II Ogólnopolska Konferencja dla Młodych Naukowców

Wieczór Naukowca 2018 wokół człowieka

program i streszczenia

MIEJSCE KONFERENCJI

Akademia Wychowania Fizycznego We Wrocławiu

Budynek P4

Stadion Olimpijski

al. I.J. Paderewskiego 35

2

PATRONAT HONOROWY

dr hab. Andrzej Rokita, prof. AWF Wrocław

Rektor Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu

KOMITET NAUKOWY oraz RECENZENCI

prof. dr hab. Zofia Ignasiak, AWF Wrocław – Przewodnicząca

Wiceprzewodniczący (Dziekani): prof. dr hab. Teresa Sławińska-Ochla, Wydz.WF, AWF Wrocław prof. dr hab. Anna Skrzek, Wydz.FT, AWF Wrocław dr hab. Tadeusz Stefaniak, Wydz.NoS, prof. AWF Wrocław

dr Krzysztof Aleksandrowicz, UMed Wrocław dr hab. Waldemar Andrzejewski, AWF Wrocław dr hab. Krzysztof Buśko, prof. UKW Bydgoszcz dr hab. Wioletta Dziubek-Rogowska, AWF Wrocław dr hab. inż. Jarosław Filipiak, prof. PWr Wrocław dr hab. Jan Gajewski, prof. AWF Warszawa dr Tomasz Halski, PMWSZ Opole dr Jarosław Jasięga, WSF Wrocław dr Magdalena Koper, AWF Poznań prof. dr hab. Gabriel Łasiński, AWF Wrocław dr hab. Robert Michnik, prof. Politechnika Śląska dr hab. Bożena Ostrowska, prof. AWF prof. dr hab. Andrzej Pawłucki, AWF Wrocław

dr hab. Jadwiga Pietraszewska, prof. AWF Wrocław dr hab. Bogdan Pietraszewski, AWF Wrocław dr hab. Alicja Rutkowska-Kucharska, prof. AWF Wrocław prof. dr n. med. Joanna Rymaszewska, UMed Wrocław dr hab. Tomasz Sipko, AWF Wrocław prof. dr hab. Małgorzata Słowińska-Lisowska, AWF Wrocław dr hab. Jacek Stodółka, AWF Wrocław dr Aneta Stosik, AWF Wrocław dr Jarosław Szrek, PWr Wrocław dr Katarzyna Turek, AMuz Wrocław dr hab. Marta Wieczorek, prof. AWF Wrocław prof. dr hab. Marek Woźniewski, AWF Wrocław dr Dorota Wójtowicz, AWF Wrocław

KOMITET ORGANIZACYJNY

dr Katarzyna Bulińska (Przewodnicząca) dr inż. Sławomir Winiarski (Wiceprzewodniczący) mgr Weronika Pawlaczyk (Sekretarz)

mgr Natalia Danek - Zarząd STN mgr Katarzyna Kujawa - Zarząd STN mgr Kamil Michalik - Zarząd STN dr Rafał Bugaj dr Ireneusz Cichy dr Lucyna Górska-Kłęk dr Monika Kurzaj dr Agnieszka Pisula-Lewandowska

dr Katarzyna Salamon-Krakowska dr Artur Struzik dr Dominika Zawadzka dr Agnieszka Zygmont Alicja Bućko mgr Elżbieta Jackowska Anna Serweta Ewelina Ślazyk

REDAKCJA

dr inż. Sławomir Winiarski dr Katarzyna Bulińska mgr Weronika Pawlaczyk mgr Nataia Danek

Wszystkie zamieszczone streszczenia zostały zrecenzowane

© Copyright by AWF Wrocław, 2018

ISBN 978-83-64354-34-2

3

Program ramowy II Ogólnopolskiej Konferencji dla Młodych Naukowców

Wieczór Naukowca 2018 - Wokół człowieka 10 – 11 maja 2018r.

Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu

Czwartek, 10 maja 2018

16:00-17.00 Rejestracja uczestników

17:00-17.30 Otwarcie konferencji

17:30 – 18:00

Wykład inauguracyjny, s. 2/8

dr Tomasz Halski, PMWSZ Opole Kiedy mózg człowieka można uznać za dojrzały?

18:00 – 19:10 S1. Varia, s. 2/4 S2. Sesja biomechaniczna, s. 2/8

19:10 – 19.30 Przerwa kawowa z udziałem robotów

19:30 – 20:00

Wykład 2, s. 2/8

Prof. dr hab. Małgorzata Słowińska-Lisowska, AWF Wrocław Witamina D – fakty i mity

20:00 – 21:00 P. Sesja plakatowa, hol P4

21.00 – 22.30 Grill – bankiet*, Budynek P5

Piątek, 11 maja 2018

9:00 – 10:30

Seminarium, s. 2/4

Prof. dr hab. Gabriel Łasiński, AWF Wrocław Prezentacja jako szczególna forma wystąpień publicznych

10:30 – 11:50 S3. Sesja nauk o zdrowiu,

s. 2/4

S4. Sesja nauk o kulturze fizycznej,

s. 2/3

11:50 – 12:10 Przerwa kawowa

12:10 – 12.40

Wykład 3, s. 2/4

dr Jarosław Jasięga, WSF Wrocław Medycyna manualna: przeszłość – teraźniejszość – przyszłość. Z doświadczeniem po zdrowie

12:40 – 13.10

Wykład 4, s. 2/4

mgr Rafał Omelko, AWF Wrocław Planowanie i realizacja cyklu przygotowawczego do startu w Halowych Mistrzostwach Świata w lekkoatletyce

13.10 – 13.40 Zakończenie konferencji, podsumowanie wyników, hol P4

* Na Grill-bankiet udamy się wspólnie po zakończeniu sesji plakatowej. Biesiada jest imprezą zamkniętą, dlatego

ze względów bezpieczeństwa (AWFalia) należy mieć ze sobą identyfikator Konferencji.

4

Program szczegółowy

Podkreśleniem oznaczono osobę prezentującą pracę; afiliację podano tylko dla pierwszego autora

Czwartek, 10 maja 2018r.

16:00 – 17:00 Rejestracja uczestników (hol budynku P4, I piętro)

17:00 – 17:30 Otwarcie Konferencji, s. 2/8

17:30 – 18:00

Wykład inauguracyjny, s. 2/8

dr Tomasz Halski, Państwowa Medyczna Wyższa Szkoła Zawodowa w Opolu Kiedy mózg człowieka można uznać za dojrzały?

18:00 – 19:10

18:00-18:10

18:10-18:20

18:20-18:30

18:30-18:40

18:40-18:50

S1. Varia s. 2/4

1. Anna Szweda, Dominika Zawadzka AWF Wrocław

Wspólna Inicjatywa Architektoniczna – interdyscyplinarny projekt łączący różne środowiska. 2. Aleksandra Sadziak

AWF Wrocław Wypalenie sił rodzicielskich matek dzieci z niepełnosprawnością. 3. Anna Bar, Paulina Kozłowska, Klaudia

Lorbiecka, Julia Ratuszny AWF Wrocław

Wpływ toniku na zmianę parametrów pH skóry. 4. Maria Kupijaj

AWF Wrocław Stosunek do różnych reprezentacji Obcego (Muzułmanie) na podstawie badań studentów SKN „Backpacking”. 5. Olga Szymańska

AWF Wrocław Samoocena stanu emocjonalnego u osób z niepełnosprawnością intelektualną a poziom wykonania choreografii tańca nowoczesnego (hip-hopu).

S2. Sesja biomechaniczna s. 2/8

1. Miłosz Chrzan, Robert Michnik, Andrzej Bieniek, Piotr Wodarski, Michał Burkacki, Sławomir Suchoń Politechnika Śląska

Wyznaczanie reakcji w stawach kończyny górnej podczas chodu z kulami. 2. Michał Kołodziejczyk

AWF Wrocław Wpływ kształtowania wzorców ruchowych w procesie zmian struktury biomechanicznej zawodników trenujących piłkę nożną. 3. Anna Głębocka, Jan Gajewski

AWF Warszawa Biomechaniczna charakterystyka techniki smeczu z forehandu w badmintonie: badanie pilotażowe. 4. Amadeusz Bartoszek, Sławomir Winiarski,

Bogdan Pietraszewski AWF Wrocław

Kinematyczny i dynamiczny wzorzec chodu człowieka: dane referencyjne dla młodych kobiet chodzących z małą, preferowaną i dużą prędkością. 5. Andrzej Bieniek, Miłosz Chrzan, Piotr

Wodarski, Jacek Jurkojć, Robert Michnik Politechnika Śląska

Wpływ uwzględnienia aparatu mięśniowego na obciążenia układu szkieletowo-mięśniowego w trakcie modelowania podnoszenia.

5

19:10 – 19:30 Przerwa kawowa z udziałem robotów

19:30 – 20:00

Wykład 2, s. 2/8

prof. dr hab. Małgorzata Słowińska-Lisowska, Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu Witamina D – fakty i mity

20:00 – 21:00 P. Sesja plakatowa *

P01: 20:00-20:05

P02: 20:05-20:10

P03: 20:10-20:15

P04: 20:15-20:20

P05: 20:20-20:25

P06: 20:25-20:30

P07: 20:30-20:35

P08: 20:35-20:40

P09: 20:40-20:45

1. Kamil Michalik, Szymon Glinka, Natalia Danek AWF Wrocław

Wpływ treningu metodą zmienną na wydolność fizyczną rekreacyjnie biegających mężczyzn.

2. Małgorzata Tarnowska, Anna Leśków Uniwersytet Medyczny Wrocław

Toksokaroza – pasożytnicza zoonoza, problem wciąż aktualny.

3. Kamil Walczewski, Patryk Winiarz, Krzysztof Iżycki, Tomasz Zabłocki, Natalia Kowalczyk, Radosław Pietruszka Karkonoska Państwowa Szkoła Wyższa Jelenia Góra

Ryzyko upadku i poziom lęku przed upadkiem u słuchaczek Uniwersytetu Trzeciego Wieku – badania pilotażowe.

4. Krzysztof Iżycki Karkonoska Państwowa Szkoła Wyższa Jelenia Góra

Wpływ 3 i 4-tygodniowego turnusu rehabilitacyjnego na skład ciała, mobilność i sprawność funkcjonalną pacjentów z chorobą zwyrodnieniową stawów.

5. Maciej Konefał, Kamil Michalik, Konrad Jackowski Politechnika Wrocławska

Predykcja maksymalnej wydolności tlenowej z wykorzystaniem metod uczenia maszynowego.

6. Anna Leśków, Małgorzata Tarnowska Uniwersytet Medyczny Wrocław

Zastosowanie śluzów ślimaków w nowoczesnej kosmetologii.

7. Bernadetta Berger-Pasternak, Daria Brylka, Tomasz Sipko AWF Wrocław

Kinematyka odcinka lędźwiowego kręgosłupa podczas zmiany pozycji ciała z siedzącej do stojącej osób bez dolegliwości bólowych.

8. Karolina Kłos, Czesław Giemza, Alicja Dziuba-Słonina AWF Wrocław

Równowaga ciała u osób uprawiających snowboard.

9. Alicja Bućko, Ewelina Slazyk AWF Wrocław

Ocena związku wysklepienia stóp i ruchomości stawów biodrowych u młodzieży trenującej piłkę siatkową.

21:00 – 22:30 Grill – bankiet, teren przy Budynku P5 (od strony Pól Marsowych)

* Postery należy powiesić przed godziną 17:00 na standach w holu Budynku P4 na I piętrze. Sekretariat Konferencji przekaże materiały do umocowania posterów.

6

Piątek, 11 maja 2018

08:00 – 09:00 Rejestracja uczestników (hol budynku P4, I piętro)

09:00 – 10:30

Seminarium Naukowe, s. 2/4

prof. dr hab. Gabriel Łasiński, AWF Wrocław Prezentacja jako szczególna forma wystąpień publicznych.

10:30 – 11:50

10:30-10:40

10:40-10:50

10:50-11:00

11:00-11:10

11:10-11:20

11:20-11:30

S3. Sesja nauk o zdrowiu s. 2/4

1. Joanna Mrowiec, Natalia Sajkiewicz AWF Wrocław

Sprawność fizyczna dzieci w wieku szkolnym po leczeniu z powodu choroby nowotworowej. 2. Monika Trzop

AWF Wrocław Wybrane zagrożenia w pomieszczeniach zamkniętych. 3. Katarzyna Kujawa, Anna Serweta

AWF Wrocław System komunikacji alternatywnej i wspomaganej wraz ze stosowanymi znakami w Polsce oraz wykorzystanie urządzenia C-Eye do celów komunikacyjnych. 4. Agata Rokita, Gracjan Mikuła,

Adrianna Czub, Alina Żurek, Jolanta Szelachowska, Grzegorz Żurek AWF Wrocław

Zastosowanie wirtualnej rzeczywistości dla poprawy jakości funkcjonowania pacjentów onkologicznych poddawanych radioterapii. 5. Bartosz Jackiewicz

AWF Wrocław Ledoterapia – współczesne zastosowanie w fizykoterapii. 6. Paulina Pajor, Dominika Zawadzka

AWF Wrocław Proces Terapii Zajęciowej w oparciu o interwencję terapeutyczną u dziecka ze spektrum autyzmu.

S4. Sesja nauk o kulturze fizycznej s. 2/3

1. Sara Górna, Alicja Basiak, Joanna Wojciechowska, Mateusz Kolator, Tomasz Zatoński; Uniwersytet Medyczny Wrocław

Ocena aktywności fizycznej i form spędzania czasu wolnego uczniów wrocławskich szkół podstawowych w wieku wczesnoszkolnym przeprowadzona w ramach akcji prozdrowotnej „Uruchamiamy Dzieciaki”. 2. Magdalena Siemiatycka, Marlena Hetnar,

Rafał Szafraniec AWF Wrocław

Wpływ oklepywania mięśni na efektywność wyciskania sztangi w pozycji leżącej. 3. Natalia Danek, Kamil Michalik

AWF Wrocław Znaczenie rozgrzewki w diagnostyce wydolności fizycznej za pomocą testu progresywnego typu RAMP. 4. Arkadiusz Homańczuk, Małgorzata Sobera

AWF Wrocław Jakość kontroli równowagi w postawie strzeleckiej frontalnej stojąc u żołnierzy trenujących i nietrenujących gimnastykę. 5. Aleksandra Fabin

AWF Wrocław Istota i znaczenia turystyki zdrowotnej.

7

11:50 – 12:10 Przerwa kawowa

12:10 – 12:40

Wykład 3, s. 2/4

dr Jarosław Jasięga, Wyższa Szkoła Fizjoterapii we Wrocławiu Medycyna manualna: przeszłość – teraźniejszość – przyszłość. Z doświadczeniem po zdrowie.

12:40 – 13:10

Wykład 4, s. 2/4

mgr Rafał Omelko, Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu Planowanie i realizacja cyklu przygotowawczego do startu w Halowych Mistrzostwach Świata w lekkoatletyce.

13:10 – 13:40

Zakończenie Konferencji (hol budynku P4, I piętro)

- podsumowanie wyników w poszczególnych sesjach naukowych

- ogłoszenie wyników Konkursu na najlepszą prezentację SKN AWF we Wrocławiu

8

STRESZCZENIA WEDŁUG KOLEJNOŚCI WYSTĄPIEŃ

Czwartek, 10 maja 2018

S1. Varia

Wspólna Inicjatywa Architektoniczna - interdyscyplinarny projekt łączący

różne środowiska

ANNA SZWEDA1, DOMINIKA ZAWADZKA2

1 Akademia Wychowania Fizycznego Wrocław, studentka III roku Terapii Zajęciowej 2 Akademia Wychowania Fizycznego Wrocław, e-mail autora: dominika.zawadzka@awf.wroc.pl

Słowa kluczowe: Wspólna Inicjatywa Architektoniczna (WIA), projektowanie bez barier, projektowanie uniwersalne, terapia zajęciowa, warsztaty projektowe, interdyscyplinarność, zespół

projektowy.

1. Wstęp

Ostatnio można zaobserwować coraz szersze rozumienie środowiska życia

pozbawionego barier architektonicznych i urbanistycznych, tj. otoczenia bardziej dostępnego.

Podnoszenie poziomu świadomości, promowanie dobrych rozwiązań, spotkania z osobami z

różnymi niepełnosprawnościami oraz praca przy ciekawych i trudnych projektach, to cel do

którego można i należy dążyć [1]. Poszerzaniu wiedzy i zwiększaniu świadomości służą

specjalne koncepcje, które pozwalają w sposób interaktywny ukazywać całą złożoność

tworzenia środowiska „bez barier” [2]. Przykładem takiego projektu jest Wspólna Inicjatywa

Architektoniczna (WIA). To innowacyjny i interdyscyplinarny projekt, którego celem jest

niesienie pomocy osobom z różnymi niepełnosprawnościami w usuwaniu barier

architektonicznych, technicznych i w komunikowaniu się. Idea tego przedsięwzięcia opiera się

na pomocy osobom z różnymi ograniczeniami (fizycznymi, dysfunkcjami narządu wzroku,

słuchu czy osobie z zaburzeniami funkcji poznawczych) w dostosowaniu mieszkania

do specyficznych potrzeb wynikających z rozmaitych fizycznych, czy poznawczych

ograniczeń danej osoby.

2. Materiał i metody badań

W tej pracy autorka przedstawi konkretny projekt polegający na adaptacji przestrzeni

mieszkalnej dla potrzeb osoby głuchoniewidomej. Klientka ma 56 lat i ma rzadką chorobę

genetyczną - choruje na Zespół Ushera. Projekt WIA kierowany jest do studentów z

Politechniki Wrocławskiej, Akademii Wychowania Fizycznego (zarówno z Kierunku Terapia

Zajęciowa, jak i Fizjoterapia), Akademii Sztuk Pięknych chcących zgłębić tajniki

projektowania uniwersalnego oraz osób, które potrzebują zmian w swoim mieszkaniu lub

domu, z powodu posiadanych różnego rodzaju niepełnosprawności.

3. Wyniki

Głównym celem adaptacji mieszkania była kuchnia, w której skoncentrowano

się na uporządkowaniu przestrzeni, zapewnieniu bezpieczeństwa poprzez zastosowanie szafek

otwieranych do góry, zmienieniu drzwi tradycyjnych na drzwi harmonijkowe. Istotnym

elementem było zaokrąglenie mebli w kuchni, tak by uniknąć potencjalnego zagrożenia-

potknięcia i upadku. Pomieszczenie musiało charakteryzować się regularnością kształtów z

9

zachowaniem ciągu komunikacyjnego. W głównej mierze zależało na zapewnieniu

bezpieczeństwa dla klientce, łatwej lokalizacji przedmiotów oraz powiększeniem przestrzeni

użytkowej.

4. Dyskusja

Czynnikiem zwiększającym zasięg i skuteczność programu zdrowotnego lub społecznego

jest odpowiednio dobrany zespół projektowy posiadający wiedzę na temat planowanego

projektu. Obecność interdyscyplinarnej grupy pozwala: przygotować dokładną analizę potrzeb,

poprawnie zaplanować działania i zasoby niezbędne do realizacji projektu, ale także uzyskać

oczekiwane efekty. Zdarza się, że przy organizacji projektów zdrowotno-społecznych

występuje zbyt mała różnorodność zawodowa, co ma duży wpływ na zmniejszenie

skuteczności realizowanych przedsięwzięć. W jednolitych zespołach projektowych występuje

ryzyko niekompletnego i niepełnego podejścia do rozwiązania danego problemu, co może mieć

wpływ na uzyskanie nie tak dobrych efektów czy nawet błędnego określenia potrzeb i grupy

docelowej danego projektu. Wspólna Inicjatywa Architektoniczna jako przykład działań w

zespołach interdyscyplinarnych pokazuje jak ważne jest podejście do tematyki z punktu

widzenia różnych stanowisk i różnych profesji. Pracują tutaj przyszli architekci, terapeuci

zajęciowi, fizjoterapeuci, architekci wnętrz, czy studenci wzornictwa. Wszystko odbywa się

pod czujnym okiem wykwalifikowanych tutorów z każdej uczelni i aktywistów ze

Stowarzyszenia Wspierania Rozwoju Osób Niepełnosprawnych. Tylko takie podejście sytuuje

pacjentów, klientów czy inwestorów w centrum danego projektu, a nie tylko w roli odbiorców.

Filozofia ta przynosi bardzo dobre efekty końcowe.

5. Wnioski Poprzez pracę w projekcie WIA w zespole interdyscyplinarnym udało się osiągnąć

założenia projektowe i satysfakcję samej klientki-inwestorki.

Źródło finansowania:

[1] Dofinansowanie przeznaczone na tego typu zadania przydzielane jest z MOPS-u ze środków PFRON-u, a jego

wysokość może wynieść nawet 70% sumy przeznaczonej na adaptację wskazanych pomieszczeń.

[2] Fundacja "Potrafię pomóc", firma Vermeiren z Trzebnicy, Polbus, Geberit, Lehnen, MOPS, Sektor 3, Pan Poseł

na Sejm RP Sławomir Piechota, Integracja, Tyflolaboratorium z Politechniki Wr., Milickie Stowarzyszenie

Przyjaciół Dzieci i Osób Niepełnosprawnychczy Ewangelickie Centrum Diakonii i Edukacji im. Ks. Marcina

Lutra.

Piśmiennictwo:

[1] TROCKA-LESZCZYŃSKA E, RATAJCZAK - SZPONIK N. (2013) Rola warsztatów projektowych w

kształceniu studentów architektury w zakresie dostosowania przestrzeni mieszkalnych do potrzeb osób

niepełnosprawnych [W:] Wybrane kierunki badań ergonomicznych w 2013 roku / red. nauk. Jerzy

Charytonowicz. Wrocław : Wydawnictwo Polskiego Towarzystwa Ergonomicznego PTErg. Oddział we

Wrocławiu, s. 235-242.

[2] KURYŁOWICZ E. (2005) Projektowanie uniwersalne, Wydawnictwo Stowarzyszenie Przyjaciół Integracji, Warszawa, s. 8–9.

10

Wypalenie sił rodzicielskich matek dzieci z niepełnosprawnością

ALEKSANDRA SADZIAK1

1AWF Wrocław, Zakład Dydaktyki Szkolnej Kultury Fizycznej, e-mail: aleksandra.sadziak@gmail.com

Słowa kluczowe: niepełnosprawność intelektualna, autyzm, wypalenie rodzicielskie, rodzice,

stres.

1. Wstęp

Wychowanie dziecka z niepełnosprawnością stanowi często duże obciążenie dla jego

rodziców [3]. Problemy z którymi spotykają się rodzice dziecka z niepełnosprawnością,

dezorganizują codzienne funkcjonowanie [4] i doprowadzić mogą do wypalenia sił

rodzicielskich [6]. Wypalenie to, wiąże się z pojęciem "obciążenia", które definiowane jest jako

suma praktycznych trudności i obciążeń psychologicznych, które opiekun doświadcza podczas

procesu opieki. Wyróżnia się obiektywny jak i subiektywny aspekt tego pojęcia. Obiektywny

aspekt, odnosi się do kontrolowania zarówno wrogich jak i nieprzewidywalnych zachowań

osoby z niepełnosprawnością oraz do pomocy jej w codziennym funkcjonowaniu. Obciążenie

subiektywne odnosi się natomiast do odczuwalnych negatywnych emocji, takich jak: stres,

napięcie, gniew, niepokój, smutek, poczucie wstydu i winy [6]. Wymienione przejawy

wypalenia u rodziców dzieci z niepełnosprawnością, można uznać za uzasadnione w obliczu

wychowywania dzieci o wymagających potrzebach. Wyczerpująca praca, cierpienie, bezsilność

radzenia sobie z problemami, długi czas oczekiwania na pozytywne efekty terapii, sprawiają,

że rodzice stają się bezradni w obliczu narastających problemów [8]. Matki dzieci z

niepełnosprawnością, częściej niż ojcowie, postrzegają swoją sytuację jako kryzysową i nie są

w stanie podołać wszystkim codziennym trudom wychowania [6,5], dlatego problem wypalenia

rodzicielskiego częściej dotyczy matek niż ojców dzieci z niepełnosprawnością. Problem

badawczy podjęty w pracy to określenie poziomu wypalenia rodzicielskiego matek dzieci z

niepełnosprawnością w zależności od wybranej zmiennej - rodzaju niepełnosprawności

dziecka: autyzmu, niepełnosprawności intelektualnej w stopniu umiarkowanym i

niepełnosprawności intelektualnej w stopniu lekkim.

W celu weryfikacji podjętego problemu badawczego, sformułowano następujące pytania

badawcze:

1. Jaki jest poziom wypalenia rodzicielskiego badanych matek w zależności od rodzaju

niepełnosprawności ich dziecka?

2. Czy i jakie różnice występują w zakresie badanych zmiennych między matkami dzieci z

niepełnosprawnością?

2. Materiał i metody badawcze

Badanie przeprowadzono wśród 80 matek dzieci z niepełnosprawnością, w tym 30 matek

dzieci z autyzmem, 30 matek dzieci z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu

umiarkowanym i 20 matek dzieci z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim.

Zastosowaną metodą badawczą był sondaż diagnostyczny, techniką ankieta, a narzędzie

stanowił Kwestionariusz Wypalenia Rodzicielskiego autorstwa Sekułowicz i Kwiatkowskiego

[7].

3. Wyniki

Analiza wyników ANOVA wykazała istotny statystycznie efekt główny

F(6,150)=5,2716; p=0,0006; η2=0,09, który wskazuje, że średnie poziomy wypalenia

rodzicielskiego różnicują badanych w zależności od rodzaju niepełnosprawności dziecka.

11

Analiza post – hoc testem NIR wykazała istotne statystyczne różnice w porównywanych

grupach matek. Najniższym poziomem wypalenia rodzicielskiego charakteryzują się matki

dzieci z autyzmem (M=32,5; SD=5,03). Najwyższym poziomem wypalenia rodzicielskiego

charakteryzują się matki dzieci z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym

((M=27,2; SD=8,81). Średnia wypalenia rodzicielskiego matek dzieci z autyzmem różni się

istotnie statystycznie od średnich matek dzieci z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu

umiarkowanym oraz matek dzieci z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim

(M=28,7;SD=8,47). Średni poziom wypalenia rodzicielskiego matek dzieci z

niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym nie różni się istotnie statycznie

od średniej wypalenia rodzicielskiego matek dzieci z niepełnosprawnością intelektualną w

stopniu lekkim.

4. Dyskusja i wnioski

Dotychczasowe badania wykazywały m.in., że rodzicie dzieci z autyzmem doświadczają

większego stresu i wypalenia rodzicielskiego niż rodzicie dzieci z niepełnosprawnością

intelektualną [1,2] stąd ciekawym i niespodziewanym jest wynik niniejszych badań.

Rodzaj niepełnosprawności dziecka jest zmienną, która różnicuje poziom wypalenia sił

rodzicielskich matek. Wiedza wynikająca z powyższych badań,stanowi źródło dla interwencji

terapeutycznej, ukierunkowanej na poprawę jakości życia rodzin, w których są osoby z

niepełnosprawnościami.

Piśmiennictwo:

[1] BITSIKA V, SHARLEY C, BELL R. The buffeting effect of resilience upon stress, anxiety and depression in Barents of a child with an autism spectrum disorder. J. Intellect. Disabill. Res. 2013; 25(5): 533-543.

[2] DĄBROWSKA A, PISULA E. Parenting stress and doping styles in mothers and fathers of pre – school

children with autism and Down syndrome. J Intellect Disabil Res. 2010, 54(3): 266-280.

[3] MOUNT N, DILLON G, Parents' experiences of living with an adolescent diagnosed with an autism spectrum

disorder. Educational & Child Psychology 2014; 31(4):72-81.

[4] PERECHOWSKA M. Problemy rodzin dzieci niepełnosprawnych intelektualnie. Pedagogia Christiana

2008;1(21):145-153.

[5] RUSINEK K. Zespół wypalenia sił u matek wychowujących dziecko z niepełnosprawnością intelektualną.

Szkoła Specjalna 2015, 56(1): 16-27.

[6] SEKUŁOWICZ M. Matki dzieci niepełnosprawnych wobec problemów życiowych. Wrocław: Wydawnictwo

Uniwersytetu Wrocławskiego, 2000. [7] SEKUŁOWICZ M. KWIATKOWSKI P. Wypalenie się sił u rodziców dzieci z niepełnosprawnością –

konstrukcja nowego narzędzia badawczego. Studia Edukacyjne, 2013, 25:29-50.

[8] ZABŁOCKI K.J. Dziecko niepełnosprawne, jego rodzina i edukacja. Wrocław: Żak, 1998.

12

Wpływ toniku na zmianę parametrów pH skóry

ANNA BAR1, PAULINA KOZŁOWSKA1, KLAUDIA LORBIECKA1, JULIA

RATUSZNY1

1AWF Wrocław, k.lorbiecka@wp.pl

Słowa kluczowe: tonik, pH skóry

1.Wstęp

Wartość pH skóry jest kluczowa w określeniu jej prawidłowego funkcjonowania. Kwaśny

odczyn działa bakteriostatycznie i bakteriobójczo. Zależnie od miejsca na ciele, rasy, wieku,

płci, zastosowanej pielęgnacji ludzka skóra posiada różne wartośći pH. W skórze właściwe j

obserwuje się pH niższe niż w naskórku o 2-3 jednostki. Jest to uzależnione obecnością w

naskórku hydrolaz, które biorą udział w powstawaniu kwasów rozpuszczalnych w wodzie.

Tonik jest płynem kosmetycznym, którego zadaniem jest przywracanie prawidłowego pH,

oczyszczenie skóry, nadanie uczucia świeżości, dodatkowo chroni skórę przed toksycznymi

gazami, stymuluje przepływ krwi, napina skórę. Tonik może zawierać składniki nawilżające

(kwas hialuronowy), matujące (wyciąg z oczaru wirgilijskiego), odżywcze (witaminy z grupy

B), może zawierać także różne wyciągi ziół. Celem pracy było określenie działania toniku na

podstawie badania pH skóry. Postawiono pytanie badawcze: Czy tonik wpływa na obniżenie

pH skóry? Czy zastosowanie toniku pozwala na uzyskanie prawidłowego pH skóry po

czynnościach pielęgnacyjnych?

Temat pH skóry był wielokrotnie poruszany w literaturze branżowej, jednak nie znaleziono

podobnych badań, które badałyby to zagadnienie.

2. Materiał i metody badawcze

W badaniu wzięło udział 35 kobiet w wieku 21 lat – studentki kosmetologii Akademii

Wychowania Fizycznego we Wrocławiu. Były to osoby niepalące, nieposiadające dzieci,

prowadzące podobny styl życia, zamieszkujące miejscowości powyżej 500 tys. mieszkańców.

Badania pH skóry wykonano trzykrotnie. Pierwsze badanie 20 min po demakijażu skóry, a

następne po nałożeniu toniku z Bielendy po prawej stronie twarzy i ostatnie po nałożeniu toniku

z Farmony na lewą stronę twarzy. W tym celu wykorzystano Skin-pH-Meter® PH 905. Jest to

urządzenie medyczne z dokładnością pomiarową do trzech miejsc po przecinku. Poziom pH

był badany w sześciu punktach: po prawej stronie czoła, brody, na prawej skroni, na lewej

stronie czoła, brody, na lewej skroni.

3. Wyniki

Po demakijażu i odczekaniu 20 minut:

1. Na czole odnotowano średni poziom pH 5,75, odchylenie standardowe wynosi 0,35.

Najniższa wartość to 4,67, a najwyższa to 6,37.

2. Na skroni średnie pH to 5,74, odchylenie standardowe wynosi 0,37, najniższa wartość to

4,71, a najwyższa to 6,97.

3. Na brodzie średnia wartość pH to 5,63, odchylenie standardowe wynosi 0,35. Najniższa

wartość to 4,86, a najwyższa to 6,83.

Po zastosowaniu toniku numer 1: 1. Średnia wartość pH na czole wynosiła 5,54, odchylenie standardowe wynosi 0,34.

Najniższa wartość to 4,64, a najwyższa to 6,10.

13

2. Na skroni średnie pH to 5,49, odchylenie standardowe wynosi 0,34, najniższa wartość to

4,75, a najwyższa to 6,68.

3. Na brodzie średnie pH to 5,48, odchylenie standardowe wynosi 0,34, najniższa wartość

to 4,73, a najwyższa to 6,55

Po zastosowaniu toniku numer 2:

1. Średnia wartość pH na czole wynosiła 5,55, odchylenie standardowe wynosi 0,45.

Najniższa wartość to 4,49, a najwyższa to 6,77.

2. Na skroni średnie pH to 5,64, odchylenie standardowe wynosi 0,42, najniższa wartość to

4,66, a najwyższa to 7,04.

3. Na brodzie średnie pH to 5,71, odchylenie standardowe wynosi 0,38, najniższa wartość

to 4,84, a najwyższa to 6,83.

4. Dyskusja i wnioski

Analiza wariancji nie wykazała istotnych różnic między tonikiem numer 1, a tonikiem

numer 2 (p<0,05). Natomiast istnieją statystyczne różnice między fizjologicznym poziomem

pH skóry, a poziomem pH po zastosowaniu toniku. Preparaty te obniżały pH fizjologiczne

skóry w nieznacznym stopniu, jednakże wyniki wyraźnie wskazują na zasadność stosowania

toniku w codziennej pielęgnacji skóry. Prawidłowe, delikatnie kwaśne pH stanowi podstawę

prawidłowo wykonanego zabiegu kosmetologicznego, dlatego też zastosowanie toniku w

procedurze przygotowującej klientkę ma istotne znaczenie. Zagadnienie wpływu toniku na

parametry fizjologicznego pH nie zostało w pełni wyczerpane, konieczne są dalsze badania

kontynuujące. Interesującym byłoby rozszerzenie zakresu badań i zbadanie po jakim czasie od

wykonanego demakijażu skóra osiągnie pH, jaki osiąga po aplikacji toniku.

Piśmiennictwo

[1] BORNKESSEL A., Functionalassessment of a washingemulsion for sensitive skin: mildimpairment of

stratumcorneumhydration, pH, barrierfunction, lipid content, integrity and cohesion in a controlledwashing test., Skin Res Technol. 2005 Feb;11(1):53-60.

[2] EHLERS C, IVENS UI, MØLLER ML, SENDEROVITZ T, SERUP J. Femaleshavelower skin surfacepHthan

men. A study on the surface of gender, forearmsitevariation, right/leftdifference and time of the day on the skin

surfacepH. Skin Res Technol 2001; 7(2): 90-94

[3] FLUHR JW, ELIAS PM. Stratumcorneum pH: Formation and Function of the ‘AcidMantle’. Exog Dermatol

2002; 1: 163-175.

[4] HACHEM JP, CRUMRINE D, FLUHR J, BROWN BE, FEINGOLD KR, ELIAS PM. pH directly regulate

sepidermal perme ability barrier homeostasis, and stratum corne umintegrity/cohesion. J Invest Dermatol 2003;

2(121): 345-353.

[5] KOWALEWSKI C. Wpływ kwasu glikolowego na strukturę i czynność bariery naskórkowej. Dermatol Estet

1999; 3(1): 130-132.

[6] LUEBBERDING S, KRUEGER N, KERSCHER M. Age-relatedchanges in skin barrierfunction - Quantitativeevaluation of 150 femalesubjects. Int J CosmetSci 2013; 35(2): 183-90.

14

Stosunek do różnych reprezentacji Obcego ( Muzułmanie ) na postawie

badań studentów SKN „Backpacking”

Słowa kluczowe: Wrocław, Muzułmanin, Muzułmanka, tolerancja.

1. Wstęp

Dzisiejszy stan wiedzy na temat świata i możliwości podróżowania pozwala na

wieloaspektowe spojrzenie w przestrzeń społeczną, gospodarczą, kulturową i polityczną.

Dlatego w ramach pracy naukowej koła naukowego „Backpacking” zbadaliśmy europejską

stolicę kultury w 2016 roku pod kątem tolerancji i chęci pomocy Muzułmanom, odmienności

kulturowej, która jest negatywnie odbierana przez społeczeństwo polskie. Studenckie koło

naukowe „Backpacking” postanowiło wykonać badania na temat stosunku Wrocławian do

Muzułmanów. Miały one pokazać jak mieszkańcy miasta postrzegają Muzułmanów w swoim

otoczeniu oraz na jakich warunkach są skłonni się z Nimi integrować. Poruszany temat był

odbierany z zainteresowaniem ale i lękiem wśród respondentów. Stosunek Wrocławian do

Muzułmanów w większości jest podszyty ciekawością i nieufnością. Porównując różne aspekty

nastawienia Wrocławian do Muzułmanów i ich kultury wynika, że Wrocławianie w 98%

pomogliby innemu człowiekowi a 66% z nich uważa, że możliwe jest bezkonfliktowe życie na

co dzień chrześcijan i muzułmanów. Jak wynika z naszych badań zaledwie 36% Wrocławian

zna osobiście jakiegoś Muzułmanina lub Muzułmankę. Gdyby generalizować nastawienie

Polaków do Muzułmanów to w Polsce dominuje wobec Muzułmanów niechęć 79%, strach 65

%. Warto dodać , że z grona osób ankietowanych (mieszkańców Wrocławia) tylko 21% określa

się mianem islamofoba i romofoba, a 12% twierdzi, że jest rasistą. Podsumowując, pomimo

zauważonej otwartości Wrocławian do pomocy i integracji z innymi kulturami zauważamy, że

ludzie boją się pomagać drugiemu człowiekowi. Co więcej sami Wrocławianie uważają się za

osoby tolerancyjne i obiektywne, natomiast uważają Polaków za antypatycznych i

uprzedzonych do odmienności kulturowych.

2. Materiał i metody badawcze

Zastosowano metody badania ilościowego - metodą wywiadu kwestionariuszowego.

Posłużono się operatem próby, który spełniał wymogi badania reprezentatywnego, opartego na

metodzie probabilistycznej badania zostały przeprowadzone w dniach 10-23 III 2018 roku , w

godzinach 10:00 – 14:00, 17:00 – 20:00. Sposobami uzyskiwania, zbierania danych były

wywiady kwestionariuszowe, które zostały przeprowadzone w 5 dzielnicach Wrocławia : Gaj,

Leśnica, Grabiszyn, Śródmieście, Psie Pole. Dzięki tym ankietom studenci SKN

„Backpacking” mogli wyciągnąć wnioski z wyodrębnionych zbiorów, a następnie opracować

wyniki.

3. Wyniki

Wykres. 1. Czy skrzywdziłby/-aby Pan/Pani innego człowieka?

15

Wykres. 2. Czy odczuwa Pan/Pani zagrożenie ze strony muzułmanów?

Wykres. 3. Jakie nastawienie Pana/Pani zdaniem cechuje Polaków wobec muzułmanów?

Piśmiennictwo

[1] FELIKSIAK MICHAŁ, Postawy wobec islamu i muzułmanów, Centrum Badań Opinii Społecznej, Komunikat z

badań CBOS, nr 37/2015, Warszawa 2015,

[2] WOŁYNIEC ŁUKASZ. Tożsamość terytorialna i poczucie bezpieczeństwa a stosunek do różnych reprezentacji

Innego ( Rosjanie, muzułmanie ) na postawie badań studentów uczelni białostockich, Wrocław: Wydawnictwo

Uniwersytet w Białymstoku, Białystok 2016,

[3] ROGUCKA BEATA, Stosunek Polaków do innych narodów, Centrum Badań Opinii Społecznej, Komunikat z

badań CBOS, nr BS/12/2013, Warszawa 2013.

16

Samoocena stanu emocjonalnego u osób z niepełnosprawnością intelektualną

a poziom wykonania choreografii tańca nowoczesnego (hip-hopu)

OLGA SZYMAŃSKA1

1 AWF we Wrocławiu, e-mail autora: olgaszymanska95@gmail.com

Słowa kluczowe: stan emocjonalny, niepełnosprawność intelektualna, taniec nowoczesny,

ocena choreografii

1.Wstęp Muzyka i taniec to ważne elementy wspierające uczenie się osób z niepełnosprawnością

intelektualną [8]. Lekcje tańca mogą stanowić część rehabilitacji osób z zespołem Downa [4],

a nawet terapii ukierunkowanej na poprawę samopoczucia osób z niepełnosprawnością

intelektualną [2]. W celu optymalizacji procesu nauczania i uczenia się osób z

niepełnosprawnością intelektualną podczas zajęć z aktywności fizycznej niezbędne jest

doświadczanie przez nich pozytywnych emocji [9].

W świetle przedstawionych badań naukowych, istotnym wydaje się określenie w jakim

stopniu przeżywane stany emocjonalne przez osoby z niepełnosprawnością intelektualną przed

i po lekcjach tańca, warunkują opanowanie różnych aspektów choreografii tańca nowoczesnego

(hip-hop).

Celem badań było uzyskanie informacji dotyczących poziomu wykonania choreografii

tańca nowoczesnego (hip-hopu) trenowanej przez osoby z niepełnosprawnością intelektualną

podczas cyklu 9 zajęć oraz określenie związku deklarowanego przez nich stanu emocjonalnego

i osiągnięć w zakresie sześciu aspektów nauczanego układu tanecznego. Dlatego sformułowano

następujące pytania badawcze. Czy istnieje związek pomiędzy poziomem emocji pozytywnych

przed i po oraz sumą emocji (razem przed i po) zajęciach oraz osiągnięć w zakresie sześciu

aspektów nauczanego układu tanecznego? Czy u osób z niepełnosprawnością intelektualną

zmieni się ogólny poziom wykonania (suma sześciu aspektów tańca) w nauczanej choreografii

po dziewięciu lekcjach hip-hopu w porównaniu do poziomu uzyskanego przez nich po

pierwszych trzech zajęciach tanecznych?

2. Materiał i metody badawcze

Kryterium włączenia do grupy badawczej była niepełnosprawność intelektualna w

stopniu umiarkowanym lub znacznym, zainteresowanie tańcem (selekcji dokonywali

specjaliści – nauczyciele wychowania fizycznego z uprawnieniami zawodowymi pedagoga

osób z niepełnosprawnością intelektualną) oraz pisemna zgoda rodziców i ustna ucznia na

udział w warsztatach tańca nowoczesnego i badaniach naukowych prowadzonych na terenie

szkoły. Grupa liczyła 12 osób (7 mężczyzn i 5 kobiet) w wieku 13-24 lata. W celu weryfikacji

postawionego pytania badawczego, został przygotowany quasi-eksperyment w planie

jednogrupowym, który polegał na przeprowadzeniu cyklu 9 warsztatów tańca nowoczesnego

(hip-hop), trwających 60 minut i odbywających się dwa razy w tygodniu dla osób z

niepełnosprawnością intelektualną. Protokół warsztatów tanecznych przewidywał pomiar stanu

emocjonalnego uczestników (przed i po zajęciach), rozgrzewkę, zajęcia właściwe (nauka

choreografii założonej z podstawowych kroków tańca hip-hop takich jak: Toy Man, Bart

Simpson czy Bounce) i na koniec: ćwiczenia integracyjne oraz rozciągające. W celu

dokumentacji zastosowanych procedur oraz rejestracji nauczanego układu tanecznego (hip-

hopu) podczas badań nagrano film. Zmienne zależne obejmowały: stan emocjonalny

uczestników warsztatów rejestrowany na początku i na końcu wszystkich zajęć oraz stopień

jakości opanowania nauczanej choreografii (hip-hop) oceniany po trzech lekcjach

17

wprowadzających oraz po zakończeniu warsztatów tanecznych. W badaniu zastosowano

technikę ankiety, narzędzie – skalę do stanu emocjonalnego, która była adaptacją skali służącej

do oceny nasilenia bólu u dziecka (sześć twarzy – piktogramów wyrażających różne warianty

samopoczucia) [10]. Wykorzystano również technikę obserwacji skategoryzowanej, narzędzie

– autorski arkusz obserwacji sześciu aspektów ruchu (zapamiętanie kroków, poprawność

wykonania kroków, czystość wykonania kroków, dynamika ciała podczas wykonywania

kroków, mimika twarzy oraz rytmika wykonania kroków) związanych z nauczanymi krokami

hip-hopu, nawiązujący strukturą do Skali Oceny Zachowania Dzieci Rodziców

uczestniczących w zajęciach Ruchu Rozwijającego wg Sheroborne [3].

3. Wyniki Analiza kształtów rozkładów zmiennych oraz niewielka liczebność badanych osób

zadecydowały o zastosowaniu testów nieparametrycznych.

Obliczono współczynnik korelacji Rho-Spearmana pomiędzy ocenianymi po trzech

zajęciach tanecznych – sześcioma aspektami ruchu a stanem emocjonalnym doświadczanym

łącznie w ciągu trzech pierwszych zajęć tanecznych przez osoby z niepełnosprawnością

intelektualną (n=11) osobno: przed i po oraz razem przed i po (suma emocji) zajęciach

tanecznych. Korelacje czystości wykonania kroków tanecznych oraz stanu emocjonalnego

osobno: przed i po oraz sumy emocji przed i po zajęciach tanecznych okazały się istotne

statystycznie (wartości odpowiednio wynoszą: rho=0,63; p<0,05; rho=0,62; p<0,05; rho=0,62;

p<0,05). Oznacza to, że im bardziej pozytywnego stanu emocjonalnego doświadczały osoby

z niepełnosprawnością intelektualną przed i po lekcjach hip-hopu oraz odznaczały się ogólnie

dobrym samopoczuciem (suma emocji przed i po lekcjach tańca) po trzech zajęciach

tanecznych tym uzyskiwały wyższe rezultaty jeżeli chodzi o czystość wykonywanych kroków

w nauczanej choreografii. Także korelacja zapamiętania kroków tanecznych oraz stanu

emocjonalnego jako sumy emocji przed i po zajęciach tanecznych okazała się istotna

statystycznie (rho=0,63; p<0,05). To znaczy, że im bardziej pozytywnego stanu emocjonalnego

jako sumy emocji przed i po trzech lekcjach tańca doświadczały osoby z niepełnosprawnością

intelektualną tym uzyskiwały wyższe wyniki jeżeli chodzi o zapamiętanie kroków w nauczanej

choreografii. Powtórnie obliczono współczynnik korelacji Rho-Spearmana pomiędzy,

ocenianymi po ostatnich dziewiątych zajęciach tanecznych – aspektami ruchu a stanem

emocjonalnym doświadczanym łącznie w ciągu pięciu oraz siedmiu kolejnych lekcji tańca

przez osoby z niepełnosprawnością intelektualną (odpowiednio wynosiły:10 i 8) przed i po oraz

razem przed i po (suma emocji) zajęciach tanecznych (różnica w liczebności badanych wynika

z ich frekwencji podczas warsztatów tanecznych). Nie zaobserwowano żadnego związku

pomiędzy zmiennymi (żadna korelacja nie była istotna statystycznie). Pokazuje to,

że pozytywny stan emocjonalny jakiego doświadczają osoby z niepełnosprawnością

intelektualną w związku z udziałem w zajęciach tanecznych z hip-hopu jest związany tylko z

dwoma aspektami ruchu tj. z czystością wykonania oraz zapamiętywaniem kroków i to tylko

w początkowym etapie warsztatów z hip - hopu. Łączna ocena sześciu aspektów ruchu (ogólny

poziom wykonania układu) osób z niepełnosprawnością intelektualną była wyższa po

wszystkich dziewięciu (M=21,45;SD=4,78) niż po trzech (M=19;SD=3,26) pierwszych

lekcjach tańca (hip-hopu). Analiza testem znaków rangowych Wilcoxona wykazała, że różnica

jest istotna statystycznie, Z=2,38;p<0,02.

18

4. Dyskusja Uzyskane wyniki pokazują częściowo, że pozytywne emocje osób

z niepełnosprawnością intelektualną są związane z nabywaniem umiejętności tanecznych

poprzez poprawę zapamiętania sekwencji kroków i czystości ruchu we wstępnych etapach

nauczania chorografii. Taki wynik może wskazywać pośrednio na zmniejszenie się lęku

oligofrenicznego towarzyszącego osobom z niepełnosprawnością intelektualną, związanego z

posiadaniem przez nie ubogich struktur czynnościowych wynikających z ograniczonej

“wydolności” ośrodkowego układu nerwowego która utrudnia adaptację działania do wymagań

głównie w sytuacjach społecznych [7]. Pozytywne emocje obniżając lęk mogą także pozwalać

w pełni wykorzystywać zasoby fizyczne i psychiczne osobom z niepełnosprawnością

intelektualną, uruchamiając tak zwany efekt odrywania się od negatywnych doznań i szybszy

powrót do równowagi [5]. Nie jest też wykluczone, że pojawiająca się podczas początkowych

i „ustępująca” podczas kolejnych lekcji tańca współzależność emocji pozytywnych i

zapamiętania kroków świadczy o postępującym procesie integracji: ciała, emocji oraz umysłu

wywołana udziałem w warsztatach tanecznych [2]. Potwierdzają to wyniki uzyskane przez [1],

którzy pokazali, że taniec ma szerokie zastosowanie wśród osób zaburzonych psychicznie jako

środek stabilizujący nastrój. Bezpośredniego dowodu na związek emocji i sukcesy w tańcu

dostarczają badania [6], które pokazały, że osoby uzyskujące wysokie wyniki w skali

aleksytmii mają niewielkie osiągnięcia w tańcu.

Ostatni wynik wskazujący na znaczący i zarejestrowany w krótkim czasie (sześć lekcji

po pierwszej ocenie aspektów tańca) postęp w ogólnym poziomie wykonania nauczanego

układu hip-hopu u osób z niepełnosprawnością intelektualną wskazuje, że taniec może być

doskonałą okazją do uzupełnienia procesu rehabilitacji społecznej tej grupy osób [4].

5. Wnioski Doświadczanie emocji pozytywnych przez osoby z niepełnosprawnością intelektualną

sprzyja uzyskiwaniu przez nie korzystniejszych rezultatów w zakresie dwóch aspektów tańca:

czystości i zapamiętania kroków w nauczanym układzie hip-hopu, lecz tylko podczas trzech

pierwszych lekcji. W dalszych etapach nauczania układu tańca wyżej podana współzależność

nie występuje. Dlatego ważna jest dbałość nauczyciela o pozytywną atmosferę emocjonalną

zwłaszcza podczas początkowych zajęć tanecznych prowadzonych z osobami

z niepełnosprawnością intelektualną, która może ułatwiać im proces uczenia się.

Osoby z niepełnosprawnością intelektualną uczestniczące w warsztatach tańca

nowoczesnego są w stanie w krótkim czasie poprawić ogólny poziom wykonania układu hip-

hopu, co wskazuje na ich duże możliwości w tym obszarze kultury fizycznej.

Taniec nowoczesny stanowi rodzaj aktywności ruchowej, która jest atrakcyjna i

odpowiednia dla osób z niepełnosprawnością intelektualną, jednakże emocje jej towarzyszące,

wymagają dalszych pogłębionych badań, które określą dokładniej ich rolę w nabywaniu

umiejętności ruchowych.

Piśmiennictwo 1. ANDERSON A.N., KENNEDY H., DEWITT P., ANDERSON E., WAMBOLDT M.Z., Dance/movement

therapy impacts mood states of adolescents in a psychiatric hospital. The Arts in Psychotherapy; 2014, 41 (3):

257-262

2. BARENT-LOPEZ S, PEREZ-TESTOR S, CABEDO-SANROMA J, OVIEDO G. R, GUERRA-BALIC M,

Dance/Movement Therapy and emotional well-being for adults with Intellectual Disabilities. The Arts in Psychotherapy 51 (2016) 10-16.

3. BOGDANOWICZ MARTA, Skaleobserwacjizachowaniadzieciirodzicówuczestniczących w

zajęciachruchurozwijającego. Harmonia 2013, ISBN 9788371341397 BojnerHorwitz E., Lennartsson A.K.,

Theorell T.P., Ullén F.(2015)Engagement in dance is associated with emotional competence in interplay with

others.Front Psychol. Jul 31;6:1096. doi: 10.3389/fpsyg. 2015. 01096. eCollection 2015

19

4. FARIAS L.H.S. , TEIXEIRA-MACHADO L. Behind the Dance:Educational, Emotional and Social Contexts

in Down syndrome.International Journal of Humanities Social Sciences and Education; 2016, 3, (1): 20-23.

5. HESZEN, I., SĘK, H. Psychologiazdrowia. Warszawa: WydawnictwoNaukowe PWN, 2007.

6. JHALUKPREYASURUJLAL, Music and Dance Learning Interventions for Children with Intellectual

Disabilities. Mediterranean Journal of Social Sciences MCSER Publishing, Rome-Italy 2013, Vol 4 No 10, E-

ISSN 2039-2117.

7. KĘPIŃSKI A. Lęk. Kraków: WydawnictowLiterackie, 2002.

8. SILVEIRA DE FARIAS L. H, TEIXEIRA- MACHADO L, Behind the Dance: Educational, Emotional and

Social Contexts in Down syndrome. International Journal of Humanities Social and Education, Volume 3, Issue

1 (2016), PP 20-23, EISSN 2349-0381.

9. WIECZOREK M, SADZIAKA, KARASKOVA V, Emotions related to physical education lessons in students with intellectual disabilities. TRENDS in Sport Sciences (2018); 1(25): 29-34 ISSN 2299-9590.

10. WONG D, BAKER C, Pain in children: comparison of assessment scales, Pediatric Nursing, 14(1):9-17, 1988.

20

S2. Sesja biomechaniczna

Wyznaczanie reakcji w stawach kończyny górnej podczas chodu z kulami

MIŁOSZ CHRZAN1, ROBERT MICHNIK

2, ANDRZEJ BIENIEK3, PIOTR WODARSKI

4, MICHAŁ

BURKACKI4, SŁAWOMIR SUCHOŃ

5

1Katedra Biomechatroniki, Wydział Inżynierii Biomedycznej Politechnika Śląska, e-mail autora:

milosz.chrzan@polsl.com 2Katedra Biomechatroniki, Wydział Inżynierii Biomedycznej Politechnika Śląska, e-mail autora:

robert.michnik@polsl.pl 3Katedra Biomechatroniki, Wydział Inżynierii Biomedycznej Politechnika Śląska, e-mail autora:

andrzej.bieniek@polsl.pl 4Katedra Biomechatroniki, Wydział Inżynierii Biomedycznej Politechnika Śląska, e-mail autora:

michal.burkacki@polsl.pl 5Katedra Biomechatroniki, Wydział Inżynierii Biomedycznej Politechnika Śląska, e-mail autora:

sławomir.suchon@polsl.pl

Słowa kluczowe: chód, analiza ruchu, kule ortopedyczne

1. Wstęp

Istotną sprawą w przypadku osób z niepełnosprawnością ruchową jest całkowite lub

częściowe przywrócenie możliwości samodzielnego poruszania się. Jednym z podstawowych

narzędzi używanym w celach reedukacyjnych są kule, balkony oraz rollatory do chodzenia.

Tego typu sprzęt ortopedyczny ma w głównej mierze zmniejszyć obciążenia przenoszone przez

kończyny dolne, a efektem tego jest zwiększenie obciążeń kończyny górnej. Dobór

odpowiedniej techniki chodu z kulami oraz długości kul jest niezbędny do zredukowania

nadmiernych sił reakcji w stawach kończyny górnej. Celem niniejszej pracy było wyznaczenie

reakcji w stawach kończyny górnej podczas chodu z kulami [1].

2. Materiał i metody badawcze

2.1. Materiał badawczy

Podczas badań przebadana została jedna osoba będąca zawodowo rehabilitantem.

Przebadana została kobieta o wadze 66 kg, 171 cm wzrostu, 176 cm rozpiętości ramion i 86 cm

długości kończyny dolnej.

2.2.Metody badawcze

W ramach pracy przeprowadzone zostały badania pozwalające wyznaczyć przebiegi

kątowe w stawach oraz reakcje podłoża podczas chodu z kulami. Przebiegi kątowe zostały

wyznaczone z wykorzystaniem systemu MVN Biomech. Wyznaczone zostały również takie

parametry jak rotacja, pochylenie miednicy i pochylenie oraz odwodzenie tułowia. Do pomiaru

sił reakcji podłoża wykorzystane zostały dwie platformy dynamometryczne AMTI. Podczas

badań zarejestrowane zostały różne rodzaje chodu z kulami (Tab. 1.). Na podstawie reakcji

podłoża oraz zarejestrowanych przebiegów kątowych wyznaczone zostały wypadkowe siły

reakcji w stawach kończyny górnej. Do tego celu wykorzystane zostało oprogramowanie

AnyBody, gdzie do modelu wprowadzone zostały parametry antropometryczne oraz siły zewnętrzne działające na kończynę górną.

21

3. Wyniki

Na podstawie zarejestrowanych parametrów wyznaczone zostały wypadkowe siły reakcji

w stawach kończyny górnej (Tab. 1.). Wartości sił przeliczone zostały na procent masy ciała

badanej osoby [%BW].

Tab. 1.Wartości średnich maksymalnych wypadkowych sił działających w stawach kończyny górnej

F[%BW]

staw

ramienny

F[%BW]

staw

łokciowy

F[%BW]

staw

nadgarstkowy

chód czterotaktowy 63,81 42,62 40,38

chód trzytaktowy 87,49 47,53 41,91

chód o jednej kul 107,83 119,09 100,26

chód trzytaktowy z kulami za krótkimi 112,22 67,56 50,58

chód trzytaktowy z kulami za długimi 60,01 21,01 39,98

4. Dyskusja

Porównując wartości wypadkowych sił reakcji w stawie ramiennym, które zostały

otrzymane z opracowanego modelu z wynikami badań uzyskanymi w literaturze, zauważyć

można, że wyniki badań własnych mieściły się w zakresie pomiędzy wartościami minimalnymi

i maksymalnymi uzyskanymi w badaniach doświadczalnych przeprowadzonych przez P.

Westerhoffa [3]. Znaczne różnice wystąpiły w wartości sił reakcji podłoża, które odniesione

zostały do pracy P. Requejo. Maksymalne wartości sił reakcji między podłożem a kulą były o 33% większe podczas badań własnych [2].

5. Wnioski

Porównując chód trzytaktowy i czterotaktowy zrealizowany podczas badań własnych

(przy poprawnie dobranej długości kul), można zauważyć, że dla każdego stawu wartości

wypadkowych sił podczas chodu trzytaktowego były większe niż dla chodu czterotaktowego.

Porównując chód z kulami za krótkimi oraz ten z poprawnie dobraną długością kul, wartości

wypadkowych sił były zdecydowanie większe dla tego pierwszego przypadku. Podczas chodu

z jedną kulą wartość siły łącznie dla wszystkich stawów jest większa o 150 [%BW].

Pismiennictwo

[1] J. NAWROTNY . Edukacja i reedukacja ruchowa. Wydawnictwo „Kasper” Kraków 2003

[2] P. REQUEJO, D. WAHL, E. BONTRAGER, CJ. NEWSAM, J.GRONLEY: Upper extremity kinetics during Lofstrand

crutch- assisted gait, Medical Engineering & Physics 27 (2005) 19–29.

[3] P.WESTERHOFF, F. GRAICHEN, A. BENDER, A. HALDER, A. BEIER, A. ROHLMANN, G. BERGMANN: In vivo

measurement of shoulder joint loads during walking with crutches, Clinical Biomechanics 27 (2012) 711–718

22

Wpływ kształtowania wzorców ruchowych w procesie zmian struktury

biomechanicznej zawodników trenujących piłkę nożną

MICHAŁ KOŁODZIEJCZYK1

1AWF Wrocław, e-mail autora: michakolodziejczyk@gmail.com

Słowa kluczowe: biomechanika, piłka nożna, trening, FMS, CMJ, szybkość, wzorzec ruchowy

1. Wstęp

Piłkarzy nożnych powinna cechować zdolność do utrzymania wysokiego poziomu cech

motorycznych przez cały sezon trwania rozgrywek [4]. W czasie meczu zawodnik musi

wykazać się możliwościami aerobowymi i również wykonywać wysiłki o charakterze

anaerobowym, takie jak: sprinty, skoki i kopnięcia [3].

Celem projektu jest ocena zmian wybranych cech motorycznych u piłkarzy nożnych pod

wpływem autorskiego programu szkoleniowego opartego o kształtowanie wzorców ruchowych

charakterystycznych dla trenowanej dyscypliny. Proponowany program polega na pracy bez

obciążeń zewnętrznych, wyłącznie na ciężarze własnym w oparciu o wzorce ruchowe

wymagające zwiększenia mobilności w stawach. Celem nadrzędnym było ograniczenie

występowania kontuzji przeciążeniowych w procesie treningu klubowego. Wprowadzenie i

kontrolowanie wzorca ruchowego prowadzi do poprawy zdolności koordynacji

sprawnościowej oraz do poprawy efektywności treningu motorycznego. Przebieg opiera się na

wysoce zindywidualizowanym procesie treningowym.

2. Materiał i metody badawcze

W pierwszym etapie realizacji projektu badaniami objęto grupę 15 piłkarzy, którzy

indywidualnie pracują (wiek 15,1 ± 0,9 lat), których badano dwukrotnie – we wrześniu 2016 i

2017 roku. Między pomiarami kontrolnymi grupa poddana została autorskiemu treningowi

przygotowania motorycznego. Wykonano następujące testy kontrolne: FMS (Funkcional

Movement System), wyskoki CMJ (Counter Movement Jump).

Tab. 1. Średnie (±SD) wartości uzyskiwane przez zawodników w 2016 (I) i 2017 (II) roku.

3. Wyniki

W analizowanym okresie zanotowano postęp w średnim wyniku testu FMS o 2,6

punktu oraz w średniej wysokości o 0,9 cm.

4. Dyskusja

Piłka nożna jest dyscypliną poddawaną nieprzerwanemu procesowi ewolucji. Rozwój

poziomu szkolenia trenerów doprowadził do podniesienia poziomu wiedzy nie tylko z zakresu

techniki lub taktyki gry w piłkę nożną, ale także kształtowaniu cech motorycznych.

Zaproponowany przeze mnie trening spowodował wszystkich ocenianych cech motorycznych,

w tym poprawę skoczności. Doświadczeni francuscy piłkarze nożni w wyskoku z rękoma

na biodrach (ACMJ) skakali średnio na wysokość: 41,56±4,18 cm – pierwsza liga i 39,71±5,17

FMS – średnia wyników

wszystkich zawodników [s] Skoki CMJ [cm]

I. 14,1 ± 2,1 40,5 ± 5,9

II. 16,7 ± 1,9 41,4 ± 5,7

23

cm – druga liga [2]. Skoczność 49 islandzkich napastników oscylowała na poziomie 39,4±4,2

cm [1]. Zawodnicy w mojej pracy skakali o wiele niżej. Może to być wynikiem

klasyzawodników, którzy reprezentowali poziom amatorski.

5. Wnioski

Prezentowane wyniki pierwszego etapu badań świadczą o zasadności kontynuowania

przyjętego modelu pracy indywidualnej z młodymi piłkarzami. Indywidualizacja systemu

treningowego oraz wprowadzenie innowacyjnych metod treningowych w pracy z badaną grupą

spowodowały poprawę jednego badanego parametru. Obecnie trwa proces tworzenia raportów

dla kolejnych 60 graczy, którzy dodatkowo zostali poddani badaniom kwantowym

analizatorem biomagnetycznym.

Piśmiennictwo

[1] ARNASON A., SIGURDSSON B.S., GUDMUNDSSON A., HOLME I., ENGEBRETSEN L., BAHR L. PHYSICAL FITNESS,

INJURIES, AND TEAM PERFORMANCE IN SOCCER. MED. SCI. SPORTS EXERC. 2004. 36(2): 278-285.

[2] COMETTI G., MAFFIULETI N.A., POUSSON M., CHATARD J.C. MAFFULLI N. ISOKINETIC STRENGTH AND

ANAEROBIC POWER OF ELITE, SUBELITE AND AMATEUR FRENCH SOCCER PLAYERS. INT. J. SPORTS MED.

2001.22: 45-51.

[3] REILLY T., THOMAS V. A MOTION ANALYSIS OF WORK-RATE IN DIFFERENT ROLES IN PROFESSIONAL FOOTBAL

MATCH-PLAY. J. HUMAN MOVEMENT STUDIES. 1976. 2: 87-97. [4] SILVA J.R., ASCENSA A.A., MARQUES F., SEABRA A.F., REBELO A.N., MAGALHAES J.F. NEUROMUSCULAR

FUNCTION, HORMONAL AND REDOX STATUS AND MUSCLE DAMAGE OF PROFESSIONAL SOCCER PLAYERS AFTER

A HIGH – LEVEL COMPETITIVE MATCH. EUR. J. APPL. PHYSIOL. 2013. 113: 2193-2201.

[5] KOCHANSKI B. I IN., FUNCTIONAL MOVEMENT SCREEN (FMS) - A COMPREHENSIVE SYSTEM FOR THE

FUNCTIONALEVALUATION OF THE PATIENT, JOURNAL OF EDUCATION, HEALTH AND SPORT, 2015;5(4):90-101.

ISSN 2391-8306

24

Biomechaniczna charakterystyka techniki smeczu z forehandu

w badmintonie: badanie pilotażowe

ANNA GŁĘBOCKA1, JAN GAJEWSKI

2

1Akademia Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie, anna.glebocka@interia.pl 2Akademia Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie, jan.gajewski@awf.edu.pl

Słowa kluczowe: biomechanika, płeć, badminton, smecz

1.Wstęp

Badminton jest obecnie jedną z najpopularniejszych dyscyplin sportowych [1], trenowaną

przez ponad 220 milionów ludzi na całym świecie [3]. Mimo dużej liczby publikacji

dotyczących badmintona, mało uwagi poświęcono odtąd związkowi płci z techniką gry [2].

Celem badania było porównanie parametrów biomechanicznych opisujących wykonanie

smeczu z forehandu w badmintonie przez zawodnika i zawodniczkę.

2. Materiał i metody badawcze

2.1. Materiał badawczy

Przebadano jednego mężczyznę (25 lat) i jedną kobietę (27 lat) trenujących badminton

na poziomie ogólnokrajowym minimum 8 lat. Badani wyrazili pisemną zgodę na udział w

badaniu.

2.2. Metody badawcze

Do rejestracji smeczów wykorzystano aparaturę 3D Vicon System (10 kamer, 450 Hz) z

synchronizowanymi platformami dynamometrycznymi KISTLER mierzącymi siłę reakcji

podłoża. Na ciele badanego umieszczono 34 markery, 11 markerów na rakiecie i 1 na lotce.

Badani smeczowali własną rakietą. Wykonali 5 rejestrowanych smeczów. Analizie poddano

ten, w którym lotka osiągnęła największą prędkość. Zarejestrowano położenia i prędkości

wybranych segmentów ciała, środka ciężkości ciała oraz siły reakcji podłoża, prędkość

i przyspieszenie lotki i rakiety oraz kąt lotu lotki po uderzeniu. Na podstawie danych z Systemu

Vicon stworzono z wykorzystaniem oprogramowania Mokka Software trójwymiarowy model zawodnika, obliczenia wykonano w MS Excel.

3. Wyniki

Po smeczu wykonanym przez mężczyznę kąt nachylenia wektora prędkości lotki do

płaszczyzny poziomej wyniósł αm= 24,51°, a u kobiety αk= 14,19. Lotka i głowica rakiety

osiągnęły większe maksymalne wartości prędkości i przyspieszenia podczas smeczu

mężczyzny (Vl=269 km/h; al=8097 m/s²; Vr=136 km/h;ar=633 m/s²) w porównaniu do smeczu

kobiety (Vl=185 km/h; al=4757m/s²; Vr=117km/h; ar=620m/s²). Maksymalne prędkości łokcia

i nadgarstka wyniosły Vł=29,8 km/h; Vn= 44,9 km/h u mężczyzny i Vł=21,6 km/h; Vn=37,4

km/h u kobiety. Różnica między najwyższym położeniem środka ciężkości a położeniem w

momencie uderzenia lotki była mniejsza u kobiety (1 cm) niż u mężczyzny (12 cm). Całkowity

czas lotu podczas wyskoku był porównywalny (tm= 0,38s vs.tk=0,31s). Mężczyzna uderzył

lotkę po 0,32s lotu, kobieta po 0,19s. Analizując trójwymiarowy zapis ruchu oraz przebiegi siły

z platform dynamometrycznych zaobserwowano, iż zawodnik do uderzenia wybił się z dwóch

nóg generując dużą siłę, wykonał uderzenie wykorzystując zjawisko łuku napiętego całego

ciała i wylądował jednocześnie na obie stopy ustawione równolegle w płaszczyźnie czołowej,

zawodniczka natomiast wybiła się z jednej nogi, wykonała uderzenie mocno rotując miednicę

25

i całe ciało w płaszczyźnie poprzecznej. Wylądowała jednocześnie na obie stopy ustawione w

płaszczyźnie strzałkowej.

4. Dyskusja

Jedne z nielicznych badań porównujących ruch kończyny górnej podczas smeczu

badmintonistów i badmintonistek wykazały, że uderzenie to jest zależne od płci zawodnika [2].

Istnieje potrzeba przeprowadzenia badań porównujących inne charakterystyki kinematyczne

smeczu: położenie środka ciężkości ciała, czas lotu, sposób odbicia, rotacja tułowia. Wyniki

badań pilotażowych wskazują na różnice w sposobie wykonania smeczu przez kobietę i

mężczyznę. Cechami charakterystycznymi smeczu kobiety okazały się wyskok z jednej nogi i

rotacja tułowia. Mężczyznę charakteryzował wyskok obunóż z wykorzystaniem zjawiska łuku

napiętego.

5. Wnioski

Biomechaniczne charakterystyki wykonania smeczu z forehandu w badmintonie różnią

się ze względu na płeć zawodnika. Dokonanie uogólnień rozstrzygających o szczegółach tych

różnic będzie możliwe po przeprowadzeniu badań większej liczby zawodników obu płci.

Źródła finansowania: Akademia Wychowania Fizycznego w Warszawie, DM nr 61

Piśmiennictwo:

[1.] PHOMSOUPHA, M., ILAFFAYE, G. (2015). The science of badminton: game characteristics, anthropometry,

physiology, visual fitness and biomechanics. Sports Medicine, 45(4), s. 473-495.

[2.] SALIM, M. S. I WSP. (2010). Motion analysis of arm movement during badminton smash. In Biomedical Engineering and Sciences (IECBES), 2010 IEEE EMBS Conference on s. 111-114. IEEE.

[3.] SHAN G. IWSP (2016). The relationship between body position and badminton smash quality. World

Academy of Science, Engineering and Technology, International Journal of Sport amd Health Science 3.2.

26

Kinematyczny i dynamiczny wzorzec chodu człowieka: dane referencyjne

dla młodych kobiet chodzących z małą, preferowaną i dużą prędkością

AMADEUSZ BARTOSZEK

1, SŁAWOMIR WINIARSKI2, BOGDAN PIETRASZEWSKI

3

1AWF Wrocław, amadeusz.bartoszek@gmail.com 2AWF Wrocław, sławomir.winiarski@awf.wroc.pl 3AWF Wrocław, bogdan.pietraszewski@awf.wroc.pl

Słowa kluczowe: analiza ruchu, chód, kinematyka, dynamika, naturalny wzorzec

1.Wstęp

Chód osób zdrowych można uznać za prawidłowy i może on stanowić odniesienie dla

charakteryzowania patologii chodu metodą porównawczą [2]. Prędkość chodu istotnie wpływa

na kinematyczny i dynamiczny wzorzec chodu [1,4]. W szczególności kinematyczne zmienne

kątowe charakteryzujące staw kolanowy i skokowy mają związek z prędkością chodu [3],

dlatego w pracy wykorzystano trzy samodzielnie wybierane przez osoby badane poziomy

prędkości, by dostarczyć cennych danych porównawczych dla chodu młodych zdrowych

kobiet. Celem pracy jest opracowanie kinematycznego i dynamicznego wzorca chodu

z wykorzystaniem system BTS Smart-E.

2. Materiał i metody badawcze

Do celów badań wykonano pomiary antropometryczne na 20 kobietach (20,14±1,18 lat,

168,6±8,0 cm wysokości ciała, 62,6±8,3kg masy). Zadaniem osoby badanej było pokonanie

dystansu ok. 6 metrów z trzema różnymi prędkościami: małą, preferowaną i dużą z 3

powtórzeniami, co pozwalało na wyodrębnienie 9 cykli chodu dla każdej badanej prędkość

chodu. Do pomiarów kinematyki i dynamiki ruchu podczas przeprowadzonych badań oraz ich

późniejszej analizie wykorzystano system analizy ruchu BTS Smart-E, składający się z sześciu

kamer optoelektronicznych IR (pracujących w zakresie częstotliwości 120Hz) pozwalających

na śledzenie położenia w przestrzeni pomiarowej pasywnych markerów umieszczonych

w ściśle zdefiniowanych przez wybrany do badania podstawowy model Davisa oraz dwie

platformy i dwa wzmacniacze Kistler. Uzyskane kinematyczne i dynamiczne dane chodu

pozwoliły na wyliczenie zmiennych czasowo-przestrzennych oraz zmiennych kątowych dla

obu kończyn dolnych. Analizy opisowe obejmowały także momenty sił i moce rozwijane w

stawach oraz siły reakcji podłoża (GRF).

3. Wyniki

W tabeli 1. zaprezentowano przykładowe wyniki dla zmiennych czasowo-

przestrzennych, a na rycinie 1. wybrane wyniki dynamiki chodu badanych osób.

Tab. 1. Przykładowe wyniki prędkości chodu oraz długości i częstotliwości kroku dla małych, preferowanych i dużych prędkości chodu

Mała prędkość

Preferowana prędkość

Duża prędkość

Prędkość chodu [m/s] 1.04±0.12 1.32±0.14 1.62±0.14

Długość kroku [m] 1.25±0.08 1.25±0.08 1.54±0.11

Częstotliwość [kroki/s] 1.68±0.14 1.94±0.1 2.14±0.1

27

Ryc. 1. Przykładowe wyniki momentu siły i mocy dla kolana oraz pionowej GRF preferowanych prędkości

chodu dla prawej kończyny

4. Dyskusja

Zaobserwowano różnice w mierzonych parametrach kinematycznych i dynamicznych

uzyskiwanych podczas chodu z prędkością dużą, preferowaną i małą. Wzrost prędkości chodu

spowodował skrócenie czasu trwania zamachu oraz czasu podwójnego podparcia i był

związany ze zmianą kątowego zakresu ruchu w płaszczyźnie strzałkowej stawu biodrowego.

Podobne zależności obserwowano w obszarze stawu kolanowego, gdzie zakres ruchów w

stawach zwiększył się wraz z szybkością badanych (60,7º-high, 57,8º-preferred i 56.1º-

lowspeed). W stawie skokowym nie zaobserwowano istotnych różnic między zakresem ruchu

i prędkością.

5. Podsumowanie i wnioski

W niniejszej pracy przedstawiono dane referencyjne dotyczące prędkości chodu dla

kątowych, kinematycznych i dynamicznych parametrów czasowo-przestrzennych podczas

naturalnego chodu młodych, zdrowych kobiet. Znaleziono istotne zmiany tych parametrów

związane ze zwiększającą się prędkością chodu. Dane referencyjne zostały opracowane w

specjalistycznej Pracowni Analiz Biomechanicznych AWF we Wrocławiu, która posiada

procedurę w ramach Systemu Zarządzania Jakością ISO 9001:2009.

Piśmiennictwo

[1] JORDAN, K., CHALLIS, J.H., NEWELL, K.M., (2007). Walking speed influences on gait cycle variability.

Gait Posture 26, 128–34

[2]MANCA, M., FERRARESI, G., COSMA, M., CAVAZZUTI, L., MORELLI, M., BENEDETTI, M. G. (2014).

Gait patterns in hemiplegic patients with equinus foot deformity. BioMed research international, 2014 [3] MERRIMAN J.L, G.J., RILEY, P.O., KERRIGAN, D.C., (2003). Predicting peak kinematic and kinetic

parameters from gait speed. Gait Posture 17, 106–112

[4] PIETRASZEWSKI, B., WINIARSKI, S., JAROSZCZUK, S., (2012a). Three-dimensional human gait pattern

– reference data for normal men. Acta Bioeng. Biomech. 14, 9–16.

28

Wpływ uwzględnienia aparatu mięśniowego na obciążenia układu

szkieletowo-mięśniowego w trakcie modelowania podnoszenia

ANDRZEJ BIENIEK1, MIŁOSZ CHRZAN

2, PIOTR WODARSKI3, JACEK JURKOJĆ

4, ROBERT

MICHNIK5

1Katedra Biomechatroniki, Wydział Inżynierii Biomedycznej, Politechnika Śląska, e-mail autora:

abieniek@polsl.pl 2Katedra Biomechatroniki, Wydział Inżynierii Biomedycznej, Politechnika Śląska, e-mail autora:

mchrzan@polsl.pl 3Katedra Biomechatroniki, Wydział Inżynierii Biomedycznej, Politechnika Śląska, e-mail autora:

pwodarski@polsl.pl 4Katedra Biomechatroniki, Wydział Inżynierii Biomedycznej, Politechnika Śląska, e-mail autora:

jjurkojc@polsl.pl 5Katedra Biomechatroniki, Wydział Inżynierii Biomedycznej, Politechnika Śląska, e-mail autora:

rmichnik@polsl.pl

Słowa kluczowe: podnoszenie, modelowanie, AnyBody, metody optymalizacji, biomechanika

1.Wstęp

Podnoszenie przedmiotów jest jednym z czynników ryzyka powstawania bóli odcinka

lędźwiowego kręgosłupa [2] co w połączeniu z powszechnością samej czynności podnoszenia

powoduje, że problem wyznaczenia obciążeń układu szkieletowo-mięśniowego podczas

podnoszenia jest szeroko analizowany przez badaczy [2]. Badacze skupiają się głównie na

wyznaczeniu obciążeń odcinka lędźwiowego kręgosłupa. Można zaobserwować różne

podejścia do tego problemu: wyznaczanie obciążeń za pomocą implantów pomiarowych [3],

wyznaczanie obciążeń na podstawie modeli uwzględniających mięśnie przykręgosłupowe [1],

najczęściej jednak obciążenia układu szkieletowo-mięśniowego wyznacza się na podstawie

reakcji podłoża i modeli biomechanicznych [6]. Brak uwzględnienia sił mięśniowych w trakcie

wyznaczania obciążeń układu szkieletowo-mięśniowego może prowadzić do znacznego

niedoszacowania wartości sił reakcji w stawach. Celem pracy było określenie wpływu

uwzględnienia mięśni na wartości reakcji w stawach podczas podnoszenia przedmiotów.

2. Materiał i metody badawcze

2.1. Materiał badawczy

W celu wyznaczenia obciążeń układu szkieletowo-mięśniowego wykorzystano

oprogramowanie AnyBody oraz dostarczony wraz z nim zweryfikowany model całego ciała

[5]. Aby kompleksowo wyznaczyć zależność uwzględnienia sił mięśniowych na wartości

reakcji w stawach obliczono siły mięśniowe oraz reakcje w stawach dla 5090 modeli.

Wyznaczono wartości reakcji w dysku międzykręgowym L5S1, stawie kolanowym oraz stawie

skokowym. Stawy te są najbardziej narażone na kontuzję podczas podnoszenia co potwierdza

przegląd literatury oraz konsultacje z fizjoterapeutami.

3. Wyniki

Wyniki przedstawiono jako zależność wartości reakcji w stawach dla modelu

uwzględniającego siły mięśniowe od wartości reakcji dla modelu nieuwzględniającego sił

mięśniowych. Dodatkowo wykreślono linię regresji wraz z równaniem oraz wartością R2 oraz

linię funkcji f(x)=x (Ryc. 1.).

29

Ryc. 1. Zależność wartości reakcji w stawach dla modelu uwzględniającego siły mięśniowe od wartości reakcji

dla modelu nieuwzględniającego sił mięśniowych

4. Dyskusja i wnioski

Można zauważyć, że wartości reakcji w stawach są o rząd wielkości większe dla modeli

uwzględniających mięśnie, warto zaznaczyć, że były to modele statyczne, dla których wartości

reakcji w stawach są do 52% mniejsze niż dla modeli dynamicznych [4]. Zatem uzasadnionym

jest stwierdzenie, że koniecznym jest obliczanie obciążeń układu szkieletowego z uwzględ-

nieniem sił mięśniowych.

Piśmiennictwo

[1.] ARJMAND N, GAGNON D, PLAMONDON A, SHIRAZI-ADL A, LARIVIÈRE C (2010) A comparative

study of two trunk biomechanical models under symmetric and asymmetric loadings. J Biomech 43:485–491.

doi: 10.1016/j.jbiomech.2009.09.032

[2.]VAN DIEËN JH, HOOZEMANS MJM, TOUSSAINT HM (1999) Stoop or squat: A review of biomechanical

studies on lifting technique. Clin. Biomech. 14:685–696

[3.] DREISCHARF M, ROHLMANN A, GRAICHEN F, BERGMANN G, SCHMIDT H (2016) In vivo loads on

a vertebral body replacement during different lifting techniques. J Biomech 49:890–895. doi:

10.1016/j.jbiomech.2015.09.034

[4.] FOGLEMAN M, SMITH JL (1995) The use of biomechanical measures in the investigation of changes in

lifting strategies over extended periods. Int J Ind Ergon 16:57–71. doi: 10.1016/0169-8141(94)00087-J

[5.] RAJAEE MA, ARJMAND N, SHIRAZI-ADL A, PLAMONDON A, SCHMIDT H (2015) Comparative evaluation of six quantitative lifting tools to estimate spine loads during static activities. Appl Ergon 48:22–

32. doi: 10.1016/j.apergo.2014.11.002

[6.] VISSER S, FABER GS, HOOZEMANS MJM, VAN DER MOLEN HF, KUIJER PPFM, FRINGS-DRESEN

MHW, VAN DIEËN JH (2015) Lumbar compression forces while lifting and carrying with two and four

workers. Appl Ergon 50:56–61. doi: 10.1016/j.apergo.2015.02.007

y = -0,0474x + 2413,4R² = 0,00030

1

2

3

4

5

0,25 0,75 1,25 1,75

reak

cja

w s

taw

ie

kola

no

wym

z

uw

zglę

dn

ien

iem

sił

mię

śnio

wyc

h [k

N]

reakcja w stawie kolanowym bez uwzględnienia sił mięśniowych [kN]

dane

f(x)=x

liniaregresji

30

Sesja plakatowa

Wpływ treningu metodą zmienną na wydolność fizyczną rekreacyjnie

biegających mężczyzn

KAMIL MICHALIK1, SZYMON GLINKA2, NATALIA DANEK1

1 Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu; kamil.michalik@awf.wroc.pl 1 Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu; natalia_danek@interia.pl 2 Absolwent Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu;

Słowa kluczowe: biegacze amatorzy, trening, metoda ciągła, metoda zmienna, wydolność

fizyczna

1. Wstęp Dotychczas ukazało się niewiele prac dotyczących wpływu treningu metodą zmienną

na wydolność fizyczną biegaczy amatorów. Cechą odróżniającą metodę zmienną od metody

interwałowej jest brak przerw wypoczynkowych, a wysiłki o wysokiej intensywności

przedzielone są (w sposób planowany lub spontaniczny) wysiłkami o umiarkowanej

intensywności [1]. Wykonywanie wysiłków o intensywności umiarkowanej (ok. 70%

VO2max) pomiędzy powtórzeniami maksymalnymi (90-100% VO2max) pozwala na szybsze

osiągnięcie i dłuższe utrzymanie VO2max, niż w momencie zastosowania przerw

wypoczynkowych pozwalających na osiągnięcie wartości bliskich spoczynkowym [2].

Celem pracy było określenie wpływu treningu metodą zmienną na wydolność tlenową

i beztlenową biegaczy amatorów i porównanie ich z grupą trenującą metodą ciągłą.

2. Materiał i metody badawcze Badaniom poddano 12 mężczyzn - biegaczy amatorów, których podzielono losowo na dwie

grupy (n=6). Grupa kontrolna – K wykonywała trzy razy w tygodniu standardowy trening

metodą ciągłą (90’ 65-85% VO2max). Grupa eksperymentalna - E realizowała jeden trening

jak grupa K oraz dwa razy w tygodniu trening metodą zmienną. Składał się on z 20’ rozgrzewki

oraz powtarzanych wysiłków biegowych trwających 3’ o maksymalnej intensywności

(przebiegano 800-1000m). Pomiędzy nimi następowało 12’ biegu o intensywności ok. 60-70%

VO2max. Mierzono długość każdego powtórzenia, a pierwszy traktowany był jako wzorzec

danej jednostki treningowej. Jeśli długość kolejnego powtórzenia była krótsza o 5%

od wyjściowego, trening dobiegał końca, a badany przechodził do 15-minutowego

uspokojenia. Wykonywano od 2 do 4 takich wysiłków.

Tab. 1. Wartości średniej arytmetycznej (�̅�) oraz odchylenia standardowego (SD) wybranych cech budowy ciała oraz wyników sportowych przed rozpoczęciem treningu w grupie eksperymentalnej (E) i kontrolnej (K).

Grupa Wiek

(lata)

Wysokość

ciała (cm)

Masa

ciała

(kg)

Staż

treningowy

(lata)

Rekord życiowy

10 km (min:sek)

Rekord życiowy

Maraton

(min:sek)

E �̅�

SD

29,60

±5,08

179,40

±5,85

70,66

±7,04

2,80

±1,30

41:05

±1:30

217:05

±14:38

K �̅�

SD

34,14

±7,64

179,71

±4,06

78,50

±8,46

3,20

±1,60

44:52

±7:19

231:42

±40:23

31

Przed i po okresie 7–tygodniowego treningu wykonano test progresywny na bieżni

mechanicznej z analizą parametrów oddechowych i równowagi kwasowo – zasadowej.

W analizie statystycznej posłużono się testami nieparametrycznymi oraz przedstawiono trend

zmian. Obliczono wielkość efektu d-Cohena.

3. Wyniki Grupy nie różniły się istotnie statystycznie przed rozpoczęciem eksperymentu. VO2max

zwiększył się istotnie statystycznie w grupie E (p<0,05; d=0,86) i K (p<0,05; d=0,71).

Stwierdzono nieistotne statystycznie zwiększenie powysiłkowego La- oraz H+ we krwi w obu

grupach. Znacznie większa zmiana wystąpiła w grupie E (La- na granicy istotności, d=1,11).

Tab. 2. Wartości średniej arytmetycznej (�̅�) oraz odchylenia standardowego (SD) wybranych zmiennych

uzyskanych w teście progresywnym.

Zmienna Grupa E Grupa K

Przed Po Trend Przed Po Trend

Vmax

(km∙h-1)

x SD

18,67

±1,03

19,00

±1,10 ↑6

17,00

±2,10

17,33

±2,07 ↑5↓1

VEmax

(L∙min-1)

x SD

141,08

±5,34

147,40

±10,12 ↑5↓1

142,63

±8,52

156,19

±8,52 ↑4↓2

VO2max

(mL∙kg-1∙min-1)

x SD

52,69

±5,29

56,38*

±3,33 ↑5↓1

46,57

±4,68

50,86*

±4,62 ↑6

HRmax

(bpm)

x SD

185,00

±12,41

187,00

±12,88 ↑4↓2

182,43

±7,61

183,30

±4,83 ↑3↓3

La-

(mmol∙L-1)

x SD

11,32

±0,80

14,24

±4,47 ↑5↓1

11,03

±3,80

12,06

±2,62 ↑3↓3

H+

(nmol∙L-1)

x SD

59,31

±10,45

63,40

±3,92 ↑5↓1

54,93

±14,21

55,84

±7,56 ↑4↓2

Vmax – prędkość maksymalna, VEmax – maksymalna wentylacja minutowa płuc, Rfmax –

maksymalna częstość oddychania, VTmax – maksymalna objętość oddechowa, VO2max –

maksymalny pobór tlenu, HRmax – maksymalna częstość skurczów serca, La- - powysiłkowe

stężenie mleczanu we krwi, H+ - powysiłkowe stężenie jonów wodorowych. * - zmiana istotna

statystycznie (p<0,05). ↑ - zwiększenie, ↓ obniżenie wartości zmiennej.

4. Wnioski Trening metodą zmienną zwiększa VO2max biegaczy amatorów o wyższej wyjściowej

wydolności fizycznej i może w większym stopniu rozwijać tolerancję kwasicy metabolicznej.

Trening ten może być skuteczną alternatywą dla podejścia tradycyjnego oraz urozmaiceniem

często monotonnego wysiłku długotrwałego realizowanego metodą ciągłą.

Piśmiennictwo

[1] ZATOŃ M., HEBISZ R., HEBISZ P. Fizjologiczne podstawy treningu w kolarstwie górskim.Wrocław:

Wydawnictwo AWF, (2011).

[2] BARTLETT J.D., CLOSE G.L., MACLAREN D.P., GREGSON W., DRUST B., MORTON, J.P. High-

intensity interval running is perceived to be more enjoyable than moderate-intensity continuous exercise:

implications for exercise adherence. Journal of Sports Sciences, (2011), 29(6), 547-553.

32

Toksokaroza - pasożytnicza zoonoza, problem wciąż aktualny

MAŁGORZATA TARNOWSKA1, ANNA LEŚKÓW

2

1Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu, Wydział Nauk o Zdrowiu, Zakład Chorób Układu

Nerwowego, malgorzatatarnowskaa@gmail.com 2Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu, Wydział Nauk o Zdrowiu, Zakład Chorób Układu

Nerwowego, ania.leskow@gmail.com

Słowa kluczowe: zoonoza, pasożyty, zwierzęta towarzyszące, gleba

1.Wstęp

Toksokaroza to groźna antropozoonoza. Wywoływana jest przez larwy glisty psiej

(Toxocaracanis) lub kociej (Toxocaracati). Glista psia i kocia są powszechnie występującymi

gatunkami nicieni w Polsce. Psy i koty są żywicielami ostatecznymi glist, natomiast człowiek

jest żywicielem przypadkowym. Postacią inwazyjną pasożyta jest jajo z larwą drugiego stadium

[7]. Jaja nicieni wydalane są z kałem zarażonych zwierząt, natomiast inwazyjność czyli

zdolność do zarażania osiągają w środowisku w ciągu około 2–3 tygodni [11]. Do zarażenia

dochodzi drogą pokarmową. Źródłem jaj może być ziemia i piasek w parkach, skwerach

zanieczyszczone kałem zwierząt [14]. Rzadziej do inwazji może dochodzić w wyniku

spożywania zanieczyszczonych jajami owoców, warzyw, wody pitnej, czy w związku z

kontaktem ze zwierzętami u których na sierści znajdują się inwazyjne jaja glist. Najczęściej na

toksokarozę chorują dzieci. Związane jest to ze zjadaniem ziemi i piasku oraz z wkładaniem

brudnych palców do ust, między innymi podczas zabaw w piaskownicach, w których często

defekują bezdomne koty [11].

U człowieka glisty nie osiągają dojrzałości płciowej, nie występuje u niego postać

jelitowa zarażenia - nie dochodzi więc do rozwoju pasożytów w przewodzie pokarmowym.

Rozwój nicienia zatrzymuje się na poziomie larw, ich migracja kończy się zazwyczaj w

wątrobie ale może dochodzić do przejścia larw przez płuca do układu krążenia, a tą drogą

kolejno do różnych tkanek i narządów, między innymi do mięśni, ośrodkowego okładu

nerwowego czy oka.

Toksokaroza może przebiegać w różnych postaciach jako toksokaroza utajona, trzewna

lub oczna [8]. Niektórzy autorzy jako oddzielną postać choroby opisują neurotoksokarozę [9].

2. Materiał i metody badawcze

Zbiór danych literaturowych – podręczniki oraz publikacje o tematyce parazytologicznej

uwzględniających między innymi biologię, cykl życiowy, występowanie oraz znaczenie

medyczne i epidemiologiczne pasożytniczych nicieni, ze szczególnym uwzględnieniem ich

wpływu na zdrowie człowieka.

3. Wyniki

W Polsce około 72% bezdomnych psów i 10,5–30% bezpańskich kotów jest zarażonych

Toxocaraspp. Według pracy Mizgańskiej z 1998 r., 2–10% ludzi jest zarażonych glistą psią

lub kocią. W Polsce w latach 1996–2003 w Klinice Okulistyki Instytutu Centrum Zdrowia

Dziecka w Międzylesiu, Chorób Zakaźnych Wieku Dziecięcego AM i Chorób Odzwierzęcych

i Tropikalnych AM w Warszawie leczono 120 dzieci chorych na toksokarozę. W tych samym

latach w Centrum Zdrowia Matki Polski w Łodzi zanotowano 223 pacjentów z toksokarozą [6].

33

4. Dyskusja i wnioski

W krajach rozwiniętych Toxocaraspp jest pasożytem często bytującym u psów i kotów,

wiąże się to z częstością zachorowań u ludzi [11]. Problem stanowią nie tylko zarażone

zwierzęta, ale przede wszystkim postacie inwazyjne glist, które charakteryzują się długotrwałą

przeżywalnością w środowisku zewnętrznym. Mogą one przeżywać w glebie i piasku nawet

kilka lat [10]. Na uwagę zasługuje fakt, że zarówno diagnostyka jak i leczenie toksokarozy

sprawiają wiele trudności. Jest to związane między innymi z mało specyficznymi objawami,

ograniczonymi możliwościami diagnostycznymi ale również z trudnością penetracji leków do

otorbionych larw [9]. Szczególne znaczenie dla zdrowia publicznego ma zapobieganie

toksokarozie. Należy pamiętać o regularnym profilaktycznym odrobaczaniu zwierząt, sprzątać

odchody po naszych pupilach oraz przestrzegać szeroko pojętych zasad higieny [14].

Piśmiennictwo:

[6] BORECKA A.Nicienie z rodzaju Toxocara-niebiezpieczne dla ludzi pasożyty zwierzęce. Kosmos,2005, 1(54): 105-108.

[7] BUCZEK A. Choroby pasożytnicze: epidemiologia, diagnostyka, objawy. Lublin:Koliber-Oficyna Wydawnicza

Fundacji na Rzecz Zwalczania Kleszczy i Profilaktyki w Chorobach Odkleszczowych, 2005.

[8] DERYŁO A. Parazytologia i akaroentomologia medyczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2011.

[9] DZBEŃSKI T. H.Toksokaroza ośrodkowego układu nerwowego. Polski Przegląd Neurologiczny, 2007, 3(1):

29-32.

[10] GAWOR J, BORECKA A, DOBOSZ S, MARCZYŃSKA M, ŻARNOWSKA-PRYMEK, H, TRZEBICKA A, JUSZKO J.

Toksokaroza u dzieci–trudny problem kliniczny. PrzeglEpidemiol, 2008, 62: 407-413 [11] GAWORJ, BORECKA A, DOBOSZ S, MARCZYŃSKA M, ŻARNOWSKA-PRYMEK, H, TRZEBICKAA,

JUSZKOJ.Toksokaroza–niebezpieczna choroba odzwierzęca: epidemiologia, klinika, diagnostyka i zagrożenia

dla dzieci. Życie Weterynaryjne, 2008, 83(8): 655-658.

[12] HOZYASZ K.Toksokaroza - epidemiologia, patogeneza i leczenie. Medycyna Rodzinna. 2002, p. 113-115

[13] KOMOROWSKA-SZCZEPAŃSKA W, BABIŃSKA Z, ALESZEWICZ-BARANOWSKA J. Obraz kliniczny toksokarozy u

dzieci. Interesujące Przypadki Kliniczne. 2008. p. 465-467.

[14] HTTP://WWW.ESCCAP.PL/TOKSOKAROZA

34

Ryzyko upadku i poziom lęku przed upadkiem u słuchaczek

Uniwersytetu Trzeciego Wieku – badania pilotażowe

K. WALCZEWSKI, P. WINIARZ1, K. IŻYCKI, T. ZABŁOCKI, N. KOWALCZYK,

R. PIETRUSZKA 1Karkonoska Państwowa Szkoła Wyższa, Jelenia Góra, e-mail autora: winiarz.patryk@gmail.com

Słowa kluczowe: starzenie, upadek, lęk przed upadkiem

1. Wstęp

Starzenie mimo indywidualnego i zróżnicowanego tempa, dynamiki i rozwoju (pomyślne,

zwyczajne, patologiczne), nieuniknienie prowadzi do pogarszania się z wiekiem stanu zdrowia

i sprawności funkcjonalnej. Upadki zaliczane są do głównych problemów geriatrycznych.

Strach przed upadkiem jest ważnym czynnikiem psychologicznym związanym z upadkami u

osób starszych. Literatura tematu wskazuje, że lęk związany z możliwością upadku odczuwa

od 12% do 73% starszych ludzi [3]. Zadaniem Uniwersytetów Trzeciego Wieku jest

aktywizacja seniorów, poprawa komfortu życia, zapewnienie dobrej jakość usług edukacyjnych

oraz prozdrowotnej aktywności fizycznej.

Celem badań jest ocena ryzyka i poziomu lęku przed upadkiem u słuchaczek

Uniwersytetu Trzeciego Wieku zrzeszonych w Karkonoskiej Państwowej Szkole Wyższej w

Jeleniej Górze.

2. Materiał i metody badawcze

Badaniami objęto 22 kobiet w wieku 65-75 lat (68±2,9). Do oceny ryzyka upadku

wykorzystano Physiological Profil Assessment (PPA) w wersji skróconej składający się z 5

testów określających deficyty funkcji sensomotorycznych istotnych dla kontroli równowagi

(wzrok, czas reakcji, proprocepcję, siłę mm. czworogłowego uda, wychwiania ciała) [2].

Metoda ta cechuje się dużą czułością i rzetelnością oraz 75 % dokładnością przewidywania

upadku. Lęk przed upadkiem oceniono kwestionariuszem Falls Efficacy Scale-International

(FES-I), określa on poziom niepokoju związany z możliwością upadku podczas aktywności

fizycznych i społecznych w domu i poza domem. Wynik >23 dla 16-pozycyjnej skali skazują

na duży lęk przed upadkiem [1].

3. Wyniki

Średni wskaźnik ryzyka upadku w badanej grupie kobiet wyniósł z -score= 0,88

i wskazał na małe zagrożenie upadkiem. Wysokie ryzyko stwierdzono u 3 kobiet, umiarkowane

u 5, łagodne u 11, niskie u 2 i bardzo niskie u 1 osoby. Największe deficyty, obserwowano w

zakresie: wzroku (u 19 kobiet), czasie reakcji na bodziec (u 13 kobiet) i sile mięśnia

czworogłowego uda (u 8 kobiet) (Tab. 1.).

Średnia wartość skali FES-I określająca poziom lęku przed upadkiem wyniosła 25,2 i

wskazała na istnienie wyraźnych obaw przed upadkiem. Duży niepokój przejawiało 6 kobiet,

natomiast umiarkowany i niski po 8 kobiet.

35

Tab. 1 Wyniki oceny ryzyka upadku (PPA) i lęku przed upadkiem (FES-I)

Zmienna Średnia ± Min i Max Age Matched

Falls Efficacy Scale

25,2 ±10,1 16-50 -

Edge contrast sensitivity [dB]

17,0 ± 3,1 9- 22 17-22

Proprioception [˚]

1,4 ± 0,87 0,2-3,5 0,8-3,2

Knee extension strngth [kg]

20,9 ± 8,4 10-43 15-29

Reaction time [ms]

286,9 ± 83,8 198,9-532,0 216-295

Sway on foam eyes open [mm]

110,0 ± 57,2 51,5-267,1 -

Global Falls risk score [z-score]

0,88 ± 0,98 -1,1 0-3,0 -

Nie wykazano związku między poziomem lęku przed upadkiem a globalnym wskaźnikiem

ryzyka upadku. Poziom lęku przed upadkiem korelował natomiast istotnie z siłą mięśnia

czworogłowego uda (r=-0,55, p<0,05). Im mniejsza siła tym większa obawa przed upadkiem.

4. Wnioski Zwiększone ryzyko upadku w badanej społeczności kobiet uczęszczających na UTW

dotyczy w stopniu wysokim13% kobiet i umiarkowanym 23% kobiet. Dominującym

czynnikiem ryzyka upadku jest pogorszenie funkcji narządu wzroku, spowolnienie czasu

reakcji na bodziec oraz osłabienie siły mięśnia czworogłowego uda. Lęk przed upadkiem

odczuwa 45% badanych kobiet. Poziom odczuwanego lęku nie wykazuje związku z ryzykiem

upadku określonym na podstawie oceny profilu fizjologicznego

Piśmiennictwo:

[15] DELBAERE K, CLOSE J, MIKOLAIZAK S, SACHDEV P, BRODATY H, STEPHEN R. LORD SR. The Falls Efficacy Scale International (FES-I). A comprehensive longitudinal validation study Age and Ageing

2010; 39: 210–216.

[16] LORD SR, MENZ HB, TIEDEMANN. A physiological profile approach to falls risk assessment and

prevention. Physical Therapy 2003, 83: 237-252.

[17] SMEE DJ, ANSON JM, WADDINGTON GS, BERRY HL. Association between Physical Functionality and Falls Risk in Community-Living Older Adults.CurrGerontolGeriatr Res. 2012:86 15-26.

36

Wpływ 3 i 4-tygodniwego turnusu rehabilitacyjnego na skład ciała,

mobilność i sprawność funkcjonalną pacjentów z chorobą zwyrodnieniową

stawów

KRZYSZTOF IŻYCKI1

1Karkonowska Państwowa Szkoła Wyższa Jelenia Góra

Słowa kluczowe: choroba zwyrodnieniowa, sprawność funkcjonalna, leczenie uzdrowiskowe

1. Wstęp

Dysfunkcje narządu ruchu są jedną z głównych przyczyn niepełnosprawności. Leczenie

uzdrowiskowe odgrywa istotną rolę jako uzupełniająca terapia w wielu jednostkach

chorobowych. Jednym z celów leczenia uzdrowiskowego jest wykorzystanie naturalnych

zasobów dla poprawy sprawności funkcjonalnej, profilaktyki i rehabilitacji schorzeń

przewlekłych [1,2]. W pracy poddano ocenie wpływ leczenia sanatoryjnego na zmianą składu

ciała, mobilność i sprawność funkcjonalną pacjentów z chorobą zwyrodnieniową stawów.

2. Materiał i metody badawcze

Badania przeprowadzono wśród 20 losowo wybranych kuracjuszek Sanatorium w

Cieplicach Zdroju. Średnia wieku badanych wynosiła 69,8±6,6 lat (przedział: 60-86 lat), masa

ciała 70,2 ±12,7 kg, wysokość 160,5±5,9 cm. Do ceny stanu somatycznego, mobilności i

sprawności funkcjonalnej wykorzystano: pomiar składu ciała przy użyciu analizatora Tanita,

pomiar siły ścisku ręki przy użyciu dynamometru ręcznego oraz test „set up&go”. Badanie

wykonano w pierwszym i ostatnim dniu trwającego 21 lub 28 turnusu rehabilitacyjnego.

Wyniki poddano analizie statystycznej za pomocą programu Statistica 12.

3. Wyniki

Nie wykazano znaczących różnic w masie ciała i jego składowych po zakończeniu leczenia

uzdrowiskowego zarówno wśród kuracjuszek przebywających na 3 i 4 tygodniowym okresie

leczenia (p<0,728). Uzyskano bliską istotności statystycznej poprawę siły ścisku ręki w obu

kończynach i w obu okresach leczenia (od p=0,062 do p=0,072). Nie wykazano istotnej

poprawy sprawności funkcjonalnej i zmniejszenia ryzyka upadku w ocenie testem

„get up& go” (p<0,292) w obu okresach leczenia uzdrowiskowego.

4. Wnioski

Zabiegi rehabilitacyjne stosowane podczas pobytu na leczeniu sanatoryjnym starszych

kobiet z chorobą zwyrodnieniową stawów korzystnie wpłynęły na poprawę ich siły

mięśniowej. 3 i 4 tygodniowy okres leczenia sanatoryjnego nie wpłynął na poprawę

parametrów składu ciała oraz sprawności funkcjonalnej badanych kobiet.

Piśmiennictwo

[1] OSTROWSKA B, SADOCHA Z. SKOLIMOWSKI J. Ocena zaburzen stabilności postawy osób w starszym

wieku leczonych uzdrowiskowo. Ortopedia, Rehabilitaja, Traumatologia; 2006,8(4):441-448

[2] PUCZAŁOWSKA-LIZIS E, PUCZYSZYN P. Wpływ kompleksowego programu rehabilitacji uzdrowiskowej

na wybrane parametry czynnościowenarządu ruchu osób z chorobą zwyrodnieniową stawów biodrowych. Balneol

Pol 2008; (2):140–148.

37

Predykcja maksymalnej wydolności tlenowej z wykorzystaniem metod

uczenia maszynowego

MACIEJ KONEFAŁ1, KAMIL MICHALIK

2, KONRAD JACKOWSKI3

1Politechnika Wrocławska: conefal.maciej@gmail.com 2Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu: kamil.michalik@awf.wroc.pl 3 Politechnika Wrocławska: konrad.jackowski@pwr.edu.pl

Słowa kluczowe: maksymalny pobór tlenu, uczenie maszynowe, bieganie rekreacyjne

1.Wstęp

W dzisiejszych czasach obserwuje się wzrost zainteresowania bieganiem rekreacyjnym

oraz świadomości osób biegających [1]. W kontroli efektów tego typu treningu stosuje się testy

laboratoryjne z użyciem ergospirometrów (bezpośredni pomiar maksymalnego poboru tlenu –

VO2max) oraz próby terenowe np. test Coopera (pośredni pomiar VO2max) [2].

W przeciwieństwie do prób terenowych, badania laboratoryjne są kosztowne,

wymagają specjalistycznego sprzętu oraz wykwalifikowanego personelu. Udowodniono, że

rozwój urządzeń mobilnych i metod uczenia maszynowego może wspomagać kontrolę procesu

treningowego, dając rzetelne i powtarzalne rezultaty predykcji wybranych zmiennych [3].

Dlatego, celem pracy było porównanie wyników predykcji VO2max przez wybrane

klasyfikatory w odniesieniu do testu laboratoryjnego i terenowego wśród rekreacyjnie

biegających mężczyzn.

2. Materiał i metody badawcze Badaniem objęto 44 mężczyzn, amatorskich biegaczy długodystansowych (wiek - 31,8

±9,4 [lat]; wysokość ciała - 179,6 ± 6,0 [cm]; masa ciała - 77,4 ± 11,0 [kg]). Każda z osób

wykonała test progresywny na bieżni mechanicznej z użyciem ergospirometru w celu

bezpośredniego pomiaru VO2max. W kolejnym tygodniu przeprowadzono test Cooper’a na

bieżni lekkoatletycznej.

W celu dokonania predykcji maksymalnego poboru tlenu z użyciem zmiennych

uzyskanych w obu testach wykorzystano środowisko KNIME. Wybrano następujące

klasyfikatory: a) regresję liniową, b) randomforest oraz c) logikę rozmytą. Uzyskane rezultaty

porównano pod kątem dokładności estymacji wartości VO2max, rozróżniając wykorzystanie

metody terenowej, laboratoryjnej.

3. Wyniki

W badanej grupie VO2max zmierzony w teście progresywnym wyniósł 52,32±7,2 [mL∙kg-

1∙min-1]. Dystans uzyskany w teście Coopera 2946,6±255,2 [m].

38

Tab. 1. Zbiorcza jakość klasyfikacji VO2max dla wszystkich użytych metod oraz testów.

Test Klasyfikator AVG MSE SD MSE AVG

VO2max’

Progresywny RandomForest 4,239 3,798 52,111

Cooper’a RandomForest 4,326 3,86 52,463

Cooper’a Logika

Rozmyta 4,433 3,818 51,401

Cooper’a Regresja Liniowa

4,442 3,595 52,329

Progresywny Logika

Rozmyta 4,763 4,6 52,904

Progresywny Regresja Liniowa

6,636 11,559 49,966

AVG MSE – średnia wartość błędu średniokwadratowego dla całej grupy badawczej (obliczona pomiędzy

VO2max faktycznym a oszacowanym), SD MSE – odchylenie standardowe błędu średniokwadratowego dla całej

grupy badawczej, AVG VO2max’– średnia estymowana wartość maksymalnego poboru tlenu dla całej grupy

badawczej.

Rezultaty podzielono na dwie kategorie. Pierwsza przedstawia jakość użytych

klasyfikatorów przy wykorzystaniu testu progresywnego, z kolei druga wykonuje predykcję na

podstawie testu Coopera. Wyniki, które otrzymano w obu podejściach zaprezentowano w Tab 1. oraz posortowano rosnąco pod względem średniej wartości błędu średniokwadratowego.

4. Wnioski

Na podstawie otrzymanych rezultatów można zaobserwować najwyższą jakość klasyfikacji

przy użyciu algorytmu RandomForest dla obu testów wysiłkowych. Badania przeprowadzone

na podstawie cech zgromadzonych w ramach testu Coopera są najbardziej do siebie zbliżone.

Zauważalnie gorszą jakość zaprezentowała Regresja Liniowa wykonana w oparciu o cechy

bazujące na teście progresywnym.

Realizacja systemu o przedstawionej charakterystyce działania pozwala na monitorowanie

postępów treningowych wśród amatorów. Poprawa jakości klasyfikacji i zmniejszenie

uzyskanych błędów mogą zostać uzyskane poprzez wprowadzenie dodatkowej selekcji cech,

gdyż niektóre z algorytmów mogą być wrażliwe na zbędne dane wejściowe.

Piśmiennictwo

[1] DELLAVIGNA S., POPE D. (2017). What motivates effort? Evidence and expert forecasts. The Review of

Economics Studies 0, 1-41.

[2] GRANT, S., CORBETT, K., AMJAD, A. M., WILSON, J., & AITCHISON, T. (1995). A comparison of

methods of predicting maximum oxygen uptake. British journal of sports medicine, 29(3), 147-152.

[3] ETXEGARAI, U., PORTILLO, E., IRAZUSTA, J., ARRIANDIAGA, A., &CABANES, I. (2018). Estimation

of lactate threshold with machine learning techniques in recreational runners. Applied Soft Computing, 63, 181-

196.

39

Zastosowanie śluzów ślimaków w nowoczesnej kosmetologii.

ANNA LEŚKÓW1, MAŁGORZATA TARNOWSKA

1

1Zakład Chorób Układu Nerwowego, Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we

Wrocławiu, Anna Leśków; ania.leskow@gmail.com; 2Zakład Chorób Układu Nerwowego, Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we

Wrocławiu, Małgorzata Tarnowska; malgorzatatarnowskaa@gmail.com

Słowa kluczowe: mięczak, ślimak, przemysł kosmetyczny,

1. Wstęp

Wiele substancji pochodzenia naturalnego znanych i stosowanych było już w starożytności.

Jednak dopiero w ubiegłym wieku postęp nauki i odkrywanie coraz to nowych substancji

biologicznie czynnych, syntetycznych oraz tych, pozyskiwanych ze źródeł naturalnych,

pozwoliło na rozwój przemysłu farmaceutycznego i kosmetycznego. Substancje pochodzenia

naturalnego są szczególnie atrakcyjne dla branży kosmetycznej. Jedną z takich substancji jest

wyizolowany w latach 80-tych ubiegłego wieku śluz ślimaków muszlowych.

Na skalę światową do celów kosmetycznych hodowane są przede wszystkim ślimaki

Cornuaspersumaspersum (do 2015 roku Helixaspersa Muller), pochodzące ze środkowej

Europy i terenów śródziemnomorskich. Są to duże, lądowe ślimaki wytwarzające muszlę

zewnętrzną [1,2].

2. Materiał i metody badawcze

Materiał stanowią artykuły publikowane w polskich i zagranicznych czasopismach

naukowych. Dodatkowym źródłem informacji są bazy patentowe oraz artykuły publikowane w

prasie naukowej i popularnonaukowej. Wszystkie źródła poddane zostały wnikliwej analizie,

na podstawie której uzyskano poniżej opisane wyniki.

3. Wyniki

Śluz pozyskiwany jest ze ślimaków Cornuaspersumaspersum w sposób nieinwazyjny, a

same zwierzęta pochodzą ze specjalnych hodowli. Warunki hodowli są ściśle chronione, jednak

najważniejszymi parametrami, które trzeba zachować w celu zapewnienia optymalnej hodowli

to odpowiednia temperatura wynosząca 15-20 ºC (w zamkniętym budynku) lub 20-25ºC (na

otwartym terenie) oraz odpowiednia wilgotność powietrza wynosząca ok. 90%. Dodatkowo

ślimakom należy zapewnić odpowiednie oświetlenie – ok. 18 godzin na dobę. Jednocześnie

należy zadbać o należytą wentylację, zapewnić ziemię o lekko kwaśnym odczynie oraz paszę

dla ślimaków zawierającą niezbędne pierwiastki i minerały [1, 6]. Tak hodowane ślimaki

wytwarzają, w gruczołach znajdujących się na stopie, odżywczy śluz zawierający m.in.

kryptozynę, która wykorzystywana jest do produkcji kosmetyków. Poza kryptozyną w śluzie

ślimaka znajdują się: Alantoina – organiczny związek chemiczny, pochodna mocznika,

o właściwościach nawilżających i opóźniających proces starzenia się organizmu. Kolagen i

elastyna – białka, odpowiedzialne za sprężystość i jędrność skóry. Witaminy A, C, E – składniki

niezbędne do prawidłowej pracy skóry, naczyń krwionośnych oraz redukujące ilość wolnych

rodników. Wspomagają gojenie ran, przywracają skórze jednolity koloryt oraz ją ujędrniają.

Kwas glikolowy – organiczny związek chemiczny z grupy α-hydroksykwasów. Dzięki

zdolności przenikania przez skórę, jest on odpowiedzialny za usprawnienie funkcji

naprawczych skóry, poprawia jej wygląd i teksturę, co jest szczególnie istotne w ochronie i

regeneracji w przebiegu chorób przewlekłych skóry oraz alergiach manifestujących się

zmianami skórnymi. Mukopolisacharydy – te organiczne glikozaminoglikany oddziałując

40

z komórkami skóry zmniejszają podrażnienia i uczulenia, a także przyczyniają się do

prawidłowego krążenia krwi i limfy [1, 2, 5].

4. Dyskusja i wnioski

Wiele firm kosmetycznych na rynku polskim i światowym oferuje szeroką gamę

produktów do pielęgnacji skóry całego ciała – od kremów i emulsji do twarzy, przez kremy do

ciała, aż po balsamy i płyny do kąpieli zawierające śluz ślimaków. Wszystkie produkty przy

długotrwałym stosowaniu, poprawiają właściwości i wygląd skóry zapewniając głębokie

nawilżenie, wygładzenie zmarszczek, zredukowanie blizn i rozstępów oraz szybszą regenerację

skóry uszkodzonej stanami zapalnymi, podrażnieniami czy trądzikiem. Dodatkowym atutem

jest naturalność substancji czynnych, co zmniejsza prawdopodobieństwo wystąpienia alergii i

uczuleń.

Śluz ślimaków, jako wieloczynnikowy składnik kremów i innych preparatów

kosmetycznych, zajmuje w dzisiejszych czasach pewne i zasłużone miejsce w kosmetologii,

jako jedna z substancji naturalnych o potwierdzonych właściwościach względem ludzkiej skóry

[1, 4, 5].

Piśmiennictwo

[1] ABAD R. Therapeutic and cosmetic compositions for treatment of skin. [2] CHEVALIER L, LE COZ-BOUHNIK M, CHARRIER M. Influence of inorganic compounds on food selection by the

brown garden snail Cornu aspersum (Muller). Malacologia 2003, 45:125–132.

[3] CONTE R. Heliciculture: purpose and economic perspectives in the European community. The Official Journal

of The Institute of Science & Technology 2015.

[4] DENNY MW. Mechanical properties of pedal mucus and their consequences for gastropod structure and

performance. Integrative and Comparative Biology 1984, 24:23–36. doi: 10.1093/icb/24.1.23

[5] EWOLDT RH, CLASEN C, HOSOI AE, MCKINLEY GH. Rheological fingerprinting of gastropod pedal mucus

and synthetic complex fluids for biomimicking adhesive locomotion. Soft Matter 2007, 3:634. doi:

10.1039/b615546d

[6] Hodowla ślimaka Helix aspersa Müller | Gospodarstwo rolne Ecosnails :: ecosnails.com.

http://ecosnails.com/hodowla.html. Dostęp: 5-04-2018 [7] Cornu aspersum (common garden snail). https://www.cabi.org/isc/datasheet/26821. Dostęp: 6-04-2018.

41

Kinematyka odcinka lędźwiowego kręgosłupa podczas zmiany pozycji

ciała z siedzącej do stojącej osób bez dolegliwości bólowych

BERNADETTA BERGER-PASTERNAK

1, DARIA BRYLKA2, TOMASZ SIPKO

3

1AWF Wrocław, Bernadetta Berger-Pasternak; bernadetta.berger@wp.pl 2AWF Wrocław, Daria Brylka; 3AWF Wrocław Tomasz Sipko; tomasz.sipko@awf.wroc.pl

Słowa kluczowe: sit to stand, przyspieszenie, oś pionowa, g-sensor 2

1. Wstęp

Zmiana pozycji ciała z siedzącej do stojącej (STS) jest codzienną czynnością ruchową,

zaliczaną do funkcji transferu. Celem pracy jest porównanie wielkości maksymalnego

przyspieszenia ruchu odcinka lędźwiowego kręgosłupa podczas STS osób bez dolegliwości

bólowych.

2. Materiał i metody badawcze

2.1. Materiał badawczy

Przebadano grupę 30 osób w wieku 23-37 lat dobranych losowo, w tym 15 kobiet. Badanie

zostało przeprowadzone za pomocą czujnika inercyjnego BTS G-sensor 2, mocowanego za

pomocą elastycznego pasa na wysokości L2. Badano wielkość maksymalnego przyspieszenia

(max. acc.) w osi pionowej (VERT), przednio-tylnej (AP) oraz boczno-przyśrodkowej (ML).

Każda osoba wykonała 9 prób testu STS, po 3 próby w strategii ruchu STS w fazie

przygotowania: habitualnej (STShab), zgięciowej (STSflex) oraz wyprostnej (STSext).

Wyniki badań poddano analizie statystycznej, normalność rozkładu wyników sprawdzono

testem Shapiro-Wilka, a następnie przeprowadzono jednoczynnikową analizę wariancji

ANOVA (1 x strategia STS). Test post-hoc Tukeya zastosowano do porównania między parami

wielkości średnich maksymalnego przyspieszenia podczas STShab, STSflex, STSext. Przyjęty

poziom istotności p<0.05, z korekcją Bonferroniego.

3. Wyniki

Stwierdzono efekty główne strategii ruchu STS, zarówno w osi VERT (F(2, 58)=8,5771,

p=,00055), w osi ML (F(2, 58)=4,5869, p=,01415) oraz AP (F(2, 58)=6,9162, p=,00202).

Porównanie par w testach post-hoc, wskazało na jedyne istotne różnice między max acc. STShab

oraz max. acc. STSext w trzech osiach ruchu (p<0.01).

4. Wnioski

Wyprostna strategia STS cechuje się istotnie mniejszymi przyspieszeniami maksymalnymi

ruchu odcinka lędźwiowego kręgosłupa w porównaniu do strategii habitualnej STS.

Piśmiennictwo:

[1] JASON T. COULTHARD, TANNER T. TREEN, ALISON R. OATES, JOEL L. LANOVAZ. Evaluation of

an inertial sensor system for analysis of timed-up-and-go under dual-task demands, Gait & Posture 41 2015,

882–887.

42

[2] PAUL S. SUNG, PAMELA DANIAL, DONGCHUL C. LEE. Reliability of the Kinematic Steadiness Index

during one‑leg standing in subjects with recurrent low back pain, European Spine Journal 2017, DOI

10.1007/s00586-017-5314-1.

[3] PEEMONGKON WATTANANON, DAVID EBAUGH, SCOTT A. BIELY, SUSAN S. SMITH, GREGORY

E. HICKS AND SHERI P. SILFIES. Kinematic characterization of clinically observed aberrant movement

patterns in patients with non-specific low back pain: a cross-sectional study, BMC Musculoskeletal Disorders

(2017) 18:455, DOI 10.1186/s12891-017-1820-x

43

Równowaga ciała u osób uprawiających snowboard

KAROLINA KŁOS1, DR HAB. CZESŁAW GIEMZA

2 DR HAB. INŻ. ALICJA DZIUBA-SŁONINA

3

1Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu, , e-mail: k.klos@op.pl 2 Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu, , e-mail: czeslaw.giemza@awf.wroc.pl

3. Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu, , e-mail: alicja.dziuba.slonina@awf.wroc.pl

Słowa kluczowe: trening, sporty zimowe, równowaga, snowboard

1.Wstęp

Snowboard jest stosunkowo młodą dyscypliną sportową. Uprawiany jest przez wiele

osób zarówno wyczynowo, jak i rekreacyjnie. Podczas jazdy na snowboardzie działa na

organizm wiele czynników zaburzających równowagę. Badań podejmujących tę tematykę jest

niewiele, pomimo, że problemem równowagi w różnych dyscyplinach sportowych zajmuje się

wiele osób.

Celem pracy było zbadanie wpływu sześciodniowego treningu snowboardowego u osób

dorosłych na zmianę parametrów równowagi. Pytanie badawcze: Czy intensywna, cykliczna

jazda na desce snwboardowej spowoduje istotne zmiany wybranych parametrów u badanych

osób?

2. Metody i materiał Do przeprowadzenia badania użyto platformy sił reakcji od podłoża FreeMED. Wykonano

badanie równowagi w dwóch pozycjach: swobodnej i snowboardowej. Zmierzono parametry:

długość wychwiań COP, powierzchnię elipsy COP, nachylenie elips COP. W badaniu wzięło

udział 34 studentów Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu. Studenci podzieleni

byli na dwie grupy. Jedna uczestniczyła w sześciodniowym obozie. Druga grupa stanowiła

grupę kontrolną i nigdy nie miała jeździła na snowboardzie.

3. Wyniki Nie zauważono istotnej poprawy równowagi statycznej u osób uczestniczących w obozie.

Zauważono jedynie tendencję do poprawy wyników, jednak zmiany nie były istotne

statystycznie. Pomiędzy grupą kontrolną a badaną zauważono różnicę w parametrach

równowagi, a wyniki był istotne statystycznie.

4. Dyskusja

Utrzymanie stabilnej, pionowej pozycji ciała zależy od wielu układów, które są od siebie

zależne i muszą prawidłowo funkcjonować. Jest to proces dynamiczny, sterowany przez

ośrodkowy układ nerwowy. Na organizm człowieka nieustannie działa siła grawitacji, której w

pozycji stania swobodnego musimy przeciwdziałać. Wpływ uprawiania snowboardu na

poprawę utrzymania równowagi jest słabo udokumentowany w literaturze. W badaniach

porównujących dzieci i młodzież, która nie uprawia sportu z osobami trenującymi łyżwiarstwo,

autorzy jednoznacznie wykazują, że: „Dzieci systematycznie uprawiające łyżwiarstwo

charakteryzują się lepszą równowagą ciała w pozycji stojącej”. W badaniach porównawczych

osób jeżdżących i niejeżdżących na nartach stwierdzono: „równowaga dynamiczna narciarzy

okazała się w sposób statystycznie istotny lepsza od grupy porównawczej”. W innych

badaniach porównuje się zdolność utrzymania równowagi pomiędzy osobami uprawiającymi

narciarstwo zjazdowe i biathlon. Wykazuje się, że równowaga statyczna lepsza jest u osób

trenujących biathlon, a dynamiczna u narciarzy zjazdowych. Specyfika jazdy na snowboardzie,

jest bardzo podobna do jazdy na nartach zjazdowych. Na podstawie wyżej wymienionych

badań narciarzy, można przypuszczać, że pomimo braku istotnej poprawy równowagi

44

statycznej, w grupie badanych snowboardzistów równowaga dynamiczna mogła ulec poprawie,

jak miało to miejsce u narciarzy zjazdowych.

U studentów uczestniczących w obozie, zauważono tendencję do poprawy równowagi.

Nie była ona jednak istotna statystycznie. Można przypuszczać, że dłuższy czas trwania obozu

spowodowałby większe zmiany. Długotrwałe obciążenie wysiłkiem fizycznym powoduje także

czasowe obniżenie zdolności motorycznych. Powoduje to zmniejszenie sprawności mięśni,

obniża zdolność generowania mocy i odpowiedniej szybkości. Można przypuszczać, że gdyby

badania te odbyły się po kilkudniowej regeneracji, wyniki uczestników mogłyby ulec poprawie.

5. Wnioski Osoby uprawiające snowboard mają lepszą równowagę statyczną od osób, które nie mają

z nim styczności. Zmęczenie ma istotny wpływ na tak precyzyjne badania. Uczestnicy

obciążeni byli intensywnym treningiem snowboardowym. Brak istotnej statystycznie poprawy

mógł być związany z brakiem odpowiedniej regeneracji przed powtórzeniem prób

równoważnych. W kolejnych badaniach należałoby dodatkowo zbadać równowagę

dynamiczną, która mogła ulec istotnej zmianie, ze względu na specyfikę sportu.

Piśmiennictwo: [1] BORACZYŃSKI, T. I WSPÓŁ, (2008, 42). Ocena poziomu oraz wzajemnych związków wybranych zdolności

koordynacyjnych studentów wychowania fizycznego. Antropomotoryka, strony 35-42.

[2] GARGULA, L., BUJAS, P. I TCHÓRZEWSKI, D. (2008, 43). Różnica w poziomie sprawności motorycznej

przedstawicieli dyscyplin zimowych kandydatów do ZSMS w Zakopanem. Antropomotoryka, strony 87-94. [3] GIEMZA, C., OSTROWSKA, B. I BARCZYK, K. (2007, 1(6) vol.23). Porównanie poziomu

równwagiststycznej młodych łyżwiaży figurowych z ich rówieśnikami,którzy nie uprawiają sportu. Medycyna

Sportowa, strony 42-45.

[4] JASTRZĘBSKA, A. I WSPÓŁ., (2008, 42). Zdolność utrzymania równowagi u zawodników narciarstwa

zjazdowego i biatlonu. Antropomotoryka, strony 67-73.

[5] KOCHANOWICZ, K. I KUCHARSKA, E. (2010, 17). Równowaga ciała u dzieci w wieku 11-13 lat a proces

wychowania fizycznego. PolishJournal of Sport and Tourism, strony 87-96.

[6] TCHÓRZEWSKI, D., JAWORSKI, J. I BUJAS, P. (2011, 1(4) 27). Podatność równowagi dynamicznej

zawodników narciastwa zjazdowego na zaburzenia czynności błędnika. Medycyna Sportowa, strony 33-41.

45

Ocena związku wysklepienia stóp i ruchomości stawów biodrowych u

młodzieży trenującej piłkę siatkową

ALICJA BUĆKO1, EWELINA SLAZYK2

1AWF Wrocław, Wydział Nauk o Sporcie, e-mail: alicjabucko02@gmail.com 2AWF Wrocław, Wydział Nauk o Sporcie, e-mail:ewelina.slazyk7@gmail.com

Słowa kluczowe: postawa ciała, wysklepienie stóp, ruchomość stawów, piłka siatkowa

1.Wstęp

Aktywność fizyczna jest bardzo ważnym elementem życia, pozwalającym na zachowanie

zdrowia jaki i dobrej kondycji psychicznej. Należy jednak mieć na uwadze, iż styl życia,

codzienne nawyki, rodzaje uprawianych dyscyplin sportowych mogą mieć niekorzystny wpływ

na organizm, jego postawę ciała. Jedna z definicji postawy ciała mówi, że prawidłową

postawą ciała nazywamy indywidualne ukształtowanie ciała, położenie poszczególnych

odcinków tułowia oraz kończyn dolnych w pozycji stojącej [1]. Stopy są jednym z

najważniejszych elementów układu ruchu człowieka. Oprócz funkcji podporowej mają istotny

wpływ na prawidłowy chód oraz utrzymanie prawidłowej postawy ciała. Nieprawidłowości w

tym segmencie ciała mają wpływ na pojawiające się dolegliwości bólowe w okolicy stawów

skokowych, kolanowych, biodrowych, zaburzają prawidłową lokomocję. Ruchomość stawu

biodrowego przy coraz powszechniejszym siedzącym trybie życia również wśród młodzieży,

może być ograniczona. Zwiększone napięcie mięśni może przyczyniać się do występowania

kontuzji i warunkować przebieg ich kariery.

Celem pracy jest ocena wpływu wysklepienia stóp na ruchomość w stawach biodrowych.

2. Materiał i metody badawcze

2.1. Materiał badawczy W pracy wykorzystano badania wykonane na grupie 31 dziewcząt i 31 chłopców trenujących

piłkę siatkówką. Średnia wieku dziewcząt wynosi 14,3 ± 0,3, natomiast chłopców 15,4 ± 0,32.

Średnia masa ciała dziewcząt to 62,3 ± 7,26 kg, a chłopców 74,7 ± 8,8 kg. Średnia wysokość

ciała dziewcząt wynosi 175,7 ± 7,68 cm, chłopców 189 ± 5,39 cm. Wskaźnik Rohrera dla

dziewcząt wynosi 1,15 ± 0,12, natomiast chłopców 1,10 ± 0,1.

2.2. Metody badawcze

Do zbadania budowy stopy wykorzystano podoskop, który umożliwia zrobienie zdjęcia

podeszwowej części stóp. Osoba badana staje na przeźroczystej płycie, umocowanej na

aluminiowym szkielecie o wysokości 0,5 m. Obraz zostaje przekazany do komputera, dzięki

czemu możliwa jest analiza ukształtowania wysklepień i ułożenia palców stóp [2]. W pracy

analizowano kąt Clarke’a, który służy ocenie stanu sklepienia podłużnego stopy. Do analizy

uzyskanych wyników wykorzystano podział Kasperczyka, gdzie wartości poniżej 28˚

odpowiadają stopie płaskiej, 28-40˚ stopie obniżonej, 40-51˚ stopie prawidłowej, a powyżej 51˚

stopie nadmiernie wysklepionej [3]. Ocenę ruchomości w stawach biodrowych

przeprowadzono urządzeniem pomiarowym do nieinwazyjnego diagnozowania parametrów

postawy ciała posturometr-S, [4]. Przeprowadzono także test Patricka. Otrzymane wyniki

poddano analizie statystycznej korzystając w programie Statistica v. 12 (StatSoft,USA).

Obliczono średnie arytmetyczne, odchylenia standardowe. Wykorzystując testy Shapiro-Wilka

zbadano normalność rozkładu. Sprawdzono korelacje, określając istotność na poziomie p<0,05.

46

3. Wyniki

W grupie dziewcząt średni kąt Clarka dla stopy lewej wyniósł 46,10 ± 3,24, natomiast

dla prawej 46,97 ± 3,33. Kąt wewnętrzny ruchomości w stawie biodrowym w leżeniu przodem

wyniósł dla lewej kończyny dolnej 35,3 ± 22,0˚, dla prawej 44,4 ± 10,2˚, natomiast kąt

zewnętrzny dla lewej kończyny dolnej to 47,5 ± 10,1˚, a dla prawej 41,0 ± 20,4˚. Kąt

wewnętrzny ruchomości w stawie biodrowym w leżeniu tyłem wyniósł dla lewej kończyny

dolnej 20,7 ± 22,1˚, dla prawej 22,5 ± 16,8˚, natomiast kąt zewnętrzny dla lewej kończyny

dolnej to 45,5 ± 7,2˚, a dla prawej 45,5 ± 11,4˚. W grupie chłopców średni kąt Clarka

dla stopy lewej wyniósł 48,6 ± 2,61, natomiast dla prawej 48,3 ± 3,13. Kąt wewnętrzny

ruchomości w stawie biodrowym w leżeniu przodem wyniósł dla lewej kończyny dolnej 34,9

± 24,0˚, dla prawej 45,0 ± 11,02˚, natomiast kąt zewnętrzny dla lewej kończyny dolnej to 45,6

± 5,51˚, a dla prawej 33,1 ± 19,07˚. Kąt wewnętrzny ruchomości w stawie biodrowym w leżeniu

tyłem wyniósł dla lewej kończyny dolnej 27,8 ± 24,05˚, dla prawej 26,1 ± 19,08˚, natomiast kąt

zewnętrzny dla lewej kończyny dolnej to 43,4 ± 6,52˚, a dla prawej 42,7 ± 8,56˚.

4. Dyskusja i wnioski

Po analizie otrzymanych wyników nie zaobserwowano korelacji na poziomie istotnym

pomiędzy wysklepieniem stóp, a ruchomością w stawie biodrowym. Jednak korelacje

pomiędzy ruchomością w stawie biodrowym i kątem Clarke`a u dziewcząt są nieistotnie

dodatnie a u chłopców są w większości nieistotnie ujemne. Wśród chłopców ruchomości w

stawach biodrowych ze wskaźnikiem międzykończynowym w leżeniu przodem oddziaływały

na siebie dodatnio na poziomie istotnym.

Na podstawie otrzymanych wyników można stwierdzić, że nie zachodzą związki

pomiędzy wysklepieniem stóp a ruchomością w stawach biodrowych. Ograniczeniem

przeprowadzonych badań jest mała grupa badawcza. Podczas przyszłych badań pragniemy

zwiększyć liczebność grupy, w celu zmniejszenie błędu analizowanych parametrów.

Piśmiennictwo

[1] OLKOWSKI G. Sprawność fizyczna a wysklepienie stopy uczestników ćwiczeń fitness. Warszawa, Lider, 2011,

1: 9-11.

[2] ANDRZEJEWSKA J., BURDUKIEWICZ A., CHROMIK K., PIETRASZEWSKA J., STACHOŃ A. Budowa

morfologiczna oraz charakterystyka stóp zawodników dżudo. Acta Bio-Optica et Informatica Medica 1/2010,

vol. 16, 21-24.

[3] KASPERCZYK T. Wady postawy ciała, Diagnostyka i leczenie, Kasper, Kraków 1994.

[4] ŚLIWA W. Urządzenie diagnostyczno-pomiarowe posturometr-S, I sympozjum Inżynieria Ortopedyczna i

Protetyczna IOP ’97, Białystok 1997.

47

Piątek, 11 maja 2018r.

S3. Sesja nauk o zdrowiu

Sprawność fizyczna dzieci w wieku szkolnym po leczeniu z powodu choroby nowotworowej

JOANNA MROWIEC1, NATALIA SAJKIEWICZ2

1Wydział Fizjoterapii, AWF Wrocław, mrowa171@vp.pl 2Wydział Fizjoterapii, AWF Wrocław, natalia.sajkiewicz@vp.pl

Słowa kluczowe: dzieci, choroba nowotworowa, sprawność fizyczna, rzut piłeczką palantową,

skok w dal

1. Wstęp

W ostatnich latach dzięki wprowadzeniu nowoczesnych metod leczenia obserwuje się wzrost liczby dzieci wyleczonych z choroby nowotworowej. Obecnie w krajach Unii Europejskiej żyje ok. 500 000 dorosłych, którzy w dzieciństwie zmagali się z chorobą nowotworową. Szacuje się, że w kolejnych latach liczba ta wzrośnie do 1 miliona. W związku z powyższym istnieje potrzeba zwrócenia szczególnej uwagi na następstwa wynikające zarówno z przebytej choroby, jak i jej leczenia. Choroba nowotworowa i jej leczenie może prowadzić do obniżenia poziomu codziennej aktywności fizyczne, w konsekwencji może przyczynić się do pogorszenia sprawności fizycznej.

Celem pracy była ocena siły, koordynacji, szybkości kończyny górnej, skoczności, szybkości lokomocyjnej w oparciu o rzut piłką palantową, skok w dal oraz bieg na 60 metrów u dzieci w wieku szkolnym po leczeniu z powodu choroby nowotworowej.

2. Materiał i metody badawcze

Badaniami objęto 156 dzieci. Grupę badaną stanowiło 71 dziewcząt i chłopców po zakończonej średnio 2,5 roku temu chemioterapii. Byli to uczestnicy Dolnośląskich Onkoigrzysk Dzieci i Młodzieży we Wrocławiu. U 40 z nich rozpoznano białaczkę, u 22 nowotwory OUN oraz u 9 osób nowotwory układu chłonnego. Średni wiek badanych wyniósł 11,22 ± 3,11 lat, średnia wysokość ciała 1,45 ± 0,17 [m], a średnia masa ciała 40,15 ± 14,66 [kg]. Grupę kontrolną stanowiło 85 uczniów uczęszczających do zespołu szkolno-przedszkolnego nr 18 we Wrocławiu. Średni wiek badanych wyniósł 10,71 ± 1,22 lat, średnia wysokość ciała 1,42 ± 0,07 [m], a średnia masa ciała 36,30 ± 7,74 [kg]. Dzieci uczestniczyły w 3 konkurencjach lekkoatletycznych: rzut piłeczką palantową (ocena siły, koordynacji i szybkości kończyny górnej), skok w dal (ocena skoczności, szybkości oraz koordynacji) oraz bieg na 60m (ocena szybkości).

W badaniach zastosowano test T-Studenta z podziałem na grupę badaną i kontrolną oraz test NIR z podziałem na cztery grupy uwzględniając dodatkowo kryterium płci.

48

3. Wyniki

Pomiędzy badanymi grupami wykazano istotną różnicę wartości wskaźnika BMI oraz poziomu sprawności fizycznej. Wskaźnik BMI był niższy u dzieci po leczeniu z powodu choroby nowotworowej (18,72 [kg/m2] vs 22,42 [kg/m2], p=0,000034). Dzieci z grupy badanej rzucały piłeczką palantową oraz skakały w dal bliżej, odpowiednio: 12,93 [m] - grupa badana, 19,79 [m] - grupa kontrolna (p=0,00000) oraz 2,46 [m] - grupa badana, 2,70 [m] – grupa kontrolna (p=0,029948). Ich średni czas biegu był z kolei dłuższy: 13,33 [s] w grupie badanej oraz 11,73 [s] w grupie kontrolnej (p=0,017681).

4. Wnioski

Dzieci leczone z powodu nowotworów złośliwych cechuje obniżony wskaźnik BMI.

Uczestnicy Onkoigrzysk uzyskali gorsze wyniki w trzech dyscyplinach lekkoatletycznych. Świadczy to obniżonej sile, koordynacji, szybkości kończyny górnej, skoczności, szybkości lokomocyjnej. Niezbędne jest zatem wdrożenie odpowiedniej edukacji i rehabilitacji, ze szczególnym zwróceniem uwagi na możliwość podejmowania aktywności fizycznej, która nie tylko determinuje poziom sprawności fizycznej, ale daje szansę na powrót dziecka do pełnego funkcjonowania w rodzinie i grupie rówieśniczej.

Piśmiennictwo

[1] GASSER T, MOLINARI L, LARGO R. (2013) A comparison of pubertalmaturity and growth. Ann Hum Biol,

40(4): 341–347.

[2] MARCINIAK A, LEWANDOWSKI J. ( 2014) Szybkość biegu 16-letniej młodzieży w aspekcie uwarunkowań

somatycznych oraz motorycznych. Rocznik lubuski, 40 (2): 65-77.

[3] MUCHA P, NAPIERAŁA M, PEZALA M, ZUKOW W. (2015) Stan cech somatycznych i zdolności

motorycznych 14-letnich piłkarzy z gimnazjum im. Polskich noblistów w Więcborku. Pedagogy and

Psychology of Sport, 1(1): 59-67

[4] POTRYKOWSKA A, STRZELECKI Z, SZYMBORKI J, WITKOWSKI J. (2014) Zachorowalność i

umieralność na nowotwory a sytuacja demograficzna Polski. Rządowa Rada Ludnościowa, (6 ): 117-143.

[5] ROCZNIAK W, BABUŚKA-ROCZNIAK M, ROCZNIAK A , ROCZNIAK RG. (2015) Kryteria oceny

rozwoju motorycznego uczniów szkół podstawowych. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 21 (2): 138–141.

[6] RUTKOWKA I, STRANOWSKA K, MOLIK B, BEDNARCZUK G, KOC K, KAŹMIERSKA K. (2012) Porównanie poziomu koordynacyjnych zdolności motorycznych chłopców z dysfunkcjami sensorycznymi i

pełnosprawnych. Postępy rehabilitacji, 4: 55-62.

[7] WOJCIECHOWSKA U, DIDKOWSKA J. (2013) Nowotwory w Polsce w 2012 roku.ViaMedica, Journal of

oncology, 63(6): 197-216.

49

Wybrane zagrożenia w pomieszczeniach zamkniętych

MONIKA TRZOP

Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu, Wydział Fizjoterapii, SKN Zakładu Biologii Człowieka,

e-mail: laura1918@wp.pl

Słowa kluczowe: pomieszczenia bez okien, zdrowie, zanieczyszczenie, rośliny, klimatyzacja

1. Wstęp W pomieszczeniach zamkniętych w domu, w szkole, w pracy itp. spędzamy tysiące godzin,

w których możemy być narażeni na wiele czynników zagrażających naszemu zdrowiu. Okazuje

się, że w krajach rozwiniętych spędza się ok. 80-90% czasu w pomieszczeniach. W nich

znajduje się wiele różnych źródeł emisji (np. wykładziny, meble, tapety) substancji mniej lub

bardziej szkodliwych dla zdrowia (np. formaldehyd, ksyleny, fenole, benzen). Mogą one być

przyczynią różnych alergii [1,3]. Istotne jest też tempo wymiany powietrza. Roztocza najlepiej

się rozwijają, gdy wilgotność względna powietrza wynosi 70%. Układ klimatyzacyjny budynku

może być miejscem gwałtownego rozwoju bakterii i grzybów. Niska wilgotność powietrza w

pokojach może powodować suchość skóry, podrażnienie śluzówki gardła i nosa,

zaczerwienienie oczu a tym samym zwiększoną podatność na choroby wirusowe i bakteryjne.

Warto wiedzieć, że do poprawy jakości powietrza w naszych pomieszczeniach oprócz

wietrzenia przyczyniają się także rośliny doniczkowe [2]. Celem pracy była próba oceny

wybranych zagrożeń zdrowia w pomieszczeniach zamkniętych przez studentów.

2. Materiał i metody badawcze

W dobrowolnych i anonimowych badaniach przeprowadzonych w 2018 roku wzięło udział

71 studentów AWF we Wrocławiu. W badaniach zastosowano metodę sondażu

diagnostycznego. Użyto opracowanej w tym celu ankiety, która liczyła 18 pytań zamkniętych

i otwartych (metryczka- dotyczyła ogólnej charakterystyki badanej grupy oraz pytania

dotyczące wietrzenia pomieszczeń, dolegliwości i samopoczucia w pomieszczeniach z oknami,

bez okiem, z klimatyzacją, z roślinami doniczkowymi, zanieczyszczenia światłem. Istotność

zróżnicowania badanych grup określono za pomocą testu Chi2 (p= 0,05).

3. Wyniki

Ponad jedna piąta ankietowanych nie wietrzy codziennie swoich pokoi. Nikt nie czuje się

bardzo dobrze w salach bez okien. W skali od 1 (bardzo dobrze) -10 (bardzo źle) aż 67%

respondentów wskazało 8 lub 9 lub 10. W salach bez okien zmęczenie odczuwa 25% studentów,

pogorszenie wzroku 15% a duszność 12%. Trzy piąte studentów czuje się źle w

pomieszczeniach z klimatyzacją.

Ryc. 1. Poziom samopoczucia studentów w pomieszczeniach bez okien i z klimatyzacją.

000%

020%

040%

1(bardzodobrze)

2 3 4 5 6 7 8 9 10(bardzo

źle)Jak się czujesz w pomieszczeniach bez okien?

Jak się czujesz w pomieszczeniach z klimatyzacją?

50

W nich też po dłuższym przebywaniu odczuwa zmęczenie 24%, zimno – 32%, pogorszenie

widzenia (np. pieczenie oczu) – 20%. Zanieczyszczenie światłem w sypialniach nie dotyczy

tylko jednej trzeciej badanych. Jeśli studenci mogliby wybrać pomieszczenia do nauki i pracy

to byłyby one z oknem (89%) i widokiem na zieleń (77%). 72% chciałoby w nich mieć rośliny

doniczkowe a 39% klimatyzację.

4. Dyskusja

Z przeprowadzonych badań wynika niska świadomość wielu studentów na temat polepszenia

jakości życia w pomieszczeniach zamkniętych. Za dużo studentów nie wietrzy swoich pokoi

codziennie, brak w nich roślin doniczkowych. Wysokie stężenie dwutlenku węgla w powietrzu

(już powyżej 1000 ppm) przyczynia się do obniżenia zdolności intelektualnych oraz

koncentracji umysłowej. Długotrwałe, cykliczne przybywanie w takim środowisku, dodatkowo

bez okien (zwłaszcza tych wychodzących na zieleń) powoduje obniżenie zdolności do

przyswajania nowych treści oraz uczenia się i obniża zdolności do wykorzystywania

dostępnych informacji [4].

5. Wnioski

Należy podnieść poziom wiedzy na temat zagrożeń zdrowotnych w pomieszczeniach

zamkniętych oraz bardziej dbać o jakość powietrza m.in. częstsze wietrzenie, rośliny

doniczkowe. Należy również zwiększyć świadomość pozytywnego wpływu światła

naturalnego na organizm człowieka. Pomieszczenia bez okien i wadliwie działająca

klimatyzacja są przyczyną wielu dolegliwości, dlatego należy unikać projektowania

pomieszczeń bez okien oraz często sprawdzać poprawne działanie klimatyzacji.

Piśmiennictwo:

[1] GÓRSKA-KŁĘK L.ABC Zielonejopieki, Wrocław: DolnośląskiOśrodekPolitykiSpołecznej, 2016

[2] Lohr, V.I. and Pearson-Mims, C.H., People's response to discomfort in the presence of interior plants or art.

„Acta Hort.”, 2008, 790:173–178.

[3] Matysik, B., Rola i znaczenie roślin ozdobnych w środowisku człowieka i gospodarce. Materiałykonferencyjne.

Innowacyjnetechnologiedlarolnictwa. InstytutOgrodnictwaSkierniewice: 21–25, 2015

[4] Toftum J., Kjeldsen B.U, Wargocki P., Menå H. R., Hansen E.M.N., Clausen G.Association between classroom ventilation mode and learning outcome in Danish schools. Building and Environment, 2015, Vol. 92, 494-503.

51

System komunikacji alternatywnej i wspomaganej wraz ze stosowanymi

znakami w Polsce oraz wykorzystanie urządzeń sterowanych za pomącą

gałek ocznych do celów komunikacyjnych

KATARZYNA KUJAWA1, ANNA SERWETA2

1AWF Wrocław, Zakład Neurokognitywistyki, e-mail autora: katarzyna.kujawa@awf.wroc.pl 2AWF Wrocław, Zakład Neurokognitywistyki, e-mail autora: anna.serweta@awf.wroc.pl

Słowa kluczowe: system komunikacji, komunikacja alternatywna, komunikacja

wspomagana, eye track

1. Wstęp

Komunikacja werbalna jest kluczowym elementem w życiu codziennym każdego

człowieka. Przekazywanie informacji, za pomocą słów czy mowy ciała, umożliwia zrozumienie

wzajemnych potrzeb i umacniania więzi społecznych. Jednak nie każdy człowiek może

porozumiewać́ się z otoczeniem werbalnie. Stworzono zatem system komunikacji

alternatywnej i wspomaganej, nazywanej powszechnie „system AAC”, wykorzystujący

różnego rodzaju „znaki” w celu komunikacji. Tematyka komunikacji alternatywnej

i wspomaganej jest dobrze rozwinięta w Wielkiej Brytanii oraz Stanach Zjednoczonych. W

Polsce komunikacja alternatywna możliwa jest między innymi za pomocą urządzeń

sterowanych za pomocą ruchów gałek ocznych.

2. Materiał i metody badawcze

Dokonano przeglądu literatury, w tym zakresie tematów: komunikacja alternatywna i

wspomagana, użytkownicy alternatywnego systemu komunikacji, przykłady znaków

stosowanych w komunikacji alternatywnej w Polsce oraz zastosowanie urządzenia

sterowanego przez ruchy gałek ocznych w celach komunikacyjnych. W celu uzyskania

materiału wykorzystano bazy danych EBSCO oraz PubMed używając taki słów kluczowych

jak: komunikacja alternatywna, komunikacja wspomagana, eye track oraz system komunikacji

alternatywnej.

3. Dyskusja System komunikacji alternatywnej i wspomaganej (AAC). Według American Speech-

Language-Hearing Association AAC (ang. Augmentative and Alternative Comunication) jest

to system podejmowania decyzji, który rozpatruje indywidualne metody komunikacji oraz

określa skuteczność ich działania u ludzi z różnymi zaburzeniami mowy na zasadzie

tymczasowej lub trwałej, w zależności od etiologii zaburzenia i celów programu AAC [5]. AAC

składa się z czterech podstawowych elementów: symboli, strategii, technik i pomocy [1]. W

systemie komunikacji alternatywnej i wspomaganej wyróżniamy znaki: przestrzenno-

dotykowe, manualne, graficzne oraz dźwiękowo-manualne m.in.: makaton, pismo brail’a,

piktogramy. Istnieje wiele powodów, które uniemożliwiają ludziom komunikowanie się przez

mowę i/lub pisanie. Należą do nich wrodzone upośledzenia, takie jak: porażenie mózgowe,

autyzm, opóźnienie umysłowe a także nabyte zaburzenia, takie jak: udar, traumatyczne

uszkodzenie mózgu, choroba Alzheimera czy Parkinsona [3]. Przegląd literatury dotyczącej

AAC i wykorzystywania zaawansowanych technologii w komunikacji dowodzi, że urządzenia

mają korzystny wpływ w obszarze porozumiewania się pacjenta z otoczeniem. Mogą one być

sterowane za pomocą: wzroku (eye track), dźwięku lub dotyku. Urządzenia sterowane

52

za pomocą wzroku dają możliwość diagnozy, neurorehabilitacji oraz komunikacji i rozrywki

osobom z uszkodzeniem mózgu jak np. udary, urazy czaszkowo – mózgowe, niedotlenienia itd.

Z urządzenia mogą również korzystać pacjenci ze schorzeniami neurologicznymi,

które wpływają na możliwość komunikacji werbalnej z otoczeniem [2]. Zastosowanie

urządzenia typu eye track wpływa na polepszenie jakości życia czego dowodzą badania

przeprowadzone przez Corallo F. i wsp. w 2017 r. Celem badań było określenie wpływu

systemu alternatywnego komunikowania się na poziom lęku i depresji, jakość życia chorych z

zespołem zamknięcia (ang. Locked-in Syndrome - LIS) oraz jaki wpływ ma komunikacja na

opiekunów osób z LIS. W badaniu wzięło udział 15 pacjentów i ich główni opiekunowie. Ocena

obejmowała kwestionariusz „Short Form-36”, skala niepokoju Hamiltona (HAM-A) dla

określenia poziomu lęku, a także skalę Beck’a dla wykazu depresji. Porównano testy wykonane

na początku badania oraz testy po 3 miesiącach dla każdej grupy (pacjenci i opiekunowie).

W grupie osób z LIS wykazano znaczące różnice we wszystkich skalach [4].

3. Wnioski

W streszczeniu przedstawiono ogólny zarys systemu AAC. Istnieje wiele metod dzięki

którym, osoby niemówiące mogą wyrazić swoje potrzeby, stosując metody komunikowania

poprzez użycie prostych znaków na kartce papieru po zaawansowaną komputerową

technologię. Zastosowanie urządzeń typu eye track wpływa na polepszenie jakości życia.

Tematyka komunikacji alternatywnej i wspomaganej najlepiej rozwinięta jest w Wielkiej

Brytanii oraz Stanach Zjednoczonych. Obecnie w Polsce literatura dotycząca systemu AAC

jest uboga.

Piśmiennictwo:

[1] American Speech-Language-Hearing Association. Issues in determining eligibility for language learning.

ASHA. 1989; 31:113–118.

[2] Assistive Technology Systems. AssisTech Sp. z o.o. http://assistech.eu/pl/c-eye/. Accessed January 05, 2018.

[3] BATTYE A. Who's Afraid of AAC?:The UK Guide to Augmentative and Alternative Communication.

Routledge. New York; 2017. [4] CORALLO F., BONANNO L., LO BUONO V., DE SALVO S., RIFICI C., POLLICINO P., ALLONE

C., PALMERI R., TODARO A., ALAGNA A., BRAMANTI A., BRAMANTI P., MARINO S.

Augmentative and Alternative Communication Effects on Quality of Life in Patients with Locked-in Syndrome

and Their Caregivers. J Stroke Cerebrovasc Dis 2017; 26 (9): 1929-1933.

[5] MIRENDA P. Values, Practice, Science, and AAC. Research and Practice for Persons with Severe

Disabilities. 2017;42 (1): 33-41.

53

Zastosowanie wirtualnej rzeczywistości

dla poprawy jakości funkcjonowania pacjentów onkologicznych

poddawanych radioterapii

AGATA ROKITA1, GRACJAN MIKUŁA

2, ADRIANNA CZUB3 , ALINA ŻUREK

4, JOLANTA

SZELACHOWSKA5, GRZEGORZ ŻUREK

6,

1AWF Wrocław, e-mail autora: rokitaagata@gmail.com 2AWF Wrocław, e-mail autora: gracjanm10@gmail.com 3 AWF Wrocław, e-mail autora: adriannaczub@wp.pl 4 Uniwersytet Wrocławski, e-mail autora: alina.zurek@uwr.edu.pl 5 Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu, e-mail autora: jolanta.szelachowska@umed.wroc.pl 6A WF Wrocław, e-mail autora: grzegorz.zurek@awf.wroc.pl

Słowa kluczowe: wirtualna rzeczywistość, choroba nowotworowa, radioterapia, nastrój,

jakość życia.

1. Wstęp

Leczenie pacjentów onkologicznych wiążą się z długotrwałym przebywaniem na oddziale

szpitalnym. Ma to duży wpływ na jakość funkcjonowania osób poddawanych radioterapii

niezależnie od placówki leczniczej. Celem pracy była ocena efektów stosowania nowoczesnej

technologii, jaką jest wirtualna rzeczywistość (VR), dla poprawy jakości funkcjonowania

pacjentów z chorobą nowotworową.

2. Materiał i metody badawcze

W badaniach wzięło udział 8 pacjentów onkologicznych (w wieku 21 – 60 lat), tj. 3 kobiet

i 5 mężczyzn, którzy byli poddawani radioterapii w Dolnośląskim Centrum Onkologii we

Wrocławiu. Badanie zostało przeprowadzone w dwóch etapach: I (pilotaż), w którym

uczestniczyło troje pacjentów, wśród których prowadzono obserwacje dotyczące ich

reagowania na oglądanie filmów VR oraz II (badania właściwe) z zastosowaniem właściwych

metod badawczych, które zastosowano u pięciu osób. W badaniu posłużono się skalą

analogową, na której pacjenci zaznaczali odpowiedzi na stawiane im pytania dotyczące

wybranych aspektów jakości życia, w tym nastroju, bólu, emocji, dyskomfortu, zmęczenia.

Uczestnicy badani byli dwukrotnie, tj. przed rozpoczęciem i po zakończeniu radioterapii, zaś

w trakcie jej stosowania oglądali oni codziennie filmy w wirtualnej rzeczywistości.

3. Wyniki

Przeprowadzone badania wśród pacjentów onkologicznych poddanych radioterapii z

zastosowaniem wirtualnej rzeczywistości wykazały poprawę funkcjonowania pacjentów w

zakresie polepszenia samopoczucia, nastroju oraz zmniejszenia dyskomfortu fizycznego.

4. Wnioski

Zastosowanie wirtualnej rzeczywistości wśród pacjentów onkologicznych poddanych

radioterapii ma wpływ na jakość funkcjonowania.

Piśmiennictwo

[1] BANOS R, ESPINOZA M, GARCIA-PALACIOS A, CERVERA J, ESWUERDO G, BARRAJON E,

BOTELLA C. A positive psychological intervention using virtual reality for patients with advanced cancer in

a hospital setting: a pilot study to assess feasibility Support Care Cancer (2013) 21:263–270

[2] GOULD N, HOLMES K, FANTIE B, LUCKENBEUGH D, PINE D, GOULD T, BURGESS N, MANIJ H,

ZARATE C. Performance on a Virtual Reality Spatial Memory Navigation Task in Depressed Patients Am J

Psychiatry 2007; 164:516–519

54

[3] JANG SH, YOU SH, HALLETT M, CHO YW, PARK C-M, CHO S-H, LEE H-Y, KIM T-H. Cortical

reorganization and associated functional motor recovery after virtual reality in patients with chronic stroke:

an experimenter-blind preliminary study. Arch Phys Med Rehabil 2005;86:2218-23.

[4] MIRELMAN A, MAIDAN I, HERMAN T, E. DEUTSH J, GILANDI N, M. HAUSDORFF J. Virtual Reality

for Gait Training: Can It Induce Motor Learning to Enhance Complex Walking and Reduce Fall Risk in

Patients With Parkinson’s Disease? Journal of Gerontology: MEDICAL SCIENCES. Cite journal as: J

Gerontol A Biol Sci Med Sci. 2011 February;66A(2):234–240

[5] SAPOSNIK G, LEVIN M, Virtual Reality in Stroke Rehabilitation A Meta-Analysis and Implications for

Clinicians. Stroke. 2011;42:1380-1386.

[6] STASIEŃKO A, SARZYŃSKA-DŁUGOSZ I. Zastosowanie rzeczywistości wirtualnej w rehabilitacji

neurologicznej. Postępy Rehabilitacji (4), 67 – 75, 2016.

55

Ledoterapia – współczesne zastosowanie w fizykoterapii

BARTOSZ JACKIEWICZ1

1Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu,

Słowa kluczowe: ledoterapia, światłolecznictwo, promieniowanie, podczerwień, światło

1. Wstęp

Światłolecznictwo jest działem fizykoterapii, w której wykorzystuje się promieniowanie

podczerwone, widzialne i nadfioletowe. Zawiera się w nim ledoterapia, która jest formą

biostymulacji niskoenergetycznym światłem, emitowanym przez diody LED w zakresie światła

widzialnego i bliskiej podczerwieni. Takie działanie, może wywierać szereg pozytywnych

reakcji biochemicznych w organizmie, które znajdzie zastosowanie w wielu dziedzinach życia,

stanowiąc nieinwazyjne uzupełnienie innych terapii, poprawiając samopoczucie, czy

przyspieszając procesy regeneracyjne. Najnowsze badania z zakresu ledoterapii przedstawiają

korzyści z jej stosowania jakie wcześniej nie były znane lub opierały się na subiektywnych

odczuciach, co prowadziło do marginalizacji i nieznajomości efektów tej terapii. Naukowe

zgłębienie tematu pozwala rozszerzyć działania światłolecznictwa i zwrócić uwagę na

wcześniej niewykorzystywany potencjał. Artykuły omówione w pracy, przedstawiają efekty

stosowanej ledoterapii zarówno u ludzi – której rezultaty obiektywnie i szczegółowo opisują

działanie i możliwe korzyści z tego płynące – jak i zwierząt, co zwraca uwagę na istnienie

niepoznanych jeszcze ścieżek wykorzystania promieniowania. Celem pracy jest przybliżenie

nowych informacji na temat ledoterapii poprzez omówienie wybranych badań oraz zwrócenie

uwagi na potrzebę dalszych badań w tym kierunku.

2. Wyniki

Prześledzenie wybranych badań pokazuje takie korzyści płynące z ledoterapii jak redukcja

bólu po skręceniu stawu skokowego, przyspieszona regeneracja tkanek po oparzeniu,

zmniejszenie aktywności receptorów bólowych u szczurów, poprawa pamięci przestrzennej i

funkcji motorycznych u szczurów z Alzheimerem.

3. Dyskusja

Badania pokazują skuteczność ledoterapii oraz stwarzają nowe pole do dalszego zgłębiania

tematu. Należy mieć na uwadze niewielką ilość osób poddanych badaniom, co sugeruje dalsze

prace na większej próbie, a w przypadku testach na zwierzętach, przeniesienie ich na warunki

in vitro, następnie in vivo.

4. Wnioski

Ledoterapia stanowi jedną z wielu różnych form fizykoterapii. Przedstawione badania

pokazują, że jej zastosowanie jest skuteczne, a także możliwe, że zawiera jeszcze niepoznane

korzyści terapeutyczne.

Piśmiennictwo: [1] MIKA T., KASPRZAK W.; „Fizykoterapia”; Wydawnictwo Lekarskie PZWL; Warszawa; 2013; ISBN 978-

83-200-4663-2

[2] BRUNO DE MORAES PRIANTI, GIOVANNA FIGUEIREDO NOVELLO, TAMIRES DE SOUZA

MOREIRA PRIANTI, DAVIDSON RIBEIRO COSTA, DIEGO RODRIGUES PESSOA, RENATA

56

AMADEI NICOLAU; „Evaluation of the therapeutic effects of led (λ627 ± 10 nm) on the initial phase of ankle

sprain treatment: a randomised placebo-controlled clinical trial”; Springer-Verlag London Ltd.; 2018; DOI

10.1007/s10103-018-2460-6

[3] RAUIRYS ALENCAR DE OLIVEIRA, LUARA LIS BARBOSA BOSON, SEÍSA MARINA MARTINS

PORTELA, ANTÔNIO LUIZ MARTINS MAIA FILHO, DENYBERG DE OLIVEIRA SANTIAGO; „Low-

intensity LED therapy (658 nm) on burn healing: a series of cases”; Springer-Verlag London Ltd.; 2017; DOI

10.1007/s10103-017-2399-z

[4] MOHAB M. IBRAHIM ET AL.; „Long-lasting antinociceptive effects of green light in acute and chronic pain

in rats”; International Association for the Study of Pain; 2017; DOI 10.1097/j.pain.0000000000000767

[5] CAMILA DA LUZ ELTCHECHEM ET AL.; „Transcranial LED therapy on amyloid-β toxin 25–35 in the

hippocampal region of rats”; Springer-Verlag London; 2017; DOI 10.1007.

57

Proces Terapii Zajęciowej w oparciu o interwencję terapeutyczną u

dziecka ze spektrum autyzmu

PAULINA PAJOR1, DOMINIKA ZAWADZKA2

1 Akademia Wychowania Fizycznego Wrocław, studentka II roku Terapii Zajęciowej 2 Akademia Wychowania Fizycznego Wrocław, e-mail autora: dominika.zawadzka@awf.wroc.pl

Słowa kluczowe: autyzm, metoda komunikacji ułatwionej, technologie wspierające,

komunikacja alternatywna.

1. Wstęp

Autyzm wczesnodziecięcy to zespół poważnych zaburzeń rozwoju dziecka,

manifestujących się do trzydziestego miesiąca życia, związanych z wrodzonymi dysfunkcjami

układu nerwowego[1]. Zakres tematyczny pracy obejmuje proces terapii zajęciowej i

interwencję terapeutyczną przeprowadzony na klientce pediatrycznej ze zdiagnozowanym

autyzmem wczesnodziecięcym. W projekcie autor przedstawia pozytywny wpływ aplikacji do

nauki poprawnego wyrażana swoich potrzeb przez dziecko ze spektrum autyzmu, opartej w

konstrukcji na aplikacjach do komunikacji ułatwionej. Celem pracy jest ocena wpływu

korzystania z interwencji terapeutycznej w postaci aplikacji do nauki poprawnego werbalnego

wyrażania potrzeb na umiejętności komunikacji klientki.

2. Materiał i metody badawcze

2.1. Materiał badawczy

Przedmiotem badań jest opis przypadku 3.5-letniej klientki, mieszkanki Wrocławia.

Dziewczynka z ciąży podwyższonego ryzyka (małowodzie). W niemowlęctwie słaby odruch

ssania, problemy z karmieniem i mały przyrost masy ciała. Rozwój ruchowy opóźniał się, po

konsultacji neurologicznej stwierdzono hipotonię mięśni i asymetrię napięcia mięśniowego.

Maja mało raczkowała, wstała około 13 m.ż., samodzielnie chodziła w wieku 18 miesięcy. Nie

gaworzyła, pierwsze słowa zaczęła wypowiadać około drugiego roku życia. Zwrócono uwagę

na chwilowe „zawieszania się” i niechęć dziecka do przytulania się. Z uwagi na opóźnienia

rozwoju psychoruchowego i mowy oraz problemy w kontakcie dziewczynka była

wielozakresowo diagnozowana medycznie. W kwietniu 2017 roku rozpoznano u klientki

autyzm wczesnodziecięcy. Dziewczynka jest jedynym dzieckiem w rodzinie, wychowywana w

bardzo trudnych warunkach bytowych.

2.2. Metody badawcze

W projekcie wykorzystano metodę wywiadu z rodziną, na podstawie kwestionariusza

COPM - Canadian Occupational Performance Measure [4] (ryc.5.), co stanowiło główne źródło

informacji o potrzebach zajęciowych klientki, interwencję terapeutyczną w postaci aplikacji

(ryc.1,2,3,4.), stworzoną na podstawie literatury [2], przy współpracy z informatykiem,

obserwację postępów w werbalnym komunikowaniu swoich potrzeb przez klientkę z zakresu

czynności dnia codziennego, zainteresowań oraz wyrażania emocji.

W celu całościowej poprawnej oceny postępów klientki, posłużono się procesem

terapeutycznym CPPF - Canadian Practice Process Framework [3], oraz powtórną oceną

wykonania i satysfakcji w wywiadzie COPM - Canadian Occupational Performance Measure.

58

Ryc. 1. 2. 3. 4. Zrzuty ekranu poszczególnych widoków w aplikacji

3. Wyniki

Ryc. 5. Wywiad COPM – ocena wykonania i satysfakcji mowy i werbalizacji potrzeb

Ponowna ocena wykonania i satysfakcji z wykonywania czynności „mowa” przez klientkę

Maję (Ryc.6.)

Ryc. 6. Ponowna ocena wykonania i satysfakcji z zakresu mowy i werbalizacji potrzeb

4. Wnioski

Używanie aplikacji przez klientkę doprowadziło do słownego wyrażania potrzeb. Klientka

potrafi samodzielnie poinformować o potrzebach z obszarów ADL, zainteresowań oraz

wyrażania emocji. Dodatkowo sposób wyrażania potrzeb werbalnie zmienił się. Na początku

procesu, klientka nie potrafiła mówić i stać w miejscu, szeptała i wolała pokazywać palcem

czego potrzebuje, niż wypowiedzieć to. Po skończonej interwencji terapeutycznej zauważyć

można zmianę w sposobie wyrażania potrzeb. Klientka siada, pokazuje i powtarza, przez co

utrwala poprawne formy.

Piśmiennictwo

[1] KRUK-LASOCKA J.Autyzm czy nie autyzm? Problemy diagnozy i terapii pedagogicznej małych dzieci. Wrocław

2003. ISBN 83-910486-0-1.

[2] ZAWADZKA D., CURYŁO M., GUMUŁKA-KOŁEK A.Wybrane Zagadnienia Terapii Zajęciowej w Pediatrii.

Kraków 2014. ISBN 978-83-62891-40-5.

[3] BAC A. Terapia Zajęciowa. Warszawa 2016. ISBN 978-83-200-5127-8

[4] HTTP://WWW.THECOPM.CA/

59

S4. Sesja nauk o kulturze fizycznej

Ocena aktywności fizycznej i form spędzania czasu wolnego uczniów

wrocławskich szkół podstawowych w wieku wczesnoszkolnym

przeprowadzona w ramach akcji prozdrowotnej ,,Uruchamiamy Dzieciaki''

GÓRNA SARA1, BASIAK ALICJA2, WOJCIECHOWSKA JOANNA3, KOLATOR

MATEUSZ3, ZATOŃSKI TOMASZ3

1SKN Zaburzeń Rozwoju Dzieci i Młodzieży, Katedra Fizjoterapii, Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu 2Katedra i Zakład Medycyny Społecznej, Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu

3Klinika Otolaryngologii Chirurgii Głowy i Szyi Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu ul. Borowska 213, 50

– 556 Wrocław

Słowa kluczowe: aktywność fizyczna dzieci, formy czasu wolnego

1. Wstęp Aktywność fizyczna jest jedną z podstawowych potrzeb człowieka w każdym okresie życia.

Szczególnie istotne znaczenie ma w trakcie rozwoju dziecka, ponieważ jest jednym z

niezbędnych czynników, który warunkuje prawidłowy rozwój i zdrowie młodego człowieka.

Celem badania jest poznanie jak obecnie kształtują się preferencje związane z aktywnością

fizyczną oraz formami spędzania czasu wolnego wśród dzieci uczących się w klasach 1 - 3 w

szkołach podstawowych na terenie Wrocławia [2,4].

2. Metody i materiał badań

Badanie ankietowe przeprowadzono na grupie 867 uczniów- 454 dziewczynki (52,4%)

oraz 413 chłopców (47,6%) w 34 szkołach podstawowych na terenie Wrocławia w latach

2016/2017 w ramach programu ,,Uruchamiamy Dzieciaki''. Wiek badanych dzieci wynosił 6 –

9 lat, średnia wieku 7,9±0,89 lat. Autorska ankieta została utworzona przez pracowników

Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego oraz Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu.

Ankieta została wypełniona przez rodziców lub opiekunów, których dzieci uczęszczają

do wrocławskich szkół. Każdy z rodziców lub opiekunów odpowiadał na pytania dotyczące

aktywności fizycznej oraz form spędzania czasu wolnego przez ich dzieci.

3. Wyniki Analizy danych dokonano za pomocą programu Excel oraz Statistica 13.1. W grupie

badanych dzieci wykazano, że 99,5% z nich uczestniczy w zajęciach wychowania fizycznego.

Do najczęściej podejmowanej aktywności fizycznej przez dzieci w czasie wolnym należą:

spacer (88,1% badanych) oraz jazda na rowerze (77,5%). Dzieci w wieku 6 -9 lat w ciągu

tygodnia średnio spacerują przez 136 minut, a na jazdę na rowerze poświęcają 112 minut w

tygodniu. W ciągu dni szkolnych 3,2% badanych dzieci spędza 3-4 godziny dziennie przed

komputerem, natomiast w ciągu weekendu i dni wolnych aż 20,3%.

4. Dyskusja Aktywność fizyczna dzieci w wieku wczesnoszkolnym jest podstawą prawidłowego

rozwoju uczniów. Promowanie aktywności fizycznej od wczesnych lat szkolnych uznawane

jest za jedno z ważniejszych działań profilaktycznych. Brak dostatecznej ilości ruchu u dzieci

może wpłynąć negatywnie na stan zdrowia oraz jakość życia w kolejnych latach edukacji

szkolnej, a następnie w dorosłym życiu [2]. Nawiązując do pracy A. Zając, Waśkiewicz Z.

60

wynika, że u 70 % dzieci sześcio- i siedmioletnich stwierdzono zadowalający poziom

aktywności fizycznej [5]. Co również potwierdzają badania własne autorów, ponad 83%

wrocławskich dzieci z klas 1-3 szkół podstawowych przeznacza 1-2 lub więcej godzin dziennie

na aktywność fizyczną poza domem.

5. Wnioski Wyniki przeprowadzonych badań wskazują, że najczęściej podejmowaną aktywnością

fizyczną przez dzieci i młodzież jest aktywność podejmowana w związku z obowiązkami dnia

codziennego (spacer, prace domowe). Zdecydowanie mniej dzieci podejmuje ściśle

ukierunkowany rozwój konkretnej umiejętności (np. jazda konna, jazda na nartach).

Wychowanie fizyczne powinno mieć szczególne znaczenie w zintegrowanym systemie

kształcenia wczesnoszkolnego. Nauczyciele edukacji wczesnoszkolnej powinni kształcić dzieci

w zakresie kultury fizycznej.

Piśmiennictwo:

[1] BORACZYŃSKI, T. I WSPÓŁ, (2008, 42). Ocena poziomu oraz wzajemnych związków wybranych zdolności

koordynacyjnych studentów wychowania fizycznego. Antropomotoryka, strony 35-42.

[2] GARGULA, L., BUJAS, P. I TCHÓRZEWSKI, D. (2008, 43). Różnica w poziomie sprawności motorycznej

przedstawicieli dyscyplin zimowych kandydatów do ZSMS w Zakopanem. Antropomotoryka, strony 87-94.

[3] GIEMZA, C., OSTROWSKA, B. I BARCZYK, K. (2007, 1(6) vol.23). Porównanie poziomu równwagiststycznej młodych łyżwiaży figurowych z ich rówieśnikami,którzy nie uprawiają sportu. Medycyna

Sportowa, strony 42-45.

[4] JASTRZĘBSKA, A. I WSPÓŁ., (2008, 42). Zdolność utrzymania równowagi u zawodników narciarstwa

zjazdowego i biatlonu. Antropomotoryka, strony 67-73.

[5] KOCHANOWICZ, K. I KUCHARSKA, E. (2010, 17). Równowaga ciała u dzieci w wieku 11-13 lat a proces

wychowania fizycznego. PolishJournal of Sport and Tourism, strony 87-96.

[6] TCHÓRZEWSKI, D., JAWORSKI, J. I BUJAS, P. (2011, 1(4) 27). Podatność równowagi dynamicznej

zawodników narciastwa zjazdowego na zaburzenia czynności błędnika. Medycyna Sportowa, strony 33-41.

61

Wpływ oklepywania mięśni na efektywność wyciskania sztangi

w pozycji leżącej

MAGDALENA SIEMIATYCKA1, MARLENA HETNAR1,

RAFAŁ SZAFRANIEC2

1Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu, Wydział Fizjoterapii, II rok II°, SKN Aquarius; magdalena.siemiatycka@gmail.com, marlenahetnar@gmail.com

2Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu, Wydział Nauk o Sporcie, Katedra Sportu

Paraolimpijskiego; rafal.szafraniec@awf.wroc.pl

Słowa kluczowe: oklepywanie mięśni, siła, moc, wyciskanie sztangi

1. Wstęp

Oklepywanie jest jedną z głównych technik masażu klasycznego, która polega na

naprzemiennym uderzaniu rękami masowanej części ciała. Wywiera ono wpływ na

proprioreceptory zlokalizowane w mięśniach w postaci wrzecion mięśniowych, które reagując

na rozciąganie mięśnia pobudzają włókna mięśniowe do skurczu. Dlatego celem badań była

ocena wpływu oklepywania mięśni na ich moc i siłę generowaną podczas wyciskania sztangi

w pozycji leżącej.

2. Materiał i metody badawcze

2.1. Materiał badawczy

Trzynaście zdrowych osób (10 kobiet i 3 mężczyzn) w wieku od 23 do 28 lat (średni wiek

24±1,24 lat) uczestniczyło dobrowolnie w badaniach. Byli to studenci II-go stopnia

Fizjoterapii realizujący ścieżkę specjalizacyjną z podnoszenia ciężarów osób

niepełnosprawnych. Dwa tygodnie przed eksperymentem osoby badane zapoznały się z

przebiegiem badania, oraz określono indywidualne wartości 1RM (ang. one repetition

maximum) wg protokołu zaproponowanego przez Ritti-Dias i wsp.

2.2. Procedura badawcza

Eksperyment składał się z dwóch serii wyciskania sztangi w pozycji leżącej:

1) poprzedzonej oklepywaniem, 2) bez wcześniejszego oklepywania. Połowa grupy (wybrana

losowo) rozpoczęła badania od serii z oklepywaniem, a druga połowa od serii bez oklepywania.

Oklepywaniu poddano mięśnie biorące największy udział w trakcie wyciskania sztangi w

pozycji leżącej, tj.: mięsień piersiowy większy, trójgłowy ramienia i przednia część mięśnia

naramiennego. Obciążenie dla każdej osoby badanej wynosiło 70% 1RM. Każda z serii

składała się z trzech powtórzeń wyciskania sztangi, podczas których za pomocą akcelerometru

(MyoTest Pro v.1.3.2, Szwajcaria) każdorazowo zmierzono moc, siłę i prędkość wyciskanej

sztangi. Przerwa między powtórzeniami wynosiła 1 min. Analizie zostało poddane

powtórzenie, podczas którego osoba badana wygenerowała największą moc.

2.3. Analiza statystyczna

Porównania wyników uzyskanych w serii z oklepywaniem i bez oklepywania mięśni

dokonano za pomocą testu t-Studenta dla prób zależnych. Poziom istotności statystycznej

ustalono przy p ≤ 0,05. Wyliczeń dokonano przy użyciu programu statystycznego

STATISTICA 13.1 (Dell, USA).

62

3. Wyniki

Nie zaobserwowano istotnych różnic mocy, siły i prędkości wyciskania sztangi pomiędzy

próbami wykonywanymi z zastosowaniem oklepywania, a próbami bez jego zastosowania.

4. Dyskusja

Sportowcy biorący udział w wyciskaniu sztangi często przed przystąpieniem

do wyciskania są poddani dynamicznemu oklepywaniu wybranej grupy mięśniowej, co ma

wpływać na lepszy rezultat w wyciskaniu. Wyniki naszego eksperymentu nie wykazały

istotnego wpływu tej praktyki na efektywność wyciskania sztangi. Może mieć to związek m.in.

z brakiem odpowiedniej motywacji osób badanych, czy zbyt małym obciążeniem dobranym

do wykonanych prób.

5. Wnioski

Zastosowane oklepywanie nie wywarło żadnego wpływu na efektywność wyciskania

sztangi.

Piśmiennictwo

[1] MAGIERA L. Leksykon masażu i terminów komplementarnych. Kraków: Wydawnictwo Bio-Styl, 2001. [2] MAGIERA L, WALASZEK R. Masaż sportowy z elementami odnowy biologicznej. Kraków: Wydawnictwo

BIOSPORT, 2003. [3] OPARA JA, MEHLICH K, GIEREMEK K, SZWEJKOWSKI W. Masaż wibracyjny

dla wspomagania treningu sportowego fizjoterapii. Fizjoterapia 2010, 18(1): 61-66. [4] RITTI-DIAS RM, AVELAR A, SALVADOR EP, CYRINO ES. Influence of previous experience on

resistance training on reliability of one-repetition maximum test. J Strength Cond Res 2011, 25(5):1418-1422.

63

Znaczenie rozgrzewki w diagnostyce wydolności fizycznej za pomocą

testu progresywnego typu RAMP

NATALIA DANEK1, KAMIL MICHALIK

2

1AWF Wrocław, magistrantka, natalia_danek@interia.pl 2AWF Wrocław, doktorant, kamil.michalik@awf.wroc.pl

Słowa kluczowe: test progresywny typu RAMP, rozgrzewka, wydolność fizyczna

1.Wstęp Rozgrzewka jest ważną częścią przygotowania do wykonywania wysiłków fizycznych

o różnym charakterze, a jej wpływ na wydolność i osiągane wyniki są szeroko opisywane

w literaturze [3,4]. Powszechnie stosowanym protokołem rozgrzewki jest wykonanie

określonego wysiłku w strefie tlenowej, o charakterze specyficznym dla danej działalności

ruchowej [5], w celu przygotowania organizmu do wysiłku fizycznego m.in. przez zwiększenie

transportu tlenu i produktów energetycznych do pracujących mięsni oraz pobudzenie

ośrodkowego układu nerwowego. Test progresywny (ze wzrastającym obciążeniem – typu

RAMP) jest powszechnie stosowaną metodą oceny wydolności fizycznej w warunkach

laboratoryjnych [1,2]. Jednakże do tej pory nie sprawdzono czy ściśle określona rozgrzewka

zwiększy maksymalne wartości parametrów fizjologicznych podczas tego testu. Zatem, celem

badania było sprawdzenie czy występują różnice maksymalnych wartości zmiennych

fizjologicznych pomiędzy testem progresywnym o liniowym wzroście obciążenia typu RAMP

a tym samym testem poprzedzonym rozgrzewką.

2. Materiał i metody badawcze Eksperyment badawczy przeprowadzono na 13-to osobowej grupie, aktywnych fizycznie

studentów (mężczyzn) Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu – wiek: 23,3 ± 1,5

(lat), wysokość ciała: 179,9 ± 8,6 (cm), masa ciała: 78,7 ± 9,2 (kg). Obejmował on dwa badania:

pierwsze - test progresywny (TP) na cykloergometrze o liniowym wzroście obciążenia; drugie

(po tygodniowej przerwie) - test progresywny poprzedzony 15-to minutową rozgrzewką

(TPzR) z intensywnością poniżej wystąpienia progu przemian beztlenowych (VT2) ustaloną

wg wartości uzyskanych w pierwszym teście progresywnym.

3. Wyniki Maksymalne wartości wszystkich zmiennych fizjologicznych umieszczonych w tabeli

były istotnie statystycznie (p<0,05) wyższe podczas testu progresywnego poprzedzonego

rozgrzewką (TPzR).

Tab. 1.Średnia arytmetyczna ( x ) oraz odchylenie standardowe (sd) wybranych zmiennych fizjologicznych w

teście progresywnym (TP) oraz teście progresywnym poprzedzonym rozgrzewką (TPzR), * - różnica istotna

statystycznie między TP a TPzR (p<0,05).

Zmienna Czas testu

(s)

Pmax/kg

(W∙kg-1)

VO2max

(mL∙kg-1∙min-1)

VEmax

(L∙min-1)

HRmax

(bpm)

TP x sd

1268,54

±135,75

4,52

±0,64

51,37

±6,46

162,08

±25,08

185,38

±4,72

TPzR x sd

1294,46*

±138,34

4,62*

±0,69

55,35*

±7,71

174,6*

±22,00

188,38*

±4,72

64

Pmax/kg (W∙kg-1)– maksymalna moc w przeliczeniu na kg masy ciała;VO2max (mL∙kg-1∙min-1) – maksymalny

pobór tlenu w przeliczeniu na kg masy ciała;VEmax(L∙min-1)- maksymalna wentylacja minutowa płuc; HRmax

(bpm) – maksymalna częstość skurczów serca.

4. Wnioski Wyniki powyższych badań wskazują jednoznacznie na pozytywny wpływ rozgrzewki przed

testem progresywnym typu RAMP. Wykazano że poprzedzenie testu wydolnościowego

rozgrzewką prowadzi do wydłużenia czasu testu i uzyskania wyższej mocy maksymalnej w

przeliczeniu na kg masy ciała, zwiększenia maksymalnego pobory tlenu, maksymalnej

wentylacji minutowej płuc oraz maksymalnej częstości skurczów serca.

Mimo wydłużenia czasu trwania badania należy rozważyć stosowanie rozgrzewki przed

testem progresywnym wśród młodych, zdrowych i aktywnych fizycznie mężczyzn.

Piśmiennictwo: [1] BENTLEY D. J., NEWELL J., BISHOP D. (2007). Incremental exercise test design and analysis. Sports. Med.

37(7). [2] BELTZ, N. M., GIBSON, A. L., JANOT, J. M., KRAVITZ, L., MERMIER, C. M., &DALLECK, L. C. (2016).

Graded exercise testing protocols for the determination of VO2max: historical perspectives, progress, and

future considerations. Journal of Sports Medicine, 2016. [3] MCCRARY, J. M., ACKERMANN, B. J., &HALAKI, M. (2015). A systematic review of the effects of upper

body warm-up on performance and injury. Br J Sports Med, 49(14), 935-942.

[4] FRADKIN, A. J., ZAZRYN, T. R., &SMOLIGA, J. M. (2010). Effects of warming-up on physical

performance: a systematic review with meta-analysis. The Journal of Strength & Conditioning Research, 24(1),

140-148.

[5] SAFRAN, M. R., SEABER, A. V., & GARRETT, W. E. (1989). Warm-up and muscular injury prevention an

update. Sports Medicine, 8(4), 239-249.

65

Jakość kontroli równowagi w postawie strzeleckiej frontalnej stojąc u

żołnierzy trenujących i nietrenujących gimnastykę

ARKADIUSZ HOMAŃCZUK1, MAŁGORZATA SOBERA

2

1Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu, homanczukpl@gmail.com 2Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu, malgorzata.sobera@awf.wroc.pl

Słowa kluczowe: równowaga, stabilność, strzelectwo, wojsko, gimnastyka

1.Wstęp

Problematyka kontroli równowagi oraz związane z nią pojęcie stabilności jest szczególne

istotne dla Sił Zbrojnych. Żołnierze Wojsk Lądowych muszą się cechować wysokim stopniem

kontroli posturalnej w celu skutecznego prowadzenia ostrzału w postawie strzeleckiej

frontalnej stojąc.

2. Materiał i metody badawcze

2.1. Materiał badawczy

Materiał badawczy stanowili żołnierze Akademii Wojsk Lądowych im. generała

Tadeusza Kościuszki we Wrocławiu. Żołnierze zostali podzieleni na grupę kontrolną – złożoną

z żołnierzy nietrenujących gimnastykę oraz badawczą, do której należeli żołnierze trenujący

gimnastykę sportową.

2.2. Metody badawcze

Sprzętem wykorzystanym w badaniu były dwie płatformy sił typu AccuSway firmy

AMTI kompatybilne z programem komputerowym BioAnalysis w wersji 2.3.0 firmy Biosoft.

Żołnierze zostali poddani badaniu ich kontroli równowagi po przyjęciu postawy strzeleckiej

frontalnej stojąc na dwóch platformach sił – po jednej dla każdej kończyny donej. W trakcie

badania uzyskiwano zapis przebiegu punktu COP (ang. center of pressure) na podstawie

którego obliczano wskaźniki stabilności ciała, które stanowią podstawę oceny jakości kontroli

równowagi ciała.

3.Wyniki

Wartości wskaźnika pola powierzchni oscylacji COP we wszystkich kierunkach zostały

przedstawione graficznie z zauważalnie mniejszymi wynikami grupy badawczej (BAD)

względem grupy kontrolnej (KON). Pole powierzchni oscylacji zarówno lewej kończyny dolnej

(ryc. 1) jak i prawej kończyny dolnej (ryc. 2) są istotnie mniejsze w grupie badawczej względem

grupy kontrolnej, świadczy o tym wartość p=0,00001 dla lewej kończyny oraz p=0,00006 dla

prawej kończyny dolnej.

66

Ryc. 1. Rozkład wartości pola powierzchni oscylacji COP lewej kończyny dolnej w grupie kontrolnej (KON)

oraz badawczej (BAD).

Ryc. 2. Rozkład wartości pola powierzchni oscylacji COP prawej kończyny dolnej w grupie kontrolnej (KON)

oraz badawczej (BAD).

4. Dyskusja

Przypuszczalnie trening gimnastyczny przyczynił się do uzyskania mniejszych wartości

wskaźników stabilności ciała, co wydają się potwierdzać badania nad związkiem gimnastyki a

stabilnością posturalną [1,2]. Przeprowadzone badania nad wpływem gimnastyki na

efektywność pętli rdzeniowo-mięśniowej korelują z uzyskanymi wynikami [3, 4].

5. Wnioski

Lepsza kontrola równowagi w postawie strzeleckiej żołnierza cechuje się mniejszymi

wartościami wybranych wskaźników stabilności ciała, co zaobserwowano w grupie badawczej.

Trening gimnastyczny i związana z nim praca nad zdolnością zachowania równowagi wydaje

się być kluczowy dla lepszej kontroli równowagi ciała.

Piśmiennictwo

[1] LAMOTH C.J., VANLUMMEL R.C., BEEKP.J.Athletic skill level is reflected in bodysway:a test case for

accelometry in combination with stochastic dynamics.Gait&Posture 2009,29(4):546-51.

[2] GARCIA C., BARELA J.A., VIANA A.R., BARELA A.M. Influence of gymnastics training on the development of

postural control. Neuroscience Letters 2011, 492(1):29-32.

[3] VUILLERME N., TEASDALE N., NOUGIER V.The effect of expertise in gymnastics on proprioceptive sensory

integration in human subjects. Neuroscience Letters 2001, 311(2):73-6. [4] GAUTIER G., THOUVARECQ R., LARUE J.Influence of experience on postural control: effect of expertise in

gymnastics. Journal of Motor Behaviour 2008, 40(5):400-8.

67

Istota i znaczenie turystyki zdrowotnej

ALEKSANDRA FABIN

Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu, a.fabin@poczta.onet.pl

Słowa kluczowe: turystyka, zdrowie, turystyka zdrowotna

1.Wstęp

Celem artykułu jest identyfikacja współczesnych podejść i systemów klasyfikacji w

zakresie turystyki zdrowotnej, jej istoty i znaczenia, przedstawienie najważniejszych założeń

koncepcji na podstawie najnowszych publikacji poświęconych zagadnieniu oraz

uporządkowanie przeglądu literatury dokonywanego w toku badań.

2. Materiał i metody badawcze

Problemami badawczymi artykułu są identyfikacja i porównanie kluczowych pojęć w

zakresie definiowania turystyki zdrowotnej, przegląd systemów klasyfikacji pojęcia oraz

opisanie poglądów wyróżniających się uczonych podejmujących próbę formułowania założeń

turystyki zdrowotnej. Podstawą pracy badawczej była penetracja źródeł naukowych, czyli

studia literaturowe służące rozpoznaniu tematu. Wybrana metoda umożliwia

scharakteryzowanie ogólnej literatury przedmiotu, analizę zagadnienia w świetle przywołanych

publikacji oraz sformułowanie podsumowania o charakterze uogólnień i wniosków. W artykule

przywołano nie tylko koncepcje stworzone przez znamienitych polskich badawczy, ale również

publikacje uczonych w języku angielskim.

3. Wyniki Wyniki badań wskazują na szerokie i bardzo różnorodne znaczenie pojmowania turystyki

zdrowotnej oraz bogactwo proponowanych systemów klasyfikacji. Jednakże łatwo

dostrzegalny jest związek turystyki oraz zdrowia, zwłaszcza w podstawowym aspekcie jakim

jest powszechnie uznawana funkcja zdrowotna turystyki.

4. Dyskusja i wnioski Wskazanym byłoby sformułowanie ogólnej koncepcji turystyki zdrowotnej, co umożliwiłoby zweryfikowanie istniejącego stanu wiedzy i istniejących interpretacji

zagadnienia oraz uporządkowanie obecnego chaosu definicyjnego. Koncepcja taka byłaby

wartościową podstawą dla przyszłych badań naukowych w tym temacie. Tematyka podjęta w

artykule będzie kontynuowana poprzez prowadzenie badań naukowych, opracowywanie

wyników w formie artykułów naukowych oraz udział w konferencjach, wykładach czy

seminariach. Działaniom tym przyświecać będzie dążenie do uporządkowania terminologii i

klasyfikacji turystyki zdrowotnej oraz upowszechnianie wiedzy o tym segmencie branży turystycznej.

Piśmiennictwo: [1] BIAŁK-WOLF A., (2010). POTENCJAŁ ROZWOJOWY TURYSTYKI MEDYCZNEJ. „ZESZYTY NAUKOWE

UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO” NR 591, EKONOMICZNE PROBLEMY USŁUG, NR 53, SS. 653-662.

[2] CONNELL J., (2006). MEDICAL TOURISM: SEA, SUN, SAND AND … SURGERY. “TOURISM MANAGEMENT”, 27,

6, PP. 1093-1100..

[3] CZERWIŃSKI J., (2011). PODSTAWY TURYSTYKI. WROCŁAW-POZNAŃ: WYDAWNICTWO WYŻSZEJ SZKOŁY

BANKOWEJ W POZNANIU.

[4] GAWORECKI W., (2010). TURYSTYKA. WARSZAWA: POLSKIE WYDAWNICTWO EKONOMICZNE.

68

[5] KOŹMIŃSKI CZ., (2016). TURYSTYKA ZDROWOTNA, UZDROWISKOWA I UWARUNKOWANIA

BIOKLIMATYCZNE. SZCZECIN: WYDAWNICTWO NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO.

[6] ŁĘCKA I., (2003). NOWE (?) TRENDY W TURYSTYCE ZDROWOTNEJ. PRACE I STUDIA GEOGRAFICZNE,

WARSZAWA T. 32, SS. 173-190.

[7] LEE C., SPISTO M., (2007). MEDICAL TOURISM, THE FUTURE OF HEALTH SERVICES. GOING FOR GOLF BEST

PRACTICES IN ED. PUBLIC PAPER, VOL. 7(7), SS. 1-7.

[8] LUBOWICKI-VIKUK A.P., (2012). TURYSTYKA MEDYCZNA PRZEJAWEM WSPÓŁCZESNYCH TRENDÓW I

TENDENCJI W TURYSTYCE. EKONOMICZNE PROBLEMY USŁUG NR 84, SS. 553-568.

[9] ŁOBOŻEWICZ T., BIEŃCZYK G., (2001). PODSTAWY TURYSTYKI. WARSZAWA: WYŻSZA SZKOŁA

EKONOMICZNA.

[10] ŁOŚ A., (2012). TURYSTYKA ZDROWOTNA – JEJ FORMY I MOTYWY. CZYNNIKI ROZWOJU TURYSTYKI

MEDYCZNEJ W POLSCE. EKONOMICZNE PROBLEMY USŁUG NR 84, SS. 569-578.

69

PATRONAT MEDIALNY KONFERENCJI

Aktualne Problemy Biomechaniki

Rozprawy Naukowe AWF Wrocław

Kwartalnik „Physiotherapy Quarterly”