GRUDZIE

2011

SPIS TRECI

Aktualnoci prawne dla osb fizcznych. Praktyczne informacje dla Przedsibiorcw. 1. Anna Biel, ukasz Korejwo Dopuszczalno podjcia uchway oprzeksztaceniu spki wspk akcyjn wramach realizacji programu wejcia na rynek New Connect, na podstawie zdezaktualizowanego planu przeksztacenia 2. Arkadiusz Drozdowski 3. Anna Szczepaniak 4. Aurelia Koksztys-u 5. Malwina Jarek 6. Anna Kowalkiewicz 7. Anna Czyewska Jak przeksztaci dziaalno gospodarcz prowadzon przez osob fizyczn wspk prawa handlowego ? Odpowiedzialno za dugi przedsibiorcy Ochrona przed wypowiedzeniem umowy oprac Konkubinat prawa iobowizki partnerw w zwizku nieformalnym. Jak rozliczy konkubinat po rozstaniu Ochrona wierzyciela przed niewypacalnoci dunika Nieatwa droga do otrzymania zachowku Moliwo prawnego ustalenia opieki nad psem

str. 2-4 str. 4-5

str. 6-7 str. 8-9 str. 9-10 str. 10 str. 11 str. 11-12 str. 12-13 str. 13-17 str. 17 str. 18 str. 18 str. 19-21 str. 21-31 str. 32

FAQ czyli najczciej zadawane pytania do prawnika Prawniczy Felieton Okazjonalny Bartosz u Czy prawnicy opanuj wiat ? Jerzy Szczepaniak Wynagrodzenie adwokackie bez tajemnic Temida na wesoo Zycia Kancelarii Prezentacja czonkw Stowarzyszenia Prawnikw Iuris Link Informacja oKonferencji Samorzd, inwestor, developer wprocesie inwestycji wnieruchomoci. Potrzeby inwestycyjne regionu, rda finansowania, uwarunkowania prawne

Wydawca: Stowarzyszenie Prawnikw Iuris Link Ul. Zamenhofa 20/2, 90- 510 d, KRS 300424 Redaktor Naczelny: adw. Bartosz u Adres redakcji: ul Zamenhofa 20/2, 90- 510 d info@iurislink.pl, www.iurislink.pl Druk: Profesjadruk Biuletyn zaewidencjonowany wrejestrze Dziennikw iCzasopism Sdu Okrgowego wodzi pod nr RPR 1126 Nr 2/2012

www.iurislink.pl

Drodzy CzytelnicyOddajemy wPastwa rce kolejne wydanie Biuletynu Iuris Link. Wychodzc naprzeciw Pastwa oczekiwaniom postaralimy si, by nasze pismo zawierao wicej informacji praktycznych dotyczcych rnych gazi prawa. Prawnicy zrzeszeni wIuris Link reprezentuj kancelarie zajmujce si bardzo szerokim zakresem spraw, std moemy sobie pozwoli na podzielenie si bogatym dowiadczeniem zawodowym. Od czasu wydania poprzedniego biuletynu wiele wydarzyo si zarwno wdziaalnoci Iuris Link, jak iwposzczeglnych kancelariach. Staramy si rwnie podzieli si zPastwem anegdotami znaszego, wydawa by si mogo, nudnego prawniczego wiata. Mam nadziej, e lektura da Pastwu prawdziw satysfakcj. Niniejszym wimieniu wszystkich czonkw Stowarzyszenia Prawnikw Iuris Link oraz w imieniu Kancelarii w ktrych prowadz swoj dziaalno zokazji zbliajcych si wiat Boego Narodzenia oraz nadchodzcego Nowego 2012 Roku skadam Pastwu serdeczne yczenia szczcia, zdrowia iwielu sukcesw wyciu zawodowym iprywatnym!Adwokat Bartosz uwww.iurislink.pl

1

Redaktor Naczelny Prezes Zarzdu Stowarzyszenia Prawnikw Iuris Link

AKTUALNOCI PRAWNE DLA 0SB FIZYCZNYCH

Eksmisja na bruk po nowemu. Zdniem 16 listopada 2011 r.

zacza obowizywa nowa regulacja prawna dotyczca obowizku tworzenia przez gmin zasobu tymczasowych pomieszcze zprzeznaczeniem na wynajem dla osb eksmitowanych. Jest to efekt wyroku Trybunau Konstytucyjnego zdnia 4 listopada 2010 r. wsprawie K 19/2006. Trybuna stwierdzi, e art. 1046 4 k.p.c. umoliwiajcy eksmisj wsytuacji, gdy Sd wwyroku uzaleni j od zapewnienia lokalu zastpczego jest sprzeczny zKonstytucj. Trybuna stwierdzi, e przepis jest na tyle niedookrelony ibrakuje wnim tak wielu elementw, e uniemoliwia to jego prawidow wykadni istosowanie. Nie mona bowiem jednoznaczne ustali praw iobowizkw dunika, wierzyciela igminy wodniesieniu do zapewnienia dunikowi pomieszczenia tymczasowego. Powoany przepis wzaskaronym brzmieniu przesta obowizywa wdniu 17 listopada 2011 r. idlatego konieczne stao si wprowadzenie wtym zakresie nowej regulacji. Wedug nowego unormowania gminy s zobowizane do tworzenia zasobu tymczasowych pomieszcze. Prawo do zawarcia umowy najmu na okres czasu wynoszcy maksymalnie 6 miesicy bdzie miaa osoba wobec ktrej wszczto egzekucj na podstawie tytuu wykonawczego zawierajcego obowizek oprnienia lokalu sucego zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych, bez prawa do lokalu socjalnego lub zamiennego. Zatem wprzypadku, gdy eksmitowanemu dunikowi nie przysuguje prawo do innego lokalu, komornik wstrzyma si od egzekucji do czasu wskazanie przez gmin tymczasowego pomieszczenia. Trzeba podkreli, e termin do wskazania takiego lokalu wynosi 6 miesicy. Po jego upywie komornik usunie dunika do noclegowni, schroniska lub innego miejsca zapewniajcego nocleg.

za krzywd wyrzdzon tym naruszeniem nie zaley od winy. Tak stwierdzi wuchwale zdnia 18 padziernika 2011 r. Sd Najwyszy, Izba Cywilna (sygnatura sprawy III CZP 25/2011). Zprzepisw prawa wynika, e powierzchnia celi przypadajca na kadego osadzonego nie moe by mniejsza, ni 3 m2, poza pewnymi wyjtkami. Natomiast przepis art. 448 k.c. dopuszcza moliwo zasdzenia przez Sd zadouczynienia pieninego za naruszenie dbr osobistych.

Wyodrbnienie prawa wasnoci lokalu mieszkalnego wTBS. Od dnia 11 padziernika 2011 r. obowizuj przepisy prawa

umoliwiajce wyodrbnienie prawa wasnoci lokali mieszkalnych zzasobw nalecych do TBS w ispdzielni mieszkaniowych, wybudowanych przy wykorzystaniu kredytu zBanku Gospodarstwa Krajowego. Wacicielami mog sta si wycznie osoby fizyczne, ktre s najemcami lokalu mieszkalnego istron umowy dotyczcej udziau wkosztach jego budowy. Cena nabycia lokalu ma stanowi jego warto rynkow pomniejszon ozwaloryzowany wkad wasny. Natomiast decyzja odnonie wyodrbnienia wasnoci lokalu pozostaje wgestii zgromadzenia wsplnikw, walnego zgromadzenie akcjonariuszy lub walnego zgromadzenia Jeli wdniu wyznaczonym na podpisanie definitywnej umowy sprzeday nabywca nieruchomoci nie mia pienidzy na zapat ceny, nie moe, powoujc si na umow przedwstpn, da sprzeday. (Wyrok Sdu Najwyszego - Izba Cywilna zdnia 13 stycznia 2011 r. wsprawie III CSK 116/2010). Wacicielowi dziaki nie wolno da usunicia urzdze energetycznych, ktre znalazy si na niej legalnie. Naley mu si jednak od firmy przesyowej rekompensata za korzystanie zgruntu. (Wyrok Sdu Najwyszego - Izba Cywilna zdnia 13 stycznia 2011 r. wsprawie III CSK 85/2010).

Nowe moliwoci wzakresie prawa spadkowego zapis windykacyjny. Od dnia 23 padziernika 2011 r. istnieje moliwo 2

stosowania zapisu windykacyjnego. Instytucja ta umoliwia zamieszczenie wtestamencie notarialnym rozrzdzenia na podstawie ktrego testator zapisze cile oznaczonej osobie konkretn rzecz, np. oznaczon co do tosamoci, atake zbywalne prawo majtkowe, przedsibiorstwo lub gospodarstwo rolne, czy te ustanowi dla zapisobiercy uytkowanie lub suebno. Osoba ta nabdzie zapisany przedmiot wraz zdat otwarcia spadku, bez koniecznoci podejmowania dodatkowych dziaa. Dopuszczalne jest dokonanie zapisu windykacyjnego na rzecz jednej lub kilku osb, ktre mog go odrzuci. Nowo wprowadzone przepisy reguluj rwnie rozwizywania konfliktw przy krzyowaniu si uprawnie zzapisu windykacyjnego izachowku

Rozszerzenie krgu uprawnionych do dania zmiany uytkowania wieczystego wprawo wasnoci. Przed dniem

Wysoko minimalnej pacy w2012 r. Zgodnie zrozporzdzeniem Rady Ministrw wydanym wdniu 13 wrzenia 2011 r. stawka minimalnego wynagrodzenia brutto obowizujca od 2012 r. bdzie wynosi 1.500 z.

Obowizek wydania dokumentu gwarancji. Sprzedawca od3 marca 2011 r. zobowizany jest wstosunkach konsumenckich do wydania dokumentu gwarancji wformie papierowej lub na innym noniku informacji pod warunkiem spenienia wymogu trwaoci. Obowizek ten dotyczy zarwno sytuacji, gdy sprzedawca samodzielnie we wasnym zakresie udziela gwarancji, jak rwnie gdy udziela jej, jako porednik midzy konsumentem, agwarantem bdcym np. producentem lub importerem. Umieszczenie osoby pozbawionej wolnoci w celi o powierzchni przypadajcej na osadzonego mniejszej ni 3 m2 moe stanowi wystarczajc przesank stwierdzenia naruszenia jej dbr osobistych. Odpowiedzialno Skarbu Pastwa na podstawie art. 448 k.c.

9 padziernika 2011 r. zwnioskiem oprzeksztacenie uytkowania wieczystego wprawo wasnoci mogy wystpi tylko osoby posiadajce na tej podstawie mieszkanie lub grunty rolne. Po zmianie przepisw prawa obowizujcej od wskazanej daty, uprawnienie takie, co do zasady przysuguje wszystkim take osobom prawnym, pod warunkiem dysponowania prawem uytkowania wieczystego wdniu 13 padziernika 2005 r., atake tym osobom, ktre uytkowanie wieczyste uzyskay wzamian za wywaszczenie lub przejcie nieruchomoci gruntowej na rzecz Skarbu Pastwa na podstawie innych tytuw przed dniem 5 grudnia 1990 r. lub na podstawie art. 7 dekretu zdnia 26 padziernika 1945 r. owasnoci iuytkowaniu gruntw na obszarze m.st. Warszawy. Wyczenie dania dotyczy nieruchomoci oddanych wuytkowanie wieczyste Polskiemu Zwizkowi Dziakowcw, nieruchomoci oddanych wuytkowanie wieczyste pastwowym isamorzdowym osobom prawnym, atake spkom handlowym, wodniesieniu do ktrych Skarb Pastwa lub jednostka samorzdu terytorialnego jest podmiotem dominujcym oraz nieruchomoci, wobec ktrych toczy si postpowanie administracyjne, majce na celu nabycie nieruchomoci lub jej czci pod inwestycj celu publicznego.

www.iurislink.pl

Uatwienia dla spacajcych kredyty wwalucie obcej. Od dnia 26 sierpnia 2011 r. obowizuj przepisy tzw. antyspreadowe, dotyczce kredytw zacignitych wwalutach zagranicznych, np. we frankach. Do czasu wejcia wycie wymienionej regulacji kredytobiorcy zobowizani byli do spacania kredytw wpolskim zotym. Banki przeliczay wpaty na walut wktrej zacignito kredyt

wedug wasnego kursu idopiero wtedy zaliczay je na raty kredytowe. Spread to rnica midzy cen zakupu, asprzeday waluty stanowica mar naliczan przez banki podczas przewalutowania. Nowo wprowadzone przepisy uprawniaj kredytobiorcw do bezporedniej spaty kredytu wwalucie wktrej zosta zacignity. Banki nie mog da wtakim przypadku dodatkowych opat. Wpraktyce osoby te mog samodzielnie naby np. franki wkantorze iwpaci je do banku, jako spat raty, czci lub caoci kredytu. Obowizujce od sierpnia przepisy prawa zobowizuj nadto banki do podawania jasnych regu spacania kredytw.

Wysoko odszkodowania za wypadek przy pracy rolniczej lub rolniczej choroby zawodowej. Warto tego jednorazowego

odszkodowania ustalana jest na podstawie procentowego trwaego lub dugotrwaego uszczerbku na zdrowiu. Od dnia 9 wrzenia 2011 r. ekwiwalent pieniny za kady procent tego uszczerbku wynosi 550,00 z. Wumowie nie mona si zobowiza do czynnoci wadztwa publicznego, np. do uchwalenia planu zagospodarowania przestrzennego. (Wyrok Sdu Najwyszego - Izba Cywilna zdnia 28 czerwca 2011 r. wsprawie II CSK 627/2010).

malnych, jak np. odwoanie od decyzji organu. Moliwo jego wniesienia powstaje w chwili upywu terminu do zaatwienia sprawy ibiegnie do czasu jej definitywnego zaatwienia. Organami wyszego stopnia waciwymi do rozpoznania zaalenia na bezczynno s odpowiednio: wobec organw samorzdu terytorialnego (gminy, starostwa) samorzdowe kolegia odwoawcze, dla wojewodw waciwi ministrowie, dla inny organw odpowiednie organy nadrzdne lub waciwi ministrowie, bd te organy pastwowe sprawujce nadzr nad ich dziaalnoci, awstosunku do organw organizacji spoecznych odpowiednie organy wyszego stopnia tych organizacji, aprzy braku takowych odpowiednie organy pastwowe sprawujce nadzr nad ich dziaalnoci. Przy wnoszeniu zaalenie na bezczynno naley rozway, czy takie dziaanie nie spowoduje dalszego przeduenia postpowania, czy te bdzie miao oddwik mobilizujcy wstosunku do organu waciwego do zaatwienia sprawy. Zwoka jednej ze stron wzawarciu umowy daje drugiej stronie prawo odstpienia od kontraktu. (Wyrok Sdu Najwyszego - Izba Cywilna zdnia 17 lutego 2011 r. wsprawie IV CSK 405/2010).

Kontynuacja zatrudnienia wprzypadku nabycia prawa do emerytury. Zgodnie zobowizujc zasad pracownik, ktry naby

Przerwanie biegu terminu zasiedzenia suebnoci przesyu. Suebno przesyu polega na tym, e przedsibiorca, ktry

uprawnienie do emerytury moe nadal kontynuowa zatrudnienie przy jednoczesnym zachowania prawa do otrzymywania wiadczenia emerytalnego. Warunek obowizujcy od pocztku 2011 r. jest jednak taki, aby po nabyciu prawa do emerytury rozwiza dotychczasowy stosunek pracy izawar nowa umow. Wprzeciwnym wypadku Zakad Ubezpiecze Spoecznych zawiesi wypat emerytury.

Skarga na przewleko postpowania administracyjnego.

Zgodnie zogln regu organy administracji publicznej zobowizane s do zaatwienia sprawy bez zbdnej zwoki. Dodatkowo niezwocznie powinny by zaatwiane sprawy, ktre mog by rozpatrzone woparciu odowody przedstawione przez stron cznie zdaniem wszczcia postpowania lub woparciu ofakty idowody powszechnie znane albo znane zurzdu organowi, przed ktrym toczy si postpowanie, bd moliwe do ustalenia na podstawie danych, ktrymi rozporzdza ten organ. Natomiast zaatwienie sprawy wymagajcej postpowania wyjaniajcego powinno nastpi nie pniej ni wcigu miesica, asprawy szczeglnie skomplikowanej - nie pniej ni wcigu dwch miesicy od dnia wszczcia postpowania, za wpostpowaniu odwoawczym - wcigu miesica od dnia otrzymania odwoania. Ponadto wprzepisach prawa przewidziano odstpstwa od wskazanych terminw. Wkadym przypadku niezaatwienia sprawy wterminie organ administracji publicznej jest obowizany zawiadomi strony, podajc przyczyny zwoki iwskazujc nowy termin zaatwienia sprawy. Od dnia 10 stycznia 2011 r. istnieje szczeglny tryb zaskarania przewlekoci postpowania prowadzonego przez organy administracji publicznej. Przewleko moe wynika zarwno zbraku terminowej decyzji lub nie podjcia wymaganych czynnoci. rodkiem ku temu sucym jest zaalenie wnoszone do organu wyszego stopnia, ajeli nie ma takiego organu, to odpowiednie jest wezwanie do usunicia naruszenia prawa. Organ waciwy do rozpoznania zaalenia stwierdzajc jego zasadno, zarzdza wyjanienie przyczyn iustalenie osb winnych opnienia, awrazie potrzeby take podjcie rodkw zapobiegajcych naruszaniu terminw zaatwiania spraw wprzyszoci. Jednoczenie organ rozpoznajcy zaalenie stwierdza, czy przekroczenie wskazanych wyej terminw miao miejsce zracym naruszeniem prawa. Pracownik organu administracji publicznej winny zwoce ponosi odpowiedzialno porzdkow, dyscyplinarna bd te inn odpowiedzialno szczegln. Wane jest, e tre przedstawionego zaalenia nie musi spenia adnych szczeglnych rygorw for-

zamierza wybudowa lub ktrego wasnoci s urzdzenia suce do doprowadzania lub odprowadzania pynw, pary, gazu energii elektrycznej iinne podobne moe korzysta wodpowiednim zakresie znieruchomoci, na ktrej te urzdzenia si znajduj. Jeli przedsibiorca odmawia zawarcia zwacicielem nieruchomoci stosownej umowy dotyczcej suebnoci przesyu, ajest ona konieczna do korzystania zwymienionych urzdze, to waciciel moe da odpowiedniego wynagrodzenia wzamian za obcienie jego nieruchomoci. Sd Najwyszy wuchwale wydanej wdniu 21 stycznia 2011 r. wsprawie osygn. akt III CZP 124/2010 podkreli, e wtakiej sytuacji wniosek zoony przez waciciela nieruchomoci przerywa bieg terminu zasiedzenia suebnoci. Termin zasiedzenia suebnoci przesyu przez przedsibiorc liczy si od dnia rozpoczcia korzystania przez niego zurzdze przesyowych iwynosi 20 lat wdobrej wierze oraz 30 lat wzej wierze. Wane jest, e wsytuacji stwierdzenia przez Sd faktu zasiedzenia suebno przesyu, waciciel nieruchomoci nie moe domaga si od przedsibiorcy odpowiedniego wynagrodzenia zpowodu ustanowienia tej suebnoci. Niepubliczny zakad opieki zdrowotnej moe na podstawie art. 430 k.c. ponosi odpowiedzialno za szkod wyrzdzon zwiny lekarza prowadzcego indywidualn praktyk lekarsk, ktra powstaa przy wykonywaniu czynnoci na podstawie czcej ich umowy owiadczenie usug medycznych. (Wyrok Sdu Najwyszego - Izba Cywilna zdnia 26 stycznia 2011 r. wsprawie IV CSK 308/2010). Wymieniony przepis stanowi wprost, e Kto na wasny rachunek powierza wykonanie czynnoci osobie, ktra przy wykonywaniu tej czynnoci podlega jego kierownictwu ima obowizek stosowa si do jego wskazwek, ten jest odpowiedzialny za szkod wyrzdzon zwiny tej osoby przy wykonywaniu powierzonej jej czynnoci. Niewykonanie lub niewaciwe wykonanie pisemnej umowy deweloperskiej daje kontrahentowi moliwo dochodzenia roszcze odszkodowawczych od dewelopera na podstawie art. 471 k.c.. (Uchwaa Sdu Najwyszego - Izba Cywilna zdnia 9 grudnia 2010 r. wsprawie III CZP 104/2010). Zpowoanego przepisu wynika obowizek naprawienia szkody wynikej zniewykonania lub nienaleytego wykonania zobowizania. Moliwe jest jednak zwolnienie ztej odpowiedzialnoci. Dotyczy to przypadku, gdy dunik nie ponosi odpowiedzialnoci za okolicznoci, ktre spowodoway niewykonanie lub nienaleyte wykonanie umowy.

3

www.iurislink.pl

Nowe przestpstwo stalking. Pojcie to oznacza zesp powtarzalnych, zoliwych idrczcych zachowa, ktre wywouj

uofiary lk oraz wzbudzaj poczucie zagroenia. Mog to by np.: uporczywe kontakty osobiste zwykorzystaniem telefonw, wysyanie korespondencji wkadej formie, ledzenie, rozsyanie faszywych informacji, obecno wpobliu miejsca pracy lub zamieszkania, nkanie osb najbliszych. Kara za tego rodzaju przestpstwo moe wynie 3 lata pozbawienia wolnoci, awprzypadku, gdy ofiara targna si na ycie, a lat 10. Jednoczenie zdecydowano, e karalne bdzie zachowanie polegajce na wyrzdzeniu szkody majtkowej lub osobistej poprzez wykorzystanie wizerunku innej osoby np. wwyniku zamieszczenia winternecie jej zdj wraz zkomentarzem, zamwienie na jej koszt towarw lub usug, atake rozpowszechnianie wizerunku wramach tworzonych bez wiedzy izgody ofiar kont osobistych na popularnych portalach spoecznociowych. Kara za takie zachowanie moe wynie 3 lata pozbawienia wolnoci. 1. Nie mona wymaga od waciciela komputera podczonego do Internetu np. wurzdzie, by kontrolowa, jakie osoby maj do niego dostp. Jeli wic doszo do umieszczenia wsieci obraliwych komentarzy, naruszenia dbr osobistych, anie mona ustali sprawcy, nie obcia to waciciela komputera. 2. Podanie winternecie nazwiska osoby, ktra wczeniej wystpowaa pod pseudonimem, nie jest naruszeniem jej dbr osobistych. Natomiast przypisanie jej negatywnych cech moe by naruszeniem prawa. (Wyrok Sdu Najwyszego - Izba Cywilna zdnia 8 lipca 2011 r. wsprawie IV CSK 665/2010).

Przedawnienie roszczenie ozwrot nienalenie wypaconego wynagrodzenia. Wsytuacji, gdy pracownik otrzyma nienale-

ne wynagrodzenie, pracodawca moe da od niego jego zwrotu wterminie maksymalnie 3 lat od daty wypacenia. Po upywie tego terminu roszczenie staje si przedawnione. Natomiast odsetki od nienalenie pobranej pensji mona liczy dopiero od daty wezwania pracownika do zapaty. Regua ta zostaa potwierdzona przez Sd Najwyszy wwyroku wydanym wdniu 8 czerwca 2010 r. wsprawie osygn. akt IPK 31/2010. Dodatkowo naley pamita, e bieg terminu przedawnienia przerywa kada czynno przed sdem lub innym organem powoanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszcze albo przed sdem polubownym, podjta bezporednio wcelu dochodzenia, ustalenia, zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia, przez uznanie roszczenia przez osob zobowizan do jego zaspokojenia lub przez wszczcie mediacji. Po przerwaniu termin przedawnienia biegnie na nowo. Natomiast wstrzymanie lub zawieszenie biegu terminu przedawnienia wwypadkach okrelonych wprzepisach prawa powoduje, e upyw tego terminu nie rozpoczyna si, arozpoczty ulega zawieszeniu. Spka jawna moe wystpowa wpostpowaniu karnym wcharakterze pokrzywdzonego, gdy stosuje si wobec niej odpowiednio przepisy oosobach prawnych (art. 331 1 k.c.). (Postanowienie Sdu Najwyszego - Izba Karna zdnia 21 lipca 2011 r. wsprawie IKZP 7/2011).

Pracodawca nie ma obowizku wyodrbnienia palarni.

PRAKTYCZNE INFORMACJE DLA PRZEDSIBIORCWLikwidacja postpowania w sprawach gospodarczych.Zdniem 3 maja 2012 r. zacznie obowizywa istotna zmiana dotyczca przedsibiorcw wpostaci zniesienia wsprawach cywilnych odrbnego postpowania gospodarczego. Rygoryzm tego postpowania zamiast uatwia rozpoznanie sprawy czstokro wpraktyce uniemoliwia dochodzenie susznych roszcze lub obrony na skutek niewiedzy stron np. odnonie terminw do ktrych mona przedstawia dowody. Po wymienionej dacie spory midzy przedsibiorcami bd przez sdy rozpoznawane wedug zasad oglnych. Uznano przy tym za wystarczajce wprowadzenie wymogu stanowicego, e strony iuczestnicy postpowania zobowizani s dokonywa czynnoci procesowych zgodnie zdobrymi obyczajami oraz przytacza wszystkie okolicznoci faktyczne idowody bez zwoki, aby postpowanie mogo by przeprowadzone sprawnie iszybko. Posiadacz akcji spki pracowniczej, wktrej jest zatrudniony, moe zosta zwolniony zpracy, jeeli pomaga wjej wrogim przejciu przez obc firm. (Wyrok Sdu Najwyszego - Izba Pracy, Ubezpiecze Spoecznych iSpraw Publicznych zdnia 4 lutego 2011 r. wsprawie II PK 199/2010).

Zdniem 6 wrzenia 2011 r. zniesiono obowizek wyodrbnienia wzakadach pracy wrd pomieszcze higienicznosanitarnych palarni. Od tej daty decyzja wzakresie wyodrbnienia palarni jest uznaniowa izaley wycznie od waciciela zakadu.

Zmiany wzakresie NIP. Zpocztkiem 2012 roku przestanie

4

Moc urzdowa dokumentw elektronicznych wystawianych przez KRS. Zdniem 1 stycznia 2012 r. wszelkie wycigi, zawiadczenia, oraz inne informacje wydawane przez Centraln Informacj Krajowego Rejestru Sdowego wformie elektronicznej bd miay moc dokumentw urzdowych. Obecnie jedynie forma papierowa tych dokumentw posiada moc urzdow. Dokument elektroniczny bdzie posiada walor mocy urzdowej wsytuacji jego zaopatrzenia wbezpieczny podpis elektroniczny weryfikowany przy pomocy wanego kwalifikowanego certyfikatu. Ponadto zgodnie zzaoeniami od nowego roku ma zosta zapewniony bezpatny dostp do wszystkich czci rejestru zawierajcych wszystkie aktualne dane zmoliwoci uzyskania wydrukw, odnonie podmiotw zarejestrowanych wrejestrze wtym wobec podmiotw, co do ktrych ogoszono upado.

obowizywa inie bdzie nadawany NIP osobom fizycznym nie prowadzcym dziaalnoci gospodarczej, nie bdcym patnikami skadek inie bdcym zarejestrowanymi podatnikami VAT. Osoby te bd si posugiwa wycznie numerem PESEL. Wkonsekwencji odpadnie obowizek skadania zgosze identyfikacyjnych iaktualizacyjnych, ktre bd dokonywane zurzdu przez naczelnikw urzdw skarbowych na podstawie danych zawartych wzbiorze PESEL. Wyjtek bdzie dotyczy jednak sytuacji wktrej adres zamieszkania osoby fizycznej bdzie inny, ni adres zameldowania. Natomiast podmiotom zobowizanym do identyfikowania si numerem NIP, bdzie on nadawany bezporednio po dokonaniu zgoszenia identyfikacyjnego za porednictwem Centralnego Rejestru Podmiotw - Krajowej Ewidencji Podatnikw, anie jak dotd wdrodze decyzji administracyjnej wydawanej przez naczelnika urzdu skarbowego. Wane jest, e Naczelnik wyda tylko potwierdzenie nadania NIP oraz informacj onadanym numerze. Ponadto od dnia 1 wrzenia 2011 r. funkcjonuje Centralny Rejestr Podmiotw - Krajowa Ewidencja Podatnikw (CRP KEP) prowadzony przez Ministra Finansw. Rejestr zawiera gwnie informacje ewidencyjne ze zbioru PESEL, ktre s wice dla organw podatkowych. Posugiwanie si rejestrem ma znacznie przyspieszy wymian informacji wurzdach skarbowych, aco za tym idzie rwnie usprawni obsug podatnikw.

Wypowiedzenie umowy oprac wczasie niezdolnoci pracownika do pracy. Zgodnie zzasad wynikajc ztreci przepisu

www.iurislink.pl

art. 41 kodeksu pracy pracodawca nie moe wypowiedzie umowy oprac wczasie urlopu pracownika, atake wczasie innej usprawiedliwionej nieobecnoci wpracy, jeeli nie upyn jeszcze okres uprawniajcy do rozwizania umowy oprac bez wypowiedzenia. Jednake, gdy pracownik wczasie niezdolnoci do pracy faktycznie j wykonuje, to czas ten nie moe zosta potraktowany, jako usprawiedliwiona nieobecno wpracy podlegajca ochronie zart. 41 k.p. Takie stanowisko przedstawi Sd Najwyszy wwyroku wydanym wdniu 5 maja 2010 r. wsprawie osygn. akt II PK 343/2009. Jeli

zatem pracownik pomimo niezdolnoci do pracy nadal j wykonuje, to pracodawca moe mu wrczy wypowiedzenie zpominiciem zakazu ustanowionego wprzywoanym wyej przepisie.

Czy wsplnik spki cywilnej moe samodzielnie dochodzi wierzytelnoci wchodzcej wskad majtku wsplnego wsplnikw spki cywilnej ? Odpowiadajc na to pytanie SdNajwyszy stwierdzi, e Wsplnik spki cywilnej nie jest legitymowany do dochodzenia wierzytelnoci wchodzcej wskad majtku wsplnego wsplnikw tej spki. (Uchwaa Sdu Najwyszego - Izba Cywilna zdnia 9 lutego 2011 r. wsprawie III CZP 130/2010). Czonek zarzdu spki zograniczon odpowiedzialnoci pozwany na podstawie art. 299 1 k.s.h. moe broni si zarzutem, e objta tytuem wykonawczym wierzytelno ulega umorzeniu na skutek potrcenia zwierzytelnoci powoda, dokonanego po powstaniu tego tytuu. (Uchwaa Sdu Najwyszego - Izba Cywilna zdnia 17 lutego 2011 r. wsprawie III CZP 129/2010). Przepis art. 299 1 k.s.h. stanowi, e Jeeli egzekucja przeciwko spce okae si bezskuteczna, czonkowie zarzdu odpowiadaj solidarnie za jej zobowizania.

lojalnoci iuczciwoci wobec przeoonych. Pracodawca moe uzna za prawdziwe twierdzenia pracownika, e nagrywa jego niejawne rozmowy, ipoda to za przyczyn rozwizania umowy oprac, bez koniecznoci wykazania nagrywania. Ochrona spraw prywatnych dziaa wobie strony. Dotyczy wic nie tylko pracownika, ale take pracodawcy ijego firmy. (Wyrok Sdu Najwyszego - Izba Pracy, Ubezpiecze Spoecznych iSpraw Publicznych zdnia 24 marca 2011 r. wsprawie II PK 299/2010).

Zawieszenie dziaalnoci gospodarczej na nowo. Od lipca

Zakaz stosowania weksli gwarancyjnych przez pracodawc. Sd Najwyszy wwyroku wydanym wdniu 26 stycznia 2011 r.

wsprawie osygn. akt II PK 159/10 stwierdzi wprost, e Przepisy izasady prawa pracy, wszczeglnoci zawarte wdziale V Kodeksu pracy, sprzeciwiaj si iwykluczaj dopuszczenie weksli gwarancyjnych jako rodka dodatkowego zabezpieczenia roszcze pracodawcy onaprawienie potencjalnych szkd wyrzdzonych przez pracownika wmieniu pracodawcy. Oznacza to, e taki weksel jest niewany zmocy samego prawa (art. 18 2 k.p. wzwizku zart. 114 127 k.p. oraz acontrario art. 300 k.p.). Jego nabywca nie moe zatem dochodzi jego realizacji. Sd Najwyszy wyszed zzaoenia, e wkodeksie pracy zawarto kompleksow regulacj odpowiedzialnoci materialnej pracownikw. Dlatego nie istniej podstawy do stosowania innego rodzaju zabezpiecze, jak np. weksel wcelu podwyszenia zakresu takiej ochrony pracodawcy. Wkonsekwencji taki weksel jest niewany zmocy prawa. Kady szef musi zapewni pracownikom bezpieczne warunki pracy, do czego wszczeglnoci naley zaliczy dostarczanie sprawnych ibezpiecznych narzdzi pracy. Zatem co do zasady przeoony odpowiada za niewaciwy stan stanowisk pracy. Ewentualne zaniedbania po stronie personelu mog by najwyej oceniane wkategorii przyczynienia si do wypadku iskutkowa obnieniem nalenych wiadcze (Wyrok Sdu Najwyszego - Izba Pracy, Ubezpiecze Spoecznych iSpraw Publicznych zdnia 3 grudnia 2010 r. wsprawie IPK 124/2010).

tego roku obowizuj nowe zasady zawieszenia dziaalnoci gospodarczej. Zrozwizania tego mog skorzysta jedynie przedsibiorcy nie zatrudniajcy pracownikw, na czas od 30 dni do 24 miesicy, oznaczany wdniach, miesicach albo miesicach idniach. Okrelenie zawieszenia wdniach umoliwi zachowanie cigoci skadek zzakresu ubezpieczenia spoecznego. Wrazie nie podjcia dziaalnoci wterminie 24 miesicy wpis zostanie wykrelony zurzdu. Uatwienie dotyczy rwnie przedsibiorcw wykonujcych dziaalno wrnych formach prawnych, gdzie mona zawiesi wykonywanie kadej znich zosobna. Zistoty tego rozwizania wynika, e wczasie zawieszenia przedsibiorca nie moe wykonywa dziaalnoci gospodarczej iosiga biecych przychodw zpozarolniczej dziaalnoci gospodarczej. Natomiast posiada m.in. prawo do: wykonywania wszystkich czynnoci niezbdnych do zachowania lub zabezpieczenia rda przychodu; przyjmowania nalenoci lub regulowania zobowiza powstaych przed zawieszeniem; zbywania wasnych rodkw trwaych iwyposaenia; uczestniczenia wpostpowaniach sdowych, podatkowych iadministracyjnych wynikajcych zdziaalnoci wykonywanej przed jej zawieszeniem oraz moe zosta poddany kontroli waciwej dla czynnych przedsibiorcw.

Zawieszenie dziaalnoci, aprowadzenie ksig rachunkowych. Przedsibiorcy ktrzy zawiesili prowadzenie swojej dziaal-

noci gospodarczej nabyli zdniem 2 czerwca 2011 r. moliwo nie zamykania ksig rachunkowych. Oznacza to, e zostali zwolnieni zwielu obowizkw takich, jak: prowadzenie ksig rachunkowych, sporzdzanie sprawozdania finansowego, jego badanie, skadanie wsdzie rejestrowym oraz publikacja wMonitorze Polskim B, czy sporzdzanie iudostpnianie sprawozdania zdziaalnoci. Zwolnienie zobowizku zamykania ksig rachunkowych ma dotyczy penego roku obrotowego dotyczcego stanu zawieszenia dziaalnoci. Przedsibiorca korzystajcy ztego rozwizania nie moe wroku zawieszenia dokonywa odpisw amortyzacyjnych lub umorzeniowych, ani innych operacji gospodarczych powodujcych skutki ocharakterze majtkowym lub umorzeniowym. 1. Uzasadnion przyczyn rozwizania z pracownikiem umowy oprac wtrybie art. 52 1 pkt 1 k.p. nie musi by jedynie zawinione uchybienie pracownicze wywoujce istotn szkod majtkow wmieniu pracodawcy. Tak przyczyn moe by take zawinione dziaanie pracownika powodujce zagroenie interesw pracodawcy. 2. Waga narusze polegajcych na wykorzystaniu komputera subowego dla celw niezwizanych zprac uzaleniona jest od tego, czy rozmiar tych czynnoci prowadzi do wniosku, e za pomoc sprztu pracodawcy (wtym opacanego przez niego cza sieciowego) pracownik wykonywa swoj wasn dziaalno gospodarcz, czy jak jej cz. Podobnie rzecz si ma zwykorzystywaniem czasu pracy na czynnoci zni niezwizane. Inaczej powinny by oceniane takie zachowania, jeli maj one charakter incydentalny, ainaczej jeli stanowi swoistego rodzaju praktyk, ktra uniemoliwia (ogranicza) wykonywanie obowizkw pracowniczych. (Wyrok Sdu Najwyszego - Izba Pracy, Ubezpiecze Spoecznych iSpraw Publicznych zdnia 4 listopada 2010 r. wsprawie II PK 110/2010).

5

Uatwienia dla rozpoczynajcych dziaalno gospodarcz.

Wdniu 1 lipca 2011 r. weszy wycie nowe rozwizania prawne znacznie upraszczajce procedury rejestracyjne wobec nowych przedsibiorcw. Uatwienia te dotycz gwnie: alternatywnej moliwoci zoenia wniosku orejestracj wtradycyjnej formie papierowej wdowolnym urzdzie gminy niezalenie od miejsca zameldowania lub wypenienia elektronicznego formularza poprzez stron internetow Centralnej Ewidencji iInformacji oDziaalnoci Gospodarczej (CEIDG) - www.ceidg.gov.pl; wpis za porednictwem internetu oznacza, e wszystkie podane informacje zostay pozytywnie zweryfikowane wodpowiednich rejestrach; ponadto system automatycznie wskae bdy uniemoliwiajce pomylne zakoczenie rejestracji; wniosek orejestracj stanowi jednoczenie zgoszenie do ZUS/ KRUS, GUS inaczelnika urzdu skarbowego; na stronie internetowej CEIDG dostpna jest wyszukiwarka przedsibiorcw, co jest pomocne przy weryfikacji partnerw handlowych. Prac mona straci nie tylko nagrywajc szefa, ale take blefujc, e si to robi Pracownik naraa si bowiem na zarzut naruszenia zasady

www.iurislink.pl

Dopuszczalno podjcia uchway o przeksztaceniu spki w spk akcyjn w ramach realizacji programu wejcia na rynek New Connect, na podstawie zdezaktualizowanego planu przeksztaceniaAnna Biel, ukasz Korejwo

6

www.iurislink.pl

Rynek NewConnect jest rynkiem akcji. Wtej sytuacji przedsibiorcy funkcjonujcy wramach spki osobowej lub te spki zograniczon odpowiedzialnoci, aby uruchomi procedur wejcia na ten rynek, wpierwszej kolejnoci winni dokona przeksztacenia wspk akcyjn. Do tego niezbdne jest sporzdzenie planu przeksztacenia, ktry przygotowywany przez czonkw zarzdu spki kapitaowej lub wszystkich wsplnikw prowadzcych sprawy przeksztacanej spki osobowej i jest to pierwsza czynno wfazie przygotowawczej procesu transformacji spki. Plan przeksztacenia stanowi podstawowe rdo informacji potrzebne wsplnikom do podjcia decyzji ojej przeksztaceniu. Zgodnie zart. 558 1 k.s.h. plan ten powinien zawiera, co najmniej ustalenie wartoci bilansowej majtku spki przeksztacanej na okrelony dzie wmiesicu poprzedzajcym przedoenie wsplnikom planu przeksztacenia oraz okrelenie wartoci udziaw albo akcji wsplnikw zgodnie ze sprawozdaniem finansowym, oktrym mowa w 2 pkt 4, tj. sprawozdaniem finansowym sporzdzonym dla celw przeksztacenia na dzie oktrym mowa wyej, czyli na okrelony dzie wmiesicu poprzedzajcym przedoenie wsplnikom planu przeksztacenia. Ponadto zgodnie ztreci 2 tego przepisu do planu przeksztacenia naley doczy: projekt uchway wsprawie przeksztacenia spki, projekt umowy albo statutu spki przeksztaconej, wycen skadnikw majtku (aktyww ipasyww) spki przeksztacanej oraz sprawozdanie finansowe sporzdzone dla celw przeksztacenia na dzie wmiesicu poprzedzajcym przedoenie wsplnikom planu przeksztacenia, przy zastosowaniu takich samych metod iwtakim samym ukadzie, jak ostatnie roczne sprawozdanie finansowe. Zpowyszego wynika, zatem i ustalenie wartoci bilansowej majtku spki przeksztacanej, okrelenie wartoci udziaw albo akcji wsplnikw zgodnie ze sprawozdaniem finansowym oraz samo sprawozdanie finansowe powinno by sporzdzone na okrelony dzie wmiesicu poprzedzajcym przedoenie wsplnikom planu przeksztacenia, awic na tzw. dzie bilansowy. Tym samym zanalizy art. 558 k.s.h. wynika, i maksymalny okres pomidzy ustaleniem tej wartoci, aprzedoeniem planu powinien by nie duszy, ni dwa miesice. Zakrelenie tak krtkiego terminu, wpraktyce nie do dotrzymania, wydaje si pewnym pokosiem naturalnej sprzecznoci pomidzy potrzeb ochrony interesw wsplnikw spki przeksztacanej, azwaszcza tych, ktrzy nie zamierzaj uczestniczy wprzeksztaceniu, afizyczn moliwoci przeprowadzenia takiej wyceny. Zpunktu widzenia interesw wsplnikw nie zainteresowanych uczestnictwem wspce przeksztaconej, najlepiej byoby, gdyby wycena zostaa dokonywana na dzie podjcia uchway oprzeksztaceniu spki, aczkolwiek takie rozwizanie nie jest faktycznie moliwe do przeprowadzenia. Dlatego intencj ustawodawcy byo zagwarantowanie, aby moment, wedug ktrego dokonuje si wyceny spki nie by zbyt odlegy od dnia podjcia decyzji oprzeksztaceniu, awic od dnia powzicia uchway wsplnikw wtej sprawie. Wzwizku zpowyszym wart. 558 1 pkt 1 k.s.h. ustawodawca chcc pogodzi te dwie sprzeczne okolicznoci (tj. aktualno wynikw wyceny itechniczn moliwo jej przeprowadzenia) ustali, e dzie wyceny powinien przypada na okrelony

dzie wmiesicu poprzedzajcym przedoenie wsplnikom planu przeksztacenia. Wtym miejscu trzeba jednak zauway, i wprzepisie tym uyte zostao pojcie dnia przedoenia planu przeksztacenia, anie dnia podjcia uchway oprzeksztaceniu. Natomiast, przepisy kodeksu spek handlowych nie okrelaj niestety, kiedy plan przeksztacenia powinien zosta przedoony wsplnikom, aczkolwiek wydaje si, i takim dniem bdzie wanie dzie pierwszego zawiadomienia wsplnikw ozamiarze poddania pod gosowanie uchway oprzeksztaceniu spki, gdy zprzepisw kodeksu spek handlowych nie wynika, i wsplnicy powinni zosta poinformowani otreci planu przeksztacenia przed pierwszym zawiadomieniem ozamiarze podjcia takiej uchway. Dlatego ustalenie wartoci bilansowej majtku spki przeksztacanej, okrelenie wartoci udziaw albo akcji wsplnikw zgodnie ze sprawozdaniem finansowym oraz samo sprawozdanie finansowe powinno by sporzdzone na dzie przypadajcy nie wczeniej, ni dwa miesice przed dniem pierwszego zawiadomienia wsplnikw zgodnie ztreci art. 560 1 k.s.h. Dochowanie powyszego terminu wpraktyce jest jednak bardzo utrudnione, albowiem zgodnie z art. 559 1 k.s.h. plan przeksztacenia wraz zzacznikami powinien zosta poddany badaniu przez biegego rewidenta wyznaczanego, zgodnie z 2 tego przepisu, przez sd rejestrowy waciwy dla siedziby spki przeksztacanej. Majc na uwadze cel informacyjny, dla ktrego to plan przeksztacenia jest sporzdzany, azdrugiej strony faktyczny brak moliwoci dotrzymania wprocesie transformacji spki dwumiesicznego terminu pomidzy dniem sporzdzenia planu przeksztacenia, adniem jego przedoenia wsplnikom, naley zaj stanowisko, i termin ten nie powinien by traktowany znadmiernym rygoryzmem. Tym niemniej, wpraktyce pojawia si jeszcze zagadnienie zwizane zpytaniem odopuszczalno podjcia uchway oprzeksztaceniu spki wprzypadku znacznej rozpitoci czasowej pomidzy tzw. dniem bilansowym adniem podjcia uchway wtej sprawie. Wpewnych przypadkach owa rozpito czasowa jest niezalena od spki iwynika chociaby zprzyczyn lecych po stronie samego biegego wyznaczonego przez sd. Zagadnienie to najlepiej rozway na przykadzie zpraktyki, a mianowicie postanowienia Sdu Rejonowego w X, gdzie Sd wpisa do Rejestru Przedsibiorcw KRS spk XY S.A. powsta na skutek przeksztacenia spk XY sp. zo.o., pomimo wtpliwoci zwizanych zdu rozpitoci czasow (ok. 2,5 roku) pomidzy tzw. dniem bilansowym, adniem podjcia uchway oprzeksztaceniu. Wstanie faktycznym dotyczcym tego konkretnego przypadku, Zarzd Spki zleci sporzdzenie sprawozdania finansowego za okres od 01.01.2007 r. do 01.11.2007 r., ktrego bilans uznany zosta za bilans przeksztaceniowy. Nastpnie Sd postanowieniem zpocztku 2008 r. wyznaczy biegego rewidenta do zbadania wzakresie poprawnoci irzetelnoci planu przeksztacenia XY spki zo.o. wspk akcyjn. Wzwizku ztym, e wyznaczony biegy nie przedstawi wterminie penej opinii, tutejszy Sd wyznaczy kolejnego biegego wcelu zbadania planu przeksztacenia pod ktem jego rzetelnoci

ipoprawnoci. Opinia zostaa sporzdzona dopiero we wrzeniu 2008, adorczona Spce wpadzierniku 2008 r. Biegy rewident uzna wniej, i plan przeksztacenia zosta sporzdzony prawidowo irzetelnie. Wzwizku zpowyszym naley zauway, i Zarzd Spki dysponowa ostateczn opini biegego, co do prawidowoci irzetelnoci planu przeksztacenia isprawozdania finansowego dla celw przeksztacenia dopiero wpadzierniku 2008 roku, kiedy to Zarzdowi Spki zostaa dorczona opinia biegego. Dalszy upyw czasu spowodowany by ubieganiem si przez Spk ouzyskanie rodkw finansowych zRegionalnego Programu Operacyjnego na finansowanie projektu zastosowania innowacyjnych technologii. Konsekwencj tego bya konieczno wstrzymania kontynuowania procesu przeksztacenia Spki, ktry mg zosta podjty ponownie dopiero po podpisaniu stosownej umowy na dofinansowanie projektu Spki rodkami zRegionalnego Programu Operacyjnego, co nastpio dopiero wgrudniu 2009 roku. Dopiero wwczas dziaania majce na celu zakoczenie procesu przeksztacenia mogy zosta wznowione. Na pocztku 2010 roku Zarzd Spki zawiadomi wsplnikw Spki, zgodnie zprzepisami kodeksu spek handlowych, oterminie imiejscu Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wsplnikw wyznaczajc je na kwiecie 2010 roku. Tym samym dopeniony zosta ustawowy obowizek wystosowania stosownych zawiadomie ozamiarze przeksztacenia Spki wterminach, co najmniej na 6 i4 tygodnie przed dat zgromadzenia wsplnikw, na ktrym taka uchwaa mia zosta przedstawiona. Do zawiadomienia ozamiarze podjcia uchway oprzeksztaceniu doczona zostaa m. in. opinia dotyczca rozwoju dziaalnoci Spki XY sp. zo.o. zsiedzib wSzczecinie wlatach 2007 2009, zktrej to wynikao, i rozwj dziaalnoci Spki wlatach 2007-2009 nie wpyn na zmian jej sytuacji ekonomiczno-finansowej przedsibiorstwa, azatem i wycena skadnikw spki przeksztacanej isprawozdanie finansowego sporzdzone dla celw przeksztacenia na dzie 1 listopada 2007 roku zachoway swoj aktualno. Uchwaa oprzeksztaceniu Spki zostaa podjta jednogonie przez wsplnikw wkwietniu 2010 roku. Wzwizku zpowyszym Zarzd zoy do Sdu Rejonowego wX wniosek owpis spki XY S.A. powstaej wwyniku przeksztacenia spki XY sp. zo.o. Sd rejestrowy przychyli si do w/wwniosku iwpisa spk XY S.A. do rejestru przedsibiorcw. Tym samym, Sd uzna, i wokolicznociach konkretnej sprawy dopuszczalne jest zarejestrowanie przeksztacenia Spki na podstawie uchway podjtej przez wsplnikw, pomimo i bilans przeksztaceniowy zosta sporzdzony wgrudniu 2007 roku, awic pomidzy tymi dwiema czynnociami mino przeszo 2,5 roku. Przywoane powyej stanowisko Sdu rejestrowego naley uzna za jak najbardziej uzasadnione imajce pozytywny wpyw wpraktyce procesw przeksztacania spek. albowiem ustalenie wartoci majtku spki przeksztacanej jest potrzebne po pierwsze ze wzgldu na konieczno okrelenia wysokoci kwot przysugujcych na podstawie art. 565 1 k.s.h. wsplnikom, ktrzy nie zoyli owiadczenia ouczestnictwie wspce przeksztaconej izadali wypacenia przysugujcej im wartoci ich udziaw wspce, apo drugie ze wzgldu na konieczno stwierdzenie pokrycia, ustalonego wprojekcie umowy albo statutu spki, kapitau zakadowego spki przeksztacanej wspk kapitaow. Natomiast wtym przywoanym powyej konkretnym przypadku, wszyscy wsplnicy spki XY sp. zo.o. wyrazili wol uczestnictwa wspce przeksztaconej, atym samym nie byo koniecznoci wypaty wartoci udziaw posiadanych wspce. Wzwizku zpowyszym, aden ze wsplnikw nie wystpi na podstawie art. 566 k.s.h. osporzdzenie ponownej wyceny wartoci bilansowej udziaw, awic ustalenia poczynione przez Zarzd dla procesu przeksztacenia wplanie przeksztacenia czy sprawozdaniu finansowym sporzdzonym dla celw przeksztacenia nie byy przez nikogo kwestionowane. Ponadto, wprzypadku tym nie mg by rwnie kwestionowany fakt, i kapita spki XY sp. zo.o. wystarcza na pokrycie wymaganego przez ustawodaw-

c minimalnego kapitau akcyjnego wwysokoci 100.000 z, co wynikao po pierwsze zwysokoci kapitau zakadowego spki przeksztacanej, adrugie zprzedstawionej wsplnikom opinii dotyczcej rozwoju dziaalnoci spki XY sp. zo.o. wlatach 2007 2009 sporzdzonej na dzie 1 lutego 2010 roku oraz penej transparentnoci finansw Spki, wprocesie przeksztacania, przejawiajcej si m. in. poprzez zatwierdzanie przez Zgromadzenie Wsplnikw sprawozda finansowych za lata 2007, 2008 i2009. Wzwizku zpowyszym, stwierdzi naley, i ani interesy iprawa wsplnikw, ani te bezpieczestwo obrotu nie zostay zagroone. Ponadto, wuchwale oprzeksztaceniu, wsplnicy wprost owiadczyli, i zdaj sobie oni spraw zupywu bardzo dugiego okresu czasu pomidzy sporzdzeniem planu przeksztacenia wraz z zacznikami, dat opinii biegego oraz dniem podjcia uchway, aczkolwiek pomimo tego ich zgodn wol jest kontynuowanie procesu przeksztacenia spki. Wsplnicy ponadto wyranie przyznali, i zostay im przedstawione wszelkie potrzebne dokumenty konieczne dla oceny kondycji finansowej spki oraz posiadaj oni wtym zakresie komplet informacji. Wzwizku zpowyszym oczywista wydaje si wola wszystkich wsplnikw do przeksztacenia Spki na podstawie planu przeksztacenia isprawozdania finansowego zdnia 1 listopada 2007 roku. Ponadto brak podstaw do uznania wtej sprawie, i na skutek opisanego wyej przeksztacenia mogo doj do zagroenia bezpieczestwa obrotu, czy interesw wsplnikw. Prawa wsplnikw s bowiem naleycie chronione iaden znich nie zostaje pokrzywdzony wwyniku podjcia tej uchway. Ponadto, stanowisko Zarzdu wyraone we wniosku owpis przeksztaconej spki do rejestru przedsibiorcw, do ktrego wkonsekwencji przychyli si sd rejestrowy, mona sprowadzi do oglniejszej zasady funkcjonujcej wstosunkach cywilnoprawnych, amianowicie i chccemu nigdy nie dzieje si krzywda. Wtym wypadku, wydaje si, i mona zaryzykowa twierdzenie, i krzywda wsplnikom spki przeksztacanej zostaaby wyrzdzona wtym przypadku, gdyby to sd odmwi dokonania wpisu wrejestrze itym samym zmusi XY sp. zo.o. do rozpoczcia caej procedury przeksztacenia od pocztku. Reasumujc, wpraktyce stanowisko Sdu Rejonowego wX naley nie tylko uzna za trafne ale wrcz zasadnym staje si postulowanie na przyszo takiej wykadni de lege lata przepisw normujcych przeksztacanie spek, ktra pozwoliaby wprzypadku zoenia stosownych owiadcze przez wsplnikw na zgromadzeniu zwoanym wcelu podjcia uchway oprzeksztaceniu spki kontynuowa proces przeksztacenia niezalenie od sporzdzenia daty planu przeksztacenia, daty wydania opinii biegego, dotrzymania terminw zakrelonych wtym wzgldzie przez przepisy kodeksu spek handlowych, czy te zawiadomienia wsplnikw ozamiarze przeksztacenia spki zgodnie ztreci art. 560 1 k.s.h., poniewa zgodnie ze swobod umw wstosunkach cywilnoprawnych interesy oraz prawa wsplnikw nie powinny by, zmocy prawa, chronione bardziej, ni oni sami sobie tego ycz. Anna Biel radca prawnyKancelaria Radcw Prawnych Biel Judek Poczobut-Odlanicki Sp. P. Szczecin

7

ukasz Korejwo aplikant radcowski www.iurislink.plKancelaria Radcw Prawnych Biel Judek Poczobut-Odlanicki Sp. P. Szczecin

Jak przeksztaci dziaalno gospodarcz prowadzon przez osob fizyczn w spk prawa handlowego? Odpowiedzialno za dugi przedsibiorcyArkadiusz DrozdowskiOd 1 lipca 2011 roku ustawodawca, dostosowujc polskie prawo do realiw gospodarczych, wprowadzi przepisy umoliwiajce przeksztacenie przedsibiorcy bdcego osob fizyczn (wykonujc we wasnym imieniu ina wasn odpowiedzialno dziaalno gospodarcz) wjednoosobow spk zograniczon odpowiedzialnoci lub jednoosobow spk akcyjn. Wprowadzone przepisy ustaw zdnia 25 marca 2011 r. oograniczaniu barier administracyjnych dla obywateli iprzedsibiorcw (Dz. U. Nr 106, poz. 622) zamieszczone wtytule IV wdziale III kodeksu spek handlowych rozdzia 6 ( art. 5841 do 58413) przewiduj moliwo przeksztacenia dziaalnoci gospodarczej prowadzonej przez osob fizyczn na podstawie wpisu do ewidencji dziaalnoci gospodarczej bezporednio wjednoosobow spk kapitaow, zzachowaniem cigoci prawnej. Przeksztacenie to pozostaje nie bez wpywu na odpowiedzialno osoby fizycznej, za jej zobowizania powstae przed dniem przeksztacenia. Jak ju otym pisalimy wbiuletynie Iuris Link zlistopada 2010 r. prowadzenie dziaalnoci zarobkowej przez osob fizyczn na podstawie wpisu do ewidencji jest najbardziej rozpowszechnionym sposobem prowadzenia dziaalnoci gospodarczej. Jednake wybr tej formy determinuje wiele niepotrzebnych ryzyk, wtym zakres odpowiedzialnoci majtkowej przedsibiorcy, tryb pocignicia do odpowiedzialnoci oraz przysugujce przedsibiorcy rodki ochrony prawnej. Ju na wstpie mona przyj, e indywidualna dziaalno gospodarcza wie si znajdalej posunitym ryzykiem zwizanym zodpowiedzialnoci za dugi powstae wzwizku ztak dziaalnoci. Osoba fizyczna odpowiada, bowiem bez ogranicze caym swoim majtkiem za zobowizania powstae wzwizku zprowadzon dziaalnoci gospodarcz, jak iza zobowizania powstae poza wykonywan dziaalnoci gospodarcz. Wierzyciele takiej osoby mog da egzekucji zprzedmiotw, ktre indywidualny przedsibiorca naby wramach prowadzonej dziaalnoci, jak rwnie ze skadnikw prywatnego majtku przedsibiorcy, ktrych nabycie nie pozostaje wzwizku zprowadzon dziaalnoci gospodarcz. Bez istotnego znaczenia jest rwnie czas, wktrym przedmioty owe zostay nabyte. Wierzyciel nie ma obowizku podejmowania dodatkowych czynnoci prawnych, potrzebnych do egzekucji zcaego majtku indywidualnego przedsibiorcy. Zdrugiej strony zakres ochrony prawnej przed ryzykiem zwizanym zprowadzeniem indywidualnej dziaalnoci gospodarczej najwyraniej wida na tle odpowiedzialnoci jedynego wsplnika spki zograniczon odpowiedzialnoci. Zasad jest, zgodnie zart. 151 4 kodeksu spek handlowych, e wsplnicy nie odpowiadaj za zobowizania spki. Wyjtek stanowi przepis 2 art. 13, ktry ustanawia solidarn ze spk odpowiedzialno wsplnika lub akcjonariusza spki kapitaowej worganizacji za zobowizania spki - do wartoci nie wniesionego wkadu na pokrycie objtych praw udziaowych wspce. Ze sformuowania omawianego przepisu wynika, e chodzi ocakowit warto wkadu (cilej: nie wniesionego wkadu), anie jedynie onominaln warto ogu objtych praw udziaowych.1 Oodpowiedzialnoci wsplnika majtkiem osobistym bdzie mona mwi wycznie oile wsplnik nie wniesie - przy zawizywaniu spki - wkadu na pokrycie kapitau zakadowego albo wniesie wkad oniszej wartoci. Zmiany wprowadzone ustaw oograniczaniu barier administracyjnych dla obywateli iprzedsibiorcw umoliwiaj od 1 lipca1 S. Sotysiski, A. Szajkowski, A. Szumaski, A. Szwaja; Kodeks spek handlowych. Komentarz do art. 1-663, C.H. Beck 2005, Legalis.

8

www.iurislink.pl

biecego roku przeksztacenie przedsibiorcy bdcego osob fizyczn wjednoosobow spk kapitaow. Zdniem przeksztacenia majtek przedsibiorcy przeksztacanego sucy prowadzeniu dziaalnoci gospodarczej staje si majtkiem spki na zasadzie sukcesji generalnej. Naley wskaza, e wczeniejsze regulacje umoliwiajce dokonanie zmiany formy prawnej prowadzenia jednoosobowej dziaalnoci gospodarczej przez aport przedsibiorstwa do nowoutworzonej spki kapitaowej albo poprzez dokonanie przeniesienia przedsibiorstwa na utworzon spk na podstawie umowy, anastpnie likwidacj prowadzonej dziaalnoci indywidualnej, nie powodoway przejcia wraz zprzedsibiorstwem do nowotworzonej spki kapitaowej jego zobowiza. Przed wejciem wycie wspomnianej ustawy, zmiana formy prowadzenia dziaalnoci gospodarczej przez aport nie skutkowaa automatycznym przejciem przez spk zobowiza, wtym wynikajcych zumw zawartych wramach przedsibiorstwa. Wpraktyce gospodarczej czsto przejcie praw iobowizkw wynikajcych zumw uzalenione jest od zgody kontrahenta. Wtakim przypadku konieczne byo negocjowanie osobnych porozumie zkontrahentami przedsibiorcy wzakresie przeniesienia praw iobowizkw na spk, co wpraktyce jest czsto procesem czasochonnym ikosztownym. Zdarza si take, e kontrahenci uzaleniaj zgod od wprowadzenia korzystnych dla nich zmian do przenoszonych na spk umw. Zgodnie znow regulacj przeksztacenie przedsibiorcy wspk kapitaow pozwala na ominicie znacznej czci problemw, jakie pojawiaj si wprzypadku aportu przedsibiorstwa. Spka przeksztacona bdzie nabywa ex lege cay majtek przedsibiorcy, wchodzcy wskad jego przedsibiorstwa oraz stanie si stron wszystkich umw zawartych wramach dziaalnoci gospodarczej. Zakres sukcesji moe by jednak ograniczony przez szczeglne przepisy na podstawie, ktrych wydano np. pozwolenia, decyzje czy koncesje. Do przeksztacenia przedsibiorcy bdcego osob fizyczn wspk kapitaow wymagane jest, zgodnie zart. 5845 ksh, sporzdzenie planu przeksztacenia przedsibiorcy wraz zzacznikami oraz opini biegego rewidenta wyznaczonego przez sd. Plan przeksztacenia powinien by sporzdzony wformie aktu notarialnego izawiera co najmniej ustalenie wartoci bilansowej majtku przedsibiorcy przeksztacanego na okrelony dzie wmiesicu poprzedzajcym sporzdzenie planu przeksztacenia przedsibiorcy. Zacznikami do planu s: projekt owiadczenia oprzeksztaceniu przedsibiorcy, projekt aktu zaoycielskiego (statutu) spki kapitaowej, wycena skadnikw majtku przedsibiorcy przeksztacanego oraz sprawozdanie finansowe sporzdzone dla celw przeksztacenia na dzie, na ktry ustalono warto bilansow. Po zbadaniu planu przeksztacenia przez biegego, stosownie do treci art. 5845 5847 ksh przedsibiorca zobowizany jest do zoenia owiadczenia oprzeksztaceniu przedsibiorcy, sporzdzonego wformie aktu notarialnego oraz powoanie czonkw organw spki przeksztaconej, zawarcie umowy spki albo podpisanie statutu spki przeksztaconej. Owiadczenie oprzeksztaceniu powinny okrela co najmniej: typ spki wjak przeksztacony zostanie przedsibiorca; wysoko kapitau zakadowego; zakres praw przyznanych osobicie przedsibiorcy przeksztacanemu jako wsplnikowi albo akcjonariuszowi spki przeksztaconej (jeeli przyznanie takich praw jest przewidziane) oraz nazwiska iimiona czonkw zarzdu spki przeksztaconej, Przeksztacenie przedsibiorcy nastpuje zchwil wpisu spki do rejestru przedsibiorcw Krajowego Rejestru Sdowego. Wniosek owpis wnosz wszyscy czonkowie zarzdu spki przeksztaconej. Zt chwil przedsibiorca bdcy osob fizyczn

staje si kapitaow spk przeksztacon izarazem jej jedynym wsplnikiem albo jedynym akcjonariuszem. Jednoczenie waciwy organ ewidencyjny wykrela przedsibiorc przeksztacanego zCentralnej Ewidencji iInformacji Dziaalnoci Gospodarczej. Jeeli zmiana firmy (tj. nazwy prowadzonej dziaalnoci gospodarczej) wzwizku zprzeksztaceniem nie polega wycznie na dodaniu czci identyfikujcej form prawn (tj. kocwki: sp. zo.o. lub S.A.), nowa spka ma obowizek podawania dawnej firmy, obok nowej firmy, zdodaniem wyrazu dawniej - przez okres, co najmniej roku od dnia przeksztacenia. Spka przeksztacona zobowizana jest take uzyska nowy numer NIP iREGON. Spka przeksztacona wstpuje, zgodnie zart. 5842 ksh zdniem przeksztacenia we wszystkie prawa iobowizki przeksztaconego przedsibiorcy bez wzgldu na charakter stosunku prawnego, zktrego one wynikaj dla innego podmiotu. Dochodzi, zatem do tzw. sukcesji uniwersalnej. Oznacza to wstpienie innego, nowo-zawizanego podmiotu wca sytuacj prawn poprzednika, obejmujc zarwno aktywa, jak ijego pasywa. Zgodnie znow regulacj wsplnik bdzie obok nastpcy prawnego spki przeksztaconej odpowiada solidarnie wmyl art. 58413 ksh za powstae przed dniem przeksztacenia zobowizania tego przedsibiorcy. Odpowiedzialno ta ciy bdzie na wsplniku przez trzy lata, liczc od dnia przeksztacenia. Solidarna odpowiedzialno oznacza, e wierzyciel bdzie mg dochodzi wykonania zobowizania, wedle swojego wyboru iwdowolnych czciach, bd od spki bd od wsplnika lub jednoczenie od kadego znich. Jest to analogiczne uregulowanie do przewidzianego wart. 574 ksh. Zgodnie zart. 574 ksh, za zobowizania powstae przed przeksztaceniem wsplnicy odpowiadaj tak, jakby byli jeszcze wsplnikami spki osobowej. Ich odpowiedzialno jest solidarna ze spk powsta wwyniku przeksztacenia ima charakter subsydiarny, co jednak nie oznacza, e dopiero po przeprowadzeniu bezskutecznej egzekucji zmajtku spki wierzyciel moe da zasdzenia nalenoci od wsplnikw; moe on od razu wystpi zdaniem solidarnego zasdzenia nalenoci od spki iwsplnikw. Omawiana odpowiedzialno wsplnikw na podstawie art. 574 ksh jest ograniczona wczasie trwa, bowiem jedynie trzy lata od dnia przeksztacenia. Powszechnie przyjmuje si, e jest to termin zawity, zktrego upywem odpowiedzialno wsplnikw wygasa, co sd uwzgldnia zurzdu. 2Jak si wydaje analogiczne rozwizanie przyj ustawodawca wart. 584 13 ksh. Wpraktyce sporn kwesti pozostaje charakter odpowiedzialnoci osoby fizycznej po upywie trzech lat od momentu przeksztacenia ito niezalenie od tego, na jakim etapie bdzie znajdowa si proces egzekwowania zobowizania. Zachodzi pytanie czy upyw trzyletniego terminu liczonego od dnia przeksztacenia spowoduje wyganicie uprawnienia wierzyciela do dochodzenia odpowiedzialnoci2 Wyrok SN Izba Cywilna z 5.02.2009r., I CSK 333/08, opubl. Orzecznictwo SN rok 2010, Nr b, poz. 31, str. 6.

od wsplnika zmajtku osobistego. Jak si wydaje wodrnieniu od przedawnienia terminy zawite ustanowione zostay przede wszystkim dla realizacji celw odoniosoci oglnospoecznej lub dla silniejszej ochrony dunikw. Ztego wzgldu charakteryzuje je znaczny rygoryzm prawny, przejawiajcy si gwnie tym, e wskutek bezczynnoci uprawnionego wcigu okrelonego ustaw terminu nastpuje wyganicie przysugujcego mu prawa.3 Sporne wydaje si rwnie stosowanie do terminw zawitych odpowiednich przepisw dotyczcych przedawnienia, wtym zawieszenia iprzerwania biegu terminu. Konkludujc, wobec powyszego po upywie trzyletniego terminu od dnia przeksztacenia osoby, ktrym przysugiway wierzytelnoci wzgldem dotychczasowego przedsibiorcy, aobecnie wsplnika, powstae przed dniem przeksztacenia bd mogy dochodzi swych nalenoci wycznie od spki. Natomiast kwesti otwart pozostaje charakter odpowiedzialnoci przedsibiorcy wtoku postpowania. Wtej sytuacji mona jedynie wskaza, i ewentualnie kwestia wyganicia odpowiedzialnoci wobec upywu trzyletniego terminu bdzie kadorazowo rozstrzygana na etapie postpowania sdowego. Podsumowanie Przepisy art. 5841 do 58413 ksh dodane ustaw zdnia 25 marca 2011 r. oograniczeniu barier administracyjnych dla obywateli iprzedsibiorcw stworzyy moliwo przeksztacenia przedsibiorcy bdcego osob fizyczn wjednoosobow spk zograniczon odpowiedzialnoci lub jednoosobow spk akcyjn. Najwaniejszym skutkiem takiego przeksztacenia jest wstpienie przez nowo-zawizan spk kapitaow we wszystkie prawa iobowizki przeksztaconego przedsibiorcy, majce zwizek zprowadzon dziaalnoci gospodarcz. Wbraku regulacji wprowadzonej wart. 584 13 ksh, zdniem przeksztacenia ustawaaby odpowiedzialno przedsibiorcy na zasadach obowizujcych dotd, gdy wsplnicy spek kapitaowych nie odpowiadaj za zobowizania spki. Ustawodawca wypeniajc powsta luk poszerzy krg dunikw odpowiedzialnych wzgldem wierzycieli. Dziki zawartej regulacji wierzyciel moe, bowiem dochodzi odpowiedzialnoci nie tylko od spki, ale take zmajtku osobistego przedsibiorcy. Jednake odpowiedzialno przedsibiorcy jest ograniczon wczasie itrwa przez okres trzech lat liczc od dnia przeksztacenia.3 Z. Radwaski, Prawo cywilne-cz oglna, wydanie 5 Warszawa 2002, str. 321.

9

Arkadiusz Drozdowski aplikant radcowskiKancelaria CSW Wickowska i Partnerzy Pozna, Warszawa

Ochrona przed wypowiedzeniem umowy o pracPrzepisy prawa, co do zasady zezwalaj pracodawcy na rozwizanie za wypowiedzeniem umowy o prac zawartej na czas nieokrelony nawet, jeli tre samej umowy moliwoci takiej nie przewiduje. Nieco inaczej wyglda sytuacja umw terminowych, ktrych wypowiedzenie dopuszczalne jest pod pewnymi warunkami wycznie wtedy, gdy zostao przewidziane w umowie o prac. W pewnych wypadkach, pracownik chroniony jest przed wypowiedzeniem bez wzgldu na rodzaj zawartej umowy.

Anna SzczepaniakPracodawca nie moe wypowiedzie umowy oprac pracownikowi, ktremu brakuje nie wicej ni cztery lata do osignicia wieku emerytalnego, jeeli okres zatrudnienia umoliwia mu uzyskanie prawa do emerytury zosigniciem tego wieku. Ochrona przedemerytalna nie obejmie zatem pracownika, ktry zuwagi na brak wymaganego stau pracy zchwil uzyskania wymaganego wieku nie nabdzie prawa do emerytury. Przez wiek emerytalny naley rozumie obecnie 65 lat dla mczyzn i60 lat dla kobiet. Czteroletnia ochrona przedemerytalna nie dotyczy natomiast okresu poprzedzajcego moliwo wczeniejszego przejcia na emerytur, gdy przyjmuje si, e jest to jedynie uprawnienie zktrego pracownik moe korzysta. Oobjciu okresem ochronnym decyduje data kalendarzowa wktrej spenione s wymagane warunki. Wypowiedzenie nie moe by dorczone po tej dacie. Wprzeciwnym razie jest ono bezskuteczne. Pracownik jest chroniony przed wypowiedzeniem rwnie wsytuacji, gdy wprawdzie samo wypowiedzenie zostao dokonane przed okresem ochronnym ale jego skutki wpostaci rozwizania umowy oprac nastpuj ju wtym okresie.

www.iurislink.pl

Zochrony przed wypowiedzeniem umowy oprac nie moe skorzysta natomiast pracownik zatrudniony wniepenym czasie pracy ipobierajcy emerytur. Nie skorzysta zniej rwnie pracownik, ktry uzyska prawo do renty ztytuu cakowitej niezdolnoci do pracy. Wskazane powyej zasady dotycz zarwno umw oprac na czas nieokrelony, jak iumw terminowych zawartych na okres duszy ni 6 miesicy wktrych przewidziana zostaa moliwo ich wczeniejszego rozwizania za dwutygodniowym wypowiedzeniem. Wypowiedzenie umowy zawartej na okres krtszy, atake takiej, ktrej tre nie przewiduje moliwoci jej wypowiedzenia jest niedopuszczalne. Poza tzw. ochron przedemerytaln pracodawca nie moe wypowiedzie umowy oprac wczasie urlopu pracownika, atake wczasie innej jego usprawiedliwionej nieobecnoci wpracy. Pojcie urlopu jest szerokie iobejmuje nie tylko urlop wypoczynkowy ale rwnie urlopy okolicznociowe, szkoleniowe, bezpatne oraz urlop macierzyski iwychowawczy. Inn usprawiedliwion nieobecno stanowi wszczeglnoci okres tymczasowego aresztowania, odbywania kary pozbawienia wolnoci, atake niezdolnoci do pracy zpowodu choroby. Wokresach tych pracownik chroniony jest przed wypowiedzeniem umowy uprac. Nie wyklucza to jednak moliwoci rozwizania przez pracodawc umowy bez wypowiedzenia wtzw. trybie dyscyplinarnym,

zwykle wzwizku zcikim naruszeniem przez pracownika podstawowych obowizkw pracowniczych. Pracodawca moe rwnie rozsta si ze swoim pracownikiem bez zachowania okresu wypowiedzenia zuwagi na przeduajc si cho usprawiedliwion nieobecno pracownika wpracy, np. wwypadku dugotrwaej choroby. Warto rwnie pamita otym, e ochrona przed wypowiedzeniem umowy oprac nie obowizuje wrazie ogoszenia upadoci lub likwidacji pracodawcy. Nie naley przy tym myli tej sytuacji zlikwidacj miejsca pracy, ktra bywa czsto powoywana, jako przyczyna wypowiedzenia umowy oprac. Reorganizacja wmiejscu pracy skutkujca redukcj etatw moe oczywicie stanowi przyczyn wypowiedzenia umowy oprac pod warunkiem jednak, e samo wypowiedzenie jest dopuszczalne inie dotyczy pracownika objtego okresem ochronnym. Anna Szczepaniak adwokatKancelaria Adwokacka Anna Szczepaniak d

Konkubinat prawa i obowizki partnerw w zwizku nieformalnym. Jak rozliczy konkubinat po rozstaniu?Aurelia Koksztys-uMianem konkubinatu okrela si zwizek kobiety imczyzny yjcych razem jak m zon, ktrzy jednak nie decyduj zjaki przyczyn si na zawarcie zwizku maeskiego. Konkubinat bywa rwnie nazywany zwizkiem nieformalnym lub wolnym. Osoby yjce wkonkubinacie pozostaj we wsplnym staym poyciu, utrzymujc wi psychiczn ifizyczn oraz gospodarcz (przede wszystkim wsplne zamieszkiwanie). Nie jest konkubinatem zwizek olunym charakterze, pozbawiony wyej wskazanych wizi. Ludzie yjcy wkonkubinacie nie maj adnego obowizku rejestracji swojego zwizku. Wiele osb decyduje si na ycie wkonkubinacie wanie ze wzgldu na jego nieformalny charakter. Nie odpowiada im instytucja maestwa, ktra postrzegana jest czasem, jako zbyt due ograniczenie wolnoci osobistej. Decyzja owsplnym yciu wzwizku nieformalnym (konkubinacie) powoduje, i partnerzy nie maj praw iobowizkw, jakie wynikaj zprzepisw prawnych przewidzianych dla zwizku maeskiego. Jedn zrnic midzy konkubinatem amaestwem s regulacje wzakresie prawa spadkowego. Osoby yjce wkonkubinacie nie dziedzicz po sobie zmocy ustawy. Maonek dziedziczy po wspmaonku zmocy ustawy, czyli nawet wprzypadku braku testamentu. Konkubent dziedziczy moe wycznie na postawie testamentu. Pomidzy partnerami yjcymi w konkubinacie nie powstaje, wprzeciwiestwie do maestwa, ustrj wsplnoci maeskiej majtkowej. To, co kade zpartnerw zarobi lub nabdzie wczasie trwania zwizku staje si jego wasnoci. Konkubenci mog nabywa prawa irzeczy wsplnie, jednake wwczas stosunki wasnociowe ksztatuj si miedzy nimi na zasadzie zwykej wspwasnoci. Kade znich ma okrelony udzia wprawie wasnoci, ktrym moe swobodnie dysponowa. Partnerzy mog wkadej chwili dokona zniesienia wspwasnoci skadnikw majtku bdcego ich wspwasnoci. Partnerzy nie maj rwnie obowizku prawnego wzajemnej pomocy materialnej, ani wtrakcie trwania konkubinatu, ani po jego rozpadzie. Osoba, ktra zdecydowaa si na zerwanie zwizku nie ma obowizku dostarczenia byemu partnerowi rodkw do utrzymania. Innymi sowy na osobach yjcych wkonkubinacie nie ciy obowizek alimentacyjny. Po ustaniu konkubinatu moliwe jest jego rozliczenie. Brak jest jednak odpowiednich przepisw, ktre wprost regulowayby rozliczenia majtkowe po ustaniu konkubinatu. Rozwizania tych kwestii poszukiwa naley worzecznictwie Sdu Najwyszego, ktry wszeregu orzecze wypowiedzia si na ten temat. Do rozliczenia konkubinatu, wtym nakadw dokonanych przez konkubentw na majtek jednego znich, mog mie zastosowanie przepisy art. 405 inast. Kodeksu cywilnego, azatem przepisy obezpodstawnym wzbogaceniu, chyba e szczeglne okolicznoci faktyczne sprawy wskazuj na istnienie innej podstawy prawnej tych rozlicze (tak uchwaa SN zdnia 30 wrzenia 1966 r. III PZP 28/66, OSNCP 1967/1/1, zdnia 30 stycznia 1970 r. III CZP 62/69, nie publ. zdnia 27 czerwca 1996 r. III CZP 70/96, OSNC 1996/11/145 oraz wyroki zdnia 26 czerwca 1974 r. III CRN 132/74, nie publ.). Wwyroku zdnia 16 maja 2000 r. (IV CKN 32/00; Lex 43414) Sd Najwyszy wprost zawar tez, e do rozlicze majtkowych pomidzy osobami pozostajcymi wtrwaym zwizku faktycznym (konkubinacie) przepisy obezpodstawnym wzbogaceniu mog mie zastosowanie (OSNC 2000/12/222, Biul.SN 2000/10/6, M. Prawn. 2000/12/773). Konieczn przesank roszczenia opartego na przepisie art. 405 k.c jest istnienie wspzalenoci pomidzy powstaniem korzyci wmajtku wzbogaconego iuszczerbku wmajtku zuboonego. Wysoko bezpodstawnego wzbogacenia, ktra winna zosta zwrcona przez jednego zkonkubentw na rzecz drugiego, ustala naley, jako kwot odpowiadajc wartoci wzbogacenia istniejcego wchwili wyrokowania. Przeprowadzenie postpowania orozliczenie konkubinatu wymaga niewtpliwie wiadomoci szczeglnych iprzygotowania zawodowego, bez ktrych sukces takiego procesu jest wtpliwy. Jest to ju rola prawnika, ktry suy bdzie pomoc temu zpartnerw zwizkw nieformalnego, ktry wypracowa przez lata konkubinatu wsplnie zdrugim partnerem majtek, ktrym nie wada izktrego nie korzysta. Aurelia Koksztys-u adwokatAdwokacka Spka Partnerska u Nachmann Nowakowski i Koksztys Jelenia Gra, Wrocaw, Dzieroniw

10

www.iurislink.pl

Ochrona wierzyciela przed niewypacalnoci dunikaMalwina JarekWdobie szybko rozwijajcego si kapitalizmu, drog toruj sobie liczne prawa, wolnoci iobowizki wstosunkach gospodarczych. Swoboda dziaalnoci gospodarczej, wolno zawierania umw czy te pacta sunt servanda (obowizek dotrzymywania zawartych umw) nale do czci znich. Stosunki zobowizaniowe, na mocy ktrych wierzyciel da od dunika okrelonego zachowania si, zwanego wiadczeniem, adunik powinien to wiadczenie speni, s na tyle powszechne, i musz podlega pewnym obostrzeniom. Do jednej zinstytucji pozwalajcych na zabezpieczenie roszczenia wierzyciela wobec dunika jest instytucja actio Pauliana (skarga pauliaska), pozwalajca na ochron interesw wierzyciela wrazie niewypacalnoci dunika. Pojcie Instytucja skargi pauliaskiej ma swoje korzenie w prawie rzymskim, chocia coraz czciej pojawia si ona wnowoczesnych systemach prawnych. WPolsce zostaa uregulowana wKodeksie cywilnym (art. 527 in.). Jej treci jest to, i wrazie dokonania przez dunika czynnoci prawnej zpokrzywdzeniem wierzycieli, poprzez ktr osoba trzecia uzyskaa korzy majtkow, kady zwierzycieli moe da uznania tej czynnoci za bezskuteczn. Czynno uwaa si za dokonan zpokrzywdzeniem wierzycieli, jeeli dunik sta si ztego powodu niewypacalny lub niewypacalny wwyszym stopniu ni by przed dokonaniem tej czynnoci. Kolejn przesank pozwalajc na zastosowanie tej instytucji prawnej jest wiadomo dunika, i dana czynno naruszy interesy wierzycieli. Ponadto osoba trzecia, zktr dunik dokonuje czynnoci wie otym fakcie lub przy zachowaniu naleytej starannoci moe si dowiedzie. Wcelu uatwienia udowodnienia tej ostatniej przesanki, ustawodawca wprowadzi 2 domniemania prawne, pozwalajce na ustalenie powyszej okolicznoci. Mianowicie, jeeli osoba, ktra uzyskaa korzy pozostaje wbliskim stosunku zdunikiem lub jest przedsibiorc pozostajc wstaych stosunkach gospodarczych, uwaa si, i wiedziaa odziaaniu dunika, dcym do pokrzywdzenia wierzycieli. Jeszcze dalej idce domniemanie zawiera art. 528 k.c., gdy jeeli osoba trzecia uzyskaa dan korzy nieodpatnie, nie jest konieczne udowodnienie, i wiedziaa ona lub przy zachowaniu naleytej starannoci moga si dowiedzie, e dziaanie dunika powoduje pokrzywdzenie wierzycieli. Wprzypadku niewypacalnoci dunika wchwili dokonania darowizny, domniemywa si, i dziaa on ze wiadomoci pokrzywdzenia wierzycieli. To samo dotyczy wypadku, gdy dunik sta si niewypacalny wskutek dokonania darowizny. Powdztwo Ochrona przysugujca wierzycielowi moe by urzeczywistniona poprzez zoenie powdztwa wsdzie ouznanie danej czynnoci prawnej za bezskuteczn. Legitymowanym czynnie bdzie wierzyciel, ktrego interesy zostay naruszone, natomiast legitymacje biern bdzie posiadaa osoba trzecia, ktra wskutek danej czynnoci odniosa korzy majtkow. Wprzypadku uwzgldnienia pozwu, przedmiotowa czynno prawna nie utraci swojej mocy prawnej, ale pozostanie bezskuteczna wobec wierzyciela, ktry ja zaskary. Dziki temu wierzyciel bdzie mg prowadzi egzekucj rwnie ze skadnikw majtkowych osoby trzeciej, ktre weszy do jej majtku na skutek dokonania danej czynnoci prawnej. Osobie trzeciej przysuguje jednak tzw. facultas alternativa (czyli upowanienie przemienne) moe bowiem zwolni si od zadouczynieniu roszczeniu wierzyciela, jeeli zaspokoi tego wierzyciela albo wskae mu wystarczajce do jego zaspokojenia mienie dunika. Termin prekluzyjny do zoenia powdztwa upywa po 5 latach od dokonania tej czynnoci. Orzecznictwo Wwyroku zdnia 28.10.2010 r. (sygn. II CSK 227/10) Sd Najwyszy stwierdzi, i konstrukcj cywilistycznej skargi pauliaskiej naley obj take wdrodze analogiae legis wierzytelno publicznoprawn. Pozwala to bowiem na ochron wierzycieli przed wyzbywaniem si majtku przez dunikw wcelu uniemoliwienia egzekucji. Azatem zakres przedmiotowy skargi pauliaskiej obejmuje rwnie nalenoci podatkowe, nalenoci ze skadek ZUS itd. Wwyroku zdnia 9.04.2010 r. (sygn. III CSK 273/09) Sd Najwyszy natomiast uzna, i warunkiem dochodzenia ochrony na podstawie art. 527 1 k.c. jest wykazanie posiadania wierzytelnoci wstosunku do dunika, ktry dokona kwestionowanej skarg paulisk czynnoci prawnej. Wierzytelno ta powinna istnie wchwili dokonywania zaskaronej skarg paulisk czynnoci prawnej oraz wchwili wytoczenia powdztwa na podstawie art. 527 1 k.c. Podsumowanie Instytucja skargi pauliaskiej pozwala wierzycielowi na zaspokojenie przysugujcego mu roszczenia, nawet jeeli dunik wiadomie stara si temu zapobiec. Zapewnia ona pewno wstosunkach zobowizaniowych, e wszelkie wynikajce zumowy uprawnienia iobowizki zostan naleycie wykonane. Spenia ona rwnie funkcj prewencyjn, gdy osoby, ktre dokonuj czynnoci prawnej zdunikiem, powinny robi to wsposb rozwany, majc wiadomo, i ich majtek mgby si sta przedmiotem egzekucji dugu. Malwina Jarek adwokatKancelaria Adwokaci i Radcowie Prawni Spka Komandytowa Izabella yglicka i Wsplnicy Katowice, Warszawa

11

Nieatwa droga do otrzymania zachowkuAnna Kowalkiewiczwww.iurislink.pl Wpolskim prawie spadkowym istnieje zasada swobody testowania, ktra oznacza, e testator moe wdrodze testamentu dowolnie rozporzdzi swoim majtkiem na wypadek mierci. Wpraktyce czsto si wic zdarza, e testator wtestamencie powouje do spadku tylko jedno zdzieci, pomijajc pozostae dzieci imaonka. Innym razem testator powouje wtestamencie do caego spadku osoby spoza najbliszej rodziny, np. konkubin, rodzestwo, kuzynostwo, nie pozostawiajc jednoczenie najbliszym czonkom rodziny adnego majtku. Wcelu ochrony osb najbliszych dla testatora przed takimi roz-

rzdzeniami, ktre czsto s nierozsdne, niesprawiedliwe idokonywane pod wpywem chwili, ustawodawca wprowadzi do polskiego systemu prawnego zachowek. Instytucja zachowku polega na tym, e jeeli osoba uprawniona nie otrzymaa nalenego jej zachowku bd wpostaci uczynionej przez spadkodawc darowizny, lub wpostaci powoania do spadku, czy te wpostaci zapisu, przysuguje jej przeciwko spadkobiercy roszczenie ozapat sumy pieninej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupenienia. Roszczenie ztytuu zachowku przysuguje tylko iwycznie zstpnym (dzieciom, wnukom, prawnukom), maonkowi oraz rodzicom spadkodawcy pod warunkiem, e byliby powoani do spadku zustawy, gdyby nie zosta sporzdzony testament. Jest to zamknity katalog osb uprawnionych do zachowku iustawodawca nie zaliczy do tego krgu m.in. rodzestwa spadkodawcy, co wpraktyce czsto budzi zdziwienie klientw, ktrzy s przekonani, e przysuguje im prawo do zachowku po zmarej siostrze bd zmarym bracie. Osobom uprawnionym do zachowku naley si co do zasady poowa wartoci udziau spadkowego, ktry by im przypada przy dziedziczeniu ustawowym, ajeeli uprawniony do zachowku jest trwale niezdolny do pracy albo jeeli zstpny uprawniony jest maoletni dwie trzecie wartoci tego udziau. Dla przykadu, jeeli spadkodawca bdcy wdowcem wchwili mierci pozostawi troje dorosych dzieci, ktre dziedziczyyby zustawy po 1/3, to udzia spadkowy kadego dziecka stanowicy podstaw do obliczenia zachowku wynosi bdzie po 1/6. Postpowanie sdowe ozapat zachowku jest postpowaniem trudnym. Obliczenie wysokoci nalenego danej osobie zachowku uzalenione jest od dokonania przez Sd wielu ustale iwymaga bardzo czsto skomplikowanych wylicze matematycznych. Sd rozpoznajcy spraw ozachowek musi bowiem ustali nie tylko jaki majtek pozostawi po sobie spadkodawca, jaka bya jego warto, ale take czy spadkodawca mia dugi, czy uczyni za ycia jakie darowizny, czy bd one podlegay doliczeniu do spadku przy obliczaniu zachowku, czy te nie. Istotne jest take ustalenie, czy nie istniej wsprawie inne okolicznoci, ktre mog mie wpyw na ograniczenie odpowiedzialnoci ztytuu zachowku. Problem si komplikuje, gdy spadkodawca wtestamencie pozba-

wi zstpnych, maonka bd rodzicw zachowku, awic gdy ich wydziedziczy. Polskie prawo spadkowe przewiduje bowiem 3 przyczyny wydziedziczenia. Nale do nich uporczywe postpowanie wbrew woli spadkodawcy wsposb sprzeczny zzasadami wspycia spoecznego (np. alkoholizm, nietroszczenie si orodzin, hazard), dopuszczenie si wzgldem spadkodawcy albo jednej znajbliszych mu osb umylnego przestpstwa przeciwko yciu, zdrowiu lub wolnoci albo racej obrazy czci (np. groby karalne, pobicie), atake uporczywe nie dopenianie wzgldem spadkodawcy obowizkw rodzinnych (np. uchylanie si od zaspokajania obowizku alimentacyjnego, brak osobistej troski czy zainteresowania chorym spadkodawc, zerwanie kontaktw ze spadkodawc). Dokonanie powyszych ustale wie si zreguy zdugotrwaym postpowaniem dowodowym. Udowodnienie okolicznoci istotnych dla sprawy, jak chociaby faktu dokonania darowizny przez spadkodawc na rzecz osoby uprawnionej do zachowku, ktra to darowizna bdzie miaa znaczenie przy ustalaniu wysokoci nalenego zachowku, czy te wykazanie bezskutecznoci wydziedziczenia, wymaga zreguy przesuchania szeregu wiadkw, poszukiwania dokumentw, czy te przeprowadzenia innych dowodw. Ogromn rol wpostpowaniu sdowym ozapat zachowku odgrywa profesjonalny penomocnik adwokat bd radca prawny ktry swoj wiedz iznajomoci przepisw regulujcych trudn instytucj jak jest zachowek, pomoe klientowi przebrn przez postpowanie sdowe. Obecno penomocnika procesowego wydaje si by tym bardziej niezbdna wpostpowaniu sdowym ozapat zachowku wsytuacji, gdy spadkodawca wtestamencie pozbawi zstpnych, maonka bd rodzicw zachowku, awic gdy ich wydziedziczy igdy powstanie konieczno podwaenia przyczyny wydziedziczenia. Anna Kowalkiewicz adwokatKancelaria Adwokacka Anna Kowalkiewicz d

12

Moliwo prawnego ustalenia opieki nad psemAnna CzyewskaRozwd, czy te rozstanie pary yjcej wkonkubinacie powoduje konieczno podziau majtku, ktry para nabya wtrakcie trwania zwizku, co wsytuacji, gdy para dotychczas wsplnie opiekowaa si psem ? WNiemczech istnieje moliwo, e sd przyzna widzenia psa, albo rozdzieli opiek nad psem midzy dwie osoby po rozwodzie wjaki inny sposb, na przykad ustalajc, e kada zosb bdzie zajmowaa si psem na przemian, co tydzie. Winnych krajach (np. wUSA) s osobne uregulowania prawne tej kwestii. Niestety obowizujce obecnie wPolsce prawo nie przewiduje rozwiza, ktre uatwiayby takiej parze ustali opiek nad zwierzciem, gdy nie jest moliwe polubowne porozumienie si midzy nimi wtej kwestii. Charakter prawny zwierzt na gruncie prawa cywilnego. Zgodnie zart. 1 ust. 1 ustawy oochronie praw zwierzt: Zwierz, jako istota yjca, zdolna do odczuwania cierpienia, nie jest rzecz. Czowiek jest mu winien poszanowanie, ochron iopiek Ustawa ta wart.1 ust 2 stanowi jednak, e Wsprawach nieuregulowanych wustawie do zwierzt stosuje si odpowiednio przepisy dotyczce rzeczy. Ww/wustawie wskazana zostaa podstawowa zasada, i kade zwierz wymaga humanitarnego traktowania. Wustawie nie zostay jednak uregulowane inne obowizki wacicieli zwierzt domowych, ni obowizek zapewnienia zwierzciu pomieszczenia chronicego go przed zimnem, upaami iopadami atmosferycznymi zdostpem do wiata dziennego, umoliwiajcego swobodn zmian pozycji ciaa, odpowiedniej karmy istaego dostpu do wody. Do opieki nad wsplnym psem znajd, zatem zastosowanie przepisy Ksigi II Kodeksu cywilnego, czyli przepisy regulujce zagadnienia zwizane zprawem wasnoci rzeczy, albowiem na gruncie polskiego prawa wobrocie cywilnoprawnym zwierzta s traktowane jak rzeczy, na przykad stanowi przedmiot prawa wasnoci lub uyczenia. Prawo wasnoci zwierzcia. Wcelu ustalenia, e do opieki nad zwierzciem ma prawo wycznie jedna osoba, wykaza naley, e tej osobie przysuguje prawo wasnoci zwierzcia. Moe to nastpi przede wszystkim przez okazanie umowy sprzeday lub umowy adopcyjnej, natomiast jeeli adna ztych umw nie zostaa zawarta wmomencie, gdy osoba ubiegajca si oopiek nad psem wesza wjego posiadanie, wykazanie, e danej osobie takie prawo przysuguje moliwe jest rwnie przez zeznania wiadkw, czy dowd zrachunkw za dotychczasowe utrzymywanie lub leczenie psa. Pomocne wwykazaniu takiego prawa moe by rwnie wykazanie, e dana osoba wpisana jest jako waciciel wdokumentach medycznych prowadzonych podczas leczenia psa.

www.iurislink.pl

Jeeli niemoliwe okae si wykazanie, e prawo wasnoci zwierzcia przysuguje tylko jednej zosb, dotychczasowym opiekunom psa przysugiwa bdzie wspwasno zwierzcia. Zgodnie zwyrokiem Sdu Najwyszego zdnia 21 listopada 1997 r., ICKU 155/97 Rzeczy nabyte w czasie nieformalnego zwizku wspln wol nabycia ich na wspwasno staj si przedmiotami objtymi wspwasnoci wczciach uamkowych, do ktrych naley stosowa odpowiednie przepisy kodeksu cywilnego owspwasnoci (...). Wspwaciciele rzeczy wczciach uamkowych, ktrzy d do wyjcia ze wspwasnoci, mog da przed sdem zniesienia wspwasnoci zmocy art. 210 inast. k.c. Postpowanie toczce si wtym przedmiocie jest postpowaniem nieprocesowym objtym ksig drug kodeksu postpowania cywilnego, do ktrego stosuj si wszczeglnoci przepisy art. 617 inast. k.p.c. Zatem naley wskaza, e rzeczy nabyte przez konkubentw wsplnie staj si ich wspwasnoci (wspwasno wczciach uamkowych). Wtym miejscu naley zaznaczy, e jeeli dojdzie do postpowania sdowego, to na konkubencie domagajcym si ustalenia, e jest wspwacicielem rzeczy zakupionej wsplnie, bdzie ciy obowizek wykazania okolicznoci, na ktrych opiera on swoje dania. Wprzypadku uznania, e osobom dotychczas zajmujcym si psem przysuguje prawo wspwasnoci zwierzcia oboje ponosz koszty jego utrzymania, jak rwnie wydatki iciary ztym zwizane, atake zgodnie zart. 206 KC maj prawo do posiadania oraz jak stanowi tre przepisu, korzystania ztego zwierzcia wtakim zakresie, jaki daje si pogodzi ze wspposiadaniem ikorzystaniem przez pozostaych wspwacicieli. Najbardziej podanym rozwizaniem jest zatem wtakiej sytuacji indywidualne, umowne uzgodnienie sposobu wspposiadania iwsplnej opieki nad zwierzciem, szczeglnie odnonie wspwasnoci zwierzcia, kiedy wspposiadanie wymaga zgodnego wspdziaania zainteresowanych wspwacicieli. Natomiast wsytuacji, gdy zachodzi potrzeba orzeczenia sdowego okrelajcego sposb

korzystania zrzeczy wsplnej, gdy wspwaciciele nie mog porozumie si, co do zasad wspposiadania ikorzystania inie ma moliwoci wzajemnego pogodzenia uprawnie iobowizkw wspwacicieli wtakim przypadku pozostaje, jako wyjcie ostateczne interwencja sdu nastpujca zinicjatywy wspwacicieli. Zgodnie zart. 206 KC kademu ze wspwacicieli przysuguje roszczenie odopuszczenie do wspposiadania ikorzystania zrzeczy wsplnej. Wymaga ono szczegowego sprecyzowania stosownie do rodzaju rzeczy ijej przeznaczenia, zuwzgldnieniem postaci wystpujcego naruszenia uprawnie poszczeglnych wspwacicieli. Innym, bardziej radykalnym rozwizaniem wsytuacji, gdy wspwaciciele nie mog doj do porozumienia, co do sposobu wsplnej opieki nad zwierzciem jest zniesienie wspwasnoci. W pierwszej kolejnoci moliwe jest wykorzystanie bezkolizyjnego trybu umownego zniesienia wspwasnoci. Wwczas wspwaciciele zinicjatywy jednego ze wspwacicieli, godzc si ze zgoszonym wnioskiem, po zastosowaniu dowolnego trybu uzgodnienia owiadcze woli zawieraj stosown umow. Kiedy jeden ze wspwacicieli nie zgadza si zwnioskiem ozniesienie wspwasnoci zoonym przez drugiego ze wspwacicieli lub wspwaciciele nie potrafi uzgodni sposobu zniesienia wspwasnoci zachodzi konieczno rozpatrzenia sprawy przez sd. Wwczas jedynym moliwym rozwizaniem jeeli chodzi ozniesienie wspwasnoci zwierzcia jest przyznanie go jednemu ze wspwacicieli zobowizkiem spaty drugiego ze wspwacicieli. Anna Czyewska aplikantka radcowskaKancelaria Radcw Prawnych Biel Judek Poczobut-Odlanicki Sp. P. Szczecin

FAQ CZYLI NAJCZCIEJ ZADAWANE PYTANIA DO PRAWNIKA13Co to jest suebno przesyu ? Wprowadzenie do naszego systemu prawa cywilnego suebnoci przesyu stanowio owoc wieloletniej dyskusji toczcej si wok zagadnienia relacji prawnych wystpujcych midzy przedsibiorc przesyowym, awacicielem nieruchomoci, na ktrej znajduj si lub dopiero maj powsta urzdzenia przesyowe tego przedsibiorcy. Cho przepisy te obowizuj ju od ponad 3 lat to wiadomo spoeczna wzakresie uprawnie, jakie niesie ze sob ta regulacja jest jeszcze dosy niska. Niewielu wacicieli czy uytkownikw wieczystych gruntw zdaje sobie bowiem spraw ztego, i urzdzenia przesyowe posadowione na ich dziakach wpostaci supw energetycznych, rurocigw wodnych, gazocigw, sieci telekomunikacyjnych iinnych urzdze podobnych, wykorzystywane s przez przedsibiorcw przesyowych bez posiadania adnego tytuu prawnego wtym zakresie. Jednym zprzewodnich celw wprowadzenia nowych przepisw byo wanie zalegalizowanie tego typu stanw faktycznych, tzw. zaszoci prawnych, ktre powstay pod rzdami poprzednich ustaw. Najwaniejsze uprawnienie waciciela nieruchomoci wtakich przypadkach wypywa zart. 305 1 k.c., amianowicie po spenieniu si przewidzianych wtym przepisie przesanek waciciel nieruchomoci moe da ustanowienia suebnoci przesyu na jego nieruchomoci za wynagrodzeniem. Cho nie wypywa to bezporednio zprzepisu, warunkiem skorzystania ztego uprawnienia, jest zwrcenie si wpierwszej kolejnoci do przedsibiorcy, ktry korzysta zurzdze przesyowych zainstalowanych na naszym gruncie zpropozycj ustanowienia suebno przesyu wdrodze umowy. Umowa taka winna okrela przede wszystkim sposb izakres wjakim przedsibiorca moe korzysta znieruchomoci obcionej, precyzowa kwesti wstpu przedsibiorcy na grunt idostpu do urzdze wcelu podjcia ewentualnych czynnoci konserwacyjnych iremontowych, atake wysoko nalenego dla waciciela gruntu wynagrodzenia. Wynagrodzenie takie patne moe by jednorazowo bd te okresowo. Suebno przesyu moe by ustanowiona rwnie nieodpatnie. Dopiero, gdy przedsibiorca przesyowy uchyla si, odmawia zawarcia umowy legalizujcej jego dostp do posadowionych na cudzym gruncie urzdze, bd te strony nie mog doj do porozumienia wzakresie wysokoci wynagrodzenia, aktywuje si uprawnienie waciciela gruntu do sdowego ustanowienia suebnoci przesyu za wynagrodzeniem. Zauway naley, e uprawnienie powysze jest odpowiednikiem uprawnienia przysugujcemu przedsibiorcy, ktry take wtym samym trybie moe da ustanowienia suebnoci przesyu za zapat odpowiedniego wynagrodzenia. Wkocu celem wprowadzenia nowych przepisw byo take usprawnienie procesu rozbudowy sieci przesyowych wPolsce. Innym uprawnieniem wacicieli gruntw, ktre staje si coraz bardziej powszechnym zjawiskiem, awie si niejako zwprowadzeniem suebnoci przesyu, jest roszczenie ozapat odszkodowania za bezumowne korzystanie zgruntu. Ot waciciele gruntw, na ktrych bez zgody waciciela posadowione zostay urzdzenia przesyowe, mog po spenieniu pewnych przesanek stara si ozapat wynagrodzenia za bezumowne korzystanie zgruntu. Okres za ktry, waciciel gruntu moe da stosownego wynagrodzenia nie moe przekroczy 10 lat wstecz, bo ztakim okresem przedawnia si

www.iurislink.pl

to roszczenie. Nie moe te przenosi rzeczywistego bezumownego korzystania zgruntu. wiadomo prawna wacicieli gruntw przez, ktre przebiegaj sieci przesyowe, adotykajca uprawnie opisanych powyej staje si coraz wiksza, efektem czego bdzie rosnca liczba sporw sdowych na tej paszczynie. Pawe Dziekiewicz, aplikant adwokacki Adwokacka Spka Partnerska u Nachmann Nowakowski iKoksztys Jestemy zon wtrakcie sprawy rozwodowej. Chciabym, eby po rozwodzie ona przestaa nosi moje nazwisko. Bardzo mi na tym zaley. Czy zgodnie zprawem mog zmusi on do zmiany nazwiska ? Czy sd orzekajcy rozwd moe wwyroku rozwodowym orzec, e ona wzwizku zrozwodem powraca do swojego nazwiska panieskiego ? Wcigu trzech miesicy od chwili uprawomocnienia si wyroku rozwodowego maonek rozwiedziony, ktry na skutek zawarcia maestwa zmieni swoje dotychczasowe nazwisko, moe powrci do nazwiska, ktre nosi przed zawarciem maestwa. Po upywie tego terminu uprawnienie to wygasa iwcelu powrotu do poprzedniego nazwiska trzeba przej normaln procedur przewidzian wustawie ozmianie imienia inazwiska. Owiadczenie maonka rozwiedzionego opowrocie do nazwiska, ktre nosi przed zawarciem maestwa, musi by zoone osobicie przed kierownikiem urzdu stanu cywilnego. Wpraktyce dotyczy to zwykle kobiet. Przykro nam, ale decyzja opowrocie do nazwiska sprzed maestwa naley wycznie do maonka, ktry je zmieni. Nie moe go do tego zmusi ani sd wwyroku rozwodowym, ani byy maonek. Jestem jednym ztrzech wsplnikw spki cywilnej. Ja jestem wspce odpowiedzialny za pozyskiwanie klientw isprzeda towarw, amoi pozostali wsplnicy zajmuj si kwestiami finansowymi. Od jakiego czasu jestem wkonflikcie zpozostaymi wsplnikami. Konflikt dotyczy oczywicie finansw spki ijej zobowiza. Na skutek bowiem zych decyzji moich wsplnikw nasza spka popada wogromne dugi. Planuj wystpi ze spki. Czy po wystpieniu ze spki bd odpowiada za dugi spowodowane przez bdne decyzje moich wsplnikw ? Zgodnie zprzepisami prawa za zobowizania spki cywilnej wszyscy wsplnicy ponosz odpowiedzialno solidarn. Oznacza to, e wierzyciel spki cywilnej moe da zapaty caoci lub czci dugu od wszystkich dunikw cznie, od kilku znich lub od kadego zosobna, azaspokojenie wierzyciela przez ktregokolwiek zdunikw zwalania pozostaych. A do zupenego zaspokojenia wierzyciela wszyscy dunicy solidarni zostaj zobowizani. Wsplnicy odpowiadaj za dugi spki cywilnej powstae wczasie, kiedy byli jej wsplnikami. Tym samym bdzie Pan ponosi odpowiedzialno solidarn zpozostaymi wsplnikami za wszystkie dugi spki cywilnej, ktre powstay wczasie kiedy by Pan jej wsplnikiem. Zpunktu widzenia wierzyciela nie ma bowiem znaczenia fakt, e dugi powstay na skutek decyzji jednego ze wsplnikw. Nie ma te znaczenia fakt, e Pan nie zajmowa si wspce kwestiami finansowymi. Dopiero zchwil wystpienia ze spki nie bdzie Pan ponosi odpowiedzialnoci za dugi spki cywilnej powstae po Pana wystpieniu ze spki. Chcielibymy zmem przekaza dziak rekreacyjn naszej crce, ktra jest wzwizku maeskim. Poniewa nie ukada si jej zbyt dobrze zziciem chcielibymy mie pewno, e wrazie ich rozwodu crka nie bdzie musiaa dzieli si dziak zziciem. Co moemy zrobi ? Zgodnie zprzepisami kodeksu rodzinnego iopiekuczego zasad jest, e do majtku osobistego kadego zmaonkw nale przedmioty majtkowe nabyte na podstawie umowy darowizny, chyba e darczyca inaczej postanowi. Przekazujc wic dziak

crce wformie umowy darowizny dziaka ta zostanie przez crk nabyta do jej majtku osobistego. Sytuacj tak moe zmieni tylko iwycznie wyrane owiadczenie Pastwa zawarte wumowie darowizny, e wol wasz jest, aby dziaka naleaa take do zicia. Umowa darowizny dziaki musi by sporzdzona wformie aktu notarialnego. Wystarczy wic, jeeli udacie si Pastwo do notariusza iprzekaecie dziak crce zastrzegajc, e chcecie, aby naleaa tylko do crki, anie do crki izicia. Jestem zmem po rozwodzie ju 10 lat. Nie utrzymywalimy od rozwodu adnych kontaktw. Niedawno zmara moja bya teciowa. Mj pracodawca odmwi udzielenia mi urlopu okolicznociowego zokazji jej pogrzebu tumaczc, e skoro jestem po rozwodzie zmem to nie przysuguje mi dzie wolny od pracy. Czy mj pracodawca postpi susznie pozbawiajc mnie urlopu okolicznociowego ? Stanowisko zajte przez Pani pracodawc jest bdne. Pracodawca jest zobowizany udzieli pracownikowi na jego wniosek urlop okolicznociowy wwymiarze 1 dnia wrazie zgonu ipogrzebu teciowej. Fakt, i Pani jest po rozwodzie zmem nie zmienia takiej oceny. Stosunek powinowactwa jaki powsta pomidzy Pani, arodzin Pani ma wzwizku zzawarciem przez Pastwa maestwa wadnym wypadku nie usta na skutek Pastwa rozwodu. Pomimo wic rozwodu nadal matka Pani byego ma jest Pani teciow izuwagi na ten wanie stosunek przysuguje Pani dzie wolny od pracy wzwizku zjej zgonem ipogrzebem. Mj ojciec przez lata nie paci na mnie alimentw ijego obecne zaduenie alimentacyjne wstosunku do mnie wynosi a 15 tysicy zotych. Dowiedziaem si, e niedawno ojciec darowa mojej siostrze swoje mieszkanie, ktre byo jedynym majtkiem jaki posiada. Chciabym odzyska nalene mi zalege alimenty. Czy mog co ztym zrobi ? Przepisy kodeksu cywilnego chroni wierzycieli przed skutkami dziaa dunikw, ktre powoduj, e staj si oni niewypacalni lub staj si niewypacalni wwikszym stopniu ni byli wczeniej. Niewtpliwie, przekazanie mieszkania wdrodze darowizny stanowi czynno dokonan zpokrzywdzeniem wierzycieli. Wtej sytuacji, moe Pan da uznania umowy darowizny zawartej pomidzy Pana ojcem, asiostr za bezskuteczn wstosunku do Pana wterminie 5 lat od jej zawarcia, chociaby Pana siostra nie wiedziaa, e na skutek tej czynnoci ojciec sta si niewypacalny. Co wicej, domniemywa si, e crka jako osoba bliska musiaa wiedzie, e ojciec jako darczyca dziaa ze wiadomoci pokrzywdzenia Pana jako wierzyciela. Powinien Pan zatem wystpi przeciwko siostrze do Sdu ouznanie tej darowizny za bezskuteczn wstosunku do Pana ijeli uzyska Pan korzystny wyrok, bdzie Pan mg dochodzi zaspokojenia swojej wierzytelnoci ztego mieszkania zpierwszestwem przed wierzycielami siostry. Siostra bdzie natomiast moga uwolni si od obowizku zadouczynienia Pana daniu, jeli sama zapaci Panu naleno ztytuu zalegych alimentw albo wskae, e ojciec posiada inny wystarczajcy majtek, zktrego bdzie Pan mg zaspokoi swoje wierzytelnoci. Jestemy zon po rozwodzie. Chciabym dokona podziau naszego majtku wsplnego, wskad ktrego wchodzi mieszkanie, jednake moja ona nie wyraa na to zgody. ona nie pracuje inie ma zczego mnie spaci, dlatego nie zgadza si na podzia majtku wsplnego. Czy brak zgody maonki uniemoliwia podzia majtku wsplnego ? Brak zgody byego maonka na podzia majtku wsplnego wadnym wypadku nie uniemoliwia takiego podziau. Ma Pan prawo wystpi do sdu ze stosownym wnioskiem, wktrym musi Pan wskaza mieszkanie bdce przedmiotem podziau, jego warto oraz sposb, wjaki mieszkanie ma by podzielone. Jeeli Pana ona nie ma pienidzy, eby Pana spaci, to nic nie stoi na przeszkodzie, eby sd przyzna mieszkanie Panu, ze stosown spat na rzecz byej maonki.

14

www.iurislink.pl

Czym rni si powiadczenie dziedziczenia od sdowego stwierdzenia nabycia praw spadku ? Stwierdzenie, e dana osoba jest spadkobierc moe nastpi przed sdem albo przed notariuszem. Zarwno akt powiadczenie dziedziczenia jak isdowe postanowienie stwierdzajce nabycie spadku rodz domniemanie, e osoba wnich wskazana jest spadkobierc. Domniemanie wynikajce zsdowego stwierdzenia nabycia spadku jest jednak silniejsze, co oznacza, e wrazie sporu nie mona powoywa si przeciwko niemu na domniemanie wynikajce zzarejestrowanego aktu powiadczenia dziedziczenia. Notariusz moe dokona powiadczenia dziedziczenia ustawowego itestamentowego. Warunkiem notarialnego powiadczenia dziedziczenia jest obecno przed notariuszem wszystkich osb, ktre mog wchodzi wrachub jako spadkobiercy ustawowi itestamentowi. Notariusz moe odmwi powiadczenia