PROGRAM NAUCZANIA w 513 (01)pliki.koweziu.edu.pl/programy/przedmiotowe/Opiekunka...ksztaltowanie...

I

MINISTERSTWO ZDROWIA I OPIEKI SPOLECZNEJ

PROGRAM NAUCZANIA

w zawodzie opiekunki dzieciecej 513 (01)

Dla medycniej szkoly poiicealne~j na podbudowie prog~ainowej: liceum ogolnoksztalcqcego, liceum technicznego

Zatwierdzil

MPJISTER ZDROWIA SPOLECZNES

Mict~at A Kornatowski

Warszawa 1998

Prace programowe prowadzifa Komisja Programowa dla zawodu Opiekunki dzieciecej powolana przez Ministra Zdrowia i Opieki Spolecznej.

Medycyna zapobiegawcza

Anatomia i fujologia dziecka mgr Jadw~ga Godlewska

Pielegnowanie dziecka

Wychowanie dziecka mgr Ewa Zygmunciak

Wychowanie techniczne

Wychowanie plastyczne

Wychowanie muzyune

Literatura dziecieca

Zajpia praktyczne

Praktyka zawodowa

mgr Kazimiera Kaleta

ingr Anna Oiyriska-Zborowska

mgr Irena Sokolowska

mgr Irena Sokdowska

PLAN NAUCZANIA Medyczna szkofa pohcealna Zawod: Opiekunka dzieciqca 5 13 [O 1 ] Podbudowa progrrunowa: liceum ogolnnkszta~cqce, liceum technicme

*) W zaleinoici od potrzeb i spec* ksztalcenia w zawodzie, zajqcia praktyczne mom by6 realizowane w spos6b ci& w I, I1 i III semestrze po 3 tygodnie.

Lp.

1. 2.

3.

4.

5. 6. 7. 8. 9. 10. 1 1. 12.

~ a z e m l 28 1 28 1 28 1 28 1 56

Przedmioty nauczania

Wychowanie fizycme Medycyna zapobiegawcza Anatornia i fizjologia du'ecka Psychologia z elementami pedagogiki i socjologii Pielegnowanie dziecka Wychowanie dziecka Wychowanie technicme Wychowanie plastyczne Wychowanie muzyczne Literaturn dziecieca Zajecia praktyczne *) Praktyka zawodowa w semestrze IV 4 tygodnie

Liczba godzin

tygodniowo w cyklu

nauczania 4 2

2,5

2,5

11 143 2,5 2 3,5 3,5 8

semestr I I I1 I I11 I IV Liczba tygodni nauki

19 1 1 9 1 1 9 1 1 3 Liczba godzin tygodniowo

2 -

2

2

6 3 2 2 2 2 5

2 -

3

2

6 5 2 1 1 1 5

2 -

-

1

6 7 1 1 2 2 6

2 4

-

-

4 14 - -

2 2 -

4

MEDYCYNA ZAPOBIEGAWCZA

W wyniku zorganizowanego procesu ksztalcenia shchacz powinien tunieC:

wyjainiak role i miejsce medycyny zapobiegawczej w oclvonie i prornocji zdrowia; interpretowak zadania promocji zdrowia i profilaktyki oraz zadania opiekunki dzieciecej w ochronie zdrowia jednostki i spoleczenstwa; okreSlac przyczyny, czynmki sprzyjajqce oraz drogi rozprzestrzeniania sie chorob, ze szczegolnym uwzglednieniem wplywn Srodowiska; wyjainiak zwiwek miedzy grodowiskiem a stanem zdrowia jednostki i spdeczeristwa, ze szczegolnym uwzglednieniem pozytywnych i negatywnych skutkbw dzialalnoSci czlowieka w Srodowisku; okreSla6 podstawowe wymagania higieniczno-zdrowotne stawiane czynmkom Srodowiskowym oraz wskazywae ich praktyczne zastosowanie; charakteryzowak podstawowe zasady higieniczno-zdrowotne oraz dobieraC kierunki i metody dziafab profilaktycznych, ze wskazaniem zwi* miqdzy nimi a zachowaniem zdrowia; interpretowak i stosowak og6lne zasady bezpieczenstwa i higieny pracy; charakteryzowak szkodliwe c m pracy zawodowej opiekunki dzieciecej, zagraiajqce jej choroby zawodowe oraz sposoby zapobiegania im; interpretowak przepisy prawne normujqce opieke zdrowotnq spdeczenstwa, ze szczeg6lnym uwzglqlnieniem opieki nad matkq i dzieckiern.

2. TRESCI NAUCZANIA

Podzial tresci nauczania

Temat I: Pojycie zdrowia, choroby i profilaktyki

Definicje i rozwiniqcie pojqC: zdrowie, choroba, warunki i zachowania zdrowotne. Czynniki wpiywajqce na ksztaltowanie stanu zdrowia jednostki i spoleczeristwa. hodla powstawania i rozprzestrzenianie siq chorob.

Rola i rniejsce medycyny zapobiegawczej w ochronie i promocji zdrowia. Profilaktyka a terapia. Cele, zadania i kierunki profilaktyki, rola i zadania opiekunki dzieciqcej. Cele, zadania i uprawnienia s M b sanitarno- epidemiologicmych.

Orientacyjna liczba godzin

LP.

Temat 2: ~rodowisko a zdrowie cztowieka

Tematy

~rodowisko naturalne a stan zdrowia ludnobi. Pozytywne i negatywne skutki dziatalnokci cziowieka w Srodowisku. Wspsczesne problemy ochrony Srodowiska. W$yw powietrza, wody i gleby na procesy iyciowe cziowieka oraz na powstawanie i rozprzestrzenianie sie chorob. Najczqstsze fizyczne, chemicme i biologicme zanieczyszczenia powietrza, wody i gleby oraz zwiqzane z nimi zagrozenia zdrowotne. Podstawowe wymagania sanitarnohigieniczne. Zaopatrzenie w wode. Wplyw czynnikbw atmosferycmycli i klimatu na stan zdrowia.

~rodowisko pracy. Pojqcia: praca, zmqczenie, znuienie, przemqczenie, wypoczynek. Praca a zdrowie, uci@liwe i szkodliwe czynnh zawodowe.

Semestr IV 4 godziny tygodniowo

4 14 22 10

2 52

1 . 2. 3. 4.

Pojecie zdrowia, choroby i profilaktyki ~rodowisko a zdrowie czlowieka Wybrane kierunki dzialari profilaktycznych Stan zdrowia IudnoSci i aktualne kierunki organizacji opieki zdrowotnej

Do dyspozycji nauczyciela Razem w cyklu nauczania

Choroby zawodowe, zapobieganie, orzecnictwo. Czynniki szkodliwe w miejscu pracy opiekunki dzieciqcej i zagraiajqce jej choroby zawodowe.

~rodowisko miejskie i mieszkaniowe. Zdrowotne skutki iycia we wsp6lczesnych osiedlach. Higiena mieszkah. Mikroklimat mieszkania a zdrowie cziowieka. Higiena miejsc zabaw dzieci. Odpadki, nieczystosci i Scieki irodlem chorob. Pojecie dezynfekcji, dezynsekcji i deratyzacji.

Temat 3: Wybrane kierunki dzialari profilaktycznych

Zachowania zdrowotne. Wskazania dotycqce higieny osobistej (powlok skhych , koi'czyn ,wzroku, shchu, ukladbw: oddechowego, krGenia, pokarmowego, nenvowego). Higiena psychicma. Higiena @cia rodzinnego i seksualnego. Spolecme i zdrowotne problemy nikotynizmu, alkoholizmu, narkomanii, nad-ania lek6w.

Zywnoid i @wienie. Charakterystyka podstawowych skladnikow pokarmowych. Zapotrzebowanie organizmu na energiq i skiadniki pokannowe. Produkty spoiywcze. Dzienna racja pokarmowa. Zasady i cechy poprawnego iywienia. Prawidlowy jadlospis. Wybrane zagadnienia z dietetyki. Charakterystyka diet stosowanych w @wieniu dziecka chorego. Produkty spoiywcze jako hodlo potencjalnych zatruC pokarrnowych. Podstawowe wymagania sanitarne w stosunku do iywnoici i przygotowywania posikkow. Wady iywieniowe. Ocena stanu odiywienia. - - -

Higiena pracy. Ergonometryczna ocena pracy i jej organizacja. Podstawowe ustawodawstwo pracy i wynikajqce z niego prawa i obowi- dla pracownika. .

Wymagania dotycqce zatrudnienia kobiet i o d b dodocianych, zasady zatrudnienia kobiety ciqiamej. Opieka zdrowotna nad pracownikiem. Podstawowe wymagania bhp dotyczqce plac6wek opiekuriczo-wychowawczych malego dziecka. Ochrona przeciwpoiarowa - zasady organizacji ewakuacji w przypadku poiaru. Zasady organizacji i formy wypoczynku.

OSwiata zdrowotna. Ksztaltowanie zachowari zdrowotnych poprzez upowszechnianie wiedzy zdrowotnej jako jedna z form dzialai profilaktycznych. Rola, cele i zadania oSwiaty zdrowotnej w ochronie i promocji zdrowia. Zakres, kierunki i forrny pracy, wskazowki metodyczne. Zadania opiekunki dzieciqcej w zakresie upowszechniania oiwiaty zdrowotnej.

Temat 3: Stan zdrowia IudnoSci i aktualne kierunki organizacji opieki zdrowotnej

Epidemiologia - cele, zadania, podstawowe definicje i okreilenia. ~ rod ia informacji o stanie zdrowia populacji. Mierniki charakte~yzujqce zjawiska zdrowotne i ich interpretacja. Stan zdrowia IudnoSci polskiej. Choroby

cywilizacyjne o maczeniu spoleczny~n - zasady profilaktyki. Proble~ny zwiqzme z AIDS.

Modele organizacji opieki zdrowotnej. Pojqcia: opieka zdrowotna, doraina i specjalistyczna. Prawne uwaninkowania ochrony zdrowia dzieci. Program opieki zdrowotnej nad matkq i dzieckiem. Prawa dziecka w mysl miqdzynarodowych konwencji.

3. UWAGI 0 REALIZACJI

Medycyna zapobiegawcza obejmuje wiedzq niezbqdnqdo zron~lnienia roli promocji zdrowia i profilaktyki w zachowaniu zdrowia dzieci i doroslych oraz jest uzupehieniem wiedzy i umiejqtnokci opiekunki dzieciqcej, ktora ma wykonywac czynnoici profilaktyczne wobec dziecka i jego Srodowiska.

Zadaniem shchaczy jest opanowanie wiadomoici z medycyny zapobiegawczej w zakresie niezbqdnym do pehego i prawidlowego wykonywania zadah zawodowych.

W wyniku realizacji treici programowych sluchacze majq takze wykazywac nastqpujqce, poqdane w zawodzie postawy:

systematycznoic w zdobywaniu wiedzy i umiejqtnoici zawodowycl~; zainteresowania przed~niotetn nauczania niezbqdnyn do dobrego wykonywania zawodu. Nauczanie medycyny zapobiegawczej powinno korelowak z przedmiotiilni:

pielqgnowanie dziecka, zajqcia praktyczne i praktyka zawodowa. Podczas realizacji poszczegolnych ternatow naleiy wskazywak na

praktyczne znaczenie wiedzy z zakresu lnedycyny zapobiegawczej w zawodzie opiekunlu dzieciqcej. Dobor i uklad treici obejmujq wiadomoici ogolne, wyjainiajqce podstawowe pojqcia medycyny zapobiegawczej i jej zadania w ochronie i promocji zdrowia.

Szczegolnq uwagq zwrocono na srodowisko i jego wplyw na zdrowie dziecka, kierunki d z i a l ~ profilaktycznych .oraz orplizacje. opieki zdrowotnej . . Przed przystqpieniem do realizacji progriilnu nauczania nauczyciel powinien zapoznac siq z opisem kwalifikacji absolwenta oraz przeprowadzik analizq treici nauczania. Ogolne layteria oceniania wiadomoici i umiejqtnoici powinny byc przedstawione shchaczom na pocqtku procesu ksztdcenia. Bqdzie to bodicem motywujqcyn do opanowania wiedzy i umiejqtnoici przydatnych w przyszlej pracy.

W wyborze metod nauczania naleiy preferowaC takie, ktore zapewniajq: - przygotowanie shchaczy do samodzielnego, hvorczego i logicmego

myilenia; - aktywny udzial w ronviqzywaniu okreilonych zad& i problemow

zawodowych; - zastosowanie w praktyce zdobytej wiedzy; - uksztaltowanie i doskonalenie pozqdanych urniejqtnosci i nawykow.

Zaleca siq tez stosowanie roinorodnych Srodkow dydaktycznych, co wplywa aktywizujqco na samodzielne myslenie, przyswajanie nowych informacji oraz ksztaltowanie pozqdanych postaw i przekonari. Podstawowq metodq nauczania powinien bye wyklad konwersatoryjny, prowadzony z zastosowaniem licmych srodkow dydaktycmych, jak: plansze, tabele, schematy, przezrocza, foliogramy

Bardzo wai%ym zadaniem nauczyciela jest ewaluacja, tj. sprawdzanie i ocenianie w zakresie wyodrqbnionych celow ksztalcenia o s i m q c sh~chaczy.

Ocenianie powinno lnieC charakter jakoiciowy i by6 prowadzone wedlug uprzednio sprecyzowanych kryteriow i wymagari.

Ogolne layteria oceny wiadolnoici i umiejqtnoici nabytych przez shcl~aczy powinny stanowiC nastqpujqce czynnoici:

wyszczegolni6 zadania medycyny zapobiegawczej w ochronie i promocji zdrowia; okreilic czynniki wplywajqce na zdrowie jednostki i spoleczenstwa; zinterpretowac hodla powstawania i drogi rozprzestrzeniania siq chorob; oceniC mikroklimat pomieszczenia oraz przydatnoSC wody do picia; okreilic i wyjaSniC zagrozenia ekologiczne miejscowoici bqdqcej siedzibq szkoly; przedstawic skutki dzialalnoici cziowieka w Srodowisku; wyszczegolniC i scharakteryzowac zanieczyszczenia powietrza, wody i gleby oraz ich wplyw na zdrowie; scharakteryzowak czynniki irodowiska pracy i ich wplyw na zdrowie cdowieka (pracownika); zinterpretowac szkodliwe czynniki pracy opiekunki dzieciqcej oraz zagraiajqce jej choroby zawodowe; wyjaSniC wplyw Srodowiska miejskiego i mieszkaniowego na zachowanie zdrowia; scharakteryzowa6 dzialania z zakresu dezynfekcji, dezynsekcji i deratyzacji i ich zadania w utrzymaniu higieny irodowiska; zinterpretowac wskazania dotyczqce higieny osobistej i psychicznej oraz ich naczenie w zachowaniu zdrowia; okreilik kierunki dzialah profilaktycznych w przypadln~ tzw. cl~orob spolecznych; okreilic w~aiciwoici skfadnikow pokarmowych oraz ich wplyw na zdrowie czlowieka; scharakteryzowa6 podstawowe zasady iywienia dziecka chorego; zinterpretowak wymagania higieniczne w stosunku do iywnoici i przygotowywania posiikow;

wyjasniC zdrowy sty1 zycia, ze szczegolnym uwzglqdnienieln sposobu odiywiania sie; zillterpretowac podstawowe zalecenia higieniczno-zdrowotne stawiane planowaniu i funkcjonowaniu ilobka i innych instytucji, w ktorych przebywajq dzieci; zinterpretowak prawa i obowiqzki pracownika zawarte w Kodeksie Pracy, ze szczegolnym uwzglednienie~n zatn~dnienia kobiet i osob mlodocianych; okreslic zadania opiekunki dzieciqcej w upowszechnianiu oswiaty zdrowotnej; przedstawie aktualny program opieki zdrowotnej nad ~natkq i dzieckiem oraz prawa dziecka; ocenic stan zdrowia ludnosci polskiej na podstawie danych statystycznych. Wyiej wylnienione kryteria oceniania nauczyciel powinien konsekwentnie

stosowat i poinformowac o nich sluchaczy. Sprawdzanie osiqgniqk sluchaczy moala przeprowadzik w fonnie piselnnej,

ustnej oraz zadari praktycznych za pomocq: - pytasi problemowych i polecen; - testow dydaktycznych, o roinej formie zadasi np. wielokrotnego wyboru,

z luka, uzupelnien, krotkiej odpowiedzi, - ukierunkowanej obsenvacji czynnosci shchaczy podczas wykonywania zadari

fonnulowanych przez nauczyciela. Warunkieln prawidlowego sprawdzania i oceniania jest analiza treSci

nauczania, ktorq naleiy przeprowadzik przed podjqciem procesu ksztatcenia. Do prawidloyej realizacji prograrnu nauczania niezbqdna jest dobrze

zorganizowana pracownia, wyposaiona w odpowiednie srodki dydaktyczne.

Uwagi szczegblowe

Temat 1

Naleiy wykazac lniejsce lnedycyny zapobiegawczej w naukach medycznych oraz w ochronie i promocji zdrowia jednostki i spoleczenstwa. Ze wzglqdu na duiq ilosc definicji, nauczyciel powinien lnobilizowac shcllaczy do ich interpretowania i podawania przyktadow, co utahvi ich zrozumienie i zapamiqtanie. Ma to na celu zronunienie pojqcia zdrowia i choroby oraz celu dziahi profilaktycznych, a takze rozbudzenie lnotywacji do podejlnowania dzialasi profilaktycmych.

Temat 2

Naleiy wykazac pozytywna, i negatywnq role czynnikow Srodowiskowych w iyciu i ksztakowaniu zdrowia czlowieka. ZwracaC szczegolnq uwagq na wspo1.czesne zagroienia ekologiczne, ich wplyw na organim czlowieka oraz

sposoby rninilnalizacji szkodliwego dziatania. Moina tu wykorzystak gfowne tezy i kierunki prac narodowych programow ocluony Srodowiska natrualnego. O~nawiajqc role poszczegolnycl~ czynnikow w procesach iyciowych czlowieka, podkreslac te, ktore sq waine w pracy opiekunki dzieciqcej i w zaspokajaniu potrzeb dziecka. Dla zobrazowania o~nawianych treici inoina wzbogacak tresci teoretyczne pokazarni lub praktycznyni zadaniami.

Temat 3

Naleiy podaC konkretne przyklady dzialah profilaktycznych, wskazujqc zadania, jakie ma do spehienia opiek~mka dziecieca w prolnocji zdrowia i profilaktyce. Szczegolnq uwagq naleiy zwracaC na te zagadnienia, kt6re bed* przydatne w pracy opiekunki dzieciqcej z malym~ dzieCmi.

Upowszechnianie oiwiaty zdrowotnej jest jednq z fonn dzialari profilaktycznych. Dlatego naleiy podaC wskazowki praktyczne i ~nerytorycme, ktore uunozliwiq sluchaczom przygotowanie siq do realizacji tego typu zadati. Starannego upoglqdowienia wymagaja, tematy dotyczqce zasad prawidtowego iywienia. MoiJla hi wykorzystac przyklady dziennych racji pokannowych dla dziecka i doroslego, porcji izoenergetycznych i izobialkowych, hodel wapnia oraz wyzllaczyc zadania do wykonar~ia, np. zaplanowanie i ocene jadlospisu, ustalenie wielkoici zapotrzebowania ustroju na energ? czy bialko, modyfikacjq diety podstawowej do potrzeb dziecka chorego.

Szczegolnie istotnym zagadnieniem jest higiena i ocllrona dziecka przed chorobami. ~ e l n a t ~ k a ta wymaga korelacji z przedmiotarni praktycznej nauki zawodu. Podkreslenia wyrnagajsl treici dotyczqce l~igienicznosanitamych wymagari stawianych planowaniu pracy ilobka i innych placowek opiekuriczo- wycl~owawczych.

Z uwagi na specyfike pracy opiekunki dzieciecej podkreslenia wymagaja, takze przepisy bhp oraz sposoby i metody zapobiegania zatruciom i choroboln wynikajqcyn z wplywu szkodliwych czynnikow zawodowych.

Temat 4

Naleiy zapoznaC shchaczy z podstawowymi zagadnieniarni epideiniologii oraz aktualnyni kierunkami organizacji opieki zdrowotnej, wskazak najprostsze metody stosowane w ocenie stanu zdrowia populacji oraz sposoby interpretowania wynikow i danych, uzyskanych z roinych irodek. Przy o~nawianiu tego teinatu naleiy posfugiwaC siq aktualnymi inateriahni poinocniczymi, danymi statystycznymi, wymkarni badati, ktore moina uzyskaC w stacjach sanitarno-epidemiologicmycl~.

Aktualizacji wymagajq rowniez zagadnienia organizacji opieki zdrowomej, ze szczegolnyin uwzglednienie~n opieki nad matkq i dzieckiem, z uwagi na fakt, ze sq one obecnie przedmiotem dyskusji.

4. PODSTAWOWE SRODKI DYDAKTYCZNE

Plansze Przezrocza Foliogamy Broszuuy, ulotki, foldery wydawane przez PZH i IOP Ustawy, zarzqdzenia, kodeksy Dokumentacja placowek opiekulriczo-wychowawczycl~ Sprzet do pomiarow antropometrycmycli Filmy dydaktyczne

1 . Higena - ochrona zdrowia. Podrecznik dla Srednich szkol medycmych. Red. C. W. Korczak. Warszawa: PZWL 1990

2. Karski J .: Promocja zdrowia. Warszawa: PZWL 1 992 3. Kierst W.: Nauka o kywieniu zdrowego i cl~orego czlowieka. Warszawa:

PZWL 1989 4. Szewczyhski J., Skrodzka Z.: Higiena iywienia. Podrecznik dla Srednich szk61

medycmych. Warszawa: PZWL 1990 5. Wojciechowski I.: Ekologiczne podstawy ksztaftowania Srodowiska.

Warszawa: PWN 1987 6. Zdrowie dla wszystkich w roku 2000. Cele i zadania polskiego programu.

Praca zbiorowa. Warszawa: PZWL 1988

Literature naleiy aktualizowac w miare pojawiania sie nowych publikacji.

ANATOMIA I FIZJOLOGIA DZIECKA

1. SZCZEGOLOWE CELE KSZTALCENIA

W wyniku zorganizowanego procesu nauczania sluchacz powinien umiec:

charakteryzowac budowe ciah dziecka oraz czynnoici fizjolog~czne ukladow i narzqdow w poszczegolnycl~ okresach rozwojowych; wskazywak zlniany iloiciowe i jakoiciowe oraz wyjasniac tempo i uwarunkowania anato~niczno-fizjologiczne rozwoju poszczegolnycl~ tikkadow u dzieci; dostrzegak i wyjainiac zwiqzek miedzy rozwojem psychomotorycznyrn dziecka, a dojrzaloiciq ukladu nenvowego oraz procesani wapnienia i kostnienia; wyszczegolniac kolejnosC i kierunek dojrzewania poszczegolnycl~ p i p rniqiniowych decydujqcych o koordynacji, celowoici i precyzji rucli6w interpretowae metabolinn, zapotrzebowanie energetyczne, gospodarke wodno- elektrolitowq oraz rownowagq kwasowo-zasadowq w odniesieniu do fizjologii uklkladu trawiennego; dostrzegak zwiqzek miedzy budowq gomych drog oddechowych, romoje~n mowy dziecka oraz procesem dotleniania organizmu; wyjaSniaC mecllanim oraz warunki wyhYarzania i wydalania mocni; wykazywaC wspolzale2noiC ukkadu krqenia i ukladu oddechowego w prawidlowyln funkcjonowaniu organizmu dziecka; okreilaC role narzqdow zmysl6w w rozwoju psychomotorycmym i ksztattowaniu osobowosci dziecka; wyjainiaC zaleiaoici rozwoju i zdrowia dziecka od budowy i funkcjonowania gruczolow dokrewnych.

Podzial treici nauczania

LP.

2 godziny tygodniowo

Te~naty

1 . 2. 3.

4. 5 .


Onentacyjna liczba godzin Zazcia Cwiczenia ogsem

teoretyczne

6.

7.

8.

9.

10

I I .

-

Zagadruenia wstqpne Rozwoj organimu czlowieka Budowa i fizjolngia tlldadu nenvowego Budowa i fizjologia narzqdu n~chu Budowa i fizjologia ukladu trawiemego

Do dyspoqcji nauczyciela

Semestr I

Razem

Budowa i fizjologia ukladu oddechowego Budowa i fizjologia ukladu wydalnlczego Budowa i fizjologia uWadu kr@enia i chlomego Budowa i fizjologia narzqdow zmys~0w Budowa i fizjologia tlkladu gruczolow dokrewnych Budowa i fizjologa narzqdow plciowych

110 dyspozycj~ nauczyciela

4 5 6

10 5

2

Razem Razem w cyklu nauczania

Semestr I1 32

7

6

8

12

10

3

4

1 -

2

7 - I

-

50 82

5 5 8

12 6

2 6

2

-

3

-

2

-

-

3 8

9

6

1 1

12

12

3

4 7 13

57 95

Temat I: Zagadnienia wstcpne

WiadomoSci o przebniocie i jego maczeniu w przygotowani~~ do zawodu. Wyjainienie pojqC: anatomia, fizjologia, rozwoj fizycmy i psychicmy dziecka, komorka, tkanka, narzqd. Budowa i fimkcjonowanie iywej komorki. Czynnoici komorek, budowa i czynnoic tkanek.. Narz4d, &fad, organivn zloiony. Wzajeme powiqzanie elementow: koinorka, tkanka, narzqd, uklad.

1 . Obejrzec preparat pod ~nikroskopem. 2. PorownaC budowq i rozwoj komorek.

Temat 2: Rozwoj organizmu czlowieka

Pojqcie rozwoju, zmiany iloiciowe i jakoiciowe, tempo i uwarunkowania rozwoju. Podzid na okresy rozwojowe. Budowa i proporcje ciala w zale2noici od wieh.

Ogolna charakterystyka rozwojowa okresu ptodowego, noworodkowego, niemowlqcego, poniemowlqcego, przedszkolnego, mlodszego szkolnego i dojrzewania plciowego.

Temat 3: Budowa i fizjologia ukladu nerwowego

Funkcja ukiadu nenvowego, podzial. Budowa rdzenia ksgowego, inozgowia i mozgu, moidiku, rdzenia przedluionego. Opony mozgowo - rdzeniowe. Rola plynu inozgowo-rdzeniowego. Obwodowy ukkad nenvowy. N e w czaszkowe. Nerwy rdzeniowe. Uklad nenvowy autonomicmy. O h c h i Nc odruchowy. Proces pobudzania i hanowania. Uwarunkowania anatomicme i fizjologiczne ukladu nenvowego u dzieci, z uwzglqdnieniein okresow rozwojowych. DojrzdosC ukladu nenwowego warunkieln sprawnoici ntchowej, manualnej, rozwoju intelektualnego.

1. Zbadac odruchy. 2. PrzeanalizowaC budowq mozgowia, mozdiku i objawy zaburzen, opon,

mozgowia, rdzenia krqgowego, nenvow rdzeniowych i objawy zaburze~i. 3. ZlokalizowaC oSrodki korowe i czynnoici. 4. Porownac uklad solnatycmy i autonomicmy.

Temat 4: Budowa i fizjologia narzqdu ruchu

Rola i zadania ~kladu kostnego. Budowa kosci dh~gich i plaskich. KoSci: czaszki, kregoslupa, klatki piersiowej, konczyny gornej i dolnej. Uklad stawowy, zadania, budowa, rodzaje stawow. Rozwoj irkladui kostnego u dzieci. Zlniany zachodzqce w poszczegolnych czesciach irkladu kostnego i ich wp* na fimkcjonowanie innych narzqdow. Proces wapnienia i kostnienia jako lniernik rozwoju.

Zadania i~kladu mniqiniowego. Budowa mieini. Miqinie: glowy, szyi, tutowia, konczyny gomej i dolnej. Rozwoj i praca miqsni u dzieci, z uwzglednieniern okresow ronvojowych. Kolejnosc i kierumek dojrzewania poszczegolnych &nip miesniowych decydujqcych o koordynacji i precyzji ri~chow.

Zilustrowac urucharnianie polqczen koici u czlowieka

Temat 5: Budowa i fizjologia ukladu trawiennego

Rola narzqdow ukladu trawiennego. Budowa i fizjologia: jamy ustnej, przelykti, iolqdka, jelita cienkiego i gnibego. Budowa i fizjologia w@oby i trzustki. Rola blony otrzewnej: trzewnej i Sciennej. Uwarunkowania anatomiczne i fizjologiczne ukladu narzqdow trawiennych u dzieci. Przemiana materii, metabolizm ustrojowy, znaczne zapotrzebowanie energetyczne. Gospodarka wodno-elektrolitowa i rownowaga kwasowo-zasadowa.

Temat 6: Budowa i fujologia ukfadu oddechowego

CzynnoSc ukladu narzqdow oddechowych. Budowa i fizjologia: jany nosowej, gardla, krtani, tchawicy, oskrzeli, oskrzelikow, phc. Proces oddychania (wdech i wydecll). Rola tlenu w organizmie. Uwarunkowania anatolniczne i fizjologiczne ukladu oddechowego u dzieci z uwzglednieniern okresow rozwojowych. PojeinnoSC phc, cechy gomych drog oddechowych a zapotrzebowanie tlenowe u malych dzieci. Rola gornych drog oddechowych w rozwoju inowy.

Przeanalizowak proces oddychania, zmierzyk iloSC oddechow, zinterpretowak wyniki po~niarwow.

Temat 7: Budowa i fizjologia ukladu wydalniczego

Zadania ukladu moczowego. Budowa: nerek, moczowodow, pecherza moczowego, cewki moczowej. Fizjologia ukladu moczowego. WasciwoSci moczu: sklad, ciqiar wlaiciwy, banva. Uwarunkowania anatomiczne i fizjologiczne ukladu moczowego 11 dzieci, z uwzglednieniem okresow rozwojowych. Sprawnoic nerek. Mechaninn powstawania i wydalania moczu u malych dzieci. Pojecie bilansu wodnego. Warunki Swiadomego wydalania moczu.

Temat 8: Budowa i fizjologia ukladu kreenia i chfonnego

Czynnosci ukladu kr@enia. Rodzaje naczyri knvionoinych. Budowa i praca serca, czynnik Rh. Tempo wzrostu i rozwoju mieinia sercowego w s to s~mk~~ do masy ciala. ObjqtoSC h i kr@qcej w stosunku do lnasy ciala. Opadanie krwinek u niemowlqt. WspolzaleinoiC funkcjonowania ikladu kr@enia i ukladu oddechowego u dzieci. Kr@enie duie i male. Krgenie plodowe. Funkcje, skladniki i grupy krwi. Narzqdy krwiotworcze. Tqtno i ciinienie krwi. Budowa i rola ukladu chlonnego. Uwarunkowania anatolniczne i fizjologiczne uldadu kr@enia u dzieci, z uwzglqdnieniem okresow rozwojowycl~.

ZmierzyC tqtno i ciinienie knni (naczynia powierzchowne).

Temat 9: Budowa i fujologia narzqdow zmyslow

Rola i zadania narzqdow zmysl.ow. Narzqd wzroku. Budowa galki ocznej. Aparat ochronny gab ocznej. Budowa i fizjologia narzqdu s3uchu i narzqdu rownowagi. Narzqd dotyku. Budowa i fizjologia sk6ry. Dodatkowe twory skorne. Fizjologia i mechaninny termoregulacji. Narzqd powonienia i smaku, budowa i fizjologia. Rozwoj wwrailiwoici i sprawnoici nnyslow w okresie wczesnego dzieciristwa.

Temat 10: Budowa i fujologia ukladu gruczol6w dokrewnych

Budowa i rola przysadki mozgowej, gruczoh tarczowego, grasicy, trzustki, nadnerczy, jqder, jajnikow. Rozwoj ukukladu narzqdow dokrewnych u dzieci z uwzglqdnieniem okresow rozwojowych. Fizjologia ukladu plciowego ienskiego.

~wiczenia

Porownac ro-e rodzaje zabanvienia, gruboici i napiqcia skory

Temat I I: Budowa i fujologia narzqd6w plciowych

Uklad plciowy ienski i mqski, narzqdy plciowe zewnqtrzne i wewnqtrzne w roinych okresacl~ rozwojowych. Dojrzewanie biologiczne dziewczqt i chlopcow, rola homonow. Cykl miesiqczkowy, zapl-odnienie, ciGa.

Do dyspozycji nauczyciela

Godziny te naleiy przeznaczyc na telnaty nie objqte programem nauczania, a wynikajqce z rozwoju nauki.


Anatomia i fizjologia dziecka obejlnuje wiedzq niezbqdnq do zrozunienia budowy i fizjologii organizmu dziecka i jest istotnym uzupehieniem wiedzy oraz urniejqtnoSci opiekunki dzieciqcej, ktora ma sprawnie wykonywak rohorodne czynnoici zawodowe.

Zadanieln sluchaczy jest opanowanie wiedzy anatomniczno-fizjologicznej w zakresie niezbqdnyn do dobrego wykonywania zawodu.

W wyniku realizacji trekci programowych s3uchacz powinien wykazywak nastqpujqce postawy:

systematycznosC w zdobywaniu wiedzy; zainteresowanie przehniotem nauczania, niezbqdne do dobrego wykonywania zawodu. Nauczanie anato~nii i fizjologii dziecka powinno korelowak z przedmiotani:

pielqgnowanie dziecka, psycl~ologia, zajqcia praktyczne, wychowanie dziecka. Realizujqc program nauczania, nauczyciel powinien wykorzystywak wiadolnoici zdobyte przez sl-uchacza w szkole sredniej. Podczas realizacji poszczegolnycl~ tematow naleiy wskazywac na praktyczne znaczenie wiedzy anatomiczno- fizjologicznej w zawodzie opiekunki dzieciqcej.

Tresci nauczania obejmujq: wiadomosci ogolne z budowy i filnkcjonowania komorki i tkanki, ich zwiqzek z narzqdami i ukladami organicmymi, uldad nerwowy, trawienny, oddechowy, wydalniczy, kr@enia, gruczo~ow dokrewnych oraz narzqd ruchu i narzqdy zmyslow.

Przed przystqieniem do realizacji progarnu nauczania nauczyciel powinien zapoznac siq z opisem kwalifikacji absolwenta oraz przeprowadzic analizq tresci nauczania. Ogolne kryteria oceny wiadolnoSci i ~uniejqtnosci powinny byc przedstawione shchaczom. Bqdzie to bodicem motywujqcym do opanowania wiedzy przydatnej w przyszlej pracy.

W wyborze metod nauczania naleiy preferowac takie metody, ktore zapewniajq - przygotowanie sh~chacza do samodzielnego i logcznego myilenia, - aktywny udzid w rozwiqzywaniu okreslonych zadah i problemow, - zastosowanie w praktyce zdobytej wiedzy, - wyrobienie okreilonych umiejqtnoici i nawykow.

Zaleca sig stosowanie roinorodnych Srodkow dydaktycznych, ktorych zastosowanie w trakcie zajqc wplywa aktywizujqco na samodzielne myilenie, przyswajanie nowych informacji oraz ksztakowanie poglqdow i przekonari.

Podstawowq metodq nauczania jest wyklad konwersatoryjny prowadzony z szerokim zastosowaniem srodkow dydaktycmych jak: tablice, modele, fantolny, zestawy przezroczy, filmy.

Bardzo w-yn zadaniem w pracy nauczyciela jest ewaluacja, tj. sprawdzanie i ocenianie osiqgniqc shichaczy w zakresie wyodrebnionych celow ksztalcenia.

Ocenianie powinno miec charakter jakohciowy i byc przeprowadzane wedhg uprzednio sprecyzowanych kryteriow i wymagari.

Ogolne kryteria oceny wiadomoici i umiejqtnoici nabytycll przez sluchacza powinny obejmowak nastepujqce czynnosci:

zinterpretowac zlniany iloiciowe i jakosciowe, tempo i uwarunkowania romoju dziecka; scharakteryzowac rozwoj dziecka w poszczegolnych okresach, poczqwszy od okresu prenatalnego do dojrzewania plciowego; wyjasnik budowq i fimkcjonowanie oirodkowego i obwodowego ukladu nerwowego; zinterpretowak budowq ukladu nerwowego autonomicznego; wyszczegolni6 oirodki nerwowe w centralnym ukladzie nerwowyln i wyjaSniC ich funkcje; zinterpretowak uwarunkowania anatomicmo-fizjologiczne ukladu nenvowego w okresach rozwojowych u dzieci; wyjasnik budowe i role ukladu kostno-stawowego; zinterpretowak zmiany zachodzqce w ukladzie kostnym oraz ich wp+ na funkcjonowanie innych narzqdow; scharakteryzowac budowq, rozwoj i pracq mieini u dzieci w poszczegolnych okresach rozwojowych; wyjasnic budowe i role narzqdow ukladu trawiennego; zinterpretowak ulwanmkowania anatomiczno-fizjologiczne uktadu trawiennego

LI dzieci; wyszczegolniC czqsci ukkadu oddechowego i ich czynnosci w procesie oddychania; zinterpretowac uwarunkowania anatomiczno-fizjologiczne ~kladu oddechowego u dzieci; wyszczegolnic czeici ukladu moczowego i ich czynnoici w procesie powstawania i wydalania lnocnl u dzieci; zinterpretowac uwanlnkowania anatoiniczno-fizjologiczne ukladu moczowego u dzieci; okreilic wlaiciwo~ci moczu; porownac czynnoic ukladu krGenia i ukladu chlonnego; zinterpretowac kr@enie duie, mate i krqkenie plodowe oraz ich role w fizjologii ukladu krqkenia; zinterpretowac uwarunkowania anatomiczno-fizjologiczne ukladu kr@enia u dzieci; okreilic funkcje, skladniki i grupy knvi oraz tqtno i ciinienie; wyjainic budowq i rolq narzqdow zmysfow; zinterpretowac rozwoj, wrwrailiwoic i sprawnoik zmyslow u dzieci i ich role w procesie poznawania; wyjasniC budowe i fi~nkcje gruczolow dokrewnych; zinterpretowac rozwoj ukladu gn~czolow dokrewnych u dzieci; uzasadnie role hormonow w dojrzewaniu biologicznym oraz wyjainic warunki zaplodnienig: Sprawdzanie osiqgniqk sh~cl~aczy inowa przeprowadzik w fonnie piseinnej,

ustnej oraz zadari praktycznych za pornocq: - pytai problemowych i poleceli - testow dydaktycznych o robej fonnie z a w , np.: wielokrotnego wyboru, z luka, uzupelnien, krotkiej odpowiedzi,

- ukierunkowanej obsenvacji czynnoici sluchacza podczas wykonywania zadd formulowanych przez nauczyciela. Warunkieln prawidlowego sprawdzania i oceniania jest analiza treici

nauczania, ktorq naleiy przeprowadzik przed podjeciem procesu nauczania. Do prawidlowej realizacji progranu nauczania niezbqdna jest dobrze

zorganizowana pracownia, wyposaio~~a w odpowiednie irodki dydaktycale: zestaw foliogramow, przezroczy, tablic, modeli, fantornow, filmow i komplet technicznych Srodkow nauczania.

Nauczyciel powinien dysponowac podqcznq bibliotekq na potrzeby wlasne i sh~chaczy, zaopatrzonq w literaturq naukowq i popularnonaukowq.

Uwagi szczegotowe

Ternaty 1 - 2

Tresci tych tematow obejlnujq ogolne wprowadzenie do przedmiotu, proble~natykq z~ozonosci calego organizmu i zachodzqcych w niln zinian a2 do okresu dojrzaloici.

Ternaty 3 - 11

Realizacja ww tematow dotyczy budowy i fizjolo@i poszczegolnych ukladow. NaleQ poioiyc nacisk na zromnienie fizjologii dalego ~tkladu czy narzqd~i oraz na zmiany rozwojowe tych ukladow w miarq ich wzrastania. W trakcie zajqc powinny bye dokonywane pokazy np. koici, narzqdow czy miqsni. Umozliwia to wiqksze zaangaiowanie sluchaczy, zrozumienie oraz zapaniqtanie materiahi.

Realizacja dzi& powinna kokzyC siq lekcjq pods~unowujqc~ ukazujqcq zwiqzek i mozliwoSc wykorzystania treSci w przyswajaniu wiedzy z innych przedmiotow. ~wiczenia mogq by6 realizowane w roinorodny sposob, waine jednak, aby sluchacze byli na nich aktywni. Moie h~ byc wykorzystane: modelowanie, rysowanie, skladanie czqici na modelach, wykonywanie pomiarow (np. tqb~o, ciinienie itp.).

4. PODSTAWOWE SRODKI DYDAKTYCZNE

Plansze, foliograny, przezrocza Modele: szkielet koici, luine koici, stawy, tniqinie, krqgi, czaszka, serce w catoSci i w przekroju, mozg i ukfad nenvowy, phca Fantomy Filiny wg katalogu PZWL

5. LITERATURA

1. Biologicme uklady odniesienia. Red. J. Kopczyriska-Sikorska. Warszawa: PZWL 1986

2. Czynruki ronvoju cztowieka. Wstqp do ekologii czlowieka. Red. N. Wola~iski. Warszawa: PWN 1987

3 . Gotqb B., ?l'raczyk W.: Arlntomi;~ i fizjologia cztowiek;~. Warszawn: PZWL 1086

~ l . Krechowiecka: Zarys anatoinii czfowieka. Warszawa: PZWL 1987 5 Mich;~jlik A,, Ramotowski W. : Anatornia i fizjologi;~ cztowieka. Podrecznik

tlla sretlnich szkot medycznych. Warszawa: PZWL 1904 6. Sylwanowicz W.: Anatornia i fizjologia cztowieka. Warszawa: PZWL, 1990 7. Sylwanowicz W.: Maly atlas nnatomiczny. Warszawa: I'ZWL 1990

PSYCHOLOGIA Z ELEMENTAMI PEDAGOGIKI I SOCJOLOGII

W wyniku zorganizowanego procesu ksztalcenia skchacz powinien umiec:

wyjainiak pojqcia: psychologia, pedagogika, socjologia, dydaktyka, wychowanie, nauczanie, uczenie siq, p i p a spoleczna; okreilac i interpretowad procesy psychicme, wyjaSniaC icl~ zwiqzek z fizjologiq oraz wykazywak ich role w poznawaniu rzeczywistosci; okreSlaC cele i metody badania psychiki czlowieka; okreslac czynniki i skladniki osobowoSci oraz ich wplyw na rozwoj czlowieka; charakteryzowac oraz oceniab metody i zasady stosowane w procesie wychowania; wyjaSniac znaczenie zasad i lnetod nauczania, Srodkow dydaktycznych oraz roi;norodnycb sposobow organizacji nanki wlasnej w procesie nauczania i uczenia siq; okreSlaC grupy spoleczne, wyjaSniaC zasady ich fimkcjonowania, ze szczegolnyrn uwzglqdnieniem rodziny; wyjaSniaC funkcje i przemiany zachodzqce w rodzinie oraz wykazywaC wplyw rodziny na ronvoj i wychowanie dziecka.

Podzial. tresci nauczania

[ LP. I Telnaty I Orientacyjna I liczba godzin

Semestr I 2 godziny tygodniowo

1. I Wprowadzenie do psychologii 2. 3.

4.

5

2 godziny tygodniowo Semestr I1

Metody pomawania psychiki Procesy psychicme fimkcjq ukladu nenvowego Rodzaje i charakterystyka proces6w psychicznych

Do dyspozycji nauczyciela Razem

4.

5.

1 godzina tygodniowo

5 6

20

2 3 8

6. 7. 8. 9. 10.

Rodzaje i charakterystyka procesow psychicmych (cd.1 Osobowo5c centralnym systemem regulacji i integracji czynnosci ludzkich


26

10 2

Razem

Wprowadzenie do pedagogiki Wychowanie - cele i zadania Wprowadzenie do dydaktyki Wprowadzenie do socjologii Zbiorowosci spoleczne


38

2 4 4 2 5 2

Razem Razem w cyklu na~~czania

Semestr 111

19 95

Temat 1: Wprowadzenie do psychologii

Informacje o przedmiocie, definicja procesu psycl~icznego, psychika w filogenezie. Psychologia, jako nauka o czlowieku i jego dzialaniu, o regulacji wzajemnych stosunkow organizmu czlowieka z otoczeniem. Cztowiek przedmiotem dzialania. Znaczenie wiedzy z przedniotu w pracy opiekt~nki dzieciqcej.

Temat 2: Metody poznawania psychiki

Obsenvacja psycl~ologicma. Eksperyment w psychologii. Wywiad, ankieta, kwestionariusz. Testy psychologicme. Analiza dzialania czlowieka i jego wytworow. Analiza dokumentacji.

Temat 3: Procesy psychiczne funkcjq uktadu nerwowego

Uktad nenvowy podtozem fizjologicznym procesow psychicznych. Zwiwek psychiki z fizjologia, Budowa i fimkcja analizatorow. Odruchy bezwarunkowe i warunkowe. Hamowanie bezwanulkowe i warunkowe. Pienvszy i dn~gi uklad sygnalowy.

Temat 4: Rodzaje i charakterystyka procesbw psychicznych

Procesy poznawcze. Wraienia. Spostrzeienia. Wyobraienia i wyobrahia Procesy poznawcze. Pa~niqC. Uwaga. Myilenie i mowa. Procesy pobudzeniowe (emocje i uczucia). Pojqcie, rodzaje i wlaiciwoici

procesow elnocjonalnych i uczuC. Klasyfikacja uczuC i ic11 rola w iyciu czlowieka.

Procesy wykonawcze. Potrzeby i zadania krodlem aktywnoici. Proces lnotywacyjny i jego rola w dzialaniu. Czynniki wplywajqce na skuteczne dzialania. Sytuacje trudne i ~nechanizmy obronne.

Temat 5: OsobowoS6 centralnym systemem regulacji i integracji czynnogci ludzkich

Pojqcie osobowoici, charakterystyka mechanizrnow regulacyjnych. Przeglqd wybranych teorii osobowoici. Integmjqca i kontrolujqca funkcja osobowoici. Okresy (etapy) rozwoju osobowoSci. Cechy osobowoici dojrzdej. Rohice indywidualne w zakresie osobowoici.

Temat 6: Wprowadzenie do pedagogiki

Pojqcie i przedrniot badah pedagogiki. Podstawowe pojycia pedagogiki. Charakterystyka oddzialywah pedagogicznych i ich wzajelnny zwivek. Psychologicme prawidkowosci procesu uczenia siq. Ksztatcenie ustawiczne, sarnoksztdcenie, korzystanie z literat~uy zawodowej. Znaczenie wiedzy pedagogicmej w pracy opiekunki dzieciqcej.

Temat 7: Wychowanie - cele i zadania

Pojqcie wychowania. Rodzaje i zadania wychowania. Metody wychowania, metody oddzialywania bezpoiredniego i posredniego. Zasady wychowania.

Temat 8: Wprowadzenie do dydaktyki

Pojqcie i przedmiot dydaktyki. Zasady nauczania. Metody nauczania. Metody organizacji nauki wlasnej. ~rodki dydaktycu~e.

Temat 9: Wprowadzenie do socjologii

Pojqcie i przedrniot badari socjologii. Podstawy i fonny @cia spokecznego. Znaczenie wiedzy socjologicznej w pracy opiektlnki dzieciecej.

Temat 10: Zbiorowoici spoleczne

Pojqcie i struktura grupy. Wspolzale?noSc grupy i jednostki. Pojqcie i rodzaje srodowisk. Charakterystyka naturalnego Srodowiska wycl~owawczego - rodziny. Podstawowe funkcje rodziny, metody wychowania w rodzinie, lnetody wychowania w rodzinje i ich znaczenie w rozwoju dziecka.Prawa dziecka. ~rodowisko spolecme a procesy socjalizacyjno-wychowawcze w rodzinie.


Godziny te naleiy przeznaczyC na te~naty nie objqte programem nauczania, a wynikajqce z rozwoju nauki.


Psychologia obejlnuje wiedzq niezbqdnq do zroziunienia podstawowych procesow psychicznych, ich zwiqzku z procesami wychowania i Srodowiskiem spolecmym oraz jest istotnym uzupelnieniem wiedzy i uimiejqtnosci opiekunki dzieciqcej, ktora rozwija, ksztahje i doskonali procesy psychiczne dzieci, stosujqc odpowiednie metody wychowawcze w okreilonym Srodowiskr~ spotecznym.

Zadaniem sh~chaczy jest opanowanie wiedzy psychologicznej w zakresie niezbqdnym do dobrego wykonywania zawodu.

W wyniku realizacji treSci programowych sluchacz powinien wykazywac nastqpujqce postawy:

systematycznosC w zdobywaniu wiedzy; zainteresowanie przedmioteln nauczania niezbqdnym do dobrego wvkonvwania zawodu. - Nauczanie psychologii powinno korelowac z przedmiotami: anatomia

i fizjologia dziecka, wychowanie dziecka. Podczas realizacji poszczegolnycl~ ternatow naleiy wskazywak na praktyczne znaczenie wiedzy psychologicznej w zawodzie opiekunki dzieciqcej.

Tresci nauczania obejmujq wiadomoici ogolne z podstaw psychologii, pedagogiki i socjologii, metody poznawania psychiki cziowieka, procesy psychiczne i regulacyjne mechanizlny osobowoSci, zasady i metody wychowania i nauczania oraz znaczenie naturalnego Srodowiska wychowawczego (rodziny) w rozwoju i wychowaniu dziecka.

Przed przystqpieniem do realizacji programu nauczania, nauczyciel powinien zapoznaC siq z opisem kwalifikacji absolwenta oraz przeprowadzik analizq treSci nauczania. Ogolne kryteria oceny wiadomoici i umiejqtnoici powinny bye przedstawione shchaczom.

W wyborze metod nauczania naleiy preferowac takie metody, ktore zapewniajq: - przygotowanie shichacza do samodzielnego i logicmego myilenia, - aktywny udzial w rozwiqzywaniu okreSlonych zadari i problemow, - zastosowanie w praktyce zdobytej wiedzy, - wyrobienie okrehlonych umiejqtnoici i nawykow.

Zaleca sie stosowanie roinorodnycl: Srodkow dydaktycznych, co wplywa aktywizujqco na samodzielne myilenie, przyswajanie nowych informacji oraz ksztaltowanie poglqdow i przekonari.

Podstawowq metodq nauczania jest wyklad konwersatoryjny, prowadzony z szerokim zastosowaniem irodkbw dydaktycznych, jak: tablice, foliograrny, zestawy przezroczy, wzory dokumentow, filmy.

Bardzo w-yn zadaniem w pracy nauczyciela jest ewaluacja, tj. sprawdzanie

i ocenianie w zakresie wyodrqbnionych celow ksztalcenia osiqgqiqc sluchaczy. Ocenianie powinno miec charakter jakoiciowy i byc przeprowadzane wedh~g

uprzednio sprecyzowanych kryteriow i wymagai Ogolne krytena oceny wiadomosci i urniejetnoici nabytych przez sh~chacza

powinny obejmowac nastqpujqce czynnoici: wyjasnic pojecie procesu psychicz~lego i okresliC jego zwiqzek z fizjologia, i dzialaniem; scharakteryzowac metody badania psychiki czlowieka i ocenic ich znaczenie w poznawaniu; wyjasnic mechanizm powstawania procesu psychicn~ego; okreSlic pienvszy i dnlgi uklad sygnalowy i ich role w pomawa~iu; wyjasnic mechanizm powstawania wraien, p rop wraienia i p r o p roalicy; okreSliC i rozroinic wraienia w oparciu o mane kryteria; wyjainic mechanizm powstawania spostrzezenia, wyobraienia i wyobraini oraz zaleinosci lniqdzy tym~ procesami; rozroiniC spostrzezenia w oparciu o mane kryteria; okreilik wlaiciwoici procesu spostrzegania; scharakteryzowac procesy, rodzaje i typy panieci i wyjainic ich role w zaparnietywaniu; scl1arakteryzowa6 rodzaje i cechy uwagi; wyjainic zwiqzek uwagi z innylni procesani poznawczymi; zinterpretowac procesy myilenia oraz wyjainic ich role w rozwoju pojec; rozroinik rodzaje i cechy myilenia; wskazac sytuacje i dzialania, w ktorych przejawiajq siq poszczegolne rodzaje myilenia; rozroinic rodzaje mowy oraz okreili6 zwiqek mowy i myslenia; wskazac funkcje lnowy i ich znaczenie w komunikowaniu sie; scharakteryzowaC emocje i uczucia oraz wskazak i roda procesow emocjonalnycl~ i uczuC; opisac wlaiciwoici procesow emocjonalnych i uczue; wyjasnie role emocji i uczuC w zyciu dziecka; okreSliC cechy oraz znaczenie ~notywacji w dzialanin; scharakteryzowaC zachowania obronne organizmu w sytuacjach wywolujqcych frustracje oraz zachowania czlowieka w sytuacjach trudnych; wyjainik regulacyjne mechanizmy osobowoici; scharakteryzowac czynniki i skladniki osobowoici i ich role w rozwoju; wyszczegolnic okresy w rozwoju osobowoici oraz wyjainik ich role; wyjainic psychologiczne mechanimy procesu uczenia siq oraz role uczenia siq w iyciu jednostki;

wyjasnic rolq zasad i rnetod nauczania oraz Srodkow dydaktycznych w procesie nauczania i uczenia sie; wyjaSniC role metod i zasad wychowania w procesie wychowania; opisac strukturq i funkcje rodziny oraz wyjasnic przeiniany zachodzqce w rodzinie; wskazaC wplyw Srodowisk spolecmych na pehienie przez rodzine fiulkcji wychowawczycl~. Sprawdzanie osiqgnieC sh~cl~aczy mokna przeprowadzic w formie piseinnej,

ustnej oraz zadah praktycznych za pomocq: - pytah proble~nowych i polecei~, - testow dydaktycznych o roinej formie zadah, np. wielokrotnego wyboru,

z lukq, uzupelnieli, krotkiej odpowiedzi. Warunkiem prawidlowego sprawdzania i oceniania jest analiza treici

nauczania, ktorq naleiy przeprowadziC przed podjecieln procesu nauczania. Do prawidlowej realizacji programu nauczania niezbedna jest dobrze

zorganizowana pracownia wyposaiona w odpowiednie Srodki dydaktyczl~e: zestaw foliogramow, przeaoczy, tablic, druki dokumentacji, filmy i technicme Srodki nauczania. Nauczyciel powinien dysponowaC podrqcznq bibliotekq na potrzeby wlasne i sluchaczy, zaopatrzonq w literature naukowq i popularnonaukowq oraz czasopisina psycliologiczne.

Uwagi szczegdlowe

Program nauczania realizowany jest w selnestrze I, II, IlI w formie zajeC teoretycznych. W semestrze I i TI treici nauczania obejmujq wybrane zagadnienia z psycl~ologii ogblnej, w se~nestrze HI w dalszym ciqgu realizowane sq treSci z psychologii ogohej oraz podstawowe zagadnienia z pedagogrlu i socjologii.

Temat 1

W trebiach zawartycl~ we wstepnych wiado~noSciach o przehniocie naleiy poloiyc nacisk na problelnatykq psychologii jako nauki o czlowieku i jego dzidaniu. Naleiy uwzglqdnic roknorodne czynnoici skladajqce sie na dziakania i wykazac ich role w ksztaltowaniu psychiki czlowieka i ksztaltowaniu otoczenia. Wyeksponowak role Swiadoinego dzialania czlowieka. Omawiajqc zagadnienie regulacji organizlnu i Srodowiska poloiyk nacisk na icisly zwiqzek organiunow z ich Srodowiskiem, ze szczegolnym uwzglqdnieniein organizmu czlowieka. W zagadnieniu holneostazy omowiC naleiy inechanizmy regulujqce (wyr6wnawcze) i ich role przystosowawczq. W realizowaniu tej problematyki odwolaC sie do wiadomoSci z przyrody i biologii ze szkoly Sredniej.

Realizujqc metody poznawania psychiki czfowieka, omowik definicje, rodzaje, zalety i wady metod oraz ich znaczenie w procesie pomawania czlowieka. Prezentujqc poszczegolne metody, szczegolnquwagq naleiy zwrocii: na technike przeprowadzania obsenvacji, wywiadu, ankiety i kwestionariusza, okreilenie wanmkow eksperymentalnych i analize wytworow czlowieka. W badaniach testowych wyjainik problematykq standaryzacji, a omawiajqc rodzaje testow nie polninqc testow do badania osobowosci, np. test T.A.T, test Rorschacha itp.

Temat 3

Realizacje problematyki ukl-adu nenvowego rozpoczqk od podstawowych zadari ukladu, z uwzglqdnienieln tych jego czqici, ktore majq wplyw na odbieranie i przetwarzanie bodicow. Szczegolnq uwagq zwrocic na odruchy bezwarunkowe i odruchy warunkowe. Powstawanie odruchow wyjainiC procesami nerwowymi (pobudzania i harnowania) zachodzqcymi w oirodkowym uk'radzie nenvowym oraz zaprezentowac je za pomocq schematow Ntow odruchowych. Omawiajqc budowq i funkcjonowanie analizatorow, wykazaC ich zwiqzek z powstawaniem procesow psychicmych.

Temat 4

W teinacie dotyczqcym procesow psychicznych dokonaC podzialu na procesy pomawcze, procesy pobudzeniowe (emocje i uczucia) oraz procesy wykonawcze. WykazaC ich istotq i zwiqzek zachodzqcy ~niqdzy n h i . W procesach poznawczych naleiy podae definicjq kaidego procesu, podloie fizjologiczne i mechanizm powstawania, rodzaje, cechy poszczegolnych procesow, zwi&i zachodzqce lniqdzy nimi oraz ich role w procesie poznawania rzeczywistoici.

W podziale spostrzeien uwzgledniC dwa kryteria - kryteriun analizatorow oraz kryterium aktualnie odzwierciedlanych zjawisk rzeczywistoici.

W pamiqci szczegolnq uwagq zwrocie na analizq poszczegolnych proces6w pamiqci i ich znaczenie w powstawaniu krzywej zapominania. W zapruniqtywaniu logicznym omowiC czynniki wplywajqce na zromnienie materialu i czynniki, od ktorych zalei;y zapaniqtywanie.

W procesie mnyslenia, opierajqc siq na konkretnych przyktadach, dokonac analizy poszczeg6lnych procesow zachodzqcych w myileniu.

Omawiajqc procesy uwagi, wykazak icisly zwiqzek z poszczeg6lnymi procesami poznawczymi.

W procesach pobudzeniowych ornowic istotq einocji i ucz~ic. Wykazac roinice i miqzek zachodzqcy miqdzy nimi, podac ich irodfa, wykazad rolq potrzeb w ksztahowaniu tych procesow. Okreilajqc poszczegolne rodzaje einocji i uczuC, kierowae siq kryteriami przeciwstawnoici, silq i trwal.oiciq oraz tym, co stanowi ich treic.

W procesach wykonawczych okreilic ich role w podejmowaniu przez cztowieka okreilonych dzialah. Wykazak rowniez zaleinoSC realizacji potrzeb od procesu inotywacyjnego i jego w~asciwoici.

Analizujqc dzidanie czlowieka, okreilic czynniki wplywajqce na skuteczne jego wyniki, ze szczegolnym uwzglqdnieniem umiejqtnoici. Okreilajqc ssytuacje tntdne, zwrocie uwagq na najczqiciej wystqp~jqce, jak: deprywacje, przeciQenia, utrudnienia, zagroienia. Oinawiajqc mechanizmy obronne, podkreilic naleiy, i e zmniejszenie stanu napiqcia organizmu, jakie im towarzyszy, nie decyduje o efekcie realizowania zadania.

Temat 5

Omawiajqc osobowoiC, naleiy zapomak shchaczy z roinymi koncepcjani i dehicjami osobowoici. Z ~nechanizmow regulacyjnych oinowic inechanizmy popqdowo-emocjonalne i mechanizmy strukt~u poznawczych. Z czynnikow wplywajqcych na ksztahowanie osobowoici zaprezentowak czynniki biologiczne, biologicme i irodowiskowe uwarunkowania fimkcjonowania organizmu, w tyln role o d b znaczqcych, pehienie przez czlowieka okreilonych ro1 spolecznych, wychowanie i nauczanie oraz aktywnoic wlasnq jednostki. W skladnikach osobowoSci uwzglqdniC problematykq temperarnentu, charakteru i postaw czlowieka, zdolnoici i zainteresowari, samooceny i ich w p m na zachowania siq i d z i a l ~ a czlowieka. Realizujqc te zagadnienia, iwzglqdnik roinice indywidualne miqdzy ludimi.

Cechy osobowoici dojrzalej to prezentowanie okreilonych wlaiciwoici stanowiqcych o dojrzdoici emocjonalnej, spolecznej, psychicznej czlowieka. W okresach rozwoju osobowoici oinowiC trzy podstawowe: pienvszy obejmujqcy q c i e czlowieka od urodzenia do dorastania wtqcznie, charakteryzujqcy siq stopniowym ksztaitowaniem osobowoici; drugi - dorosloici, w ktorym nastqpuje stabilizacja struktury i funkcji osobowoici oraz trzeci stanowiqcy pogarszanie funkcjq organizmu i fimkcji psychicznych.

Z pojqC pedagogicznych oinowik nauczanie, wychowanie, ksztalcenie, ksztdcenie ustawicme, ich zwiqzek i zadania oraz uczenie siq jako podstawowy wanmek skutecnoici nauczania i wycl~owania. Uczeilie siq potraktowak jako proces i czynnoic, wskazak mechanizmy psychologiczne procesu uczenia si?

oraz jego rodzaje, formy i zadania. W kryteriwn skutecznoici oddzialywali pedagogicznych uwzglednic osiwiqcia ronvojowe ucznia.

Przedstawiajqc rodzaje wychowania, omowiC wychowanie naturalne, wychowanie organizowane Swiadomie na tle wychowania naturalnego, wychowanie celowe w instyhicjach wychowawczych, jego 1-01? i zadania w rozwoju i ksztakowaniu osobowo~ci cziowieka.

W metodach wychowania zaprezentowak dwie p~rpy: metod oddzialywania bezposredniego i metod oddzialywania poiredniego. W zasadach wychowania zwrocic szczegolnq ilwagq na role aktywnoici wychowanka, postawe wychowawczq wychowujqcego oraz przestrzeganie zasady indywidualizacji w oddzialywaniach wychowawczych.

Z zasad nauczania zaprezentowak podstawowe, obowiqzujqce w pedagogice oraz ich role w procesie nauczania. W metodach nauczania omowic te, ktore powima znac opiekunka dzieciqca, poniewai niejednokrotnie uczestniczy w szkoleniu rodzicow i opiekumow dziecka, w ksztalceniu wewnqtrzzakladowym personelu pomocniczego oraz realizuje zadania wycl~owawcze w stosunku do dziecka w placowkach opiekuliczo-wychowawczych. Metodami tym~ bedq: metody oparte na obsenvacji @okaz), metody oparte na slowie (opowiadanie, pogadanka, wyklad, dyskusja, korzystanie z 1iterahu-y zawodowej), metody oparte na dzialalnoici praktycznej (cwiczenia, zajqcia praktyczne).

Ze irodkow dydaktycznych zaprezentowac te, ktore najczqiciej sic spotyka w pismiennictwie pedagogicznym, ze szczegolnym uwzglednienieln tych pomocy, ktore sq przydatne w pracy opiekumki dzieciqcej. Bqdq to min. rysinki prezentowane na tablicach flanelowych i magnetycznych (wykresy, fotografie, przezrocza i filmy). Prezentujqc rodzaje pomocy dydaktycznych, mocii : szczegolnq uwage na urniejetnoSc zastosowania ich w konkretnej metodzie nauczania.

Temat 9 - 10

Analingqc stnkttuq grupy spdecznej, naleiy wykazac jej zwiqzek ze strukhuq rodziny jako grupy spolecznej. Spoirod roaorodnych funkcji rodziny na szczegolnq uwage zasluguje zaspokajanie potrzeb dziecka w rodzinie, z uwzglqdnieniem jego praw. Z metod wychowania w rodzinie ze szczegolnq troskq omowiC kultuq pedagogicznq stosowania metody kary i nagrody.

Realizujqc tematykq rohorodnych iodowisk spolecznych ze irodowiskiem rodzinnyn, prezentowac konkretne przyklady Swiadczqce o pozytywnych rezultatach takich oddzialywai Nauczyciel prowadzqcy zajqcia dydaktyczne powinien zdecydowak, jakie metody zastosowaC do efektywnego ksztacenia podstawowych umiejqtnoici sluchaczy z poszczegolnych dzialow tematycznych, jak wplynqk na ksztaltowanie postaw, a szczegoinie postaw zawodowych.

Efektywnosc ksztafcenia zaleiy w duiym stopniu od dobont wfasciwej metody nauczania do realizacji celu, ktory powinien byc jasny i dokladnie okreilony przez nauczyciela na poczqtku planowania jednostki dydaktycmej. W doborze odpowiedniej metody naleiy rowniei wziqk pod uwagq moiliwoSci percepcyjne sh~chaczy, stopien zlozonosci tresci ksztdcenia, wyposaienie pracowni w srodki dydaktycme oraz dostqp do podstawowego piimiennictwa z danego przedrniotu.

1 tak, np. jesli chcemy, aby sfuchacze dokonali wybont odpowiedniej metody wychowania w rodzinie w stosunku do konkretnego dziecka, z uwzgl~dnieniem pomanych zasad i metod wychowania, nalezy wziqh pod uwagq metode przypadkow, sytuacyjna, lub inscenizacji.

JeSli celem zajqC bqdzie np. definiowanie osobowoSci na podstawie roaych teorii osobowoSci, metodq bqdzie dyskusja panelowa.

Jesli chce~ny przekazak infonnacje, wprowadzik nowe tenniny psychologiczne, pedagogicme czy socjologiczne, odpowiedniq metodq bqdzie wyklad, pogadanka.

JeSli celem zaj@ dydaktycmych bqdve nozurnienie przez shchaczy zaleinoici procesow psychicmych od budowy i fimkcjonowania ukladu nenvowego, zastosowac naleialoby wyklad problemowy.

Foliogramy, plansze, przeaocza Wzory dokurnentow do metod badania psychiki (arkusze obsenvacji, ankiety, kwestionariusze, testy) Filmy wg katalogu PZWL

LITERATURA

1 . Brzezihski J.: Elementy metodologii badah psychologicznych. Warszawa: PWN 1984

2. Chlopkiewicz M.: OsobowoSC dzieci i mfodzieiy. Warszawa: PWN 1988 3. Galloway Ch.: Psychologia uczenia siq i nauczania. Warszawa: PWN 1988 4. Gurycka A.: Rozwoj i ksztaltowanie zainteresowai. Warszawa: WSiP 1989 5. Gurycka A.: Shuktura i dynarnika procesu wychowawczego. Warszawa: WSiP

1989 6. Grzegolowska-Klarkowska H. J.: Mechanizmy obronne osobowoSci.

Warszawa: PWN 1986 7. Kosinski S.: Socjologia ogolna. Warszawa: PWN 1987 8. Kozak S.: Sieroctwo spolecme. Warszawa: PWN 1986 9. Matulka Z.: Metody samoksztalcenia. Warszawa: WSiP 1983

10. Pietrasinski Z.: Szhka uczenia siq. Warszawa: Wiedza Powszecllna 1990 11 . Porebska M.: Osobowoic i jej ksztakowanie sic w dziecinstwie i mlodoici.

Warszawa: WSiP 1982 12. Przetacznik-Gierowska M., Makiello-Jaria G.: Podstawy psychologii

ogolnej. Warszawa: WSiP 1989 13. Putkiewicz Z., Dobrowolska B., Kukulowicz T.: Podstawy psycholog~i,

pedagogiki i socjologii. Warszawa: PZWL 1981 14. Skorny Z.: Mechanimy regulacyjne ludzkiego dzialania. Warszawa: PWN

1989 15. Strelau J.: Temperament, osobowoSc, dzialanie. Warszawa: PWN 1985 16. Szewczuk W.: Psychologia zapanietywania. Warszawa: PWN 1984 17. Wlodarski Z., Matczak A,: Wprowadzenie do psychologii. Warszawa: WSiP

1987 18. Wygodski L.: Myilenie i mowa. Warszawa: PWN 1989 19. Zaborowski Z.: Rodzina jako gmpa spoleczno-wychowawcza. Warszawa:

Nasza Ksiegarnia 1980

PIELQGNOWANIE DZIECKA


W wynihi zorganizowanego procesu nauczania shchacz powinien umiek:

wyszczegolniaC zadania il~stytucji opiektuiczo-wychowawczych, okreSlaC stawiane im wytnagania oraz oceniac urzqdzenia i pozioln wyposaienia; okreslac potrzeby biologiczne dziecka, wyjainiac czynnoici pielegnacyjne wplywajqce na ich zaspokajanie oraz dostrzegak zwiqzek miedzy zaspokajaniem potrzeb a rozwojern dziecka; wykonywak czynnoSci pielegnacyjne zwiqzane z zaspokajaniem potrzeb biologicznych, interpretowak role oddziawah wychowawczych, dobierac irodki stosowane w pielqgnowaniu dziecka; okreilac prawidlowe w i e n i e dziecka w poszczegolnych okresach rozwojowycl~ oraz wyjainiac role iywienia w prawidlowym rozwoju dziecka; przygotowywak podstawowe posilki dla dzieci oraz analizowak jadtospisy pod kqte~n zawartoici skladnikow pokannowych i wartoici energetycznej; stosowaC zasady planowania i organizacji pracy w przygotowaniu planu pielegnacyjnego dla grup rozwojowych oraz wyjainiak zdrowotne i wychowawcze znaczenie replamego trybu iycia; organizowac wlasny warsztat pracy i wspoluczestniczyc w tworzeniu srodowiska pracy; organizowae tryb S c i a dziecka w zale2noSci od wieku, stanu zdrowia, potrzeb i poziomu rozwoju oraz wyjasniak zdrowotne i wychowawcze znaczenie regdarnego trybu iycia; wyszczegolniak czynnoici profilaktyczne, wyjainiak ich znaczenie oraz wykonywak je w instytucjach opiekwiczo-wychowawczych; okreSlaC wanlnki niezbedne w przyjeciu dziecka do placowki opiekuriczo- wychowawczej oraz role opiekunki dzieciqcej; wyszczegolnia6 podstawowe inetody, stosowac je w okreslaniu pozioinu rozwoju fizycznego i stanu zdrowia dziecka oraz prowadzik dokurnentacje zdrowotno-wychowawcz;1; przygotowywak plan pracy promocji zdrowia i pedagogizacji rodzicbw oraz wyjainiae role promocji zdrowia w ochronie zdrowia dziecka; okreilac objawy kliniczne, leczenie i rehabilitacjq w chorobach

i zaburzeniach okresu dzieciqcego oraz rolq mechanizmow obromych i adaptacyjnych ustroju; prowadzid oddzialywania pielqgnacyjno-wychowawcze w stosunku do dziecka chorego, modyfikowak je oraz oceniai: wplyw choroby na stan psychicmy i rozw6j dziecka; wykonywad i uzasadniai: dzidania majqce na celu ildzielenie pomocy w naglych wypadkach i zachorowaniach; wskazywak kierunki dziaiari profilaktycznych w zapobieganiu rozprzestrzeniania s i ~ chorob zakainych w Srodowisku wychowania zbiorowego oraz imym zagroieniom zdrowotnym u dzieci; uczestniczyd w roinych formach doskonalenia zawodowego oraz poszerzaC wiedzq poprzez sarnoksztalcenie.

2. TRESCI NAUCZANIA

LP. Tematy

Semestr I 6 godzin tygodniowo

Zajtgla teoretycme

1. 2.

3.

4.

~ w c z e n ~ a og3ern

Wprowadzenie do przedmiotu Instytucje opiekwiczo- wychowawcze dIa malych dzieci Funkcjonowanie organiianu w stanie zdrowia Zywienie niemowlat i dzieci w 2 roku iycia


-

10

46

4

2

2 10

32

5

3

- Razem

2 20

7 8

9

5

L 62 - - - 52

- 114

Semestr I1 6 godzin tygodniowo

14 27

54

7 13

28

5. 6.

7.

Zywienie dzieci w 3 roku iycia Planowanie i orgaGzacja pracy z grupa, dzieci w instytucjach opiehiczo-wychowawczych Profilaktyka w instytncjach opiekwiczo- wychowawczych

7 14

26

w okreslaniu stanu zdrowia dziecka i zapobieganiu chorobom

Temat 1: Wprowadzenie do przedmiotu

Rys historyczny opieki nad dzieckiem. Podstawowe pojqcia: pielegnowanie, noworodek, niemowle, male dziecko.

Temat 2: Instytucje opiekunczo-wychowawcze dla malych dzieci

Zlobek i dom malego dziecka jako instytucje opiekunczo-wycl~owawcze, ich cele i zadania, urza&e~lie, wyposaienie, personel, reg~lsuniny. Instytucje opiekur'~czo-lecznicze dla dzieci do lat 3, ich cele i zadania.

1. Zanalizowac irzqdzenie i wyposaienie ogrodu, zaprojektowac wkasne rozwiqzania.

2. Zanalizowac filnkcjo~lalnoik pomieszczen administracyjno-gospodarczycl~ 3. UrzqdziC i wyposaiye pomieszczenia dla I, 11,111 griipy rozwojowej.

Temat 3: Funkcjonowanie organizmu w stanie zdrowia

Potrzeby biologiczne dziecka: definicja, podzial i klasyfikacja potrzeb. Czynniki warunkujqce ksztahowanie potrzeb. Zaspokajanie potrzeb biologicmych. Potrzeba czystoSci: higiena skory i otoczenia dziecka, ligiena budynku zlobka, dezynfekcja. Potrzeba oddychania, ligiena ikladu oddechowego. Potrzeba snu i wypoczynku. Potrzeba termoregulacji, higiena odzieiy i obuwia. Potrzeba wydalania, higiena uklad~i moczowego i wydalniczego. Potrzeba ruchu, higiena ukladu kostno-miqsniowego. Potrzeba odzycvlania, ~ltrzymanie stalego poziornu plynow, higiena ukladu pokannowego, wiadoinoici ogolne o iywieniu czlowieka. Bezpieczeristwo dziecka w placowkach opiektuiczo-wychowawczyc1~.

1. Przygotowac i zastosowaC roztwory dezynfekcyjne. 2. PoslaC leiaki i tozeczka ze zmianq bielizny poicielowej. 3. UmyC loieczka. 4. PodnieiC, przenieic, uloiyc i wykona6 obroty niemowlqt. 5. RozebraC i i~brac niemowlqta i dzieci w 2 i 3 roku iycia. 6. Zorganizowac pobyt dziecka na powietrzu. 7. Przewinqc niemowlqta. 8. WykorlaC toaletq niemowlqt i i i e c i w 2 i 3 roku iycia. 9. WykonaC kqpiel niemowlqcia. 10.WykonaC kqpiel dziecka w 2 i 3 roku iycia. 1 I .Uloiyc niemowlqta i dzieci w 2 i 3 roku zycia do snu. 12.PrzygotowaC smoczki i butelki do karmienia. 13.Podac piyny i posilki butelkq. I4.PodaC plyny z kubeczka. 15.Nakarmic niemowlqta i dzieci w 2 i 3 roku iycia lyieczka,

Temat 4: zywienie niemowlqt i dzieci w 2 roku iycia

Wplyw prawidlowego iywienia na romoj malego dziecka. Rodzaje kannienia niemowlqt: naturalne, sztuczne i mieszane. Schemat sztucznego iywienia

niemowlqt. Zywienie dziecka w 2 roku iycia. Dzienna racja pokannowa. Zasady ~kkadania jad~ospisow.

1 . PrzygotowaC rnieszanki i inne potrawy dla niemowlqt. 2. Uloiyc jadlospisy, obliczyc wartosci energetyczne poszczegolnycl~ posilkow. 3. Ustali6 zawartoic skladnikow odzywczych w posilkach.

Temat 5: zywienie dzieci w 3 roku iycia

iywienie dziecka w 3 roku iycia. Dzienna racja pokannowa. Zasady ukladania jadlospisow.

Cwiczenia

1. UloiyC jadlospisy, obliczyc wartoici energetyczne poszczegolnych posilkow. 2. Ustalic zawartoik skladnikbw odiywczych w posilkach.

Temat 6: Planowanie i organizacja pracy z grupq dzieci w instytucjach opiekunczo-wychowawczych

Organizacja trybu @cia dziecka. Ramowy plan dnia. Zasady organizacji pracy z grupq dzieci. Zasady ukladania planu pracy pielqgnacyjno-wychowawczej dla poszczegolnych gmp ronvojowych.

Cwiczenia

1. UtoiyC ramowy plan dnia dla poszczegolnych grup rozwojowych. 2. WoiyC dzienny, miesiqczny, kwartalny i roczny plan pracy pielegnacyjnej dla

poszczegolnych p ~ p rozwojowych. 3. Zorganizowac toalety, kqpiel, wysadzanie dzieci. 4. Zorganizowac okresy snu.

Temat 7: Profilaktyka w instytucjach opiekuliczo-wychowawczych

Pojqcie profilaktyki, cele i zadania dziakari profilaktycznych w instyh~cjach opiekuriczo-wychowawczych. Warunki przyjecia dziecka do zlobka i domu Inalego dziecka. Cele i zadania f i l tnt i oddziah obserwacyjno-adaptacyjnego. Cele i zadania izolatki, r e h sanitarny w przypadku choroby zakainej. Podzial dzieci na grupy rozwojowe. OkreSlenie poziomr~ ronvoju fizycmego dziecka. Wskainiki rozwoju fizycznego. Badanie lekarskie. Metodyka bilansu zdrowia

dziecka. Dokurnel~tacja zdrowotno-wycl~owawcza. Opieka nad dziecmi z gnlp dyspanseryjnych.

1 . Zmierzyc temperaturq u niemowlqt i dzieci do iat 4, wykreilic na karcie gorqczkowej, objaSniC postqpowanie z tennometrem.

2. Zmierzyc tqtno i oddech u malego dziecka. 3. Przyjqc dzieci w filtrze, zaprowadzic dokumentacjq, przygotowak

pomieszczenia i przybory, zorganizowae pracq. 4. Usunqk ciernieniuchq, zastosowac kuracje przeciwiwierzbowe, zaloiyk

czepiec przeciwwszawiczy. 5. WypqdzlowaC jam? ustn% usunqc potowki. 6. StymulowaC rozwoj fizyczny dziecka. 7. Skontrolowa~ wskahiki rozwoju fizycznego (porownac z normami,

zastosowaC siatki centylowe, zaprowadziC dokumentacjq). 8. Przygotowac dziecko do badania lekarskiego i pomagac w czasie badania 9. WykonaC czynnoici piel~pacyjne w izolatce. IO.PodaC witaminy i leki. Zastosowac ziola.

Temat 8: Og6lne zasady pielqgnowania dzieci zdrowych

Opieka nad noworodkiem, wczesniakiem, niemowlqciein, dzieckiein w wieht poniemowlqcym i przedszkolnym mlodszym.

1 . Przygotowac kqcik i wyprawkq dla noworodka. 2. WykonaC kqpiel noworodka. 3. ZanalizowaC dokumentacjq i oceniC stan zdrowia dziecka.

Temat 9: Wrowie, oiwiata zdrowotna i promocja zdrowia

Promocja zdrowia i pedagogizacja rodzicow w zaldadach opiekuiczo- wychowawczych. Podstawowe dokurnenty polskie oraz ~wiatowej Organizacji Zdrowia dotyczqce promocji zdrowia (Zdrowie dla wszystkich w roku 2000, Narodowy Program Zdrowia z 1990 i 1993 r., Karta Ottawska). Wspolpraca z rodzicami w zakresie promocji zdrowia i wspomagania rozwoju psychofizycznego dzieci wychowywanycl~ w instytucjach opieku?lczo- wychowawczych. Propagowanie wirod rodzicow stylu @cia sprzyjajqcego zdrowiu. Pomoce i Srodki dydaktyczne wykorzystywane w promocji zdrowia. Planowanie tematyki promocji zdrowia.

I . Opracowac konspekt pogadanki dla rodzicow. 2. OpracowaC konspekt pogadanki dla dzieci 3-letnich w formie zabawowej 3. Wykorzystac flanelograf lub tablice magnetycznq w promocji zdrowia. 4. Zastosowac przezrocza w zajeciach z dziekmi. 5 . Opracowad plan promocji zdrowia i pedagogzacji rodzicow. 6. Zaprowadzic dokumentacjq promocji zdrowia.

Temat 10: Roia opiekunki dzieciqcej w okreiianiu stanu zdrowia dziecka i zapobieganie chorobom

Mierniki oceny stanu zdrowia. Czynniki chorobotworcze. Klasyfikacja chorob. Specyfika chorob dzieciqcych. Obsenvacja dziecka z punktu widzenia zdrowia. Mechanizmy obronne i adaptacyjne ustroju. Organizacja szczepien ochronnych. Znaczenie zabiegow hartuj~cych. Dzialanie zdrowotne klimatu. Przyczyny powstawania wad nabytych i wrodzonych - zapobieganie. Rola poradnictwa prognostyczno-genetycznego i medycyny prenatalnej. Dzialanie zapobiegajqce wadoln rozwojowym.

Temat 11: Oddzialywania pielqgnacyjno-wychowawcze w stosunku do dziecka chorego

Pielqgnowanie dziecka w chorobach ukladu oddechowego. Infekcje drog oddechowych. Ostre i przewlekle choroby ukladu oddechowego. Postqpowanie z dzieckiem przewlekle chorym.

Pielqgnowanie dziecka w chorobach przewodu pokarmowego. Sposoby postqpowania leczaiczego i pielqgnacyjnego w ostrych i przewleklych zaburzeniach. Zapobieganie. Choroba trzewna i zaparcia.

Postepowanie pielegnacyjne z dzieclni chorymi na robaczyce. Owsica, glistnica, tasiemczyce, wfoinie.

Pielqgnowanie dziecka z chorobq skory i alergiq. G1owne przyczyny i objawy chorob skory u dzieci, postqpowanie pielegnacyjne, zapobieganie ropnioln mnogim, liszajom, chorobom p a s o m c z y m skory. Rola diety i kwieli leczniczych w cl~orobach alergicznych.

Pielqgnowanie dzieci z chorobami narzqdow unyslow . Sposoby postepowania w przypadku zapalenia ucha Srodkowego, wczesne wykrywanie wad wzroku. Zapobieganie zapaleniom spojowek.

Sposoby pielqgnowania i rehabilitacji dzieci z chorobq reumatycznq. Postacie kliniczne choroby, czynniki sprzyjajqce.

Sposoby pielqgnowania dzieci z chorobq ukladu krqzenia. Wady serca nabyte i wrodzone. Zapalenia miqSnia sercowego i osierdzia.

Pielqgnowanie dziecka z chorobq krwi i ukladu knviohvorczego. Niedoknvistoic, rodzaje i przyczyny. Zbltaczka hemolityczna. Bialaczki, skazy knvotoczne. Rokowanie i postqpowanie pielqgnacyjne z dzieckiem.

Choroby wynikajqce z niedoborow oraz metabolinnu. Niedobor witamin A, C, witainin z p ~ p y B. Rola diety. Krzywica i tqzyczka. Fenyloketonuria i muskowiscydoza. Choroby przysadki mozgowej. Cukrzyca - rola diety, zapobieganie zagroieniom i powiklaniom.

Pielqgnowanie dzieci z chorobq nerek i drog moczowych. Zapalenie miedniczek nerkowych, nerek, pqcherza moczowego. Zespof nerczycowy. Znaczenie obsenvacji dziecka.

Pielqgnowanie dziecka z chorobq oirodkowego ukladu nenvowego. Drgawki u dzieci. Padaczka.

Pielqgnowanie dzieci z chorobami zakainymni. Drogi i irodla zakaienia. Nosicielstwo. Odra, ospa wietrzna, roiyczka, polpasiec, swinka, blonica, krztusiec, grypa. Czenvonka. Winlsowe zapalenie wa,troby. Leczenie dietetyczne. Nagrninne poraienie dzieciqce, zapalenie opon mozgowych - rola rehabilitacji. Kila i rzeiqczka u dzieci. Zapobieganie wsciekliinie. Gruilica - sposoby zapobiegania.

Wybrane zagadnienia z cllirurgii wieku dzieciqcego. Wady narzqdu nlchu. Wady twarzy. Ostre stany w obrqbie jarny brzusznej. Postqpowanie lecznicze i opieka nad dziecmi.

Temat 12: Postepowanie z dziedmi w naglych wypadkach i zachorowaniach

Pienvsza polnoc w naglych wypadkach i zacl~orowaniach u dzieci: zasady udzielania pierwszej pomocy w przypadku zagrozenia iycia dziecka, upadki na podloie twarde - najczqstsze urazy, oparzenia, ciala obce, zatrucia. Aseptyka i antyseptyka. Apteczka pienvszej pomocy.

~wiczenia 1 . Zabandaiowac rozne czqsci ciala. 2. Zastosowac sztuczne oddychanie i ~nasai serca. 3. Zaloiyc opatrunki. 4. Zatamowac krwotoki. 5. UnieruchomiC czqici po urazach i przetransportowac dziecko. 6. UdzieliC pienvszej pomocy w przypadku oparzen i odmrozen. 7. Zdoiyc kolnpresy i oklady. 8. Wyposaiye apteczkq pienvszej pomocy.

Temat 13: Zajccia seminaryjne

Metodyka bilansu zdrowia dziecka. Pielegnowanie dzieci z niedoborani masy cida i wzrostu. Zasady organizacji pracy z grupq dzieci. Postepowanie w przypadku negatywnych przyzwyczajen. Zapobieganie uuazowoici. Urazy najczqiciej wystqpujqce w wychowaniu zbiorowym i rodzinnym. Pielqgnowanie dziecka specjalnej troski. Zapobieganie zakazeniom wewnqt~zzakkadowym. Postepowanie z dziecmi moczqcyni sic w nocy. Pielegnowanie skory i bfon Sluzowych w przypadkach zmian bedqcycl~ wymkiem zaniedbai w pielegnacji. CzynnoSci pielegnacyjne a problem bezpieczenstwa dziecka i realizacji podstawowych zadari zlobka.


Godziny te naleiy przeznaczyk na tematy nie objete programem nauczania, a wynikajqce z rozwoju nauki.


Przedrniot pielqgnowanie dziecka obejmuje wiedze niezbqdnq do zromnienia roli procesu pielqgnowania dziecka oraz jest uzupelnieniem wiedzy i ~uniejqtnoici opiekunki dzieciqcej, ktora ma wykonywac czynnoSci pielegnacyjne, uwzglqh~iajqc wiek dziecka, jego ronvoj, potrzeby i stan zdrowia.

Zadaniein sluchaczy jest opanowanie wiedzy pielegnowania dziecka w zakresie niezbednyln do dobrego wykonywania zawodu.

W w y n h realizacji tresci programowych sluchacz powinien wykazywak nastepujqce postawy:

systematycznoSC w zdobywaniu wiedzy; zainteresowanie przedmiotem nauczania niezbqdne do dobrego wykonywania zawodu. Nauczanie pielegnowania dziecka powinno korelowak z przedmiotani:

wychowanie dziecka, zajecia praktyczne i praktyka zawodowa, anatomia -

i fizjologia dziecka. Podczas realizacji poszczegolnych tematow programowych naleky wskazywak

na praktyczne znaczenie wiedzy z pielqgnowania dziecka w zawodzie opiekunki dzieciecej.

TreSci nauczania obejinujq wiado~noSci ogolne, dotyczqce zadan instytucji opiekuriczo-wychowawczych dla malych dzieci.

Szczegolowe treSci dotyczq fimkcjonowania organinnu dziecka

w stanie zdrowia, iywienia niemowlqt i dzieci do trzeciego roku iycia, planowania i organizacji pracy z dziecmi w instytucjach opiekwiczo- wycl~owawczycl~, profilaktyki i promocji zdrowia dziecka, pielqgnowania dziecka chorego i postepowania w naglych wypadkach i zachorowaniach.

Przed przystrnieniem do reaiizacji propanu ~~auczania nauczyciel powinien zapoznac siq z opisem kwalifikacji absolwenta oraz przeprowadzic analizq treici nauczania. Ogolne kryteria oceny wiadomoici i tuniejqtnoici powinny byc przedstawione shtchaczom.

W wyborze lnetod nauczania naleiy preferowak takie metody, ktore zapewniajq - przygotowanie sh~chacza do samodzielnego i logicznego myilenia, - zastosowanie w praktyce zdobytej wiedzy, - wyrobienie okreilonych tuniejqtnosci i nawykow.

Zaleca siq stosowanie ro2norodnych Srodkow dydaktycznych, ktorych zastosowanie w trakcie zajqC wplywa aktywizujqco na samodzielne myilenie, przyswajanie nowych informacji oraz ksztaltowanie poglqdow i przekonari.

Podstawowymi metodami nauczania sq: wyklad konwersatoryjny prowadzony z szerokim zastosowaniem Srodkow dydaktycznych, jak: filmy, zestawy przezroczy, foliogany, tablice oraz cwiczenia.

Bardzo wainym zadanietn w pracy nauczyciela jest ewaluacja, tj. sprawdzanie i ocenianie w zakresie wyodrqbnionych celow ksztatcenia osiqgniqc shichaczy.

Ocenianie powinno miek charakter jakoiciowy i by6 przeprowadzane wedkg uprzednio sprecyzowanych kryteriow i wymagari.

Ogolne kryteria oceny wiado~noici i umiejqtnosci nabytych przez sluchacza powinny obejmowak nastqpujqce czynnoici:

okreilic zadania i wymagania zdrowotno-higienicme dla instytucji opiekuriczo-wychowawczych; wyszczegolniC potrzeby biologiczne i wyjaSniC sposob ich zaspokajanie; wyjainik role oddzialywari wychowawczych w czynnoiciach pielqgnacyjnych; wykonak czynnoSci pielqgnacyjne z w i ~ a n e z zaspokajaniem potrzeb; wskazae Srodki do pielqgnowania dziecka i wyjainik ich naczenie w utrzymaniu zdrowia dziecka; rozroiniC i scharakteryzowak rodzaje karmienia niemowlqt; wyszczegolnic zasady ukladania jadlospisu dla dzieci w drugim i trzecirn roku iycia oraz obliczyC wartoic energetycznq p o s i h ; wyjainie znaczenie prawidlowego iywienia dla rozwoju i zdrowia dziecka; zinterpretowak zasady planowania i organizacji pracy z dziekmi i wyjainiC ich role w przygotowaniu planu pracy pielqgnacyjno-wychowawczego; przygotowac ramowy plan dnia dla poszczegolnych grup rozwojowych; wyszczegolniC czynnosci profilaktycme wykonywane w plac6wkach opiehiczo-wychowawczych;

okreilic warunki przyjqcia dziecka do ilobka 1 domu malego dziecka; wyszczegolnic wskahiki rozwoju fizycznego i wyjainic ich role w ocenie rozwoju dz~ecka; przeprowadzli: bilans zdrowia dvecka w oparciu o mane metody; scharakteryzowaC fazy rozwoju fizycmego dziecka; przygotowae plan promocji zdrowia i pedagogjzacji rodzicow; wyszczegolnic metody, fonny i Srodki promocji zdrowia; scharakteryzowak choroby wiek~~ dzieciecego oraz wskazat oddzialywania pielqgnacyjno-wychowawcze w stosunku do dziecka chorego; wyjaSnic role mechaninnow obronnych i adaptacyjnych ushoju wyszczegolnic obowiqzujqce szczepienia ochronne oraz wyjainik ich role w zapobieganiu chorobom zakahym, wykonac zabiegi hartujqce; zinterpretowak znaczenie profilaktyki stoinatologicmej u dzieci; przeprowadzic profilaktyke skrzywieli kregoshpa i plaskostopia; wyszczegolniC czynnoici pielegnacyjne, wplywajqce na przebieg choroby, romoj i stan psychiczny dziecka; kreilic sposob uudzielania pienvszej pomocy w naglych wypadkach i zachorowaniach u dzieci; zinterpretowak objawy zaburzen oddychania i krzgenia oraz utraty przytomnnoSci; przygotowak apteczkq pienvszej pomocy. Sprawdzanie osiqpiqk sluchaczy inoba przeprowadzic w fonnie pisemnej,

ustnej oraz zadah praktycznych za pomocq: - pytah problemowych i polecen, - testow dydaktycznych o roi;nej fonnie zadari, np.: wielokrotnego wyboru, z luka, uzupelnien, krotkiej odpowiedzi, - ~kierunkowanej obsenvacji czymosci shchaczy podczas wykonywania zadah

fonnulowanych przez nauczyciela. Wanlnkiein prawidlowego sprawdzania i oceniania jest analiza treici

nauczania, ktorq naleeiy przeprowadzic przed podjqciem procesu nauczania. Do prawidlowej realizacji prograinu nauczania niezbqdna jest dobrze

zorganizowana pracownia wyposaiona w odpowiednie irodki dydaktyczne: zestaw foliogramow, przezroczy, fihnow, t ec l~cznyc l~ Srodkow nauczania oraz w sprzet niezbqdny do prowadzenia Cwiczen w grupach.

Nauczyciel powinien dysponowac podrqcznq bibliotekq na potrzeby wiasne i shchaczy, zaopatrzona, w literature naukowq i popularnonaukowq oraz czasopisma dotyczqce pielqgnowania i zdrowia dziecka.

Uwagi szczegolowe

Ternaty 1 - 4

W semestrze 1 cwiczenia rozpoczynajq siq od obsenvacji prowadzonych w warunkach naturalnych. Zadaniein nauczyciela jest odpowiednie ukierunkowanie spostrzeien shichaczy i poinfonnowanie ich o sposobie pisania sprawozdait, tak aby zaobsenvowane fakty byly podstawq do realizowania poszczegolnycl~ tematow na lekcjach teoretycznych. Program nauczania realizowany w semestrze I zawiera treici dotyczqce miejsca pracy i roli opiekunki dzieciqcej w zaspokajaniu potrzeb dzieci w instytucjach zbiorowego wychowania. Omawiajqc urzqdzenie i wyposaienie ogrodu, nalezy skoncentrowac siq na zagadnieniach higieny i bezpieczenstwa dzieci.

Wiedzq oraz zdobyte wniejqtnoici pielqgnowania dziecka shchacz powinien stosowaC w czasie pienvszycll zajqC praktycznych, a w se~nestrze TI1 podczas cwiczen z oswiaty zdrowotnej. Zatem bardzo w a e jest uhwalanie tych wiadomoici i iuniejqtnoici.

Ternaty 5 - 8

W semestrze 11 sluchacze poznajq zasady i sposoby iywienia nieinowlqt i malych dzieci w czasie lekcji teoretycznych i Cwiczeniowych. Problematyka ta kontynuowana bqdzie w se~nestrze n1 i w czasie zajqC praktycznych w ziobkach i domach malego dziecka. Ponadto shchacze poznaja, podstawy organizacji i planowania pracy z grupq dzieciqc% zagadnienia dotyczqce sposobow zapobiegania chorobom, potqgowania zdrowia oraz zasady pielqgnowania dzieci zdrowycl1.

Tematy dotyczqce organizowania czynnoici pielqgnacyjnych w poszczegolnych grupach rozwojowych stanowiq pogkqbienie i uzupelnienie treici pomanych w semestrze I. W toku ich realizacji naleiy szczeg6lny nacisk poioiyC na opanowanie metodyki pracy opiekunki dzieciecej w elpie. ~wiczenia z tego zakresu powinny odbywai: siq w wanukach naturalnych. Wiado~noici i ~uniejqtnoici z zakresu iywienia, profilaktyki i pielqgnowania dziecka rowniei bqdq stosowane w praktyce, a jednoczesnie stanowiq przygotowanie do przeprowadzenia pedagogizacji rodzicow i dzialalnosci oiwiatowo-zdrowotnej w semestrze 111.

Tematy 9 - 11

W realizacji zagadnien dotyczqcych wsp6lpracy z rodzicarni i dzialalnoici oswiatowo-zdrowotnej wskazane jest prowadzenie zajqC w sali Cwiczen oraz

w war~mkach nahualnych. Kaida z fonn i lnetod pracy oiwiatowo-zdrowotnej stosowanych w zkobku, powinna by6 szczegolnie starannie przygotowana przez sh~chaczy i sprawdzona przez nauczyciela. Znaczna liczba godzin w proganie nauczania s e ~ n e s h ~ 111 przypada na elementy pediatrii. TresC lekcji powinna zawierac charakterystyczne objawy omawianych chorob, sposoby pielqgnowania i iywienia.

Duiy nacisk naleiy polozyC na realizacjq treici dotyczqcych sposobow zapobiegania chorobom (np. krzywicy, biegunkom, zakaienioln drog oddechowych) oraz wadom rozwojowym. Bardzo waine jest rowniez przygotowanie sluchaczy do pielqgnowania dzieci przewlekle chorych oraz obserwowania stanu zdrowia dziecka. Omawiajqc pielqgnacjq dzieci w poszczegolnycl~ chorobach, naleiy zapoznak sluchaczy z ich przyczynami i objawami. Natomiast metody leczenia potraktowac ogolnie bez wnikania w rodzaje i dawki lekow, akcentowak jedynie moiliwoSci leczenia fannakologicznego, dietetycnego, spoczynkowego, chinlrgicznego ewenhlahlie uzdrowiskowego czy hospitalizacji. Szczegolnie dobrego upoglqdowienia wymagajq lekcje dotyczqce zmian na skorze (np. alergicmych, towarzyszqcycl~ chorobom zakainym), poniewai opiekunka praciljqca w filtrze powinna wnieC rohicowad je.

Tematy 12 - 13

Program nauczania w tyin se~nestrze obejinuje ksztaltowanie wniejqtnoici postqpowania w naglych wypadkach i zachorowaniach u dzieci. Niektore z zaprogramowanych Cwiczen naleiy prowadzit na fantomach.

Temat 13 zawiera treici, ktore najlepiej jest realizowac metodq serninaryjno- problemowq. Sq to teinaty, w realizacji ktorych nauczyciel przedstawia nowe treici programowe stanowiace wprowadzenie do dyskusji. W ronviagwaniu przedstawionego problemu sluchacze powinni wykorzystywaC wiedzq zdobytq w toku ksztalcenia (na wszystkich przedmiotach). Zajecia te powinny s h y 6 rowniei pogfqbianiu i trtrwalaniu wiedzy i internalizacji nonn postqpowania zawodowego.

W kaidyn semestrze przewiduje siq godziny do dyspozycji nauczyciela. Powinny one by6 przeznaczone na realizacje treici nie objqtych programem, a wynikajqcych z rozwoju nauki i potrzeb Srodowiska.

Nauczyciele realizujqcy program nauczania powinni stosowaC roine rnetody pracy, inajqc na uwadze wszechstronny rozwoj osobowoSci sluchaczy. Naleiy wykorzystak treSc lekcji i metody nauczania do ksztahowania cech niezbqdnycl~ do prawidlowego wykonywania zadari zawodowych, ksztahowania postaw.

W czasie Cwiczen naleiy szczegolny nacisk poloiyi: na n a w i w a n i e kontaktu z dzieckiem. Jest to zadanie waine i doSC tn~dne do zrealizowania

w szh.~cznych wanmkach, podczas pozorowanych zabiegow. lstotne jest rowniez osiqgniqcie sprawnosci zabiegow, wykonywanie szybkich, plynnych, a jednoczeSnie lagodnych mchow, staranne przygotowywanie zestawow, umiejqtnosc postqpowania ze sprzqteln po zabiegu.

W procesie ksztaltowania ulniejqtnoici naleiy wykorzystac doswiadczenie shtchaczy, wynikajqce z zajqc praktycznych, wycieczek do zakladow opiek~uiczo-wycl~owawczycl~.

Dobor Srodkow dydaktycznych powinien byc uzaleaiony od te~nah~, ~noiliwoici percepcyjnych shlchaczy. Zawsze naleiy kierowac siq zasadq jak najlepszego upoglqdowienia poznawanych zagadnien.

Wahe jest kolnpletowanie ksiqgozbioru, artykufow z czasopism, brosnlr, zarowno przez nauczyciela, jak i mlodziez.

Plansze, foliogamy, przeaocza Filmy wedlug katalogu PZWL

5. LITERATURA

I . Charonska E., Janus B., Szczepska M.: Nauczanie zdrowia. Warszawa: CMDNSSZM 1993

2. Choroby wieku dzieciqcego. Podqcznik dla pielqgniarek. Red. A. Papierkowski Warszawa: PZWL 1991

3. Dziak A.: Zachorowania nagle i wypadki u dzieci. Pienvsza pomoc. Warszawa: Inst. Wyd. Zw. Zaw. 1990

4. Fenella E. S., Adarnson J., Hull D.: Pielegnowanie chorych dzieci. Warszawa: PZWL 1990

5. Fennick E.: Matka i dziecka (vademecwn). Warszawa: Wydaw. Letter Perfect International 1991

6. Hellbnlgge T., van Wimpften J.H.: Pienvsze 365 d11i iycia dziecka. Warszawa: Wydaw. Pro~nyk Slonca 1991

7. Illingworth B., Illingwortl~ C.: Niemowlqta i male dzieci. Warszawa: PZWL 1998

8. Jolly I.: h a strona pediatrii. Warszawa: PZWL 1987 9. Kitzinger S.: Kannienie piersiq. Warszawa: PZWL 1983 IO.KuS W., Krqpska D.: Girnnastyka dla dzieci z wrodzonq dysplazq

i zwichniqciem stawu biodrowego. Warszawa: PZWL 1983 I I .Lewer H., Robertson L.: Opieka nad dzieckiem. Warszawa: PZWL 1990 12.0Swiata zdrowotna. Red. H. Wentlandtowa. Warszawa: PZWL 1989

13.Pedlatria. Red. B. Pawelczyk. Warszawa: CMDNSSzM 1991 14.Planowanie edukacji zdrowotnej, promowanie zdrowia i zapobieganie

chorobom. Zebrala i opracowala K. tukasz-Paluch. Warszawa: CMDNSSzM 1993

15.Poczqtek A.: Maly poradnik zdrowia dziecka. Warszawa: PZWL 1984 16.Promocja zdrowia. Red. J. Karski. Warszawa: PZWL 1994 I7.Pro1nowanie zdrowia przez szkolq - czy to moiliwe? Zdrowa szkola czy

szkola promujqca zdrowie. W: Uczyi: inaczej. Red. G. Lutomski. Pornail: WFM 1994

18.Przenva-Tetmajer A,: Pienvsza pomoc w naglych wypadkacl~ u dzieci. Warszawa: PZWL 1987

19.Pytel A,: Pomoc w nagfych wypadkach u dzieci. Warszawa: PZWL 1986 2O.Socl1a J., Rojek U.: Zywienie dzieci chorych i zdrowych. Warszawa: PZWL

1987. Bibl.Pielqgn. tom 18 21 .Spock B.: Dziecko. Pielqgowanie i wychowanie. Warszawa: PZWL 1982 22.Szewczynski J., Skrodzka Z.: Higiena iywienia. Podrgcmik dla Srednich

szkol medycznych. Warszawa: PZWL 1990 23.Vade1necm pecliatrii. Red. B. Gomicki, B. Dqbiec. Warszawa: PZWL 1990 24.WoIydca S.: Pielqgniarstwo ogolne. Warszawa: PZWL 1986 25.Zdrowie dla wszystkich w 2000 roku. Cele i zadania polskiego progarnu.

Praca zbiorowa. Warszawa: PZWL 1988

WYCHOWANIE DZIECKA


W wyniku zorganizowanego procesu ksztalcenia shicl~acz powinien wniec:

wyjasniac podstawowe pojecia dotyczqce rozwoju i wycl~owania dziecka: rozwoj, f q rozwoju - kryteria podzialu, czynniki i wskainiki rozwoju; rozxoiJliaC podstawowe metody psychologicme oraz stosowak je w okreilaniu poziomu ronvoju dziecka i wczesnyn wykrywaniu odcllylen od norm rozwojowycll oraz zaburzen w zacllowaniu s i ~ dziecka; oceniac poziom ronvoju psychomotorycalego dziecka w oparciu o mane lnetody i teclmiki badari; wyjasniak psycl~omotoryczne osiqgniqcia dziecka w Swietle norm rozwojowych; wskazywac rnetody oddzialywari wychowawczych i stosowak je w stylnulowaniu rozwoju dziecka zaspokajak potrzeby psychospo~ecu~e wynikajqce z konkretnych sytuacji i indywiduakej struktury psychiki dziecka; wskazywak zwiqek rozwoju dziecka i sposobu zaspokajania potrzeb; analizowaC i ksztaltowaC cechy osobowoSci dzieci w poszczegolnych okresach rozwojowych, ronvijac je z i~wzglqdnieniem roknic indywidualnych; przedstawiak problemy dzieci z deficytalni rozwojowymi, dokonywac analizy niedoborow i odchylen od nonny; prowadzik indywidualne zajecia wyrownawcze, zarowno z dzieclni z niedoborami, jak i przekraczajqcyni nonny rozwojowe; prowadzik dohnentacjq rozwojowq dziecka; wspolpracowac w zespole wychowawczym i koordynowac oddzialywania wychowawcze w zakresie prawidlowego ronvoju dnecka; okreslac zasady i metody postqpowania wychowawczego z dzieckiem, stosowak je w sytuacjach zabawowycll i czynnoiciach dnia codziennego z uwzglednieniem roinic indywidualnych w zacl~owaniu dziecka; planowac, organizowac i prowadzic wszystkie rodzaje zabaw z dziecini, . indywidualnie i w grupie, z uwzglqdnieniem specyfiki okreilonej grupy ronvojowej; planowac indywidualne zadania adaptacyjno-wychowawcze oraz pomagaC

dziecku w przystosowaniu siq do wanmkow wychowania zbiorowego; przedstawiai: defektologie okresu dzieciecego, wskazywad terapeutyczne oddziafywania wycl~owawcze oraz modyfikowac metody postqpowania wychowawczego w stosunku do dzieci niepeh~osprawnych.

2. TRESCI NAUCZANIA

LP. Tematy Orientacyjna liczba godzin

Semestr I

Og8em Zaj~c~a teoretycme

dwczen~a

2 2

3

2

12

3

28

5 57

1 . 2.

3.

4.

5.

6.

7.

tygodniowo 2 2

3

2

12

3

13

1 3 8

3 godziny Zawod opiekunka dzieci~ca Tenninologia &@ma z ronvojeln i wychowaniem dziecka w wieku 0 - 4 1at Charakterystyka rozwoju jako procesu Metody urnoiliwiajqce poznanie mdego dziecka (bezpoirednie i poirednie) Podstawowe zagadnienia dotyczqce rozwoju i wychowania dziecka Podstawowe wiadomoSci z zakresu psychologii prenatalnej Rozwoj psychosomatyczny dziecka w I r.2. w zakresie wszystkich sfer rozwojowych


-

-

-

-

-

-

15

4 19

LP.

7 godzin tygodniowo

Tematy

18.

19.

20.

2 1 .

22.

23.

24.

Semestr 11


8.

9. 10.

1 1 .

12.

1 3. 14.

15.

16. 17.

Zasady organizacji w grupie w 2 r.z. Adaptacja dziecka do @cia w dobku Rozwoj psychomotoryczny dziecka w 3 r.i. w zakresie wszystkicl~ sfer rozwojowych Charakterystyka aktywnosci zabawowej dziecka w 3 r.2. Zaspokajanie potrzeb psychospolecznych dziecka w 3 r.2. Ksztaltowanie siq cech osobowoSci dziecka w 3 r.2. TrudnoSci wychowawcze w 3 r.z.

Zajqcia teoretycme

5 godzin Zaspokajanie potrzeb psychospo~ecmych w I r.z. TrudnoSci wychowawcze w I r.2. Zasady i metody postqpowania wychowawczego w 1 r.z. Zasady organizacji pracy w gritpie 1 r.2. Rozwoj psychosomatycmy dziecka w 2 r.2. w zakresie wszystkich sfer rozwojowych Rozw6j aktywnoSci zabawowej Zaspokajanie potrzeb psychospokcznych dziecka w 2 r.2. Ksztaltowanie siq roinic indywidualnych miqdzy dziekrni w 2 r.z. Trudnosci wychowawcze w 2 r.2. Zasady i lnetody postqpowania wychowawczego w 2 r.z.

Do dyspozycji nauczyciela Razem Semestr

1

2

18

4

4

4

1

~wiczenia Ogdem

tygodniowo 3

2 3

1

22

3 3

3

2 3

5 50

HI

2

4

32

8

8

8

I

3

6

50

12

12

12

9

4

2 2

2

16

4 4

3

2 2

4 45

7

4 5

3

38

7 7

6

4 5

9 95

Temat 1: Zawod opiekunka dzieciqca

w r.z. w zakresie wszystkich sfer

Predyspozycje psycl~ofizyczne niezbqdne dla wykonywania zawodu opiekunki dzieciqcej. Obowiqzki opiekunki dzieciqcej zwiqzane ze stymulacja, rozwoju i wychowaniem dziecka w wieku 0 - 4 lat.

30.

3 1.

32. 33.

dziecka w 4 r.z Zaspokajanie potrzeb psychospolecznyci~ w 4 r.2. Ksztaltowanie siq roinic indywidualnych miedzy dziec~ni w 4 r.z. Trudnosci wycl~owawcze w 4 r.2. Organizacja oraz zasady i metody pracy wychowawczej w gnlpie w 4 r.z.


Razem w cyklu nauczania

4

3

3 3

7 62 196

8

8

4 8

16

12

11

7 11

23 120 271

182 467

Temat 2: Terminologia zwiqzana z rozwojem i wychowaniem dziecka w wieku 0 - lat

Charakterystyka podstawowych pojqc zwiqzanych z rozwojem i wychowaniem malego dziecka.

Ternat 3: Charakterystyka ronvoju jako procesu

Rozwoj jako zrniany iloiciowe i jakosciowe. Fazy rozwoju - kryteria podziak. Czynniki rozwoju. Wskainiki rozwoju psychomotorycznego w wieku 0 - 4 lat (inwentarz rozwojowy, karta rozwoju psycho~notorycn~ego).

Temat 4: Metody umoiliwiajqce poznanie mafego dziecka (bezpoirednie i poirednie)

Charakterystyka metod umoiliwiajqcych poznanie malego dziecka w sposob bezpoiredni: obsenvacja (fotogaficzna), eksperyment, proby testowe. Charakterystyka metod umoiliwiajqcych pomanie dziecka w sposob posredni: wywiad, rozmowa, ankieta, kwestionariusz, badanie wytworow dziecka.

1. Przeanalizowac schematy: wywiadu, rozrnowy, ankiety, kwestionariusza 2. Okreilic sposoby badania wytworow dzieciqcych.

Temat 5: Podstawowe zagadnienia dotyczqce rozwoju i wychowania dziecka w wieku 0 - 4 lat

Potrzeby psychospo~ecme. Potrzeby, ich charakterystyka. ZaleinoSC prawidlowego rozwoju dziecka od sposobu zaspokajania potrzeb.

Etapy rozwoju spolecznego. Etapy procesu socjalizacji w odniesieniu do dzieci w wieku 0 - 4 lat i ich charakterystyka. Podkreilanie wainoSci tego procesu dla przygotowania dziecka do iycia w spoleczenstwie.

Ksztaltowanie nawykow, sprawnoici, przyzwyczajen. Definicja nawyku, sprawnoici i przyzwyczajenia. Charakterystyka podstawowych etapow ksztaltowania nawykow. Analiza procesu ksztaltowania niektorych nawykow, z uwzglednienie~n kolejnoici opanowanych umiejqtnoici i wieku dziecka.

Empatia. Rola empatii w umacnianiu wiezi emocjonalnej miqdzy dzieckiem, a doroslyln oraz w romnieniu potrzeb i przeiyk dziecka.

Zasady i metody pracy wychowawczej z dzieckiem w wieku 0 - 4 lat. Charakterystyka metod pracy wychowawczej.

Rodzaje zabaw realizowanych z dziecmi w wieku 0 - 4 lat. Zabawy nlchowe, manipulacyjne, konstrukcyjne, tworcze, dydaktyczne, tematyczne. Pomoce wchodzqce w zakres treici poszczegolnych zabaw, odpowiednie do wieku dziecka. Podkreslenie okolicmoici zapewniajqcych dziecku bezpieczenstwo podczas zabaw w gn~pie i w ogrodzie przyitobkowym. Prawidlowe wyposaienie ogrodu przyilobkowego pod kqtem jego przydatnoici do pracy wycl~owawczej i zapewnienia bezpieczenstwa.

Zasady prowadzenia zabaw. Charakterystyka poszczegolnych zasad gwarantujqcych prawidlowy i korzystny dla dziecka przebieg zabaw.

Rola zabawy w iyciu dziecka. Wplyw zabawy na wszechstronny romoj dziecka.

Okreslid zadania kqcikow tematycmych

Temat 6: Podstawowe wiadomoici z zakresu psychologii prenatalnej

Podstawowe wiadomoici z zakresu psycho-fizycmego rozwoju dziecka w okresie piodowyrn. Podkreilenie wainoici tego okresu dla poiniejszego rozwoju dziecka. Zwrbcenie uwagi na odpowiedzialnoic za poczqcie t przebieg ciqzy .

Temat 7: Rozw6j psychomotoryczny dziecka w 1 r.i. w zakresie wszystkich sfer romojowych

I kwartal 1 r.z. Charakterystyka okresu noworodkowego, z uwzglqdnieniem odruchowych form zachowania siq. Osiqgniqcia rozwojowe dziecka w 2 - 3 miesiqcu @cia w zakresie motoryki, sensomotoryki, sprawnoici manualnej, procesow ponawczych, emocji i uczuc, kontaktbw spolecznych, przyzwyczajen, nawykow, sprawnoici. Charakterystyka fonn oddzialywah wychowawczych stymulujqcych rozwoj dziecka, z uwzglqdnieniem opisu sprzqtu i polnocy zabawowych wykorzystywanych w 2 - 3 rniesiqcit iycia. Wan& bezpieczenstwa dziecka.

11, III i IV kwartal 1 r.z. (uwzglqdnienie zmian co~niesi~cznych). Osiqgniqcia rozwojowe dziecka w zakresie motoryki, sensomotoryki, procesow poznawczych, emocji i ucznk, kontaktow spolecznych, procesow wolicjonalnycl~, sprawnosci, nawykow, przyzwyczajen. Charakterystyka form oddzialywab wychowawczych, stymulujqcycl~ rozwoj dziecka oraz sprzqtu i pomocy zabawowych wykorzystywanych do tego celu.

spofecznych, procesow wolicjonalnych, sprawnoici, nawykow, przyzwyczajen Charakterystyka form oddzialywan wycl~owawczych, stymulujqcych rozwoj dziecka oraz sprzetu i pomocy zabawowyclt wykorzystywanych do tego celu.

W IV kwartale 1 r.2. (z uwzglednieniem zmian comiesi~cznych) w zakresie: motoryki, sensomotoryki, procesow poznawczych, elnocji i uczuC, kontaktow spofecznych, procesow wolicjonalnych, sprawnosci i przyzwyczajen. Charakterystyka fonn oddzialywan wychowawczych stymdujqcych rozwoj dziecka oraz sprzqtu i pomocy wykorzystywanych do tego celu.

1. Okreslic sposoby uaktywniania dziecka w zakresie poszczegolnych sfer rozwojowych.

2. Uaktywnic dziecko w zakresie sfer rozwojowych w I1 kwartale 1 r.2. 3. UaktywniC dziecko w 111 kwartale 1 r.z. 4. Uaktywnic dziecko w IV kwartale 1 r.z.

Temat 8: Zaspokajanie potrzeb psycho-spotecznych dziecka w 1 r.2.

Potrzeby psychospoleczne dziecka w poszczegolnych kwartdach 1 r.z. (bezpieczenstwa, kontaktu spoleca~ego, wiqzi emocjonalnej, akceptacji i aprobaty, aktywnoici poznawczej, samodzielnosci i osiqgniqC). Charakterystyka sposobow ich zaspokajania.

Okreilic sposoby zaspokajania potrzeb dziecka.

Temat 9: TrudnoSci wychowawcze w 1 r.i.

Znaczenie pojqcia trudnoici wychowawcze. Charakterystyka pienvszych fonn zaburzen w zachowaniu dziecka. Analiza przyczyn pienvszych trudnosci wychowawczych. Przyklady oddzialywari profilaktycznycll i terapeutycznych.

1. Przeanalizowac przyczyny trudnoSci wychowawczych (pod kierunkie~n nauczyciela) i ustali6 oddzialywania terapeutyczne.

2.PrzeprowadziC oddzialywania wychowawcze o charakterze terapeutycznyn w odniesieniu do wybranych dzieci.

Temat 10: Zasady i metody postepowania wychowawczego w 1 r.i.

Charakterystyka zasad i inetod pracy wychowawczej realizowanych w 1 r.z zasady bezpieczenstwa, dobrego kontaktu i akceptacji, indywidualizacji, konkretu, aktywizacji i konsekwentnego postepowania.

ZastosowaC okreslone rnetody pracy wychowawczej w bezpoirednim kontakcie zabawowym z dzieckiem.

Temat 11: Zasady organizacji pracy w grupie w 1 r.i.

Charakterystyka podstawowych zasad organizacji pracy w grnpie w I r.z.

1. Omowic poszczegolne elernenty organizacji pracy w grupie 1 r.z 2. ZorganizowaC pracq w gn~pie I r.z.

Temat 12: Rozwbj psychomotoryczny dziecka w 2 r.i. w zakresie wsqstkich sfer ronvojowych

Rozwoj ogolnej sprawnoici ruchowej dziecka w pienvszyln i drugim pokoczu 2 r.2.. Osimiecia dziecka w zalcresie ogolnej sprawnoici ruchowej dotyczqcej: postaw, zmian postaw, lokomocji. Sposoby stylnulowania ogolnej sprawnoici ruchowej dziecka w fonnie Cwiczen i zabaw ruchowych, ronvijajqcych poszczegolne elementy sprawnoici. Charakterystyka poinocy wykorzystywanych w zajqciach ruchowych. Sposoby zapewnienia dziecku bezpieczenstwa podczas przeprowadzania zajqC ruchowych. Sposoby opracowywania konspektu zajeC ruchowych.

Rozwoj sprawnoici rnanualnej dziecka w pienvszym i dnlgim polroczu 2 r.z.. Charakterystyka osiqgniqC ronvojowych dziecka w zakresie sprawnoici manualnej, ksztaltowanie precyzji chwytow, koordynacji wzrokowo-ruchowej, koordynacja ruchow r&, ruchow okr@nycl~. Charakterystyka roinych funkcji opanowywanych przez dziecko w kontakcie z przedmiotem, np. funkcji otworu, umieszczania, dopasowywania. Szczegolna rola zabaw manipulacyjnych, konstrukcyjnych, tworczych, nailadowczo-te~natycznych oraz czynnosci Qcia codziennego w doskonaleniu sprawnoici ~nanualnej dziecka w 2 r.2.. Sposoby opracowywania konspektu zajqc, np. ~nanipulacyjnych i konstrykcyjnych.

Rozwoj procesow poznawczych dziecka w pienvszym i dn~girn poh-oczu 2 r.2.. Charakterystyka osiqgniqC rozwojowych dziecka w zakresie wszystkich procedw poznawczych: wraien, spostrzezen, pamiqci, wyobraien, mowy, myilenia i uwagi. Rozmaite sposoby oddzialywh wychowawczych rozwijajqcych ww. procesy pomawcze, ze szczegolnym uwzglqdnieniem zabaw dydaktycznych i innych oraz rozlnaitych sytuacji iycia codziennego. Przyklady opracowywania konspektow zajqe dydaktycznych.

Rozwoj kontaktow spdecznych dziecka w pienvszym i dnlgim poh-ocn~ 2 r.2. Charakterystyczne cechy rozwoju kontaktow spolecznych dziecka z doroslymi, przedmiotern i rowieinikiem. Charakterystyka oddzialywari wychowawczych zapewniajqcych wanmki ksztaltowania pozytywnycl~ kontaktow spdecznych w rarnach ww. relacji i utnoiliwiajqcych rozwiqzywanie zaistnialych konfliktow llib ingerencji w przypadkii niewfaiciwego poshigwania siq przedrniotem.

Rozwoj ernocji i ucn~c dziecka w pienvszym i dnigim polroczu 2 r.z.. Charakterystyka reakcji emocjonalnych dziecka. Oddzialywania wychowawcze: podtrzymujqce pozytywny stan emocjonalny dziecka, wywolnljqce pozytywny stan emocjonalny oraz wyprowadzajqce dziecko ze zlego nastroju. Najczqiciej spotykane przyczyny przeiywania przez dziecko negatywnych stanow emocjonalnych. Sposoby ksztaltowania pozytywnych uczoC dziecka. Sytuacje sprzyjajqce rozwijaniu siq uczuc negatywnych.

Rozwoj sfery wolicjonalnej w pienvszym i dnlgim poh-oczy 2 r.2. Uwidaczniajqce siq cecl~y woli dziecka: pozytywne (inicjatywa, samodzielnoSC), negatywne (upor, nepotyzm). Sposoby oddzialywari wycl~owawczych ksztaltujqcych pozytywne cechy wolicjonalne dziecka.

Rozw6j sprawnoici, nawykow i przyzwyczajen dziecka w pienvszym i drugiln poh-oczu 2 r.2. Znaczenie pojqc: sprawnoSC, nawyk i przyzwyczajenie. Rodzaje nawykow i etapy ich ksztaltowania. Zakres pracy z dzieckie~n w dziedzinie ksztaltowania nawykow higienicznych, porzqdkowych i grzecznoiciowych w zaleboici od mozliwoici rozwojowych dziecka.

1. UaktywniC dziecko w rozny sposob w zakresie poszczegolnych procesow poznawczych.

2. ZanalizowaC poziom rozwoju kolejnych procesow poznawczych i oceniC je na podstawie norm rozwojowych.

3. UaktywniC dziecko w ro2ay sposob w sferze rucl~owej z jednoczesnym przestrzeganiem zasad bezpieczenstwa.

4. ZanalizowaC umiejqtnoici dziecka w zakresie ogolnej sprawnoici ruchowej i porownaC je z nonnani rozwojowymi.

5. Przesledzic osiqgniqcia rozwojowe dziecka w pierwszyln i drugim poh-oczu 2 r.z. w zakresie sprawnosci manualnej podczas zabaw manipulacyjnych, konstrukcyjnych, twbczych, naSladowczo-tematycznych oraz w sytuacjach zwiqzanych z iyciein codziennym dziecka w zlobku.

6. Uaktywnic w roiny sposob dziecko w sferze inanualnej. 7. Zanalizowac tuniejqtnosci wybranych dzieci w zakresie sprawnosci manualnej

i porownac je z nonnaini ronvojowymi. 8. NawiqzaC pozytywny kontakt z dziedini. 9. RozwiqzaC dorainie konflikty wystqpujqce miqdzy dziedmi. 10.IngerowaC w przypadku niewlaiciwego obchodzenia siq dziecka

z przedmiotem, podac prawidtowy wzor wykorzystania przedmiotu. I 1 .ProwadziC samodzielnie zajecia z dziekmi, ze zwroceniem uwagi na

podtrzyrnywanie dobrego nastroju dziecka oraz wykorzystak roine sytuacje do rozwijania pozytywnych uczuC dziecka.

12.UstaliC i podjqk adekwatne do sytuacji oddzialywania wychowawcze. 13 .PrzeprowadziC samodzielnie zajecia z dziecrni w pierwszyin i drugim

poh-oczu 2 r.z., z poszanowaniem woli dziecka przez respektowanie jego pozytywnych zainteresowari i inicjatywy.

14.SporzqhC plan pracy nad dowolnie wybranyrn nawykiein (u okreilonego dziecka), z uwzglqdnieniein rozpoznania aktualnego etapu opanowania danego nawyku i zaplanowac oddzialywania wychowawcze na dalszych etapach ksztdtowania nawyku.

Temat 13: Rok6j aktywnoici zabawowej dziecka w 2 r.i.

Poszczegolne rodzaje zabaw przeprowadzanych z dziekini w pienvszym i drugicn pohoczu 2 r.z. Zabawy: nichowe, inanipulacyjne, konstrukcyjne, nailadowczo-tematyczne, dydaktyczne i tworcze, z uwzglqdnieniem ~noiliwoSci ronvojowych dziecka.

I . Zorganizowac i przeprowadzic zabawy z dzieC~ni w pierwszyln i drugin pohoczu 2 r.2.

2. OceniC wniejqtnoici wybranych dzieci na podstawie nonn rozwojowych.

Temat 14:Zaspokajanie potrzeb psycho-spolecmych dziecka w 2 r.2.

Sposoby zaspokajania potrzeb psycl~ospolecmych dziecka w pierwszym i drugim pohoczu 2 r.i.

Potrzeby: bezpieczenstwa, kontaktu spolecznego, wiezi emocjonalnej, akceptacji i aprobaty, aktywnoici poznawczej, samodzielnoici i osiqgniqc.

Okreilic i zastosowac sposoby zaspokajania potrzeb psychospolecznych dziecka: bezpieczeristwa, kontaktu spolecznego, wiqzi emocjonalnej, akceptacji i aprobaty, aktywl~osci poznawczej, sanodzielnoici i os i~l iqC, z wykorzystaniem romaitych form zabawowych oraz sytuacji wynikajqcych z trybu iycia zlobkowego.

Temat 15: Ksztaltowanie sir roinic indywiduainych mipdzy dzieCmi w 2 r.2.

Znaczenie pojqcia roinice indywidualne. Charakterystyka r o h c indywidualnych miqdzy dzieelni w 2 r.2. w zakresie: wlaSciwoici fizycznych, telnpa i rytmu rozwoju, wlaiciwoici ukladu nenvowego, pozio~nu rozwoju procesow poznawczych, charakterystycznycl~ cech iycia emocjonalnego i mzuciowego, aktywnoici wlasnej, charakten~ kontaktow spolecznych z otoczeniem.

Zanalizowac inaterial uzyskany podczas obsenvacji oraz ustali6 adekwatne oddzialywanie wychowawcze, z uwzglqdnieniem cech indywidualnych zaobsenvowanych u poszczegolnycl~ dzieci.

Temat 16: Trlidnoici wychowawcze w 2 r.2.

Pojqcie trudnoici wycl~owawcze. Charakterystyka rodzajow trudnoici wychowawczycl~ wystqpujqcych w 2 r.i.: niezrownowaie~~ie einocjonalne, nadmierna pobudliwoid psychonlchowa, obniienie aktywnoici psychoruchowej, agresja, upor, zl-e nawyki, nierownomiemy rozwoj dziecka w ramach poszczegolnycl~ sfer rozwojowych, nenvowoic dzieciqca, objawy nenvicowe. Charakterystyka najczqiciej spotykanych przyczyn trudnoici wychowawczych wystqpujqcycl~ w 2 r.2. Przyklady oddzialywasi wychowawczycl~ stosowanych wobec konkretnych rodzajow tnidnoici.

1 . Przeprowadzic indywidualnie zajecia zabawowe z dzieCmi sprawiajqcyni okreilone trudnoici wychowawcze.

2. DokonaC analizy zachowari proble~nowych, z uwzglqdnienieln towarzyszqcego im kontekstu sytuacyjnego oraz proby okreilenia przyczyn trudnoici wycl~owawczycl~.

3. ZapIanowaC formy pracy wychowawczej z dziecmi.

Ternat 17: Zasady i metody postepowania wychowawczego w grupie 2 r.i.

Zasady i metody pracy wychowawczej realizowanej w gn~pie dzieci dwuletnich (zasady: bezpieczenstwa, dobrego kontaktu i akceptacji, aktywizacji, konsekwentnego postqpowania, indywidualizacji) na przykladzie sytuacji zabawowych i wynikajqcych z %cia codziennego.

1. Przeprowadzic rowe zabawy z dziekmi w 2 r.2. i uczestniczyc z nimi w sytuacjach wynikajqcych z trybu zycia zlobkowego.

2. Zastosowak w pracy wychowawczej zasady: bezpieczeristwa, dobrego kontaktu, akceptacji, aktywizacji, konsekwentnego postqpowania i indywidualizacji.

Temat 18: Zasady organizacji pracy w grupie 2 r.i.

Charakterystyka podstawowych zasad organizacji pracy w grupie 2 r.2.

Temat 19: Adaptacja dziecka do iycia w ilobku

Definicja adaptacji, rodzaje adaptacji, objawy zlej adaptacji, warunki prawidlowego przebiegu adaptacji, etapy adaptacji.

1. Dokonac doboru dzieci (w dowolnych grupach rozwojowych), ktorych zacl~owanie zdradza symptom dej adaptacji do *cia zlobkowego.

2. OkreSliC akbalny pozio~n adaptacji, na ktorym znajdujq siq dzieci. 3. OpracowaC indywidualne plany adaptacyjno-wycl~owawcze. 4. PrzeprowadziC zajecia z wybranymi dziekmi, ze szczegolnym zwroceniem

uwagi na pomoc w przystosowaniu sie dziecka do warunkow zlobkowych, zgodnie z wytycznymi planu adaptacyjno-wychowawczego.

5. ZanalizowaC zaplanowane oddzialywania wycliowawcze, uwidaczniajqce siq w zachowaniu dzieci.

Temat 20: Rozwbj psychomotoryczny dziecka w 3 r.2. w zakresie wszystkich sfer rozwojowych

Rozwoj ogolnej sprawnoici motorycznej dziecka w 3 r.2. Charakterystyka osiqgniec rozwojowych dziecka w pienvszym i drugiln pokoczu 3 r.z. w zakresie ogolnej sprawnoici motorycznej. Rodzaje Cwiczen i zabaw n~cl~owych przeznaczonych dla dzieci oraz sposobow wykorzystania sprzqtu przeznaczonego do realizacji zajqc ruchowych. Sposoby zapewnienia dziecku bezpieczeristwa podczas prowadzenia zajqC ruchowyc11. Rola zajec n~cl~owycl~ w ogolnym rozwoju motorycznym dziecka. Opracowanie przez sluchaczy konspektu zajqk n~chowych na podstawie przedstawionego wzonl dla pienvszego i dnlgiego poh-ocza 3 r.2.

Rozwoj sprawnoici manualnej dziecka w 3 r.2. Osislgniecia dziecka w pienvszym i drugim polroczu 3 r.z. w zakresie sprawnoici manualnej. Rodzaje zabaw i sytuacji wynikajqcych z @cia codziennego dziecka w zlobku pod kqtem doskonalenia sprawnoici manualnej dziecka. Wzor konspektu zajqC, ktorych cele~n jest doskonalenie sprawnoici manualnej dziecka. Opracowanie konspekh~ zajqC, uwzglqclmajqcych zabawy manipulacyjne i konstrukcyjne oraz tworcze (do wybori~) dla pienvszego i dn~giego pohocza w 3 r.z. Zaplanowanie zajqC rozwijajqcych sprawnoic manualnq dziecka.

Rozwoj procesow poznawczych dziecka w 3 r.z. Charakterystyka pozioinu rozwoju poszczegblnych procesow poznawczych w pienvszym i drugim polroczu 3 r.2. Pomoce dydaktyczne i rozrnaite sytuacje zabawowe, jak rowniez przyklady codziennych sytuacji iyciowych wynikajqcych z pobytu dziecka w ilobku stymulujqcych rozwoj procesow poznawczych. Opracowanie przez slucl~aczki

Rozwoj kontaktow spolecznych dziecka w 3 r.z. Charakterystyczne cechy rozwoju kontaktow spol-ecznych dziecka w pienvszym i drugim pohoczu 3 r.i., ze zwroceniem szczegolnej uwagi na rozwoj kontaktow rowieiniczycl~. Sposoby oddzialywah wychowawczych ksztaltujqcych pozytywne kontakty spoleczne dziecka jak i przeciwdzialajqcych powstawaniu sytuacji konfliktowych. konspektow zajqc. Zaproponowanie wlasnych sposobow uaktywniania dziecka.

Rozwoj pozytywnych uczuC i emocji dziecka w 3 r.z. Znaczenie pojqc: emocje i uczucia. Charakterystyczlle cechy przeiyk emocjonalnych dziecka w pienvszyln i drugim polroczu 3 r.z. Charakterystyka sytuacji wywolujqcych pozytywne 'i negatywne przeiycia emocjonalne dziecka. Znaczenie rozwoju uczuC dziecka. Sposoby ksztahowania uczuC pozytywnych i uczuC negatywnych. Rola sfery emocjonalno-ucntciowej dla prawidlowego rozwoju dziecka.

Rozwoj sfery wolicjonalnej dziecka w 3 r.2. Charakterystyka cech wolicjonalnych dziecka w pienvszym i drugim polroczu 3 r.z., ich pozytywnycl~ oraz negatywnych skutkow odzwierciedlajqcych siq w zachowaniu i dzialaniu dziecka. Oddzialywania wycl~owawcze stylnulujqce prawidlowy rozw6j woli dziecka.

Rozw6j nawykow, sprawnoici i przyzwyczajeri dziecka w 3 r.2. Podkreslenie waboici zagadnienia w rozwoju dziecka. Charakterystyka poziomu opanowanych nawykow higienicznych, porzqdkowych, ktltuualno- grzecznoiciowych w pierwszym i dri~gim polroczu 3 r.z. - doskonalenie wymienionych nawykow.

1. UaktywniC dzieci, z jednoczesnym realizowaniem konspektow zajqc doskonalqcych konkretna, sprawnoii: manualna, dziecka, zgodnie z jego mozliwoSciarni rozwojowymi.

2. OpracowaC plan indywidualnych zajqc wyrownawczych pod kierunkiem nauczyciela dla obu polroczy 3 r.2.

3. Uaktywn~c dzieci w zakresie motoryki ogolnej na podstawie konspektu zajqc n~chowych, uwzglqdniajqc cwiczenia w chodzeniu, we wspinaniu, w rzucie, ogolnoronvojowe oraz zabawy ruchowo-nailadowcze i umuzykalniajqce.

4. DokonaC oceny poziomu uuniejqtnosci dzieci w olnawianym okresie, zaplanowak, w zaleinosci od potrzeb, indywidualne zajqcia wyrownawcze.

5. Uaktywnic dzieci w zakresie poszczegolnych procesow poznawczycl~, z wykorzystaniem dostepnych pomocy dydaktycznych, sytuacji zabawowych oraz okolicznoici wynikajqcych z sytrtacji codziennego @cia zlobkowego.

6. Przeprowadzic zajecia z dziecmi w pienvszym i drugim polrocn~ 3 r.i., ze szczegolnym uwzglqdnienie~n oddziatyw& wychowawczych ksztahtjqcycl~ pozytywny phebieg kontaktow spolecznych, zwlaszcza miqdzy r6wieinikruni i rozwipijqcych ewentualne sytuacje konfliktowe.

7. PrzeprowadziC zajecia z dziecmi w pienvszym i drugim poh-ocnt 3 r.z., ze szczegolnym uwzglednieniem dbakoici o pozytywny stan elnocjonalny dzieci, ksztaltowac ich pozytywne odniesienia uczuciowe i przeciwdzialak negatywnym reakcjom.

8. Dokonq obsenvacji akt6w wolicjonalnych pozytywne i negatywne, wystepujqcych spontanicznie u dzieci w pienvszym i drugim poh-oczu 3 r.2.

9. Dokonak analizy aktow wolicjonalnych pod kqtem przyczyn i skutkow. 10.PrzeprowadziC zajecia z dzieckiem, ze szczeg6lnym zwroceniem uwagi na

podejmowanie prawidlowych oddzialywari wychowawczych ksztah~jqcych pozytywne cechy wolicjonah~e dziecka.

11 .PrzeprowadziC zajqcia z dzieemni, ze szczegolnym zwroceniem uwagi na okreilenie etapow opanowania poszczegolnych nawykow u wybranych dzieci i usprawnib poszczegolne czynnoici skladajqce siq na nawyk, w celu ich utrwalania.

12.0pracowak plany wychowawcze dotyczqce dalszej pracy nad doskonalenie~n okreilonych nawykow u wybranych dzleci, np. higienicznych, porzqdkowych, kulturalno-grzecznoSciowych.

Ternat 21: Charakterystyka aktywnoici zabawowej dziecka w 3 r.2.

Cel i przebieg poszczegolnych rodzajow zabaw realizowanych w pierwszym i drugim poh-oczu 3 r.i. oraz pomocy wykorzystywanych do zabaw nichowych, manipulacyjnych, konstrukcyjnycl~, tworczycll, ternatycznycl~ i dydaktycznych. Charakterystyka osiqgniqc rozwojowych dzieci w zakresie ww. zabaw. Rola aktywnoici zabawowej dzieci 3-letnich w ich rozwoju psycliomotorycznym. Konspekty dowolnych zabaw ruchowych, manipulacyjnych, konstnlkcyjnych, tworczych, telnatycznych i dydaktycmych.

I . Zaktywizowac dzieci w zakresie zabaw nichowych, manipulacyjnych, konstrukcyjnych, tworczych, tematycznych i dydaktycznych, z uwzglqdnieniern nonn rozwojowych i moiliwoici indywidualnycl~ dzieci.

2. Przygotowac i zorganizowak ww. zabawy. 3. DoskonaliC ~uniejqtnosci dzieci njawniane podczas realizacji rodzajow zabaw

i zaplanowak zajqcia wyrownawcze.

Temat 22: Zaspokajanie potrzeb psychospolecznych dziecka w 3 r.2.

Sposoby zaspokajania potrzeb psychospolecznych dziecka w 3 r.i. Znaczenie zaspokajania potrzeb psychospolecznych dziecka w jego prawidlowym rozwoju.

1. Przeprowadzik zajecia z dziecmi w 3 r.z., z uwzglednienie~n roanaitych fonn zabawowych i sytuacji wynikajqcych z trybu @cia ilobkowego, ze zwroceniem uwagi na Swiadolne zaspokajanie wszystkich potrzeb dziecka, wynikajqcych z okreilonej sytuacji, jak: bezpieczenshva, kontaktu spolecznego, wiqzi elnocjonalnej, akceptacji i aprobaty, aktywnoici poznawczej, samodzielnoici i osirlgniqC.

2. ZanalizowaC sposoby zaspokajania poszczegolnych potrzeb psycl~ospo~ecznych dziecka w 3 r.z.

Temat 23: Ksztaltowanie siq cech osobowoSci dziecka w 3 r.i.

Definicja osobowoSci. Cechy osobowoici. Ceclly osobowoSci ujawniajqce siq w zachowaniu dzieci w 3 r.z., z uwzglednienieln okreilonych czynnikow i sytuacji, majqcych wplyw na ksztaltowanie s i ~ tych cech.

1. Przeprowadzic zajqcia z dziecmi w 3 r.z. w rozrnaitych sytuacjach zabawowych i czynnoiciach iycia codziennego, ze szczegolnym zwroceniem uwagi na wyroaliajqce siq cechy osobowosci dziecka i dobor prawidlowych oddzialywari wychowawczych, rozwijajqcych cechy pozytywne i minimalizujqcych cechy negatywne.

2. ZanalizowaC ujawnione cechy, z uwzglqdnieniem kontekstu sytuacyjnego.


Charakterystyka rodzajow trudnoici wychowawczych wystqpujqcych w 3 r.i. (nadpobudliwoic psychon~chowa, zahamowanie aktywnoici, upor, agresja, konfliktowoiC lub dystans w zakresie kontaktow spolecznych, niedobory w zakresie o s i ~ i q k rozwojowych dziecka, ~liecierpliwoic, nenvowoic, objawy nenvicowe itp.) Najczqstsze przyczyny tnldnoici wychowawczych wystqpujqcych w 3 r.z. Przykliady oddzialywari wychowawczycl~ stosowanycl~ wobec okreilonych rodzajow !n~dnoici.

1. Przeprowadzik zajqcia z dzieCmi w 3 r.z. sprawiajqcyni trudnosci wychowawcze, z jednoczesnym zastosowaniem prawidliowych oddzialyw~ wychowawczych.

2. DokonaC analizy problemowych zachowah, z uwzglqdnieniem okolicznoici im towarzyszqcych (uzupelnienie wlasnych obsenvacji shchaczy informacjami z wywiadow uzyskanych od opiekunki i rodzicow). Proby malezienia przyczyn ujawnionych trudnoici wychowawczych - pod kierunkiem nat~czyciela.

Temat 25: Zasady i metody postqpowania wychowawczego w grupie 3 r.2.

Charakte~ystyka zasad i metod pracy wychowawczej realizowanych w 3 r.z. (zasada: bezpieczenstwa, dobrego kontaktu i akceptacji, indywidualizacji, konkretu, aktywizacji, konsekwentnego postqpowania), z uwzglqdnieniem przykiadow zabaw i sytuacji @cia codziennego.

Przeprowadzik zajqcia z dziekmi w 3 r.i. w ramach wszystkich sfer ronvojowych, ze szczegolnym zwroceniem uwagi na prawidlowe stosowanie

poszczegolnych zasad pracy wycl~owawczej I realizowanie ich za pomocq odpowiednich metod.

Temat 26: Zasady organizacji pracy w grupie 3 r.2.

Charakterystyka podstawowych zasad organizacji pracy w grupie 3 r.z.

Przeprowadzic zajqcia z dziecmi w 3 r.i., ze szczegolnym zwroceniem uwagi na prawidlowq organizacjq pracy w grupie dzieciqcej.

Temat 27: Zagadnienia z zakresu defektologii

Dziecko opoinione w rozwoju i dziecko z niedoronvojem umyslowym. Pojqcia: opohienie w rozwoju i niedorozwoj umyslowy (upoiledzenie rozwoju). Przyczyny niedorozwoju umyslowego. Charakterystyka stopni niedorozwoju umysl-owego (lekki, umiarkowany, znaczny, giqboki). Charakterystyka postaci niedorozwoju (idiotyan arnurotyczny, maloglowie, mongolizm, matolechvo, infantylizm, wodoglowie). Opieka nad dzieckie~n upoiledzonym.

Dziecko niewido~ne i niedowidzqce. Charakterystyka. Praca rehabilitacyjna z dziekmi niewidomymi.

Dziecko gh~clle i niedoslyszqce. Charakterystyka przyczyn ghtclloty. Fonny opieki nad dzieckiem ghtchym. Porownanie faz rozwoju mowy dziecka slyszqcego i nieslyszqcego.

Dziecko nenvowe i znenvicowane. Pojqcia: nenvowokc dzieciqca i nenvica dzieciqca. Charakterystyka przyczyn nenvowoici dzieciqcej. Postaci nenvowoici dzieciqcej (nadpobudliwoic psychomchowa, zahamowanie psycl~on~chowe, chwiejnoiC procesow nenvowych). Sposoby postqpowania profilaktycznego i leczniczego w przypadku nenvowoici dzieciqcej. Charakterystyka przyczyn powstawania objawow nenvicowych u dzieci. Sylnptomy zachowania nenvicowego. Sposoby postqpowania profilaktycznego i leczniczego, w przypadku wystqpienia objawow nenvicowych.

Dziecko autystyczne. Pojqcie autyzm i charakterystyka zachowania dziecka autystycznego. Przyczyny autyzmu. Praca z dzieckieln autystycznym.

Choroba sieroca. Termin choroba sieroca. Rodzaje zachowati dzieci z chorobq sierocq. Przyczyny choroby sierocej. Rola profilaktyki. Terapeutyczne oddziafywania wychowawcze.

Z~nqczenie i znuzenie dziecka. Pojqcie zmqczenia. Przyczyny, objawy i postqpowanie wychowawcze w przypadku zmqczenia. Wyjainienie pojqcia muzenie. Przyczyny, objawy i postqpowanie wychowawcze w przypadku wystqpienia muienia.

1, Przeprowadzic obserwacje z a c h o w ~ dzieci z roinymi stopniani i postaciami niedorozwoju.

2. Zanalizowac karty zdrowia wytypowanych dzieci - zapoznak sie z rozpoznaniem lekarsko-psychologicznym, przyczynami uiposledzenia iunyslowego i przebiegiem rozwoju psychoruchowego. PrzeprowadziC wywiady z terapeutq, nawiqzaC kontakt i przeprowadziC zabawy z dziekmi.

3. Przeprowadzic zajecia z dzieClni niewidomymi i niedowidzqcymi i zapoznaC siq ze specjalnymi metodami pracy na terenie.

4. Przeprowadzic zajqcia rozwijajqce rnowq i inyilenie dzieci gh~chych i niedostyszqcych w placowce specjalnej, pomac metody pracy.

5. WytypowaC w okreilonej grupie zlobkowej (np.111) dzieci, ktorycl~ zachowanie zawiera synptomy nenvowoSci lub nenvicy. UzyskaC dokladne informacje o dziecku od opiekunow na temat objawow ww. zacllowah i ich ewentualnych przyczyn.

6. PrzeprowadziC zajqcia z wybranymi dzieCmi, ze mroceniem uwagi na okolicznoici ujawniania siq symptomow zachowania nenvicowego i znerwicowanego oraz uwzglqdni6 odpowiednie oddzialywania wychowawcze.

7. ZanalizowaC sylnptomy ,,nerwowoSci" i ,,objawy nenvicowe" oraz okreilic sposoby postepowania wychowawczego z wybranyni dziecini.

8. PrzeprowadziC obsenvacje dziecka z cechani autyzmu. 9. PrzeprowadziC zajqcia na terenie domu dziecka z dzieCmi przejawiajqcymi

objawy choroby sierocej, zanalizowak przyczyny zachowai7 dzieci oraz podjqC terapeutyczne oddzialywania wychowawcze w bezpoirednim kontakcie z dzieckiem.

10.PrzeprowadziC zajecia z dzieCmi przejawiajqcymi objawy zrneczenia i znuienia.

Temat 28: Rozwcij psychomotoryczny dziecka w 4 r.i. w zakresie wszystkich sfer rozwojowych

Doskonalenie ogolnej sprawnoici motorycznej dziecka w 4 r.z. Cl~arakterystyka osiqgniqC rozwojowych dziecka w zakresie ogolnej sprawnoici motorycznej. Poszczegolne rodzaje Cwiczen z dzieCmi podczas zajec rucl~owycl~, Cwiczen oddechowych, rozgrzewajqcych, wanacniajqcych iniqinie konczyn dolnych i brzucha, mieinie grzbietu, miqSnie konczyn gornych, rozwijajqcych zmysl rownowagi, ksztaltujqcych hannoniq ruchow (rytmika). Znaczenie Cwiczen dla doskonalenia ogblnej sprawnoici rucl~owej dziecka. Warnnki zapewniajqce bezpieczenstwo dziecio~n podczas zajqC ruchowych.

Doskonalenie sprawnosci manualnej dziecka w 4 r.z. Charakterystyka osiwiqc rozwojowych w zakresie sprawnoici manualnej (ksztaltowanie ruchow precyzyjnycl~, koordyllacji rucl~ow rqk, koordynacji wzrokowo-ruchowej itp.). Analiza zabaw realizowanycl~ w 4 r.z. pod kqtem rozwijania sprawnosci manualnej (m.in. zabaw konsh~kcyjnych, tematycznych, plastycznych i in.).

Aktywizowanie rozwoju procesow pomawczych dziecka w 4 r.z. Charakterystyka poziomu romoju procesow pomawczycl~ w wybranych sytuacjach zabawowych i przyklady sytuacji z @cia codziennego, stymulujqce rozwoj procesow poznawczych dziecka.

Ksztaltowanie pozytywnych postaw spolecznych dziecka w 4 r.z. Cl~arakterystyka poszczegolnycl~ rodzajow kontaktow spotecznych dziecka z otoczeniem, z podkreileniem ich zroinicowania i cech specyficznych. Zwrocenie szczegolnej uwagi na romoj kontaktow miedzy rowieinikarni.

Ksztaltowanie @cia emocjonalno-uczuciowego dziecka w 4 r.z. Charakterystyka pozytywnycl~ i negatywnych cech emocji i uczuc dziecka. Przyklady sytuacji wywohljqcych pozytywne emocje dziecka i ksztattujqcych jego pozytywne postawy uczuciowe.

Rozw6j sfery wolicjonalnej dziecka w 4 r.2. Analiza pozytywnycll i negatywnych zachowari siq woli dziecka. Oddzialywania wychowawcze sprzyjajqce ksztaltowaniu siq pozytywnych cech wolicjonalnych dziecka w 4 r.z. Znaczenie pozytywnych cecl~ wolicjonalnych w prawidlowym rozwoju dziecka.

Aktywizowanie samodzielnoSci dziecka w 4 r.2. i utrwalanie podstawowych nawykow, sprawnoici i przyzwyczajei~. Proces ksztaftowania samodzielnoici dziecka 4-letniego w aspekcie jego pracy. Charakteqstyka podstawowych rodzajow pracy dziecka przedszkolnego, ze szczegolnym uwzglqdnieniem mozliwosci dziecka 4-letniego w tym zakresie (praca zwiqzana z potrzebami i iycietn gnipy dzieciqcej, praca hodowlana zwiqzana z hodowlq roilin, zwierzqt, praca na rzecz innych - dyhry). Utrwalanie nawykow (higienicmych, porzqdkowych, kulturalno-grzecznoSciowych).

1. Zrealizowak samodzielnie zajqcia ruchowe z gupq dzieci 4-letnich, z jednoczesnym przestrzeganiem zasad bezpieczenstwa.

2. Zanalizowac indywidualne osiqgniqcia rozwojowe grupy dzieci 4-letnich w zakresie ogolnej sprawnosci ruchowej oraz porownac z normami rozwojowymi.

3. Zaktywizowac dzieci podczas zabaw: konshukcyjnych, tematycznych, plastycznych, ze szczegolnym uwzglqdnieniem doskonalenia sprawnoici manualnej w zakresie ruchow precyzyjnych, koordynacji ruchow rqk, koordynacji wzrokowo-ruchowej itp.

4. Ocenic osiqgniqcia dzieci 4-letnich (pod kierunkiem nauczyciela) na podstawie porownari umiejqtnoici grupy dzieci z normami rozwojowymi.

5 . OpracowaC propozycje zajqc rozwijajqcych sprawnosc manualnq dzieci. 6. Zaktywizowac dzieci w 4 rz. w zakresie poszczegolnych procesow

poznawczych (waken, spostrzezen, pamiqci, wyobraini, mowy, lnyilellia i uwagi), z wykorzystanieln rozrnaitych pomocy i sytuacji zabawowych oraz okolicznobi zwiqanych z zycieln codziennyln dziecka, wynikajqcych z trybu *cia w 20bku.

7. Ocenik poziom rozwoju poszczegolnych procesow poznawczych gnupy dzieci 4-letnich na podstawie nonn rozwojowych.

8. Zaplanowac zajecia styrnid~~jqce romoj procesow poznawczych dzieci. 9. PrzeprowadziC obsenvacjq spontanicznego przebiegu kontaktow dziecka

4-letniego z otoczeniem: z doroslym i z rowieinikiern. 10.0pracowac wnioski dotyczqce charakterystycznych cech tycl~ kontaktbw. 1 1 .PrzeprowadziC zajecia z dziekmi w 4 r.z., ze zwrocenie~n uwagi na

doskonalenie kontaktbw miqdzyrowieSniczych. 12.Przeprowadzic zajqcia z dzieclni w 4 r.i., z iuwzglqdnieniem oddzialywah

wychowawczych, zapewniajqcych dzieciom trwanie w pozytywnyln stanie emocjonalnym, wplywajqcych na poprawe nastroju dziecka, sprzyjajqcych ksztattowaniu pozytywnych przeiyc ucn~ciowycl~ dziecka.

13.Przeprowadzic zajecia z dzieCmi w 4 r.z., ze uwzglqd~ieniem odpowiednich oddzialywari wychowawczych ksztaltujqcych pozytywne cechy wolicjonalne dziecka.

14.PrzeprowadziC zajqcia z dziekrni 4-letnimi, ze zwr6ceniem szczegolnej i~wagi na kierowanie dzialaniami dziecka zwiqzanymi z: - samoobsfug~ - opiekq nad ,,kqcikiem przyrody", ,,dokarmianie ptaszkow" itp. - pracami porzqdkowymi, - pracami na rzecz drugich (pelnienie dy%wow).

15.UtrwaliC u dzieci nawyki higieniczne, porzqdkowe i kulturalno- grzecznoSciowe.

Temat 29: Formy aktywnoici zabawowej dziecka w 4 r.2.

Zabawy realizowane z dziekini w 4 r.2. (ruchowe, konstrukcyjne, tematyczne, dydaktyczne, plastyczne i umuzykalniajqce). Podkreilenie ich spec*. Wyjasnienie znaczenia zabaw w ogolnym ronvoju dziecka 4-letniego.

I . OpracowaC wlasne projekty pomocy zabawowych, wzbogacaj~cycl~ dzialanie dziecka.

2. Zaktywizowac dzieci 4-letnie w ranach poszczegolnych zabaw ruchowych, konstrukcyjnych, tematycznych, dydaktycznych, plastycznych i umuzykalniajqcych.

3. DoskonaliC ocenq umiejqtnoici dzieci, iiawnianq podczas realizacji poszczegolnych zajqc zabawowych.

4. Zaplanowac zajqcia wyrownawcze.

Temat 30: Zaspokajanie potrzeb psychospolecznych dziecka w 4 r.2.

Sposoby zaspokajania potrzeb psychospolecznych dziecka w 4 r.2. Znaczenie zaspokajania potrzeb psychospolecznych dziecka w jego prawidlowym rozwoju.

1. Przeprowadzit zajqcia z dziec~ni w 4 r.z., z jednoczesnyn zaspokajaniem wszystkich potrzeb dziecka, wynikajqcych z okreslonej sytuacji. Potrzeby: bezpieczenshva, kontaktu spolecmego, wiqzi emocjonalnej, akceptacji i aprobaty, aktywnosci poznawczej, samodzielnoici i osizgniqc.

2. Dokonac analizy sposobow zaspokajania potrzeb psychospo~ecznych dziecka 4-letniego pod kqtem icll skutecmoici.

Temat 31: Ksztaltowanie siq rbinic indywidualnych miqdzy dzieCmi w 4 r.2.

Zaznaczajqce siq ro-ice indywidualne w 4 r.z. w zakresie: wlaiciwoici ukiadu nenvowego, sprawnosci motorycznej ogblnej, sprawnoici manualnej, sfery poznawczej, sfery emocjonalnej, rozwoju spolecznego, rozwoju moralnego, samodzielnoSci.

1. PrzeprowadziC zajecia z gmpq dzieci 4-letnich obsenvowak robice indywidualne, zaznaczajqce siq miqdzy dziekmi w zakresie: wlaSciwoici ukfadu nerwowego, ogolnej sprawnoici motorycznej, sprawnoici manualnej, sfery poznawczej, sfery emocjonalnej, ronvoju spolecznego, rozwoju moralnego, samodzielnosci.

2. Dokonac analizy materiahi uzyskanego z bezposredniej obsenvacji dzieci i ustalic okreslone oddzialywania odnoszqce siq do wybranych cech indywidualnych dzieci.


Trudnosci wychowawcze wystqpujqce w 4 r.z., wynikajqce z: opoinien w zakresie rozwoju ruchowego, opohien rozwoju inowy i inyslenia slowno- pojqciowego, infantylizlnu emocjonalno-uczuciowego, reakcji lqkowycll, reakcji agresywnych, klamstw, nieirnialoici, nadpobudliwoSci psychoruchowej, zallanowania aktywnoSci. Przyczyny ujawniajqcych siq trudnoici wychowawczych. Ustalenie przykladow oddzialywah wychowawczych, przeciwdzia~ajqcych skutecznie wystqpowaniu okreSlonych fonn zachowan ,, trudnych".

1. Przprowadzic zajqcia z dzieC~ni sprawiajqcyni okreslone trudnoici wychowawcze, z jednoczesnyln zastosowanie~n oddzialywari wychowawczych.

2. Dokonac analizy problelnowych zachowari, z uwzglqdnieniem towarzyszqcego im kontekstu sytuacyjnego, znaleic przyczyny napotykanych trudnokci wychowawczych.

3. Uznpelnic wlasne obsenvacje infonnacjami z wywiadow ~ ~ ~ s k a n y c h na telnat wybranych dzieci od opiekunki lub rodzicow.

Temat 33: Organizacja oraz zasady i metody pracy wychowawczej w grupie 4 r.i.

Podstawowe elementy organizacji pracy i wyposaienia pienvszej grupy przedszkolnej. Program zajqC pienvszej gnlpy przedszkolnej uwzglqdniajqcy: wycl~owanie zdrowotne, spoleczno-inoralne, tunyslowe, estetycme. Charakterystyka form i metod obowiqzujqcych w pracy z dziekmi 4-letnimi.

1. Uczestniczyc w zajqciach pienvszej gmpy przedszkolnej na terenie przedszkola: - zapoznac siq z organizacjq pracy, - zapoznana siq z wyposaieniem grupy pienvszej, - zapoznana siq ze sposobem planowania pracy dydaktycno-wychowawczej, z uwzglednieniem wychowania zdrowotnego, spoleczno-inoralnego, umyslowego i estetycnego.

2. PorownaC pracq z dzieckiein 4-letnim z inetodami stosowanymi wobec dzieci 3-letnich.


Godziny te naleiy przeznaczyc na telnaty nie objqte prograrne~n nauczania, a wynikajqce z rozwoju nauki.


Wychowanie dziecka obejmuje wiedzq niezbqdnq do zronunienia zrnian zachodzqcych w rozwoju i wychowaniu dziecka stanowiqcqpodstawq do ksztaltowania ulniejqtnoici opiekunki dzieciqcej, prowadzenia zajqC wychowawczych, stosowania roinorodnych, indywidualnych oddzialywah wychowawczych, zaspokajania potrzeb i stylnulowania rozwoju dzieci.

Zadaniem sfuchaczy jest opanowanie wiedzy z wychowania dziecka w zakresie niezbqdnym do dobrego wykonywania zawodu.

W wyniku realizacji tresci prog-arnowych shchacz powinien wykazywaC nastqpujqce postacvy:

systelnatycznoic w zdobywaniu wiedzy; zainteresowanie przedmiotem na~iczania niezbqdnyn do dobrego wykonywania zawodu. Naucmlie wychowania dziecka powinno korelowac z przedmiotani:

psycl~ologia, literatura dzieciqca, pielqgnowanie dziecka, wychowanie teclmiczne, wychowanie plastyczne, wychowanie muzyczne, zajqcia praktyczne i praktyka zawodowa.

Podczas realizacji poszczegolnych tematow naleiy wskazywaC na praktyczne maczenie wiedzy z wychowania dziecka w zawodzie opiekunki dzieciqcej.

TreSci nauczania obejmtjq charakterystykq rozwoju i wychowania dziecka, poczqwszy od pienvszego do czwartego roku iycia oraz zagadnienia z zakresu defektologii. Przed przystwieniem do realizacji program11 nauczania naticzyciel powinien zapoznac siq z opisem kwalifikacji absolwenta oraz przeprowadzik analizq treici naticzania.

W realizacji p r o m u nauczania naleiy preferowae takie metody, ktore zapewniajq: - przygotowanie shchacza do sanodzielnego i logicmego myilenia, - aktywny udziai w rozwiqzywaniu okreilonych zadari i problemow, - zastosowanie w praktyce zdobytej wiedzy, - opanowanie okrehlonych umiejqtnoici i nawykow.

Zaleca siq stosowanie roinorodnych Srodkow dydaktycznych, ktbrych zastosowanie wplywa aktywizujqco na sanodzielne myilenie, przyswajanie nowych informacji oraz ksztaltowanie poglqdow i przekonari.

Podstawowy~ni lnetodami na~iczania sq: wykfad konwersatoryjny oraz cwiczenie prowadzone z szerokim zastosowaniem irodkow dydaktycznych, jak: plansze, zestawy przeuoczy, filmy.

Bardzo wainym zadaniem w pracy nauczyciela jest ewaluacja, tj. sprawdzanie i ocenianie w zakresie wyodrebnionych celow ksztalcenia osiqgniec skchaczy.

Ocenianie powinno miec charakter jakoiciowy i bye przeprowadzane wedh~g uprzednio sprecyzowanych kryteriow i wymagari.

Ogolne kryteria oceny wiadomosci i umiejetnoici nabytych przez shlchacza powinny obejmowac nastepnjqce czynnoici:

zinterpretowac podstawowe lnetody psychologiczne; rozpoznac potrzeby psychospoleczne dziecka; okreilik sposoby zaspokajania potrzeb; scharakteryzowac okres prenatalny w rozwoju dziecka; zinterpretowac wfaSciwoSci rozwoju psychomotorycznego dziecka w okresie noworodkowym; okreslic mozliwoici rozwoju dziecka w poszczegolnych kwartalach roku @cia; scharakteryzowac rozwoj dziecka w poszczegolnych okresach rozwojowych; uaktywnic dziecko we wszystkich sferach rozwojowych; zastosowaC niezbedny sprzqt i pomoce uaktywniajqce dziecko; okreilic moiliwoici rozwojowe dziecka w okresach rozwojowych; okreilik rozwoj sprawnoici manualnej; okreiliC sprawnoiC motorycznq dotyczqcq pozycji, postawy, lokomocji; okreilic rozwoj procesow poznawczych dziecka; zinterpretowac charakter kontaktow spofecznych dziecka z doroslymi, i rowieinikiem; zinterpretowac specyfikq sfery wolicjonalnej; zinterpretowac psychomotoryczne osiqgniqcia dziecka; ocenic osiqgniecia rozwojowe dziecka; scharakteryzowaC etapy w rozwoju nawykow i przyzwyczajeri; olcreSliC czynnoici opiekunki dzieciqcej w rozwoju nawykow i przyzwyczajen dziecka; przygotowak konspekty do poszczegolnych rodzajow zabaw; okreSliC podstawowe czynnoici niezbqdne w prowadzeniu zabaw z dziecini; zaplanowac i zorganizowaC pracq z dzieckiem; wyjainiC znaczenie indywidualnej i grupowej pracy z dzieckiem; zaprojektowaC nowe fonny zabawowe; wyjainiC przyczyny zaburzen w zachowaniu siq dzieci; wskazak metody terapeutycznego oddzialywania wychowawczego; wyszczegolniC przyczyny powstawania defektow u dzieci;

wskazac metody oddzialywania w przypadku dziecka opoinionego w rozwoju i z niedoronvojem urnystowym; scharakteryzowac chorobq sierocq i okreiliC sposoby zapobiegania; okreslik urqdzenie i wyposaienie grup rozwojowych i ogodu pod kqtem przydatnoici w pracy wychowawczej. Wyiej wymienione krytena oceniania nauczyciel powinien konsekwentnie

stosowak i poinformowac o nich sluchaczy. Sprawdzanie osis\gniqc sluchaczy moina przeprowadzic w formie pisemnej,

ustnej oraz zadati praktycznych za pomocq - pytati problemowych i poleceli, - testow dydaktycmych o rotnej formie zadari, np. wielokrotnego wybon~,

z luka uzupehien, krotkiej odpowiedzi, - ukierunkowanej obsenvacji czylllloici sh~chaczy podczas wykonywania zadail

fonnulowanych przez nauczyciela. Wanmkiein prawidlowego sprawdzania i oceniania jest analiza treici

nauczania, ktorq naleiy przeprowadzic przed podjqciem procesu nauczania. Do prawidlowej realizacji progarnu nauczania niezbqdna jest dobrze

zorganizowana pracownia, wyposaiona w sprzqt audiowizualny, zestawy kaset magnetofonowych, przenoczy, plansz, fantow, albumow oraz dobre ~uzqdzenie i wyposaienie w irodki dydaktycme, sprzqt i zabawki placowki opiekunczo- wychowawczej .

Nauczyciel powinien dysponowac podrqcznq bibliotekq na potrzeby wkasne i shchaczy, zaopatrzona, w literature naukowa, i popularnonaukowq oraz czasopisma wychowawcze.

Tematy 1 - 7

Pienvsze dwa rozdzialy przewidziane do realizacji w semestrze 1 obejmuja, wylqcznie treici teoretyczne. Zakres materiak teoretycznego daje sluchaczoin ogolnq orientacjq w wielu podstawowych zagadnieniach zwi~anych z romojem i wychowaniem, ktorych znajomoSC wykorzystywana bedzie w zajqciach teoretycznych i praktycznych w nastqpnych sernestrach.

Szczegolnq uwagq naleiy zwrociC na telnat dotyczqcy ronvoju fizycznego i psychomotorycznego dziecka w okresie pl-odowym.

Problem rozwoju dziecka w okresie plodowym dotyczy tylko kluczowycl~ zagadnien: tempa i jakoici zmian zachodzqcych zarowno w rozwoju fizycznym, jak i psychorucl~owym plodu, icll znaczenia dla dalszego rozwoju dziecka, odpowiedzialnoici za poczqcie i przebieg ciaiy, spoczywajqcej na rodzicach.

Tematy 8 - 18

Program realizowany jest w ranacll zajqC prowadzonych w zlobkach szkoleniowych. Duia liczba godzin przeznaczonych na teoriq sprzyja dokladneinu oinowieniu poszczegolnych tematow, a treSC Cwiczen obejinuje najwahiejsze problemy, ktorych zrozumienie i przyswojenie wymaga pokazu i osobistego kontaktn z dzieckiem.

W semesbze I1 w dalszym ciqgw o~nawiane sq zagadnienia zwiqane z rozwojem i wychowaniem dziecka w pienvszym roku iycia oraz caloiC zagadnien rozwoju i wychowania dziecka w drugiin roku iycia. Na zajqciach w dobku, stosownie do tematow teoretycznych, realizowane sq kwiczenia.

Poza zagadnieniami zwiqanymi scisle z rozwojern psychomotorycznym dziecka realizowane sq tematy poszerzajqce zakres wiedzy o dziecku o zagadnienia wychowawcze i organizacyjne. Podczas oinawiania rozwoju i oddzialyvari wychowawczycll w pienvszyln roku @cia, sk~rteczniejsze wydaje siq ujqcie tematow kwartalnie, z t~wzglqdnieniem poszczegolnych mniesiqcy w ramach wszystkich sfer rozwojowycl~. W ten sposob szybko zachodzqce przemiany w rozwoju psycl~omotorycznym dajq siq latwo uchwycic, a ich ro~orodnosc bardziej uirwalic (zarowno na zajqciach teoretycznycl~, jak i Cwiczeniach).

Rozwoj psychomotoryczny dziecka w dn~gim roku @cia olnawiany jest (i realizowany na cwiczeniach) w sposob teinatyczny (zagadnieniowy), na podstawie poszczegoInych sfer rozwojowycl~. Wydaje siq to lepszyn rozwiqzmiem niz zasada stosowana przy oinawianiu pienvszego roku iycia, poniewai zlniany rozwojowe zachodzq nieco wolniej, a ~k l ad sferowy pozwala na dokladniejsze przeiledzenie rozwoju osi@qC w zakresie kaidej sfery z osobna. Podczas realizacji tematow na teorii i Cwiczeniach w ilobku, naleiy uwzglqdniak kwartalne zmiany rozwojowe.

W realizacji programu naleiy zachowac Scisiq korelacjq iniqdzy lekcjiilni teoretycznyni a Cwiczeniami, kaidemu zagadnieniu teoretycznemu powinien odpowiadac temat Cwiczeli.

W podziale treici nauczania podano orientacyjnq liczbq godzin na realizacjq poszczegolnych teinatow. Nauczyciel moie dokonac zmian w podziale, zgodnie ze swoim punktem widzenia odnoszqcym siq do waknoici zagadnienia i moiliwosci jego realizacji.

Na cwiczeniach uwzglqdniony jest przede wszystkim pokaz okreilonych fonn zachowania siq dziecka, ale konieczne sq tez proby wlqczenia sluchaczy do czynnego wspofuczestnictwa w formach uaktywniajqcych dzieci. Sam pokaz i szczego1-owy nawet zapis faktow nie wystarczy.

W tym miejscu warto tei podkreiliC koniecznoi6 polozenia nacisku na kontakt sh~chaczy z dzieCmi i czerpanie z tego kontaktu (pod kienmkiein nauczyciela) doiwiadczenia obcowania z dzieckiem.

Ka%da lekcja teorii powima dostarczyc sh~chaczom wiedze na temat okreilonych moiliwoici rozwojowych dziecka w danej sferze rozwojowej, rozpatrywanych w icislym powiqzaniu z prawidlowylni oddzialywaniami wychowawczymi. Od nich to zaleiy bowiem wiaiciwe wykorzystanie ~nozliwoici dziecka lub wyrownanie niedoborow, na temat ktorych sh~chacze rowniei uzyskujq informacje.

~ w i a d o ~ n o i ~ roli aktywnego, pozytywnego kontaktu z dzieckiem, jak rowniei koniecznosc zadbania o odpowiednie pornieszczenia i ich wyposaienie Cprzyrzqdy i pomoce zabawowe), majomoic zasad organizacji pracy w gn~pie dzieciqcej drugiego roku @cia i zasad pracy wychowawczej, jak i znajomoiC wielu innych zagadnien pozostajqcych w scislym zwiqiku z prawidfowym rozwojem i wychowanie dziecka shchacze powinni wynieic zarowno z lekcji teoretycznych, jak i Cwiczen.

Z uwagi na specyfikq zachowania dziecka 2-letniego, o nieustabilizowanych przeiyciach emocjonalnych, o tendencjach do czestych i skrajnych zmian nastroju i z trudnoiciarni w zakresie nawiitzywania kontaktow z niemanymi osobami, moina rozpoczynac realizacje ternatow zwiqzanych z dmgim rokiem irycia w nastqpujqcej kolejnoici: rozwoj kontaktow spdecznych, rozwoj emocji i ucmC, rozwoj sprawnoici manualnej, rozwoj ogolnej sprawnoici mchowej. Taki uklad ulatwilby dziecku przyzwyczajenie siq do sfuchaczy, rozpoczynajqcych zajqcia w tej grupie wiekowej.

Tematy 19 - 26

Glownym tematem przewidzianyrn do realizacji w 111 semestrze jest Rozwoj i wychowanie dziecka w trzecim roku @cia. Na poczqtku semestru przewiduje siq realizacjq tematu 5. Poczqtek wrzeinia sprzyja nasilaniu siq negatywnych zachowari dzieciqcych zwiqzanych z powrotem z wakacji, a co za tym idzie z &sq nieobecnoiciq w ifobku. Niekthre dzieci prze@waja, bardzo naglq zmianq warunkow, a rozstanie z matkq oddzialowuje destrukcyjnie na caloksztalt pobytu dziecka w 2obku. Niektore dzieci przychodzq do klobka po raz pierwszy i fakt ten moze u wielu powodowaC wstrzqs. Wydaje siq wiqc wfaiciwe podjqcie w tym momencie realizacji tematu dotycqcego adaptacji, poniewai sfuchacze sa, bardziej zaawansowani w problematyce, co niewqtpliwie poszerzy ich doiwiadczenie, a dopo~noze jednoczeinie dzieciom w aklimatyzacji do nowych warunkow.

Na realizacjq tematu 6 przenaczono 40 godzin na teorie i SO godzin na cwiczenia w zlobku. W ramach godzin teoretycznych mogq by6 realizowane lekcje poiwiqcone na Cwiczenia jakieji poiqdanej umiejqtnoici lub zajqcia wymagajqce od sluchaczy wiqkszej samodzielnobi. Wszystko to musi siq jednak wiwC z aktualnym tematem teoretycznym.

0 ile w selnestrze 11 shchacze na cwiczeniach w 2obku sq przede wszystkim obserwatorami i probujq nasladowak sposoby uaktywniania dziecka zademonstrowane przez nauczyciela, o tyie w 111 semestrze, poza uczestniczeniem w demonstracji, shchacze zaczynajq bardziej wchodzik w bezpoiredni kontakt z dzieckiem pod kienlnkiem nauczyciela. Powinni rowniez obejmowak swojq opiekq grupq 3 - 4 dzieci, jednoczeinie utrzymujqc jednak z nimi kontakt indywidualny. Ten fakt urnoiliwia shlchaczom przyzwyczajenie siq do samodzielnej pracy z dzieCmi.

Indywidualna praca shchaczy z grupkani dzieci staje siq dla nich rowniez doswiadczeniem w zakresie bezkolizyjnego prowadzenia zajqc i wspddziafania oraz wspblkoordynowania zaj@ z innymi opiekunami.

Shchacze w I11 semestrze, w pracy z dzieckiem 3-letnim powinni wykazywak siq wiqkszq sanodzielnoiciq i inwencjq tworczq w przygotowywaniu nowych pomocy zabawowych, w poszukiwaniu publikacji i poglqbianiu wiedzy na temat omawianych zagadnien i podejmowaniu dyskusji na tematy wiqqce siq z wychowaniem dziecka.

Tematy 27 - 33

W sernestrze IV realizowane sq tematy: 7 i 8. Zasadniczo przygotowuje siq absolwentow do pracy wychowawczej z dzieckiem zdrowym, niemniej jednak dla pnedstawienia catoici zagadnien dzieciqcych konieczne jest omowienie defektologii. W stosunku do programu poprzedniego (studium jednoroczne) znacznie zwiqkszono liczbq godzin na realizacjq tych zagadnieri, ze wzglqdu na: zwiqkszajqcq siq liczbq dzieci z roaymi defektami rozwojowymi, przyjmowanie do zlobka dzieci z niewielkim defektami rozwojowymi oraz przebywanie dzieci z roinego rodzaju defektami rozwojowymi w pahstwowych domach malych dzieci, w ktorych pracujq opiekunki dzieciqce. Zajqcia teoretjczne z defektologii powinny by6 zwiapne z przeprowadzan~em Cwiczen w placbwkach specjalistycznych. Shchacze powinni poznak placowki dla dzieci niepelnosprawnychrn, formy pracy rehabilitacyjnej.

Absolwenci szkdy mogq pracowak w roaych placowkach specjalistycznych, po dodatkowym uko~iczeniu kursow doskonalqcych lub studiow z zakresu pedagogh specjalnej.

W zwiqzlcu z tym, i e w dobkach pnebywajq rowniez dzieci w czwartym roku iycia, zagadnienia rozwoju i wychowania dziecka w tym wieku wprowadzono do programu. Wymaga ono szerokiego ombwienia, poniewai daje mozliwoSC porownania osim.qC rozwojowych dziecka z osiwiqciami lat ubiegkych, co sprzyja powtbneniu zagadnien zwiapnych z rozwojem i wychowaniem dziecka.

Moiliwoic uczestnictwa w zajqciach najrnlodszej grupy przedszkolnej (4 - 5 letniej na terenie przedszkola) pozwala zapoznak siq z wyposaieniem sal w p y 4-latkow, z programem zajqk,

lnetodiuni pracy i zakresem aktywnoici zabawowej dzieci, jak rowniei z poziomem ich samodzielnoici i poczqtkami dzialalnoici na rzecz p p y dzieciecej (np. pelnienie dyiurow). Nieco inny sty1 pracy w &mipie 4-latkow ~~Swiadamia koniecznoik wprowadzenia pewnych zrnian w najstarszej grupie aobkowej, ktorej poziom powinien odpowiadac pierwszej grupie przedszkolnej. Znajomoic ~nozliwoici rozwojowych dzieci 4-letnich i wylnagari dotyczqcych stymulacji ich rozwoju i wychowania zmusza do zmiany zakresu pracy i pracy na innym poziomie.

Poniewaz sh~chacze w IV seinestrze powinni posiadac umiejqtnoSci m.in. w dziedzinie samodzielnego prowadzenia zajqc z dziecmi, wydaje siq sfusme wymaganie od nich wlasnej pomys~owoSci zwiqzanej z opracowywaniem nowych pomocy, wspomagajqcych rozw6j dziecka w roknych sferach. Bardziej samodzielny kontakt z dzieckiem moze by6 jednoczeinie sprawdzianem przygotowania zawodowego sluchaczy.

Preferowanq formq u~trwalania wiadomoici mogq by6 samodzielne dyz~uy sluchaczy w grupach dzieciqcych i ich wszechstronne omowienie przez nauczyciela.

Plansze, foliogramy, przezrocza Sprzqt sportowy Sprzqt ogrodowy Filmy wg katdogu PZWL

5. LITERATURA

1 . Hornowski B.: Psychologia roknic indywidualnych. Warszawa: WSiP 1995 2. Hurlock E.: Rozwoj dziecka. Warszawa: PWN 1985 3. Illingworth R., Illingworth C.: Niemowleta i male dzieci. Warszawa: PZWL

1988 4. Jankowska W.: Rozwoj czynnoici poznawczych dziecka. Warszawa WSiP

1985 5. Leach P.: Twoje dziecko. Warszawa: Wydaw. C. i G. 1992 6. Muszyliski H.: Rozwoj mordny. Warszawa: WSiP 1983 7. Nasze dziecko. Red. J. Kopczyhska-Sikorska. Warszawa: PZWL 1983 8. Od noworodka do przedszkola. Red. M. Kaminska. Warszawa: PZWL 1982 9. Porqbska M.: OsobowoSC i jej ksztaltowanie siq w dziecinstwie i mlodoici.

Warszawa: WSiP 1982

10.Poznahska J., Wierzejewska Z., Zygnunciak E.: Wskazania wychowawcze do pracy z m a k n dzieckiem w placowkach wychowania zbiorowego. Warszawa: CMDNSSZM 1993

I 1 .Psychologia rozwojowa dzieci i mlodzieiy. Red. M. Zebrowska. Warszawa: PWN 1986

12.Przetacznik-Gierowska M., Makiello-Jarza G.: Psycbologia rozwojowa i wychowawcza wieku dzieciqcego. Warszawa: WSiP 1985

13.Silberg J.: Gry i zabawy z maluchani. Poznari: Media Rodzina of Poznan 1995

14.Spock B., Rothenberg M.B.: Dziecko - pielqgnowanie i wychowanie. Warszawa: PZWL 1989

15.Szychowiak B.: Okres wczesnego dziecinstwa. Warszawa: Nasza Ksiegarnia 1982

16.U krodef romoju dziecka. Red. H. Olechnowicz. Warszawa: Nasza Ksiqgamia 1 988

WYCHOWANIE TECHNICZNE

W wyniku zorganizowanego procesu nauczania sluchacz powinien umieC:

okreilak wlaiciwoSci ro%norodnych inaterialow i s~uowcow oraz ich zastosowanie i sposoby wykorzystania w wykonywaniu zabawek dla dzieci, pomocy dydaktycznych i oswiatowych oraz przechowywak i konsenvowac je w sposob higieniczny i bezpieczny; wyjainiak zasady dzialania i konsenvacji Srodkow audiowizualnych, uzasadniak ich przydatnosk i zastosowak je w ro%nych formach prowadzenia zajqc z dziecmi; klasyfikowak przybory i narzqdzia krawieckie oraz stosowaC je w wykonywaniu prostych elementow, pracach krawieckich i wyszywankach, niezbqdnych w przygotowaniu zabawek dla dzieci; wykonywak nieskoinplikowane robotki szydelkiem, na drutach, na krosnach z zastosowaniem roinych rodzajow sciegow, dobierak wloczki do okreSlonyc11 prac; poshgiwac siq sprzqtem elektrycmyn i zmechanizowanym, wykonywak proste naprawy i konsenvacje; przestrzegak przepisow i zasad bezpieczelistwa i higieny pracy w czasie korzystania ze sprzqtu; wykonywac wstqpna, obrobkq papieru i obrobkq rqczna, materialow i surowcow wtomych oraz wykonywak ro%norodne zabawki, pomoce dydaktyczne i ozdoby okolicznoSciowe; prowadzic zajqcia teclmicme z dziecmi w okreilonych gnipach rozwojowych; wykonywak zabawki dla dzieci i z dziek~ni z roinorodnych materialow i surowcow; ksztaltowak wraienia estetyczne, uwzglqdniajqc zainteresowania dzieci teclmikq.

2. TRESCI NAUCZANlA

Podziat treici nauczania

Temat 1: Wprowadzenie

Semestr I

Semestr I1

Wprowadzenie do zajqC w pracowni. Zwiqzek zaj@ z wychowania technicmego z zajqciami z wychowania plastycmego, muzycznego i literatury dzieciqcej. Zajecia technicme w roinych grupach: dzieci zdrowe, chore, niepehosprawne.

7 . 8.

Obrobka papieru, kartony, Metodyka pracy z dzieCmi


17 9 I 19

Razem w cyklu nauczania 95

Temat 2: Materiaiy i surowce

WlaSciwoSci, zastosowanie i sposob wykorzystania materialow i surowcow: naturalnych, sztucznych i syntetycznych. Zastosowanie ro%orodnych materialow w przygotowaniu pomocy dydaktycznych i oSwiatowyc11.

I . Zebra6 i skompletowaC Srodki natiudne (liicie, kasztany, korzenie itp.) do wykorzystania w kolejnych zajqciach w plenerze.

2. Dobrac lnaterialy w zaleinoici od konstn~owanego modelu. 3 . PosluzyC siq roaymi narzqdziarni i przyborami, ze zwroceniem uwagi na

bezpieczelistwo wlasne i dziecka wykonujqcego zabawkq. 4. Zastosowac w pracach roinego rodzaju kleje, farby, lakiery. 5. WykonaC zabawki z wykorzystaniem i lqczeniem roinych s~uowcow: szyszki,

kasztany, iolqdzie, kora, glina, plastelina, modelina, sznurek, drewno, drut, pleksi, riuki igielitowe, resztki skory, filter (z wykorzystaniem wioczek, papieru, tkanin), np. ludziki, zwierzqta itp.

6. WykonaC maskotki, breloczki. 7. WykonaC obrazki, aplikacje. 8. SkonstruowaC szkielety lnodeli w zaleknoici od potrzeb.

Temat 3: ~ r o d k i audiowizualne

Rodzaje, podzial audiowizualnych i teclmicznych Srodkow nauczania. Obsluga i konserwacja.

Poshzyc siq rzutnikiem do przezroczy, grafoskopem, magnetofonem i magnetowidem.

Temat 4: Szycie

Rodzaje tkanin i sposoby ich rozpoznawania. Rodzaje Sciegow i ich stosowanie w krawiectwie. Narzqdzia i przybory krawieckie, ich zastosowanie. Sposoby zdejmowania miar z lnodela i przygotowania formy papierowej. Korzystanie z fonn gotowych. Wykariczanie prac, reperacja. Rodzaje haftow i zastosowanie. Wyszywanie. Szycie prostych elementow z wykorzystaniem podstawowych Sciegow. Dzialanie i poslugiwanie siq maszynq do szycia. Szycie prostych ubranek dla lalek. Ubranka okolicmoSciowe, ktore bqdq wykorzystane

do ubierania lalek, kukielek itp. Wykariczanie ubranek z zastosowaniern roinego rodzaju pasmanteni.

1. Zastosowac Sciegi. 2. Zdjqc ~niarq. 3. WykonaC formy z papieru. 4. WykroiC material wedk~g formy. 5. Wymodelowac fonny. 6. Dobrac tkaniny do roaego rodzaju wykonywanej odzieiy (wierzchniej,

osobistej, u b r ~ ) . 7. Zdekatyzowac tkaniny. 8. Zastosowak techniki wykariczania - obrqbianie, przyszywanie guzikow itp. 9. Zszyc proste fonny, np. poiciel, woreczki. 10.SzyC na maszynie. 1 1 .Wykonac ro2ne rodzaje haftow. 12.Uszyc proste ubranka codziennego u z y h dla lalek wedhg przygotowanycl~

form i stroje na bal kosti~unowy.

Temat 5: Prace z dzianiny

Podstawowe Sciegi szydekowe i na dn~tacl~. Rodzaje wlroczek. Zastosowanie zasad plecenia i kolnbinacji wiqzania wqzlow plaskich (z wykorzystaniem sznurkow, siutasn~, wlroczek wiskozowych, nylonowycli itp.). Elementy tkania na krosnach.

1. WykonaC paski, buciki, szaliki, czapeczki dla lalek lub niemowlecia. 2. WykonaC siatki na pilki. 3. WykonaC elementy dekoracyjne (senvetki, lapki ochrome, wszelkiego rodzaju

podldadki). 4. WykonaC makramy. 5. WykonaC proste prace na krosnach.

Temat 6: Zabezpieczanie i konsenracja prostych urzqdzen technicznych

Sprzqt i urzqdzenia wykorzystywane w pracy przez opiehmkq dzieciqcq

1. ObshiyC i zakonsewowaC sprzqt 2. Wykonac proste naprawy sprzqhi.

Temat 7: Obrobka papieru, kartonu, tektury

Produkcja papieni. Rodzaje surowcow, cechy, zastosowanie. Rozpoznawanie i oznaczanie kierunkow w materialach papierniczych.

1. WykonaC skladanki (czapeczki, ptaszki, strzalki, zabki, Iodki, parawanik, loteryjki).

2. WykonaC ro-e zabawki i ozdoby choinkowe. 3. WoiyC obrazki z gotowych ilustracji. 4. WykonaC teczki papierowe, ozdoby okolicmoSciowe np. z okazji Swiqt, dnia

math, babci (laurki, obrazki, zakladki itp.). 5. WykonaC senvetki. 6 . WykonaC skladanki - origami.

Temat 8: Metodyka pracy z dzieckiem

Wskazania do prowadzania zajqC z dzieckiem. Dobor zajqC, w zaleknoSci od wieku i lnozliwoici dziecka. Rozmieszczanie dzieci na zajqciach. LiczebnoiC grupy zabawowej. Sposoby rozwijania zainteresowari dziecka. Konspekty do zaj qc .

1 . WlqczyC dzieci do robotek z ro2nych tworzyw, np. kasztanow, plasteliny itp. 2. NauczyC dzieci poslugiwania siq przyborami, narzqdziami i prostym sprzqteln

technicmym. 3. PrzygotowaC dla dzieci i przy ich wspohdziale przedstawienie teatrzyku

kukielkowego i pacynkowego.


Godziny te naleiy przeznaczyc na ternaty nie objqte programem nauczania, a wynikajqce z rozwoju nauki.


Podstawowym celem realizacji programu nauczania przedniotu jest opanowanie przez sluchaczy wiedzy i ~uniejqtnoici z wychowania technicmego, w zakresie niezbqdnyln do dobrego wykonywania zawodu.

W wyniku realizacji treici programowych sluchacz powinien wykazywaC nastgpujqce postawy:

systernatycznoik w zdobywaniu wiedzy i iuniejqtnoici; zainteresowanie przedmiotern nai~czania niezbqdne do dobrego wykonywania zawodu. Nauczanie wychowania technicmego powinno iciile korelowac

z wychowaniern plastycznym, wychowaniern dziecka i zajqciami praktycmymi. Podczas realizacji programu nauczania naleiy wykorzystywaC wiadomoSci

i urniejqtnoici sluchaczy zdobyte w szkole sredniej i wskazywaC na praktyczlle zastosowanie w wykonywaniu zawodu opiekunki dzieciqcej.

Dobor tresci nauczania wymka z opisu kwalifikacji absolwenta i obejmuje wiedzq i urniejqtnoici z zakresu roinorodnych materialow, szycia i prac z dzianiny, obrobki papieru, obslugi Srodkow audiowizualnych, zabezpieczania i konsenvacji prostych urzqdzen technicznych oraz metodyki pracy z dziekmi.

W procesie nauczania naleiy preferowac takie metody, ktore zapewniaj~ - przygotowanie sluchacza do sarnodzielnego i logicznego myslenia, - aktywny udzial w rozwiqzywaniu okreslonych zadari i problemow, - zastosowanie w praktyce zdobytych wiadomoici i umiejqtnoSci, - wyksztdcenie okreklonych umiejqtnoSci i nawykow.

Podstawowq metodq nauczania sq Cwiczenia prowadzone w pracowni, z podzialem shchaczy na grupy, z zastosowaniein Srodkow dydaktycznych, jak: rbinorodne materialy, narzqdzia i przybory, zestaw przeaoczy, fihny.

Bardzo wainym zadaniem w pracy nauczyciela jest ewaluacja, tj. sprawdzanie i ocenianie osiigniqc slucliaczy w zakresie wyodrqbnionych celow ksztalcenia.

Ocenianie powinno rnieC charakter jakoiciowy i by6 przeprowadzane wedlug uprzednio sprecyzowanych kryteriow i wymagari.

Ogolne kryteria oceny wiadomoSci i wniejqtnoici nabytych przez sluchacza powinny obejlnowak nastqpujqce czynnoici:

scharakteryzowac roinorodne materialy i surowce stosowane w przygotowaniu zabawek, pomocy dydaktycznych i ~Swiatowych; dobra6 przybory i narzqdzia do wykonywanych prac;

wykonac szkielety fibw geoinetrycznycl~ z drutu; wykonac maskotki, breloczki, obrazki, aplikacje; wykonac proste zabawki z roinych materialow; obshizyc i wykorzystac sprzet audiowinialny w poprowadzeniu zaje6 z dziecmi; rozpoznac i okreSliC rodzaje tkanin; okreSliC kryteria doboru tkanin do szycia zabawek; wskazac zastosowanie przyborow i narzedzi krawieckich; uszyc proste elementy, np. posciel dla lalki, woreczki, sliniaki; wykonak szycie prostych iibranek dla lalek z wloczki, stosujqc mane rodzaje sciegow;

konad, z udzialem dzieci ~ipominki okolicqoSciowe; * ? sc arakteryzowac czynnoici wstepnej obrobki papierit;

okreilic role recznej obrobki materiatow i surowcow w konstruowaniu pomocy i zabawek; wykonae pomoce dydaktyczne i proste zabawki z papien~; wykonac lalki do teatni kukiefkowego; okreSliC role dzieci w przygotowaniu przedstawienia teatnt kukielkowego; przeprowadzik zabawy z dziecmi, z zastosowaniem roinycl~ wytworow wykonanych na zajqciach wychowania technicznego. Wyzej wylnienione kryteria oceniania nauczyciel powinien konsekwentnie

stosowac i poinfomowaC o nich sluchaczy. Sprawdzanie o s i ~ i q c shichaczy moina przeprowadzak w fonnie piseinnej,

ustnej oraz zadari praktycznych za pomoca,: - pytd problemowycl~ i polecen, - testow dydaktycznych o ro2nej fonnie zadari, np.: wielokrotnego wyboru,

z lika, uzupelnien, krotkiej odpowiedzi, - ukierunkowanej obsenvacji czynnoici sluchaczy podczas wykonywania zadari

fonnulowanych przez nauczyciela. Warunkiem prawidlowego sprawdzania i oceniania jest analiza treici

nauczania, ktoq naleiy przeprowadzik przed podjqcie~n procesu ksztalcenia. Do prawidowej realizacji prog-amu nauczania niezbedna jest dobrze

zorganizowana pracownia, wyposaiona w odpowiednie Srodki dydaktyczne: zestaw foliogramow, tablic, filmow i komplet technicznych Srodkow nauczania.

Naiiczyciel powinien dysponowac podrqcznq bibiiotekq na potrzeby wlasne i sluchaczy, zaopatrzonq w literature naukowq i populamonaukowq oraz czasopisma teclmiczne.

Uwagi szczego fowe

Dla wlaiciwej realizacji programu nauczania konieczna jest Scisla korelacja z tresciami przedrniotu wychowanie plastycme. Jeieli obu przedmiotow uczy ten sam nauczyciel, rnoie wiele tematow realizowaC iqcznie.

Rozpoczynajqc poszczegolne tematy, proponuje siq zaplanowaC wycieczkq np. do zakladu krawieckiego, pracowni zabawek, klubu majsterkowicza po to, by sluchacze poznali pewne wymogi i uwarunkowania konieczne do prawidlowego wykonywania czynnoSci. Wycieczki te mogq odbywai siq w ranach godzin przeznaczonych do dyspozycji nauczyciela.

Podane w progranie telnaty zajqC sq propozycjami. Realizacja konkretnycl~ zajqc zaleiy w duiej mierze od pomyslowoSci i inwencji nauczyciela oraz zdolnoici i zainteresowah sh~cl~aczy. Waine jest, ieby sluchacze opanowali konkretne umiejqtnoki.

Przy planowa~iu zajqk naleiy tiwzglqdnic wystarczajqcq iloSC czasu na wykonanie prac, pamiqtajqc o indywidualnym tempie pracy sluchaczy. Waine jest tei wdraianie sluchaczy do starannoici, doHadnoSci i estetyki. Niedokonczone na lekcjach prace, sluchacze powinni wykonaC w czasie pozalekcyjnyln i gotowq pracq zaprezentowak na nastqpnych zajqciach (nauczyciel moie ocenik czqSc pracy wykonanej na zajqciach). Zadania pracocldonne i trudne moina planowac dla calej gnipy na kilka zajqe. Od poczqku nauczyciel powinien uczyC sluchaczy odpowiedniego tempa pracy, opracowywania i stosowania l~armonogramu pracy wlasnej oraz l~annonogram~~ czasy zabaw z dziekmi. W I11 semestrze naleiy przeprowadzik zajqcia dotyczqce okreSlania czasu koniecznego na wykonanie pracy.

Poczqwszy od I semestru naleiy sluchaczy wdraiaC do planowania czasowego (hannonogran prac) wykonywanych zadah w pracowni.

Wychowawczy wplyw ma praktyczne zastosowanie wykonywanych przez shichaczy prac. Konieczne jest wiqc eksponowanie prac, wykorzystywanie ich w czasie Swiqt i ioczystoici szkolnych, cow konsekwencji uiwiadomi sluchaczom przydatnoik wykonywanych prac z dziecmi.

Niezalehie od realizowanego tematu, nauczyciel powinien uczulac sluchaczy na bezpieczenstwo i higienq, zarowno w czasie wykonywanej pracy w pracowni szkolnej, jak i czasie zabawy. Naleiy rowniei zwracak uwagq sh~chaczy na prawidlowq postawq wlasnq i dzieci podczas pracy. W czasie realizacji programu naleiy przestrzegac poprawnego doboru wszystkich materialow i Srodkow stosowanych do przygotowywania pomocy i zabawek, zgodnie z przepisani bhp. PrzestrzegaC, aby pomoce i zabawki wykonane z masy papierowej, malowane farbami wodnymi byly lakierowane. Nieodpowiednio dobrane materialy i Srodki techniczne mogq stanowik zagroienie zdrowia dziecka.

Wabe jest wypracowanie u sluchaczy tnniejqtnoSci doboru prac dla dzieci, aby zachowak zasadq stopniowania trudnoici (nie zniechqcac dziecka poleceniem

wykonania prac za tahvych lub za trudnych) oraz organjzowania zajqc, ktore nie bqdq powodowaly znudzenia siq dziecka.

Przygotowujqc poszczegolne cwiczenia, nauczyciel powinien podawad uwagi metodyczne, ktore wyjasniq i uiwiadomiq shchaczorn w jakiej gupie moina stosowac danq teclmikq, w jaki sposob rnoina wykonywac dany wyrob, jakie cechy moina ksztakowak u dziecka, wykonujqc danq pracq.

~wiczenia z rozdziah~ VIII winny by6 prowadzone w gn~pach dzieciqcych w ilobku lub pienvszej gnupie przedszkolnej. W gupie cwiczeniowej nie powinno byc wiecej niz 5 - 6 sh~chaczy. Dobor i liczebnoic gmpy dzieciecej na zajqciach powinien byc dostosowany do wykonywanego cwiczenia. ~wiczenia te prowadzi w zlobku (przedszkolu) nauczyciel realinljqcy przedmiot wychowanie technicme.

Dobrq i sprawdzonq fonnq jest przygotowanie prze7 shlchaczy prac dyplomowych z zakresu wychowania technicznego i plastycznego, zgodnie z w'rasnymi pomyslami, umiejqtnoiciani, zdolnoiciami i moiliwoiciarni sluchaczy.

Prace te ksztalcq u sh~chaczy: procesy psychiczne (spostrzegawczoik, wyobrainiq, myilenie, decydowanie) i zwiqzane z nimi operacje myilowe (analiza, synteza, uogolnienie, abstrakcja), cechy osobowoici (wytrwaloi6, dokladnoi6, sumiennoic, odpowiedzialnoik), poszerzajq zasob wiadomoici i zakres zainteresowah, doskonalq umiejqtnoici, zdolnoSci, smak estetyczny oraz warsztat pracy, dostarczajq zadowolenia i upewniajq w poczuciu w'rasnej wartoici.

Materialy: papier, karton, tektura, bibulka brystol, glina, plastelina, modelina, sznurek, drut, pleksi, rurki igielitowe, wloczki, tkaniny, odpadki introligatorskie, tworzywa sztuczne, opakowania, liicie, kasztany, korzenie, szyszki, zo'rqdzie, kora, drewno, skory, &a, folia itp. Narzqdzia i przybory: kleje, farby, lakiery, linijki, igly, naparstek, guziki, szpilki, haftki, kordonek, suwaki, no@ce, nici, zatrzaski, rzepy, zelazko, kreda krawiecka, druty, szydelka, lnaszyna do szycia Rzutnik do przeaoczy, grafoskop, magnetofon, kasety wideo, magnetowid Zgrzewarka do folii, krosna Biblioteka dzieciqca

5. LITERATURA

I . Brezinova E.: Makrama. Warszawa: Wydaw. Warta 1987 2. Czenvosz Z.: Dzieci lubiq rysowac. Warszawa: Nasza Ksiegarnia 1986 3. Czyikowska S.: Tkactwo reczne. Warszawa: Wydaw. Warta 1983 4. Dart A,: Miqkkie zabawki. Krakow: Wydaw. R.Kleszczyiski 1994 5. Janas R.: Dydaktyka techniki z cwiczeniami. Lodi: Lodzki Oddz. PWN 1988 6. Kotecka I.: Album splotow szydeikowych. Warszawa: Wydaw. Warta 1988 7. Kowalczyk H.: 100 zabawek na choinkq. Bydgoszcz: Wydaw. Po~norze 1987 8. Krasucka K.: Nastolatki robiq ozdoby i upominki. Warszawa: PWE 1987 9. Lipina-Zajda S.: Wychowanie teclmiczne w przedszkolu. Warszawa: WSiP

1984 10. Lezahska W.: Przedszkole jako Srodowisko wychowania teclmiczno-

estetycznego. Warszawa: WSiP 1990 11. Lowenfeld V., Brittain W.: TworczoSC a rozw6j iunys~owy dziecka.

Warszawa: PWN 1977 12. Lubkowska K., Zgrtichowa I.: Zrobilny to sami. Warszawa: WSiP 1987 13. Misiurska A,: Zabawka ze skrawka. Warszawa: Wydaw. Warta 1 987 14. Nartowska L.: Male dziecko chce siq bawic. Warszawa: Nasza Ksiegamia

1985 15. PiaScik H., Orliriska B.: Nasz teatrzyk. Warszawa: Nasza Ksiqgarnia 1985 16. Szpak I.: Dzianina dla niemowlqt. Warszawa: Wydaw. Warta 1984 17. Trojanowska-Kaczmarek A.: Dziecko i plastyka. Warszawa: WSiP 1988 18. Turska J.: Haft dla dzieci. Warszawa: Wydaw. Warta 1982 19. Turska J.: Igla,malowane. Warszawa: PWE 1987 20. Zgrychowa I.: Chore dziecko chce siq bawiC. Warszawa: PZWS 1983

WYCHOWANIE PLASTYCZNE

W wyniku zorganizowanego procesu nauczania sluchacz powinien umiek:

interpretowac banvq, swiatlo, ksztalt, nlch i przeshzeli oraz wyjasniac ich znaczenie w sztuce; dobierac techniki liternicze do rodzaju wykonywanej pracy; tworzyk proste ksztalty z robych mas plastycznycl~ oraz wykonywak proste kolnpozycje na piaszczyinie, stosowak robe fonny papieroplastyki, techniki ko~npozycji plaskich i przestrzennych; wykonywac prace okolicznoSciowe, z zastosowaniem teclvlik dekoracyjnych, z zachowaniem proporcji i perspektywy; okreilac zastosowanie zdobnictwa i omanentyki w konstnkcjach plaskich i przestrzennych; dobierab techniki plastyczne i metody prowadzenia zajec, uwzglqdniajqc wiek i lnoiliwoSci dzieci; przygotowywac warsztat pracy dla siebie i dziecka oraz organizowac wanmki tworczej pracy; okreilac i stosowac sposoby poslugiwania sie narzedziarni i przyborami oraz przestrzegac zasad bezpieczenstwa w czasie wykonywania przez dzieci prac plastycmych; rozwijac u dzieci zainteresowania tworczoScia, plastyczn% wlasna, ekspresja, ksztaltowac wrailiwosc na piekno natury i otoczenia; organizowac wystawq prac dzieciecych oraz przechowywak roborodne lnasy plastyczne; okreilac znaczenie wychowania plastycznego w rozwoju psychomotorycznyn oraz wycllowaniu dziecka.



Wprowadzenie do pracy w pracowni, uwagi organizacyjne. Zadania przedrniotu. Podstawowe wiadomoici o banvach i ich zastosowaniu. ~wiatlo ,w sztuce. Zagadnienia kolorystyczne. Przestrzen. Ruch. Relacje migdzy plastyk% a innymi Srodkami przekazu. Zwivek zajqC z przedniotu z zajqciami wychowania technicmego, muzycznego i litrerattuy dziecigcej.

I . OkreiliC zasady ekspresji za pomocq banv. 2. ZastosowaC banvq, Swiatlo, przestrzen w pracach plastycmych.

3. Wyrazic nastroj w wnalarstwie za pomoca, barw. 4. Wykonac szkic rysunkowy. 5 . WyraziC nastroje: radoSC, smutek, lqk.

Temat 2: Kompozycje liternicze z elementami papieroplastyki

R o b e rodzaje pisma i ich zastosowanie. Tecllniki powiqkszania, pomniejszania, powielania. Techniki wykonywania pisma, z zastosowaniem roinych Srodkow i w rohych kompozycjacl~. Elementy papieroplastyki. Formowanie i konstruowanie form przestrzennych z roznego rodzaju papien1 (gazeta, bibula, papier pakowy, brystol) np. lalka-kukielka, ptaszki, stolik, stoleczek.

1. Wykonak napisy rohymi narzqdziami a zastosowaniem zasad liternictwa. 2. Wykonac lnodele roinych fonn z papieru. 3. RozmieScic tekst na pfaszczyinie, z uwzglqdnieniem syrnetrii i asymetrii. 4. PowiqkszyC i zmniejszyk litery, dobrac proporcje (wielkoici). 5. PoshkyC siq szablonem, kalkografem, literami plastycznymi. 6. Wyciq6 szablon liter z kartonu. 7 . UloiyC tekst z liter. 8. ZastosowaC rohego rodzaju liternictwo kompozycje dekoracyjne

w wykaticzaniu: zaproszeli, bilecikow okolicznoSciowych, tabliczek infonnacyjnych, wywieszek, plakatow.

Temat 3: Kompozycje plaskie i przestrzenne

Techniki wykonywania kompozycyji plaskich i przestrzennych. Modelowanie i formowanie bryl z rohych materialow.

1. Wykonac kompozycje plaskie. 2. PrzygotowaC masq papierowq. 3. WykonaC kompozycje z modeliny i plasteliny. 4. Wykonac prostqrzezbq w mydle, stearynie. 5 . WykonaC uklady kompozycji na plaszczyinie (rouzucone wyciete formy

do?$ na plaszczyinie w fonnie historyjki obrazkowej). 6. WykonaC prace plaskie i przestrzenne z gliny, plasteliny, modeliny (np. uloiyC

elementy na warstwie plasteliny, np. kwiaty z r y h , makaronu itp. plaskorzezba).

7. Wykonac koinpozycje z roknych materialow (np. htra sztucznego, inaterialow przyrodniczych).

8. Wykonac lnodele bryl z masy papierowej, solnej itp. 9. Zaprojektowak i wykonac elementy do teatru cieni i teatru kartonikowego. 10.UlozyC ikebany.

Araniacja przestrzeni za poinocq roaych materialow. Wykonywanie kompozycji ptaskich i przestrzennych. Rodzaje perspektywy. Uklady przestrzenne roinego rodzaju. Metody obsenvacji nahuy. Interpretacja natury w pracach dzieci. Perspektywa, przestrzen, ruch, banva w naturze. Szkice.

I. Wykonac monogamy. 2. Wykonac identyfikatory. 3. Wykonac witraie (z zastosowaniern bibuly). 4. Wykonac roaego rodzaju uklady przestrzenne. 5. Opracowac scenografiq przedstawienia teatrzyku lalek. 6. Wykonac szkice rysunkowe, np. zwierzqt, kwiatow. 7. Wykonac szkice ~nartwej natury (olowkiem, wqglem, kredq biala, kredq

kolorowq). 8. Opracowac plakat o tematyce dzieciqcej. 9. WykonaC prace okolicnosciowe, np. pisanki.

Temat 5: Prace dekoracyjne

R6i;nego rodzaju dekoracje. Techniki dekoracyjne. Oprawa plastyczna imprez, zabaw w zlobku. Pomoce do edukacji zdrowotnej.

1. Wykonac dekoracje okolicnoSciowe, np. bale choinkowe, zmiany p o ~ y roku. 2. Przygotowac scenogaiiq do bajek (elementy). 3. Wykonac ruchome elementy dekoracyjne, np. pajace, zwierzqtka, misie. 4. Przygotowak kostiumy, maski, czapki dekoracyjne. 5. WykonaC lalki, kukielki. 6 . Wykonac duie sylwetki postaci z bajek. 7. Wykonac kukielki z jarzyn, lyzeczek drewnianych, butelek plastikowych

i pifeczek. 8. Wykonac kotyliony, np. motylek, kwiat-broszka (z zastosowaniern ponczochy,

drutu, cekinow). 9. Przygotowak maski na bal karnawalowy.

10.Wykonac kalendarz pogody - znaki i oprawy 11 .Wykonac gazetkq Sciennq.

Temat 6: Metodyka pracy z dzieckiem

Sposoby prowadzenia zajqe z dziecmi. Dobor technik w zaleinosci od wieku i lnoiliwoici dziecka. Rozbudzanie i rozwijanie zainteresowah dziecka przez odpowiedni dobor tematyki i techniki wykonania zadania. Ksztaftowanie u dzieci pocn~cia ladu, poqdku, estetyki. Przygotowanie warsztatu pracy dla dziecka. Narzqdzia i materialy uiywane w pracy. Bezpieczenstwo dziecka.

1 . PoprowadziC zajqcia plastyczne z dzieckiem w zlobku. 2. Wykonak rysunki z zastosowaniem kredek ol6wkowych i woskowych, kredy

biafej i kolorowej, wqgla drzewnego, grubych mazakow (nietoksycznych), patykow do rysunku na ziemi, Sniegu, piasku.

3. Namalowac prace na okreSlone tematy farbq plakatow% klejowa, mazakami, palcami umoczonymi w farbie.

4. WypehiC kolorarni okreslone rysunki. 5. UlepiC przedmioty z gliny (uprzednio odpowiednio przygotowanej, tzn.

rozrobionej z olejem lnianym), plasteliny, modeliny. 6. Uformowac model z masy papierowej, masy solnej. 7. PdqczyC masy papierowe z tworzywem przyrodniczym.


Godziny te naleiy przeznaczyC na tematy nie objqte programem nauczania, a wynikajqce z rozwoju nauki.


Wychowanie plastyczne jest istotnym uzupefnieniem wiedzy oraz umiejqtnoici opiektmki dzieciqcej. Propan nauczania obejmuje podstawowe elementy rysunku, malarstwa, liternictwa, papieroplastyki, kompozycji plaskich i przestrzennych oraz technik dekoracyjnych.

Zadaniem sluchaczy jest opanowanie wiedzy i umiejqtnosci z wychowania plastycznego w zakresie niezbqdnym do dobrego wykonywania zawodu.

W wylllku realizacji treici programowych shchacz powinien wykazywak nastepujqce postawy:

systematycmoici w zdobywaniu wiedzy;

zainteresowania przedmiotem nauczania niezbqdnyn do dobrego wykonywania zawodu. Nauczanie wychowania plastycznego powinno korelowak z przedmiotami:

wychowanie technicme, wychowanie muzyczne, wychowanie dziecka, literattua dzieciqca, zajqcia praktyczne. Podczas realizacji poszczegolnych tematow progamowych naleiy ciqgle wskazywac na praktyczne znaczenie wiedzy i umiejqtnosci w zawodzie opiekunki dzieciecej

Tresci nauczania obejmujq wiadomosci ogolne dotyczqce roli b w , Swiatla, przestrzeni i mchu w sztuce. Szczegolowe treici dotyczq ko~npozycji litemiczych, plaskich i przestrzennych, dekoracji, opraw plastycznych oraz metodyki pracy z dzieckiem.

Przed przystqpieniem do realizacji progmnu nauczania nauczyciel powinien zapoznac siq z opisem kwalifikacji absolwenta przeprowadzik analizq treici nauczania.

W procesie nauczania naieiy preferowak takie metody, ktore zapewniajq: - przygotowanie sluchacza do samodzielnego i logicznego myilenia, - aktywny udzial w rozwiqzywaniu okreslonych zadari i problemow, - zastosowanie w praktyce zdobytej wiedzy, - wyrobienie okreilonych umiejqtnoici i nawykow.

Zaleca siq stosowanie r6horodnych Srodkow dydaktycznych, ktore wpfywajq aktymujqco na samodzielne myilenie, przyswajanie nowych infonnacji oraz ksztaltowanie pogiqdow i przekonari. Podstawowq metodq nauczania sq Cwiczenia, z zastosowaniem Srodkow dydaktycznych, jak: roinorodne materialy, zestawy przezroczy, filmy.

Bardzo wainym zadaniem w pracy nauczyciela jest ewaluacja, tj. sprawdzanie i ocenianie osiwiqC sluchaczy, w zakresie wyodrqbnionycl~ celow ksztalcenia.

Ocenianie powinno miec charakter jakoiciowy i by6 przeprowadzane wedhg uprzednio sprecyzowanych kryteriow i wymagari.

Ogolne kryteria oceny wiadomosci i umiejqtnoici nabytych przez shchacza powinny obejmowac nastqpujqce czynnoici:

wykonac proste formy z masy papierowej, solnej, plasteliny, modeliny; wykonaC uklad kompozycji na plaszczyinie z roinego rodzaju materialow; przygotowak elementy dekoracyjne do teatru cieni i teatrzyku kukielkowego; napisac teksty roinymi technikmi i literami; wykonac prace malarskie rohymi technikami i irodkami; wykonac proste scenogafie do teatrzyku, uwzglqdniajqc mch, przestrze~i, Swiatlo, muzykq, dzieciqce teksty literackie; wykonac tabliczki infonnacyjne, hasla okolicznoSciowe, zaproszenia, wycinanki, plakaty, znaczki rozpoznawcze; wykonak pomoce dydaktyczne z zastosowaniem technik dekoracyjnych; wykonac nieskomplikowane lalki, kukielki, sylwetki z bajek;

wykonac kostiurny i ozdoby na zabawy i bale maskowe; wykonac samodzielnie i z udzialem dzieci proste zabawki i ozdoby; przygotowac i zmodemizowa~ kqciki tematycme; zaplanowac i przygotowac wlasne pomoce dydaktyczne dla poszczegolnych grup rozwojowych; poprowadzik zajqcia z dziecmi z zastosowaniem ro2norodnycl1 inas plastycznych; przygotowac i zorganizowac wystawe prac dzieciqcych. Sprawdzanie osiqgniqc sluchaczy moina przeprowadzic w formie pisemnej,

ustnej oraz zadah praktycznych za pornocq: - pytah problemowych i polecen; - testow dydaktycznych o roinej fonnie zadah, np.: wielokrotnego wyboru,

z luka, uzupehien, krotkiej odpowiedzi, - ukientnkowanej obsenvacji czynnoSci shchaczy podczas wykonywania zadah

fonnulowanych przez nauczyciela. Warunkie~n prawidl-owego sprawdzania i oceniania jest analiza treici

nauczania, ktora, naleiy przeprowadzic przed podjqciem procesu nauczania. Do prawidlowej realizacji programu nauczania niezbqdna jest dobrze

zorganizowana pracownia wyposaiona w odpowiednie Srodki dydaktyczne: zestaw foliogramow, przezroczy, tablic, roinorodne materialy, narzqdzia i przybory, filmy oraz techniczne Srodki nauczania.

Zajqcia z wychowania plastycznego odbywajq siq w pracowni zfobka najmlodszej grupy przedszkolnej, z podzidem sluchaczy na grupy.

Nauczyciel powinien dysponowac podrqcznq biblioteka, na potrzeby wlasne oraz shchaczy, zaopatrzonq w literature naukowq i popularnonaukowq oraz czasopisina techniczno-piastyczne.

Uwagi szczegdlowe

Tematy 1 - 5

Dla wlaiciwej realizacji programu nauczania konieczna jest Scisla korelacja z treiciami przedmiotu wychowanie techniczne. Jeieli obu przedmiotow uczy ten sarn nauczyciel, lnoie wiele tematow realizowak lqcmie.

Program zawiera pie6 rozdzialow ternatycmie ze soba, powiqanych. Nauczyciel uczy sluchaczy wykonywania pomocy dydaktycznych i zabawek z zastosowaniem elementow plastycznych, ukazuje, jaki wplyw na rozwoj dziecka ma plastyka, wyrabia w sluchaczach poczucie estetyki i piqkna, przekazuje wskazania metodyczne, jak pracowac z malym dzieckiem.

W trakcie realizacji progamu (nie tylko na poczqtku) naleiy przedstawik shchaczom charakterystyke tworczoici plastycznej dzieciorn, okresy i fazy jej rozwoju (od bazgrolow w okresie niemowlecyn do tworczoSci plastycznej dzieci

w okresie przedszkolnym). Wskazywac na korelacje plastyki z muzyka, np. ilustracje plastyczne treici piosenki.

Podane w progranie tematy cwiczen sq propozycja~ni. Realizacja konkretnych Cwiczen zaleiy w duiej mierze od pomysiowoici i inwencji nauczyciela oraz zdolnoici i zainteresowari sh~chaczek.

Przy planowaniu konkretnych dwiczen niewskazane jest, aby sluchacze mieli ograniczony czas na wykonywanie prac i Cwiczenia, paniqtajqc o indywidualnym tempie pracy. Waine jest wdraianie sluchaczy do starannosci, dokladnosci i estetyki. Niedokonczone na lekcjach prace sh~chacz powinien wykonaC w czasie pozalekcyjnym i gotowq prace zaprezentowac na nastqpnych zajeciach (nauczyciel lnoze ocenic czqSC pracy wykonanej na zajqciach). Od poczqtku nauczyciel powinien uczyC shcl~aczy odpowiedniego teinpa pracy. OpracowywaC i stosowae hamonogram pracy wtasnej oraz harmonograrn czasu zabawy z dzieemi. W 111 semestrze naleiy przeprowadzik Cwiczenia dotyczqce okreslania czasu koniecznego na wykonywanie pracy.

Poczqwszy od I semeshu, naleiy wdraiaC sluchaczy do planowania czasowego (hannonogam prac) wykonywanych zadah w pracowi.

Wychowawczy wplyw ma praktyczne zastosowanie wykonywanych przez sluchaczy prac. Konieczne wiqc jest eksponowanie prac, wykorzystywanie ich w czasie iwiqt i uroczystoSci szkolnych, co w konsekwencji uiwiadorni sluchaczom przydatnosk wykonywanych prac z dziecmi, prezentowanie ich w formie wystaw itp.

Niezaleinie od realizowanego tematu nauczyciel powinien ucnlla6 sluchaczy na bezpieczenstwo i higienq, zarowno w czasie wykonywania pracy w pracowni szkolnej, jak i w czasie zabawy z dziekmi. Nalew rowniei zwracak sluchaczoin uwage na prawidlowq postawe wlasnq i dzieci podczas pracy. W czasie realizacji proganu konsekwentnie przestrzegak poprawnego doboru materialow i Srodkbw stosowanych do przygotowywania pomocy i zabawek zgodnie z obowiqujqcyni przepisami bhp. Przestrzegak, aby pomoce i zabawki wykonane z lnasy papierowej, malowane farbami wodnymi byly lakierowane. Nieodpowiednio dobrane materialy i Srodki techniczne mogq stanowik zagroienie zdrowia dziecka.

W a b e jest wypracowanie u shtchaczy ~uniej~tnosci dobont prac dla dzieci, aby zachowac zasadq stopniowania trudnoici (nie zniechqcak dziecka polecaniern wykonania prac za 3atwych lub za tmdnych) oraz organizowania zajqk, ktore nie wywotajaja, znudzenia u dziecka.

Przygotowujqc poszczegolne Cwiczenia, nauczyciel powinien podawaC uwagi metodyczne, ktore wyjainiq i uswiadolniq sluchaczom, w jakiej gnlpie moina stosowak danq technikq, w jaki sposob lnoina wykonywac dany wytwor, jakie cechy moha ksztaltowak u dziecka, wykonujqc danq pracq.

~wiczenia z tego tematu powinny bye przeprowadzone w grupaclz dzieciecych w zlobku lilb pierwszej gnlpie przedszkolnej. W s t p i e cwiczeniowej nie powinno by6 wiqcej niz 5 - 6 sh~chaczy. Dobor i liczebnosc gmpy dzieciecej na zajeciach powinny by6 dostosowane do wykonywanego Cwiczenia. ~wiczenia prowadzi w zlobku (przedszkoiu) nauczyciel realin~jqcy przedmiot wychowanie plastycme

W czasle zajeC w zlobku nalezy zwracab uwagq shchaczy na snetodykq prowadzenia zajec plastyczno-konstnlkcyjnych z dziecmi. Przekazywac uwagi dotyczqce przygotowania, sposobu prowadzenia i likwldacji zajeC (przygotowanie miejsca pracy, objainienie zadania, uwagi dotyczqce bhp). Wskazywac, w jaki sposob kierowac przebiegiem realizacji zadania: nawivanie indywidualnego kontaktu z dzieckiern, udzielanie rad i wskazowek, zachqcanie dzieci do pracy, podpisywanie prac. Od sasnego poczqtk~i wlqczac dzieci do porqdkowania (calkowitego lub czesciowego) po przeprowadzonej zabawie.

DostarczaC roinorodnych wraien estetycznych(w odniesieniu do shichacza i dziecka) ksztaltowa6 wrailiwoiC na pickno przyrody w roinych porach roku (poprzez wycieczki, oglqdanie wystaw plastycznych), iiczlilac dzieci na knltuue i estetyke iycia codziennego, wnqtrza 2obka i ogrodu, wlasnego wyglqdu.

TworzyC warunki dla dowolnej dzialalnoici plastyczno-konstrukcyjnej, przy wykorzystaniu roinych technik i okreslonej tematyki, przez: - eksperyrnentowanie narzedziem i Inaterialem (poznanie podloza i fakt~uy

materiah, badanie np. przez dotyk, oglqdanie), - Cwiczenia rozmachowe na roinych formach papieru (duiy arkusz papieru

o roinym ksztalcie: kolo, trojkqt, prostokqt i roinej fakturze: gladka, falista, - operowanie roinymi formasni linii, - poprawne poslugiwanie siq przyborasni i narzqdziasni, - proby nazywania prac, wytworow, opowiadania siq na ich ternat.

Preferowac metodq samodzielnych doiwiadczen i budzenie potrzeby wlasnej inicjatywy. W doborze tematyki prac nawiqzywai: do zainteresowari i przeiyC dzieci, ich doiwiadczen, wlasnych obsenvacji (prace wykonane przez dzieci winny byc bezpoirednio zwivane z ahalnym wydarzeniern lub porq roku). Pozwalac dzieciom na proby wyraiania spostrzeien i przeiye zwivanych z poznawaniem rzeczywistoici.

Zblizanie dzieci do rohych rodzajbw sztuki poprzez: ukladanie kompozycji z roinych rodzajow materialow, obcowanie z wytworarni sztuki, z artystycznq ilustracjq i wtasnymi wytworarni plastycznymi. Wskazane jest stwarzanie warunkow do samodzielnego kontaktu dziecka ze sztukq @erne elementy sztuki ludowej) w kqciku plastycznym poprzez eksponowanie reprodukcji.

Organizowac wystawy prac plastyczno-konstrukcyjnych, prezentowac dzieciom ich osiqgniecia.

Podczas prowadzenia zajqc z dzieclni konieczne jest przezwyciezanie lqku u dzieci nieprzejawiajqcych chqci do rysowania i innej dzialalnoici plastycznej.

Ukazywac sluchaczom plastyczne rnoiliwoici wyraiania treici miniatur instrumentalnych (np. tytul miniatury jest podany przez nauczyciela przed wyshlchaniem przez dzieci muzyki), plastyczne przedstawianie nastroju powstalego u dzieci w czasie shlchania t~tworu milzycznego (np. miniatura i tytul nie jest podany wczeiniej).

Dobra, i sprawdzonq fomq jest przygotowywanie przez sluchaczy prac dyplomowych z zakresu: wychowania technicznego i plastycznego, zgodnie z wlasnymi pomyslami, umiejqtnoiciami, zdolnoiciami i moiliwoicia~ni.

Prace te ksztalcq u stucl~aczy: procesy psychiczne (spostrzegawczoiC, wyobrainiq, myilenie) i zwlqane z nimi operacje myilowe (analiza, synteza, uogolnienie, abst~achowanie), cechy osobowoSci (wybwaloiC, dokladnoie, sumiennoSC, odpowiedzialnoiC), poszerzajq zas6b wiadomosci i zakres zainteresowh oraz ksztakujq poczucie zadowolenia i wlasnej wartoici.

Materialy: papier, karton, tektura, bibulka, brystol, glina, plastelina, modelina, sznurek, dmt, pleksi, rurki igielitowe, wloczki, tkaniny, odpadki introligatorskie, tworzywa sztuczne, opakowania, liicie, kasztany, korzenie, szyszki, zdqdzie, kora, drewno, skory, futra, folia itp. Narzqdzia i przybory: kleje, farby, lakiery, linijki, igly, naparstki, guziki, szpilki, ha&, kordonek, suwaki, noiyce, nici, zatrzaski, rzepy, ielazko, kreda krawiecka, druty, szydelka, maszyna do szycia Zgrzewarka do folii, krosna Biblioteczka dzieciqca Zestaw foliogramow, przeaoczy Rzutnik do przezroczy, magnetofon taimowy i kasetowy, kasety wideo

5. LITERATURA

I . Brezinowa E.: Makrama. Warszawa: Wydaw. Warta 1987 2. Czerwosz Z.: Dzieci lubia, rysowac. Warszawa: Nasza Ksipgarnia 1986 3. Czyikowska S.: Tkactwo reczne. Warszawa: Wydaw. Warta 1983 4. Dart A.: Miqkkie zabawki. Krakbw: Wydaw. R.Kleszczyriski 1994 5. Janas R.: Dydaktyka techniki z Cwiczeniarni. Lo&: Lodzki Oddzial PWN

1988 6. Kotecka I.: Album splotow szydelkowycl~. Warszawa: Wydaw. Warta 1988

7. Kowalczyk H.: 100 zabawek na choinkq. Bydgoszcz: Wydaw. Pomorze 1987 8. Krasucka K.: Nastolatki robiq ozdoby i upominki. Warszawa: PWN 1987 9. Lipina-Zajda S.: Wychowanie technicme w przedszkolu. Warszawa: WSiP

1984 10. L e i ~ s k a W.: Przedszkole jako Srodowisko wychowania teclmiczno-

estetycznego. Warszawa: WSiP 1990 11. tubkowska K., Zg(rchowa I.: Zrobi~ny to sami. Warszawa: WSiP 1990 12. Misiurska A.: ~ a b a w k a ze skrawka. Warszawa: Wydaw. Warta 1987 13. Nartowska L.: Male dziecko chce siq bawiC. Warszawa: Nasza Ksiqgan~ia

1986 14. Piascik H., Orlinska B.: Nasz teatrzyk. Warszawa: Nasza Ksiqgarnia 1985 15. Szpak I.: Dzianina dla niemowlqt. Warszawa: Wydaw. Warta 1984 16. Trojanowska-Kaczmarek A,: Dziecko i plastyka. Warszawa: WSiP 1988 17. Turska J.: Haft dla dzieci. Warszawa: Wydaw. Warta 1982 18. Turska J.: Igiq malowane. Warszawa: PWE 1987 19. Zgrychowa I.: Chore dziecko chce s i ~ bawiC. Warszawa: PZWS 1983

100

WYCHOWANIE MUZYCZNE

1. SZCZEGOEOWE CELE KSZTALCENIA

W wyniku zorganizowanego procesu nauczania sluchacz powinien ~uniec:

rozro2niac wartoici rybniczne nut i pauz; wyjainiac zasady dzialania prostych instnimentow muzycznych oraz wykorzysytywak je do wykonywania piosenek i melodii dzieciqcych; dobierak repertuar piosenek i tworzyC proste uklady taneczne do muzyki, z uwzglqdnieniem wieku, poziornu rozwoju i lnoiliwoici dziecka oraz sytuacji; spiewac piosenki dzieciqce i grac na prostych instrumentach muzycznych; prowadzie zabawy z dziekmi oraz Cwiczenia mnzycmo- ruchowe, uwzglqdniajqc ilustracje tekstow piosenek; stosowac zestawy perkusyjne dla ilustracji tekstu i rytmu w piosence oraz pomagae dzieciom poshgiwaC siq instrunentani perkusyjnymi; wyjaSniaC role muzyki w ksztaltowaniu osobowoici dziecka i w rozwoju wrailiwosci na bodice zewnqtrzne.

Temat 1: WiadomoSci o muzyce

Nu~ty i pauzy. Wartosci rytmiczne. Rytm punktowany. Zapoznanie z g q n a prostych instrumentach (dzwonki, cymbalki chromatyczne, flet prosty). Charakterystyka polskich taricow ludowych. Zespoly wokalne i instrtnnentalne. Opera i jej elementy. Stanislaw Moniuszko - iycie i tworczosc. Sh~chanie muzyki: Stanislaw Moniuszko - opera ,,Straszny Dwor". Libretto w operze. Budowa gamy durowej i mollowej. Z. Noskowski - iycie i hvorczoSC. Slilchanie muzyki: Z. Noskowski - piesni, poemat syrnfoniczny ,,Stepn.Zycie i tworczoiC Fryderyka Chopina. Sh~chanie muzyki: Fryderyk Chopin - prelud~a, Karol Szymanowski - ,,Harnasiem. Oskar Kolberg - dzialalnoSC etnopaficzna. TworczoSC ludowa robych regionow. Piotr Czajkowski - iycie i tworczoS6. Shtchanie muzyki: Piotr Czajkowski - balet ,,Jezioro labqdzie", ,,Dziadek do orzechow". Klasycy wiedenscy - iycie i tworczoSC. Znaki dynamiczne. Rola tarica w balecie. Henryk Wieniawski - iycie i tworczoik. Sh~chanie muzyki: miniatury instrumentalne. Poemat syrnfoniczny i jego tworcy. Shlchanie muzyki: M Karkowicz - fragnenty poematow. R. Strauss - iycie i tworczoSc. Muzyka Sredniowiecma - choral gregoriahski. Zloty wiek muzyki polskiej - przedstawiciele. Shichanie muzyki: A. Vivaldi - ,,Cztery pory roku". Romantyzln w muzyce, fonny male i wielkie. Narodowe kierunki w muzyce: muzyka skandynawska. Kompozytorzy Mlodej Polski - M. Karlowicz. Zasady kompozycji (proby wlasnej tworczosci do tekstow dzieciqcych). Wspolczeini ko~npozytorzy polscy: W. Lutoslawski, K. Penderecki. Rodzaje jazzl~. Instrumenty perkusyjne.

Temat 2: Piosenka i jej wykorzystanie w pracy z dzie6mi

Sposoby ilustrowania i przekazywania piosenek oraz metodyka zajeC umuzykalniajqcych.

ZilustrowaC i przekazaC nastqpuiqce piosenki: 1. Idzie myszka - rnuz.: melodia ludowa. 2. Myszko gdziei byla - mnuz.: melodia ludowa. 3. Rak - rnuz. : melodia ludowa. 4. Dwa Michaly - muz.: ~nelodia ludowa. 5. Kotek Puszek - rnuz.: Krystyna Kwiatkowska. 6. Dom dla lalek - mnuz.: Stanislaw Jedynak. 7. Zajqczki - rnuz.: Krystyna Kwiatkowska. 8. A. ..a,. .kotki dwa - rnuz.: melodia popularna. 9. Uparty kotek - rnuz.: Maria Kaczurbina.

10. Pajqczek - muz.: M. Leszczynska. 1 1 . Skacze pitka - muz.: J. Hilden. 12. Zabka - muz: melodia popularna. 13. Nazywajqmnie poleczka - muz.: M. Leszczynska. 14. Jedzie pociqg - rnuz.: A. Konicowna. 15. Wesofy bqk - muz.: M. Leszczyiiska. 16. Kukuleczka - rnuz.: rnelodia popularna. 17. Wlazl kotek na plotek - rnuz.: melodia popularna. 18. Kolorowa pilka - rnuz.: Maria Cukierowna. 19. Sanolot - muz.: Z. Magidenko. 20. Kot - rnuz.: A. Konicowna. 21. Dwa malutkie misie - rnuz.: melodia popdarna. 22. Idq dzieci - muz.: S. Jedynka. 23. W mtynie - mtz.: A. Banasiewicz. 24. Parasole - rnuz.: M. Cukierowna. 25. Olowek - rnuz.: M. Makowski. 26. Zohierze - muz.: A. Szalinski. 27. Moj samochod - rnuz.: M. Cukierowna. 28. Kto to - muu.: L. Osyczka. 29. Sznurowadla - rnuz.: Z. Ciechan. 30. Bahan - muz.: M. Ct~kierowna. 31. Strac1.1 na wroble - muz.: M. Szulej. 32. Wierzbowe kotki - muz.: A. Szalinski. 33. Powrot bocianow - muz.: A. Szalihski. 34. Gqski - rnuz.: L. Osyczka. 35. Kowal - mulz.: A. Banasiewicz. 36. Klotnia - muz.: E. Zdolinska. 37. Samochod - muz.: melodia popularna. 38. Pocizg - mu. : M. Cukierowna. 39. Uparty kotek - muz.: M. Cukierowna. 40. Urodziny marchewki - rnuz.: melodia popularna. 41. Ola i liicie - muz.: M. Ctherowna. 42. Trzy kurki - muz.: melodia starofrancuska. 43. Lotnisko krasnoludkow - rnuz.: I. Pfeiffer. 44. Piosenka o choince - rnuz.: J. Kulkowski. 45. Mii i laleczki - rnuz.: M. Kaczurbina. 46. Mida baba koguta - rnuz.: lnelodia popularna. 47. Piesek moj i ja - mu. : L. Miklaszewski. 48. Zabawa w pocizg - muz.: M. Mietlow. 49. Kasztany - mu. : M. Cukierowna. 50. Posypaly siq listeczki - muz.: Cz. Aniokiewicz. 5 1. U mojej babci - muz.: bialoruska melodia ludowa.

52. Pilka - muz.: J. Wasowski. 53. Sam - rnuz.: melodia popularna. 54. Kolorowe olowki - muz.: M. Kaczurbina. 55. Krasnoludek - rnuz.: M. Dqbrowska. 56. Przedszkolaczek - mnuz.: I. Pfeiffer. 57. Pajacyk - muz.: I. Pfeiffer. 58. Tik - mik - rnuz.: melodia popularna. 59. Krakowianka - muz.: I. Pfeiffer. 60. Czerwone jabluszko - muz.: melodia populma. 61. Kurczqtka - muz.: I. Pfeiffer. 62. Pqdzq sanie - rnuz.: M. Cukierowna. 63. h ieg- mu.: T. Mayzner. 64. Chodzi Zosia po lqce - muz.: melodia popularna. 65. Kofysanka lali - rnuz.: M. Kaczurbina. 66. Bal zabawek -mu . : F. Leszcdska. 67. Zima - rnuz.: F. Maymer. 68. Pociqg - muz.: J. Maklakiewicz. 69. Krakowiaczek - mu. : melodia poptdama. 70. Kasztany - rnuz.: F. Mayzner. 71. Tramwaj -1nuz.: M. Cukierowna. 72. Nasz As - rnuz.: F. Leszczyhska. 73. Przygoda Murzynka - mu. : I. Pfeiffer. 74. Pan kolejarz - rnuz.: K. Kwiatkowska. 75. Jablon jesieniq- muz.: A. Banasiewicz. 76. Jesien na wsi - muz. L. Miklaszeswki. 77. Mala wiewibreczka - m u . : A. Banasiewicz. 78. Kasztany - muz.: K. Kwiatkowski. 79. GdybyS ty bocku - muz.: F. Rybicki. 80. Kolysanka - muz.: T. Kiesewetter. 8 1. Pucu, pucu - rnuz.: S. Jedynka. 82. Chodzi listonosz - muz.: Fr. Leszczyriska. 83. Kupirny choinkq - muz.: Z. Ciecharz. 84. Piosenka o JaSku - mmuz.: A. Markiewicz. 85. Cztery wrony - rnuz.: K. Kwiatkowska. 86. Wesola choinka - muz.: K. Kwiatkowska. 87. Wrobelki zimq- muz.: K. Kwiatkowska. 88. Przyszedl nocq lnis - muz.: U. Smoczyhska-Nachtman.


Godziny te nalezy przeznaczyc na omowienie tematow, ktore nie zostaly objqte programem nauczania, lecz sq z nim Scisle zwivane.


Wychowanie muzycme obejmuje wiedze niezbqdnq do zromnienia roli muzyki w wychowaniu dziecka i jest wainym uzupehieniem wiadomoici i umiejqtnoici przyszlej opiekunki dzieciqcej. Ma ona w swojej pracy z dziecrni wykorzystak grq na prostych instnunentach, piosenki i melodie przemaczone do zabawy lub tanca oraz grq na wszystkich instnunentach perkusyjnych z dzieciqcego zestawu perkusyjnego.

Zadaniem shichaczy jest opanowanie wiedzy z wychowania rnuzycznego w zakresie niezbqdnyn do dobrego wykonywania zawodu.

W wyniku realizacji trebi progamowych shichacze majq tei wykazywac nastqpujqce postawy:

systematycznoW i dokladnoi6 w opanowywaniu ~uniejqtnoici zawodowych; zainteresowanie przedmiotem nauczania niezbqdnyln do pehego i prawidlowego realizowania zadai zawodowycl~. Nauczanie wychowania muzycznego powinno korelowac z przedmiotami:

wychowanie dziecka, wychowanie plastyczne, wychowanie techniczne, literatuua dzieciqca, zajecia praktyczne i praktyka zawodowa.

Realizujqc program nauczania, nauczyciel powinien takze korzystak z wiadomoici i luniejqtnoici opanowanych przez sluchaczy na zajqciach w szkole Sredniej. Podczas realizacji poszczegolnych tematow naleiy wskazywac na praktyczne znaczenie wiedzy i umiejqtnoici w wykonywaniu zadah zawodowych opiekunki dzieciqcej.

Treici nauczania obejmuaj ogolne wiadomoici o muzyce oraz metodyke zaj$ unuzykalniajqcych z zastosowaniem piosenki i jej wykorzystanie w pracy z dziekmi. Przed przystqpieniem do realizacji prograrnu nauczania nauczyciel powinien zapoznac siq z opisem kwalifikacji absolwenta oraz przeprowadzik analizq treici nauczania. Ogolne kryteria oceniania wiadomoici i umiejqtnoici naleiy przedstawic shichaczom na poczqtku procesu ksztalcenia. Bqdzie to stanowilo bodziec motywujqcy do opanowywania wiedzy i ~uniejqtnoici potrzebnycll w przyszlej pracy.

W procesie nauczania naleiy preferowac metody, ktore pozwalajq na: - przygotowanie sluchaczy do samodzielnego, logicznego i tworczego

mySlenia; - aktywny udzial w rozwiqzywaniu okreilonych zadah i problemow; - zastosowanie zdobytej wiedzy w praktyce;

- wyrobienie okreslonych umiejqtnoici i nawykow. Zaleca siq stosowanie roinorodnych Srodkow dydaktycmych, co wplywa

aktywizujqco na samodzielne myslenie, przyswajanie nowych informacji i opanowywanie umiejqtnoici oraz ksztahowanie poglqdow i przekonak

Podstawowymi metodani nauczania powinny bye: wyklad konwersatoryjny i cwiczenia, prowadzony z zastosowaniem roinych srodkow dydaktycmych, jak: tahny z nagaliami uhvorow dzieciqcych, spiewniki, instnlmenty muzycme, zestawy perkusyjne.

Bardzo waknym zadaniem nauczyciela jest ewaluacja, tj. sprawdzanie i ocenianie w zakresie wyodrqbnionych celow ksztaicenia osiqgniqd sluchaczy.

Ocenianie powinno miec charakter jakoiciowy i byc prowadzone wedh~g uprzednio sprecyzowanych kryteriow i wymagan.

Ogolne kryteria oceny wiadolnoici i mniejqtnosci nabytych przez sh~cllaczy powinny stanowic nastqpujqce czynnosci:

zinterpretowac pisowniq nutow% rozroinic wartoici ryhniczne nut i pauz; wyklaskac lub wystukac proste scheinaty ryhniczne; zagrac na prostych instrumentach i za$iewaC piosenki dzieciqce; zaproponowak i zaSpiewaC piosenkq do cwiczen shchowo-ruchowycl~; okreilic repertuar lnuzyczny do shchania dla dzieci w wieku od 0 - 4 lat; przedstawic proste zjawiska akustyczne za poinocq instnunentow; zinterpretowak tekst piosenki glosem; przygotowac proste uktady taneczna do muzyki; dobra6 Cwiczenia ruchowe do ilustracji tekstu piosenki; dobrac tekst piosenki do wieku, poziomu rozwoju, mozliwosci dziecka i sytuacji; przeprowadzic zabawy z dziekini, z zastosowaniem piosenki i gry na instrumentach; przeprowadzic zajqcia umuzykalniajqce z dzieemi, polegajqce na rozpoznawaniu piosenki po jej fragmencie; przeprowadzic zabawq z dziecini z zastosowaniem zestawu perkusyjnego. Wyzej wymienione kryteria oceniania nauczyciel powinien konsekwentnie

stosowac i poinformowaC o nich sluchaczy. Sprawdzanie osiqgniqc shtchaczy mobs przeprowadzic w formie pise~nnej,

ustnej oraz zadari praktycznych za pomocq - pytari proble~nowych i poleceri; - testow dydaktycznych o roinej fonnie, zadari np. wielokrotnego wyboru,

z lukq, uzupehieli, kr6tkiej odpowiedzi, - ukierunkowanej obsenvacji czynnosci sluchaczy podczas wykonywania zadah

formulowanych przez na~tczyciela.

Warunkieln prawidlowego sprawdzania i oceniania jest analiza tresci nauczania, ktora, nale2y przeprowadzic przed podjqciein procesu ksztalcenia.

Do prawidlowej realizacji progranu nauczania niezbqdna jest dobrze zorganizowana pracownia, wyposaiona w Srodki dydaktycme oraz podrqcznq biblioteczkq.

Uwagi szczegdtowe

Nauczyciel prowadzqcy zajqcia teoretycme z wychowania ~nuzycnego powinien takze uczestniczyc w zajqciach w ilobku, aby kontrolowac prawidlowe wykorzystywanie umiejqtnosci opanowanych w szkole.

Uktad tresci w programie zaklada przedstawienie najpienv lnuzyki bliskiej psychice sluchaczy, a dopier0 w dalszej kolejnoici przejicie do form bardziej skoinplikowanych w budowie.

Repertuar piosenek dzieciqcych jest przykladowy i moina go wykorzystac w dowolnym zakresie. Wahe jest jednak, aby shichacze opanowali sposoby przekazywania i ilustrowania piosenek i metodykq prowadzenia zajqc uunuzykalniajqcych z dzieC~ni.

~ ~ i e w n i k i Taslny i pkyty z nagraniami Instnunenty muzyczne: pianino, zestawy perkusujne, flet, cymbaki chromatyczne Magnetofon i adapter

5. LITERATURA

1. Dqbrowska M.: Metodyka wychowania muizycmego w przedszkolu. Warszawa: WSiP 1988

2. Molko D.: Metodyka wychowania muzycznego w przedszkolu~. Warszawa: WSiP 1988

3. Nieman M.: A czy tak potraficie? Warszawa: WSiP 1988 4. Reiss E.: Mala historia muizyki. Krak6w: PWM 1987 5. Smoczyitska-Nachbnan U.: Kalendarz muzycmy w przedszkolu. Warszawa:

WSiP 1983 6. Smoczyliska-Nachtman U.: Rozipiewane przedszkole. Warszawa: WSiP 1988

lox

LITERATURA DZIECI&CA


W wyniku zorganizowanego procesu nauczania shchacz powinien ~unieC:

okreilac role literatury dzieciqcej w realizacji zadai zawodowych opiekunki dzieciqcej; charakteryzowac narqdy mowy, wyjainiac ich funkcjonowanie i role w procesie rozwoju mowy, rozwijaC i doskonaliC wlasnq t e c l ~ k e wymowy oraz dostarczak dzieciom prawidlowych wzorcow jqzykowych; oceniac pozioin rozwoju mowy dziecka; planowak i organizowac dzialania stymulujqce rozwoj rnowy dziecka oraz wspolpracowaC z rodzicami w zakresie rozwoju umiejqtnoici jqzykowych dziecka; komunikowak siq z dzieCmi adekwatnie do ich potrzeb i moiliwoici ze szczegolnym uwzglqdnieniem kontaktu slowno-emocjonalnego; pomagae dzieciom w przezwyciqianiu trudnoici w porozumiewaniu siq z otoczeniern; planowak i organizowaC sytuacje stymulujqce aktywnoik werbalnq dzieci z zastosowaniem rohorodnych technik dydaktycznych i utworow literackich dla dzieci.


LP.

I godzina tygodniowo 6. (Metodyka zajqC dydaktycznych dla I 6 11 17

2 godziny tygodniowo Semestr I

Te~naty

I . 2.

3. 4. 5 .

dzieci w l ,2 ,3 ,4 roku iycia Do dyspozycji nauczyciela

Razem



Zajcc~a teoretyczne

Wprowadzenie Mechanizmy mowy - proces nadawania i odbioru inowy Elementy kultury m e g o siowa Mowa dziecka Wybrane zagadnienia z zakresu literatury dzieciqcej


Seinestr I11

2 8

7. 8.

9.

10.

2 5

5 6 8

4 Razeln

2 -

6 -

-

-

~wiczenia

Semestr I1 30

4 5

1 I 6 8

4 8

-

11

Metodyka zajqC dydaktycznych dla dzieci w l , 2 , 3 , 4 roku @cia cd. Metody badania mowy dziecka Fonny i metody pracy nad rozwojem mowy dziecka w okresie niemowlqcym, przygotowanie i dobor pomocy Tematyka zajqc dydaktycznych dla dzieci w 2 roku @cia, przygotowanie pomocy Kierunki i metody pracy opiekunki nad rozwojem mowy dzieci w 3 roku iycia, dobor pomocy


Og6fem

38

2 19

Razem

-

-

-

-

-

-

-

6

2 4

12

8

6

6

2 4

12

8

6 3 8 3 8

I Semestr IV I

LP.


Ternaty


Przedmiot i zadania logopedii.

Uczestniczyc w zajqciach prowadzonych w poradni logopedycznej


Temat 2: Mechanizmy mowy - proces nadawania i odbioru mowy

Zajqcia twretycme

6

16

4 26 83

-

-

-

-

3 8

10.

1 1 .

Struktura jqzyka: gloski, sylaby, budowa fonetyczna wyrazow, akcent, gramatyzacja rnowy (skkadnia, fleksja).

Narzqd mowy - dzidanie, funkcje w procesie mowienia. Aparat oddechowy, rodzaje oddechow. Aparat fonacyjny. Aparat artykulacyjny.

Odbior mowy: percepcja slowna, shch fonomatyczny, pamiqC shchowa.

6

16

4 26 121

Kierunki i metody pracy opiekunki nad rozwoje~n inowy dzieci w 3 roku @cia cd. Formy i metody pracy opiekunki dzieciqcej nad rozwojem mowy dzieci w 4 roku .@cia


Temat 3: Elementy kultury M e g o siowa

Cwiczenia


Praca nad technikq wymowy opiekunki i Cwiczenia oddechowe wspomagajqce czynnoSC mowy - zastosowanie Cwiczeli zwiqzanych z rodzajern oddechow.

Analiza i interpretacja utworow literackich i Ssodki ekspresyjne w interpretacji: glos, akcent (wyrazowy, zdaniowy, uczuciowy), tempo, rym i rytm, mimika, gest.

Og6iem

Cwiczenia

Wspomagac aparat artykulacyjny - cwiczenia warg, podniebienia, jqzyka. cwiczyc modulacj~ glosu (sila, wysokoic, barwa, intonacja) oraz tempo rnowienia (glosne czytanie tekstow pisanych wierszern, proz% cwiczenia w zakresie opowiadania).

3. Przeprowadzic Cwiczenia shtchowe: shlchu fonetycznego, rybniczne i pamiqci sluchowej.

4. Zinterpretowac utwory literackie dla dzieci.

Temat 4: Mowa dziecka

Funkcje lnowy dziecka i ich zwiqzki z przebiegein rozwoju mowy: komunikacyjna, regulacyjna, autoregulacyjna, symboliczna.

Czynniki warunkujqce prawidlowy rozwoj inowy. Rola oddzialywari spdecmo-wywchowawczych w rozwoju mowy. Zadania opiekunki w placowkach zbiorowego wychowania, a w szczegolnosci w doinu malych dzieci (opiekunka jako wzorzec jqzykowy). Formy wspolpracy z rodzicami w celu rozwijania tuniejqtnogci jqzykowych dziecka. ~wiczenie w przygotowaniu pogadanki dla rodzicow.

Zaburzenia rozwoju mowy. Przyczyny, przejawy, postepowanie wyrownawcze.

Temat 5: Wybrane zagadnienia z zakresu literatury dzieciqcej

Przedmiot literatury dzieciqcej w aspekcie pracy opiekunki dzieciqcej. Znaczenie literatury dzieciqcej dla romoju malego dziecka. Rys Iistoryczny literatury dzieciecej w Polsce. Literatura dzieciqca dla poszczeg6lnych gnlp wiekowych.

Temat 6: Metodyka zajet dydaktycznych dla dzieci w 1 ,2 ,3 ,4 roku @cia

Zasady i rnetody postqpowania wycl~owawczego oraz organizacja zajqh dydaktycznych z dziekmi w 1 - 4 roku @cia.

Rodzaje technik dydaktycznych wykorzystywanych w pracy nad romojem mowy biernej i czynnej u dzieci 0 - 4 lat.

Metodyka pracy z technikq worka czarodziejskiego w poszczegolnych grupach rozwojowych.

Kryteria psychologicme, pedagogicme i artystyczne doboru ksi@ek. Rozwoj zainteresow~ utworem literackim, obrazkiem, ksiqkeczkq. Sposoby i rodzaje ilustrowania ksiqkeczek.

Technika flanelografi~ i moiliwoic jej wykorzystania w poszczegolnycl~ grupach rozwojowych (tematyka zajqc, dobor elementow graficznych).

1. Opracowac konspekty do realizacji zajqc dydaktycznych, z wykorzystaniem worka czarodziejskiego dla wybranych gnrp rozwojowych.

2. ZastosowaC pacynke w roinych formach zabawowych i jej znaczenie w uaktywmaniu lnowy dziecka.

3. Przygotowac inscenizacje pacynkowe dla dzieci w 3 i 4 roku @cia na podstawie literatury dzieciecej i wlasnych tekstow.

4. Przeprowadzic zajecia technikami obrazkowylni (obrazki pojedyncze, syhtacyjne, historyjki obrazkowe) w poszczegolnycl~ grupach rozwojowycl~.

5. ZinterpretowaC tekst, opowiadany bqdz czytany, w ramach pracy nad rozwojem mowy dzieci.

6. Przygotowac opowiadanie dla dzieci w 3 i 4 roku iycia, z zastosowanieln flanelografU, opracowak konspekt.

7. ZastosowaC i przeprowadzic zajqcia przy uiyciu obrazkow do pary, loteryjek, dobieranek, skladanek.

8. OpracowaC projekty nowych polnocy dydaktycznych.

Temat 7: Metody badania mowy dziecka

Ocena poziomu rozwoju mowy biemej i czynnej dziecka w wieku 0 - 4 lat, z zastosowaniem inwentarza i karty rozwoju mowy.

1. ZanaiizowaC i zinterpretowak zebrany material obsenvacyjny na podstawie inwentarza rozwojowego i karty rozwoju mowy dziecka.

2. Zaprogranowac dzialania stymult~jqce rozwoj lnowy badanego dziecka.

Temat 8: Formy i metody pracy nad rozwojem mowy dziecka w okresie niemowlqcym

1. ZastosowaC formy i metody pracy nad rozwojem mowy. 2. PrzeprowadziC zajecia zwiqzane z rozwoje~n lnowy biemej dzieci w 1 r.z. oraz

percepcji sluchowej (wierszyki kontaktowo-dotykowe, paluszkowe, piosenki). 3. ZorganizowaC zajqcia dydaktyczne ukierunkowane na rozwbj lnowy czynnej

u dzieci w 1 roku iycia.

11.3

Temat 9: Tematyka zaj@ dydaktycznych dla dzieci w 2 roku iycia

1. Wzbogacic iloiciowo i jakoiciowo slownik dziecka wprowadzajqc: - rzeczowniki (nazwy osob, zwierzqt, zabawek, pojazdow, czqsci ciala,

przedmiotow codziennego uzytku): wyrazy z powtorzonq sylabq, wyrazy diwiqkona~ladowcze, wyrazy ze zr6i;nicowanq sylabq (2-sylabowe), wyrazy trojsylabowe (ze skroconq sylabq);

- przymiotniki: okreslic przeciwstawne cechy obiektti: ladny - brzydki, cieply - zirnny itp.

- czasowniki: okreilic czynnoici zwiqzane z dniein codziennyin, postawq ciala, n~chem.

2. WprowadziC zdania pojedyncze do wypowiedzi dziecka, w dn~gim poh-oczu 2 roku iycia.

3. Wykorzystac roaorodne techniki dydaktycme w pracy nad rozwojem mowy biernej i czynnej dziecka w 2 roku @cia - dyzur sanodzielny.

Temat 10: Kierunki i rnetody pracy opiekunki nad rozwojern mowy dzieci w 3 roku iycia

1. Wprowadzic nowe czeici mowy do sfownika dziecka: - zaimki osobowe: ja i my, przylniotniki oznaczajqce cechy zmyslowe

(barwa, ksztalt, wielkosc itp.), przyslowki, przyimki (ksztaltowanie pojqC przestrzemych), liczebniki (gtowne - I , 2 i porzqdkowe - drugi).

2. Rozwinqk wypowiedzi zdaniowe dziecka w 3 roku @cia, wprowadzid zdania pojedyczne, rozwiniete, zdania zlozone wsp6hzqdnie i podrzqdnie.

3. Rozwinqk strukturq wypowiedzi dziecka, wprowadzic opowiadania na podstawie tekstow z literattuy dzieciqcej i wiasnych - inscenizacja pacynkowa, flanelograf, historyjki obrazkowe.

4. Rozwinqc percepcje i paniqc shcbowq poprzez: - cwiczenie ortofoniczne, - zajqcia urnuzykalniajqce, - nat~ke na parniec wierszykow, piosenek, - czytanie przez opiekunkq krotkich uitwor6w.

5. Zastosowac rohorodne techniki dydaktycme - dyau samodzielny.

Temat 12: Formy i metody pracy opiekunki nad rozwojem mowy dzieci w 4 roku iycia

1. Wzbogacic slownik poprzez tworzenie nazw klas przedrniotow. 2. Rozwinqk umiejqtnoici w zakresie skfadni i fleksji: - zastosowac reg* jqzyka - rozwinqc zdania wyraiajqce roisle relacje (czasowe, przestrzenne,

przyczynowo-skutkowe). 3. Rozwinqc percepcje shichowq: - przeczytac uhvory literackie - przygotowaC teatrzyki pacynkowe.

4. Udoskonalic wylnowq poprzez cwiczenia: - oddechowe, - glosowe, - aparatu artykulacyjnego.

5. Zastosowac roinorodne techniki dydaktyczne - dyiur sarnodzielny.


Godziny te naleiy przeznaczyc na te~naty nie objqte progainem nauczania, a wynikajqce z rozwoju nauki .


Literatura dzieciqca obejmuje wiedzq niezbqdnq do zrozumienia roli czynnikow warunkujqcych prawidlowy rozw6j mowy oraz jest istotnym umpelnienie~n wiedzy i umiejqtnoici opiekunki dzieciqcej, ktora practlje nad rozwojem mowy dziecka, doskonali jego wymowq poprzez stosowanie roinorodnych technik dydaktycznych.

Zadaniem shchaczy jest opanowanie wiedzy i umiejqtnoici z zakresu 1iterahu-y dzieciecej niezbqdnej do dobrego wykonywania zawodti.

W wyillku realizacji tresci progamowych sl-uchacz powinien wykazywak nastqpujqce postawy:

systeinatycznoiC w zdobywaniu wiedzy; zainteresowanie przedmiotem nauczania niezbqdnyln do dobrego wykonywania zawodu.

Nauczanie literatury dzieciqcej powinno korelowak z przedmiotani: wychowanie dziecka, wychowanie plastycme, wychowanie technicme, wychowanie muzyczne i zajecia praktyczne.

Realinljqc program nauczania nauczyciel powinien wykorzystac wiadomoici zdobyte przez sh~chaczy w szkole Sredniej. Podczas realizacji poszczegolnycl~ tematow programowych naleiy cizgle wskazywac na praktycme maczenie wiedzy i rlrniejqtnoici w zawodzie opiekunki dzieciqcej.

TreSci nauczania obejmujq wiadomoici ogolne z mechanizmu mowy: procesu nadawania i odbioru mowy i zadd logopedii.

TreSci szczegtilowe dotyczq mowy dziecka, zaburzen w rozwoju mowy, kierunkow i lnetod pracy opiekumki dzieciqcej nad rozwojem mowy oraz metodyki zajqC dydaktycznych dla dzieci.

Przed przystqieniem do realizacji programu nauczania, na~lczyciel powinien zapoznac siq z opisem kwalifikacji absolwenta oraz przeprowadzik analizq tresci nauczania. Ogolne kryteria oceny i wiadomoSci i ~uniejqtnosci powinny by6 rowniei przedstawione sh~chaczom.

W procesie nauczania naleiy preferowak takie metody, ktore zapewniajq: - przygotowanie sluchacza do sarnodzielnego i logicznego myilenia, - aktywny udzial w rozwiqzywaniu okreSlonyc11 zadari i problemow, - zastosowanie w praktyce zdobytej wiedzy, - wyrobienie okreilonych tuniejqtnoici i nawykow.

Zaleca siq stosowanie r6i;norodnych Srodkow dydaktycznych, co wplywa akty\Nlzujqco na samodzielne myslenie, przyswajanie nowych informacji oraz ksztaltowanie poglqdow i przekonari. Podstawowymi metodami nauczania sq: wyklad konwersatoryjny prowadzony z szerokim zastosowaniem Srodkow dydaktycznych, jak: tablice, tabele, zestawy przezroczy, wykresy, techniki dydaktyczne oraz Cwiczenia.

Bardzo wainym zadaniem w pracy nauczyciela jest ewaluacja, tj. sprawdzanie i ocenianie osiqgniqk sluchaczy w zakresie wyodrqbnionych cel6w ksztalcenia.

Ocenianie powinno mieC charakter jakoiciowy i by6 przeprowadzane wedlug uprzednio sprecyzowanych kryteriow i wymagati.

Ogolne kryteria oceny wiadomosci i umiejetnoici nabytych przez shchacza powinny obejmowac nastqptljqce czynnoici:

wyszczegolniC narzqdy mowy i okreSliC ich role w rozwoju mowy; zanalizowaC i zinterpretowac utwory literackie oraz ekspresyjne Srodki interpretacji; okreSliC role opiekunki dzieciqcej w rozwoju mowy dziecka; okreilic metody pracy z rodzicami nad rozwojem umiejqtnoici jqzykowych dziecka; okreslic warunki sprzyjajqce rozwijaniu ~nowy dziecka; wyjainic role doboru literattuy dzieciqcej w rozwoju procesow psychicznych

i uczuc estetycmych; wyjainic zasady kdtury zywego slowa i ich maczenie w praktyce pielqgnacyjno-wycl~owawczej; przygotowak konspekty do zajqc dydaktycmych z zastosowaniem roinych teclmik dydaktycmych; przeprowadzic zajqcia z dziekmi z zastosowaniem tekstow z literahuy dzieciqcej; przygotowad i przeprowadzik inscenizacje pacynkowe i ocenic pozio~n rozwoju mowy; zaplanowac dziaiania stymulujqce rozw6j ~nowy biernej i czynnej; zinterpretowak nieprawidlowoici wymowy dziecka oraz ich w p w na rozwoj mowy ; scharakteryzowac cwiczenia oddechowe, glosowe i shchowe oraz uzasadnik ich role w kierowaniu prawidlowym rozwojem lnowy dziecka; scharakteryzowac slownik i czqici zdania w ~nowie dziecka. Wyzej wymienione kryteria oceniania nauczyciel powinien konsekwentnie

stosowaC i poinfonnowak o nich shicliaczy. Sprawdzanie o s i w q c sluchaczy lnoina przeprowadzic w fonnie pisemnej,

ustnej oraz zadah praktycznych za pomocg - pytari problemowych i poleceli - test6w dydaMycznych o robej fonnie zadah, np.: wielokrotnego wybonl,

z luk% uzupehien, krotkiej wypowiedzi, - ukierunkowanej obsenvacji czynnoici sluchaczy podczas wykonywania zadah

formutowanych przez nauczyciela. Warunkiem prawidlowego sprawdzania i oceniania jest analiza treici

nauczania, ktorq naleiy przeprowadzik przed podjqciem procesu ksztalcenia. Do prawidl-owej realizacji progamu nauczania niezbqdna jest dobrze

zorganizowana pracownia, wyposaiona w odpowiednie irodki dydaktyczne: zestaw tekstow z literatury dzieciqcej, bibliotekq literatury dzieciqcej, zestaw tabel z fonetyki jqzyka polskiego, zestaw wykresow, przezroczy obrazujqcych narzqdy mowy, teclmiki dydaktycme, pomoce gaficzne do nauki mowy dzieci. Nauczyciel powinien dysponowak podrqcznq bibliotekq na potrzeby wlasne i shchaczy, zaopatrzonq w literature naukowq i popularnonai~kowq oraz czasopisma wychowawcze.

Wprowadzenie telnatu kultura m e g o slowa, znajduje swoje uzasadnienie

w zw~qzki~ z wymaganlani zawodu. Op~ekunka wychowuje dzieci w okresie najbardziej intensywnego rozwoju mowy dziecka, tworzenia siq struktur gramatycmych jqzyka. Dlatego tak waine staje sic obcowanie dziecka z osobarni dostarczajqcymi prawidfowych wzorow jqzykowych (bogaty, poprawny slownik, swobodne, klarow~e formulowanie wypowiedzi, poprawna dykcja).

Zajqcia z zakresu kulhuy iywego sfowa powinny rozbudzac SwiadomoSc jqzykowq skuchaczy, wywdywac postawq gotowosci do doskonalenia swoich mniejqtnoSci werbalnych. Istotne jest opanowanie iuniejqtnoici gloinego czytania utworow, z wykorzystywaniem odpowiednich srodkow ekspresji. UmiejqtnoSC jest istotna dla odbioru utworu przez dziecko. Dziecko, z uwagi na ronvoj mowy, wyrnaga przekazu informacji na ro-ych poziomach komunikacyjnych (rowniez pozawerbalnych).

Trzeci, czwarty rok kycia, to wiek, w ktoryrn dziecko oswaja siq ze sh~cha~iem czytanego tekstu - tylko wiqc dobra tuniejqtnoSC czytania zapewni zainteresowanie maluchow tq formq zajqC.

Znajomosc i stosowanie odpowiednicl~ Cwiczen glosowych, oddechowych itp., stwarza takie szanse, i e przyszla opiekunka uniknie chorob zawodowych zwiqzanych z obciGeniem w pracy stnm gkosowych.

Podczas realizacji zagadnien dotyczqcych czynnikow warunkijqcych prawidlowy rozwoj mowy dziecka warto zanalizowaC niekorzystnq sytuacjq dzieci w domach dziecka i tym s a w n szczegolnq role opiekmki w ksztaltowaniu lnowy w tej placowce.

Temat dotyczqcy funkcji mowy naleky omowiC w powiqzaniu z etaparni rozwoju mowy dziecka w wieku 0 - 4 lata, ukazljqc jak one wyznaczajq jej zadania (zwrocie uwagq na zwiqzek mowy i myslenia).

Kolejny temat ujqty w tresciach ksztalcenia - literahlra dzieciqca - wymaga gromadzenia tekstow pisanych wierszem i prozq odpowiednich dla dzieci w wieku ilobkowym i opracowania odpowiednich rekwizytow ulatwiajqcych przekaz.

Cykl zajqc zwiqzanych z metodykq pracy poszczegolnymi technikami dydaktycznymi wskazuje na koniecznosc odpowiedniego wyposaienia pracowni.

Sluchacze podczas zajqC w szkole powinni uzyskac informacje o tym, jak powinno przedstawiac siq optymalne wyposaienie w Srodki dydaktycme pracowni dla poszczegolnych gtlp rozwojowych, zapoznac siq z projektani roinych pomocy dydaktycmych. WlaSciwe wyposaienie pracowni umoiliwi pehq realizacjq podanych w progranie cwiczen.

Program cwiczen dotyczqcy literatury dzieciqcej dla dziecka w 4 roku iycia powinien wykorzystywak dorobek przedszkoli w tym zakresie. Wskazane jest zapoznanie shchaczy z metodykq pracy w najmlodszej grupie przedszkolnej poprzez ich uczestniczenie w zajqciach dydaktycznych prowadzonych w placowce przedszkolnej .

Zgodnie z podzialem tresci nauczania w sernestrze 111 i IV cwiczenia powinny odbywac siq w zfobku. Zajqcia te stwarzajq mozliwoSC uzyskania przez shichaczy praktycznych umiejqtnosci zwiqzanycli z organizacjq, prowadzeniem zajqc z literatury dzieciqcej w poszczegolnych grupacli rozwojowych.

Najwhejszym ogniwern wszystkich dzialan jest umiejqtnoic n a w i w a n i a przez sluchaczy wfaiciwego kontaktu slowno-emocjonalnego z dzieckiem, sty1 komunikacji z dzieckiem, gotowosc do wykorzystania wszelkich nadarzajqcych siq okazji do ksztaltowania mowy dziecka.

Telnaty zwivane z przygotowaniem pomocy dla poszczegolnych grup powinny byc wykorzystane na ustalenie brakow i uzupelnienie icli zgodnie z wzorami, z jakimi zapoznali siq sluchacze w pienvszyn semestrze.

Zanieszczona na koncu progarnu literatura powinna dopomoc w realizacji tematow. Literatura powinna by6 aktualizowana w miarq ukazywania siq nowych opracowah.

Zestaw tekstow z zakresu literatury dzieciqcej Zestaw tabel z zakresu fonetyki jqzyka polskiego Zestaw wykresow, przeaoczy obrazujqcy narzqdy rnowy Pomoce graficzne do nauki mowy dzieci w wieku 1 - 4 lat

5. LITERATURA

1. BrzeGska A.: Sty1 kolnunikacji doroslego z dzieckiem a aktywnoik tworcza dziecka w sferze jqzyka. ,,Wychowanie w Przedszkolu" 1986 nr 9

2. Demel G.: Minimtun logopedyczne nauczyciela w przedszkolu. Warszawa: WSiP 1983

3. Cybudska J., Dudzinska I.: Inscenizowanie zabaw na podstawie literatury dzieciqcej. Warszawa: PZWS 1991

4. Howska B.: Zabawy rozwijajqce mow? dziecka. Warszawa: Inst. Wydaw. Zw. Zaw. 1986

5. Kaczlnarek L.: Nasze dziecko uczy siq mowy. Lublin: Wydaw. Lubelskie 1988 6. Kram J.: Zarys kulltury iywego slowa. Warszawa: WSiP 1988 7. Kruk H.: Wybor literatury do zajqk i zabaw w przedszkolu. Warszawa: WSiP

1990 8. Poznariska J., Wierzejska Z., Zygtntmciak E.: Wskazania wychowawcze do

pracy z malym dzieckiem w placowkach wycliowania zbiorowego. Warszawa: CMDNSSZM 1993

9. Ratyliska H.: Literatura dzieciqca w pracy przedszkola. Warszawa: WSiP 1991

10.Sachajska E.: Uczymy poprawej wymowy. Metodyka postqpowania ortofonicznego z dziecmi w wieku przedszkolnym. Warszawa: WSiP 1982

11 .Styczek S.: Logopedia. Warszawa: PWN 1981 12.Trawiliska H.: Zabawy ronvijajqce dla malych dzieci. Warszawa: PZWL

1988 I3.Wengier I.: Gry dydaktyczne dla dzieci w wieku przedszkolnym. Warszawa:

WSLP 1983 14.Wodarski Z., Matczak A,: Wprowadzenie do psychologii. Podrqcznik dla

na~~czycieli. Wyd. 2 popr. Warszawa: WSiP 1992

1. Antologia poezji dzieciqcej. Oprac. J. CieSlikowski. Wroclaw: Z N i 0 1988 2. Antologia wierszy dla dzieci. Oprac. W. Kot. Rzeszow: KAW 1986 3. Kolorowy Swiat. Wiersze i proza dla dzieci. Wybor i oprac. C. Zmihorska

Warszawa: Nasza Ksiegarnia 1986

Czasopismo: Wychowanie w przedszkolu

ZAJIi;CIA PRAKTYCZNE


W wyniku zorganizowanego procesu ksztalcenia sluchacz powinien umieC:

interpretowai: rozwoj, moiliwoici 1 stan zdrowia dziecka w wieku od 0 - 3 roku iycia; analizowac dokumentacjq zdrowotno-wychowawca pod kqtem rozwoju oraz oceny stanu zdrowia dziecka; dostrzegac i oceniak niedobory w rozwoju, interpretowak &any w zachowaniu siq i stanie zdrowia dziecka oraz prowadzic dziafania stymulujqce i indywidualne zajqcia wyrownawcze; wykonywaC czynnoici pielqgnacyjno-wychowawcze zawiqzane z zaspokajaniem potrzeb, modyfikowae je, uwzglqdniajqc rozwoj i stan zdrowia oraz stosowaC odpowiednio dobrane oddzialywania wychowawcze; inodyfikowaC dzidania pielqgnacyjno-wychowawcze w stosunku do dziecka chorego i niepelnosprawnego oraz wspoldzialac w procesie rehabilitacji; stosowaC Srodki do pielqgnacji dziecka, uwzglqdniajqc wsp6lczesne osiqgniqcia w nauce i praktyce; planowak, organizowaC i prowadzie pracq pielqgnacyjno-wychowawczq wobec dziecka i grupy; organizowak tryb Qcia dziecka, uwzglqdniajqc jego wiek, stan zdrowia i poziom rozwoju; organizowaC wlasny warsztat pracy oraz ocenia6 wyposaienie i urqdzenie placowek pod kqtem rozwoju, wychowania i zdrowia dziecka; wykonywaC czynnoSci pielqgnacyjne, zapobiegajqce defektom rozwojowo- zdrowotnym oraz chorobom wieku dzieciqcego; stosowaC robe formy, metody i Srodki promowania zdrowia i pedagogizacji Srodowisk wychowawczych; tworzyC warunki zapobiegajqce chorobie sierocej oraz wspo1.dziataC w przygotowaniu dziecka do adopcji; wspSpracowa6 w zespole pielqgnacyjno-wychowawczym oraz wsp6hczestniczyC w tworzeniu Srodowiska pracy; doskonalic umiejqtnoici zawodowi: poprzez sarnoksztalcenie.



LP.

5 godzin tygodniowo Semestr I

Plac6wka

1. IZtobek . -

Semestr 11 5 godzin tygodniowo

Charakte~ystyka placowki opiekdczo-wychowawczej. Urzqdzenia i wyposaienie. Obowi- personelu, stanowiska i organizacja pracy, gn~py rozwojowe.

Dziecko jako uczestnik zbiorowoSci dobkowej. Ramowy plan dnia. Tryb iycia dziecka i grupy rozwojowej. Zaspokajanie potrzeb dziecka. Styrnulacja romoju psychomotorycznego.

Metody poznawania dziecka: w s k h i k i rozwojowe, normy, obsenvacje, wywiady, eksperyment.

Zasady i metody pracy z maIym dzieckiem. Romoj kontaktu z mdym dzieckiem. Bezpiecze~istwo, aktywnoSd i zabawa. CzynnoSci pielegnacyjne 'i oddzialywania wychowawcze.

Plan pielqgnacyjno-wychowawczy dzienny i rniesiqczny. Zasady organizacji pracy w p p i e dzieciecej. Ramowy plan dnia w poszczegolnych grupach rozwojowych (dziemy, miesiqczny, kwartalny, roczny). Plan pielqgnacyjno- wychowawczy. Organizacja trybu iycia dziecka. Og6he zasady pielqgnowania dziecka zdrowego w 1 i 2 roku iycia.

Zywienie niemowlqt i dzieci w 2 , 3 i 4 roku iycia. Organizacja pionu iywienia Ukladanie jadtospisu.

95

I ilobek cd.

6 godzin tygodniowo

Razem I 95

95

2.

Razem I 95 Semestr I11

Dom malego dziecka lub inna plac6wka opieki calodobowej

114


114 304

Profilaktyka w instytucji opiekuriczo-wycl~owawczej. Zadania film1 i izolatki. Badania profilaktyczne, bilans zdrowia. Podawanie witamin i ziok Dokumentacja zdrowotno-wycliowawcza.

Rozwoj i wychowanie dzieci w 1 i 2 roku @cia. Rozwoj psychomotoryczny i aktywnosc zabawowa. Zaspokajanie potrzeb dziecka. OsobowoSC - roinice indywidualne. Wychowanie i uczenie. ~rodowisko wychowawcze (rodzina, wychowanie zbiorowe). TnldnoSci wychowawcze. Zasady i lnetody postqpowania wychowawczego.

Placowka 2: Dom malego dziecka lub inna placowka opieki calodobowej

Planowanie i organizacja pracy w placbwkach opiekuriczo-wycl~owawczych. Ramowy plan dnia i organizacja trybu iycia dziecka. Plan pielqgnacyjno- wychowawczy indywidualny i gn~powy.

Rozwoj i wychowanie dzieci w 0 - 4 roku @cia, ze szczegolnyin uwzglqdnieniem rozwoju wszystkich sfer f~~c jonowania , charakterystyki aktywnosci zabawowej, ksztaltowania siq cech osobowosci w 3 roku zycia.

Literatura dzieciqca i metodyka zabaw dydaktycznych. Wybrane zagadnienia z logopedii. Wychowanie inuuyczne, techniczne i plastyczne.

Zapobieganie defektom rozwojowo-zdrowotnym. Stan zdrowia i czynniki chorobotworcze. Mechanimy obronne i adaptacyjne organinnu, odpornoic. Adopcja. Zapobieganie wadom wrodzonym i nabytym oraz niedoborom rozwojowym - wspolpraca irodowisk wychowawczych. Oiwiata zdrowotno- wychowawcza.

Oddzialywania pielqgnacyjno-wychowawcze, z uwzglqdnieniein defektow w rozwoju i zdrowiu dziecka, w chorobach zakainych wieku dzieciqcego, AIDS, w niektorych przypadkach chinugii dzieciqcej, w najczqSciej wystqpujqcych chorobach wewnqtrznych wieku dzieciqcego, w chorobach narzqdu ruchu, narzqdow nnyslow i oirodkowego uMadu nenvowego, w ro2nych postaciach wad rozwojowych. Modyflkacja zajqC pielqgnacyjno-wychowawczych w celach terapeutycznych.


Zajqcia praktyczne stanowiq istotne uzupelnienie w ksztalceniu wniejqtnoSci opiekunki dzieciqcej, ktora ma wykonywak roinorodne czynnoici pielqgnacyjne i wychowawcze w stosunku do dziecka.

Zadaniem shchaczy jest opanowanie wiedzy i umiejqtnoici opiekthczo- wychowawczych w zakresie niezbqdnym do dalszego ksztal-cenia i wykonywania zawodu.

W wyniku realizacji treici programowych sluchacze powinni wykazywad nastqptjqce postawy:

systematycznoic w zdobywaniu wiedzy i doskonaleniu ulniejqtnoici zawodowych; zainteresowania przedmiotem nauczania niezbqdnego do dobrego wykonywania zawodu. Prowadzenie zajqc praktycznych powinno korelowac z przedmiotami:

pielqgnowanie dziecka, wychowanie dzlecka, literatura dzieciqca, wychowanie plastyczne, techniczne i muzyczne.

Podczas realizacji poszczegolnych hasel programowych naleiy wskazywac na ich praktyczne znaczenie w zawodzie opiekunki dzieciqcej.

Tresci nauczania obejmijq podstawowe wiadomoici i umiejqtnoici dotyczqce urqdzania i wyposaiania po~nieszczen oraz organizowania pracy placowek opiekuriczo-wychowawczych. Szczegokowo naleiy realizowad ternaty dotyczqce metod poznawaia dziecka, planowania i organizowania pracy z dziecmi, z uwzglqdnieniem stymulowania rozwoju dziecka od 0 - 4 roku iycia, profilaktykl w instytucjach opiektinczo-wycl~owawczych oraz oddziatyw~ pielqgnacyjno-wychowawczych wobec dziecka z wadami i niedoborami rozwojowymi, choroba~ni wieku dzieciqcego i zaburzeniasni w zachowaniu. Przed przystqieniem do realizacji programu nauczania nauczyciel powinien zapoznac siq z opisem kwalifikacji absolwenta oraz przeprowadzic analizq treici nauczania.

W procesie nauczania naleiy preferowad takie metody, ktore zapewniajq: - przygotowanie sluchaczy do samodzielnego i logicznego myslenia; - aktywny udziaf w rozwiqzywaniu okreSlonyc11 zadmi i problemow; - zastosowanie w praktyce opanowanej wiedzy; - ksztaltowanie i doskonalenie okreilonych uniejqtnoici i nawykow.

Zaleca siq stosowanie roinorodnych irodkow dydaktycmych, co wplywa aktyurlzujqco na samodzielne myilenie, przyswajanie nowych infonnacji i umiejqtnosci oraz ksztaltowanie poglqdow i przekonmi. Podstawowa, metodq nauczania sq cwiczenia prowadzone z zastosowaniem Srodkow dydaktycznych, jak: plansze, schematy, wykresy, zestawy, sprzqt stanowiqcy wyposaienie placowek, np. pomoce do Cwiczen i zabaw ruchowych, dokumentacja, ilustracje, filmy.

Bardzo waiJlym zadaniem nauczyciela jest ewaluacja, tj. sprawdzanie i ocenianie osiqgniqd sluchaczy w zakresie wyodrqbnionych cel6w ksztdcenia.

Ocenianie powinno miec charakter jakoiciowy i by6 prowadzone wedhg uprzednio sprecyzowanych kryteriow i wymagati.

Ogolne kryteria oceny wiadomosci i umiejqbloici nabytych przez sluchaczy powinny stanowic nastqpujqce czynnoici:

okreslic zadania instytucji opiekuriczo-wychowawczych; oceniC urzqdzenie i wyposaienie pomieszczen grupy rozwojowej;

wykonac czynnoici pielggacyjne zwiqzane z zaspokajaniem pohzeb dziecka oraz zmodyfikowac je w zale2noSci od poziomu rozwoju i stanu zdrowia; dobrac, zastosowaC i zlnodyfikowak sposoby pielqgnowania i iywienia dziecka chorego; wykonac czynnosci pielqgnacyjno-wycl~owawcze u dziecka przebywajqcego w izolatce z zastosowanieln reiilnu sanitarnego; zastosowaC oddziaiywania wychowawcze podczas wykonywanych u dziecka czynnoici pielqgnacyjnych; zaobsenvowac i zinterpretowac aniany w rozwoju, zachowaniu siq i stanie zdrowia dziecka; zaplanowak i zorganizowac prace w gupie rozwojowej, ze szczegolnym uwzglednieniem zasad i metod postqpowania pielqgnacyjno-wychowawczego z dzieckie~n; zaplanowa6 i zorganizowac indywidualne oddzialywania pielqgnacyjno- wychowawcze w stosunku do dziecka w zakresie rozwijania i doskonalenia wszystkich sfer aktywnosci zyciowej; przygotowac konspekty i zorganizowac wszystkie rodzaje zabaw; dobra6 pomoce dydaktyczne, przedmioty i zabawki do prowadzenia zabaw, z uwzglqdnienieln wiehi i lnozliwoici dziecka; wykonak czynnosci stymultiqce rozwoj dziecka; zastosowak masy plastyczne i wybrane Srodki audiowizualne do ukierunkowania aktywnosci poznawczej dziecka; scharakteryzowac organizacjq pracy w zakresie zywienia dzieci w placowkach wychowania zbiorowego; przygotowak podstawowe posilki dla dzieci z roinych grup wiekowych; przygotowak dziecko do okresowego badania lekarskiego (bilans rozwoju i zdrowia); wykonak czynnoici profilaktyczne obowiqzujqce w placowkacl~ opiekluiczo- wychowawczych; zastosowaC zabiegi hartujqce zdrowie dziecka; zaplanowak i wykonac wizualne formy edukacji zdrowotnej z zastosowanieln roinych technik plastycznych; wyjainic znaczenie wspolpracy z rodzicani lub opiekunami dziecka oraz zespdem pracownikow placowki opiekuriczo-wychowawczej w potqgowaniu zdrowia i wychowaniu dziecka. Wyzej wymienione kryteria oceniania nauczyciel powinien konsekwentnie

stosowaC i poinformowak o nicli sh~chaczy. Sprawdzanie osiqgniqc sluchaczy moina przeprowadzik w fonnie pisemnej,

ustnej oraz zadah praktycznych za pomocq: - pytati problemowych i polecen; - testow dydaktycznych o roinej formie zadah, np. wielokrotnego wyboni,

z ltkq uzupeh~ieli, krotkiej odpowiedzi, proby pracy; - ukierunkowanej obsenvacji czynnoSci shchaczy podczas wykonywania zadan

formul-owanyc11 przez nauczyciela. Warunkiem prawidlowego sprawdzania i oceniania jest analiza treici

nauczania, ktorq naleiy przeprowadzic przed podjeciem procesu ksztalcenia. Do prawidlowej realizacji prograrnu nauczania niezbedna jest dobrze

zorganizowana placowka opiekuuiczo-wychowawcza, wyposaiona w Srodki dydaktyczne.

Zajecia praktyczne realizowane przez nauczyciela w placowkach opiekuriczo- wychowawczych powinny bye prowadzone z podzialein sh~chaczy na gmpy. Nauczyciel powinien dysponowak podrqcznq bibliotekq zaopatrzonq w literature naukowq i popularnonaukowq oraz czasopisma opiehluiczo-wychowawcze.

Uwagi szczegolowe

Program zajqc praktycznych przewiduje ksztaltowanie u sluchaczy umiejqtnoici praktycznych, do ktorych podbudowe teoretycznq stanowiq wiadomoici opanowane na zajeciach z poszczegolnych przedmiotow zawodowych.

W I i 11 semestrze shchacze odbywajq zajqcia praktyczne w ilobku dziemym. Powinni zapoznac siq z podstawowyln Srodowiskiem wychowania zbiorowego: z urzqdzeniem, wyposaieniem, personelem, organizacjq pracy w ilobku i ogrodue. Nastqpnie uczq siq nawiqzywania i rozwijania indywidualnego kontaktu z dzieckiem, rozpoznawania jego potrzeb, obserwowania ronvoju w zakresie robych sfer. Szczegolny nacisk naleiy poloiyk na ksztalcenie urniejqtnoici pielqgnacyjnych i inetodykq zajqc mchowych.

Shlcl~acze powinni poznaC podstawy organizacji i planowania pracy z gn~pq dzieciqca, uczestniczyC w e i e n i u dzieci w wieku 0 - 4 lat pracujqc w kuclmi placowki szkoleniowej, rozwijat swoje umiejqtnosci zwiqzane z zapobieganiem choroboin i potegowaniem zdrowia dziecka.

Szczegblnq uwagq naleiy zwrocik na umiejetnoici zaspokajania potrzeb dziecka w 1 i 2 roku iycia, Cwiczenie prowadzenia obserwacji ukierunkowanych, planowanie i realizowanie oddzialywah w zakresie ksztaltowania nawykow i usamodzielniania dziecka, doskonalenie zabaw manipulacyjno-konstrukcyjnych.

W se~nestrze I11 zajqcia odbywajq siq w domach ~nalych dzieci lub w ulnyc11 placowkach opieki calodobowej. Szczegolnq uwagq naleiy zwrocic na realizacje zagadnien dotyczqcych wspcilpracy z rodzicami i innyni osobani wspoldziaiajqcymi w opiece nad dzieckiem (psycholog, lekarz, terapeuta) oraz zagadnien zwiqzanych z dzialalnoScifi oSwiatowo-zdrowotnq opiekunki dzieciqcej. Shcl~acze powinni zapoznac siq z podstawarni pediatrii dotyczqcymi przyczyn, objawow i zapobiegania chorobom wieku dzieciqcego, kt6re sq

niezbqdne do lnodyfikowania oddzialywari pielqbq~acyjno-wychowawczycl~ nad dzieckiem zdrowym i przewlekle chorym oraz hospitalizowanym.

W doskonaleniu planowania, organizowania i realizowania czynnoici pielqgnacyjno-wychowawczych naleiy takze uwzglqdnii: tematykq defektow rozwojowych, a szczegolnie zapobieganie i wyrownywanie wad, niedoborow zdrowotno-rozwojowych.

W zakresie metodyki wychowawczej slusma jest koncentracja nad rozwojem dziecka w 3 roku iycia, a szczegolnie doskonalenie umiejqtnosci zaspokajania jego potrzeb, planowania i realizowania oddzialywari w stosunku do sfery ernocji i kontaktow spolecznych, organizowania i prowadzenia zabaw, zwlaszcza tworczych i tematycznych.

Duie wymagania naleiy stawiaC shchaczorn w zakresie umiejqtnoici nawiqgwania i rozwijania kontaktow interpersonalnych w relacjach: shichacz - personel, sluchacz - shchacz, sluchacz - dziecko. Shchacze powimi wykazaC znacznq dojrzalosc i umiejqtnoS6 kierowania swoim zachowaniem w tym zakresie oraz zdolnosC obejmowania opiekq p p y dzieci z jednoczesnym zachowaniem kontaktu indywidualnego z kaidym z nich.

Na wszystkich etapach ksztalcenia shchacze powinni by6 orientowani w postqpach i brakach w swoich umiejqtnoiciach zawodowych. Zakonczenie kaidego okresu zajq6 praktycznych powinno zawierai: aktywnq, inspirowanq przez nauczyciela samoocenq sluchaczy. Ocenq z zajqc naleiy formu&owac na podstawie znanych shchaczom kryteriow, uwzglqdniajqcych zastosowanie wiadomoici teoretycznych w praktyce oraz postawy sh~chaczy.

Dojrzalq formq oceniajqco-utrwalajqcq mogq by6 samodzielne dyiury na roinych stanowiskach pracy polqczone z wszechstro~q analiza, i ocenq, dokonanq wspolnie z nauczycielem.

Nauczyciele realizujqcy program powinni stosowac roine metody pracy, majqc na uwadze wszechstronny rozwoj shchaczy, doskonalenie ich umiejqtnoici intelektualnych i praktycznych.

Podstawowq metodq wychowania, czyli ksztaltowania pozqdanych cech psycl~icznych i dyspozycji inoralno-spolecznych, powinien by6 przyklad osobowy nauczyciela i pracownika placowki szkoleniowej, a takie prawidlowa organizacja zajq6 praktycznycl~, a metodq nabywania uniejqtnoici - instnktai slowny, pisemny, pokaz, Cwiczenia zakladajqce wspoldziafanie uczestnik6w procesu ksztalcenia.

Prowadzqc zajqcia naleiy datyC do iwiadolnego i aktywnego uczestnictwa sluchaczy w opanowywaniu i doskonaleniu uuniejqtnoici.

W rozwijaniu pozytywnej inotywacji do pracy zawodowej z m a w dzieckiem nauczyciel powinien wskazywa6 na satysfakcje moralnq wyplywajqcq z poczucia znaczenia odpowiedzialnoici za rozwoj dziecka w pienvszych latach jego iycia, jako podstawy dalszego prawidlowego rozwoju jednostki i spofeczenstwa.

Z uwagi na specyfikq i duke znaczenie zawodu opiehmki w wychowaniu

i profilaktyce zdrowotno-wycl~owawczej spoleczenstwa, a takie ze wzglqdu na niewielkq liczbq wzorcowycl~ placowek szkolenia praktycznego, realizacja programu powinna opierac siq w glowlej rnierze na indywidualnej pracy nauczyciela ze slucl~aczem, odbywajqcej siq w odpowiednio do tego dobranej placowce szkolenla praktycznego.

Zajqcia powinny by6 prowadzone w malych grupach (w jednej mipie rozwojowej nie wiqcej niz 3 shchaczy), a placowki szkolenia praktycznego powinny byc optymalnie urz&one i wyposaione. Jeden nauczyciel powinien miec pod swojq opiekq nie wiqcej niz 8 - 12 shlchaczy.

Do szkolenia praktycznego powinny by6 wybrane przede wszystkim podstawowe typy placowek opiekdczo-wychowawczych.

TrudnoSci organizacyjne oraz mozliwoSci zatn~dnienia przyszlych absolwentek usprawiedliwiajq wybor innych typow placowek opieki calodobowej, np. oddzial szpitalny.

Z uwagi na specyfikq grupy zawodowej, ksztalcenia praktycznego i placowek szkolenia wskazana jest, oprocz niezbqdnego udzialu nauczyciela szkoly, obecnoSC w grupie pracownika danej placowki opiekuliczo-wychowawczej, odpowiedzialnego za caloksztaft pracy i bezpieczenstwo dzieci.

Zajqcia w @pie dzieciqcej, tnvajqce nie lnniej niz 5 godzin dziennie, powinny by6 poprzedzone czqsciq instruktaiowo-organizacyjn% a zakonczone instruktaiowo-oceniajqc% nie przekraczajqc w s~unie I godziny dydaktycznej.

Przed przystzpieniem do zajqC shtchacze powinni otrzyrnac wstqpn% wyczerpujqcq iafonnacje na temat zajee, ich celow oraz wykonaC obowiqzujqce badania profilaktyczne swojego stanu zdrowia (WR, Rtg, nosicielstwo).

KolejnoSc realizowanych zagadnieli nie jest SciSle okreilona. Nauczyciel lnoze o tyln zdecydowak, kierujqc siq np. mozliwoiciami placowki i innymi czynnikami, jak: sezonowoSC okresow adaptacji dziecka, dostepno66 kuchni mlecznej, obecnosc w grupie dziecka wymagajqcego specjalnej opieki.

Plansze Tabele Sche~naty Wykresy Dokumentacja placowki Ilustracje Sprzqt i wyposaienie placowki TaSmy z nagraniarni Filmy dydaktyczne

5. LITERATURA

1. Boikowa K.: Encyklopedia zdrowia dziecka. Warszawa: PZWL 1987 2. Fanella E., Adamson S., Hd1 D.: Pielqgnowanie chorych dzieci. Warszawa:

PZWL 1990 3. Hurlock E. B.: Rozw6j dziecka. Warszawa: PWN 1985 4. Illingworth R., Illingworth C.: Nielnowlqta i Inale dzieci. Warszawa: PZWL

1988 5. Lewer H., Robertson L.: Opieka nad dzieckiem. Warszawa: PZWL 1990 6. Nartowska H.: Male dziecko chce siq bawiC. Warszawa: Nasza Ksiqgarnia.

1986 7. Papierkowski A.: Choroby wieku dzieciqcego. Podrqcznik dla piel~gniarek.

Warszawa: PZWL 1 99 1 8. Poznariska J., Wierzejska Z., Zygnunciak E.: Wskazania wychowawcze do

pracy z maly~n dzieckieln w placowkach wychowania zbiorowego. Warszawa: CMDNSSZM 1993

9. Spock B., Rothenberg M.: Dziecko, pielegnowanie i wychowanie. Warszawa: PZWL 1989

10.Trawiriska H.: Zabawy rozwijajqce dla malych dzieci. Warszawa: PZWL 1988

1 1 .Zgrychowa I.: Chore dziecko chce siq bawiC. Warszawa PZWL 1983 12.Zebrowska M.: Psychologia rozwojowa dzieci i mlodziezy. Warszawa: PWN

1986

129

PRAKTYKA ZAWODOWA

1. SZCZEGOEOWE CELE KSZTAECENIA

W wyniku zorganizowanego procesu ksztalcenia sluchacz powinien umiec:

organizowak najkorzystniejsze wanrnki wszechstronnego, hannonijnego rozwoju dziecka w rohych srodowiskach wychowawczych oraz interpretowac rozwoj, zachowanie siq i stan zdrowia dziecka; modyfikowak organizacjq pracy w grupie dzieci w cnvartym roku @cia, zgodnie z zasadami pracy pienvszej gmpy przedszkolnej; prowadzik i analizowak obowiqzujqcq dokumentacjq zdrowotno- wychowawczq dziecka w r6i;nych instytucjach wychowania zbiorowego pod kqtem realizacji zadari opiekuriczo-wychowawczych; prowadzik samodzielnie wszystkie typy zajqk stymulujqcych osiwiqcia rozwojowe dziecka zdrowego oraz zajqcia wyrownawcze w stosunku do dziecka z wadami, niedoborami rozwojowylni oraz zaburzeniami w zachowaniu; modyfikowak sposoby zaspokajania potrzeb dziecka, uwzglqdniajqc jego mozliwoici rozwojowe i indywidualnq strukturq psychiczna, oraz uczestniczyc w oddzialywaniach rehabilitacyjnych w stosunku do dziecka z niedoborami w rozwoju; organizowak warunki do rozwoju osobowoici dziecka, ze szczegolnym uwzglqdnieniein roaic indywidualnych; wspofpracowak z personelem placowek w celu ujednolicenia oddzialywah pielqgnacyjno-wychowawczycl~ oraz uczestniczyk w tworzeniu Srodowiska pracy; podejrnowak dzialania zapobiegajqce zakaieniom wewnqtrzzakladowym oraz negatywnym skutkom wychowania zbiorowego i hospitalizacji; udzielaC pienvszej pomocy w nagIych wypadkach i zachorowaniach; analizowak i oceniak wlasne dzidania zawodowe, z uwzglqdnieniem zadari opiekunki dzieciqcej; doskonalik wlasne umiejqb~oici zawodowe oraz postawy poprzez uczestnichvo w roaych formach doskonalenia podyplomowego i sanoksztdcenie.

Podzial tresci nauczania

Plac6wka 1: Dom malego dziecka lub inna plac6wka opieki calodobowej

Planowanie i organizowanie pracy na r62nych stanowiskach, w r6aych placowkacl~ opiekuriczo-wychowawczych, z uwzglqdnieniem sytuacji typowych i problemowych.

Rozwoj i wycl~owaie dziecka w 0 - 4 roku @cia, ze szczegolnym uwzglqdnie~liem rozwoju wszystkich sfer fbkcjonowania, fonn aktywnoici dziecka, roinic indywidualnych, ksztaltowania si? pozytywnych postaw spolecmych i moralnych, rozwoju sfery wolicjonalnej i trudnoici wychowawczych u dziecka w 4 r o h @cia.

Wybrane zagadnienia z logopedii i literatury dzieciqcej. Postqpowanie w sytuacjach nietypowych, np. w naglych wypadkach

i zachorowaniach. Kompletowanie i korzystanie z apteczki pienvszej pomocy. Postqpowanie z dziekmi, u kt61ych wystqpujq zaburzenia mowy.


LP.


Placowka

Pralctyka zawodowa obejmuje cdoksztdt wiedzy i utniejqtnoici opiekunki dzieciqcej opanowanycli w szkole w c i w czterecli Iat nauki, niezbqdnych do sanodzielnego planowania, organizowania i wykonywania pracy z dzieCmi w wieku od 0 - 4 roku @cia.

W wyniku realizacji treici progamowych shchacz powkien wykazywaC nastqpujqce, poiqdane w zawodzie postawy:

systematycz.~oiC w zdobywaniu wiedzy, poszerzaniu i doskonaleniu umiejqtnoici zawodowych;

Semestr IV 35 godzin tygodniowo

1 . Dorn mdego dziecka lub inna placowka opieki cdodobowej

140

Razem w cyklu nauczania 140

zainteresowanie przedmiotern niezbedne do dobrego wykonywania zadari zawodowych. Praktyka zawodowa powinna korelowak z innynli przediniotmi zawodowymi,

szczegolnie z pielegnowaniem dziecka, wychowanieln dziecka, literaturq dzieciqc% wychowaniem rnuzycmym, wychowaniem plastycznym, wycl~owaniem teclmicmym.

Realizujqc program nauczania, nauczyciel powinien wykorzystak wiadomoici i umiejqtnoici opanowane przez sluchaczy w cizgu 4 lat nauki w szkole.

TreSci nauczania obejmujq planowanie i organizowanie pracy opiekunki dzieciecej w placowkacl~ opiekuriczo-wychowawczych, ze szczegolnym uwzglednieniem sytuacji problemowych i nietypowych, rozwoju i wychowania dziecka w wieku od 0 - 4 roku @cia.

Przed p~zystqieniem do realizacji prograrnu nauczania nauczyciel powinien zapoznad siq z opisem zawodu opiekunki dzieciqcej oraz przeprowadzik analizq treSci nauczania. Ogolne luyteria oceny wiadomoici i umiejqtnoici powinny bye przedstawione sluchaczorn na pocqtku procesu ksztal-cenia.

W procesie nauczania naleiy preferowad take metody, ktore zapewniajq: - opanowanie przez shchaczy umiejqtnosci sanodzielnego, tworczego myilenia; - aktywny udzial sluchaczy w rozwiwan iu okreilonych problemow

i realizowaniu zadah zawodowych; - iwiadome wykorzystywanie zdobytej wiedzy i umiejqtnoici w praktyce; - uksztattowanie i doskonalenie okreSlonyc11 umiejqtnoici i nawyk6w

poia,danych w prawidlowej realizacji zadari zawodowych. Zaleca siq stosowanie r62norodnych Srodkbw dydaktycmych, co wplywa

aktywmjqco na samodzielne myglenie, przyswajanie nowych infonnacji oraz ksztaltowanie poglqdow i przekonai.

Bardzo wainym zadaniem nauczyciela jest ewaluacja, tj. sprawdzanie i ocenianie osiqgniqk sluchaczy w zakresie wyodrqbnionych celow ksztatcenia.

Ocenianie powinno rniek charakter jakoiciowy i bye prowadzone wedlug uprzednio sprecyzowanycl~ kryteriow i wymagah.

Ogolne kryteria oceny wiadomoici i urniejqtnoici nabytych przez slucl~aczy powinny stanowik nastqpujqce czynnoSci:

zaplanowak i zorganizowak warunki wszechstronnego rozwoju dziecka w robych placowkach opiekmiczo-wychowawczych; zinterpretowak i oceniC osiqgniecia rozwojowe dzieci w wieku od 0 - 4 roku @cia; dokonak analizy osiqjgliqC i niedoborow w rozwoju oraz w zacl~owaniu siq i stanie zdrowia dziecka; zaplanowak i zorganizowad samodzielnq pracq z dzieckiem z wadami i niedoborami rozwojowymi;

przeprowadzik indywidualne zajqcia wyrownawcze z dzieckiem z niedoborem w rozwoju, jak i z dzieckiem przekraczajqcym normy rozwojowe na podstawie samodzielnie opracowanego planu; zorganizowak samodzielnie wszystkie rodzaje zajqC, z wykorzystaniem tekstow z literatury dzieciqcej, mizycznych utworow dzieciqcych i plastyki; zorganizowak warunki i przeprowadzik zajqcia stymulujqce romoj indywidualnych cech osobowoici dziecka; zaplanowak i zorganizowak warunki do zaspokajania potrzeb dziecka, z uwzglqdnieniem pozionu rozwoju i indywidualnej struktury psychicznej; udzielik pienvszej pomocy w naglych wypadkach i zachorowaniach; wykonaC czynnoici z zakresu profilaktyki chorob dzieciqcych oraz zakaien wewnq~zzakladowycl~; przestrzegak przepisow bhp podczas wykonywania czynnoici zawodowych opiekunkj dziecipcej; przestrzegak zasad etyki zawodowej w kontakcie z dzieckiem, jego rodzicami lub opiekunami oraz wspbipracownikami. Wyiej wymienione kryleria oceniania nauczyciel powlnien konsekwentnie

stosowak i poinfonnowak o nich shchaczy. Sprawdzanie osiqgniqk siuchaczy moina przeprowadzic w formie pisemnej,

ustnej oraz zadai~ praktycznych za pomocq: - pytari problemowych i polece~i; - testow dydaktycznych o r6inej formie zadai np. wielokrobiego wybon~, z luka,

uzupehnien, krotkiej odpowiedzi, proby pracy; - ukierunkowanej obsenvacji czynnoici slucliaczy podczas wykonywania zadah

fonnulowanych przez nauczyciela. Warunkiem prawidlowego sprawdzania i oceniania jest analiza treSci

nauczania, ktorq naleiy przeprowadzik przed podjqciem procesu ksztalcenia. Do prawidlowej realizacji progranu naucza~ua niezbqdna jest dobrze

zorganizowana placowka opieh~i~czo-wychowawcza, wyposaiona w niezbqdne Srodki dydaktyczne: plansze, tabele, scliematy, wykresy, dokumentacje, ilustracje i inne.

Praktyka zawodowa powinna by6 prowadzona w gmpach shchaczy liczqcych nie wiqcej nii 8 - 12 os6b. Nauczyciel powinien dysponowak podqczna, biblioteczkq na potrzeby wlasne i sluchaczy, zaopatrzo~ia, w najuowszq literaturq naukowa, populanlonaukowa, i czasopis~na opielcuhczo-wychowawcze.

Plansze Schematy Wykresy Dokumentacja placowki llustracje Sprzet i wyposaienie placowki TaSmy z nagraniani 1;ilmy dydaktyczne

5. LITERATURA

1. Boikowa K.: Encyklopedia zdrowia dziecka. Warszawa: PZWL 1987 2. Fanella E., Adarnson S., Hull D.: Pielqgnowanie chorych dzieci. Warszawa:

PZWL 1990 3. Hurlock E. B.: Rozwoj dziecka. Warszawa: PWN 1985 4. Illingworth R., Illingworth C.: Niemowleta i male dzieci. Warszawa: PZWL

1988 5. Lewer H., Robertson L.: Opieka nad dzieckiem. Warszawa: PZWL 1990 6. Nartowska H.: Male dziecko chce sic bawiC. Warszawa: Nasza Ksiqgarnia.

1986 7. Papierkowski A.: Choroby wieku dzieciqcego. Podrecznik dla pielqgniarek.

Warszawa: PZWL 1991 8. Poznariska J., Wierzejska Z., Zygmunciak E.: Wskazania wychowawcze do

pracy z malym dzieckiem w placowkach wychowania zbiorowego. Warszawa: CMDNSSZM 1993

9. Spock B., Rothenberg M.: Dziecko, pielqgnowanie i wychowanie. Warszawa PZWL 1989

10.Trawii1ska H.: Zabawy rozwijajqce dla malych dzieci. Warszawa: PZWL 1988

1 1 .Zgrychowa I.: Chore dziecko chce siq bawik. Warszawa PZWL 1983 12.Zebrowska M.: Psychologia rozwojowa dzieci i unlodzieiy. Warszawa: PWN

1986

Zespoi autorski

Plan nauczania

Medycyna zapobiegawcza

Anatomia i fizjologia dziecka

Psychologia z elementa~ni pedagogiki i socjologii

Pielegnowanie dziecka

Wychowanie dziecka

Wychowace techniczne

Wycl~owanie plastyczne

Wycliowanie muzyczne

Literatura dzieciqca

Zajecia praktyczne

Praktyka zawodowa

Spis treici

PROGRAM NAUCZANIA w 513 (01)pliki.koweziu.edu.pl/programy/przedmiotowe/Opiekunka...ksztaltowanie...

Documents

Transcript of PROGRAM NAUCZANIA w 513 (01)pliki.koweziu.edu.pl/programy/przedmiotowe/Opiekunka...ksztaltowanie...