Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w RzeszowieWojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w RzeszowieDelegatura w Tarnobrzegu

STAN ŚRODOWISKASTAN ŚRODOWISKAW POWIECIE KOLBUSZOWSKIMW POWIECIE KOLBUSZOWSKIM

W 2008 ROKW 2008 ROKUUW 2008 ROKW 2008 ROKUU

Sierpień 2009Sierpień 2009Opracował: Andrzej Adamski

W prezentacji przedstawiony został stan środowiska wW prezentacji przedstawiony został stan środowiska w powiecie kolbuszowskim, w oparciu o dane, pozyskane w

ramach realizacji zadań Państwowego Monitoringu Środowiska (PMŚ) w 2008 roku.

PAŃSTWOWY MONITORING ŚRODOWISKAzostał utworzony ustawą z dnia 20 lipca 1991 roku ozostał utworzony ustawą z dnia 20 lipca 1991 roku o Inspekcji Ochrony Środowiska, w celu zapewnienia

wiarygodnych informacji o stanie środowiska. 10 lat później ustawa Prawo ochrony środowiska10 lat później ustawa Prawo ochrony środowiska

wzmocniła dodatkowo rangę PMŚ, definiując system, jako obejmujący nie tylko diagnozę stanu środowiska, ale

także jego prognozę oraz nałożyła obowiązek t t d i t isystematycznego gromadzenia, przetwarzania

i rozpowszechniania danych o środowisku.

Działalność PMŚ z mocy art. 24 ustawy z dnia 20 lipca 1991 roku o Inspekcji Ochrony Środowiska koordynują

organy Inspekcji Ochrony Środowiska.

S t PMŚ kł d i t h bl kóSystem PMŚ składa się z trzech bloków:

– presje na środowisko (informacje o źródłach i ładunkach substancjid d h d ś d i k ól ś i i f j i j hodprowadzanych do środowiska, a w szczególności informacje o emisjach,

pozyskiwane z systemu administracyjnego, statystyki publicznej orazwytwarzane przez Inspekcję Ochrony Środowiska),

– stan środowiska (działania związane z pozyskiwaniem, gromadzeniem,analizowaniem i upowszechnianiem informacji o poziomach substancji i innychwskaźników charakteryzujących stan poszczególnych elementówwskaźników charakteryzujących stan poszczególnych elementówprzyrodniczych,

– oceny i prognozy (zintegrowane oceny i prognozy stanu środowiska analizyoceny i prognozy (zintegrowane oceny i prognozy stanu środowiska, analizyprzyczynowo-skutkowe wiążące istniejący stan środowiska z czynnikamikształtującymi ten stan, mającymi swoje źródło w społeczno-gospodarczejdziałalności człowieka).działalności człowieka).

informacja o środowisku

Blokoceny i prognozy

Blok Stan

Podsystemy

Podstawowym blokiem w systemie PMŚ jest blok-stan. W oparciu o dane

Dane dot. czynników sprawczych np. działalności społ.-gosp., warunków

Podsystemy

1. Monitoring jakości powietrza

2. Monitoring jakości wód

3 Monitoring jakości gleby i ziemi

Blok presje

W oparciu o dane, zgromadzone w ramach tego bloku, wykonywane będą oceny dlawarunków

meteorologicznych, hydrologicznych, napływów transgranicznych, dane

i j h t

3. Monitoring jakości gleby i ziemi

4. Monitoring przyrody

5. Monitoring hałasu

6 Monitoring pól

oceny dla poszczególnych komponentów środowiska.Blok ten składa się zo emisjach wytwarzane

poza systemem PMŚ6. Monitoring pól

elektromagnetycznych

7. Monitoring promieniowaniajonizującego

Blok ten składa się z siedmiu podsystemów.

Struktura Państwowego Monitoringu Środowiska

Monitoring stanu wód powierzchniowych Monitoring stanu wód powierzchniowych płynącychpłynącychpłynących płynących

Obowiązek badania i oceny stanu wódi h i h h P ń tpowierzchniowych w ramach Państwowego

Monitoringu Środowiska wynika z art. 155a ust. 2ustawy z dnia 18 lipca 2001 roku – Prawo wodneustawy z dnia 18 lipca 2001 roku Prawo wodne,przy czym zgodnie z ust. 3 tego artykułu badaniajakości wód powierzchniowych w zakresie

l tó fi k h i h h i h ielementów fizykochemicznych, chemicznych ibiologicznych należą do kompetencjiwojewódzkiego inspektora ochrony środowiska.oje ód ego spe to a oc o y ś odo s a

W programie monitoringu środowiska na 2008roku, w sieci monitoringowej rzek województwa

dk ki l ł i d i ki tpodkarpackiego znalazły się dwie rzeki z terenupowiatu kolbuszowskiego: Łęg w przekrojumiejscowości Spie oraz Przyrwa w Nowej Wsimiejscowości Spie oraz Przyrwa w Nowej Wsi.

• Ocena stanu wód tych cieków, na podstawie rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 20 sierpnia 2008 proku w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych, jest w trakcie opracowywania. Będzie to pierwsza ocena stanu wód, zgodna z Ramową Dyrektywą Wodną 2000/60/WE, uchwaloną 23 października 2000 roku przez Parlament Europejski i Radę Unii E j ki j t i j

Rzeka Przyrwa w m. Nowa Wieś (fot.: archiwum WIOŚ)

Europejskiej, ustanawiającą ramy wspólnego działania w dziedzinie polityki wodnej.Ocena ta jest opracowywana przez InstytutOcena ta jest opracowywana przez Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej - Ośrodek Monitoringu Jakości Wód w Katowicach. Jej ostateczna, obowiązująca wersja, będzie dostępna w styczniu 2010 roku Ocena wstępnadostępna w styczniu 2010 roku. Ocena wstępna, sporządzona przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Rzeszowie, dla punktów pomiarowo-kontrolnych z terenu województwa podkarpackiego jest zamieszczona na stroniepodkarpackiego, jest zamieszczona na stronie internetowej WIOŚ pod adresem: http://www.wios.rzeszow.pl/pl/14,54/2/informacje_o_srodowisku.html

Rzeka Łęg w m. Spie (fot.: archiwum WIOŚ)

• W programie badań rzek z terenu powiatu kolbuszowskiego, uwzględnionezostały również wskaźniki wymagane do oceny eutrofizacji wód rzecznych.Zakres oznaczeń wymaganych do oceny stopnia eutrofizacji wód regulujeZakres oznaczeń wymaganych do oceny stopnia eutrofizacji wód regulujerozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2002 roku w sprawiekryteriów wyznaczania wód wrażliwych na zanieczyszczenie związkamiazotu ze źródeł rolniczych W celu oceny eutrofizacji wód w rzekachazotu ze źródeł rolniczych. W celu oceny eutrofizacji wód w rzekachanalizowane są średnie roczne stężenia związków azotu i fosforu orazchlorofilu „a”, w odniesieniu do wartości granicznych określonych wcytowanym rozporządzeniucytowanym rozporządzeniu.

Poziom eutrofizacji rzek z terenu powiatu kolbuszowskiego w 2008 roku

W ż d b d h k jó i k t l h i t i dW żadnym z badanych przekrojów pomiarowo-kontrolnych nie stwierdzonoprzekroczenia dopuszczalnych wartości wskaźników charakteryzującycheutrofizację rzek.Stężenia a otanó monitoro an ch odach po ier chnio ch b łStężenia azotanów w monitorowanych wodach powierzchniowych byłyniskie, nie przekraczały wartości 40 mg NO3/l, i nie znalazły się w grupiewód wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych.

Monitoring powietrza atmosferycznegoMonitoring powietrza atmosferycznegoWojewódzki inspektor ochrony środowiska,

na podstawie art. 89 ust. 1 oraz art. 90 ust. 1ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku – Prawoochrony środowiska, jest zobowiązany doprowadzenia badań jakości powietrzaprowadzenia badań jakości powietrzaatmosferycznego i wykonywania rocznych ocen.

Celem funkcjonowania monitoringu jakościCelem funkcjonowania monitoringu jakościpowietrza jest uzyskiwanie informacji i danychdotyczących poziomów substancji wotaczającym powietrzu oraz wykonywanie analizotaczającym powietrzu oraz wykonywanie analizi ocen w zakresie przestrzegania standardówjakości powietrza. Oceny jakości powietrzaj p y j pwykonuje się zgodnie z rozporządzeniem z dnia17 grudnia 2008 roku w sprawie dokonywaniaoceny poziomów substancji w powietrzuoceny poziomów substancji w powietrzu.

System monitoringu powietrza w województwiepodkarpackim oparty jest na pomiarach stężeń zanieczyszczeńw powietrzu (tzw. imisji) na stacjach pracujących w ramachwojewódzkiej sieci pomiarowejwojewódzkiej sieci pomiarowej.

Ocena jakości powietrza prowadzona jest w strefach.Województwo podkarpackie podzielone jest na dziewięć strefj p p p j ęze względu na SO2, NO2, NOx, CO, benzen, pył PM10, metale(ołów, arsen, kadm, nikiel) i benzo(a)piren zawarte w pyle

S fPM10. Strefę stanowi powiat lub kilka powiatów o podobnych:warunkach demograficznych, emisji zanieczyszczeń, jakościpowietrza na ich obszarze Ze względu na ozon strefę stanowipowietrza na ich obszarze. Ze względu na ozon strefę stanowipowierzchnia całego województwa.

P i t k lb ki ł t ł d t fPowiat kolbuszowski włączony został do strefyrzeszowsko-łańcuckiej.

Na obszarze miasta Kolbuszowa oraz w powiecieNa obszarze miasta Kolbuszowa, oraz w powieciekolbuszowskim, nie ma stacji monitoringu jakości powietrza.

Wpływ zakładów zlokalizowanych w powieciekolbuszowskim, na jakość powietrza w strefie, monitorowanyjest na stacjach zlokalizowanych w Rzeszowie, Stalowej Woli,

Mi l d i d k i t ż ńoraz Mielcu, gdzie dokonywane są pomiary stężeńzanieczyszczeń: dwutlenku siarki, dwutlenku azotu, tlenkuwęgla pyłu zawieszonego PM10 oraz benzo(a)pirenu i metaliwęgla, pyłu zawieszonego PM10 oraz benzo(a)pirenu i metaliciężkich w pyle zawieszonym.

Dwutlenek siarki W 2008 roku na obszarze strefy rzeszowsko-łańcuckiej nie

t i d k ń d l h t l h dlstwierdzono przekroczeń dopuszczalnych norm ustalonych dladwutlenku siarki. Stężenie średnioroczne SO2 powiatu kolbuszowskiegokształtowało się na poziomie 4 µg/m3.

Rozkład stężeń średniorocznych SO2 na obszarze

St f k ł ń k ( t i t k lb ki) l d

Rozkład stężeń średniorocznych SO2 na obszarze województwa podkarpackiego w 2008 roku

Strefa rzeszowsko-łańcucka (w tym powiat kolbuszowski), ze względu nazanieczyszczenie powietrza atmosferycznego SO2 za rok 2008 zostałazakwalifikowania do klasy A.

Dwutlenek azotuW 2008 roku na obszarze strefy rzeszowsko-łańcuckiej nie

stwierdzono przekroczeń dopuszczalnych norm ustalonych dla dwutlenkuazotu w powietrzu atmosferycznym. Stężenie średnioroczne NO2 dlapowiatu kolbuszowskiego kształtowało się na poziomie 14 µg/m3.p g ę p µg

Rozkład stężeń średniorocznych NO2 na obszarze

St f k ł ń k ( t i t k lb ki) l d

Rozkład stężeń średniorocznych NO2 na obszarze województwa podkarpackiego w 2008 roku

Strefa rzeszowsko-łańcucka (w tym powiat kolbuszowski), ze względu nazanieczyszczenie powietrza atmosferycznego NO2 za rok 2008 zostałazakwalifikowania do klasy A.

Pył zawieszonyW 2008 roku na obszarze strefy rzeszowsko-łańcuckiej nie

stwierdzono przekroczenia standardów imisyjnych określonych dla pyłustwierdzono przekroczenia standardów imisyjnych, określonych dla pyłuPM10. Średnioroczna wartość stężenia pyłu PM10 na terenie powiatukolbuszowskiego wyniosła 24 µg/m3.

Rozkład stężeń średniorocznych PM10 na obszarze ó

Strefa rzeszowsko łańcucka (w tym powiat kolbuszowski) ze względu na

województwa podkarpackiego w 2008 roku

Strefa rzeszowsko-łańcucka (w tym powiat kolbuszowski), ze względu nazanieczyszczenie powietrza atmosferycznego PM10 za rok 2008 zostałazakwalifikowania do klasy A.

BenzenNa terenie powiatu kolbuszowskiego w 2008 roku średnioroczne stężenieNa terenie powiatu kolbuszowskiego, w 2008 roku średnioroczne stężenie

benzenu mieściło się w przedziale 1-1,4 µg/m3. Nie zanotowano przekroczeństężenia benzenu dla strefy rzeszowsko-łańcuckiej.

Rozkład stężeń średniorocznych PM10 na obszarze ó

St f k ł ń k ( t i t k lb ki) l d

województwa podkarpackiego w 2008 roku

Strefa rzeszowsko-łańcucka (w tym powiat kolbuszowski), ze względu nazanieczyszczenie powietrza atmosferycznego benzenem za rok 2008 zostałazakwalifikowania do klasy A.

Ocena roczna strefy

W ocenie rocznej za 2008 rok, strefarzeszowsko-łańcucka (w strefie tej znajduje siępo iat kolb s o ski) skała klasę A dlapowiat kolbuszowski) uzyskała klasę A dladwutlenku siarki, tlenków azotu, benzenu, orazpyłu PM10 co oznacza że stężenia żadnej z tychpyłu PM10, co oznacza, że stężenia żadnej z tychsubstancji nie przekroczyły ustalonych dla nichstandardów imisyjnych.

Emisja zanieczyszczeńEmisja zanieczyszczeńI f j j h ól l t ś d i k j t d t dInformacja o presjach na poszczególne elementy środowiska jest podstawą do

efektywnej realizacji zadań Państwowego Monitoringu Środowiska, zarówno na poziomiekrajowym jak i wojewódzkim, i powiatowym. Mając na uwadze konieczność zasilania systemuPMŚ informacjami o presjach, na podstawie art. 26 ust.1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001j p j , p yroku – Prawo ochrony środowiska, włącza się do zasobów informacyjnych PMŚ dane orodzajach i ilości substancji lub energii wprowadzanych do środowiska; w tym do wód ipowietrza.

Emisja zanieczyszczeń do wód• Głównym czynnikiem zanieczyszczającym wody powierzchniowe są ścieki przemysłowe i

komunalnekomunalne.• Na terenie powiatu kolbuszowskiego znajduje się siedem gminnych oczyszczalni mechaniczno-

biologicznych (jedna z nich jest w trakcie modernizacji i została wyłączona z eksploatacji).• Przemysł skupiony jest głównie w mieście Kolbuszowa i tu znajdują się najważniejsze źródła

i ji i ń Ś i ki kł dó ł h l k li h t i i temisji zanieczyszczeń. Ścieki z zakładów przemysłowych, zlokalizowanych na terenie miasta, odprowadzane są do oczyszczalni Zakładu Wodno-Kanalizacyjnego w Kolbuszowej, gdzie podlegają oczyszczeniu i następnie poprzez system miejskiej sieci kanalizacyjnej kierowane są do rzeki Przyrwy (Nil). ZWK w Kolbuszowej stanowi największe źródło emisji ścieków na terenie powiatu.

• Łącznie, w 2008 roku, na terenie powiatu kolbuszowskiego powstało 1721,6 tys. m3 ścieków, o sumarycznym ładunku zanieczyszczeń(na podstawie danych z bazy „Ekoinfonet”):- biochemiczne zapotrzebowanie tlenu – 15 50 Mg/rok- biochemiczne zapotrzebowanie tlenu – 15,50 Mg/rok,- chemiczne zapotrzebowanie tlenu – 85,91 Mg/rok,- zawiesiny ogólne – 15,78 Mg/rok.

Emisja zanieczyszczeń do powietrza atmosferycznego

Na jakość powietrza atmosferycznego w województwie podkarpackim, wzakresie wskaźników normowanych w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 3marca 2008 roku w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu, wmarca 2008 roku w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu, wprzeważającej części wpływa emisja pyłów i gazów pochodząca z energetycznegospalania paliw, zarówno z dużych elektrowni i elektrociepłowni jak i z kotłowni miejskich,zakładowych, osiedlowych oraz indywidualnych palenisk domowych.

St i ń t ś i i t t i i t k lb ki i j tStopień czystości powietrza na terenie powiatu kolbuszowskiego związany jestz funkcjonowaniem na tym terenie m.in. przemysłu ceramicznego (cegielnie). Znaczeniema też emisja ze środków transportu – głównie drogowego.

Roczna emisja zanieczyszczeń za rok 2008, z uwzględnieniem zakładów onajwiększej emisji na terenie powiatu kolbuszowskiego:

Lp. Nazwa zakładu

Zanieczyszczenie

w kg/rok w Mg/rok

SO2 NOx CO Pył CO2

1. Hadykówka Zakłady Ceramiki Budowlanej 3526 5294 49 282 3670 2883

2. Wienerberger Sp. z o.o. 16037 25241 240076 1917 11 886

3. KFM Furniture Sp. z o.o. - 7576 1762 472 -

EMISJA ŁĄCZNIE 19563 38111 241838 6059 14769Ą

Monitoring pól elektromagnetycznychMonitoring pól elektromagnetycznychW 2008 roku w związku z wejściem w życie rozporządzenia MŚ z dnia 12W 2008 roku, w związku z wejściem w życie rozporządzenia MŚ z dnia 12

listopada 2007 roku w sprawie zakresu i sposobu prowadzenia okresowych badańpoziomów pól elektromagnetycznych w środowisku, do badań na obszarzewojewództwa podkarpackiego wytypowano 65 obszarów na których w miejscachwojewództwa podkarpackiego wytypowano 65. obszarów, na których w miejscachdostępnych dla ludności zlokalizowano po jednym punkcie pomiarowym. Naterenie powiatu kolbuszowskiego pomiary przeprowadzono w dwóch punktach: wKolbuszowej - rejon ulicy Obrońców Pokoju (0 14 [V/m]) oraz w MajdanieKolbuszowej rejon ulicy Obrońców Pokoju (0,14 [V/m]) oraz w MajdanieKrólewskim (0,13 [V/m]).

Na podstawie wyników przeprowadzonych badań nie stwierdzonoprzekroczeń dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych naprzekroczeń dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych nawyznaczonych obszarach województwa. Najwyższą wartość składowejelektrycznej pola elektromagnetycznego zarejestrowano w mieście Rzeszowie naosiedlu Śródmieście i wyniosła ona 0 73 V/m przy wartości dopuszczalnej 7V/mosiedlu Śródmieście i wyniosła ona 0,73 V/m przy wartości dopuszczalnej 7V/m.Średnie wartości składowej elektrycznej pola elektromagnetycznego wposzczególnych kategoriach obszarów województwa w 2008 roku wyniosłyodpowiednio:p

• dla centralnych dzielnic lub osiedli miast o liczbie mieszkańców większej od 50 tys. –0,272 V/m,

• dla pozostałych miast – 0,206 V/m,p y , ,• dla obszarów wiejskich – 0,122 V/m.

Monitoring hałasu komunikacyjnegoMonitoring hałasu komunikacyjnego

W 2008 roku, Wojewódzki Inspektorat OchronyŚrodowiska w Rzeszowie nie prowadził pomiarówhałasu komunikacyjnego w powiecie kolbuszowskim.

Pomiary takie wykonano ostatnio w 2005roku na terenie miasta Kolbuszowa. Wyniki badańzostały przekazane do Starostwa Powiatowego wKolbuszowej.

rzeka rzeka MuryniaMurynia w rejonie Rusinowaw rejonie Rusinowa(f t hi WIOŚ(f t hi WIOŚ)(fot.: archiwum WIOŚ(fot.: archiwum WIOŚ)

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘDZIĘKUJĘ ZA UWAGĘDZIĘKUJĘ ZA UWAGĘDZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ

wios@wios.rzeszow.plwios@wios.rzeszow.plwww wios rzeszow plwww wios rzeszow plwww.wios.rzeszow.plwww.wios.rzeszow.pl

Opracował: Andrzej Adamski