Przewód pokarmowy przeżuwacza

PrzewódPrzewód pokarmowy krowy - pokarmowy krowy -pojemnośćpojemność

całkowita (l) względna (%) całkowita (l) względna (%)

żwacz 170 55 żwacz 170 55

czepiec 10 3czepiec 10 3 księgi 10 3 księgi 10 3

trawieniec 20 6trawieniec 20 6 jelito cienkie 66 21jelito cienkie 66 21 jelito ślepe 10 3 jelito ślepe 10 3 okrężnica 28 9 okrężnica 28 9

_______________________________________ _______________________________________ razem 314 100razem 314 100

Funkcje poszczególnych części przewodu

Część przednia: - pobieranie - uwodnienie pokarmu - rozdrobnienie pokarmu - wstępnie trawienie - magazynowanie Część środkowa: - zasadnicze trawienie - wchłanianie Część tylna: - działanie bakteryjne - wchłanianie wody - formowanie kału - usuwanie nie strawionych resztek

Dlaczego przeżuwanie jest tak Dlaczego przeżuwanie jest tak ważne? ważne?

Przeżucie. Rozdrobnienie paszy podczas Przeżucie. Rozdrobnienie paszy podczas przeżuwania zwiększa powierzchnię przeżuwania zwiększa powierzchnię dostępną dla enzymów bakteryjnych i dostępną dla enzymów bakteryjnych i trawiennych oraz powoduje lepszy rozkład trawiennych oraz powoduje lepszy rozkład składników paszy. składników paszy.

Naślinianie. Podczas przeżuwania zachodzi Naślinianie. Podczas przeżuwania zachodzi intensywne naślinianie paszy. Krowa, intensywne naślinianie paszy. Krowa, zależnie od rodzaju podanej paszy, zależnie od rodzaju podanej paszy, wytwarza dziennie od 40 do 150 litrów wytwarza dziennie od 40 do 150 litrów śliny. Pasze objętościowe pobudzają, a śliny. Pasze objętościowe pobudzają, a pasze treściwe ograniczają przeżuwanie. pasze treściwe ograniczają przeżuwanie.

Produkcja śliny Produkcja śliny

Funkcje śliny Funkcje śliny Buforująca. PH śliny wynosi około 8,2, Buforująca. PH śliny wynosi około 8,2,

dzięki czemu nie dochodzi do obniżenia dzięki czemu nie dochodzi do obniżenia pH treści żwacza przy skarmianiu pasz pH treści żwacza przy skarmianiu pasz zakwaszających, jak np. zbóż, melasy, zakwaszających, jak np. zbóż, melasy, ziemniaków czy wysłodków buraczanych. ziemniaków czy wysłodków buraczanych.

Tłumiąca pienienie się treści żwacza. Tłumiąca pienienie się treści żwacza. Ślina hamuje proces pienienia się treści Ślina hamuje proces pienienia się treści żwacza, czym zapobiega powstawaniu żwacza, czym zapobiega powstawaniu wzdęć. wzdęć.

Funkcje ślinyFunkcje śliny wydzielina ślinianek (1-2 l/dobę u człowieka) skład:

- woda (99%) - minerały (Na+, K+, Ca2+, Cl-, HCO3-)

- białka (m.in. albuminy, -amylaza, lizozym) - mucyny (substancje śluzowe) funkcje: - nawodnienie pokarmu - zlepienie w kęs - wstępne trawienie - działanie bakteriostatyczne

Krążenie paszy. Krążenie paszy.

Przewód pokarmowy – żołądek Przewód pokarmowy – żołądek wielokomorowywielokomorowy

Krowa jest przeżuwaczem, a jej żołądek składa się z czterech komór:

żwacza czepca ksiąg trawieńca

Budowa ukladu pokarmowego Budowa ukladu pokarmowego przeżuwaczyprzeżuwaczy

Przedżołądki: żwacz, czepiec

nie wytwarzają enzymów trawiennych wyewoluowały z przełyku żwacz

- zawiera mikroorganizmy- magazynuje pokarm-miesza pokarm

procesy w żwaczu:- rozkład białek- synteza aminokwasów i białek- rozkład celulozy i skrobi- fermentacja - synteza LKT

Żwacz i czepiec Żwacz i czepiec Żwacz krowy przypomina wielką kadź Żwacz krowy przypomina wielką kadź

fermentacyjną, w której bytuje ponad fermentacyjną, w której bytuje ponad 200 rodzajów bakterii i 20 typów 200 rodzajów bakterii i 20 typów pierwotniaków ułatwiających krowie pierwotniaków ułatwiających krowie wykorzystywanie składników wykorzystywanie składników pokarmowych paszy. pokarmowych paszy.

Żywienie krowy jest zatem również Żywienie krowy jest zatem również żywieniem mikroorganizmów bytujących żywieniem mikroorganizmów bytujących w żwaczu. w żwaczu.

Żwacz i czepiec Żwacz i czepiec Przełknięty kęs jest odkładany w tylnej Przełknięty kęs jest odkładany w tylnej

części żwacza, tworząc górne piętro części żwacza, tworząc górne piętro niestrawionej treści o zawartości 15% niestrawionej treści o zawartości 15% suchej masy. suchej masy.

Bakterie przylegają do niej i Bakterie przylegają do niej i rozpoczynają rozkładanie niektórych rozpoczynają rozkładanie niektórych składników. składników.

Podczas przeżuwania porcje treści Podczas przeżuwania porcje treści pokarmowej z przedniej części żwacza pokarmowej z przedniej części żwacza zostają zwrócone do jamy gębowej, zostają zwrócone do jamy gębowej, gdzie następuje kolejne naślinienie, gdzie następuje kolejne naślinienie, rozdrobnienie i zwiększenie powierzchni rozdrobnienie i zwiększenie powierzchni dla działania mikroorganizmów. dla działania mikroorganizmów.

Żwacz i czepiec Żwacz i czepiec Cząsteczki paszy stają się coraz Cząsteczki paszy stają się coraz

mniejsze, bakterie pracują, mniejsze, bakterie pracują, przeżuwanie powtarza się i treść przeżuwanie powtarza się i treść pokarmowa stopniowo osiada na dnie pokarmowa stopniowo osiada na dnie żwacza i ma już wtedy około 5% żwacza i ma już wtedy około 5% suchej masy. suchej masy.

Żwacz i czepiec Żwacz i czepiec Raz na minutę następuje skurcz Raz na minutę następuje skurcz

żwacza, podczas którego treść żwacza, podczas którego treść żwacza „odbija się” do jamy gębowej żwacza „odbija się” do jamy gębowej lub przechodzi do drugiej komory lub przechodzi do drugiej komory żołądka – czepca. żołądka – czepca.

Kierunek przejścia zależy od Kierunek przejścia zależy od wielkości cząsteczek paszy. wielkości cząsteczek paszy.

Żwacz i czepiec Żwacz i czepiec Żwacz i czepiec nie są od siebie ściśle Żwacz i czepiec nie są od siebie ściśle

oddzielone, ale spełniają różne oddzielone, ale spełniają różne zadania. zadania.

Można powiedzieć, że czepiec zajmuje Można powiedzieć, że czepiec zajmuje się logistyką, decyduje, czy treść się logistyką, decyduje, czy treść pokarmowa jest na tyle rozdrobniona, pokarmowa jest na tyle rozdrobniona, że można ją skierować do ksiąg, a że można ją skierować do ksiąg, a jeśli nie, to kieruje ją do ponownego jeśli nie, to kieruje ją do ponownego przeżucia. przeżucia.

Księgi Księgi Księgi są trzecią komorą żołądka krowy. Księgi są trzecią komorą żołądka krowy. Charakteryzują się dużą liczbą tworów Charakteryzują się dużą liczbą tworów

podobnych do liści czy kartek książki, podobnych do liści czy kartek książki, które tworzą dużą powierzchnię które tworzą dużą powierzchnię wchłaniania (4-5 m2). wchłaniania (4-5 m2).

W księgach wchłania się od 30 do 60% W księgach wchłania się od 30 do 60% pobranej wody, a także sód i potas. pobranej wody, a także sód i potas. „Kartki” ksiąg zapobiegają ponadto „Kartki” ksiąg zapobiegają ponadto przedostawaniu się większych cząsteczek przedostawaniu się większych cząsteczek paszy do dalszych odcinków przewodu paszy do dalszych odcinków przewodu pokarmowego. pokarmowego.

TrawieniecTrawieniec Główną funkcją trawieńca jest Główną funkcją trawieńca jest

trawienie białka przez enzymy trawienie białka przez enzymy znajdujące się w soku żołądkowym. znajdujące się w soku żołądkowym.

Kwasowość tej części przewodu Kwasowość tej części przewodu pokarmowego jest znaczna (pH 2-3). pokarmowego jest znaczna (pH 2-3).

Trawienie

Odcinek Enzymy Substraty Produkty Żołądek Pepsyna Białko Polipeptydy Podpuszczka Kazeina Parakazeina Lipaza Lipidy Glicerol+kw.

tłuszczowe Pepsyna- wymaga odczynu silnie kwaśnego- wstępnie trawi białka (do polipeptydów) Podpuszczka- obecna w żołądku młodych ssaków, później zanika

Jelito cienkie Jelito cienkie Treść pokarmowa przechodzi z Treść pokarmowa przechodzi z

zakwaszonego trawieńca do jelita zakwaszonego trawieńca do jelita cienkiego, w którym odczyn znacznie cienkiego, w którym odczyn znacznie wzrasta dzięki obecności soku wzrasta dzięki obecności soku trzustkowego o pH w granicach 8.0. trzustkowego o pH w granicach 8.0.

Główne funkcje jelita cienkiego: Główne funkcje jelita cienkiego: rozkład składników pokarmowych do postaci rozkład składników pokarmowych do postaci

nadającej się do nadającej się do wchłaniania; wchłaniania;

wchłanianie aminokwasów i wody za wchłanianie aminokwasów i wody za pośrednictwem kosmków jelitowych. pośrednictwem kosmków jelitowych.

TrawienieOdcinekEnzymy Substraty Produkty Dwunastnica Maltaza Maltoza 2 x GlukozaEnzymy jelitowe Sacharaza Sacharoza Glukoza + Fruktoza

Laktaza Laktoza Glukoza + Galaktoza

Aminopeptydaza Oligopeptydy Dwupeptydy Dwupeptydaza Dwupeptydy Aminokwasy

Laktaza- obecna u młodych ssaków, z wiekiem jej aktywność spada

FUNKCJE WĄTROBY Metabolizm węglowodanów: przekształcanie fruktozy i galaktozy

w glukozę synteza glikogenu glikogenoliza glukoneogenezaGlukoneogeneza - synteza glukozy ze związków niecukrowych (ketokwasów, kwasów tłuszczowych)

FUNKCJE WĄTROBY Metabolizm kwasów tłuszczowych: beta-oksydacja kwasów tłuszczowych synteza kwasów tłuszczowych z octanów

i cukrów przekształcanie kwasów nienasyconych

w nasycone synteza cholesterolu, pochodnych

kwasów żółciowych i witaminy D przekształcanie cukrów i białek w

tłuszcze

FUNKCJE WĄTROBY Metabolizm aminokwasów: przekształcenia aminokwasów

(dezaminacja, transaminacja, synteza aminokwasów endogennych)

synteza mocznika synteza ok. 85% białek osocza (z

wyjątkiem immunoglobulin)

FUNKCJE WĄTROBY metabolizm nukleotydów (wytwarzanie kwasu

moczowego) rozkład hormonów usuwanie zużytych krwinek krwiotworzenie w okresie prenatalnym magazynowanie witamin (A, D, B12), żelaza synteza osoczowych czynników krzepnięcia krwi udział w termoregulacji (wytwarza dużo ciepła) synteza i wydzielanie żółci detoksykacja organizmu (wiązanie, rozkład,

magazynowanie i wydalanie toksyn, leków itp.: metabolizm ksenobiotyków)

TrawienieOdcinek Enzymy Substraty Produkty Dwunastnica Amylaza trzustkowa Skrobia

Maltoza

Enzymy trzustkowe Trypsyna Polipeptydy Oligopeptydy

Chymotrypsyna Polipeptydy

Oligopeptydy

Karboksypeptydaza Oligopeptydy Dwupeptydy

Lipaza trzustkowa Lipidy Glicerol+ kw. tłuszczowe

Nukleazy Kw. nukleinowe

Nukleotydy

Jelito grube Jelito grube rozkład celulozy, skrobi do LKTrozkład celulozy, skrobi do LKT synteza witamin B 12 i Ksynteza witamin B 12 i K gazygazy odwodnienie, formowanie kału odwodnienie, formowanie kału

(krowa 15-30kg)(krowa 15-30kg) wchłanianie elektrolitów i soli wchłanianie elektrolitów i soli

mineralnychmineralnych

Mikroflora jelita grubego 500-1000 gatunków bakterii, m.in.

bakterie kwasu mlekowego: Lactobacillus, Bifidobacterium

- wytwarzają kwas mlekowy, nadtlenek wodoru i

bakteriocyny, które hamują rozwój chorobotwórczych bakterii (Escherichia coli, Salmonella, Clostridium), grzybic i drożdżyc przewodu pokarmowego

- wzmagają motorykę jelita- aktywują komórki odpornościowe- ograniczają wchłanianie cholesterolu

DZIĘKUJE