Program nauczania - moracz.edu.pl · Kształcenie sprawności rozumienia ze słuchu ... do tego...

1

Marta Wawrzyniak

Program nauczania

języka niemieckiego

dla klas I-III gimnazjum

Poziom III.O — dla początkujących

Wydawnictwo LektorKlett

2

Wstęp 3

1. Koncepcja programu 4

1.1. Adresaci programu 4

1.2. Czas realizacji programu 4

1.3. Liczebność grup 4

1.4. Kwalifikacje nauczycieli 4

1.5. Wyposażenie szkoły 5

2. Cele edukacyjne 5

2.1. Cele ogólne 5

2.2. Cele szczegółowe 6

2.3. Cele wychowawcze 9

3. Treści nauczania i oczekiwane osiągnięcia uczniów przy

wykorzystaniu kursu Magnet 10

3.1. Zakres tematyczny 10

3.2. Gramatyka, słownictwo, wymowa 12

3.3. Funkcje językowe 14

4. Realizacja celów kształcenia 15

4.1. Rozwijanie sprawności językowych 16

4.2. Kształcenie podsystemów językowych 17

4.3. Przykładowe scenariusze lekcji 17

4.3.1. Scenariusz do rozdziału: Meine Hobbys 17

4.3.2. Scenariusz do rozdziału: Wohin in Urlaub? 18

4.3.3. Scenariusz do rozdziału: Was isst du gern? 19

5. Kontrola i ocenianie 20

6. Przykłady realizacji celów kształcenia 23

6.1. Rozwijanie sprawności językowych 23

6.1.1. Kształcenie sprawności rozumienia ze słuchu 23

6.1.2. Kształcenie czytania ze zrozumieniem 25

6.1.3. Kształcenie mówienia 28

6.1.4. Kształcenie pisania 29

6.2. Ćwiczenie wymowy 32

6.3. Rozwijanie słownictwa 31

6.4. Ćwiczenie gramatyki 36

6.5. Testowanie wiedzy i umiejętności 39

Bibliografia 42

3

Wstęp

Polska szkoła już od dłuższego czasu wdraża reformy, których celem ma być sprostanie zmieniającej

się rzeczywistości i wyzwaniom współczesnego świata. Jednym z priorytetów jest niewątpliwie

kształtowanie kompetencji w zakresie znajomości jeżyków obcych, szczególnie w obliczu procesów

globalizacyjnych, potrzeb i możliwości komunikacyjnych, otwierania się rynków pracy czy w związku z

chęcią poznawania innych kultur. Zatem obecna rzeczywiste daje wiele argumentów przemawiających

za wcześniejszym rozpoczynaniem nauki języków obcych. Pozostaje problem, jak to zrobić, jakimi

metodami, z jaka częstotliwością i jakie wykorzystać do tego procesu uczenia się i nauczania materiały

dydaktyczne, w tym podręczniki.

Program niniejszy jest propozycją efektywnej, opartej na współczesnej wiedzy pedagogicznej, realizacji

procesu nauczania języka niemieckiego jako drugiego języka obcego. Osiągnięcie oczekiwanych

efektów jest możliwe również przy niewielkiej liczbie godzin dostępnej w szkole dla uczniów w wieku

gimnazjalnym, co nie wyklucza oczywiście dodatkowych aktywności uczniów i ich najbliższego

środowiska, w tym rodziców i nauczycieli, w tym zakresie.

Program ten jest oczywiście tylko bazą postępowania metodycznego, zawiera jednak wiele

koniecznych do uwzględnienia aspektów procesu uczenia się i nauczania, opierając się na wymaganych

minimach i założeniach ministerialnych.

0 autorce

Marta Wawrzyniak

- absolwentka Wydziału Studiów Edukacyjnych i Kolegium Języków Obcych Uniwersytetu im. Adama

Mickiewicza w Poznaniu

- nauczyciel mianowany z doświadczeniem pracy w szkole podstawowej, gimnazjum i szkole

ponadgimnazjalnej w Poznaniu

- opiekun praktyk studenckich

- autorka artykułów i scenariuszy dla nauczycieli języka niemieckiego

- członek Polskiego Stowarzyszenia Nauczycieli języka niemieckiego

- członek zespołu redakcyjnego czasopisma dla nauczycieli języka niemieckiego ,,Hallo,

Deutschlehrer” (w latach 2005-2008)

- koordynator regionalny konkursu dla gimnazjalistów PSNJN (2007)

4

1. Koncepcja programu

Program, napisany zgodnie z założeniami podstawy programowej kształcenia ogólnego dla gimnazjum,

na III etap edukacyjny, poziom III.0, zawiera ogólne cele kształcenia i wychowania, materiał nauczania,

który jest powiązany z celami szczegółowymi i treściami nauczania oraz wykaz umiejętności, jakie

osiągnie uczeń na danym etapie edukacyjnym. Założone osiągniecia ucznia wraz z propozycją metod

ich oceniania uwzględniają standardy wymagań, które są podstawą przeprowadzenia trzeciej,

pisemnej części egzaminu gimnazjalnego pod koniec etapu nauczania.

Program opiera się na celach komunikacyjnych nawiązujących do poziomu biegłości językowej A1/A2

definiowanego przez Radę Europy w zakresie poszczególnych umiejętności językowych. Ma to na celu

wspieranie świadomości językowej ucznia i budzenie postawy ciekawości, otwartości i tolerancji.

1.1. Adresaci programu

Program kierowany jest zarówno do nauczycieli już pracujących w gimnazjum, jak i do nauczycieli

rozpoczynających pracę na tym etapie nauczania, rozpoczynających staż, a takie do studentów

odbywających praktyki w gimnazjum.

Studenci, obserwując realizację procesu nauczania, zapoznają się ze specyfika nauczania i

przygotowywaniem scenariuszy lekcyjnych, rozkładu materiału, formułowaniem celów edukacyjnych

dla poszczególnych klas gimnazjum. Ma to duże znaczenie w przygotowaniu do zawodu nauczyciela.

Program jest tak skonstruowany, by był jasny i czytelny także dla rodziców zajmujących się nauczaniem

w domu lub uzupełnianiem materiału podczas nieobecności dziecka w szkole. Program jest również

kierowany do ucznia, gdyż umożliwia samodzielne kierowanie procesem uczenia się.

1.2. Czas realizacji programu

Program zakłada naukę języka niemieckiego w wymiarze 2 godzin lekcyjnych w cyklu 3 lat jako drugiego

języka nowożytnego od poziomu zerowego. Jednakże możliwe i bardzo ważne jest dostosowanie zajęć

do możliwości ucznia po zdiagnozowaniu umiejętności językowych nabytych wcześniej. Stwarza to

możliwość pracy z uczniami kontynuującymi naukę języka.

1.3. Liczebność grup

Specyfika nauczania języka obcego zakłada pracę w grupach 12-16-osobowych o zbliżonym poziomie

zaawansowania językowego. Pamiętajmy o tym, że mniejsze grupy ułatwiają uczniom otwieranie się

przed sobą nawzajem w komunikacji i ułatwiają budowaniu przyjaznej atmosfery, co sprzyja realizacji

założeń edukacyjnych tego programu.

Program zakłada jednak, biorąc pod uwagę rzeczywistość edukacyjną, że w przypadku niemożności

utworzenia mniejszych grup i konieczności pracy z całą klasą, dobrze przygotowany nauczyciel

zrealizuje założenia i cele edukacyjne.

1.4. Kwalifikacje nauczycieli

Program jest przeznaczony do realizacji przez nauczycieli posiadających kwalifikacje metodyczne

wymagane przez władze oświatowe do nauczania języka niemieckiego w gimnazjum. Jednocześnie

program ten kierowany jest do nauczycieli wyposażonych w odpowiednie kompetencje zawodowe,

takie jak:

5

— przedmiotowe i pedagogiczne — posiadanie szerokiej wiedzy nie tylko przedmiotowej, ale również

dotyczącej ewaluacji programów szkolnych, formułowania odpowiednich do wieku oczekiwań i

stosowanie różnych strategii dydaktycznych;

— w zakresie oceniania i monitorowania postępów uczniów — ocenianie bieżącego poziomu osiągnięć

ucznia, ale także i własnej pracy;

— zarządzanie klasą — kreowanie środowiska klasy, dyscyplinowanie jej, pobudzanie i utrzymywanie

motywacji i zainteresowań poszczególnych uczniów;

— zaufanie do grupy — ułatwianie uczniom odnajdywania i zrozumienia celów uczenia się oraz

wspomaganie w odkrywaniu własnych dążeń (za D. Gołębniak, 1999).

Ponadto istotnym wydaje się, aby nauczyciel potrafił poprzez własny przykład rozbudzać w uczniach

pasję i zamiłowanie do nauki języka niemieckiego i poznawania kultury krajów obszaru

niemieckojęzycznego. Niezbędna zatem w procesie kształcenia będzie nie tylko aktualna wiedza z

zakresu metodyki nauczania, ale również, a może przede wszystkim, prawdziwa pasja i otwartość na

doskonalenie.

1.5. Wyposażenie szkoły

Ważnym warunkiem zrealizowania programu jest odpowiednio przygotowana szkoła z pracownią

językową. Istotne jest wyposażenie klasy lekcyjnej w odtwarzacz CD i MP3, telewizor z odtwarzaczem

DVD, komplet płyt do nauczania i inne pomoce wizualne. Niewątpliwie pomocne jest korzystanie w

trakcie lekcji z pracowni komputerowej z dostępem do internetu, komputera przenośnego z

projektorem oraz tablicy interaktywnej, korzystanie ze słowników, encyklopedii, czasopism,

materiałów autentycznych, pomocy wizualnych i map. Program zakłada rozwijanie autonomii ucznia,

wiec idealne byłoby wyposażenie pracowni w pojedyncze, lekkie, ruchome stoliki dla uczniów,

umożliwiające różne metody pracy i przeorganizowanie środowiska pracy ucznia.

2. Cele edukacyjne

2.1. Cele ogólne

Podstawa programowa formułuje dla III i IV etapu edukacyjnego następujące cele kształcenia

ogólnego:

— przyswojenie przez uczniów określonego zasobu wiadomości na temat faktów, zasad, teorii i

praktyk;

— zdobycie przez uczniów umiejętności wykorzystania posiadanych wiadomości podczas

wykonywania zadań i rozwiazywania problemów;

— kształtowanie u uczniów postaw warunkujących sprawne i odpowiedzialne funkcjonowanie we

współczesnym świecie.

Natomiast w zakresie ogólnych celów nauczania języka obcego nowożytnego na etap III.0 przyjmuje

się:

6

I Znajomość środków językowych.

Uczeń posługuje się bardzo podstawowym zasobem środków językowych (leksykalnych,

gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiających realizację pozostałych wymagań

ogólnych w zakresie tematów wskazanych w wymaganiach szczegółowych.

II Rozumienie wypowiedzi.

Uczeń rozumie bardzo proste, krótkie wypowiedzi ustne artykułowane wyraźnie, w standardowej

odmianie języka, a także proste wypowiedzi pisemne w zakresie opisanym w wymaganiach

szczegółowych.

III Tworzenie wypowiedzi.

Uczeń samodzielnie formułuje bardzo krótkie, proste i zrozumiałe wypowiedzi ustne i pisemne w

zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.

IV Reagowanie na wypowiedzi.

Uczeń uczestniczy w prostej rozmowie i w typowych sytuacjach reaguje w sposób zrozumiały,

adekwatnie do sytuacji komunikacyjnej, ustnie lub w formie prostego tekstu w zakresie opisanym w

wymaganiach szczegółowych.

V Przetwarzanie wypowiedzi.

Uczeń zmienia formę przekazu ustnego lub pisemnego w zakresie opisanym w wymaganiach

szczegółowych.

2.2. Cele szczegółowe

Cele szczegółowe w zakresie działań językowych określa się poprzez odpowiednie treści nauczania oraz

umiejętności w zakresie:

1. recepcji (rozumienie wypowiedzi ustnych i pisemnych),

2. produkcji (tworzenie wypowiedzi ustnych i pisemnych),

3. interakcji (ustnej i pisemnej),

4. mediacji (ustnej i pisemnej).

Treści programowe — wymagania szczegółowe

1. Uczeń posługuje się bardzo podstawowym zasobem środków językowych (leksykalnych,

gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych

wymagań ogólnych w zakresie następujących tematów

1) człowiek (np. dane personalne, wygląd zewnętrzny, uczucia i emocje, zainteresowania);

2) dom (np. miejsce zamieszkania, opis domu, pomieszczeń domu i ich wyposażenia);

3) szkoła (np. przedmioty nauczania, życie szkoły);

4) praca (np. popularne zawody i związane z nimi czynności, miejsce pracy);

5) życie rodzinne i towarzyskie (np. członkowie rodziny, koledzy, przyjaciele, czynności życia

codziennego, formy spędzania czasu wolnego);

6) żywienie (np. artykuły spożywcze, posiłki, lokale gastronomiczne);

7) zakupy i usługi (np. rodzaje sklepów, towary, sprzedawanie i kupowanie, korzystanie z usług);

7

8) podróżowanie i turystyka (np. środki transportu, orientacja w terenie, informacja turystyczna,

zwiedzanie);

9) kultura (np. dziedziny kultury, uczestnictwo w kulturze);

10) sport (np. popularne dyscypliny sportu, sprzęt sportowy, imprezy sportowe);

11) zdrowie (np. samopoczucie, choroby, ich objawy i leczenie);

12) technika (np. korzystanie z podstawowych urządzeń technicznych);

13) świat przyrody (np. pogoda, rośliny i zwierzęta, krajobraz);

14) elementy wiedzy o krajach obszaru nauczanego języka oraz o kraju ojczystym, z uwzględnieniem

kontekstu międzykulturowego oraz tematyki integracji europejskiej.

2. Uczeń rozumie ze słuchu bardzo proste, krótkie wypowiedzi (np. instrukcje, komunikaty,

rozmowy) artykułowane powoli i wyraźnie w standardowej odmianie języka:

1) reaguje na polecenia;

2) określa główną myśl tekstu;

3) znajduje w tekście określone informacje;

4) określa intencje nadawcy/autora tekstu; określa kontekst wypowiedzi (np. czas, miejsce, sytuacje,

uczestników).

3. Uczeń rozumie krótkie, proste wypowiedzi pisemne (np. napisy informacyjne, listy, ulotki

reklamowe, jadłospisy, ogłoszenia, rozkłady jazdy i proste teksty narracyjne):

1) określa główną myśl tekstu;

2) znajduje w tekście określone informacje

3) określa intencje nadawcy/autora tekstu;

4) określa kontekst wypowiedzi (np. nadawcę, odbiorcę, formę tekstu).

4. Uczeń tworzy bardzo krótkie, proste i zrozumiale wypowiedzi ustne:

1) opisuje ludzi, przedmioty, miejsca i czynności;

2) opowiada o wydarzeniach życia codziennego;

3) przedstawia fakty z przeszłości i teraźniejszości;

4) opisuje swoje upodobania;

5) wyraża swoje opinie i uczucia;

6) przedstawia intencje i plany na przyszłość.

5. Uczeń tworzy bardzo krótkie, proste i zrozumiale wypowiedzi pisemne w formie prostych wyrażeń

i zdań (np. wiadomość, e-mail, krótki opis):

1) opisuje ludzi, przedmioty, miejsca i czynności;

2) opisuje wydarzenia życia codziennego;

3) przedstawia fakty z przeszłości i teraźniejszości;

8

4) opisuje swoje upodobania;

5) wyraża swoje opinie i uczucia;

6) opisuje intencje i plany na przyszłość.

6. Uczeń reaguje ustnie w prosty i zrozumiały sposób w typowych sytuacjach:

1) nawiązuje kontakty towarzyskie (np. przedstawia siebie i inne osoby, wita się i żegna, udziela

podstawowych informacji na swój temat i pyta o dane rozmówcy i innych osób);

2) stosuje formy grzecznościowe;

3) uzyskuje i przekazuje proste informacje i wyjaśnienia;

4) prosi o pozwolenie, udziela i odmawia pozwolenia;

5) wyraża swoje opinie i życzenia, pyta o opinie i życzenia innych;

6) wyraża swoje emocje (np. radość, niezadowolenie, zdziwienie);

7) wyraża prośby i podziękowania oraz zgodę lub odmowę wykonania prośby;

8) prosi o powtórzenie bądź wyjaśnienie (sprecyzowanie) tego, co powiedział rozmówca.

7. Uczeń reaguje w formie prostego tekstu pisanego (np. e-mail, wiadomość) w typowych sytuacjach:

1) nawiązuje kontakty towarzyskie (np. przedstawia siebie i inne osoby, wita się i żegna, udziela

podstawowych informacji na swój temat i pyta o dane rozmówcy i innych osób);

2) uzyskuje i przekazuje proste informacje i wyjaśnienia (np. wypełnia formularz);

3) prosi o pozwolenie, udziela i odmawia pozwolenia;

4) wyraża prośby i podziękowania oraz zgodę lub odmowę wykonania prośby;

8. Uczeń przetwarza tekst ustnie lub pisemnie:

1) przekazuje informacje zawarte w materiałach wizualnych (np. mapach, symbolach, piktogramach);

2) przekazuje w języku polskim główne myśli lub wybrane informacje z prostego tekstu w języku

obcym.

9. Uczeń dokonuje samooceny (np. przy użyciu portfolio językowego) i wykorzystuje techniki

samodzielnej pracy nad językiem (np. korzystanie ze słownika, poprawianie błędów, prowadzenie

notatek, zapamiętywanie nowych wyrazów, korzystanie z tekstów kultury w języku obcym).

10. Uczeń współdziała w grupie, np. w Iekcyjnych i pozalekcyjnych językowych pracach

projektowych.

11. Uczeń korzysta ze źródeł informacji w języku obcym (np. z encyklopedii, mediów, instrukcji

obsługi) również za pomocą technologii informacyjno-komunikacyjnych.

12. Uczeń stosuje strategie komunikacyjne (np. domyślanie się znaczenia wyrazów z kontekstu,

rozumienie tekstu zawierającego nieznane słowa i zwroty) i strategie kompensacyjne (np. opis,

zastąpienie innym wyrazem) w przypadku, gdy nie zna lub nie pamięta jakiegoś wyrazu.

13. Uczeń posiada świadomość językową (np. podobieństw i różnic między językami).

9

2.3. Cele wychowawcze

Działalność edukacyjna szkoły opiera się na nauczaniu i wychowaniu. Również nauczyciel języka obcego

realizuje cele edukacyjne, nauczając języka, rozwijając umiejętności ucznia, a także wychowując. Jest

to zadanie, które nauczyciel może realizować w każdym momencie swojej pracy.

Nauczyciele wspierają rodziców w procesie wychowania poprzez:

1. kształtowanie w szkole środowiska wszechstronnego rozwoju osobowego (w wymiarze

intelektualnym, psychicznym, społecznym, zdrowotnym, estetycznym, moralnym i duchowym),

2. rozwijanie w uczniach dociekliwości poznawczej, ukierunkowanej na poszukiwanie prawdy, dobra i

piękna w świecie,

3. rozbudzanie świadomości życiowej użyteczności zarówno poszczególnych przedmiotów nauczania

(w tym języka obcego), jak i całej edukacji na danym etapie,

4. pomoc w dążeniu do samodzielności oraz do dobra w jego wymiarze indywidualnym i społecznym,

godząc dążenie do dobra własnego z dobrem innych, odpowiedzialność za siebie z odpowiedzialnością

za innych, wolność własną z wolnością innych,

5. wsparcie w poszukiwaniu i odkrywaniu celów życiowych oraz wartości ważnych dla odnalezienia

własnego miejsca w świecie,

6. uczenie szacunku dla dobra wspólnego jako podstawy życia społecznego oraz przygotowanie się do

życia w rodzinie, w społeczności lokalnej i w państwie,

7. przygotowanie do rozpoznawania wartości moralnych, dokonywania wyborów i hierarchizacji

wartości oraz umożliwienie doskonalenia się,

8. kształtowanie w uczniach postawy dialogu, umiejętności słuchania innych i rozumienia ich

poglądów; współdziałania i współtworzenia w szkole wspólnoty nauczycieli i uczniów.

Nauczyciel języka obcego wspiera uczniów w rozwijaniu ich umiejętności poprzez:

1. motywowanie do systematycznej pracy,

2. wyposażenie ucznia w umiejętność samodzielne] pracy nad językiem (techniki i strategie uczenia

się),

3. uświadamianie celów nauki języka, zarówno tych krótkoterminowych, jak i dalekosiężnych (ma to

duży wpływ na motywacje i rozwój samodzielności w uczeniu się),

4. rozwijanie umiejętności samooceny w celu podniesienia motywacji lub dla ustalenia własnych

deficytów,

5. rozwijanie umiejętności stosowania strategii komunikacyjnych i kompensacyjnych,

6. kształcenie umiejętności współdziałania w zespole (projekty),

7. umożliwienie korzystania ze źródeł informacji w języku obcym, także za pomocą technologii

informatycznych,

8. rozwijanie świadomości językowej (podobieństwa i różnice miedzy językami).

10

3. Treści nauczania i oczekiwane osiągniecia uczniów przy wykorzystaniu

kursu Magnet

Treści nauczania odpowiednio dobrane oraz oparte na podstawie programowej pomagają uczniowi:

1. rozwijać sprawności rozumienia ze słuchu i mówienia,

2. rozwijać sprawności czytania i pisania,

3. poszerzać repertuar funkcji językowych umożliwiających posługiwanie się językiem obcym w

sytuacjach życia codziennego,

4. opanować bardziej rozwinięte struktury gramatyczne stosowane do wyrażania teraźniejszości,

przeszłości i przyszłości,

5. wzbogacać słownictwo dotyczące życia codziennego, ze szczególnym uwzględnieniem realiów kraju

ojczystego oraz obszaru języka docelowego na podstawie oryginalnych materiałów językowych,

6. rozszerzać komponent kulturowo-cywilizacyjny z ukierunkowaniem na styl życia i zachowania w

kraju języka docelowego,

7. rozróżniać formalny i nieformalny styl języka,

8. rozwijać indywidualne strategie uczenia się.

3.1. Zakres tematyczny

Zakres tematów przedstawionych do realizacji programu jest zgodny z treściami programowymi oraz

wymaganiami szczegółowymi podstawy programowej, a takie obejmuje wiadomości i umiejętności

stanowiące podstawę zadań egzaminacyjnych do trzeciej części egzaminu gimnazjalnego

Tematy Wybrane zagadnienia Oczekiwane osiągniecia

Człowiek dane osobowe, ubiór, moda, cechy charakteru, cechy osobowościowe, emocje

Uczeń potrafi opowiedzieć o sobie i o kimś, m.in. gdzie mieszka, jak się nazywa, ile ma lat; wyrazić, co czuje, opisać i ocenić ubiór; wyrazić swoje zdanie na temat mody oraz zapytać o to kolegę/koleżankę.

Dom opis mieszkania, domu, opis umeblowania, dzielnic, sąsiedztwa

Uczeń potrafi opisać, gdzie mieszka, jak wygląda jego mieszkanie i jak jest ono umeblowane, co robi się w poszczególnych pomieszczeniach; potrafi opisać swoją okolicę, dzielnicę mieszkaniową, swoich sąsiadów oraz zapytać kolegę/koleżankę o warunki mieszkaniowe.

Szkoła nauczyciele, przedmioty i przybory szkolne, czynności wykonywane na zajęciach, dodatkowe aktywności, szkoła marzeń

Uczeń potrafi opowiedzieć o swojej szkole, klasie, kolegach i koleżankach z klasy, nauczycielach, szkole swoich marzeń; potrafi opowiedzieć o tym, co robił w szkole; omówić plan lekcji, nazwać przybory szkolne, opisać swój ulubiony przedmiot oraz zapytać o to kolegę/koleżankę.

11

Praca zawody, czynności zawodowe, przyszłość zawodowa

Uczeń potrafi nazwać zawody i przyporządkować je wykonywanym czynnościom, opowiedzieć, co potrafi i co chciałby robić w przyszłości, oraz zapytać o to kolegę/koleżankę.

Życie rodzinne i towarzyskie

członkowie rodziny, najlepszy przyjaciel, paczka przyjaciół, zainteresowania, spędzanie czasu wolnego, przebieg dnia, spędzanie świąt w rodzinie, organizowanie przyjęcia urodzinowego

Uczeń potrafi opisać swoją rodzinę, wybrana osobę, m.in. jaka jest, co robi; zrelacjonować przebieg dnia i spędzanie czasu wolnego, m.in. dokąd chodzi W czasie wolnym, co wtedy robi, w jakich godzinach i o jakich porach dnia, oraz zapytać o to kolegę/koleżankę; potrafi opowiedzieć o swoich zainteresowaniach, m.in. o oglądaniu telewizji, oraz zapytać o to kolegę/koleżankę; potrafi podać daty urodzin, zorganizować imprezę urodzinową, zaprosić znajomych.

Żywienie produkty spożywcze, posiłki, odżywianie się, lokale gastronomiczne

Uczeń potrafi nazwać produkty spożywcze, potrafi złożyć zamówienie i uregulować rachunek w restauracji, potrafi opisać swój posiłek, nazwać swoje ulubione potrawy oraz zapytać o to kolegę/koleżankę.

Zakupy i usługi rodzaje sklepów, kupowanie

Uczeń potrafi wyrazić chęć zakupu, zapytać o cenę; potrafi nazwać rodzaje sklepów, powiedzieć, co w nich można kupić i kiedy są czynne, oraz zapytać o to kolegę/koleżankę.

Podróżowanie i turystyka

środki transportu, urlop, plany wakacyjne, cele wyjazdów wakacyjnych, sposoby wypoczywania

Uczeń potrafi powiedzieć o swoich planach wakacyjnych, wyrazić, dokąd chce jechać, z kim, na jak długo i czym, oraz co będzie tam robił jak również zapytać o to kolegę/koleżankę.

Kultura twórcy i ich dzieła, idole kultury, artyści uliczni, ulubione miejsca, uczestnictwo w kulturze

Uczeń potrafi powiedzieć, dokąd najczęściej chodzi w czasie wolnym, opowiedzieć o swoim idolu.

Sport nazwy dyscyplin sportowych, sport w czasie wolnym, sprzęt sportowy, kluby sportowe

Uczeń potrafi nazwać dyscypliny sportowe, sprzęt sportowy, powiedzieć, jaki sport uprawia w czasie wolnym i gdzie, oraz zapytać o to kolegę/koleżankę.

Zdrowie części ciała, dolegliwości i choroby, samopoczucie, lekarstwa, wizyta u lekarza, leczenie, zdrowy styl życia

Uczeń potrafi nazwać części ciała, powiedzieć, co mu dolega, nazwać lekarstwa i choroby oraz zapytać o to kolegę/koleżankę; potrafi porozmawiać z lekarzem na temat swojego leczenia;

12

potrafi opowiedzieć o okolicznościach zachorowania lub wypadku oraz zapytać o to kolegę/koleżankę; potrafi określić, jakie zachowania szkodzą, a jakie służą zdrowiu.

Świat przyrody pogoda, pory roku, zwierzęta Uczeń potrafi nazwać pory roku i miesiące, określić pogodę, nazwać zwierzęta domowe; powiedzieć, jakie zwierzęta lubi i jakie chciałby mieć oraz zapytać o to kolegę/koleżankę.

Elementy wiedzy o świecie i krajach niemieckiego obszaru językowego

sławne postacie, najpiękniejsze miasta, odmiany języka niemieckiego, typowe potrawy i produkty spożywcze w krajach niemieckojęzycznych, zwyczaje świąteczne, święta narodowe, niemiecki system szkolnictwa, sukcesy sportowców z krajów niemieckojęzycznych

Uczeń potrafi wymienić najważniejsze miasta krajów niemieckojęzycznych i wskazać je na mapie; wymienić sławnych ludzi z krajów niemieckojęzycznych i nazwać ich osiągnięcia, opisać system szkolnictwa w Niemczech, podać nazwy szkół i ocen; opisać najważniejsze niemieckie święta oraz święto narodowe. Uczeń potrafi dostrzegać różnice kulturowe.

Nauka i technika korzystanie z podstawowych urządzeń technicznych — telefon komórkowy, internet, komputer, telewizja, odtwarzacz mp3, podstawowe sprzęty domowe, wynalazki techniczne

Uczeń potrafi powiedzieć, do czego służą urządzenia techniczne, wie jak, gdzie i kiedy z nich korzystać.

Środki masowego przekazu

telewizja, radio, internet, gazety, czasopisma

Uczeń potrafi korzystać ze środków masowego przekazu, wskazać odpowiednie dla siebie programy, podać strony internetowe i znaleźć informacje w podanym źródle.

3.2. Gramatyka, słownictwo, wymowa

Zagadnienia gramatyczne przedstawione do realizacji programu są zgodne z wymaganiami podstawy

programowej na tym etapie edukacyjnym. Usystematyzowane zostały w sposób funkcjonalny.

Zagadnienia Oczekiwane umiejętności

Czasownik — odmiana czasowników regularnych, nieregularnych, rozdzielnie złożonych i modalnych w czasie teraźniejszym, w czasie przeszłym Perfekt oraz czasowników sein, haben i modalnych w czasie przeszłym Präteritum, tryb rozkazujący czasowników, forma es gibt, czasownik werden

Uczeń potrafi formułować wypowiedzi z poprawnie odmienionymi czasownikami, potrafi formułować wypowiedzi w czasie teraźniejszym i przeszłym, stosować poprawne formy czasowników modalnych oraz używać formy es gibt

13

Rzeczownik — rodzaj rzeczownika, rodzajnik określony i nieokreślony, liczba mnoga rzeczownika, deklinacja rzeczownika

Uczeń potrafi rozróżnić rodzaj rzeczownika, stosować odpowiedni rodzajnik oraz poprawnie odmieniać rzeczownik i tworzyć jego liczbę mnogą.

Liczebnik — liczebniki główne, liczebniki porządkowe

Uczeń potrafi zrozumieć i nazwać kolejne liczebniki główne oraz odpowiednio stosować liczebniki porządkowe.

Zaimek — względny, odmiana zaimka osobowego, odmiana zaimka dzierżawczego, zaimek nieosobowy man, zaimek pytający

Uczeń potrafi zastosować odpowiedni zaimek osobowy i dzierżawczy, w budowie wypowiedzi korzysta z zaimka nieosobowego man i stosuje poprawnie zaimek pytający.

Przymiotnik — stopniowanie przymiotnika regularne i nieregularne

Uczeń potrafi dokonać porównania cech osób i rzeczy.

Przysłówek — stopniowanie przysłówka regularne i nieregularne

Uczeń potrafi porównać cechy zjawisk i czynności.

Przyimek — przyimki lokalne z biernikiem i celownikiem (an, au, in, neben, hinter, unter, über, vor, zwischen), przyimki z biernikiem (durch, gegen, für, ohne, um, bis), przyimki z celownikiem (aus, bei, mit, nach, seit, von, zu)

Uczeń potrafi formułować poprawne wypowiedzi, stosując przyimki.

Składnia — zdania oznajmujące, zdania pytające, zdania rozkazujące, zdania dopełnieniowe ze spójnikami dass i ob, zdania okolicznikowe przyczyny ze spójnikiem weil, zdania czasowe ze spójnikami als, wenn, bis, konstrukcje bezokolicznikowe z zu.

Uczeń potrafi poprawnie wyrazić różne intencje, (np. określić czas, przyczynę, cel) przy zastosowaniu odpowiednio dobranych konstrukcji.

Przeczenia — kein, keine oraz nicht, nichts Uczeń potrafi poprawnie zaprzeczyć.

Słowotwórstwo — rzeczowniki złożone Uczeń rozumie nowe słowa na podstawie słów mu znanych i potrafi je tworzyć.

Wymowa — wymowa głosek, intonacja zdania oznajmującego, pytającego, akcent wyrazowy i zdaniowy

Uczeń potrafi poprawnie wymawiać poszczególne słowa, zachowując zasady wymowy głosek, intonować zdania oznajmujące, nadawać intonacje pytaniom oraz rozkazom, rozróżniać akcent wyrazowy i zdaniowy.

14

3.3. Funkcje językowe

Wybrane funkcje językowe umożliwiają stopniowy i systematyczny przyrost wiadomości i umiejętności

językowych. Uczniowie zapoznają się najpierw ze strukturami, za pomocą których mogą wyrazić

najważniejsze dla nich potrzeby. Są one stopniowo rozszerzane o elementy związane z dalszym

otoczeniem.

Wybrane funkcje językowe Przykłady realizacji

Identyfikacja i lokalizacja osoby lub przedmiotu Das ist die Mutter von Oliver. Der Mann auf Bild A. Sie wohnt neben der Post. Die Wohnung liegt im 3. Stock.

Pytanie i prośba o informację Wie alt bist du? Entschuldigung, was kostet das? Wie lange dauert die Reise? Wie komme ich zum Stadttheater?

Opisanie osób, przedmiotów, zamierzeń, czynności zwyczajowych

Sie ist sensibel. Meine Traumschule ist aus GIas. Ich mochte in die Tatra fahren. In der Karnevalszeit verkleidet man sich.

Określanie czasu, ceny Am Nachmittag lerne ich. Um 19 Uhr gibt es ein Fußballspiel. Ein Mittagessen in der Mensa kostet 3,20 Euro.

Porównanie cech osób i przedmiotów Die Jeans ist bequemer als das Kleid. Der Rhein ist der längste Fluss in Deutschland.

Informowanie o sytuacjach w przeszłości Als ich 10 Jahre alt war … Meine Oma ist 1949 geboren.

Wyrażanie przyczyny Ich bleibe im Bett, weil ich krank bin.

Wyrażanie opinii Ich finde ...; Ich glaube ...; Ich denke ...; Ich bin der Meinung ...

Prośba o wyrażenie opinii Wie findest du ...? Gefällt dir ...?

Wyrażanie sprzeciwu lub zgody Nein, danke. Nein, tut mir Leid ... Klar! Ja! Natürlich! Ja, richtig!

Przekazanie opinii i informacji osób trzecich Sie sagt, dass ...

Zapytanie o znajomość osoby lub faktu Was weißt du über sie?

Zapytanie o stan emocjonalny, fizyczny rozmówcy

Was ist passiert? Wie geht’s? Wie fühlst du dich?

Opisywanie stanu emocjonalnego i fizycznego Es geht mir nicht so gut. Gut! Mensch, habe ich einen Hunger!

Wyrażanie radości, zrozumienia, zdziwienia, rozczarowania

Ich verstehe ... Das ist prima! Das ist klasse! Das ist toll! Das ist super! Wie bitte? So ein Mist!

Prośba o wybaczenie i reakcja Entschuldigung! Tut mir Leid ...

15

Akceptacja, odrzucenie Gute ldee! Nein, danke! Tut mir Leid, ich kann nicht. Nein, lieber...

Przedstawianie się, reakcja na przedstawienia Ich heiße ... Ich bin ... Freut mich.

Pytanie o znaczenie wyrazu i prośba o wyjaśnienie

Wie heißt ... auf Deutsch?

Powitanie i pożegnanie, życzenia Hallo! Grüß dich! Auf Wiedersehen! Tschüs! Tschau!

Sposoby zwracania się do rozmówcy Herr Lach, wo wohnen Sie? Und du, Markus, was nimmst du?

Podziękowanie Danke! Vielen Dank!

4. Realizacja celów kształcenia

Właściwa realizacja danego programu nauczania jest możliwa z uwzględnieniem aktualnego stanu

wiedzy metodycznej oraz z doborem podręcznika, który jest przystosowany do poziomu

zaawansowania, zawiera formy aktywizujące i motywujące uczniów i umożliwia im zróżnicowane

możliwości zdobycia wiedzy.

W proponowanym programie zakłada się, że to uczeń stopniowo przejmuje odpowiedzialność za

proces uczenia się i zdobywania wiedzy. Jest to dla niego proces, który organizuje sobie adekwatnie do

swoich umiejętności i zainteresowań. Nie odbywa się to jednak w odcięciu od grupy, gdyż w programie

tym przyjęto, że osoba rozwija się i wzrasta w środowisku społecznym, podczas obcowania z innymi.

Autonomia ucznia, o której tu mowa, musi jednak opierać się na motywacji wewnętrznej i zewnętrznej

oraz na strategiach uczenia się. Należy je uczniom podpowiadać i przedstawiać. Rozróżnia się strategie

stosowane w opanowaniu języka obcego i strategie wykorzystywane do komunikatywnego użycia

języka (za P. Bimmel, 2003).

Program zakłada, że po zakończonym III etapie edukacyjnym na poziomie III.0 uczeń osiągnie poziom

językowy A1/A2 zgodny z Europejskim Systemem Opisu Kształcenia Językowego.

Poziom podstawowy

A2 Osoba posługująca się językiem na tym poziomie rozumie wypowiedzi i często używane wyrażenia w zakresie tematów związanych z życiem codziennym (są to np. bardzo podstawowe informacje dotyczące osoby rozmówcy i jego rodziny, zakupów, otoczenia, pracy). Potrafi porozumiewać się w rutynowych, prostych sytuacjach komunikacyjnych, wymagających jedynie bezpośredniej wymiany zdań na tematy znane i typowe. Potrafi w prosty sposób opisywać swoje pochodzenie i otoczenie, w którym żyje, a takie poruszać sprawy związane z najważniejszymi potrzebami życia codziennego.

A1 Osoba posługująca się językiem na tym poziomie rozumie i potrafi stosować potoczne wyrażenia i bardzo proste wypowiedzi dotyczące konkretnych potrzeb życia codziennego. Potrafi formułować pytania z zakresu życia prywatnego, dotyczące np. miejsca, w którym mieszka, ludzi, których zna, i rzeczy, które posiada, oraz odpowiadać na tego typu pytania. Potrafi przedstawiać siebie i innych. Potrafi prowadzić prostą rozmowę, pod warunkiem, że rozmówca mówi wolno, zrozumiale i jest gotowy do pomocy.

16

4.1. Rozwijanie sprawności językowych

Niniejszy program zakłada takie rozwijanie umiejętności językowych, by uczeń osiągnął różne cele

komunikacyjne, a poprawność językowa, choć odgrywa istotną rolę, nie była nadrzędnym celem

dydaktycznym. Za podstawowy bowiem cel kształcenia przyjęto skuteczne porozumiewanie się w

języku obcym w mowie i w piśmie. Nadrzędne wiec na tym etapie nauczania będzie rozwijanie

sprawności słuchania ze zrozumieniem i mówienia, w dalszym etapie czytania ze zrozumieniem i

pisania. Różnorodność tekstów usprawni i ułatwi rozwijanie tych sprawności.

Sprawność językowa Rozwijanie sprawności Rodzaj tekstu

Czytanie ze zrozumieniem

Wprowadzanie do tematu na podstawie asocjogramu; opis obrazka: kto?, gdzie?, co robi?; dopasowanie tekstu do obrazka; uzupełnianie informacji; zadania wyboru wielokrotnego, wydobywanie oczekiwanych informacji z tekstu; technika prawda — fałsz, przyporządkowywanie i dobieranie informacji do tekstu; uzupełnianie luk w tekście…

Dialogi, teksty narracyjne, notatki prasowe, program telewizyjny, ogłoszenia drobne, prospekty, grafiki, statystyki, e-mail, SMS, szyld, ankieta, notka biograficzna, encyklopedyczna, plan miasta, kalendarz, tekst informacyjny, obrazy, zdjęcia...

Słuchanie ze zrozumieniem

Konstruowanie odpowiedzi do pytań do tekstu; uzupełnianie tabeli; przyporządkowywanie wypowiedzi do osób, dopasowywanie i łączenie informacji; zaznaczanie i dobieranie poprawnej wypowiedzi; rozpoznawanie komunikatów prawda - fałsz; zadania wyboru wielokrotnego; określanie głównej myśli tekstu; określanie kontekstu sytuacyjnego...

Dialogi, narracje, wywiady, audycje radiowe, rozmowy telefoniczne, komunikaty nagrane na poczcie głosowej…

Mówienie Powtarzanie wypowiedzi, tworzenie dialogów, udzielanie odpowiedzi sterowanych; wyrażanie opinii, opisywanie osób i rzeczy, dyskutowanie w grupie...

Odpowiedzi na pytania, dialogi sterowane...

Pisanie Od słowa poprzez zdanie do dłuższej wypowiedzi; zadania z luką, uzupełnianie wyrazów, wyrażeń, fragmentów tekstu; krótkie wypowiedzi, tzw. szybkie reakcje językowe, w których uczeń formułuje odpowiedzi w formie jednego lub kilku wyrazów albo od jednego do trzech zdań…

Krótki tekst, opis, e-mail, notatka

17

4.2. Kształcenie podsystemów językowych

Podsystemy językowe Sposób realizacji

Gramatyka Uzupełnianie luk, wielokrotny wybór, tworzenie zdań z podanych elementów, dopasowywanie, uzupełnianie według przykładu, korzystanie z opisu i podsumowania zagadnienia gramatycznego...

Słownictwo Określanie znaczenia nowego wyrazu za pomocą języka ojczystego, kontekstu, mimiki i gestów, rysunku, zdjęcia, internacjonalizmów, podobieństwa do innych języków obcych, których uczeń się uczy...

Wymowa Odtwarzanie intonacji zdaniowej za wzorcem, naśladowanie intonacji, rozróżnianie poprawne] wymowy...

4.3. Przykładowe scenariusze lekcji

4.3.1 Scenariusz do rozdziału: Meine Hobbys.

Temat: Freizeitaktivitäten

Cele lekcji:

1. Uczeń potrafi nazwać sposoby spędzania wolnego czasu.

2. Uczeń potrafi określić zainteresowania i hobby swoje i innych osób.

3. Uczeń zna i stosuje poprawnie szyk zdania pytającego i oznajmującego

Media/materiały: podręcznik Magnet 1, odtwarzacz audio, nośnik z nagraniami, rysunki

przedstawiające czynności

Formy pracy: praca indywidualna, w parach, w grupie

Przebieg lekcji:

1. Nauczyciel pyta uczniów, co najchętniej robią w czasie wolnym i wiesza na tablicy rysunki

odpowiednich czynności.

2. Uczniowie otwierają podręcznik Magnet 1 na Lektion 2 Meine Hobbys (str. 28), przyglądają się

rysunkom i formułują wypowiedzi na temat form spędzania czasu wolnego. Następnie czytają podpisy

pod obrazkami i dopasowują je odpowiednio. Porównują między sobą trafność odpowiedzi.

3. Nauczyciel zadaje pytania do konkretnego obrazka, uczniowie odpowiadają, a nauczyciel kontroluje

ich poprawność.

4. Uczniowie chórem i indywidualnie powtarzają poprawnie za nagraniem lub za nauczycielem

poszczególne zwroty dotyczące sposobów spędzania czasu wolnego.

5. Uczniowie słuchają nagrania do ćwiczenia 3 (str. 29) i zaznaczają właściwą kolejność odgłosów.

6. Uczniowie dzielą się na dwie grupy. Przedstawiciel jednej z grup wychodzi na środek klasy, losuje

wcześniej przygotowany przez nauczyciela obrazek ilustrujący jedną z aktywności i za pomocą gestów

18

przedstawia ją swojej grupie. Jeśli grupa poprawnie odgadnie i nazwie tę aktywność po niemiecku,

otrzymuje punkt. Grupa, która uzyska najwięcej punktów, wygrywa.

7. Uczniowie konstruują i zapisują zdanie na temat ich zainteresowań i pytają o to osobę siedzącą obok.

Następnie osoba ta odpowiada i zadaje to samo pytanie kolejnej osobie. W ten sposób po kolei wszyscy

pytają i odpowiadają.

8. Na podsumowanie nauczyciel jeszcze raz pokazuje te same obrazki, które uczniowie widzieli na

początku lekcji. Chętni uczniowie nazywają poszczególne czynności.

4.3.2 Scenariusz do rozdziału: Wohin in Urlaub?

Temat: Urlaubspläne. Was sagt Nicole?

Cele lekcji:

1. Uczeń potrafi nazwa miejsca wypoczynku i możliwości spędzenia tam czasu wolnego.

2. Uczeń potrafi formułować poprawne wypowiedzi, stosując przyimki lokalne z biernikiem.

3. Uczeń potrafi określać swoje plany wakacyjne i krótko uargumentować swój wybór.

4. Uczeń zna i stosuje poprawnie szyk zdania złożonego ze spójnikiem dass.

Media/materiały: podręcznik Magnet 2, mapa świata, mapa Europy, zdjęcia wybranych, ciekawych

miejsc wypoczynku w krajach niemieckojęzycznych i w Polsce

Przebieg lekcji:

1. Nauczyciel pyta uczniów, dokąd chcieliby pojechać na wakacje i dlaczego właśnie tam. Uczniowie

odpowiadają, stosując poznane na poprzedniej lekcji słownictwo i uzasadniają wypowiedzi. Dla ucz-

niów mniej aktywnych, którzy rzadziej zabierają głos na forum klasy, nauczyciel ma kilka gotowych

zdjęć wybranych ciekawych miejsc wypoczynku i czynności, które tam można wykonywać. Pokazując

im te zdjęcia, prosi o nazwanie miejsc i wykonywanych czynności.

2. Nauczyciel sprawdza wybrane ćwiczenia - zadanie domowe. Jeśli grupa jest mała, to nauczyciel

może sprawdzić wszystkie zadania, a uczniów poprosić w tym czasie o napisanie testu obrazkowego

sprawdzającego wiedzę z poprzedniej lekcji. Jeśli grupa jest kilkunastoosobowa, nauczyciel zbiera

prace domowe i sprawdza je po zajęciach lub prosi wybranych uczniów o przeczytanie poszczególnych

przykładów, pozostali sprawdzają i porównują swoje odpowiedzi. Aby wykorzystać zadanie domowe

do oceny, uczniowie wymieniają się nimi i poprawiają sobie zadania nawzajem kolorowym (zielonym)

długopisem, podczas gdy inni czytają, a nauczyciel kontroluje poprawność.

3. Uczniowie otwierają podręczniki i przyglądają się zdjęciom pięciu osób. Nauczyciel zadaje

dodatkowe ogólne pytania (np. Wie viele Personen siehst du? Wie alt sind sie? Welche Namen haben

sie?) w formie rozgrzewki językowej z wykorzystaniem dotychczasowej wiedzy. Każdy z uczniów może

wypowiadać się na własnym poziomie i z własnym zasobem słownictwa, ważne, że reaguje szybko po

niemiecku.

4. Nauczyciel dzieli klasę na piec grup i każdej przyporządkowuje jedną osobę z tekstu. Uczniowie

czytają swój tekst i wykonują ćwiczenia. Na tablicy wypisują maksymalnie trzy nowe, ważne dla nich

19

słówka, których znaczenie sprawdzają w słowniku. Przygotowują się do przedstawienia tej osoby.

Uczniowie wybierają jedną osobę, która krótko się przedstawia jako osoba opisana w tekście.

Wybierają też inną osobę, która pokaże na mapie cel wakacji, a potem każda osoba z grupy poda jeden

argument z tekstu będący wypowiedzią tej osoby na temat planów urlopowych.

5. Nauczyciel zapisuje jedno wybrane zdanie na tablicy np. Nicole sagt, dass sie Urlaub in einem

Feriendorf super findet. i prosi uczniów o wskazanie podmiotu i orzeczenia. Uczniowie sami powinni

zauważyć zbieżność z konstrukcją zdaniową z weil, którą już znają. Nauczyciel jeszcze raz podkreśla

zasadę określającą miejsce czasownika w zdaniu po spójniku dass.

6. Uczniowie przekształcają ustnie wcześniej utworzone zdania i wypowiedzi za pomocą zdania ze

spójnikiem dass.

7. Jako zadanie domowe uczniowie przygotowują tabelkę, w której notują, dokąd chcą pojechać na

wakacje najbliższe osoby z rodziny lub/i przyjaciele i dlaczego wybrali właśnie to miejsce. Tabelka ma

służyć uczniom jako źródło informacji do ustnej wypowiedzi na następnej lekcji.

4.3.3. Scenariusz do rozdziału: Was isst du gern?

Temat: Im Fastfoodrestaurant.

Cele lekcji:

1. Uczeń potrafi zamówić oraz kupić niektóre artykuły spożywcze.

2. Uczeń potrafi stosować liczebniki w celu określenia ceny produktu.

3. Uczeń potrafi wyrazić swoje preferencje dotyczące zakupu i wyboru potrawy i/lub napoju.

4. Uczeń zna i stosuje poprawnie szyk zdania oznajmującego.

5. Uczeń stosuje poprawnie odmianę rzeczownika w mianowniku i bierniku.

Media/materiały: podręcznik Magnet 1, odtwarzacz audio, nośnik z nagraniami, obrazki lub zdjęcia

potraw, kopie waluty polskiej i euro, kartoniki formatu A6, tabelka z potrawami i napojami

Formy pracy: praca indywidualna, w parach, w grupie

Przebieg lekcji:

1. Nauczyciel pyta uczniów o nazwy potraw typu fastfood. Uczniowie podają swoje propozycje i

zapisują je na tablicy w formie wcześniej przygotowanej przez nauczyciela tabelki z podziałem na

potrawy i napoje. Nauczyciel zwraca uwagę na internacjonalizmy występujecie w tym zakresie

tematycznym.

2. Nauczyciel prosi uczniów o dopisanie cen do poszczególnych pozycji w tabelce w złotych i w euro

według danego kursu dnia - jeśli na lekcji jest dostęp do internetu, jeden z uczniów szuka tej informacji,

pozostali uczniowie liczą, nazywają liczebniki i działania po niemiecku.

3. Nauczyciel pyta uczniów, jakie zwroty byłyby im potrzebne, by dokonać zakupu wypisanych

produktów. Poprawne wypowiedzi zapisuje na tablicy. Następnie uczniowie (przy zamkniętych

książkach) słuchają scenki z podręcznika Magnet 1, str. 83, ćw. 13. ]eśli uczniowie usłyszeli,

20

przypomnieli sobie, rozpoznali czy zapamiętali jeszcze jakieś inne wyrażenia, to nauczyciel zapisuje je

na tablicy, uczniowie notują te wyrażenia na kartkach tekturowych formatu A6. Nauczyciel zaznacza w

tabelce rodzaj rzeczowników w sposób wybrany na początku nauki (albo kolorami albo przyjętymi

skrótami gramatycznymi słownikowymi, polskimi lub łacińskimi), tak aby uczniowie mogli później

poprawnie stosować rodzajniki nieokreślone w bierniku.

4. Uczniowie chórem i indywidualnie powtarzają poprawnie za nauczycielem wybrane sekwencje,

zdania, wypowiedzi, potem samodzielnie odczytują je ze swoich kartek, próbując zapamiętać ich

znaczenie.

5. Uczniowie odgrywaj podobne scenki w klasie lub w szkolnym sklepiku, jeśli to możliwe i ustalone

wcześniej z jego pracownikami. Pierwszą rundę odgrywają za pomocą trzymanych w ręce kartek, by w

razie potrzeby przypomnieć sobie poszczególne wyrażenia. Drugi raz po zakupy do kolejki ustawiają się

już bez notatek. Dobrze, gdy mogą korzystać z kopii złotówek lub euro, a zamiast produktów z ich zdjęć

lub ilustracji, aby odgrywana scenka była jak najbardziej zbliżona do sytuacji autentycznej.

5. Kontrola i ocenianie

Efektem realizacji tego programu, zgodnie z rozporządzeniem Ministerstwa Edukacji (Rozporządzenie

MEN dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz

kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkoł Dz.U. Dn. 30.08.2012 poz 977), może być także

uzyskanie pozytywnego wyniku z trzeciej części egzaminu gimnazjalnego — części językowej. W

ocenianiu kształcącym należy to systematycznie uwzględniać i zapoznawać ucznia z typowymi

przykładami zadań egzaminacyjnych i kryteriami ich oceniania. Nie powinno się to jednak ograniczyć

do kontroli sumującej, należy bowiem pamiętać, że egzamin ten składa się tylko z części pisemnej, a

dla uczniów ważne jest rozwijanie szerokich kompetencji komunikacyjnych, umożliwiających

osiąganie różnych celów dziedziny wychowawczej, w szczególności kształtowania postaw.

Ewaluacja programu na poziomie jednostki lekcyjnej opiera się na kontroli szybkiej, krótkiej, sprawnie

przebiegającej i bieżącej. Dobrze sformułowane i uświadomione cele lekcyjne pomogą wspierać

przygotowanie i przeprowadzenie samooceny ucznia. Wykorzystać do tego można cele każdego

rozdziału, zebrane na stronie rozdziałowej, przeformułowując je np. w następujący sposób:

Lektion 1:

Umiem, potrafię

pytać o miejsce zamieszkania i pochodzenie

zasięgać informacji o innych osobach

przedstawiać inne osoby

potwierdzać i zaprzeczać

odmieniać czasowniki w liczbie pojedynczej

używać zaimków w liczbie pojedynczej

budować zdania oznajmujące i pytające

21

Pomocne w ustaleniu poziomu osiągnieć językowych ucznia może być korzystanie z Europejskiego

Portfolio Językowego dla uczniów w wieku od 10 do 15 lat. Portfolio postrzegane jest jako technika

oceniania alternatywna wobec pomiaru opartego na testowaniu. jest to zorganizowane i nastawione

na konkretny cel dokumentowanie swojej pracy, co służy pogłębionej autorefleksji w odniesieniu

zarówno do wiedzy, jak i umiejętności oraz postaw ucznia (za D. Gołębniak, 2002). Samoocenie

podlegają części: słucham i rozumiem, czytam i rozumiem, rozmawiam, opowiadam i piszę.

Przykład:

A1: Słucham i rozumiem Już potrafię Jeszcze ćwiczę To mój cel

Potrafię zrozumieć, gdy ludzie wolno i wyraźnie mówią, jak się nazywają, ile mają lat, i prostymi słowami opisują swój wygląd.

Potrafię zrozumieć, gdy ktoś w bardzo prosty sposób objaśnia mi drogę np. na dworzec, do sklepu.

Potrafię…

Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania osiągnieć ucznia

Kryteria oceniania musza być jasne i czytelne zarówno dla uczniów, jak i ich rodziców i wychowawców

klas, którzy często pośredniczą w procesie przekazywania ocen i informowania o ocenie. Dlatego też

należy już na początku roku szkolnego, przed rozpoczęciem nauki, zawrzeć z uczniami tak zwany

,,kontrakt’, obowiązujący zarówno ucznia, jak i nauczyciela. Powinien on zawierać informacje, co

podlega ocenie, jakie będą stosowane metody i kryteria oceniania i jego częstotliwość.

Szkoły maja obowiązek opracowania wewnątrzszkolnego systemu oceniania, a zespoły przedmiotowe:

przedmiotowego systemu oceniania. Zmniejsza to dysproporcje miedzy przedmiotami i łatwiej jest

osiągnąć w miarę zbliżony poziom oceniania wiedzy i umiejętności w zakresie różnych przedmiotów, a

także w zakresie tego samego przedmiotu, ale prowadzonego przez różnych nauczycieli. Ocenie mogą

podlegać:

testy

sprawdziany

kartkówki

wypowiedzi pisemne i ustne

aktywność na lekcji

projekty

czytanie i/lub wymowa

udział w dodatkowych zadaniach, konkursach, olimpiadach.

Testy, sprawdziany i kartkówki sprawdzają rozumienie ze słuchu, czytanie, gramatykę, słownictwo i

pisanie. Warto przygotowywać uczniów do form testowych stosowanych na egzaminie gimnazjalnym.

22

Wypowiedzi ustne umożliwiają kontrolę wymowy, reakcji językowych czy też tworzenia tekstów

ustnych. Wykonywanie projektów, udział w konkursach i dodatkowych zadaniach różnicują

zaangażowanie uczniów, pozwalają na poszerzanie ich wiedzy i wykorzystanie wiedzy zdobytej także

poza zajęciami szkolnymi. Jednocześnie przyczyniają się do wzmocnienia postaw społecznych i

podkreślają autonomię w procesie zdobywania wiedzy i umiejętności. Dzięki tym formom aktywizacji

uczniów zwiększa się motywacja do uczenia się języka. Umożliwiają one także indywidualizacje procesu

uczenia się. Aby uczeń chętnie i swobodnie zdobywał wiedzę, musi być konfrontowany ze znanymi,

powtarzanymi przez nauczyciela formami oceniania. Dlatego przy ocenianiu ustnym czy kartkówkach

nauczyciel musi określić, co i w jaki sposób będzie oceniał. Najczęściej informacje takie przekazywane

są na lekcjach powtórkowych, często zapisywane w zeszycie. Dobrze, gdy ocenianie odbywa się ,,obok”

nauczania, w formie swobodnych wypowiedzi, zbliżonych do naturalnych form komunikowania

ustnego czy pisemnego, a nie w atmosferze przymusu i stresu – przy tablicy przed całą klasą. Warto już

na tym etapie nauczania brać pod uwagę w ocenianiu wypowiedzi ustnych te same elementy, które

podlegają ocenie na zewnętrznych egzaminach językowych, do których młodzież na tym etapie nauki

może przystępować.

Skala ocen od 1 do 6 jest przyjęta ogólnie, jednak stosowanie ocen z plusami czy minusami jako ocen

cząstkowych i semestralnych jest indywidualnie wykorzystywane przez poszczególne szkoły. Dlatego

trudno przedstawić konkretną propozycję wystawiania stopni cząstkowych. Warto jednak pamiętać,

by poinformować ucznia o tych kryteriach, być może wywiesić je na gazetce szkolnej albo podać

uczniom do zeszytu przedmiotowego. Gimnazjaliści, wchodząc w etap kształtowania się tożsamości

poprzez bunt, chcą dokładnie wiedzieć, za co zostali ocenieni i nieustannie to sprawdzają, porównując

się również z innymi uczniami w grupie. W przypływie emocji mogą niejednokrotnie zapomnieć, że

jeden punkt lub procent rzeczywiście decyduje o tej, czy innej ocenie. Należy mieć to na uwadze, by

nie stawiać oceniania nad motywowanie i pozytywne wzmacnianie, które uczniom na tym etapie

rozwoju i nauki szkolnej są bardzo potrzebne. To samo dotyczy procentowej skali używanej w testach

i przeliczanej na oceny. Każda szkoła opracowuje własne kryteria w wewnątrzszkolnym systemie

oceniania. Niemniej można zaproponować w przypadku testów skalę:

Procent uzyskanych punktów Ocena

Poniżej 50 % 1

50-59 % 2

60-69 % 3

70-79 % 4

80-89 % 5

90-100 % 6

Ocenianie już samo w sobie może nie kojarzyć się pozytywnie. Dlatego należy, na ile to możliwe, zrobić

z niego narzędzie motywowania do nauki, a nie jej cel. Nie ocena więc jest ważna, czy ilość punktów,

ale indywidualne postępy każdego ucznia.

23

6. Przykłady realizacji celów kształcenia

6.1. Rozwijanie sprawności językowych

Jakkolwiek zwykle sprawności językowe ćwiczy się odrębnie, to jednak nie jest to zgodne z

naturalnym stosowaniem języka. Dlatego powinno się dążyć do integracji sprawności w nauczaniu

języka, przykładem mogą być zadania polegające na zapisaniu informacji po przeczytaniu lub

wysłuchaniu tekstu, ustne przekazanie informacji uzyskanych wcześniej, pisemna relacja po

uzyskaniu informacji przekazanych ustnie itp.

6.1.1. Kształcenie sprawności rozumienia ze słuchu

Przykład 1: Magnet 1, str. 58

24


25

6.1.2. Kształcenie czytania ze zrozumieniem


26


27


28

6.1.3. Kształcenie mówienia



29


6.1.4. Kształcenie pisania


30


31


32

6.2. Ćwiczenie wymowy



33


6.3. Rozwijanie słownictwa


34



35


36


6.4. Ćwiczenie gramatyki


37


38


39

6.5. Testowanie wiedzy i umiejętności


40


41


42

Bibliografia

Bimmel P., Lernautonomie und Lernstrategien w: PSNJN VII Zjazd Łódź 2003, vhs Stuttgart

Gołębniak D., Teusz G., Edukacja poprzez język, CODN, Warszawa 1999

Gołębniak D., Uczenie metodą projektów, WSIP, Warszawa 2002

Komorowska H., Programy nauczania w kształceniu ogólnym i w kształceniu językowym, Fraszka

edukacyjna, Warszawa 2006

Niemierko B., Ocenianie szkolne bez tajemnic, WSIP, Warszawa 2002

Sztuka nauczania, czynności nauczyciela, red. Kruszewski K., PWN, Warszawa 2002

Europejskie Portfolio językowe dla uczniów od 10 do 15 lat, Projekt Rady Europy wdrożony przez

MENIS we współpracy z CODN, Warszawa 2004

Europejski System Opisu Kształcenia językowego: uczenie się, nauczanie, ocenianie. Conseil de

|‘Europe, Warszawa, 2003

Podstawa programowe z komentarzem. Tom 3.: Języki obce w szkole podstawowej, gimnazjum i

liceum. www.men.gov.p|

Rozporządzenie MEN dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania

przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkoł Dz.U. Dn. 30.08.2012 poz

977

Program nauczania - moracz.edu.pl · Kształcenie sprawności rozumienia ze słuchu ... do tego...

Documents

Transcript of Program nauczania - moracz.edu.pl · Kształcenie sprawności rozumienia ze słuchu ... do tego...