Odpowiedzialny nauczyciel - (nie)odpowiedzialna wspólnota

– co pomaga, a co przeszkadza w budowaniu nauczycielskich wspólnot praktyków

Hanna KędzierskaMonika Maciejewska

Projekt badańKariery zawodowe nauczycieli - Konteksty- wzory- pola dyskursu

Poszukiwanie nowej perspektywy rozumienia społecznego świata szkoły.

Poszukiwanie nowych punktów odniesienia , które pozwoliłyby przekroczyć architekturę pytań typowych dla pedeutologii konstruowanych wokół kategorii: struktura idealnych cech, wzorce osobowości profesjonalnej, struktura kompetencji, efektywność pracy….

Poszukiwanie nowego języka pozwalającego oddać procesualny i dynamiczny charakter zjawisk edukacyjnych.

Badania pracy nauczyciela jako doświadczenia biograficznego usytuowane w interakcjonistycznej koncepcji pracy szkoły chicagowskiej oraz metodologii teorii ugruntowanej pozwoliły na:

o analizę znaczeń jakie nadają badani pojęciu praca nauczyciela

o umożliwiły analizę mechanizmów i kontekstów w jakich konstruowane są indywidualne kariery

o umożliwiły analizę mechanizmów socjalizacji zawodowej.

• Pozwoliły na wyodrębnienie obiektów granicznych, wokół których konstruowane są areny społecznego świata nauczycieli.

Areny społecznego świata nauczycieli

1.Znaczenia nadawane pracy nauczycieli- (pomiędzy etatyzmem a merytokratyzmem)

2. Syndrom „lęku o pracę”3. Samotność zawodowa nauczycieli 4. Indywidualizm / kolektywizm

Odpowiedzialność nauczyciela = odpowiedzialność wspólnoty

Odpowiedzialność nauczyciela = interakcja działanie wspólnotowe

Metafora

• Orkiestra – to przykład pracy zespołowej, w której wszyscy muzycy grając perfekcyjnie swoje partie muszą siebie nawzajem słuchać i wsłuchiwać się w siebie, podążać za centralnym, podstawowym rytmem, zmieniać opinie, nabywać nowe umiejętności, inspirować siebie nawzajem, dzielić entuzjazm. W procesie tworzenia praca dyrygenta z zespołem ma tak samo kluczowe znaczenie, jak współgranie ze sobą muzyków poszczególnych sekcji i wszystkich członków zespołu

Wspólnoty praktyków

Grupa ludzi, którzy spotykają się, aby podzielić się wiedzą w czasie bezpośrednich lub wirtualnych spotkań. Wspólnota istnieje dzięki zaangażowaniu jej uczestników, pragnieniu wspólnego rozwiązywania problemów oraz wspólnym doświadczeniom.

Cechy wspólnoty praktyków• powstają samoistnie, są nieformalne i nietrwałe; • rozwijają się one wokół spraw, które mają znaczenie dla

ludzi;• ich zaangażowanie, praktyka i obszar działania wywodzą

się ze wspólnych doświadczeń w pracy;• tworzą je ludzie, którzy mają różne doświadczenia i zasoby

wiedzy profesjonalnej, ale łączy ich wspólne poczucie celu i prawdziwa potrzeba, aby wiedzieć to, co inni wiedzą;

• tworzący je pracownicy są przekonani o potrzebie uczenia się wspólnie z innymi, (współdziałają i uczą się od siebie nawzajem oraz doskonalą swoją zdolność do stawiania i rozwiązywania problemów).

Poziomy uczestnictwa we wspólnotach praktyków

Autoewaluacja a tworzenie wspólnot praktyków

Wykorzystanie najważniejszych atutów autoewaluacji:

• możliwości wyboru przedmiotu ewaluacji, który wynika z potrzeb i potencjałów danej szkoły;

• odwołania się do wartości podkreślanych przez dialogiczne podejście do ewaluacji.

Wymaga to:

• wyjścia poza przejęte z zewnątrz schematy badania ewaluacyjnego i wykorzystywanie „gotowych” narzędzi badawczych

• korzystania z metod badań jakościowych, stymulujących różne postaci dyskursu;

• otwarcia na możliwości wzajemnego uczenia się, komunikacji, a nawet animacji związanej ze zmianami całego przedsięwzięcia,

• tworzenie zespołu ewaluacyjnego jako wspólnoty praktyków

Zogniskowane wywiady grupowe (FGI - Focus Group Interview)

Istotą tych wywiadów jest „słuchać ludzi i uczyć się od nich”. (D.L. Morgan)

Zalety wywiadów fokusowych (tzw. 5S):• Synergia• Efekt śnieżnej kuli (snowballing)• Stymulacja• Bezpieczeństwo (security);• Spontaniczność

(za: J. M. Hess)

Dziękujemy za uwagę

• Czy wszystkie instrumenty grają na raz?

• Czy wszystkie instrumenty grają jednakowo głośno?

• Czy kiedy solista nie gra orkiestra nie gra także orkiestra?

• Co to znaczy współbrzmieć?• Czyim sukcesem jest sukces

orkiestry?