OGÓLNOPOLSKI KONKURS HISTORYCZNY LOSY · PDF fileogÓlnopolski konkurs...

1

GIMNAZJUM – zestaw pytań - etap rejonowy

OGÓLNOPOLSKI KONKURS HISTORYCZNY

LOSY ŻOŁNIERZA I DZIEJE ORĘŻA POLSKIEGO W LATACH 972-1514.

OD CEDYNI DO ORSZY

ETAP REJONOWY – GIMNAZJUM

8 stycznia 2010 r., czas trwania – 120 minut

Zestaw pytań wraz z punktacją

Test składa się z 24 zadao. Na ich wykonanie przeznaczone jest 120 minut.

Do udzielenia poprawnej odpowiedzi potrzebne są Twoje wiadomości i umiejętności. Zanim zaczniesz

udzielad odpowiedzi, przeczytaj uważnie treśd poleceo. Po krótkim namyśle zaznacz lub wpisz

prawidłową odpowiedź. Jeśli się pomylisz, błędną odpowiedź przekreśl i zaznacz lub napisz poprawną.

Sprawdź czy wpisałeś w rubrykę swój kod.

Życzymy powodzenia.

___________________________________________________________________

Wypełnia Komisja Konkursowa

Kod uczestnika

………………………….

Liczba punktów

…………………………

Miejsce

………………………..

Imię i nazwisko uczestnika

……………………………………………………………

Szkoła

……………………………………………………………

2


1. Napisz nazwę stylu scharakteryzowanego w poniższym zdaniu.

Grube, kamienne mury i małe okna umieszczone wysoko, górna część okien

i drzwi zamknięta łukiem okrągłym.

………………………..

(0-1 pkt)

2. Wśród insygniów władzy królewskiej wymienia się: berło, jabłko, koronę, miecz. Określ

ich symbolikę.

a) Berło – ………………………………………………………………………….

b) Jabłko – …………………………………………………………………………

c) Korona – ………………………………………………………………………..

d) Miecz – …………………………………………………………………………

(0-4 pkt)

3. Podkreśl prawidłową odpowiedź. Władysław II Wygnaniec dążąc do odzyskania władzy

spotkał się z:

a) Henrykiem IV.

b) Henrykiem V.

c) Konradem III.

d) Fryderykiem I.

(0-1 pkt)

4. Napisz, kto jest bohaterem przytoczonego fragmentu pieśni.

Bolesławie, Bolesławie, ty przesławny panie,

Ziemi swojej umiesz bronić wprost niezmordowanie!

Sam nie sypiasz i nam także snu nie dasz ni chwili,

Ani we dnie, ani w nocy ni w rannej godzinie!

……………………………………………………….

(0-1 pkt)

5. Wymienionych królów elekcyjnych uszereguj według kolejności panowania, wpisując

cyfry od 1 do 5.

a) Stanisław August Poniatowski ………

b) Henryk Walezy ………

c) Jan III Sobieski ………

d) Jan Kazimierz ………

e) August III ………

(0-5 pkt)

3


6. Wykorzystując wiersz Jana Lechonia oraz wiedzę pozaźródłową, określ bohatera utworu

oraz wydarzenie historyczne.

Kiedy wszystko struchlało z obawy Moskali,

On na progu się sali jako kłoda wali

Z tą jedną myślą w głowie: „Ja wszystko ocalam”.

Rozdziera swoje szaty krzycząc: „Nie pozwalam!”

Sto ramion niezlękłego uchwyciło męża

I oszalał, i umarł. Lecz to on zwycięża.

a) Bohater – ………………………………………………………………….

b) Wydarzenie – …………………………………………………………………..

………………………………………………………………….

(0-2 pkt)

7. Uzupełnij tabelę dotyczącą prowadzenia polityki zagranicznej przez Kazimierza

Wielkiego, wykorzystując przytoczone poniżej informacje.

a) Daty: lata 1340-1366; 1343 r.; 1348 r.

b) Fakty:

- oddanie Śląska w zamian za zrzeczenie się pretensji do korony polskiej;

- zwrócenie Polsce Kujaw i ziemi dobrzyńskiej, Pomorze Gdańskie oddane

w „wieczną jałmużnę”;

- przyłączenie do Polski terenów na wschodzie.

Stosunki

z Krzyżakami Stosunki z Czechami

Stosunki

z Rusią Halicką

Daty …….……………… …………………. …………………

Fakty

………………………

………………………

………………………

………………………

……………………

……………………

……………………

……………………

…………………..

…………………..

…………………..

……………………

(0-6 pkt)

4


8. W 1792 r. miało miejsce ustanowienie nadawanego za zasługi bojowe medalu Virtuti

Militari na pamiątkę zwycięstwa pod Zieleńcami. Po zakończeniu wojny polsko–

rosyjskiej medal zostaje zniesiony przez konfederację targowicką. W 1807 r. Virtuti

Militari zostaje przywrócony pod nazwą Orderu Wojskowego Księstwa Warszawskiego

z podziałem na pięć klas.

Do poszczególnych klas dopisz nazwy orderu.

I klasa – ………………………………………

II klasa – ………………………………………

III klasa – ………………………………………

IV klasa – ………………………………………

V klasa – ………………………………………

(0-5 pkt)

9. Do przedstawionych ilustracji dobierz właściwe postacie spośród niżej wymienionych.

Przemysł II, Kazimierz II Sprawiedliwy, Bolesław IV Kędzierzawy, Ludwik

Węgierski, Henryk I Brodaty, Władysław II Wygnaniec, Bolesław Krzywousty

a) ……………………….. b) ……………………… c) ……………………..

d) ……………………………….. e) ……………………… f) ………………………..

(0-6 pkt)

5


10. Przytoczone wydarzenia dotyczą pierwszych dni związanych z odbudową państwa

polskiego. Uporządkuj je chronologicznie, wstawiając cyfry od 1 do 5.

a) Notyfikacja Józefa Piłsudskiego o istnieniu państwa polskiego. ………….

b) Przekazanie przez Radę Regencyjną Józefowi Piłsudskiemu naczelnego

dowództwa nad tworzącą się armią polską. ..………..

c) Powrót Józefa Piłsudskiego z więzienia w Magdeburgu, wjazd do Warszawy.

…………

d) Józef Piłsudski Tymczasowym Naczelnikiem Państwa do czasu zwołania Sejmu

Ustawodawczego. …………

e) Jędrzej Moraczewski mianowany premierem rządu. …………

(0-5 pkt)

11. Dokończ zdania, wpisując brakujące treści.

a) Nie rzucim ziemi skąd nasz ród… to słowa rozpoczynające wiersz Marii

Konopnickiej pt. ……………..

b) Chłop, który odznaczył się bohaterstwem w bitwie pod Racławicami to

……………. ……………............. c) W Wielkopolsce symbolem walki o utrzymanie ziem w rękach polskich stał się

…………………………………… d) I Brygadą Legionów Polskich dowodził …………………………………………

(0-4 pkt)

12. Każdej z wymienionych niżej postaci historycznych przyporządkuj formację wojskową,

która została przez nią utworzona lub, na której opierali się, prowadząc walki. Wpisz

w miejsca wykropkowane odpowiednie cyfry.

a) Jan Karol Chodkiewicz ………….. 1. I Brygada Legionów

b) Mieszko I ………… 2. Husaria

c) Kazimierz Jagiellończyk ……. 3. Piechota wybraniecka

d) Zygmunt August ……. 4. Wojsko Kwarciane

e) Stefan Batory ……. 5. Drużyna książęca

f) Józef Piłsudski ……. 6. Pospolite ruszenie

7. Wojsko zaciężne

(0-6 pkt)

13. Pod informacjami dopisz postać, która została opisana.

a) Wielki książę litewski, od 1501 r. król polski. W latach 1492-1494 i później

toczył wojny z Moskwą. W 1505 r. król zaaprobował konstytucję zwaną nihil

novi, w myśl której ustawy w sprawach państwa panujący mógł wydawać tylko

za zgodą sejmu.

……………………………………………………..

6


b) Królowa Polski, w sprawach politycznych wykazywała zdolności

dyplomatyczne, o czym świadczy jej korespondencja z Krzyżakami. Przyczyniła

się do wzmożenia działalności Akademii Krakowskiej. Była fundatorem oraz

opiekunką szpitali, przytułków.

………………………………………………………

c) Księżniczka niemiecka, królowa Polski. Po śmierci Mieszka II próbowała

objąć władzę u boku młodego Kazimierza. W 1035 r. zmuszona

do opuszczenia Polski. Przypisuje się jej, że wywiozła wtedy do Niemiec

insygnia władzy królewskiej.

……………………………………………………….

d) Obejmował tron w warunkach zamętu wewnętrznego i niekorzystnej sytuacji

międzynarodowej. W 1037 r., wygnany przez zbuntowanych możnych, schronił

się na Węgrzech, a następnie w Niemczech. W dwa lata później wrócił do Polski

i zaczął odbudowę kraju. Odzyskał ziemię krakowską, przyłączył Mazowsze,

odebrał Czechom Śląsk.

……………………………………………………….

e) Książę krakowski, mazowiecki. Syn Kazimierza II Sprawiedliwego. Został

zamordowany przez Pomorzan podczas zjazdu książąt w Gąsawie.

………………………………………………………..

f) Pochodził z dynastii Przemyślidów, król Polski od 1300 roku. Dokonał reformy

monetarnej, wprowadził jednolity pieniądz oraz utworzył system administracji

państwowej, ustanawiając urząd namiestników królewskich – starostów.

………………………………………………………..

(0-6 pkt)

14. Wymienione poniżej pojęcia przyporządkuj do właściwych wyjaśnień.

bombarda; kirys; hufnica; haubica; szyszak; berdysz; hakownica

a) Działo o dużym kalibrze i krótkiej lufie używane w XIV-XV w. głównie

do burzenia murów obronnych; stosowano kule kamienne, później żelazne –

…………………………...

b) Długa ręczna broń palna, rodzaj rusznicy z hakiem pod lufą do podpierania; używana

od XIV w. – ……………….................

c) Część zbroi osłaniającej tułów wykonana z blachy żelaznej – ……………………….

d) Hełm stożkowy zakończony ostrym szpicem – ……………........................

e) Szeroki topór o zakrzywionym ostrzu i długim drzewcu, używany

przez piechotę – ……………………………..

7


f) Lekkie działo o krótkiej lufie strzelające kulami kamiennymi, używane

w XV w. do bezpośredniego wsparcia wojsk na polu walki – …………………………

(0-6 pkt)

15. Podpisz ilustracje, podając miejsce bitwy i rok.

a) ………………. rok – ………… b) ………………. rok – …………

c) …………………. rok – …………. d) …………………………………….

……………….. rok – …………

(0-8 pkt)

16. Wymień dwóch Piastów prawdopodobnie uczestniczących w wyprawach krzyżowych

do Palestyny w XII i XIII w.

a) ………………………………….

b) ………………………………….

(0-2 pkt)

8


17. Poniższy plan przedstawia pierwszą fazę bitwy pod Orszą.

Wymień dwa nazwiska dowódców wojsk polsko-litewskich.

a) ……………………………….

b) ……………………………….

(0-2 pkt)

18. Uporządkuj przebieg bitwy pod Grunwaldem w układzie chronologicznym, wpisując

w wykropkowane miejsca cyfry od 1 do 10.

a) Walka o odbicie polskiej chorągwi. ……….

b) Zdobycie obozu krzyżackiego. ……….

c) Zbigniew z Oleśnicy ratuje życie króla……….

d) Król Władysław uczestniczy w porannej mszy. ………

e) Poselstwo krzyżackie przynosi królowi dwa nagie miecze. ………

f) Po godzinnej walce Litwini uciekają z pola bitwy mimo nawoływań

Witolda. ………

g) Litwini jako pierwsi uderzają na szeregi krzyżackie. ………

h) Krzyżacy kierują do bitwy 16 chorągwi z wielkim mistrzem na czele. ………

i) Śmierć wielkiego mistrza i dużej części rycerstwa krzyżackiego. ………

j) Nabożeństwo za odniesione zwycięstwo na polach grunwaldzkich. ………

(0-10 pkt)

19. Wymień trzech dowódców chorągwi polskich w bitwie pod Grunwaldem.

a) ……………………………………….

b) ……………………………………….

c) ….……………………………………

(0-3 pkt)

9


20. Uzupełnij tabelę, przyporządkowując do podanych definicji odpowiednie pojęcia:

puginał, proporzec, pawęż, wekiera.

Definicja Pojęcie

Broń obuchowa; maczuga zwykła i okuta żelazem, często

z metalową głowicą. …………………

Kopia rycerska zaopatrzona w chorągiewkę

z wyhaftowanym herbem właściciela, barwny płat materii

przytwierdzony do drzewca. …………………

Prosty, jedno lub obosieczny sztylet do walki wręcz

o prostej, silnie zwężającej się głowni. …………………

(0-3 pkt)

21. Na podstawie przytoczonych dwóch źródeł:

a) określ rok i miejsce bitwy – ……………………………………….

b) władcę Polski – ………………………………………..

c) wskaż podstawową różnicę wynikającą z obu tekstów –

……………………………………………………………………………………

Bitwa trwała dotąd, dopóki ci [Krzyżacy], którzy poszli naprzód nie powrócili.

Wtedy król zmęczony walką razem z wojskiem swoim uciekł a z nim syn jego;

w ucieczce tej wielu [z Polaków], tak z jazdy, jak z piechoty zostało zamordowanych;

[tak] osiągnęli rycerze zakonni zwycięstwo i triumf. Armia krzyżacka po pogoni wojsk

królewskich wróciła z powrotem do Torunia. /Kronika oliwska/

Gdy król Władysław sądził, że odniósł całkowite zwycięstwo, pod wodzą

wielkiego komtura Russa v. Plauen przybyło nowe wojsko [...] Kiedy więc nadeszło

wojsko w. komtura wszczęto nową walkę [...]. Ale gdy padł wielki komtur Otto

von Bunsdorf [...] z mnóstwem innych, znaczna część wrogów uległa rozbiciu

i wpadła w popłoch i zamieszanie, myśląc jedynie o ucieczce. Polakom przypadło

pełniejsze zwycięstwo, gdy Krzyżacy rzucili się do ucieczki.

/Roczniki, czyli Kroniki.../

(0-4 pkt.)

22. Dopisz rok do wymienionych wydarzeń politycznych z okresu Polski dzielnicowej.

a) ………… r. – Złamanie zasady senioratu; Mieszko Stary został wygnany, a Kraków

zajął Kazimierz Sprawiedliwy.

b) ………… r. – Sprowadzenie Krzyżaków do Polski.

c) ………… r. – Koronacja Przemysła II.

d) ………… r. – Ucieczka Władysława II do Niemiec.

e) ………… r. – Zjazd w Łęczycy.

f) ………… r. – Złamanie zasady pryncypatu, śmierć Leszka Białego pod Gąsawą.

g) ………… r. – Interwencja cesarza niemieckiego Fryderyka I Barbarossy; hołd lenny

złożony przez B. Kędzierzawego.

h) ………… r. – Bitwa z Mongołami pod Legnicą. (0-8 pkt)

10


23. Wykorzystując tekst źródłowy oraz wiedzę pozaźródłową, określ:

a) nazwę porozumienia – …………………………………

b) miejsce – ……………………………

c) rok – ……………….

[ziemie Litwy i Rusi] [...] Królestwu polskiemu powtórnie wcielamy [...] złączamy,

przyłączamy, sprzymierzamy [...] na wieczne czasy, aby zawżdy były zjednoczone

nieodwołalnie bez sporu wszelakiego. [...] panowie i szlachta [litewska] po śmierci

Aleksandra, to jest Witolda wielkiego księcia litewskiego, żadnego nie mają mieć

i obrać za wielkiego księcia, jeno którego król polski za radą prelatów [prałatów]

panów polskich i ziem litewskich będą rozumieć obrać i postawić. I tak prelaci,

panowie i szlachta królestwa polskiego [...] króla i pana nie mają sobie obierać

przez wiadomości i rady naszej, to jest Aleksandra wielkiego księcia i panów

i szlachty ziem litewskich [...]

(0-3 pkt)

24. Z poniższego diagramu wypisz miejsca stoczonych bitew.

A N A P Ł O W C E J

Z A D S Y T A Z G U

C Z W I E W R Ł R A

Ś W I E C I N O U G

C A Ł P O L A K N Ł

H N K O R O N O W O

O I O L S T Y K A G

J E M E Z A M O L Ó

N M I M A R O N D W

I C E D Y N I A M I

C Z R L E G N I C A

E A Z A M E C Z E K

Poziomo: ………………., ………………, ……………….., ………….……, …………………

Pionowo: ……………….., ……….………., ……….…….., ……………….., …………..…..,

………………, ………………, ……………….

(0-13 pkt)

OGÓLNOPOLSKI KONKURS HISTORYCZNY LOSY · PDF fileogÓlnopolski konkurs...

Documents

Transcript of OGÓLNOPOLSKI KONKURS HISTORYCZNY LOSY · PDF fileogÓlnopolski konkurs...