1

Kurs: Roboty związane z montażem i eksploatacją instalacji gazowych

Źródło: http://en.fotolia.com/id/43168967

KURS Roboty związane z montażem i eksploatacją instalacji gazowych

MODUŁ

Próby szczelności i uruchamianie instalacji gazowych

2

Kurs: Roboty związane z montażem i eksploatacją instalacji gazowych

7 Próby szczelności i uruchamianie instalacji gazowych

7.1 Główna próba szczelności instalacji gazowej1

7.1.1 Warunki przeprowadzania próby

Instalacja gazowa w okresie użytkowania powinna zapewniać możliwość bezpiecznego korzystania z urządzeń gazowych, zgodnego z warunkami założonymi w jej projekcie.

Zasady wykonywania prób szczelności instalacji gazowych zawarte są w Rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 sierpnia 1999 r. w sprawie warunków technicznych użytkowania budynków mieszkalnych (Dz. U. z 1999r. nr 74, poz. 836).

Główną próbę szczelności wykonuje się w trzech przypadkach – kiedy instalacja gazowa:

jest nowa;

była przebudowywana lub remontowana;

była wyłączona z użytkowania dłużej niż 6 miesięcy.

Próbie szczelności podlegają wszystkie odcinki instalacji, od kurka głównego do urządzeń gazowych. Przeprowadza się ją osobno dla instalacji przed gazomierzem i dla pozostałej części instalacji. Ma ona na celu sprawdzenie, czy w instalacji nie występują przecieki. Próbę mogą wykonać osoby posiadające uprawnienia energetyczne w tym zakresie. Wykonuje się ją na instalacji bez zabezpieczenia antykorozyjnego, po jej oczyszczeniu, zaślepieniu końcówek, otwarciu kurków i odłączeniu odbiorników gazu.

Stan technicznej sprawności instalacji gazowej w budynku powinien być kontrolowany równocześnie z kontrolą stanu technicznego przewodów i kanałów wentylacyjnych oraz spalinowych.

7.1.2 Przebieg próby

Przed przystąpieniem do próby należy skontrolować prawidłowość prowadzenia przewodów gazowych i spalinowych. Trzeba sprawdzić, czy instalacja jest zgodna z projektem oraz czy wszystkie połączenia wizualnie nie budzą zastrzeżeń. Przed próbą instalację gazową należy przedmuchać sprężonym powietrzem wolnym od zanieczyszczeń czy oleju lub gazem obojętnym pod ciśnieniem 50 kPa (0,05 MPa), utrzymując je przez 30 minut w celu usunięcia ewentualnych zanieczyszczeń i sprawdzenia, czy przewód nie jest zatkany (niedopuszczalne jest stosowanie gazów palnych). Przed próbą instalacja nie powinna być pomalowana lub przykryta wypełnioną bruzdą.

1 http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19990740836

3

Kurs: Roboty związane z montażem i eksploatacją instalacji gazowych

Do próby szczelności instalacji nie należy przystępować bezpośrednio po napełnieniu jej powietrzem lub gazem obojętnym, ponieważ temperatura sprężonego powietrza jest wyższa od temperatury otoczenia. Należy odczekać 15–30 minut na wyrównanie się temperatur otoczenia i napełnionej instalacji. Podczas wykonywania próby wszystkie urządzenia gazowe, w tym gazomierz, muszą być zdemontowane, a miejsca po ich demontażu zaślepione korkiem. Podczas próby instalacja nie może znajdować się pod wpływem promieniowania słonecznego czy oddziaływania termicznego. Należy także zamknąć zawory odcinające wybrany fragment instalacji gazowej.

Następnie montuje się manometr klasy 0,6, posiadający aktualne świadectwo legalizacji. Zakres pomiarowy manometru powinien wynosić:

0–0,06 MPa – w przypadku ciśnienia próbnego wynoszącego 0,05 MPa;

0–0,16 MPa – w przypadku ciśnienia próbnego wynoszącego 0,1 MPa.

Ciśnienie czynnika próbnego w czasie przeprowadzania głównej próby szczelności powinno wynosić 0,05 MPa. Dla instalacji lub jej części, znajdującej się w pomieszczeniu mieszkalnym lub w pomieszczeniu zagrożonym wybuchem, ciśnienie czynnika próbnego powinno wynosić 0,1 MPa.

Po zamontowaniu manometru należy rozpocząć odliczanie 30 minut. Przez ten czas ciśnienie musi się utrzymać. Jeśli po 30 minutach nie zauważono ubytku gazu, próbę szczelności uznaje się za zdaną. W przypadku gdy zauważono ubytek gazu, należy zlokalizować nieszczelności testerem, uszczelnić je i ponownie przeprowadzić próbę. Próbę wykonuje się dla każdego fragmentu instalacji.

Po próbie spisywany jest protokół, który stanowi podstawę do założenia gazomierzy i otwarcia dopływu gazu. Sporządza się go w trzech egzemplarzach. Protokół podpisywany jest przez właściciela budynku, wykonawcę instalacji gazowej i osobę wykonującą próbę. W przypadku gdy instalacja nie zostanie uruchomiona przez 6 miesięcy od próby szczelności, należy przeprowadzić ją ponownie.

4

Kurs: Roboty związane z montażem i eksploatacją instalacji gazowych

7.1.3 Przykład protokołu z przeprowadzonej próby

Rysunek 7.1 Protokół z przeprowadzonej próby szczelności instalacji gazowej w obiekcie (1)

Źródło: http://www.instalacjegazowe.co/attachments/File/Proba_szczelnosci_instalacji_w_budynku[1].pdf

5

Kurs: Roboty związane z montażem i eksploatacją instalacji gazowych

Rysunek 7.2 Protokół z przeprowadzonej próby szczelności instalacji gazowej w obiekcie (2)

Źródło: http://www.instalacjegazowe.co/attachments/File/Proba_szczelnosci_instalacji_w_budynku[1].pdf

6

Kurs: Roboty związane z montażem i eksploatacją instalacji gazowych

7.1.4 Obowiązki właściciela budynku

Do obowiązków właściciela budynku w zakresie utrzymania właściwego stanu technicznego instalacji gazowej należy:

zapewnienie nadzoru nad wykonywaniem głównej próby szczelności;

zapewnienie nadzoru nad realizacją robót konserwacyjnych, napraw i wymian oraz wykonawstwem usług związanych z realizacją zaleceń wynikających z okresowych kontroli w lokalach;

w przypadku stwierdzenia w toku kontroli okresowej występowania zagrożenia bezpieczeństwa użytkowników – wyłączenie z użytkowania instalacji lub jej części;

występowanie do dostawcy gazu w przypadku konieczności napełnienia jej gazem;

zapewnienie realizacji zaleceń pokontrolnych wydawanych przez upoważnione organy;

w przypadku wystąpienia ryzyka zagrożenia bezpieczeństwa użytkowników lokali – przeprowadzenie kontroli stanu technicznego instalacji;

zawiadamianie dostawcy gazu w każdym przypadku stwierdzenia uszkodzenia szafki, w której umieszczono główny kurek gazowy.

W celu zapoznania się z pełną treścią Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 sierpnia 1999 r. w sprawie warunków technicznych użytkowania budynków mieszkalnych odwiedź stronę: http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19990740836.

7.2 Zasady wykonywania zabezpieczenia antykorozyjnego przewodów instalacji gazowej

7.2.1 Korozja

Po wykonaniu próby szczelności rury stalowe należy zabezpieczyć przed korozją. Korozja jest procesem stopniowego niszczenia. Zachodzi na powierzchni metali i ich stopów oraz tworzyw niemetalowych (np. betonu, drewna). Korozja jest wynikiem chemicznego lub elektrochemicznego oddziaływania środowiska. Korozja elektrochemiczna niszczy metale, a wywoływana jest przepływem ładunków elektrycznych przez granicę metalu i elektrolitu.

7

Kurs: Roboty związane z montażem i eksploatacją instalacji gazowych

Rysunek 7.3 Korozja rury w instalacji c.o.

Źródło: http://dedietrichserwis.files.wordpress.com/2013/05/korozja-rur-w-instalacji-co1.jpg

7.2.2 Wykonywanie zabezpieczenia antykorozyjnego2

Do wykonywania zabezpieczeń antykorozyjnych powierzchni stalowych dopuszczalne jest stosowanie wyłącznie zestawów malarskich zgodnych z dokumentacją projektową. Temperatura otoczenia w czasie wykonywania robót powinna mieścić się w granicach od +5°C do +25°C, a wilgotność powietrza nie powinna przekraczać 80%.

Zgodnie z normą PN-70/H-97051 „Przygotowanie powierzchni stali, staliwa, żeliwa do malowania” podłoże należy przygotować do malowania poprzez oczyszczenie, do osiągnięcia drugiego stopnia czystości według normy PN-70/H-97050 „Ochrona przed korozją”.

Powierzchnie stalowe przed malowaniem powinny być oczyszczone oraz odtłuszczone. Należy sprawdzić, czy wyroby stosowane przy robotach posiadają atest producenta oraz czy termin gwarancji nie został przekroczony. Przygotowując farbę do malowania, należy usunąć ewentualny kożuch i dokładnie ją wymieszać. Z uwagi na zawartość w farbach składników palnych i toksycznych, należy przestrzegać obowiązujących przepisów przeciwpożarowych i bhp.

Metodami nanoszenia materiałów malarskich są:

malowanie pędzlem;

nanoszenie wałkiem;

natryskiwanie.

Kolejnymi warstwami powłoki malarskiej są:

farba olejno-żywiczna do gruntowania, przeciwrdzewna, cynkowa 60%, szara, metaliczna;

2 Bąkowski K., Sieci i instalacje gazowe. Poradnik projektowania, budowy i eksploatacji, WNT, Warszawa

2008

8

Kurs: Roboty związane z montażem i eksploatacją instalacji gazowych

emalia stalowa, aluminiowa do ogólnego stosowania, której czas schnięcia dla poszczególnych warstw wynosi 48 godzin.

Minimalna grubość farby antykorozyjnej to 120 mikronów. Powłoki powinny być gładkie, matowe, bez pomarszczeń i zacieków. Ich odporność na uderzenia wynosi 0,5 kg masy spadającej z wysokości 1 m.

7.3 Dokumenty wymagane do odbioru technicznego instalacji gazowej

Każda instalacja gazowa przed podłączeniem do sieci powinna zostać sprawdzona. Odbioru technicznego dokonuje wykonawca instalacji gazowej w obecności właściciela obiektu budowlanego. Odbiór polega na sprawdzeniu szczelności elementów instalacji, jakości jej wykonania oraz jej zgodności z projektem.

Instalacja gazowa musi być wykonana zgodnie z dokumentacją techniczną, z odpowiednimi normami i szczegółowymi przepisami oraz stosowną wiedzą techniczną.

W trakcie odbioru technicznego instalacji gazowej należy przedstawić następujące dokumenty:

pozwolenie na budowę wydane przez właściwy urząd administracji państwowej;

dziennik budowy;

wymagane uprawnienia do wykonywania instalacji gazowej;

dokumentację techniczną powykonawczą;

książkę obmiarów;

protokoły wszystkich odbiorów technicznych częściowych;

recepty i ustalenia technologiczne – realizacja postanowień dotyczących usunięcia ewentualnych usterek;

protokoły badań szczelności i drożności instalacji gazowej;

opinie zakładu kominiarskiego o prawidłowości podłączenia urządzeń gazowych do przewodów kominowych i drożności układu odprowadzania spalin;

deklaracje zgodności lub certyfikaty zgodności wbudowanych materiałów, aprobaty techniczne;

instrukcje obsługi urządzeń gazowych.

Na podstawie powyższych dokumentów odbierający stwierdza poprawność wykonania instalacji gazowej i dopuszcza ją do eksploatacji. W sytuacji gdy odbierający stwierdza, że komplet dokumentów oraz wykonanie instalacji nie wzbudzają zastrzeżeń, jest ona dopuszczona do użytku.

9

Kurs: Roboty związane z montażem i eksploatacją instalacji gazowych

7.4 Uruchamianie instalacji gazowej i przekazywanie jej do eksploatacji

7.4.1 Zasady uruchamiania instalacji3

Po dopuszczeniu instalacji gazowej do eksploatacji (odbiorze technicznym) można podłączyć ją do sieci. Instalację uruchamia dostawca gazu, z którym trzeba uprzednio podpisać umowę. Warunkiem uruchomienia instalacji w terminie wskazanym w umowie kompleksowej dostarczania paliwa gazowego jest dostarczenie (osobiście lub drogą pocztową) oświadczenia do Biura Obsługi Klienta: „Zgłoszenie gotowości instalacji gazowej do napełnienia paliwem gazowym”. Po dostarczeniu takiego dokumentu następuje montaż układu pomiarowego, napełnienie instalacji gazowej paliwem gazowym i uruchomienie dostarczania paliwa gazowego przez spółkę gazownictwa (operatora systemu dystrybucyjnego).

Przed przystąpieniem do napełniania gazem ziemnym instalacji w obiektach budowlanych należy:

uzgodnić z właścicielem lub użytkownikiem termin wykonania prac;

zamieścić przy wejściu do obiektu budowlanego, z wyłączeniem budynków mieszkalnych jednorodzinnych, informację o wykonywaniu prac oraz obowiązkach użytkowników urządzeń gazowych;

sprawdzić, czy instalacja gazowa nie znajduje się pod napięciem prądu elektrycznego;

sprawdzić zamknięcia wylotów instalacji gazowej;

wykonać próbę kontrolną szczelności instalacji gazowej;

zainstalować gazomierze i wszystkie urządzenia odbierające gaz;

sprawdzić prawidłowość montażu gazomierzy;

sprawdzić zamknięcie wszystkich zaworów i kurków;

zamontować przewód odpowietrzający i wyprowadzić jego wylot na zewnątrz obiektu.

Napełnianie instalacji gazem ziemnym po zamontowaniu gazomierza:

następuje przez otwarcie zaworu głównego i wprowadzanie gazu ziemnego do instalacji;

należy prowadzić do chwili usunięcia z instalacji mieszaniny powietrzno-gazowej na zewnątrz obiektu przy użyciu przewodu o średnicy nie mniejszej niż 20 mm i długości nie większej niż 10 m.

Instalację należy odpowietrzyć. Odprowadzenie mieszaniny gazu z powietrzem wykonać można na zewnątrz budynku poprzez gumowy wąż podłączony do przewodu

3 http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19990740836

10

Kurs: Roboty związane z montażem i eksploatacją instalacji gazowych

lub odpowietrzyć bezpośrednio do pomieszczenia (należy otworzyć okna) – przy krótkiej instalacji. Jeśli instalacja została prawidłowo odpowietrzona, a urządzenia gazowe działają sprawnie, można z niej bezpiecznie korzystać.

Zasady odpowietrzania instalacji:

wylot przewodu odpowietrzającego powinien być zlokalizowany w taki sposób, aby uniemożliwić przedostawanie się wydobywającej się mieszaniny powietrzno-gazowej do pomieszczeń;

niedopuszczalne jest usuwanie mieszaniny powietrzno-gazowej i gazu ziemnego z instalacji do pomieszczeń;

dopuszcza się usuwanie mieszaniny powietrzno-gazowej i gazu ziemnego z instalacji w lokalu mieszkalnym przez palnik nawierzchniowy kuchenki gazowej do pomieszczenia, pod warunkiem ciągłej kontroli wielkości przepływu i wietrzenia pomieszczenia podczas odpowietrzania;

usuwanie z instalacji mieszaniny powietrzno-gazowej należy wykonywać w najwyższym punkcie instalacji, zaczynając od pionu znajdującego się najdalej od zaworu głównego.

Instalacja gazu płynnego zasilana ze zbiornika lub grupy zbiorników może być użytkowana, jeżeli:

po jej wykonaniu lub remoncie dokonano odbioru technicznego;

wykonano główną próbę szczelności przyłącza;

zbiornik został zarejestrowany we właściwym terenowo urzędzie dozoru technicznego.

7.4.2 Obowiązki montera podczas instalowania urządzeń gazowych4

Obowiązkiem wykonawcy przystępującego do podłączenia urządzeń gazowych jest sprawdzenie, czy mają one kompletne wyposażenie i fabryczną instrukcję użytkowania w języku polskim. Konieczne jest również zwrócenie uwagi na wentylację pomieszczenia i odprowadzenie spalin. Drożność kanałów spalinowych i wentylacyjnych powinna być sprawdzona przez uprawnionego mistrza kominiarskiego i potwierdzona odpowiednim protokołem.

7.4.3 Montaż kotła

Kocioł wiszący należy montować do ściany za pomocą zestawu zawieszeniowego, który zamawia się wraz z kotłem. Kocioł dostarczany jest w fabrycznych opakowaniach i wiesza się go zgodnie z zaleceniami instrukcji montażu. Kocioł oraz palnik wraz z osprzętem i aparaturą należy poddać oględzinom zewnętrznym oraz sprawdzić kompletność oprzyrządowania i dokumentacji.

4 http://bip.lublin.eu/radydzielnic/index.php?t=210&id=51241

11

Kurs: Roboty związane z montażem i eksploatacją instalacji gazowych

7.4.4 Montaż pozostałych urządzeń5

Wszystkie urządzenia należy montować zgodnie z dokumentacjami techniczno-ruchowymi dostarczanymi przez producentów urządzeń. Do obowiązków montera należy:

zapoznanie się z danymi technicznymi urządzeń (tabliczka znamionowa lub nalepka informacyjna);

sprawdzenie, czy dane urządzenie jest dostosowane do zasilającego go w przyszłości gazu;

ustalenie, czy instalacja elektryczna jest przystosowana do podłączenia z przewodem ochronnym;

zbadanie skuteczności działania wentylacji w pomieszczeniu;

sprawdzenie szczelności podejścia;

odpowietrzenie i uruchomienie urządzenia;

zapoznanie użytkownika z zasadami obsługi;

wydanie użytkownikowi podpisanego protokołu podłączenia.

7.4.5 Montaż armatury

Armatura powinna odpowiadać warunkom pracy (ciśnienie, temperatura) instalacji, w której jest zamontowana. Należy ją montować w miejscach dostępnych, umożliwiających obsługę i konserwację. Na przewodach poziomych armaturę powinno ustawić się w takim położeniu, aby wrzeciono było skierowane do góry i leżało w płaszczyźnie pionowej, przechodzącej przez oś przewodu. Należy ją montować tak, aby kierunek strzałki na korpusie był zgodny z kierunkiem przepływu czynnika. Montaż armatury regulacyjnej i sterującej powinien być wykonany ściśle według instrukcji producenta.

7.5 Literatura

7.5.1 Literatura obowiązkowa

Bąkowski K., Sieci i instalacje gazowe. Poradnik projektowania, budowy i eksploatacji, WNT, Warszawa 2008;

Łaciak M., Bezpieczeństwo eksploatacji urządzeń, instalacji i sieci gazowych, Wydawnictwo Tarbonus, Tarnobrzeg–Kraków 2010;

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 sierpnia 1999 r. w sprawie warunków technicznych użytkowania budynków mieszkalnych (Dz. U. Nr 74 z 1999 poz. 836).

5 Łaciak M., Bezpieczeństwo eksploatacji urządzeń, instalacji i sieci gazowych, Wydawnictwo Tarbonus, Tarnobrzeg–Kraków 2010

12

Kurs: Roboty związane z montażem i eksploatacją instalacji gazowych

7.5.2 Literatura uzupełniająca

Więcek M., Wykonywanie i eksploatacja instalacji gazowych. Poradnik dla ucznia, Instytut Technologii Eksploatacji, Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007.

7.5.3 Netografia

http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19990740836.

7.6 Spis rysunków

Rysunek 7.1 Protokół z przeprowadzonej próby szczelności instalacji gazowej w obiekcie (1) ................................................................................................................................................... 4

Rysunek 7.2 Protokół z przeprowadzonej próby szczelności instalacji gazowej w obiekcie (2) ................................................................................................................................................... 5

Rysunek 7.3 Korozja rury w instalacji c.o. ............................................................................................. 7

Spis treści

7 Próby szczelności i uruchamianie instalacji gazowych ........................................................... 2 7.1 Główna próba szczelności instalacji gazowej ....................................................................................... 2

7.1.1 Warunki przeprowadzania próby.............................................................................................................................. 2 7.1.2 Przebieg próby ................................................................................................................................................................... 2 7.1.3 Przykład protokołu z przeprowadzonej próby .................................................................................................... 4 7.1.4 Obowiązki właściciela budynku ................................................................................................................................. 6

7.2 Zasady wykonywania zabezpieczenia antykorozyjnego przewodów instalacji gazowej .. 6 7.2.1 Korozja ................................................................................................................................................................................... 6 7.2.2 Wykonywanie zabezpieczenia antykorozyjnego ................................................................................................ 7

7.3 Dokumenty wymagane do odbioru technicznego instalacji gazowej ......................................... 8 7.4 Uruchamianie instalacji gazowej i przekazywanie jej do eksploatacji ....................................... 9

7.4.1 Zasady uruchamiania instalacji................................................................................................................................... 9 7.4.2 Obowiązki montera podczas instalowania urządzeń gazowych ............................................................... 10 7.4.3 Montaż kotła ..................................................................................................................................................................... 10 7.4.4 Montaż pozostałych urządzeń .................................................................................................................................. 11 7.4.5 Montaż armatury ............................................................................................................................................................ 11

7.5 Literatura .......................................................................................................................................................... 11 7.5.1 Literatura obowiązkowa ............................................................................................................................................. 11 7.5.2 Literatura uzupełniająca ............................................................................................................................................. 12 7.5.3 Netografia .......................................................................................................................................................................... 12

7.6 Spis rysunków ................................................................................................................................................. 12