Pozyskiwanie, wykorzystanie i ochrona informacji niezbędnych do podejmowania decyzji w ochronie zdrowia

Katowice 20-21 września 2007

Hanna Saryusz-Wolska

Uniwersytet Medyczny w ŁodziZakład Zarządzania Podmiotami Systemu Ochrony Zdrowia

Proces informacyjno-decyzyjny

W zarządzaniu informacja wiąże się z kluczowym problemem podejmowania decyzji

W ochronie zdrowia, która stanowi jeden z najbardziej złożonych strukturalnie i funkcjonalnie systemów procesy decyzyjne (trudne i istotne) podejmowane są na różnych poziomach, przez liczne podmioty

Różne poziomy i podmioty do podejmowania decyzji potrzebuję różnych informacji

Poziomy podejmowania decyzji w ochronie zdrowia

Poziom „mikro”decyzji Decyzje lekarskie Decyzje menedżerskie

Poziom „mezo”decyzji Region - samorządy lokalne (wojewódzkie)

Poziom „makro”decyzji Centralne (krajowe) Globalne i makroregionalne (np. UE, WHO)

Procesy informacyjno-decyzyjne w ochronie zdrowia [1]

Największą trudność stanowi przełożenie procesu informacyjno-decyzyjnego z poziomu makro i mezo (państwo, władze samorządowe, instytucja płatnika publicznego – NFZ) na poziom mikro, a szczególnie na indywidualną relację lekarz – pacjent, która jest najsilniej odczuwana przez człowieka jako brak wrażliwości systemu na jego potrzeby

Procesy informacyjno-decyzyjne w ochronie zdrowia [2]

Przepływ informacji, komunikowanie się i koordynacja to istotne strategie dotyczące zarówno procesów : wewnątrzorganizacyjnych jak i międzyorganizacyjnych

W decyzjach w ochronie zdrowia, przepływie informacji, mechanizmach koordynacji i kontroli coraz częściej centralną rolę pełni państwo i administracja publiczna

Procesy informacyjno-decyzyjne w ochronie zdrowia [3]

Procesy decyzyjne w ochronie zdrowia odbywają się na wielu poziomach, dotyczą wielu podmiotów i wymagają wymiany informacji pozwalającej na:

Adaptatywność (poszczególne podmioty muszą dostosować się do całości, tworząc spójny system)

KomplementarnośćWspółpracę

Informacje potrzebne do decyzji lekarskich (medycznych)

Decyzje lekarskie – tradycyjny kontekst indywidualny relacji lekarz - pacjent

EBM (evidence based medicine) -medycyna oparta na faktach Postęp i transfer wiedzy medycznej

(20 tyś.czasopism, 2 mln artykułów naukowych) NIH Library, Cochrane Library, CREDES

Zasady deontologii lekarskie Zasada działania dla dobra pacjenta Zachowanie tajemnicy lekarskiej

Dokumentacja medyczna [1]

Ustawa o zakładach opieki zdrowotnej (Dz.U.91.91.408 z późn.zm.) „każdy szpital, poradnia, gabinet prywatny ma obowiązek prowadzenia dokumentacji...”

Ustawa o ochronie danych osobowychPojęcia „dokumentacji medycznej” i

„dokumentu medycznego” (rozporządzenie MZ z dn. 30 lipca 2001)

Pojęcia „health information” (HIPAA, 1996)EPR (electronic patient record)

Dokumentacja medyczna [2]

Informatyzacja dokumentacji medycznej Sekretarz HHS USA w 2004 roku przedstawił

raport nazwany „Decade of Health Information Technology (Strategic Raport Outlines Staps to Implement Widespread Adoption on Electronic Health Records and New Nationwide Interoperable Health Information Network)

Bezpieczeństwo dokumentacji medycznej Narodowe programy bezpieczeństwa: Francja

(ANAES) i Wielka Brytania (NPSA) USA (programy AHRQ, National Patient Safety

Agency, Sentinel Events, JCAHO)

Informacje potrzebne do decyzji menedżerskich na poziomie zoz-uDostępność informacji stanowi zasób przy

podejmowaniu decyzji menedżerskichDecyzje menedżerskie mają określoną

charakterystykę: treść (obszar), funkcję, zakres i strukturę

Informacje ogólne i specjalistyczneW publicznych zoz-ch problem konfliktu

Decyzji menedżerskich Decyzji właścicielskich (rola samorządów jako

organów założycielskich)

Informacje w systemie ochrony zdrowia – regulacje prawne [1]

Ustawa z dnia 30 sierpnia 1991 o zakładach opieki zdrowotnej (Dz.U.91.91.408 z późn.zm.)

Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U.04.210.2135)

Informacje w systemie ochrony zdrowia – regulacje prawne [2]

statystyka publiczna (Dz.U.95.88.439 z późn.zm.) (pełny wykaz tematyczny, podmiotowy, przedmiotowy oraz symbole sprawozdań statystyki publicznej dostępne na stronie www.mz.gov.pl) Sytuacja finansowa spzoz-ów Działalność i zatrudnienie w różnych rodzajach opieki

zdrowotnej (m.in. poz, ambulatoryjna opieka specjalistyczna, szpitale, opieka psychiatryczna)

Działalność, zatrudnienie i sytuacja w stacjach sanitarno-epidemiologicznych

Hospitalizacje w publicznych i niepublicznych zoz-ach Zachorowalność na nowotwory złośliwe

Informacje w systemie ochrony zdrowia – regulacje prawne [3]

Rozporządzenie MZ z dnia 29 lipca 2005 w sprawie zakresu niezbędnych informacji gromadzonych przez świadczeniodawców, szczegółowego sposobu rejestrowania tych informacji oraz ich przekazywania podmiotom zobowiązanym do finansowania świadczeń ze środków publicznych (Dz.U.05.176.1467) (od 1.07.2006)

Rozporządzenie MZ z dnia 21 grudnia 2006 w sprawie rodzajów i zakresu dokumentacji medycznej w zoz oraz sposobu jej przetwarzania (Dz.U.06.247.1819)

Informacje w systemie ochrony zdrowia – regulacje prawne [4]

Rozporządzenie MZ z dnia 27 lipca 2005 w sprawie zakresu niezbędnych informacji gromadzonych w systemie informatycznym Narodowego Funduszu Zdrowia oraz zakresu i sposobu ich przekazywania ministrowi właściwemu do spraw zdrowia oraz wojewodom i sejmikom województw (Dz.U.05.152.127; Dz.U.05.266.2249; Dz.U.06.111.756) (obowiązuje od 1.01.2007)

NFZ gromadzi olbrzymią ilość informacji przekazywanych przez zoz-y (na stronach www.nfz.gov.pl znajdują aktualnie informacje dotyczące przekazywanych przez świadczeniodawców danych w 2007)

Informacje specjalistyczne o systemie ochrony zdrowia [1]

Informacje gromadzone w podmiotach krajowych Narodowy Fundusz Zdrowia (!!!) Ministerstwo Zdrowia (Centrum Systemów

Informacyjnych dla Ochrony Zdrowia) Wojewódzkie Centra Analiz Medycznych

(samorządy lokalne) Inspekcja Sanitarna Świadczeniodawcy Inne...

Informacje specjalistyczne o systemie ochrony zdrowia [2]

Informacje gromadzone w instytucjach europejskich, międzynarodowych OECD

(OECD OnLine Information System – OLISnet) WHO

World Health Statistics i World Health Report Najnowsza inicjatywa – Health Metrics Network

eEurope eHealth for All by 2015

Racjonalny proces decyzyjny [1] [J.W.Sutherlanda]

Konieczność podjęcia decyzji Cel, motyw, kontekst (!)

Informacje a priori Opinie, sądy, teorie, ramy normatywne

Informacje a posteriori Badania empiryczne, zbieranie obiektywnych danych

Budowanie model ... kryteria oceny ... wybór wariantu ...

Wdrożenie i sprzężenie zwrotne do korekty modelu

Racjonalny proces decyzyjny [2]

Proces decyzyjny jest aktem woli i wyboru

Oprócz odpowiednich (aktualnych, wiarygodnych, dostępnych, ...) informacji konieczna jest wola decyzji, a w obszarze ochrony zdrowia konieczność uzgodnień pomiędzy różnymi podmiotami!!!

Bariery racjonalności [Zawiślak]

Bariera „niezrozumienia sytuacji” Niemożność wykorzystania posiadanych przez

zarządzającego informacji z powodu braku wiedzy i umiejętności pracowników

Bariera „końskich okularów” Skłonność ludzi do rutynowych działań

Bariera „jedynej słusznej drogi” Uleganie własnej lub grupowej wizji świata

Model polityczny [Strategor]

Organizacja stanowi „pole gry”, a gracze mają własne interesy, cele i wpływy na różne zasoby (uprawnienia decyzyjne, pieniądze, ludzi, informacje)

Decyzje podejmuje się doraźnie, tworzą się i rozpadają koalicje, wywiera się wpływ na ludzi, pojawiają się konflikty i prowokacje

„gry polityczne” w organizacji [Mintzberg]

Przeniesienie zjawisk z życia politycznego

Wnioski [1]Ochrona zdrowia to jeden z najbardziej

złożonych strukturalnie i dynamicznych funkcjonalnie systemów, w którym podejmowanie decyzji jest trudne i wymaga wielu odpowiednich informacji

Procesy decyzyjne przebiegają w ochronie zdrowia na różnych poziomach i w wielu podmiotach wymagają wymiany informacji i wspólnych uzgodnień pozwalających na: adaptatywność, komplementarność i współpracę.

Wnioski [2]

Obecnie zbieranych jest w systemie ochrony zdrowia wiele informacji (np. NFZ), brak jednak odpowiedniego ich przepływu (informacje zwrotne) i co za tym idzie właściwego wykorzystania

Oprócz aspektów technicznych pozyskiwania i analizowania informacji proces informacyjno-decyzyjny jest aktem woli i wzajemnych uzgodnień

Wnioski [3]Regulacje prawne, które pojawiły się w

ostatnim czasie, dotyczące przepływu informacji pomiędzy administracją rządową, samorządową (głównie samorząd wojewódzki), NFZ i świadczeniodawcami stanowią istotny element konieczny przy podejmowaniu decyzji dotyczących zmian w polskim systemie ochrony zdrowia

Dziękuję za uwagę