Prezentacja programu PowerPoint - MCDNmcdn.edu.pl/diament_strona/prezentacje/smolen.pdf ·...

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Metody diagnozowania uzdolnień uczniów

dr Renata Smoleń


Zdolności


R. Gloton- zdolności są dziedziczone

Z. Pietrasiński- zdolności to właściwości psychiczne, które są warunkiem pomyślnego wykonania zadania


W. Okoń-zdolność przejawia się w łatwości i niezawodności pobierania i przetwarzania informacji, umiejętności podejmowania decyzji oraz w skutecznym, samodzielnym i twórczym działaniu


J. Reykowski:zdolności naturalne-uwarunkowane czynnikami genetycznymizdolności rzeczywiste - wytwory uczenia się


Uzdolnienia


S. Gerstmann- uzdolnienia to szereg zdolności, które są podstawą do sprawnego i złożonego działaniaUzdolnienia: artystyczne, muzyczne, plastyczne, techniczne, teoretyczne.


Talent


B. Hornowski- talent to swoiste połączenie uzdolnień, które stwarzają możliwość twórczego wykonywania jakiegoś zadania na najwyższym poziomie


A. J. Tannebaum wyróżnia pięć czynników składających się na talent:- zdolności ogólne- uzdolnienia kierunkowe- czynniki środowiskowe- czynniki nie związane z myśleniem (dot. cechosobowości)- czynniki „przypadku”


6-czynnikowy model J. Strelauamodyfikacja koncepcji A. Tannenbauma,dodatkowo: twórcze myślenie, nie można się bez niego obejść


Talent

Uzdolnienie

Zdolność


Uczeń (wybitnie) zdolny

Rozumienie pedagogiczne- uczeń osiąga celujące i bardzo dobre wyniki- dowodem są uzyskiwane stopnie i wynikiw nauce w różnych konkursach, a zwłaszczaw olimpiadach


Uczeń (wybitnie) zdolnyRozumienie pedagogiczno-psychologiczne

- uczeń posiada określone cechy psychiczne,związane przede wszystkim ze skutecznąrealizacją zadań szkolnych, otwartością na noweinformacje, posłuszeństwem, pilnością


Uczeń (wybitnie) zdolnyRozumienie psychologiczne

- w diagnozie uzdolnień uwzględnia się cechyosobowości, intelektu i temperamentu- niekiedy wyłącznie ocena wysokości ilorazuinteligencji- pełna i prawidłowa diagnoza uwzględniapomiar motywacji, postaw, cech twórczegomyślenia i cech osobowościowych:niezależności, oryginalności


Uczeń uzdolniony

Nie każda osoba uzdolniona może mieć talent, ale każda osoba z talentem musi być uzdolniona specjalnie.


Uzdolnienia u jednych rozwijać się mogą szybciej, u innych wolniej, a niestymulowane mogą po prostu zanikać. "Wyników" 5 latka nie można traktować jako punktu odniesienia do przewidywania osiągnięć w wieku dojrzałym.


Najwcześniej pojawiają się zdolności matematyczne i artystyczne, zwłaszcza muzyczne i plastyczne.


W okresie przedszkolnym wyraźnie można zauważyć zdolności motoryczne, techniczne i literackie.


Wiek szkolny to rozkwit zdolności intelektualnych. W tym okresie daje się zauważyć u dzieci: wysoką sprawność językową, umiejętność wnioskowania, szybkie tempo procesów myślowych, bardzo dobrą pamięć, zainteresowanie prowadzeniem obserwacji, wysoką zdolność koncentracji uwagi, oryginalność zadawania pytań oraz zainteresowania czytelnicze a także dostrzegania i rozwiązywania problemów.


chemicy - średnia wieku 28 lat,elektronicy - 29 lat, matematycy - 34 lata, humaniści - 47 lat, filozofowie - 48 lat. W przypadku twórczości artystycznej średnie wieku według Torrance'a wynoszą: dla baletu - 23 lata, dla twórczości muzycznej - 32 lata, dla poezji lirycznej - 35 lat, dla malarstwa - 37 lat, dla rzeźby - 39 lat, dla prozy - 44 lata.


Uczeń zdolny to taki, który z racji wysokiego poziomu zdolności ogólnych w podobnych warunkach przewyższa uczniów w wykonywaniu tych samych działań, wykazując silne zaangażowanie w zadanie, jego osiągnięcia są zwykle oryginalne, wysokie i twórczeW przypadku wysokiego poziomu zdolności specjalnych używa się określeń uczeń uzdolniony


Uczeń utalentowany


- patrzy na problem pod nieoczekiwanym kątem, - generuje pomysły nowatorskie, - jest pomysłowy w myśleniu i działaniu, stosuje powyższe umiejętności w rozwiązywaniu zadań i problemów, - przeprowadza cały proces rozumowania w głowie, łącznie z uwzględnieniem rozwiązania.


Talent to urzeczywistnienie myśli, idei, tworzenie nowego, realizacja wyobrażonych marzeń, upór i praca, praca aby myśl stała się czynem.


0,6% społeczeństwa to jednostki wybitne

2-3% to jednostki szczególnie uzdolnione

12% określa się jako jednostki uzdolnione


Trudności w identyfikacji uczniówzdolnychBrak wyraźnej linii podziału między wybitnymidziećmi i innymi, ponieważ:- cechy umysłowe nie mogą być tak precyzyjniezmierzone jak cechy fizyczne- różnice w zakresie rozumienia wybitnychzdolności (jaki stopień zdolności pozwalazaliczyć ucznia do tej kategorii)- niemożliwa jest ocena całokształtu warunkówi czynników wpływających na rozwój zdolności


Diagnoza funkcjonalna - właściwości- Wykorzystanie metod i narzędzidiagnostycznych- Ocena aktualnego rozwoju funkcjipsychicznych, cech osobowości,sytuacji społecznej badanego- Wypracowanie wskazań do dalszychoddziaływań


Diagnoza funkcjonalna – narzędziaBadanie sfery intelektualnej- Skale Wechslera- Test Matryc Ravena- Diagnoza możliwości IntelektualnychA. Matczak- APiS-Z A. Ciechanowicz- InneBadanie sfery pozaintelektualnej- Test Zainteresowań „Z”- Próby Zdań Niedokończonych- Kwestionariusz EPQ-R-Eysencka- Test Rysunkowy Twórczego Myślenia: Jellena-Urbana


Diagnoza interakcyjna - właściwości- Przeprowadzana wraz z pedagogiem- Podczas zajęć grupowych- Wspieranie rozwoju twórczościi umiejętności interpersonalnych orazpozytywnej, realistycznej samooceny- Omówienie wyników i wnioskówz uczestnikami i ewentualnie z rodzicami


Wskaźniki zachowań znamionującychuzdolnieniaINSTRUKCJA: proszę ocenić tego ucznia podwzględem poniższych zachowań. W tym celu przykażdym opisie cech ucznia należy zakreślić cyfręodpowiadającą częstości danego zachowaniai zakresowi w jakim to zachowanie występuje.Znaczenia cyfr są następujące:5 - zachowanie pojawia się stale w większości zajęć4 - zachowanie pojawia się w wielu zajęciach3 - zachowanie pojawia się sporadycznie w niektórychzajęciach2 - zachowanie rzadko pojawia się w zajęciach1 - zachowanie pojawia się bardzo rzadko lub nigdy


Wskaźniki zachowań znamionującychuzdolnienia

SPOSTRZEGAWCZOŚĆOdróżnia istotne elementy zagadnienia i istotne problemy od nieistotnych.Dostrzega subtelne i dojrzałe wzorce, połączenia i relacje oraz posługuje się nimi.


Aktywność

Jest aktywny, zgłasza się na ochotnika do pracy nad wybranymi przez siebie zadaniami.Energicznie poszukuje informacji, pomysłów i rozwiązań problemów, którymi się zajmuje.


REFLEKSYJNOŚĆ

Wykazuje dojrzałe, pogłębione zrozumienie złożonych pojęć w wybranej przez siebie dziedzinie.W pracy dąży do doskonałości.Szuka rozwiązań lub wniosków będących najlepszymiz możliwych.


WYTRWAŁOŚĆ

Skupia całą uwagę na wybranym przez siebie zadaniu, wydaje się pochłonięty przez zadanie.Pokonuje trudności, które napotyka podczas rozwiązywania problemu.Kończy pracę dopiero wtedy, gdy osiągnie zamierzony cel.


NIEZALENOŚĆ

Sam decyduje, kiedy rozpocząć pracę. Pracuje przy minimalnej pomocy ze strony innych lub bez pomocy.Ma wyraźne zainteresowania i pomysły. Modyfikuje cele, by dopasować je do własnychzainteresowań.


NASTAWIENIE NA CEL

Ma wysokie i własne wymagania odnośnie do tego, co robi. Zmienia i poprawia swoje wytwory, by dorównać tym wymaganiom.Potrafi wyłonić swój cel i plan jego osiągnięcia. Umie o tym dyskutować z innymi.


ORYGINALNOŚĆ

Chętnie eksperymentuje z nowymi środkami wyrazu i nowymi pomysłami.Łącząc elementy pochodzące z wielu źródeł, dochodzi do świeżych pomysłów i nowych wytworów.


WYDAJNOŚĆ

Wykazuje dużą płynność pomysłów. Wytwarza wiele różnych odpowiedzi w danej sytuacji czy w odniesieniu do danego problemu.Pracuje wydajnie. Jego wytwory mają wysoką jakość i są kończone w terminie lub przed terminem


SAMOOCENAZna swoje silne i słabe strony.Wykorzystuje silne strony.Wybiera zadania o optymalnej trudności, takie, którym może podołaćŚledzi własne postępy. Wie, kiedy trzeba jeszcze raz przejrzeć rozwiązanie czy wytwór, a kiedy są gotowe i skończone


SKUTECZNE KOMUNIKOWANIEPOMYSŁÓW

Jasno formułuje swojepomysły i zamierzeniaUżywa metod i stylów porozumiewania się dostosowanych do celu


Uwaga na błędy!

1. Błąd typu alfa uznanie osoby za wybitnie uzdolnioną, podczas gdy rzeczywiście nią nie jest

2. Błąd typu beta uznanie osoby wybitnie zdolnej za średnio uzdolnioną


Syndrom Nieadekwatnych Osiągnięć,SNO


Underachievement syndromeniepowodzenie jednostek uzdolnionychw wykorzystywaniu własnych możliwości

Identyfikowany jako duża rozbieżnośćpomiędzy ocenami i zachowaniami szkolnymidziecka a jego wysokim potencjałem (tu:inteligencja, twórczość), mierzonym za pomocątestów i opinii nauczyciela oraz rodziców


SNO: cechy i zachowania

Zaniżone oceny szkolneDuża wyobraźnia i uzdolnienia twórczeKoncentrowanie uwagi na wybranychprzedmiotachNiska samoocenaTendencje do wycofywania się lub agresywnadominacja w grupie


SNO: cechy i zachowaniaProblemy w nawiązywaniu kontaktówz rówieśnikamiProblemy z dyscypliną, przeciwstawianie siępoleceniom nauczycielaBierne lub negatywne postawy do obowiązkówszkolnychStawianie sobie za wysokich lub za niskichcelów i wymagańNierealistyczne oczekiwania co do własnejosobyWysoki samokrytycyzm


Przyczyny:

Nie jest wadą wrodzoną, a wynika z zachowań wyuczonychWiększość zachowań kształtuje sięw środowisku rodzinnym (okres wczesnego dzieciństwa) i szkolnym


SNO: przyczyny - środowisko rodzinne:Bardzo silna presja, naciski rodzicówna rozwój intelektualny dzieckaZaniedbywanie i obojętność wobec dzieckaBrak możliwości rozwoju i budowaniawłasnej filozofii życiowejFrustrujące problemy i ograniczeniafinansowe


SNO: przyczyny - środowisko rodzinne

Negatywne modele do identyfikacjiKlimat w domu, sytuacje patologiczne,brak poczucia bezpieczeństwaZdezorganizowany domPasywno-agresywne wychowanieSkrzyżowana identyfikacjaRodzinne rytuały sabotażoweUtożsamianie się z dzieckiem


SNO: przyczyny - środowisko szkolne

Nieefektywne metody nauczaniaNiska merytoryczna jakość programównauczania - brak stymulacji, możliwości samopoznania, samorozwoju, kontaktów interpersonalnychBrak indywidualizacji kształceniaKlimat silnej rywalizacji, stres szkolnyBrak elastyczności i sztywność w ocenianiu


Co należy czynić?

ukierunkowaćobserwowaćwskazywać drogi rozwojuzachęcaćrozpoznawać potrzebytworzyć sytuacjeprzeżywać radośćtworzyć atmosferęanimować działania i przestrzeńtworzyć hipotezy i weryfikować je


Czego unikać?

nudyszarzyznyszablonówrutynowych rozwiązańgotowych form przekazu informacjihamowania inicjatywynarzucania uniformistycznych sposobów


Dziękuję za uwagę

Prezentacja programu PowerPoint - MCDNmcdn.edu.pl/diament_strona/prezentacje/smolen.pdf ·...

Documents

Transcript of Prezentacja programu PowerPoint - MCDNmcdn.edu.pl/diament_strona/prezentacje/smolen.pdf ·...