Prezentacja

raportu Fundacji

Przestrzenie Dialogu

i Fundacji im. F. Eberta

Beata Maciejewska

Dariusz Szwed

fundacja. przestrzenie dialogu

fundacja. przestrzenie dialogu

Zrównoważony rozwój Metropolii Silesia

Analiza dokumentu:

Strategia Rozwoju Górnośląsko-Zagłębiowskiej

Metropolii „Silesia” do 2025 r.

zawierająca propozycje dotyczące

zrównoważonego rozwoju obszaru metropolitalnego

Główne założenie raportu

Już więcej niż połowa Europejczyków i Europejekmieszka w miastach-regionach i metropoliach,proces metropolizacji jest więc nieunikniony.

Wyzwanie polega na sprawieniu, by odbywał się on zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju.

Założeniem prezentowanego opracowania była próba odpowiedzi na dwa pytania:

Czy Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia Silesia może się rozwijać w sposób zrównoważony?

Jakie warunki należy spełnić, aby było to możliwe?

Podstawy raportu

O czym raport?CZĘŚĆ PIERWSZAPodstawy zrównoważonego rozwoju metropolii• Czym jest zrównoważony rozwój• Czy metropolie mogą rozwijać się w zrównoważony sposób• Zarządzanie metropolią• Rynek pracy – wybrane propozycje• Wyrównanie szans – wybrane propozycje

CZĘŚĆ DRUGA Filary zrównoważonego rozwoju metropolii• Demokracja energetyczna• Zrównoważona mobilność• Społeczeństwo recyklingu

Wybrane zagadnieniaCzy metropolie mogą rozwijać się w

zrównoważony sposóbWspółczesne metropolie europejskie

prześcigają się w ocenach, która z nich jest bardziej przyjazna człowiekowi i środowisku, bardziej efektywna energetycznie, skuteczniej przeciwdziała zmianom klimatycznym, jest atrakcyjniejszym ośrodkiem twórczości i innowacji.

Wybrane nowoczesne wskaźniki: ekologia

Pierwszy europejski ranking 30 zielonych miast – European Green City Index – zaprezentowany w grudniu 2009 w Kopenhadze, przedstawia obraz potrzeb i wyzwań, przed jakimi stoją dzisiejsze metropolie.

Studium opracowane przez The Economist Intelligence Unit na zlecenie firmy Siemens objęło 30 największych miast Europy – głównie stolic, które oceniano w ośmiu kategoriach:

emisji CO2, energetyki, budownictwa, transportu, gospodarowania wodą, jakości powietrza, usuwania śmieci i wykorzystania gruntów, troski o środowisko.

Wybrane nowoczesne wskaźniki: kreatywność

Nowe wskaźniki atrakcyjności nowoczesnego społeczeństwa miast-regionów i metropolii:

wskaźnik bohemy artystycznej (••Bohemian Index) – określa odsetek aktywnych zawodowo artystów i muzyków w danej miejscowości. Jest jednym z najbardziej precyzyjnych wskaźników rozwoju w zakresie przewidywanej wysokości populacji czy koncentracji zaawansowanych technologii. Spośród 20 regionów o najwyższym wskaźniku bohemy artystycznej, 11 znajduje się w pierwszej dwudziestce regionów najbardziej innowacyjnych;

wskaźnik odlotowości (C••oolness Index) – wskaźnik tworzony na podstawie odsetka populacji w wieku 22 do 29 lat, intensywność życia nocnego (ilość barów, klubów nocnych itd. na mieszkańca) i kultury (liczba galerii sztuki i muzeów na mieszkańca);

Wybrane nowoczesne wskaźniki:

kreatywność c.d.

Nowe wskaźniki atrakcyjności nowoczesnego społeczeństwa miast-regionów i metropolii:

wskaźnik różnorodności (••Gay Index lub Diversity Index) – miara odsetka osób w danej społeczności otwarcie deklarujących orientację odmienną od heteroseksualnej. Wskaźnik różnorodności jest silnie powiązany z koncentracją zaawansowanych technologii: im bardziej rozwijają się zaawansowane technologie, tym wyższy jest wskaźnik różnorodności

wskaźnik talentu (••Talent Index) – określa odsetek osób w danej społeczności o wysokich kwalifikacjach i wyższym wykształceniu; wskaźnik ten jest bardzo silnie skorelowany ze wskaźnikiem różnorodności, co oznacza, że utalentowani ludzie wybierają do życia i pracy miejsca o wysokim stopniu różnorodności demograficznej, wysokim stopniu otwartości i ze stosunkowo niskimi barierami wejścia w środowisko;

Zarządzanie metropolią

Dbałość o sprawy publiczne oraz budowanie metropolitalnej tożsamości to najważniejsze zadania władz metropolii. Realizacja tych zadań wymaga innowacji w zarządzaniu.

Wybrane zagadnienia

Zarządzanie Metropolią Silesia: podstawowe wyzwania

Narzędzia do działania Metropolia Silesia ma przejąć zadania, z którymi nie radzą sobie pojedyncze gminy, ale na realizację tych

przedsięwzięć na razie brak środków. Budżet GZM w 2008 roku wynosił około 2,5 miliona złotych, z czego 1/3 przeznaczono na utrzymanie samego biura. Dla porównania: Komunikacyjny Związek Komunalny Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego, zajmujący się organizacją transportu zbiorowego (ale niedysponujący własnym taborem transportowym), wydaje rocznie ponad 430 milionów złotych.

Integracja interesów W zgromadzeniu4 i zarządzie5 GZM zasiadają głównie prezydenci i wiceprezydenci miast, czyli politycy wybrani przez mieszkańców poszczególnych miejscowości. Oznacza to, że gdy interes metropolii nie pokrywa się „literalnie” z interesem poszczególnych miast (a niemal nigdy tak się nie zdarza), to wspólne działania są trudne do przeprowadzenia.

Równość szans W GZM prym wiodą największe miasta i prezydenci najdłużej sprawujący swój urząd. To oni wyznaczają kierunki działań, podejmują decyzje i są liderami opinii. W zaawansowanych demokratycznie strukturach starano by się stworzyć takie wewnętrzne mechanizmy, które pozwalałyby wyrównać szanse wszystkich uczestników struktury.

Jak usprawnić zarządzanie metropolią Silesia?» 1. Pogłębiona wiedza. » 2. Więcej kształcenia. » 3. Rotacyjne przewodnictwo. » 4. Obowiązek i współodpowiedzialność, także

finansowa. » 5. Politycy tworzą wizje, menedżerowie

zarządzają. » 6. Kreowanie rozwiązań długofalowych,

uporządkowanych. » 7. Nowoczesne spojrzenie, nowoczesna

integracja polityk.

CZĘŚĆ DRUGAFilary zrównoważonego rozwoju metropolii

Demokracja energetycznaNowoczesna polityka energetyczno-klimatyczna uwzględnia zarówno

rosnące zapotrzebowanie na energię, jak i dopuszczalne bariery rozwoju wyznaczane przez aspekty ekologiczne, społeczne i gospodarcze.

Zrównoważona mobilnośćZrównoważony system transportowy jest krwioobiegiem metropolii,

stanowiącym o jej atrakcyjności dla mieszkańców i osób ją odwiedzających.

Społeczeństwo recyklinguGospodarkę odpadami zgodną z zasadą zrównoważonego rozwoju

należałoby określać jako gospodarkę surowcami wtórnymi.

Co w raporcie?

Demokracja energetyczna

Metropolitalna zrównoważona polityka energetyczno-klimatycznaPojemność środowiska, zgodność z Polityką Klimatyczną Polski, pakiet

3x20 Unii Europejskiej

Oszczędzanie energii i podnoszenie efektywności energetycznej – produkcja negawatów

Zeroenergetyczny wzrost gospodarczy, obniżanie poziomu energochłonności do poziomu UE-15

Przeciwdziałanie ubóstwu energetycznemuWspieranie uniezależnienia się od wysokiego zużycia energii a nie

dotowanie jej zużycia

Odnawialne źródła energiiTworzenie zielonych miejsc pracy, rozwój badań i technologii

Co w raporcie?

Co w raporcie?

Zrównoważona mobilność

Racjonalizacja potrzeb transportowych

Więcej mobilności, mniej transportu.

Przechodzenie na bardziej zrównoważone środki transportu – transport zbiorowy, rowerowy i ruch pieszy

Metropolitalny transport zbiorowy, metropolitalna sieć dróg rowerowych oraz stref pieszych i pieszo-rowerowych (transport nie rekreacja!).

Podnoszenie efektywności pojazdów i strumieni transportowychPodnoszenia efektywności, poszukiwanie nowych funkcji dla

samochodu, wspierających zrównoważony rozwój w mieście.

Co w raporcie?

Co w raporcie?

Co w raporcie?

Społeczeństwo recyklingu

Zapobieganie powstawaniu odpadówProducenci: czystsze/bezodpadowe technologie, eko-projektowanie,

B&R. Konsumenci: edukacja, kampanie społeczne, ekoetykiety, instrumenty finansowe

Wielokrotne użycie i odzysk surowców wtórnychKaucje/depozyty, przydomowe kompostowanie, sklepy recyklingowe

Spalanie odpadów – nieefektywne wydawanie publicznych pieniędzy

Wysokie koszty, brak możliwości wypełnienia dyrektyw UE

Co w raporcie?

Co w raporcie?

Zrównoważony rozwój Metropolii Silesia

Dziękujemy za uwagę i zapraszamy do współpracy!

www.przestrzeniedialogu.org