dziejówkulturyfrancuskiej. Podczas kolejnych edycji Maja z Muzyką Dawną wykonywał wraz z Klubem Świętego Ludwika (w różnych skła-dach) programy wydane na ostat-nich płytach: Wojnaimiłość (2009), Grunwald1410poKowalsku (2010), Dumystaropolskie (2012). Teraz, wraz z Henrykiem Kasperczakiem i Anną Śliwą, przygotował program i płytę poświęconą pieśniom po-wstania styczniowego Idźmy!Śpie-wypowstańcze1863 (2013).

13

anna Śliwa

Absolwentka Akademii Muzycznej w Krakowie w zakresie skrzypiec współczesnych i skrzypiec barokowych, gra również na pokrewnych typach instrumentów smycz-kowych (pochette, fidel, viola d’amore, lira da braccio). Specjalizuje się w solowym i kameralnym repertuarze dzieł Muzyki Dawnej, a także w improwizowanym wy-konawstwie zabytków muzyki przedrenesansowej i etnicznej. Dokonała m.in. pol-skiego prawykonania nowo odkrytych utworów polsko-niemieckiego kompozytora z XVII wieku – H. Doebeliusa. Współpracuje z większością polskich zespołów Muzyki Dawnej, np. Ars Cantus, Concerto Polacco, Il Tempo, a także z austriackim zespołem Pandolfis Consort Wien. Od 2007 roku kieruje zespołem instrumentów historycznych Intrada, wykonującym głównie muzykę związaną z tańcem i innymi formami przedstawień scenicznych. Brała udział w licznych nagraniach płytowych oraz w prestiżowych festiwalach, m.in. Europäisches Musikfest Stuttgart, Arte Sintesi Enschede, Wratislavia Cantans, Festiwal van Vlaanderen Brugge, Międzynarodo-wy Festiwal Muzyki Współczesnej Warszawska Jesień, występowała na Expo 2003 i podczas Roku Polskiego w Paryżu. Osobnym nurtem jej działalności jest pedagogika skrzypcowa. Prowadzi klasę skrzypiec w Zespole Państwowych Szkół Muzycznych im. M. Karłowicza w Krakowie oraz klasę skrzypiec barokowych w Konserwatorium Krakowskim im. W. Lutosławskiego. Jest też aktywna w innych dziedzinach animacji kulturalnej. Jest dyrektorem artystycznym Festiwalu Muzyki Dawnej w Wieliczce, organizatorem wystaw i prezentacji rzadkich instrumentów.

wych mistów, by wspomnieć takie sławy jak: A. Rooley, P. Goodwin, P. Mc Creesh, M. Fentross, R. Terakado. Poza powyższym uczestniczył w kilkunastu cyklach kon-certowych m.in. z J. Rekść–Raubo (MuzykawPałacachiDworachMałopolskich), A. Tomczykiem (MuzykaDworówEuropejskich), M. Zielińskim (ArcydziełaRene-sansu) oraz J. Kowalko (AkademieBachowskie).Od lat 90. pełni funkcję nadwornego lutnisty Zamku Królewskiego na Wawelu. Owocem działań w tej materii jest m.in. płyta Kędykolwiekterazjesteś (1996). W Kra-kowie także w 1994 roku założył wraz z M. Skibą zespół Accademia degli Animosi specjalizujący się w polifonicznej muzyce religijnej XIV i XV wieku.Na przestrzeni lat dokonał kilkudziesięciu nagrań studyjnych, radiowych i telewizyj-nych, które doczekały się wydań jako płyty CD i DVD (m.in. cykl nagrań wawelskich w Krakowie i jasnogórskich w Częstochowie wraz z A. Tomczykiem).Jako wykładowca i pedagog przewodzi kursom muzyki średniowiecznej i renesanso-wej, zasiadając niejednokrotnie jako członek jury. Podczas spotkań z młodzieżą są prowadzone wykłady z zakresu: paleografii, historycznych praktyk wykonawczych, analizy dzieł, interpretacji, improwizacji, tworzenia diminucji oraz kontrapunktu. Kursy odbyły się w miastach: Malborku (przewodniczący jury – Malborskie Dni Kultury Średniowiecznej), Sopocie, Gdyni, Poznaniu i Krakowie.Od 2005 roku należy do formacji Amaryllis, której celem jest połączenie Muzyki Dawnej z rockiem progresywnym. Wykorzystuje tam instrumenty: lutnię, teorbę, pistalę oraz gitarę klasyczną i basową.

17 maja 2013 r., piątek, godz. 20.00

Oratorium Marianum pl. Uniwersytecki 1

TiMeDance hansa Lord Hay’s Masquemuzyka, teatr i taniec – angielskie dworskie widowisko z czasów Jakuba I Stuarta

WYKONAWCY

tancerze Zespół Tańca Dawnego Uniwersytetu Wrocławskiego muzycy Mercurius Company studenci Filologii Angielskiej Uniwersytetu Wrocławskiego

reżyseria i kierownictwo artystyczne Jane Gingell kierownik produkcji Konrad Przybycieńkierownik muzyczny Ricardo Barroskostiumy Jane Gingell, Anna Gościniak

Od 1604 do 1640 roku Dwór Angielski bawił się przy serii przedstawień całkiem nowego i wyjątkowo interesującego typu. W Masques z czasów Stuartów wo-

jownicy, czarownice, herosi, księżniczki oraz greckie nimfy razem śpiewali i pląsali w towarzystwie satyrów, obłąkańców, niedźwiedzi i pawianów. Szlachta tańczyła wraz z profesjonalnymi aktorami, a nowi, rewolucyjni projektanci kostiumów prześcigali się w pomysłach ze znanymi poetami. Odbywały się spektakle oszałamiającego splendoru, pełne czarującej słodyczy, grubiańskiego humoru i eleganckiej alegorii. Masque skupiała się na uroczystym przedstawieniu grupy przebranych, zamasko-

15

wanych dworzan, którzy przedstawiali fantastyczne mitologiczne istoty – Rycerzy Apolla, Niebiańskie Królo-we, Gwiazdy, Boginie… Na końcu każdej sceny zamasko-wani tancerze wychodzili i wybierali z publiczności part-nerów, którzy towarzyszyli im w tańcu towarzyskim na parkiecie ustawionym mię-dzy widownią a sceną. Spek-takl był więc wystawiany dla Dworu i przez Dwór. Dla

kontrastu ze szlacheckimi uroczystościami, przedstawienie zaczynało się scenami chaosu lub egzotyki z udziałem czarownic, cyganów, trytonów, nimf, duchów. Masque nie była tylko dramatem, muzyką, tańcem czy sztuką wizualną, lecz kombi-nacją każdego możliwego aspektu scenicznej aktywności do tego stopnia, że nawet publiczność była zaangażowana w przebieg przedstawienia. Każda Masque stworzona była by celebrować jedną specjalną okazję – święto lub ślub – co zapewniało całkowitą ekskluzywność przedstawienia: każde z nich wystawiane było tylko raz. Masque była zarazem dziełem sztuki i całonocnym przyjęciem.

Przedstawienie LordHay'sMasque powstało w 1607 roku. Stworzył je poeta kompozytor T. Campion na okolicz-ność ślubu Sir Jame-sa Haya (ulubionego dworzanina angiel-skiego króla Jerzego I) z arystokratką Honorią Denny.Bogini Flora i jej to-warzysze pozdrawiają króla pieśniami oraz kwiatami, podczas gdy w lesie buszują sylwa-ny i satyrowie. Rycerze Apolla przebywają pod wpływem zaklęcia, z którego zostają uwolnieni przez boginię Nocy, którą przysyła Diana. Po odzyskaniu swej ludzkiej postaci, rycerze Apolla znajdują partnerki spośród dam dworu i wszyscy tańczą świętując zaślubiny.By ułatwić zrozumienie historii, tekst przedstawienia zostanie przetłumaczony na język polski. Oratorium Marianum zamieni się w hol pałacu Whitehall, gdzie król Jakub I wraz z królową Anną podziwiali oryginalną sztukę.

16

Jane Gingell

Ukończyła studia z zakresu literatury angiel-skiej na Uniwersytecie w Cambridge oraz hi-storię sztuki na Uniwersytecie Londyńskim. Od 1984 roku – jako wykładowca, reżyser, choreograf, instruktor i wykonawca – zajmuje się zawodowo tańcem historycznym, teatrem i operą. Specjalizuje się w tańcu i teatrze lat 1570–1740, jednak jej doświadczenie badawcze i wyko-nawcze obejmuje epoki od średniowiecza do połowy XIX wieku. Wśród wyreżyserowanych przez nią spektakli znajdują się: LaCalisto

F. Cavalliego (Szwedzki Festiwal Barokowy w Malmö), DydonaiEneasz H. Purcella (Rosyjski Teatr Dramatyczny w Wilnie oraz Opera Kowieńska), Anacreon J.P. Rameau z P. Thorbym, L’EuropeGalante A. Campry (Rundale Festival na Łotwie). Jest też autorką choreografii do Alcine G.F. Händla (Opera Narodowa w Rydze). Pracując w Akademii Muzycznej w Malmö wystawiała Ariodante Händla i SadParysa J. Eccle-sa, zaś przy współudziale Duńskiego Królewskiego Konserwatorium wyreżyserowała RinaldoiSerse Händla w Helsinborgu i Kopenhadze.Wraz z dyrygentem M. Kupcsem (Ryga), Jane pracuje obecnie nad barokowym baletem Złotejabłko do muzyki J. Ecclesa; ponadto przygotowuje rekonstrukcję LordaHay’sMasque T. Campiona z Zespołem Tańca Dawnego Uniwersytetu Wrocławskiego.W kręgu zainteresowań Jane Gingell znajdują się też jakobińskie maski oraz tańce XVII i XVIIIwiecznej Hiszpanii. Jest autorką TheRenaissanceDanceBook.

Jane Gingell kieruje grupą TIMEDANCE – zespołem taneczno-dramatycznym zało-żonym z myślą o połączeniu ba-dań w dziedzinie tańca dawne-go z jego teatralną prezentacją. Timedance występował na wie-lu międzynarodowych festiwa-lach, m.in. the Tanzwerkstatt Berlin, the Festival of Israel, the Edinburgh Festival, the Innsbruck Festival, London’s South Bank Summerscope Fe-stival, the Halle Festival, the Utrecht Festival, the Berlin Bach Tage, Malmö’s Swedish Baroque Festival oraz the Festival of Flanders. Grupa występowała też z wieloma znanymi zespołami Muzyki Dawnej, m.in. New London Consort Picketta oraz Tragicomedia Stubbsa.

17

Występy zespołu obejmują m.in.: spektakle ta-neczno-muzyczno-dramatyczne na motywach ko-medii dell’arte z HORTUS MUSICUS, pokazy barokowe DésirsIncertains we Włoszech i Danii oraz spektakl komediowy LaBottigliadiVino. Większe inscenizacje to m.in. Mr.PepysandMr.Pembleton, oparta o pamiętniki S. Pepysa oraz LaSallé, historia barokowej tancerki M. Sallé i jej współpracy z Rameau i Händlem, wystawiona w sztokholmskim teatrze Confidencen.

TIMEDANCE HANSA to podgrupa Timedance, która powstała na bazie dotych-czasowych projektów Jane Gingell w krajach bałtyckich. Utworzona w 1995 roku grupa, złożona z profesjonalistów oraz studentów, wystawia spektakle na dużą skalę w różnych rejonach Europy. Do tej pory zrealizowała m.in. dwie pełne inscenizacje stuartowskich masek: TheMasqoeofGray’sInn w Teatrze Ugala (Viljandi, Estonia) oraz TheLords’Ma-sqoe w Miejskim Teatrze w Uppsali (Szwecja). Inne produkcje to m.in. Sylviludia, napisana przez M.K. Sarbiewskiego w XVII wieku, przygotowana na Uniwersytecie Wileńskim i wystawiona w Rosyjskim Teatrze Dramatycznym oraz Księżniczkawilków – średniowieczny program wystawiony podczas Medieval Week w Visby (Szwecja). Do najnowszych inscenizacji Timedance Hansa należy barokowy balet LesPlaisirsdeThétis do Muzyki na Wodzie G.P. Telemanna (Wilno, Uppsala, Ghent, Viljandi). Jane Gingell przygotowywała też specjalne programy na szwedzkie festiwale, m.in. FruGörvelochRiddarLave (Glimmingehus, Torup). Artystka reżyserowała też rekonstrukcję szwedzkiego baletu dworskiego z czasów Królowej Christiny lanaissancedelapaix w Uppsali; ze studentami Uniwersytetu w Tartu przygotowała zaś średniowieczny program PielgrzymiMontserratoraz ko-mediową LaTortaMagica.

18 maja 2013 r., sobota, godz. 16.00

Klub Muzyki i Literatury pl. Kościuszki 9

MareK DyżeWsKiwykład Witolda Lutosławskiego krąg prawdy i piękna

Marek Dyżewski

Jest absolwentem wrocławskiej Akademii Mu-zycznej. Studiował również historię sztuki na uniwersytetach we Wrocławiu, w Wiedniu i Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Odbył też staż naukowo-badawczy na uniwersytecie w Brukseli.Zarówno na antenie telewizyjnej, jak i radio-wej komentował największe odbywające się w Polsce międzynarodowe imprezy muzyczne: Międzynarodowy Festiwal Oratoryjno-Kanta-towy Wratislavia Cantans, Międzynarodowy Konkurs Skrzypcowy im. H. Wieniawskiego i Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. F. Chopina. Prowadził wykłady we wszystkich polskich uczelniach muzycznych, na kilku uniwer-sytetach oraz na towarzyszących ważnym wydarzeniom muzycznym seminariach, konferencjach i warsztatach. Gościnnie wykładał też w Bonn, Norymberdze, Ham-burgu, Berlinie, Gandawie, Brukseli, Sankt Petersburgu, Nicei, Paryżu, Wiedniu i Waszyngtonie. W latach 1990–1994 był rektorem wrocławskiej Akademii Muzycznej. Uczelnia ta zawdzięcza mu wybudowanie nowej, okazałej siedziby, wzmocnienie kadry profesor-skiej, powołanie do życia nowych specjalności, wzbogacenie instrumentarium oraz rozwinięcie kontaktów międzynarodowych.Za wybitne dokonania w dziedzinie kultury otrzymał Nagrodę im. Św. Brata Alberta.

18 maja 2013 r., sobota, godz. 19.00

Refektarz Biblioteki Ossolineum ul. Szewska 37

MenesTreli (ukraina)Lwowska tabulatura XVI wieku

WYKONAWCY

Ihor Maceluh (Lwów) flet prosty, blokflet Andrij Pyriżok (Lwów) dulcian Dorota Zimna (Bydgoszcz) klawesyn Natalia Kasperczyk (Gdańsk) wiolonczela barokowa Lena Dadukiewicz (Lwów) skrzypce barokowe, autorka projektu

Rękopis Tabulatury datowany jest na 1553 rok. W 1936 roku, z wiedeńskiego antykwariatu Krause, manuskrypt został wyku-

piony przez Uniwersytet Lwowski im. I. Franko, który do dziś jest jego właścicielem.Na kartkach rękopisu znajdują się nazwiska osób, które Tabulaturę zapisywały lub były jej posiadaczami: H. Kernszcztock, L. Szwarc, I. Tratcott, N. Strzeskowski.Tabulatura składa się z 124 kart, na pierwszych znajduje się poezja w języku staropol-skim, a następnie około 60 muzycznych utworów, zarówno anonimowych, jak i autor- stwa znanych lutnistów owego czasu (renesansu i baroku): F. Azzaiolo, F. Santa Croce, F. Verdelot, G. Pacoloni, V. Bakfark, A. Gabrieli, J. Arcadelt, K. de Sermisi, P. Sandrin, O. di Lasso, G. Brak. Pierwsza publikacja Tabulatury, opatrzona niewielkimi notatkami, miała miejsce w 1936 roku, a dokonana była przez polska muzykolożkę M. Szczepańską. Dwa lata później, w 1938 roku, J. Krzyżanowski opublikował swoje opracowanie Tabulatury. Pierwszą publikacją, która oprócz opracowania merytorycznego miała próbę klasy-fikacji narodowej utworów (Niemiecki, Francuski, Włoski i Polski) była publikacja z 1950 roku, autorstwa przywoływanej już M. Szczepańskiej.Pierwsze całościowe wykonanie Tabulatury dokonał Zespół Muzyki Dawnej Lwowski Menestreli w 2011 roku na Festiwalu Muzyki Dawnej w Drohobyczu.Tabulaturę w takiej formie opracował 20 lat wcześniej doktor L. Szeptowicki, który dzięki temu opracowaniu uzyskał tytuł doktora na Sorbonie (Francja). W 2011 roku podarował ją Lenie Dadukiewicz, kierowniczce artystycznej zespołu Lwowski Me-nestreli, a ta opracowała Tabulaturę na potrzeby swojego zespołu.

20

lena Dadukiewicz

Urodzona w 1965 roku w Drohobyczu, w rodzinie pochodzenia polskiego. Ukończyła klasyczne konser-watorium moskiewskie im. P. Czajkowskiego, w klasie skrzypiec I. Medvedewoj, a także zdobyła dyplom międzynarodowej szkoły barokowej w Lidzbarku War-mińskim w klasie Z. Pilcha (skrzypce barokowe); brała również udział w kursach mistrzowskich prowadzonych przez T. Czechaka oraz M. Pospiszył.Lena Dadukiewiecz współpracuje z wieloma orkiestra-mi i zespołami, m.in.: Orkiestrą Kameralną Russkaja Camerata (Moskwa), Orkiestrą Symfoniczną Państwo-wej Filharmonii we Lwowie, Orkiestrą Symfoniczną Studiów Operowych we Lwowskiej Państwowej Aka-demii Muzycznej im. M. Łysenki, Regionalną Orkie-strą Symfoniczną, Zespołem Kameralnym Camerata (Lwów), Orkiestrą Kameralną Tremibita (Lwów), Or-kiestrą Kameralna Leopolis, Orkiestrą Kameralną Lwowskiej Państwowej Filharmonii Virtuosi, Orkiestrą Narodowego Akademickiego Teatru, Opery i Baletu im. S. Kruszelnickiej (Lwów).Wielokrotnie koncertowała w Polsce, Czechach, Niemczach, Austrii, Hiszpanii, Libanie, Francji, Gruzji. Artystka uczestniczyła w licznych międzynarodowych festi-walach Muzyki Dawnej, naukowo-praktycznych seminariach, Turniejach Rycerskich, balach średniowiecznych, festiwalach kultury średniowiecznej, festiwalach kultury regionalnej, Dniach Lwowa w Rzeszowie, Dniach Krakowa we Lwowie, koncertach w starych zamkach Ukrainy (Olesko, Łuck, Kamieniec Podolskim, Zbaraż, Czerwo-nogród, Żółkiew). Koncertowała m.in. w tak znamienitych miejscach jak lwowskie Muzeum Historii, Muzeum Etnografii, Kościół św. Łazarza, Muzeum Religii, czy lwowska sala muzyki organowej i kameralnej.Lena Dadukiewicz jest dyrektorem artystycznym zespołu Muzyki Dawnej Lwowski Menestrelii (założony w 2000 roku), w którym gra skrzypcach barokowych, altówce i fidelu. W 2010 roku wydała płytę z unikalnym programem MuzykazczasówKróle-stwaRuskiego,PolskiegoiWielkiegoKsięstwaLitewskiegoXIV–XVIIwieku. W 2008 roku artystka założyła orkiestrę Muzyki Akademickiej Premier Orchestra, w której z funkcją dyrektora artystycznego, łączy funkcję pierwszych skrzypiec i dyrygenta.Lena Dadukiewicz koncertuje także na festiwalach muzyki klasycznej, gdzie jako solistka gra w towarzystwie tak znakomitych muzyków jak: L. Isakadze, A. Rudin, D. Berlinski. Artystka bardzo lubi zespoły kameralne, z którymi koncertuje od roz-poczęcia nauki w szkole muzycznej, a więc od prawie 40 lat. Lena Dadukiewicz jest wielokrotną laureatką regionalnych i Ogólnoukraińskich konkursów (1977, 1980, 1984, 2004). W 2004 roku zdobyła Złoty Medal Ukraiń-skiego Gran-prix. Od 2011 roku jest członkiem Międzynarodowego Stowarzyszenia Pisarzy Ukrainy.

21

andrij Pyriżok

Urodził się we Lwowie w 1955 roku. W 1979 roku ukończył Lwowskie Państwowe Kon-serwatorium Muzyczne w klasie fagotu. Od 1977 roku jest nieprzerwanie solistą orkiestry Opery Narodowej we Lwowie. Jednocześnie został zaproszony do projektu austriacko--ukraińskiego pt. K&KPhilharmoniker, z którym – w latach 2002-2012 – koncertował wielokrotnie w krajach całej Europy Zachod-niej. Od 2011 roku jest członkiem zespołu Muzyki Dawnej Lwowski Menestreli. Jest jedynym muzykiem na Ukrainie, który gra na renesansowym fagocie – dulczianie.

ihor Maceluh

Utalentowany muzyk, który znakomicie opa-nował grę na wielu ludowych instrumentach dętych, m.in. flet barokowy, Fletnia Pana, flety ludowe. Absolwent Lwowskiej Narodowej Aka-demii Muzycznej, którą ukończył w 1996 roku summacumlaude. Jeszcze przed ukończeniem studiów zaczął grać na flecie barokowym oraz opanował szereg innych instrumentów dętych. Brał udział w licznych konkursach muzycznych, zawsze z wybitnymi rezultatami; brał udział

w festiwalach muzycznych, zarówno jak na Ukrainie, jak i za granicą. Jego miłość do Muzyki Dawnej, szczególnie średniowiecznej. Obecnie Ihor Maceluh swoją pracę koncentruje na dostosowaniu średniowiecznego materiału muzycznego do ukraiń-skich instrumentów ludowych.Ihor Maceluh jest muzykiem, którego geografiakoncertowa obejmuje zarówno Europę, jak i kraje Ameryki. Aktywnie propaguje Fletnię Pana w swoim kraju, grając z różnymi instrumentalistami i orkiestrami.

22

Dorota zimna

Absolwentka Akademii Muzycznej im. F. Nowo-wiejskiego w Bydgoszczy, klasa klawesynu prof. U. Bartkiewicz (dyplom z wyróżnieniem, 2005). Następnie ukończyła Podyplomowe Studium Instrumentalistyki w tej samej uczelni, a w 2010 roku została przyjęta tam na studia doktoranckie.Uczestniczyła w klawesynowych kursach mi-strzowskich prowadzonych m.in. przez Ch. Schornsheim, A. Böttichera, M. Krolla, A. Rat-kowską oraz w licznych kursach dla zespołów Muzyki Dawnej. Była koordynatorem projektu naukowo-badawczego Zapomnianedziedzictwo, współfinansowanego z funduszy Unii Europejskiej. Projekt w 2005 roku został nominowany do Nagrody Naukowej Prezydenta Miasta Bydgoszczy. W 2008 roku uczestniczyła w pracach nad publikacją nutową Polskamuzykaklawiszowa.ZWydawnictwaJózefaElsnera,naklawesynlubfortepian. Od 2005 roku jest wykładowcą w Katedrze Klawesynu, Organów i Muzyki Dawnej Akademii Muzycznej w Bydgoszczy. Od 2007 roku jest wykładowcą oraz członkiem biura organizacyjnego Letnich Kursów Metodycznych Muzyki Dawnej odbywających się początkowo w Bydgoszczy, obecnie w Warszawie. W 2012 roku była również wykładowcą X Forum Muzyki Dawnej na Uniwersytecie Muzycznym im. F. Chopina w Warszawie.Dorota Zimna występuje jako solistka i kameralistka. Brała udział w koncertach w Polsce oraz Niemczech. Od 2009 roku koncertuje z zespołem Laboratoire de la Musique, z którym zdobyła nagrody w międzynarodowych konkursach dla zespołów Muzyki Dawnej, m.in. I nagrodę w konkursie odbywającym się podczas XII Mię-dzynarodowego Festiwalu Bachowskiego, II nagrodę oraz Nagrodę Publiczności w 11. Międzynarodowym Konkursie im. Biagio Mariniego w Neuburgu nad Dunajem (Niemcy).Artystka na swoim koncie ma również występy w ramach tak renomowanych festiwali jak Dni Bachowskie (Kraków), Międzynarodowy Festiwal Bachowski w Świdnicy, Europa-Toruń, Gliwicki Festiwal Bachowski, Radomskie Wieczory Organowe czy Jasnogórskie Wieczory Organowe.

natalia Kasperczyk

Naukę gry na wiolonczeli rozpoczęła w wieku 12 lat w Państwowej Szkole Muzycznej I St. im. F. Chopina w Będzinie w klasie mgr K. Maliszewskiej. Od 14 roku życia edukację muzyczną kontynuowała w Państwowej Szkole Muzycznej St. Podstawowego i Licealnego im. F. Chopina w Bytomiu w klasie mgr B. Krzanowskiej. W 2004 roku rozpoczęła studia na Akademii Muzycznej im. St. Moniuszki w Gdańsku w klasie prof. K. Sperskiego i ad. T. Samerka, które ukończyła w 2009 roku z wynikiem bardzo

23

dobrym, uzyskując tytuł magistra sztuki. Obecnie jest studentką Akademii Muzycznej im. K. Lipiń-skiego we Wrocławiu w klasie wiolonczeli barokowej J. Thiela. W trakcie całej swojej edukacji muzycznej z powodzeniem brała udział w wielu krajowych oraz międzynarodowych konkursach wiolonczelowych, a także w kursach mistrzowskich prowadzonych przez wybitnych wiolonczelistów, by wspomnieć choć takie nazwiska jak: A. Bauer, T. Strahl, P. Głom-bik, K. Michalik, N. Schmitd, S. Popow, J. Thiel, M. Möllenbeck. Jeszcze na studiach rozpoczęła współ-pracę z najważniejszymi instytucjami muzycznymi w Gdańsku: Polską Filharmonią Bałtycką im. F. Chopina oraz Państwową Operą Bałtycką. Na sta-łe współpracuje z Gdyńską Orkiestrą Kameralną Sinfonia Nordica, gdzie od 2008 roku jest prowa-dzącą sekcji basowej. W tym samym roku, wraz z solistami Polskiej Filharmonii Bałtyckiej oraz Polskiej Filharmonii Kameralnej Sopot, założyła zespół kameralny oboe4strings.3cityproject, z którym występowała na cyklach koncertów kameralnych na terenie Trójmiasta odnosząc spore sukcesy. Jest również wiolonczelistką kwartetu Gdyńskiej Orkiestry Kameralnej Sinfonia Nordica.

25 maja 2013 r., sobota, godz. 16.00

Muzeum Powozów Galowice k. Wrocławia, ul. Leśna 5

corTe MenorKameralne kantaty baroku

WYKONAWCY

Aldona Bartnik sopran Mata Niedźwiecka klawesyn Adrian Gawłowski flet prosty

PROGRAM KONCERTU

Antonio Vivaldi (1678–1741)All’ombradisospettoRV 678 Recytatyw / Aria / Recytatyw / Aria

Domenico Sacro KantataSepurfosseilcorcapace Arioso / Recytatyw / Aria Andante

Alessandro Scarlatti (1660–1725)KantataSolitudineavvenne,,aprichecolli Andante molto quasi Recitativo / Allegro piu moderato / Recitativo / Allegro mosso / Meno Vivo / Allegro Mosso / Kadenza

Georg Philipp Telemann (1681–1767) Kantata Seele,lernedicherkennen TWV 1:1258 Aria / Recytatyw / Aria Vivace

Muzeum Powozów Galowice

25

aldona bartnik

Droga artystyczna sopranistki rozpoczęła się w wieku sześciu lat grą na skrzypcach. Podczas studiów na Wydziale Instrumentalnym wrocław-skiej Akademii Muzycznej, artystka poszukując najbardziej naturalnego i swobodnego przekazu artystycznego, odnalazła się właśnie w tej formie ekspresji artystycznej. Od 2007 roku zaczęła intensywny rozwój wokalny pod okiem pedago-gów z Royal Academy of Music oraz Guildhall School of Music&Dram (J. Dakin, M. Lowson, D. Wilson-Johnson, R. Dams) i z Royal Con-servatory of den Haag. Obecnie studiuje na Wydziale Wokalnym wrocławskiej Akademii Muzycznej w klasie śpiewu prof. E. Czermak. Istotnym elementem na jej artystycznej drodze jest kontakt z twórczymi i inspirującymi ludźmi ze świata muzyki klasycznej (m.in.: P. McCreesh, J. Kaspszyk, B. Chilcott, K. Junghanel, A. Franków-Żelazny) oraz z cieszącym się uznaniem Brytyjskim zespołem Gabrieli Consort&Players, z któ-rymi stale współpracuje. Koncertowała m.in. w ramach prestiżowych festiwali BBC Proms w Londynie (2009, 2011), Gent Festival Van Vaalanderen, Schleswig–Holstein Music Festival, Varazdinskie Barokne Veceri (Chorwacja), Międzynarodowy Festival Wratisalvia Cantans, Tansman Festival (Łódź). Śpiewaczka regularnie bierze udział w międzynarodowych kursach i konkursach wokalnych. Występowała na scenach koncertowych Europy m.in. Royal Albert Hall (Londyn), Gewandhouse (Lipsk) oraz uczestniczyła w nagraniach płyt z muzyką chóralną i wielkich dzieł wokalno– instrumentalnych, m.in. GrandeMessedesMorts H. Berlioza uhonorowaną prestiżową nagrodą BBC Music Magazine Awardwinner–TechnicalExcellence.Nagranie z jej solowym udziałem muzyki barokowej G. Gorczyckiego, pod kierow-nictwem A. Kosendiaka, uzyskało w 2013 roku nominację do prestiżowej nagrody Fryderyka. Obecnie muzyczne poszukiwania artystki skupiają się wokół muzyki oratoryjno-kantatowej oraz twórczości kompozytorów XX wieku.

Mata niedźwiecka

Absolwentka klasy klawesynu na Akademii Muzycznej we Wrocławiu i w Hoch-schule für Musik und Theater Felix Mendelssohn-Bartholdy w Lipsku. Brała udział w wielu kursach mistrzowskich prowadzonych przez m.in.: K. Haugsanda, J. Ogga, B. Klapprotta, W. Kłosiewicza, M. Toporowskiego. Marta Niedźwiecka jest założy-cielką i prezesem wrocławskiego Stowarzyszenia Ars&Studium, które zajmuje się szeroko rozumianym promowaniem kultury i sztuki na Dolnym Śląsku.

26

adrian Gawłowski

Jest studentem roku dyplomowego w Akademii Muzycznej im. K. Lipiń-skiego we Wrocławiu w klasie wykł. T. Dobrzańskiego. Był również benefi-cjentem unijnego programu stypendial-nego Erasmus, w ramach którego miał okazję studiować w prestiżowym Kró-lewskim Konserwatorium w Brukseli w klasie B. Coena.Adrian Gawłowski rozwijał swoje mu-zyczne zamiłowania i doskonalił warsztat biorąc udział w kursach prowadzonych przez wybitnych specjalistów Muzyki Dawnej, takich jak: P. Holtslag, H. Stinders, B. Kuijken, P. Sousa Silva, M. Nahajowski.Artysta uczestniczy w życiu muzycznym Dolnego Śląska. Od kilku lat współpracuje z zespołem Corte Menor, z którym miał przyjemność występować podczas dwóch kolejnych edycji Festiwalu Maj z Muzyką Dawną (2010, 2011).Wachlarz muzycznych zainteresowań flecisty rozpościera się od dzieł Muzyki Dawnej po kompozycje współczesne. Gawłowski chętnie współpracuje z młodymi wrocław-skimi kompozytorami. W czerwcu będzie prawykonywał napisany dla niego Koncert na flet prosty 02/03 autorstwa K. Dziewiątkowskiej–Mleczko.

Artystka prowadzi szeroką działalność koncer-tową i dydaktyczną. Wykłada na wrocławskiej Akademii Muzycznej, koncertuje solo, współ-pracuje z wieloma zespołami kameralnymi z Polski i Europy, m.in.: Batzdorfer Hoffkapelle, Traverso Ensamble, Collegio di Musica Sacra, Orkiestra Kameralna Leopoldinum, Kwartet Smyczkowy Musicarius, Les Sorciéres.Występowała podczas wielu festiwali, mi.n.: Wratislavia Cantans, Forum Musicum, Bach – Fest Leipzig, Międzynarodowy Festiwal Ba-chowski w Świdnicy.Stypendystka DAAD (2008), laureatka Wro-cławskiej Nagrody Muzycznej (2007) oraz VII edycji programu stypendialnego Ministra Kul-tury i Dziedzictwa Narodowego MłodaPolska (2010).

25 maja 2013 r., sobota, godz. 17.00

Pałac Łomnica, ul. Karpnicka 3, Łomnica k. Jeleniej Góry

KłoDzKie bracTWo rycersKieJak to dawniej na dworach bywało...pokaz walk i obyczajów rycerskich

PROGRAM POKAZU

BalladaRycerska taniec dworski Kapryśnaniewiasta scenka z życia zaczerpnięta LaRuse lekki i wdzięczny taniec francuski Walkaodamęserca scenka z życia zaczerpnięta TudorTanz dworski taniec w triadzie Ordalia–SądBoży scenka z życia zaczerpnięta UnLunes taniec zawierający elementy średniowiecznych tańców kościelnych Tanieczpublicznością nauka kroków

28

Kłodzkie bractwo rycerskie

Za datę powstania Kłodzkiego Bractwa Rycerskiego uznaje się 2006 rok, wówczas rozpoczęły się pierwsze treningi fechtunku śre-dniowiecznego. Jako pierwsze i je- dyne w Kłodzku, Bractwo działa nieprzerwanie od maja 2007 roku.Kłodzkie Bractwo Rycerskie jest grupą osób w bardzo różnym wieku, którą połączyło jedno: fascynacja czasami średniowiecza – jego magicznym klimatem i obyczajowością. Stąd też ciągłe starania członków Bractwa o jak najwierniejsze odtwarzanie przed-

miotów codziennego użytku, strojów, tańców i walk tamtej epoki. Stąd też ciągła praca: dowiedzieć się jak najwięcej, być coraz bardziej dokładnym, unikać błędów w rekonstrukcji strojów i broni, szukać infor-macji na temat kroków w tań-cach i ćwiczyć, ćwiczyć, ćwi-czyć z zapałem i radością, aby potem móc ludziom pokazać z dumą swoją pasję.

Właśnie dlatego Bractwo bie-rze udział w wielu imprezach o mniejszym czy większym zasięgu. Jest organizatorem turniejów w Kłodzku i okolicach, uczestniczy w turniejach i piknikach rycer-skich organizowanych przez inne bractwa (w kraju jak i za granicą). Bractwo z wielką przyjemnością angażuje się również w mniejsze, choć nie mniej ważne przedsię-wzięcia jakimi są pokazy w szko-łach czy ośrodkach dla dzieci niepełnosprawnych, w których uśmiech dziecka jest dla członków Bractwa największą nagrodą.

25 maja 2013 r., sobota, godz. 19.00

Pałac Łomnica, ul. Karpnicka 3, Łomnica k. Jeleniej Góry

JaceK KoWalsKi i Klub ŚWięTeGo luDWiKaWojna i miłość, czyli krucjaty, trubadurzy i truwerzy

WYKONAWCY

Jacek Kowalski śpiew, citola, przekłady, słowo Tomasz Dobrzański flety, szałamaje, dudy, mandora, kierownictwo muzyczne Henryk Kasperczak lutnia, teorba, rba Jacek Muzioł perkusja

Koncert Klubu będzie przechadzką po słodkiej Francji i dawnej Prowansji z zaha-czeniem o krucjaty, rycerzy, trubadurów, damy, pastereczki, przydrożną karczmę,

wino, baranki i świnki. Zabrzmią pieśni różnych anonimów, ale i trubadura Marca-bru, i króla Nawarry Tybalda, króla Anglii Ryszarda, wędrownego grajka C. Museta, rycerzy B. de Born i C. de Béthune, truwera Guiota z Dijon i paru innych, a także minnesingera – W. von der Vogelweide.

Pałac Łomnica

30

Klub Świętego ludwika Powstał z myślą o przywracaniu dawnym utworom ich pełnego wymiaru, tak by dźwięk i słowo dopełniały się wzajemnie. W zespole tym współpracują ze sobą Jacek Kowalski (dobór tekstów, śpiew) i Tomasz Dobrzański (opracowania muzyczne) – znany wrocławski muzyk, twórca instrumentów dawnych, lider zespołu Ars Can-tus. Do udziału w kolejnych programach Klubu Tomasz zaprasza instrumentalistów specjalizujących się w muzyce dawnej. Dotychczasowe publikacje Klubu to płyty CD (niektóre wydane wraz z książkami JK): Niezbędnikkrzyżowca, Otrutamarkiza, NiezbędnikSarmaty, Niezbędniktruba-dura, Podróżdodwunastudrewnianychkościółków, Historiedominikańskie, Wojnai miłość, Grunwald1410poKowalsku oraz Patrztam,gdzieSarmacja.

Jacek KowalskiPIEŚNI KRZYŻOWCÓW W TRZECH OBRAZACH

OBRAZ ILicząca ponad 70 metrów długości Tkanina z Bayeux, wyobrażająca historię podboju Anglii przez Wilhelma Zdobywcę, powstawała mniej więcej wtedy, kiedy niejaki Tu-rold komponował swoją – dla nas najstarszą – wersję PieśnioRolandzie. Oba dzieła wiele łączy. Jedno i drugie poświęcone jest walce ludzi Zachodu. Jedno i drugie na pierwszy rzut oka wydaje się barbarzyńskie, a mimo to zachwyca surową harmonią. I na tkaninie, i w pieśni rozpasani jeźdźcy okryci pancerzami jakby bezładnie galo-pują na potężnych rumakach, spadają z nich przeszyci strzałami, a ich trupy okrywają okoliczne pola. A jednak bezładny rytm rysowanej i rymowanej walki, podobnie jak

31

jej nieokiełznane okrucieństwo poddają się rygorom nadrzędnego uporządkowania, prawdziwej biegłości słowa i kreski, giętkich i pełnych wymowy. Oba dzieła są dzie-dzicami wielkiej sztuki antyku i poprzednich stuleci średniowiecza; stała za nimi uważna myśl intelektualnej i społecznej elity, nadająca sens kształtom i słowom. Ten sens, na przekór dzikości jedenastowiecznego rycerstwa, jest dogłębnie chrześcijański. Duchowieństwo, czyli intelektualiści, żyli wśród nieokrzesanego ludu i niepiśmien-nych wojowników, którym niejednokrotnie służyli za sekretarzy i dla których musieli pisać panegiryki. Wywodzili się z nich, wiedzieli więc, że świat świecki wciąż jeszcze nie dostąpił prawdziwego zrozumienia Ewangelii. Pismo Święte i święta liturgia je-dynie za pośrednictwem wyrazistych obrazów docierały do tych, których właściwym żywiołem była wojna. Należało więc mówić o niej na sposób chrześcijański i schry-stianizować ją. Święty papież Grzegorz Wielki zauważył, że wobec każdego stanu trzeba stosować inne wymagania i posługiwać się innym językiem. Wobec uczonych – językiem intelektu, wobec prostaczków – językiem emocji. Grzegorz bodaj jako pierwszy znany nam kaznodzieja inkrustował swoje homilie bajkową cudownością, dzięki której Słowo Boże łatwiej trafiało do tych, których nazywano: idiotae, illiterati. Takimi właśnie byli Normanowie, rycerze Wilhelma Zdobywcy, pokolenie później stanowiący trzon armii krzyżowej. Ich i im podobnych miał właśnie na myśli papież Urban, kiedy na synodzie w Clermont, na którym poczęła się pierwsza krucjata, mówił: Jesteściepyszni,rozdzieracieswoichbracinakawałkiiwalczyciemiędzysobą...KościółŚwiętyprzeznaczyłrycerstwodlasiebie,dlaobronyswegoludu,alewyzamieniliściejewzłość...Wy,którzyuciskaciesieroty,wy–mordercy,wy,którzybezcześcicieświątynieiłamiecieprawo,którzyszukaciezdobyczywrozlewaniuchrześcijańskiejkrwi...Jeślichceciezbawićswojedusze,porzućciebroń–lubteżudajciesięodważniejakorycerzeChrystusowiipośpieszciezobronąWschodniemuKościołowi....

Możemy sobie jedynie wyobrazić, co i jak śpiewano podczas pierwszej krucjaty; pewne jest tylko, że śpiewano wiele. Jej świadkowie pozostawili relacje o jakiejś cantilenadeultreia,ultreia. Francuskie outree oznaczało tyle co naprzód, a zwrot ten stał się refrenem popularnej pieśni pielgrzymiej – tej samej, lub podobnej – którą śpiewali pątnicy zdążający do Santiago de Compostella: HerruSanctiagu,|GotSanctiagu,|Eultreja,esuseja,|Deus,aianos! (PanieJakubie,ŚwiętyJakubie,|Utreja,utreja,|PomagajBóg!). Ostatecznie krucjata była przede wszystkim pielgrzymką, a nie świętąwojną, jak dżihad. Wiadomo i o utworach niskiego rejestru – krzyżowcy komponowali szydercze piosenki przeciwko rozpustnemu Arnulfowi, kapelanowi księcia Normandii, a Francuzi naśmiewali się z nazbyt zapobiegliwych Prowansalczyków, śpiewając Fran-kowiedostarcia,Prowansalczycydożarcia. Jednak najprawdziwszą pieśnią pierwszej krucjaty pozostanie na zawsze PieśńoRolandzie. Nie skomponowano jej wprawdzie podczas wyprawy ani z jej okazji, ale to ona stanowi właściwe tło potężnego ruchu rycerstwa i ludu Zachodu w 1095 roku. Opowieść o bohaterskiej walce z poganami skierowana była do wszystkich władających językiem francuskim i była własnością wszystkich; wojownicza elita nie różniła się jeszcze w swoich gustach od gminu. Można pozazdrościć wysokiego poziomu tej, jakże przecież „popularnej” literaturze, która rozbrzmiewała na placach i w gospodach, w książęcych pałacach i przed portalami świątyń, wykonywana przez wędrownych żonglerów podczas wielogodzinnych seansówepickich. Rycerskie epopeje – chansonsdegeste – stworzyły niezapomniane postaci

32

wielkich bohaterów, tyleż posągowych, co ludzkich i tyleż czasem przerażających – co przejmujących i pełnych ponadczasowej wzniosłości.

OBRAZ IIKamienne tłumy, zapełniające ościeża katedralnych portali należą już do zupełnie innego świata niż wojownicy Tkaniny z Bayeux. Tam była prostota i furor, szaleństwo walki, które opanowało formę; tu zaś forma zapanowała nad szaleństwem – choć i ono nie zrezygnowało ze swojej cząstki. W figurach z Chartres, Reims i Amiens widać co prawda żelazne (czy, jak kto woli: kamienne) zdecydowanie. Jeśli jednak porównamy je z tym, co było wcześniej – uderzy nas słodycz i elegancja rysów. W jedenastowiecznej pieśni Rolandjestmężny,Oliwierroztropny, a w ponad sto lat późniejszym PoszukiwaniuŚwiętegoGraala Galahad jest nadobnymmłodzieńcemo członkachtakkształtnych,żeztrudemznalazłobysiępodobnegonatymświecie. Pomiędzy Bayeux i Chartres Europa, przede wszystkim zaś Francja, przeżyła rewolucję kulturalną. Dlatego żadna z kolejnych krucjat nie była już aż tak „barbarzyńska” i aż tak zwycięska jak pierw-sza. Jednakże to pierwsza doprowadziła do utworzenia Królestwa Jerozolimskiego i szeregu innych krucjatowych państewek, obdarzonych przez Francuzów wspólną, wdzięczną nazwą Outremer – Zamorze. Ta chrześcijańska enklawa wśród muzułmań-skiego świata była niewielka i nieustannie groziła jej zagłada. Jeśli mimo to przetrwała prawie dwieście lat, stało się tak dzięki męstwu rycerzy chrześcijańskich i nieustan-nym waśniom pomiędzy wyznawcami islamu. W momentach kryzysu, w odpowiedzi na wołanie o pomoc wyruszały z Europy na Wschód „ekspedycje ratunkowe”, czyli kolejne krucjaty, ogłaszane przez papieży. Tym razem jednak wyprawy wpisywały się już nie tylko w przepowiadanie kaznodziejskie, ale i w rycerski etos, zjawisko dla Europy zupełnie nowe. Ów etos nie wynikał wyłącznie z tradycji chrześcijańskiej, bo łączył kult Jedynego Boga z kultem Damy i rycerskim kodeksem walki. Niemęskie uczucia rycerza stały się nagle jego istotnym atrybutem, podobnie jak emocje dam i panien podniesione zostały do innego wymiaru. Przy tej okazji żonglerzy znacznie powiększyli swój repertuar i wysublimowali go. Dla ludu nadal wykrzykiwali gromkim głosem pieśni o srogiej walce, a w arystokratycznych salonach śpiewali subtelne, miło-sne cansos – wpierw na Południu (tam działali trubadurzy), później zaś i na Północy (tu z kolei śpiewali truwerzy). Także kurtuazja wojenna zanotowała swoje pierwsze osiągnięcia, których reperkusje odczuwamy do dziś, a które Mickiewicz zgrabnie streścił w PanuTadeuszu bon-motem: zwyczajhonorowy,|Nimprzyjdziedozabój-stwa,naprzódsięprzywitać. Dlatego podczas trzeciej krucjaty przeciwnicy darzyli się wyjątkowym szacunkiem. Odbywano kurtuazyjne wizyty u władcy Egiptu Saladyna i viceversa, a rycerze chrześcijańscy i pogańscy w czasie rozejmów urozmaicali sobie czas wspólnymi biesiadami i turniejami. Prawiono sobie komplementy, wzajemnie podziwiano się za odwagę i szlachetność. Nie przeszkadzało to jednak Saladynowi w wymordowaniu wszystkich wziętych do niewoli templariuszy, a Ryszardowi Lwie Serce w brutalnym wycięciu w pień kilkunastu tysięcy jeńców arabskich, gdy Saladyn nie dopełnił formalnych warunków ich uwolnienia. Nie koniec jednak na tym. Po-wróćmy do tłumu świętych posągów naturalnej wielkości, stojących na katedralnych portalach. Posągi stały wyżej od żywych śmiertelników – dosłownie i w przenośni – ale były coraz bieglej rzeźbione i co za tym idzie, coraz bardziej podobne do zwykłych ludzi. Także i oni, zebrani w katedrze, czuli się teraz bliżsi Bogu i coraz bardziej

33

współodpowiedzialni za całą christianitas, w tym za los Jerozolimy, ich wspólnego dziedzictwa. Nawet monarcha nie miał prawa zakwestionować tego porządku rze-czy, a jeśli zakwestionował – stawiał pod znakiem zapytania własną godność i mógł stracić wasali. W momencie, gdy rycerstwo „Outremer” poniosło druzgocącą klęskę pod Hittinem – w 1187 r. – wskutek której muzułmanie zdobyli Jerozolimę, społecz-ność Zachodu była świadkiem gorszącej wojny francusko-angielskiej, opóźniającej wyruszenie trzeciej krucjaty. Wasale królów Anglii i Francji oświadczyli wówczas, że nie będą wspierać swoich suzerenów, jeśli nie nastąpi czasowe zawieszenie broni i jeśli przeciwnicy nie udadzą się ze wspólną odsieczą do Palestyny. Co też się stało.

W takiej to epoce zaczęły powstawać pieśni, zwane przez literaturoznawców kru-cjatowymi. Można by pokusić się tutaj o wypunktowanie cech, które są im wspólne. Były to zatem pieśni liryczne, liczące średnio od czterech do sześciu zwrotek, rzadko mające refren, często zaś tak zwane „przesłanie”, czyli dodatkową, doczepioną na końcu zwrotkę skierowaną do osoby, której pieśń była dedykowana. Czasami melodia i tekst wyraźnie sugerują, że chodzi o utwór „masowego rażenia”, propagandowy; niemniej nawet i te „masowe” pieśni były adresowane niemal wyłącznie do rycerstwa. W pieśniach propagandowych znajdziemy wezwania do podjęcia ryzyka dalekiej podróży, znoszenia trudów i niewygód, krótko mówiąc – do „przyjęcia Krzyża” (se croiser), jaki symbolicznie przypinano sobie do ramienia na znak uczestnictwa w wyprawie. Dalej, apostrofy do Chrystusa, Jego Matki i do Jerozolimy, Miasta Świętego; potępienie tchórzy i wygodnisiów, którzy pozostają w domu. Wedle pieśni trudy wyprawy to tylko skąpe zadośćuczynienie za śmierć Chrystusa, który odkupił ludzkość, cierpiąc w Świętym Mieście, obecnie bezczeszczonym przez niewiernych. Należy więc pomścić na poganach krzywdę Boga. Nagrodą za szczere uczestnictwo w wyprawie będzie Raj, a karą za obojętność wobec wyprawy – potępienie w dzień Sądu Ostatecznego. Wreszcie mamy pieśni powstałe pod wpływem chwili, często polemiczne, pisane niemal że nakulbace, a częściej na łożu boleści czy w niewoli, po klęsce lub w obliczu politycznego lub moralnego konfliktu. Wszystko to łączy się z wyrazami tęsknoty za ojczyzną, nostalgią za opuszczonymi przyjaciółmi i damą serca. Albowiem serce każdego z kochanków przeżywa rozterkę – jest wierne uko-chanej, lecz ciało, posłuszne Bogu, unosi je do Palestyny. Można by rzec na przekór świętemu Pawłowi, że duchmdłyaleciałoochocze. Tak więc czasami pieśń ma postać lirycznej skargi odjeżdżającego do Palestyny kochanka, lub też lamentu pozostawia-nej przezeń damy czy panny. Ale uwaga! Tych wszystkich treści nie należy mieszać z oficjalnym nauczaniem Kościoła i słowami padającymi z ambon. Pieśni składają się na indywidualną propagandę, a częściej jeszcze na indywidualnąekspresjęeleganckiejduszyrycerza, bo trzeba zaznaczyć, że to wówczas właśnie wielcy panowie przestali uważać za hańbę komponowanie pieśni, a wręcz przeciwnie, ich pisanie i śpiewanie stało się synonimem towarzyskiej ogłady.

OBRAZ IIICharakter ostatnich krucjat streszcza się doskonale w subtelnej i delikatnej archi-tekturze paryskiej Sainte Chapelle, wybudowanej przez Świętego Ludwika jako jego pałacowa kaplica. Przez niemal nieistniejące ściany przenika światłość, wprawiająca w lśnienie szkło witraży, widocznych na ledwie zaznaczającym się tle cienkich kolu

34

mienek i delikatnych profili, pełniących rolę okien. To sztuka tworzona przez udu-chowionego marzyciela ku czci Boga, który, jak napisał Święty Jan, jestświatłością. To sztuka niedostępna zwykłym śmiertelnikom, luksusowa, dworska, arystokratyczna. Odtąd nie ogromne katedry, otwarte dla wszystkich, ale ekskluzywne kaplice będą milowymi słupami rozwoju francuskiej sztuki. Odtąd właściciele takich kaplic, na-dający ton polityce, nie myślą już o krucjatach. Święty Ludwik prowadzący rycerstwo na Wschód był wyjątkiem. I chociaż idea wypraw krzyżowych przetrwa do naszych dni, nie będzie już miała tej siły przebicia. Luksus, opanowujący coraz silniej cywilizację Zachodu, powstrzymywał większość przed opuszczeniem domostw i poświęceniem życia i majątku na ołtarzu Sprawy Bożej. Ostatnim wielkim, który pragnął to uczynić i uczynił, był właśnie Ludwik. W dniu świętej Łucji, w grudniu 1244 roku, na wieść o powtórnym zdobyciu Jerozolimy przez Turków (Jerozolima została bowiem odzy-skana przez krzyżowców kilkanaście lat wcześniej) i masakrze chrześcijan w kościele Bożego Grobu, padł złożony chorobą i wydawało się, że umrze. W czasie choroby ślubował wyruszyć na krucjatę. Nie mogło to nikogo zdziwić, bo przecież uważano go powszechnie za wzór chrześcijańskiego monarchy, a jako taki wręcz powinien był wyprawić się do Palestyny. Natychmiast po złożeniu ślubów ozdrowiał i zaczął intensywne przygotowania do zbrojnej pielgrzymki, uwieńczone 12 czerwca 1248 roku uroczystym przyjęciem pątniczego kostura i sakwy w królewskim opactwie Saint-De-nis pod Paryżem. Wyprawa, która wyruszyła dwa miesiące później, zakończyła się tragicznie. Brat królewski Robert hrabia Artois zginął, a Ludwik wraz z całą armia francuską dostał się do niewoli. Król i towarzyszący mu baronowie przeżyli wówczas ciężkie chwile. Byli świadkami zamachu stanu na dworze sułtana, którego zasiekli jego właśni żołnierze, grożący śmiercią również wszystkim więźniom. Zamachowców powstrzymywała tylko nadzieja wysokiego okupu oraz niezwykły szacunek i respekt, jaki wszyscy muzułmanie czuli wobec Ludwika. Niektórzy nawet żartobliwie pro-ponowali, aby to jego właśnie obwołać nowym monarchą. Po uwolnieniu król zdołał wykupić siedmiuset swoich rycerzy, reszta – ponad dwanaście tysięcy – pozostawała wciąż w Egipcie, oczekując na okup. Liczba jeńców stale się zresztą zmniejszała, bo mamelucy regularnie ich mordowali. Chcąc być wierny swoim towarzyszom broni, Ludwik, mimo wezwań matki-regentki do natychmiastowego powrotu i wbrew radom dostojników, pozostał jeszcze cztery lata w Ziemi Świętej. Dzięki jego obecności Królestwo Jerozolimskie po raz kolejny – i ostatni – zdołało przetrwać kryzys. Czter-dzieści lat później, gdy upadała Akka, ostatni bastion krzyżowców, z Europy nikt nie pospieszył jej na ratunek. Zachód miał swoje, ważniejsze problemy.

APOLOGIA TŁUMACZA Pieśni przełożyłem tak, aby można je było zaśpiewać. Przy okazji tu i ówdzie uległem rozmaitym pokusom i zachowując ducha, pozwoliłem sobie na trochę zabawy z literą. Ale generalnie i literę zachowałem. Kilka parafrazujących przekładów, które należą do moich archaicznych prac, pozostawiłem bez większych korekt, a to z sentymentu – ośpiewały się bowiem podczas studenckich prywatek czasu stanu wojennego i nie miałem serca ich zmieniać. Jeśli zaś chodzi o tytuły, to niemal wszystkie pochodzą ode mnie – w średniowieczu pieśni te tytułów zasadniczo nie miały (za to niektóre spośród nich zostały zatytułowane lub nazwane przez współczesnych badaczy).

JK

26 maja 2013 r., niedziela, godz. 19.00

Refektarz kościoła oo. Dominikanów pl. Dominikański 2

Joanna KlisoWsKa sopranMałGorzaTa KlisoWsKa flet barokowyeWa MroWca klawesyn JaKub KoŚciuKieWicz wiolonczela barokowa

Furie, sdegni e vendette

Koncert w ramach obchodów jubileuszu 300-lecia beatyfikacji błogosławionego Czesława, patrona Wrocławia

PROGRAM KONCERTU

Georg Friedrich Händel (1685–1759) Sonata No. 1 op. 1 in E minor (HWV 359) Grave / Allegro / Adagio / Allegro flet traverso, klawesyn, wiolonczela

Louis Marchand (1669–1732) Suite en ré mineur Prelude / Allemande / Courante / Courante / Sarabande / Gigue / Chaconne klawesyn

Georg Friedrich Händel (1685–1759) Kantata LaLucrezia (ONumiEterni) (HWV145) Recytatyw / Aria / Recytatyw / Aria / Recytatyw / Aria / Recytatyw / Arioso sopran, klawesyn, wiolonczela

Antonio Vivaldi (1678–1741) Sonata Es dur na wiolonczelę i basso continuo (RV 39) Larghetto / Allegro / Andante / Allegro wiolonczela, klawesyn

Alessandro Scarlatti (1660–1725)Ardoèverperted’amore Recytatyw / Aria / Recytatyw / Aria sopran, flet traverso, klawesyn, wiolonczela

Tytuł koncertu nawiązuje do ostatnich słów kantaty Lukrezia G.F. Händla, stano-wiących wręcz wstrząsający krzyk tytułowej bohaterki: Furie,sdegnievendette!

Wzywającej na pomoc wszystkie bóstwa ciemności i śmierci, wyrażającej swój gniew wobec wielkiej niesprawiedliwości i grożącej zemstą Lukrezii. Sama kantata należy do zbioru kantat włoskich Händla i pochodzi z okresu jego pobytu w Italii. Najpraw-dopodobniej tragiczna historia Lukrezii, miała związek z samym kompozytorem. Zgodnie z tradycją zadedykował ją swej ukochanej, która niechybnie zachwyciła

36

Joanna Klisowska

Artystka urodziła się we Wrocławiu i tu rozpo-częła edukację muzycz-ną jako skrzypaczka, a potem studia wokalne w Akademii Muzycz-nej w klasie prof. B.E. Werner. Po ukończeniu rocznego kursu śpiewu barokowego pod kierun-

kiem C. Ansermet (Mediolan), podjęła studia podyplomowe zwieńczone wyróżnieniem w Musikhochschule Trossingen na wydziale Muzyki Dawnej. Sopranistka kształciła się również pod kierunkiem znanej polskiej śpiewaczki J. Żmurko, a także uczest-niczyła w licznych kursach wykonastwa muzyki baroku prowadzonych przez m.in: G. Banditelli, M.C. Kiehr, P. Kooija, B. Schlick, J. Christensena, L. Brunmayr–Tutz i innych. Joanna Klisowska specjalizuje się w wykonawstwie muzyki baroku i klasycy-zmu. W kręgu jej zainteresowań znajduje się również muzyka francuska końca XIX wieku, pieśń oraz muzyka współczesna. Artystka prowadzi ożywioną działalność

również jego chlebodawcę i mecenasa księcia Ruspoli. Tym utworem kompozytor postanowił oddać jej hołd. Słowa Rzymianki Lukrezii wyrażają niezwykłe emocje. Cóż mogło być bardziej odpowiedniego dla sztuki baroku? Epoka pełna dynamizmu, charakteryzowała się przedstawianiem niezwykle skrajnych odczuć: gniewu, wściekłości, żalu, radości, miłości, ukojenia.Biorąc pod uwagę tak niezwykłą różnorodność afektów przedstawianych w muzyce baroku, chcieliśmy Państwu zaprezentować jak najbarwniejszy program, bogaty w utwory kompozytorów związanych głównie z Italią, a także z Francją. Kolejne części sonat instrumentalnych A. Vivaldiego oraz Händla są skontrastowane, zarówno pod względem temp (wolna–szybka), jak i wyrazu. Niektóre z nich spokojne, pełne powagi, inne zgoła odmienne szalone, czy wręcz zwariowane pełne ognia i wi-goru. Wśród tak szalonych kompozycji nie mogło zabraknąć utworu przedstawiciela Francji – organisty i klawesynisty L. Marchand’a. W jego suicie tańców, typowej dla muzyki francuskiej XVIII wieku królują: umiar, spokój i dyskrecja.Jako ostatnia zostanie zaprezentowana kantata mistrza harmonii – A. Scarlattiego. Kantata dotyczy uczucia miłości, lecz samo to uczucie bez żadnych komplikacji było-by zbyt proste i za mało wyrafinowane. Dlatego wczytując się w dlaszy tekst utworu w pełni możemy zrozumieć swoistego rodzaju antytezę: Płonę,toprawda,zmiłościdociebie,alewmymsercemwładaniemiłośćleczzazdrość…Zapraszamy Państwa bardzo serdecznie do szalonego świata emocji, kolorów, barwnej harmonii, tak charakterystycznych dla muzyki XVII i XVIII wieku!

37

koncertową współpracując m.in z C. Astronio, G. Capuano, R. Kingiem, B. Kuijke-nem, L. Ghielmim, P. Nemethem, P. Neumannem, G. Prandim, M. Schuldt–Jensenem, M. Toporowskim, Ch. Toetem, R. Vettorim oraz z zespołami: Arion Choir&Con-sort, Artsemble, Bozen Baroque Ensemble, Il Canto di Orfeo, Divina Armonia, Ensemble Zandonai, Immortal Bach Ensemble, SWR Stuttgart Vocal Ensemble, Mitteleuropea Orchestra Barocca, La Verdi Barocca. Sopranistka występowała na licznych festiwalach, m.in.: Utrecht Early Music Festival (Holandia), Festival Am-bronay (Francja), Rheingau Musik Festival (Niemcy), Settimane Barocche (Brescia), Musica e Poesia a S. Maurizio (Mediolan), Festival Internazionale di Danza e di Musica Antica (Mediolan), Festival Brežice (Brezice), Festival di Musica Barocca di Rovino (Rovigno), Festival Mozart (Rovereto), Settembre in Musica (Floren-cja), Musica Antiqua (Bolzano), Forum Musicum (Wrocław), Wratislavia Cantans, Maj z Muzyką Dawną (Wrocław), Międzynarodowy Festiwal Muzyki Organowej i Kameralnej (Wrocław), Musica Elettronica Nuova (Wrocław). W marcu 2013 roku Joanna wraz z zespołem wokalnym Il Canto di Orfeo wystąpiła w mediolańskiej La Scali w serii przedstawień opery ADog’sheart A. Raskatova. Artystka koncertuje w całej Europie. Prowadzi również działalność pedagogiczną (CDM Centro Didatti-co MusicaTeatroDanza – Rovereto, Włochy) oraz kursy mistrzowskie. Jest jurorem w konkursie śpiewu barokowego w Pienzy. W dorobku płytowym sopranistki znajduje się niedawno odkryte Oratorium Musicum DerMenscheinGottesmörder L. Mo-zarta pod kierunkiem C. Astronio nagrane dla Amadeus (Włochy 2007) z Bolzano Baroque Ensemble oraz motety F.A. Bonportiego nagrane dla austriackiej ORF Alte Musik z japońskim zespołem Ricreation d’Arcadia (Austria 2008), Responso-riaprohebdomadasancta z Collegium 1704, dyr. V. Luks (Akcent 2012), a także krążek Closethineeyes dla włoskiej wytworni Stradivarius nagrany z udziałem basa – P. Kooija (2012). Obecnie Artystka przygotowuje się do nagrania nowej płyty – Ariedacamera Cesare Dominiceti z Corrado Ruzza dla Tactus (Włochy).

ewa Mrowca

Urodzona w Krakowie. Naukę gry na klawesynie rozpoczęła w wieku 12 lat. W 2002 roku ukończy-ła z wyróżnieniem studia w krakowskiej Akade-mii Muzycznej, w klasie prof. E. Stefańskiej. Jest absolwentką Guildhall School of Music&Drama w Londynie (w klasie N. Parle’a) oraz Schola Cantorum Basiliensis w Bazylei (w klasie J.A. Böttichera). Była wyróżniona w 2003 roku w VI Konkursie Klawesynowym im. J. Broadwooda w Londynie, organizowanym na historycznych instrumentach.

38

Małgorzata Klisowska

Urodziła się we Wrocławiu. Swoją edukację mu-zyczną rozpoczęła w Państwowej Szkole Muzycz-nej I i II St. im. K. Szymanowskiego. Następnie odbyła studia we wrocławskiej Akademii Mu-zycznej im. K. Lipińskiego w klasie fletu prof. J. Mrozika. W 2006 roku ukończyła studia po-dyplomowe w Staatliche Hochschule für Musik Trossingen, Institut für Alte Musik w zakresie gry na fletach dawnych, pod kierunkiem prof. L. Brunmayr–Tutz. Swe umiejętności doskonaliła także na kursach mistrzowskich u Ph. Bernolda, M. Nastasi, P.L. Grafa, K. Clark, B. van Oorta, Ch. Boysena. W swoim bogatym dorobku ma wiele projektów koncertowych oraz nagrań m.in. dla niemieckiej rozgłośni SWR. Jako solistka koncertowała w Staats Oper Berlin.

Małgorzata Klisowska jest współzałożycielką zespołów Ars Concordiae oraz Ammonit Quartett, z którym zdobyła wyróżnienie na Konkursie Zespołów Muzyki Dawnej w Stuttgarcie. Flecistka współpracuje z kilkoma zespołami i orkiestrami: Ad Fontes, Harmonologia, Mitteleuropäische Barock Orchester Roveretto, Wrocławska Orkiestra Barokowa, Capella Cracoviensis.

Stypendystka Ministerstwa Kultury, Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Accademia Musicale Chigiana, Rządu Szwajcarii oraz Guildhall School of Musi-c&Drama. Swoje umiejętności wzbogacała na kursach mistrzowskich prowadzonych przez K. Gilberta, Ch. Rousseta, E. Joyé oraz J. Christensena.Ze szczególną pasją poświęca się wykonawstwu muzyki na instrumentach orygi-nalnych, a także historycznej realizacji bassocontinuo. Koncertuje jako solistka i kameralistka w Polsce, Francji, Niemczech oraz USA.Na stałe współpracuje z zespołem iBaroqu oraz Nova Casa, z którym to we wrze-śniu 2009 roku (wraz z Olgą Pasiecznik) została przygotowana premiera spektaklu TreDonneTreDestini z muzyką G. F. Händla dla Warszawskiej Opery Kameralnej. W 2009 roku uzyskała tytuł doktora sztuki. Obecnie pracuje na stanowisku adiunkta w Akademii Muzycznej w Łodzi oraz w Akademii Muzycznej w Krakowie. Jej pierwszy solowy album z PiecesdeclavessinJean-NicolasGeoffroy (Dux 2012) otrzymał znakomite recenzje, w Polsce („Ruch Muzyczny”), w Luksemburgu („Pizzicato”), w Niemczech („Bayerische Rundfunk”). Album został nominowany do nagrody InternationalClassicalMusicAwards2013.

39

Jakub Kościukiewicz

Urodzony w 1979 roku we Wrocławiu, gdzie ukończył Państwową Szkołę Muzyczną I st im. G. Bacewicz (kla-sa S. Małka) oraz Państwową Szkołę Muzyczną im. K. Szymanowskiego (klasa E. Dymek-Kuś). Edukację kontynuował na Akademii Muzycznej w Krakowie w klasie wiolonczeli ad. T. Kamińskiej (dyplom 2003). Pierw-sze szlify zdobywał aktywnie uczest-nicząc w zajęciach fakultatywnych z wiolonczeli barokowej i zespołów Muzyki Dawnej. Swoje kwalifikacje pogłębiał biorąc udział w licznych kursach i warsztatach w Wilanowie, Krakowie, Karlsruhe, Rolduc oraz studiując równolegle na Dresdner Akademie für Alte Musik w klasie wiolonczeli barokowej Ch. Kyprianides (1999–2001). W latach 2003–2005, dzięki uzyskanemu stypendium, odbył specjalistyczne studia w Guildhall School of Music &Drama w Londynie w klasie wiolonczeli barokowej A. McGillivray, które zakoń-czył dyplomami MMus oraz PgDip. Lekcje pobierał ponadto m.in. u R. Zipperlinga, M. Möllenbecka, Ph. Carrai, B. Málè, S. Prestona, A. Manze’a, R. Podger, A. Sapie-chy, A. Bernardiniego, N. Parle’a, K. McGillivray, J. Christensena i M. van Delfta. Od wielu lat z pasją zajmuje się historycznym wykonawstwem muzyki baroku. Jako kameralista, solista i muzyk orkiestrowy natomiast występował i nagrywał z większo-ścią polskich zespołów grających na instrumentach historycznych, m.in. z: Collegio di Musica Sacra, Dolnośląską Orkiestrą Barokową, Harmonologią i Kapelą Jasnogórską, Concerto Polacco, Orkiestrą I Rzeczypospolitej, Il Piacere, Cantores Minores Wra-tislavienses, Fiori Pari, Nova Silesia. Współpracował z E. Gattim, A. Bernardinim, P. Goodwinem, B. Baylem, Wł. Kłosiewiczem, M. Toporowskim, P. Beznosiukiem, N. Parlem, M. Strynclem, G. Antoninim i J. Schroederem. Występował na wielu scenach zagranicznych, m.in. w Niemczech, Belgii, Szwajcarii, Francji, Hiszpanii, Chorwacji, Rosji, Wielkiej Brytanii oraz w USA. Brał udział w nagraniach ponad 30 płyt CD dla takich wytwórni jak CD Accord, Cypres, Musicon, ProMusica Camerata. Obecnie mieszka w Warszawie, gdzie od 2005 roku współpracuje z zespołem Musicae Antique Collegiae Varsoviense przy Warszawskiej Operze Kameralnej oraz prowadzi klasy wiolonczeli barokowej i zespołów Muzyki Dawnej w Zespole Państwowych Szkół Muzycznych im. F. Chopina (od 2007 roku). W stołecznym Teatrze Narodowym Jakub otacza muzyczną opieką aktorkę D. Stenkę, przygotowując ją i występując wspólnie w spektaklu Iwanow A. Czechowa. Jest stałym muzykiem Wrocławskiej Orkiestry Barokowej (od 2008 roku), współpracuje z łódzkim zespołem Ibaroue oraz gdańskim Goldberg Baroque Ensemble. Na łódzkiej Akademii Muzycznej im. G. i K. Bacewiczów (od 2011 roku) wykłada wiolonczelę barokową oraz prowadzi zespoły kameralne Muzyki Dawnej i akademicką orkiestrę barokową. Prowadził też wielokrotnie kursy wykonawstwa historycznego w Le Treport (Normandia), Świdnicy oraz Łodzi. Jakub gra m.in. na instrumencie Gottfrieda Siegismunda Liebicha z 1790 roku zbudowanym w Schreiberhau (Szklarska Poręba).

ISSN 1426-0832

kontaktAkademickie Stowarzyszenie Kultury „WAGANT”

skrytka pocztowa 2372, 50-131 Wrocław 3tel. +48606 374 235, +48696 306 295

ask@askwagant.org.pl www.askwagant.org.pl/maj

biuro festiwaloweOKiS, Rynek–Ratusz 24, 50-101 Wrocławtel. +4871 344 28 64, fax +4871 344 28 65

okis@okis.pl www.okis.pl

koordynacja projektu, biuro festiwalowe: Joanna Drab–Pasierska joanna.pasierska@okis.pl

Marta Grocka marta.grocka@okis.plDaniel Jasiński daniel.jasinski@okis.pl

dyrektor artystyczny festiwalu: Maciej Kieres

tel. +48 605 64 24 99 kiereskm@wp.pl

Na okładce: Le tre età dell’uomo(Trzyokresyżyciaczłowieka) kopia Tycjana, fragment Giovanni Battista Salvi (1605–1685) Roma, Galleria Borghese

cena programu 5 zł

wydawca: Ośrodek Kultury i Sztuki we Wrocławiuopracowanie i redakcja: Joanna Drab–Pasierska, Maciej Kieres

tłumaczenia z języka rosyjskiego: Joanna Drab–Pasierska

skład i druk

Wrocław, maj 2013

Bilety do nabycia w miejscach koncertów na godzinę przed wydarzeniem oraz w Dolnośląskim Centrum Informacji Kulturalnej OKiS (Wrocław, Rynek–Ratusz 24).

Koncert 16 maja – normalny 10 zł, ulgowy (seniorzy) 5 zł; pozostałe koncerty – wstęp wolny. Studenci i uczniowie na podstawie ważnej legitymacji – wstęp wolny na cały Festiwal.

Koncert 18 maja – wstęp wolny, obowiązkowa rezerwacja bezpłatnych wejściówek w DCIK, Rynek–Ratusz 24, tel. 71 342 22 91 lub konkurs@okis.pl