Marek GruchalskiGostyń, wrzesień 2014 r.

Pozyskaj wolontariuszy dla swojej organizacji. Zostań koordynatorem

wolontariuszy

ul. Chłapowskiego 15/1, 61 – 504 Poznań tel. 61 887 11 66

Przedmiot szkolenia• Czym jest wolontariat. Pojęcie, aspekty prawne, formy

wolontariatu. Korzyści i zobowiązania płynące z wolontariatu.• Rekrutujemy wolontariuszy. Jak ich zdobyć i zatrzymać. Określenie

warunków współpracy z wolontariuszami.• Koordynujemy pracą wolontariuszy. Zarządzanie i monitoring pracą

wolontariuszy. Motywacja i planowanie pracy wolontariuszy.• Tworzenie indywidualnych programów wolontariackich.• Co to jest? Wolontariacki kodeks postępowania (karta

wolontariusza).• Czy w związku ze współpracą z wolontariuszami mogę liczyć na

pomoc finansową? Źródła pozyskiwania funduszy na wolontariuszy.• Wolontariat w praktyce. Przykłady dobrych praktyk.

Czym jest wolontariat. Pojęcie, aspekty prawne, formy wolontariatu. Korzyści i zobowiązania

płynące z wolontariatu

Czym jest wolontariat?

• Przypomnienie znaczenia podstawowych pojęć– Co to znaczy? Trzeci sektor– Co to znaczy? Organizacja pozarządowa– Ci to znaczy? Ekonomia społeczna– Czym różni się "działalność pożytku

publicznego„ od "organizacji pożytku publicznego”?

Czym jest wolontariat?

• Wolontariat- próba definicji:– nieodpłatna, świadoma, dobrowolna forma ludzkiej działalności na rzecz

innych, wykraczająca poza więzi rodzinno-koleżeńsko-przyjacielskie; – „wolontariuszem może być każdy, w każdej dziedzinie życia społecznego,

wszędzie tam, gdzie taka pomoc jest potrzebna, ale nie każdy wolontariusz jest odpowiedni dla każdego rodzaju pracy” • (M.Ochman, P. Jordan, Jak pracować z wolontariuszami”, Warszawa 2000, s.15).

• wolontariat to przede wszystkim ważny filar działalności organizacji pozarządowych

• wolontariusz, jako osoba działająca na rzecz organizacji pozarządowych, świadczy swoją pracę bezpłatnie – bez wynagrodzenia pieniężnego,

• wolontariusz uzyskuje liczne korzyści niematerialne: – satysfakcję z pracy, – poczucie sensu działania, – uznanie ze strony innych, – doświadczenie, które wolontariusz może wykorzystać na rynku pracy.

Czym jest wolontariat?

• „Woluntaryusz – ochotnik, w wojsku dobrowolny żołnierz. Woluntarski – dobrowolny, samochcący".– M. Samuel Bogumił Linde, Słownik języka polskiego, Lwów 1860.

• „Wolontarjusz, również woluntarjusz, wolontarz, wolonter, wolentarz: 1. ochotnik, żołnierz, który z własnej chęci wstąpił do wojska, 2. ten, co pracuje bez wynagrodzenia dla obznajmienia się z zawodem”– Słownik języka polskiego Jana Karłowicza, Adama Kryńskiego i Władysława Niedźwiedzkiego ułożony przez

Władysława Niedźwiedzkiego, tom wydany przez K. Króla i W. Niedźwiedzkiego, z zapomogi Kasy im. Mianowskiego, w drukarni „Współczesnej”, Warszawa 1919

• „woluntariat to bezpłatna forma stażu w szpitalu lekarza zdobywającego specjalizację", zaś „woluntariusz: 1. ten, kto pracuje bez wynagrodzenia dla zaznajomienia się z zawodem, 2. ten, kto dobrowolnie wstępuje do wojska, ochotnik".– Słownik Języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego, Warszawa 1967

• „wolontariat, woluntariat: 1. dobrowolna, bezpłatna praca społeczna, zwłaszcza związana z opieką nad nieuleczalnie chorymi lub niepełnosprawnymi ludźmi, 2. bezpłatna forma stażu"; zaś wolontariusz, woluntariusz: 1. osoba pracująca gdzieś dobrowolnie, bez wynagrodzenia, zwykle w instytucji pomocy społecznej, 2. praktykant pracujący bez wynagrodzenia w celu zaznajomienia się z zawodem".– Słownik Języka Polskiego PWN, pod red. Lidii Drabik, Elżbiety Sobol, Warszawa 2006

Czym jest wolontariat?

• Wolontariusz- instytucja wprowadzona Ustawą o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie

• Wolontariuszem może zostać każdy. Mogą nimi być zarówno osoby pełnoletnie, jak i niepełnoletnie (wobec tych drugich wymagana jest pisemna zgoda opiekuna prawnego) oraz cudzoziemcy, którzy nie muszą do tego rodzaju aktywności posiadać pozwolenia na pracę w Polsce.

• Nie ma też przeciwwskazań, by pracę wolontariuszy wykonywali bezrobotni, nie tracą oni bowiem przez to statusu bezrobotnego ani prawa do zasiłku.

• Większość organizacji pozarządowych korzysta z pomocy wolontariuszy. – Działają oni dla dobra publicznego w ramach szeroko rozumianej pomocy

społecznej, ochrony zdrowia, edukacji i ekologii. – Ze świadczeń wolontariuszy mogą korzystać również międzynarodowe

organizacje pozarządowe działające w Polsce.

Czym jest wolontariat?

• Wolontariusz ma z reguły zapewnione źródła utrzymania, a wolontariat jest jego dodatkowym zajęciem, poza sferą nauki czy pracy zarobkowej, wypełniającym czas wolny,

• motywacja do tego typu pracy wynika z „porywu serca",

Czym jest wolontariat?

• Wolontariusze mogą wykonywać świadczenia na rzecz:– organizacji pozarządowych oraz podmiotów wymienionych w

art. 3 ust. 3 w zakresie ich działalności statutowej, w szczególności w zakresie działalności pożytku publicznego, z wyłączeniem prowadzonej przez nie działalności gospodarczej,

– organów administracji publicznej, z wyłączeniem prowadzonej przez nie działalności gospodarczej,

– jednostek organizacyjnych podległych organom administracji publicznej lub nadzorowanych przez te organy, z wyłączeniem prowadzonej przez te jednostki działalności gospodarczej,

– podmiotów leczniczych w rozumieniu przepisów o działalności leczniczej w zakresie wykonywanej przez nie działalności leczniczej (od 2011 r., Dz.U.2011.112.654)

Czym jest wolontariat?

• Nowelizacja ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie z 2010 r. (Dz.U.2010.28.146)

• Członek stowarzyszenia może wykonywać świadczenia jako wolontariusz na rzecz stowarzyszenia, którego jest członkiem. – Dotychczasowe przepisy interpretowane były w taki sposób, że

skoro działalność stowarzyszenia opiera się na pracy społecznej członków - to jest to inny rodzaj zobowiązania niż wolontariat. Praca społeczna członka stowarzyszenia jest bowiem jego obowiązkiem w stosunku do organizacji, której jest członkiem. A wolontariat z definicji jest działalnością dobrowolną.

• Nowela wprost wprowadza zasadę, że członek stowarzyszenia może być wolontariuszem.

Aspekty prawne• Zasady wolontariatu reguluje ustawa z dnia 24 kwietnia 2003r. o działalności pożytku publicznego i o

wolontariacie, opublikowana w Dz. U Nr 96 poz. 873. Weszła ona w życie 29 czerwca 2003r. Ustawa te jest pierwszą ujmującą w formie dokumentu prawnego w tak kompleksowy sposób działalność w ramach wolontariatu oraz działalność organizacji pozarządowych w Polsce. Cały III rozdział tej ustawy jest poświęcony kwestii wolontariatu. Odpowiada on na następujące pytania:

• Kto, gdzie i według jakich reguł może zostać wolontariuszem?

• Kto może być beneficjentem pracy wolontariusza?.

• W jakim zakresie powinni być ubezpieczeni wolontariusze?

• Jak wygląda kwestia zwrotu kosztów pracy wolontariuszy?

• Jakie kwalifikacje wymagane są od wolontariuszy?

• Jak przygotować do pracy wolontariusza?

• Jakie są prawa i obowiązki wolontariuszy?

• Jak traktować wolontariusza wyjeżdżającego za granicę?

• Jak rozliczać koszty związane z wolontariatem?

Aspekty prawne

• W przypadkach nieuregulowanych przez ustawę - do świadczeń wolontariuszy należy stosować przepisy kodeksu cywilnego.

• Porozumienie z wolontariuszem- warsztaty

Aspekty prawne

• Obowiązki wobec wolontariusza– wolontariuszowi z mocy ustawy przysługuje ubezpieczenie z tytułu wypadku przy wykonywaniu świadczeń, pod warunkiem,

że wykonuje on świadczenia na podstawie porozumienia zawartego na czas określony dłuższy niż 30 dni;– korzystający zobowiązany jest wykupić ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków, dla wolontariuszy, z których

świadczeń korzysta przez okres nie dłuższy niż 30 dni lub przez czas nieokreślony;– korzystający może fakultatywnie zgłosić wolontariusza do ubezpieczenia zdrowotnego na zasadach przewidzianych w przepisach

o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym, jeśli dany wolontariusz nie podlega mu z innego tytułu;– na żądanie wolontariusza korzystający potwierdza na piśmie treść porozumienia, wydaje pisemne zaświadczenie oraz opinię

o wykonaniu świadczeń;– korzystający informuje wolontariusza o przysługujących mu prawach i ciążących obowiązkach oraz zapewnia dostępność tych

informacji;– organizacja informuje o ryzyku dla zdrowia i bezpieczeństwa związanym z wykonywanymi świadczeniami oraz o zasadach

ochrony przed zagrożeniami;– korzystający zapewnia bezpieczne i higieniczne warunki wykonania przez wolontariusza świadczeń, w tym w zależności

od rodzaju świadczeń i zagrożeń z nimi związanych zapewnia odpowiednie środki ochrony indywidualnej;– organizacja pokrywa koszty podróży służbowych i diet, chyba że wolontariusz zwolni ją z tego obowiązku (tylko w formie

pisemnej);– korzystający może pokryć inne niezbędne koszty ponoszone przez wolontariusza oraz koszty szkoleń, w zakresie wykonywanych

przez niego świadczeń.

• Obowiązki wolontariusza– Wolontariusz powinien posiadać kwalifikacje i spełniać wymagania odpowiednie do rodzaju i zakresu świadczonej pomocy

(jeżeli taki obowiązek wynika z przepisów prawa, np. w przypadku pomocy medycznej osobom bezdomnym lub w przypadku wolontariuszy na stanowisku nauczyciela). Wolontariusz również jest zobligowany do wywiązania się z obowiązków określonych w porozumieniu, nawet jeśli nie przybrało ono formy pisemnej. Jest odpowiedzialny również za dbanie o powierzony majątek.

Aspekty prawne

• UBEZPIECZENIE WOLONTARIUSZA- CZY KONIECZNE?

• Ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków

• Ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej:• Ubezpieczenie zdrowotne

• Ubezpieczenie społeczne (ZUS)

Formy wolontariatu

• Wolontariat indywidualny • Praca z grupą • Wolontariat zawodowy • Wolontariat okolicznościowy• Wolontariat zagraniczny• Wolontariat internetowy• Wolontariat akcyjny

Rekrutujemy wolontariuszy. Jak ich zdobyć i zatrzymać. Określenie warunków współpracy z

wolontariuszami.

Rekrutujemy wolontariuszy

• Do kogo kierować ofertę pracy dla wolontariusza?– Z reguły w działalność wolontariacką angażują się

osoby, które nie działają pod presją bezrobocia i mają zapewnione pewne minimum egzystencji.

– Dlatego ofertę wolontariatu powinno kierować się przede wszystkim do młodzieży szkolnej bądź studenckiej czy osób zarobkujących.

Rekrutujemy wolontariuszy

• Krok po kroku– Przygotowanie oferty: opis organizacji, jej otoczenia, sposobu zarządzania

wolontariatem opis tego, czym może zajmować się wolontariusz, kontakt do koordynatora

– Pomoc zaprzyjaźnionych organizacji;– Skorzystanie z pomocy jednego z działających na terenie kraju Centrum Wolontariatu

Centrum Wolontariatu przy Ośrodku Pomocy Społecznej w Kościanieul. Bernardyńska 2Kościantel. (65) 512 06 86e-mail: cw@ops.koscian.plwww.ops.koscian.pl

– Zamieszczenie ogłoszenia w serwisach wspierających wolontariuszy (np. www.ngo.pl; http://wolontariat.org.pl)

– Skorzystanie z internetowego pośrednictwa wolontariatu• http://skrzynkadobroci.pl

http://www.v4sport.euhttp://www.wiemy-pomagamy.plhttp://siecwolontariatu.org.pl/

– Wykorzystanie portali społeczościowych, lokalnych mediów

Wolontariusze. Jak ich zdobyć i zatrzymać?

• rozmowa kwalifikacyjna z wolontariuszem-o co pytac?

– kogo szukamy?–Jakie mamy potrzeby?–co wolontariusz będzie robił i za co

odpowiadał?–Czy mamy miejsce dla wolontariusza

• Koordynujemy pracą wolontariuszy. Zarządzanie i monitoring pracą wolontariuszy. Motywacja i planowanie pracy wolontariuszy

Zorganizowanie miejsca pracy wolontariusza

Określenie:• Zakresu prac, sposobu ich wykonywania, • czasu współpracy, • odpowiedzialności wolontariusza, • zobowiązań organizacji wobec wolontariusza, • warunków rozwiązania porozumienia

Koordynacja pracą wolontariuszy

• Zorganizowanie sprawnie działającego zespołu- warsztaty

• Koordynator to osoba, która:– Chce pełnić funkcje koordynatora pracy

wolontariuszy;– Lubi i chce pracować z ludźmi;– Ma predyspozycje do kierowania ludźmi;– Ma czas na wykonywanie funkcji koordynatora

Zarządzanie i monitoring działań wolontariuszy

- Podstawą monitoringu i głównym punktem odniesienia jest harmonogram działań wolontariatu.

- Osoba odpowiedzialna za monitoring działań- Kontrola pracy wolontariusza

- wprowadzenie planu pracy wolontariusza, - karta realizacji zadania

Motywacja i planowanie pracy wolontariuszy

- Motywuj:• słowo „dziękuję”,• obchodzenie Dnia Wolontariusza,• wręczanie gadżetów z logo organizacji,• dbanie o rozwój i pomoc w zdobywaniu nowych umiejętności,• zapraszanie na formalne i nieformalne spotkania zespołu,• umieszczenie nazwiska wolontariusza w raporcie rocznym organizacji i/lub publikacji, przy której

pomagał,• pochwały i wyróżnienia,• wysyłanie kartek okolicznościowych,• delegowanie odpowiedzialnych zadań,• dbanie o miłą atmosferę w pracy i życzliwość pracowników,• udział w szkoleniach, również tych organizowanych w ramach projektów,• przyznawanie okolicznościowych upominków i nagród,• włączenie w proces decyzyjny (o ile to możliwe),• okazywanie zainteresowania pracą wolontariusza,• rozmowa, oferowanie wsparcia i pomocy,• zauważanie wolontariusza przez kierownictwo organizacji/instytucji,• obrona wolontariusza przed osobami nieżyczliwymi,• korzystanie z wiedzy i doświadczenia wolontariusza,• udostępnianie narzędzi i zasobów organizacji.

Tworzenie indywidualnych programów wolontariackich

Indywidualny program wolontariacki

- Określenie:• zakresu pracy wolontariusza, • praw i obowiązków stron porozumienia

wolontariackiego

• Stwórz własny indywidualny program wolontariacki:– Określenie celów ogólnych i szczegółowych– Określenie terminu realizacji programu– Określenie etapów działania– Zasady realizacji programu– Sposób ewaluacji (mierzenie efektywności i przydatności

pracy wolontariackiej)

Wolontariacki kodeks postępowania (karta wolontariusza)

Karta wolontariusza

• Będę wypełniać wszystkie zadania związane z przyjętą rolą.• Nie będę składać obietnic, których nie jestem w stanie spełnić.• W przypadku niemożności wywiązania się ze zobowiązań, poinformuję o tym koordynatora

pracy wolontariuszy.• Zachowam dyskrecję w sprawach prywatnych, będę unikać zachowań, które mogą być

niewłaściwie rozumiane.• Będę otwarty na nowe pomysły i sposoby działania.• Wykorzystam szansę poznania i nauczenia się nowych rzeczy od innych osób.• Nie będę krytykować rzeczy, których nie rozumiem.• Będę pytać o rzeczy, których nie rozumiem.• Będę działać w zespole.• Będę osobą, na której można polegać.• Będę pracować lepiej i z większą satysfakcją, wykonując to, czego się ode mnie oczekuje.• Będę chętnie uczyć się. Wiem, że nauka jest nieodłączną częścią każdej dobrze wykonanej pracy.• Będę uczestniczyć w obowiązkowych spotkaniach.• Postaram się być bardzo dobrym wolontariuszem.

Źródła pozyskiwania funduszy na wolontariuszy

Źródła pozyskiwania funduszy na wolontariuszy

• Brak źródeł finansowania wolontariatu jako takiego.• Program wolontariatu długoterminowego– https://www.eurodesk.pl/nb_programs/id/PL0010001025

• Każdy finansowany projekt może zawierać część dotyczącą finansowania świadczeń dla wolontariuszy,

• W przypadku konieczności wniesienia wkładu rzeczowego i osobowego można uwzględnić świadczenie wolontariuszy i pracę społeczną członków.

Wolontariat w praktyce. Przykłady dobrych praktyk

Dziękuję za uwagę!