str. 1

Kod ucznia:

POWIATOWY KONKURS HISTORYCZNY

Dzieje Polski i Polaków w latach 1914-1918

ETAP FINALNY

24 listopada 2014 r.

Masz przed sobą 13 zadań dotyczących historii Polski z lat 1914-1918. Wykonaj je

zgodnie z poleceniami. Na wykonanie wszystkich zadań masz 60 minut. Za wszystkie

zadania możesz uzyskać 64 punkty.

Mamy nadzieję, że to właśnie Ty będziesz jednym ze zwycięzców naszego

konkursu. Życzymy Ci zatem powodzenia.

Organizatorzy

str. 2

Zadanie 1. (0-1 pkt.)

Czym był „kryzys przysięgowy”? Zaznacz prawidłową odpowiedź.

A.) był brakiem środków finansowych na sprzęt wojenny dla Polaków;

B.) była to sytuacja, gdy nikt nie chciał zostać dowódcą polskich wojsk i tym samym złożyć

przysięgi;

C.) była to odmowa złożenia przysięgi na wierność cesarzowi niemieckiemu przez Legiony

Polskie;

D.) był odmową Rosjan na złożenie wierności Polsce.

Zadanie 2. (0-3 pkt.)

Napisz o czym jest mowa w poniższych podpunktach.

A.) Najstarsza polska piłsudczykowska organizacja kombatancka i państwowo-

niepodległościowa. Została powołana do życia 30 maja 1918 r. roku jako organizacja

skupiająca byłych żołnierzy Legionów Polskich Józefa Piłsudskiego, później także ich

rodziny oraz inne osoby identyfikujące się z ideą czynu niepodległościowego.

……..……………………………………………….

B.) Ogłoszona 3 czerwca 1918 r. przez Wielką Brytanię, Francję i Włochy w sprawie

przywrócenia niepodległości Polski po zakończeniu I wojny światowej. Przewidywała

utworzenie zjednoczonego i niepodległego państwa polskiego z wolnym dostępem do

morza.

……..……………………………………………….

C.) Głównym ideologiem i współzałożycielem tego polskiego ruchu politycznego był Roman

Dmowski.

……..……………………………………………….

Zadanie 3. (0-8 pkt.)

Uzupełnij brakujące miejsca w tabeli.

Lokalne ośrodki władzy powstałe w latach 1916-1918

Ośrodek władzy Miejsce powołania Przedstawiciel (wpisz tylko jednego)

Lozanna Roman Dmowski,

Ignacy Jan Paderewski

Polska Komisja Likwidacyjna Wincenty Witos, Jędrzej

Moraczewski, Ignacy

Daszyński, Tadeusz Tertil

Rada Narodowa dla Śląska

Cieszyńskiego

Cieszyn

Poznań Wojciech Korfanty,

Władysław Seyda,

ks. Stanisław Adamski,

Józef Rymer

str. 3

Źródło: www.wszpwn.com.pl

http://www.wszpwn.com.plhttp://w

ww.wszpwn.com.plhttp://www.wsz

pwn.com.plhttp://www.wszpwn.co

m.pl

Źródło: www.wszpwn.com.pl

http://www.wszpwn.com.plhttp://w

ww.wszpwn.com.plhttp://www.wsz

pwn.com.plhttp://www.wszpwn.co

m.pl

Zadanie 4. (0-4 pkt.)

Nadaj tytuł podanym niżej mapom.

A.)

……..………………………………………………..………………………….

B.)

……..………………………………………………..………………………….

str. 4

Zadanie 5. (0-3 pkt.)

Pod podanymi fragmentami tekstów źródłowych z lat 1914-1918 dotyczących Polski

i Polaków napisz ich tytuły/nazwy.

A.) „Stworzenie niepodległego państwa polskiego na terytoriach zamieszkanych przez

ludność bezsprzecznie polską, z wolnym dostępem do morza, niepodległością polityczną,

gospodarczą, integralność terytoriów tego państwa ma być zagwarantowana przez konwencję

międzynarodową.” ……..……………………………………………….

 B.) „Przejęci niezłomną ufnością w ostateczne zwycięstwo ich broni i życzeniem powodowani,

by ziemie polskie przez waleczne ich wojska ciężkiemi ofiarami rosyjskiemu panowaniu

wydarte do szczęśliwej przywieść przyszłości, Jego Cesarska Mość Cesarz Niemiecki oraz Jego

Cesarska i Królewska Mość Cesarz Austryi i Apostolski Król Węgier postanowili z ziem tych

utworzyć państwo samodzielne z dziedziczną monarchią i konstytucyjnym ustrojem.

Dokładniejsze oznaczenie granic Królestwa Polskiego zastrzega się. Nowe królestwo znajdzie w

łączności z obu sprzymierzonymi mocarstwami rękojmię potrzebną do swobodnego sił swych

rozwoju. We własnej armii nadal żyć będą pełne sławy tradycje wojsk polskich dawnejszych

czasów i pamięć walecznych polskich towarzyszy broni we wielkiej obecnej wojnie. Jej

organizacja, wykształcenie i kierownictwo uregulowane będą we wspólnem porozumieniu.”

……..……………………………………………….

C.) „Polacy! Wybiła godzina, w której przekazane Wam marzenie ojców i dziadów Waszych

ziścić się może. Przed półtora wiekiem żywe ciało Polski rozszarpano na kawały, ale dusza jej

nie umarła. Żyła ona nadzieją, że nadejdzie godzina zmartwychwstania dla Narodu Polskiego

i dla pojednania się braterskiego z Wielką Rosją. Wojsko rosyjskie niesie Wam błogą wieść

owego pojednania. Niechaj się zatrą granice, rozcinające na części Naród Polski. Niechaj Naród

Polski połączy się w jedno ciało pod berłem Cesarza Rosyjskiego. Pod berłem tym odrodzi się

Polska, swobodna w swej wierze, języku i samorządzie. Jednego tylko Rosja spodziewa się po

Was. Takiego samego poszanowania praw ludów, z którymi związały Was dzieje. Z sercem

otwartym, z ręką po bratersku wyciągniętą, kroczy na Wasze spotkanie Wielka Rosja. Wierzy

ona, iż nie zardzewiał miecz, który poraził wroga pod Grunwaldem. Od brzegów Oceanu

Spokojnego do Mórz Północnych ciągną hufce rosyjskie. Zorza nowego życia dla Was

wchodzi.”

……..……………………………………………….

str. 5

Zadanie 6. (0-3 pkt.)

Dopasuj nazwy formacji do odpowiednich zdjęć. Uwaga – jedna nazwa nie pasuje do

żadnego zdjęcia.

Liga Polska I Kompania Kadrowa

Związek Legionistów Polskich Armia Polska we Francji (Armia Hallera)

A.) B.) C.)

Źródła zdjęć: A. – www.wikipedia.pl; B. – www.archiwum.rp.pl; C. – www.wikipedia.pl

…………………………….. …………………………. ………………………….....

Zadanie 7. (0-3 pkt.)

Zaznacz 3 przyczyny wybuchu I wojny światowej. Za każdą błędnie zaznaczoną odpowiedź

otrzymasz –1 pkt (punkt ujemny).

o konflikty między państwami europejskimi;

o ugruntowanie pozycji USA, Wielkiej Brytanii i Francji;

o powstanie dwóch bloków militarnych;

o rewolucje w Rosji;

o zamach na arcyksięcia Ferdynanda i jego żonę;

o inwazja Niemców na Polskę

Zadanie 8. (0-3 pkt.)

Spośród podanych nazw organizacji zbrojnych i niepodległościowych zaznacz tylko te,

które działały w okresie I wojny światowej. Za każdą błędnie zaznaczoną nazwę otrzymasz –1

pkt (punkt ujemny).

Drużyny Bartoszowe Armia Krajowa Żydowska Organizacja Bojowa

Armia Czerwona Związek Walki Czynnej Legion Puławski

str. 6

Zadanie 9. (0-3 pkt.)

Zaznacz 3 bitwy, które zostały stoczone podczas ofensywy niemiecko-austriackiej. Za każdą

błędnie zaznaczoną nazwę otrzymasz –1 pkt (punkt ujemny).

bitwa pod Kraśnikiem bitwa pod Maciejowicami bitwa pod Gorlicami

bitwa pod Złoczowem bitwa pod Kockiem bitwa pod Beresteczkiem

Zadanie 10. (0-8 pkt.)

Podaj tytuły polskich pieśni patriotycznych z okresu I wojny światowej.

A.) (…)

O, ileż mąk, ile cierpienia,

O, ileż krwi przelanych łez,

Pomimo to, nie ma zwątpienia,

Dodawał sił wędrówki kres.

(…)

Krzyczeli, żeśmy stumanieni,

Nie wierząc nam, że chcieć — to móc!

Laliśmy krew osamotnieni,

A z nami był nasz drogi Wódz! /słowa: Tadeusz Biernacki, Tadeusz Hałaciński /

………………………………………………

B.) Nie rzucim Ciebie, Wodzu nasz,

nie damy pogrześć sprawy!

Sztandar, przy którym wiernie trwasz,

oddamy Bogu krwawy!

Nie wyrwie nam go swój, ni wróg —

Tak nam dopomóż Bóg!

Nie spoczniem, póki w proch i pył

nie legnie przemoc wraża!

Zaczerpniem z ducha Twego sił;

z wiarą, co cuda stwarza,

śmiało po złoty siegniem róg —

Tak nam dopomóż Bóg! /muzyka: Feliks Nowowiesjki, słowa: Józef Relidzyński /

………………………………………………

str. 7

C.) (…)

Koledzy go nie ratują,

koledzy go nie ratują,

jeszcze końmi potratują,

jeszcze końmi potratują.

Śpij kolego, twarde łoże,

zobaczym się jutro może,

śpij kolego, a w tym grobie

niech się Polska przyśni tobie. /słowa: Władysław Tarnowski /

………………………………………………

D.) (…)

Zimno, mróz na dworze, wiatr śniegiem zacina,

W podartym mundurku idzie chłopaczyna,

Drwi z mrozu i śniegu, bo to legionista,

Maszeruje dalej i tak sobie śwista:

O, moja Marysiu, o, moje kochanie,

Pożycz mu pieniędzy na ślubne ubranie.

Pieniądze mu dała, a on spekulista...

Idzie sobie dalej i tak sobie śwista:

Nie płaczże, dziewczyno, jeszcze się nie topię,

Ożenię się z tobą zaraz po urlopie,

Syna wychowamy, będzie legionista —

Niechaj maszeruje i tak sobie śwista:

Urlop już się kończy, dziewczę śni o Janku:

Nie masz, nie masz ciebie, drogi mój kochanku!

Poszedł z kolegami, gdzieś do diabłów trzysta,

Maszeruje dalej i tak sobie śwista. /autorzy słów i muzyki nieznani/

………………………………………………

str. 8

Zadanie 11. (0-9 pkt.)

Dopasuj biogramy do zdjęć (0-3 pkt.). Każde dodatkowe 2 punkty zdobędziesz, jeśli

prawidłowo napiszesz imię i nazwisko osoby na zdjęciu (0-6 pkt.)

A.) Urodził się 26 października 1866 r. w Zbarażu na Podolu w rodzinie urzędniczej. W 1882

r. usunięto go ze szkoły za działalność w młodzieżowym stowarzyszeniu

konspiracyjnym o charakterze patriotycznym. Po wybuchu I wojny światowej, na

początku sierpnia 1914 r., przywdział mundur strzelecki i przyłączył się na krótko do

I Kompanii Kadrowej, otrzymując stanowisko zastępcy komisarza wojskowego na

Miechów i powiat miechowski. Kilka dni później powrócił do Krakowa, gdzie aktywnie

uczestniczył w utworzeniu powstałego 16 sierpnia 1914 r. Naczelnego Komitetu

Narodowego, wchodząc w skład Sekcji Zachodniej. W marcu 1916 r. był jednym

z inicjatorów wejścia Klubu Polskich Socjalnych Demokratów w skład Koła Polskiego,

którego został wiceprezesem. W swoich działaniach kierował się ideą utworzenia na czas

wojny jednolitej reprezentacji parlamentarnej zaboru austriackiego, której celem miało

być niepodległe demokratyczne państwo polskie. W nocy z 6 na 7 listopada 1918 r.

stanął na czele Tymczasowego Rządu Ludowego Republiki Polskiej w Lublinie.

14 listopada 1918 r. Józef Piłsudski powierzył mu misję utworzenia rządu. Po nieudanej

próbie budowy koalicyjnego gabinetu 17 listopada ustąpił na rzecz Jędrzeja

Moraczewskiego.

B.) Urodził się 25 października 1867 r. w majątku Garbów koło Sandomierza. Naukę

rozpoczął w gimnazjum w Radomiu, jednak w wieku 14 lat wstąpił do korpusu kadetów

w Petersburgu, a następnie został uczniem konstantynowskiej szkoły wojskowej, którą

ukończył w 1888 r. jako podporucznik. Podczas I wojny światowej brał udział w bitwie

przasnyskiej dowodząc 14 Pułkiem Strzelców Syberyjskich. W 1917 r. otrzymał awans

na generała lejtnanta sztabu generalnego. Gdy w Rosji wybuchła rewolucja lutowa oddał

się do dyspozycji Naczelnego Polskiego Komitetu Wojskowego w Rosji, który mianował

go w ostatnich dniach lipca 1917 r. dowódcą I Korpusu Polskiego w Rosji. W dniu

6 stycznia 1919 r. otrzymał wezwanie od Naczelnej Rady Ludowej do objęcia

dowództwa nad powstaniem wielkopolskim.

C.) Urodził się 13 sierpnia 1873 r. w Jurczycach. Studiował w Wiedniu w Wojskowej

Akademii Technicznej, następnie służył w armii austriackiej. Komendant Polowych

Drużyn Sokolich w 1913 r. W czasie I wojny światowej był dowódcą II Brygady

Legionów Polskich. 15 lutego 1918 r., protestując przeciwko postanowieniom traktatu

brzeskiego, wraz z podległymi mu oddziałami przebił się przez front austriacko-rosyjski

pod Rarańczą i połączył się z polskimi formacjami w Rosji. Następnie dowodził

5. dywizją strzelców, a wkrótce całym II Korpusem. Po bitwie kaniowskiej, w której

podległe mu wojsko zostało rozbite, przedostał się do Kijowa i do Moskwy, gdzie stanął

na czele polskiej komisji wojskowej. Od 4 października 1918 r. dowodził Armią Polską

we Francji.

str. 9

Źródło: www.onet.pl Źródło: www.mnp.art.pl Źródło: polskieradio.pl

Źródło: www.atticus.pl

ZDJĘCIE 1 ZDJĘCIE 2 ZDJĘCIE 3

Biogram nr …. Biogram nr …. Biogram nr ….

_____________________ _________________________ __________________________ imię i nazwisko imię i nazwisko imię i nazwisko

Zadanie 12. (0-2 pkt.)

Kogo przedstawia poniższa karykatura? Podaj imię i nazwisko osoby siedzącej na koniu

oraz imię konia.

Imię i nazwisko osoby: ………………………………. Imię konia: …………………………

str. 10

Zadanie 13. (0-14 pkt.)

Napisz dłuższą wypowiedź na jeden z podanych tematów. Pamiętaj o trójdzielnej budowie

Twojej pracy pisemnej. Zaznacz w kółko numer tematu, który wybrałaś (-eś).

TEMATY DO WYBORU:

1 – Józef Piłsudski czy Roman Dmowski? Poglądy której osoby dotyczące przyszłego

odrodzonego państwa polskiego uważasz za korzystniejsze? Podaj przynajmniej

3 argumenty i je uzasadnij.

2 – Jakie 3 najważniejsze według Ciebie czynniki zadecydowały o odzyskaniu

niepodległości przez naszą Ojczyznę? Wymień je i uzasadnij.

………………………………………………………………………………….……….…………

………………………………………………………………………………………………..……

…………………………………………………………………………….……….………………

…………………………………………………………………………………………..…………

……………………………………………………………………….……….……………………

……………………………………………………………………………………..………………

………………………………………………………………….……….…………………………

………………………………………………………………………………..……………………

…………………………………………………………….……….………………………………

…………………………………………………………………………..…………………………

……………………………………………………….……….……………………………………

……………………………………………………………………..………………………………

………………………………………………….……….…………………………………………

………………………………………………………………..……………………………………

…………………………………………….……….………………………………………………

………………………………………….……….…………………………………………………

………………………………………………………..……………………………………………

…………………………………….……….………………………………………………………

…………………………………………………..…………………………………………………

……………………………….……….……………………………………………………………

……………………………………………..………………………………………………………

………………………….……….…………………………………………………………………

……………………….……….……………………………………………………………………

str. 11

……………………………………..………………………………………………………………

………………….……….…………………………………………………………………………

………………………………..……………………………………………………………………

…………….……….………………………………………………………………………………

…………………………..…………………………………………………………………………

……….……….……………………………………………………………………………………

…….……….………………………………………………………………………………………

…………………..………………………………………………………………………………….

……….……………………………………………………………………………………………

……………..………………………………………………………………………………….……

….…………………………………………………………………………………………………

………..………………………………………………………………………………….……….

………………………………………………………………………………………….……….…

……………………………………………………………………………………………………

…..………………………………………………………………………………….……….……

……………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………….……….…………

………………………………………………………………………………………………..……

…………………………………………………………………………….……….………………

………………………………………………………………………….……….…………………

………………………………………………………………………………………..……………

…………………………………………………………………….……….………………………

…………………………………………………………………………………..…………………

……………………………………………………………….……….……………………………

……………………………………………………………………………..………………………

………………………………………………………….……….…………………………………

……………………………………………………….……….……………………………………

Niniejszy arkusz zadaniowy jest dostępny na licencji Creative Commons 3.0 Polska

(uznanie autorstwa 3.0 Polska) CC-BY na czas nieokreślony