Andrzej Zieliński

PostępowaniecywilneKompendium

15. wydanie

Skrypty Becka

SKRYPTY BECKA

Postępowanie cywilne. Kompendium

www.ksiegarnia.beck.pl

W sprzedaży:

E. Marszałkowska-Krześ (red.)POSTĘPOWANIE CYWILNEStudia Prawnicze

K. Flaga-GieruszyńskaPOSTĘPOWANIE CYWILNE. PYTANIA EGZAMINACYJNE. TESTY. KAZUSY. TABLICE, wyd. 7Repetytoria C.H.Beck

KC, KPC, KRO, KSCU, wyd. 30Edycja Sądowa

KODEKS POSTĘPOWANIA CYWILNEGO Z WPROWADZENIEM, wyd. 44Twoje Prawo

Postępowanie cywilne Kompendium

Andrzej Zielińskiprofesor Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu

15. wydanie uaktualnione i uzupełnione

WYDAWNICTWO C.H.BECK WARSZAWA 2016

Wydawca: Aneta Flisek

© Wydawnictwo C.H.Beck 2016

Wydawnictwo C.H.Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, 00-203 Warszawa

Skład i łamanie: Wydawnictwo C.H.Beck Druk i oprawa: Elpil, Siedlce

ISBN 978-83-255-8515-0

ISBN 978-83-255-8516-7

SPIS TREŚCI

Wykaz skrótów .......................................................................................................... XVWykaz ważniejszej literatury .................................................................................. XXIPrzedmowa ................................................................................................................ XXVIIPrzedmowa do wydania piętnastego ....................................................................... XXIX

Rozdział I. Zagadnienia ogólne ............................................................................... 1 § 1. Pojęcie sprawy cywilnej i postępowania cywilnego ...................................... 3 § 2. Rodzaje postępowania cywilnego ................................................................... 4 I. Proces ......................................................................................................... 4 II. Postępowanie nieprocesowe ...................................................................... 4 III. Postępowania pozasądowe ........................................................................ 5 § 3. Stosunek prawa procesowego cywilnego do prawa cywilnego materialnego 6 § 4. Źródła prawa procesowego cywilnego ............................................................ 7 I. Kodeks postępowania cywilnego .............................................................. 7 II. Inne źródła prawa procesowego cywilnego .............................................. 8 III. Judykatura i literatura ................................................................................ 9 § 5. Stosowanie przepisów prawa procesowego .................................................... 11 I. Zasięg terytorialny przepisów prawa procesowego .................................. 11 II. Stosowanie przepisów prawa procesowego w czasie ................................ 13

Rozdział II. Postępowanie cywilne a inne postępowania ..................................... 14 § 6. Dopuszczalność drogi sądowej w sprawach cywilnych. Tryb postępowania 15 § 7. Stosunek postępowania cywilnego do postępowania karnego

i administracyjnego ......................................................................................... 16 I. Jurysdykcja cywilna i karna ...................................................................... 16 II. Jurysdykcja cywilna i administracyjna ..................................................... 18

Rozdział III. Zasady postępowania cywilnego i jego przesłanki ......................... 20 § 8. Zasady postępowania cywilnego .................................................................... 21 I. Zasada prawa obywateli do sądu ............................................................... 22 II. Zasada prawdy ........................................................................................... 23 III. Zasada równości stron ............................................................................... 24 IV. Zasada dyspozytywności (rozporządzalności) ......................................... 25 V. Zasada kontradyktoryjności ...................................................................... 26

VI Spis treści

VI. Zasada jawności ......................................................................................... 26 VII. Zasada bezpośredniości ............................................................................. 28 VIII. Zasada ustności .......................................................................................... 28 IX. Zasada koncentracji materiału dowodowego ............................................ 29 X. Zasada formalizmu procesowego .............................................................. 30 § 9. Przesłanki postępowania cywilnego ............................................................... 32 I. Przesłanki bezwzględne ............................................................................ 32

1. Przesłanki bezwzględne pozytywne ................................................... 322. Przesłanki bezwzględne negatywne .................................................... 33

II. Przesłanki względne .................................................................................. 33

Rozdział IV. Podmioty postępowania cywilnego ................................................... 35 § 10. Sąd ................................................................................................................... 38 I. Jurysdykcja krajowa .................................................................................. 38 II. Właściwość sądów w sprawach cywilnych ............................................... 39

1. Pojęcie, rodzaje i badania właściwości ................................................ 392. Właściwość rzeczowa sądu. Wartość przedmiotu sporu .................... 433. Właściwość miejscowa sądu ................................................................ 474. Właściwość funkcjonalna (funkcyjna) ................................................ 495. Skład sądu ............................................................................................ 526. Wyłączenie osób wchodzących w skład organów sądowych .............. 54

III. Referendarz sądowy .................................................................................. 56 § 11. Prokurator, Rzecznik Praw Obywatelskich, organizacje pozarządowe,

inspektor pracy, powiatowy (miejski) rzecznik konsumentów ...................... 58 I. Prokurator .................................................................................................. 58 II. Rzecznik Praw Obywatelskich .................................................................. 60 III. Organizacje pozarządowe ......................................................................... 61 IV. Inspektor pracy .......................................................................................... 62 V. Powiatowy (miejski) rzecznik konsumentów ............................................ 62 § 12. Strony .............................................................................................................. 62 I. Pojęcie strony procesowej. Zdolność sądowa i procesowa ....................... 62

1. Zasada dwustronności .......................................................................... 622. Zdolność sądowa .................................................................................. 633. Zdolność procesowa ............................................................................. 644. Zdolność postulacyjna .......................................................................... 675. Legitymacja procesowa ........................................................................ 68

II. Współuczestnictwo w sporze .................................................................... 691. Współuczestnictwo materialne ............................................................. 702. Współuczestnictwo formalne ............................................................... 703. Współuczestnictwo konieczne ............................................................. 714. Współuczestnictwo jednolite ................................................................ 715. Współuczestnictwo nienazwane ........................................................... 72

III. Interwencja główna i uboczna. Przypozwanie ......................................... 721. Interwencja główna ............................................................................... 722. Interwencja uboczna ............................................................................. 73

VIISpis treści

3. Przypozwanie ....................................................................................... 76 IV. Reprezentacja stron w procesie ................................................................. 77

1. Uwagi ogólne ........................................................................................ 772. Pełnomocnictwo ................................................................................... 77

Rozdział V. Koszty procesu ..................................................................................... 84 § 13. Zwrot kosztów procesu ................................................................................... 86 I. Koszty sądowe ........................................................................................... 86 II. Koszty związane z działaniem pełnomocnika .......................................... 87 III. Koszty związane z działaniem uczestnika ................................................ 87 IV. Koszty mediacji ......................................................................................... 88 V. Zasady ponoszenia kosztów ...................................................................... 88 § 14. Zwolnienie od kosztów sądowych ................................................................... 91 I. Zwolnienie od kosztów z mocy ustawy ..................................................... 91 II. Zwolnienie od kosztów sądowych z mocy orzeczenia sądu ..................... 93 III. Cofnięcie zwolnienia ................................................................................. 96 IV. Wygaśnięcie zwolnienia ............................................................................ 96 V. Zwolnienie od kosztów sądowych a egzekucja ......................................... 96 § 15. Zabezpieczenie kosztów procesu .................................................................... 96

Rozdział VI. Przedmiot procesu cywilnego ........................................................... 98 § 16. Powództwa o świadczenie ............................................................................... 100 § 17. Powództwa o ustalenie prawa lub stosunku prawnego .................................. 101 § 18. Powództwa o ukształtowanie prawa lub stosunku prawnego ........................ 102

Rozdział VII. Czynności procesowe ........................................................................ 103 § 19. Pojęcie, charakterystyka i rodzaje czynności procesowych ........................... 105 I. Czynności procesowe sądu ........................................................................ 106 II. Czynności procesowe stron ....................................................................... 107 III. Czynności procesowe prokuratora i organizacji pozarządowych,

inspektora pracy oraz powiatowego (miejskiego) rzecznika konsumentów ............................................................................................. 107

§ 20. Przepisy ogólne o czynnościach procesowych ............................................... 108 I. Pisma procesowe ........................................................................................ 108 II. Doręczenia ................................................................................................. 113 III. Posiedzenie sądowe ................................................................................... 117 IV. Terminy ...................................................................................................... 120 V. Uchybienia i przywrócenie terminu .......................................................... 122

Rozdział VIII. Postępowanie przed sądami I instancji ........................................ 124 § 21. Wszczęcie postępowania ................................................................................. 128 § 22. Postępowanie pojednawcze. Ugoda sądowa ................................................... 129 I. Postępowanie pojednawcze ....................................................................... 129 II. Ugoda sądowa ............................................................................................ 130 § 23. Mediacja .......................................................................................................... 131

VIII Spis treści

§ 24. Pozew ............................................................................................................... 135 I. Definicja ..................................................................................................... 135 II. Kumulacja roszczeń ................................................................................... 137 III. Rozdrabnianie roszczeń ............................................................................. 138 IV. Przedmiotowa zmiana powództwa ............................................................ 138 V. Zmiany podmiotowe .................................................................................. 139 VI. Odrzucenie pozwu ..................................................................................... 141 VII. Cofnięcie pozwu ........................................................................................ 142 VIII. Pozew w postępowaniu grupowym ........................................................... 143 § 25. Skutki wniesienia i skutki doręczenia pozwu ................................................ 145 I. Wniesienie pozwu ...................................................................................... 145 II. Doręczenie pozwu ..................................................................................... 145 § 26. Obrona pozwanego w procesie ....................................................................... 147 I. Uwagi ogólne ............................................................................................. 147 II. Uznanie powództwa .................................................................................. 147 III. Zaprzeczenie i inne zarzuty ...................................................................... 148 IV. Powództwo wzajemne ............................................................................... 149 V. Bierność pozwanego .................................................................................. 151 § 27. Rozprawa ......................................................................................................... 151 I. Przygotowanie rozprawy ........................................................................... 151 II. Przebieg rozprawy ..................................................................................... 153 III. Zawieszenie postępowania i jego umorzenie ............................................ 156

Rozdział IX. Dowody ................................................................................................ 161 § 28. Zagadnienia ogólne ......................................................................................... 165 I. Dowody – definicja .................................................................................... 165 II. Fakty niewymagające dowodu .................................................................. 167 III. Domniemania ............................................................................................ 168 IV. Uprawdopodobnienie ................................................................................. 168 § 29. Postępowanie dowodowe ................................................................................. 169 I. Zagadnienia ogólne ................................................................................... 169 II. Dokumenty ................................................................................................ 170 III. Zeznania świadków ................................................................................... 174 IV. Opinia biegłych .......................................................................................... 177 V. Oględziny ................................................................................................... 178 VI. Przesłuchanie stron .................................................................................... 178 VII. Inne środki dowodowe ............................................................................... 180 § 30. Zabezpieczenie dowodów ............................................................................... 180

Rozdział X. Orzeczenia ............................................................................................ 183 § 31. Zagadnienia ogólne ......................................................................................... 186 I. Uwagi wstępne ........................................................................................... 186 II. Rodzaje orzeczeń sądowych ...................................................................... 187 § 32. Podstawowe zasady orzekania ........................................................................ 188 I. Przedmiot orzekania .................................................................................. 188

IXSpis treści

II. Podstawy orzekania ................................................................................... 191 III. Czas orzekania ........................................................................................... 191 § 33. Rodzaje wyroków ............................................................................................ 192 I. Uwagi ogólne ............................................................................................. 192 II. Wyrok wstępny, częściowy i końcowy ...................................................... 193 III. Wyrok zaoczny .......................................................................................... 195 § 34. Sprostowanie, uzupełnienie i wykładnia wyroków ........................................ 197 I. Sprostowanie wyroku ................................................................................ 197 II. Uzupełnienie wyroku ................................................................................ 197 III. Wykładnia wyroku .................................................................................... 198 IV. Nakazy zapłaty .......................................................................................... 199 § 35. Postanowienia sądu ......................................................................................... 199 I. Postanowienia kończące postępowanie w sprawie ................................... 199 II. Postanowienia niekończące postępowania w sprawie .............................. 200 § 36. Prawomocność, wykonalność i skuteczność orzeczeń ................................... 201 I. Prawomocność orzeczeń ............................................................................ 201 II. Wykonalność i skuteczność orzeczeń ....................................................... 204

Rozdział XI. Środki odwoławcze ............................................................................. 209 § 37. Uwagi ogólne o środkach odwoławczych ....................................................... 214 § 38. Apelacja ........................................................................................................... 215 I. Zagadnienia wstępne ................................................................................. 215 II. Postępowanie apelacyjne ........................................................................... 222 § 39. Zażalenie ......................................................................................................... 227 I. Zażalenie od orzeczeń sądu I instancji ...................................................... 227 II. Zażalenie do innego składu sądu drugiej instancji (zażalenie poziome) .. 230 III. Zażalenie do Sądu Najwyższego ............................................................... 231 § 40. Skarga kasacyjna ............................................................................................. 231 I. Zagadnienia wstępne ................................................................................. 231 II. Postępowanie kasacyjne ............................................................................ 235 § 41. Skarga na orzeczenie referendarza sądowego ................................................. 243 § 42. Wznowienie postępowania .............................................................................. 244 I. Przyczyny nieważności ............................................................................. 245 II. Właściwe podstawy restytucyjne .............................................................. 246 III. Termin ........................................................................................................ 246 IV. Tryb postępowania .................................................................................... 247 § 43. Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia .. 248

Rozdział XII. Postępowania odrębne ..................................................................... 252 § 44. Postępowanie w sprawach małżeńskich ......................................................... 252 § 45. Postępowanie w sprawach ze stosunków między rodzicami a dziećmi ......... 259 § 46. Postępowanie w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń

społecznych ..................................................................................................... 260 § 47. Postępowanie w sprawach o naruszenie posiadania ....................................... 267 § 48. Postępowanie w sprawach z zakresu ochrony konkurencji ............................ 269

X Spis treści

§ 49. Postępowanie w sprawach o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone .............................................................................................. 272

§ 50. Postępowanie w sprawach z zakresu regulacji energetyki ............................. 273 § 51. Postępowanie w sprawach z zakresu regulacji telekomunikacji i poczty ...... 275 § 52. Postępowanie w sprawach z zakresu regulacji transportu kolejowego .......... 277 § 53. Postępowanie nakazowe i upominawcze ........................................................ 279 I. Postępowanie nakazowe ............................................................................ 280 II. Postępowanie upominawcze ...................................................................... 284 § 54. Postępowanie uproszczone .............................................................................. 286

Rozdział XIIA. Dochodzenie roszczeń w postępowaniu grupowym ................... 292

Rozdział XIII. Europejskie postępowanie w sprawach transgranicznych ........ 297 § 55. Europejskie postępowanie nakazowe ............................................................. 298 § 56. Europejskie postępowanie w sprawie drobnych roszczeń .............................. 301

Rozdział XIV. Elektroniczne postępowanie upominawcze .................................. 304

Rozdział XV. Postępowanie nieprocesowe .............................................................. 308 § 57. Pojęcie i funkcja postępowania nieprocesowego ............................................ 315 § 58. Stosunek postępowania nieprocesowego do procesu cywilnego ................... 315 § 59. Zasady i przesłanki ......................................................................................... 317 I. Zasady ........................................................................................................ 317 II. Przesłanki .................................................................................................. 318 § 60. Podmioty postępowania nieprocesowego ....................................................... 318 I. Sąd ............................................................................................................. 318 II. Referendarz sądowy .................................................................................. 321 III. Uczestnicy postępowania .......................................................................... 321 IV. Prokurator i Rzecznik Praw Obywatelskich ............................................. 323 V. Organizacje pozarządowe i organy administracji państwowej ................. 323 § 61. Przedmiot postępowania nieprocesowego ...................................................... 324 I. Uwagi wstępne ........................................................................................... 324 II. Rodzaje spraw ............................................................................................ 324 § 62. Czynności procesowe ...................................................................................... 325 I. Rodzaje czynności ..................................................................................... 325 II. Pisma, doręczenia, posiedzenia sądu i terminy ........................................ 327 III. Koszty postępowania nieprocesowego ...................................................... 328 § 63. Przebieg postępowania przed sądem I instancji ............................................. 329 I. Wszczęcie postępowania ........................................................................... 329 II. Przebieg rozprawy i orzekanie .................................................................. 330 § 64. Prawomocność, wykonalność i skuteczność orzeczeń sądowych

w postępowaniu nieprocesowym .................................................................... 331 I. Prawomocność ........................................................................................... 331 II. Wykonalność ............................................................................................. 332 III. Skuteczność ............................................................................................... 333

XISpis treści

§ 65. Zaskarżanie orzeczeń wydawanych w postępowaniu nieprocesowym .......... 333 I. Apelacja ..................................................................................................... 333 II. Zażalenie .................................................................................................... 334 III. Skarga kasacyjna ....................................................................................... 334 IV. Skarga o stwierdzenie niezgodności z pawem prawomocnego

postanowienia ............................................................................................ 335 V. Skarga na orzeczenie referendarza sądowego ........................................... 335 VI. Wznowienie postępowania ........................................................................ 336 § 66. Postępowanie nieprocesowe w poszczególnych rodzajach spraw .................. 337 I. Sprawy z zakresu prawa osobowego ......................................................... 337 II. Sprawy z zakresu prawa rodzinnego, opiekuńczego i kurateli ................. 340 III. Sprawy z zakresu prawa rzeczowego ........................................................ 346 IV. Postępowanie wieczystoksięgowe ............................................................. 346 V. Sprawy z zakresu prawa spadkowego ....................................................... 347 VI. Sprawy z zakresu przepisów o przedsiębiorstwach państwowych

i o samorządzie załogi przedsiębiorstwa państwowego ............................ 349 VII. Sprawy depozytowe ................................................................................... 349 VIII. Postępowanie rejestrowe ........................................................................... 350

Rozdział XVI. Postępowanie w razie zaginięcia lub zniszczenia akt .................. 351

Rozdział XVII. Postępowanie zabezpieczające ..................................................... 353

Rozdział XVIII. Postępowanie egzekucyjne .......................................................... 358 § 67. Zagadnienia ogólne ......................................................................................... 366 § 68. Organy egzekucyjne i ich właściwość. Uczestnicy postępowania

egzekucyjnego ................................................................................................. 367 I. Organy egzekucyjne .................................................................................. 367 II. Właściwość organów egzekucyjnych ........................................................ 368 III. Uczestnicy postępowania .......................................................................... 369 § 69. Tytuły egzekucyjne i klauzule wykonalności ................................................. 369 I. Rodzaje tytułów egzekucyjnych ................................................................ 369 II. Klauzula wykonalności ............................................................................. 371 § 70. Wszczęcie, prowadzenie, zawieszenie i umorzenie egzekucji ....................... 373 I. Wszczęcie egzekucji .................................................................................. 373 II. Prowadzenie egzekucji .............................................................................. 374 III. Zawieszenie ............................................................................................... 375 IV. Umorzenie .................................................................................................. 376 V. Wysłuchanie .............................................................................................. 376 § 71. Ograniczenia egzekucji ................................................................................... 376 I. Ograniczenia podmiotowe ......................................................................... 376 II. Ograniczenia przedmiotowe ...................................................................... 377 § 72. Powództwa przeciwegzekucyjne .................................................................... 377 I. Powództwo opozycyjne ............................................................................. 378 II. Powództwo ekscydencyjne ........................................................................ 379

XII Spis treści

III. Przepisy wspólne ....................................................................................... 380 § 73. Środki zaskarżenia .......................................................................................... 380 § 74. Sposoby egzekucji ........................................................................................... 382 I. Egzekucja z ruchomości ............................................................................ 382 II. Egzekucja z wynagrodzenia za pracę ....................................................... 384 III. Egzekucja z rachunków bankowych ......................................................... 385 IV. Egzekucja z innych wierzytelności ........................................................... 386 V. Egzekucja z innych praw majątkowych .................................................... 386 VI. Egzekucja z nieruchomości oraz ze statków morskich ............................. 387 VII. Egzekucja świadczeń niepieniężnych ....................................................... 389 VIII. Egzekucja z udziałem Skarbu Państwa oraz przedsiębiorców ................. 391 IX. Egzekucja w celu zniesienia współwłasności nieruchomości w drodze

sprzedaży publicznej ................................................................................. 392 X. Egzekucja świadczeń alimentacyjnych ..................................................... 393 XI. Egzekucja przez zarząd przymusowy przedsiębiorstwa lub

gospodarstwa rolnego ................................................................................ 394 XII. Egzekucja przez sprzedaż przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego .. 394 § 75. Wyjawienie majątku ........................................................................................ 394

Rozdział XIX. Międzynarodowe postępowanie cywilne ...................................... 396 § 76. Zagadnienia ogólne ......................................................................................... 400 § 77. Jurysdykcja krajowa oraz zwolnienia od tej jurysdykcji ................................ 403 § 78. Uznanie i wykonanie orzeczeń sądów zagranicznych .................................... 405 I. Skuteczność ............................................................................................... 405 II. Wykonanie ................................................................................................. 407

Rozdział XX. Uznanie i wykonanie niektórych orzeczeń sądów państw członkowskich Unii Europejskiej oraz pochodzących z tych państw ugód i dokumentów urzędowych ...................................................................................... 409

Rozdział XXI. Sąd polubowny (arbitrażowy) ........................................................ 411 § 79. Uwagi wstępne ................................................................................................ 415 § 80. Przepisy ogólne ............................................................................................... 417 § 81. Zapis na sąd polubowny .................................................................................. 418 § 82. Skład sądu polubownego ................................................................................. 420 § 83. Właściwość sądu polubownego ...................................................................... 422 § 84. Postępowanie przed sądem polubownym ....................................................... 423 § 85. Wyrok sądu polubownego i zakończenie postępowania ................................ 425 § 86. Skarga o uchylenie wyroku sądu polubownego .............................................. 427 § 87. Uznanie i stwierdzenie wykonalności wyroku sądu polubownego lub ugody

przed nim zawartej .......................................................................................... 429

Rozdział XXII. Postępowanie upadłościowe .......................................................... 432 § 88. Zagadnienia wstępne ....................................................................................... 437 § 89. Przedmiot postępowania ................................................................................. 440

XIIISpis treści

§ 90. Przebieg postępowania upadłościowego ......................................................... 440 I. Uwagi wstępne .......................................................................................... 440 II. Wszczęcie postępowania ........................................................................... 441 III. Rozpoznanie .............................................................................................. 442 IV. Syndyk ....................................................................................................... 443 V. Organy prowadzące postępowanie ........................................................... 444 VI. Uczestnicy postępowania ......................................................................... 446 VII. Orzeczenia i środki zaskarżenia ................................................................ 449 VIII. Środki zaskarżenia .................................................................................... 449 IX. Zgłoszenie wierzytelności. Układ ............................................................. 450 § 91. Odrębne postępowania upadłościowe ............................................................. 451 § 92. Międzynarodowe postępowanie upadłościowe .............................................. 452

Indeks rzeczowy ......................................................................................................... 455

WYKAZ SKRÓTÓW

1. Akty prawneEKPC ............................ Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wol-

ności sporządzona w Rzymie 4.11.1950 r. (Dz.U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284 ze zm.)

KC ................................. Kodeks cywilnyKKW ............................. Kodeks karny wykonawczyKolejU ........................... ustawa z 28.3.2003 r. o transporcie kolejowym (tekst jedn. Dz.U.

z 2015 r. poz. 1297 ze zm.)Konstytucja RP ............. Konstytucja RP z 2.4.1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze zm.

i ze sprost.)KP ................................. Kodeks pracyKPA ............................... Kodeks postępowania administracyjnegoKPC ............................... Kodeks postępowania cywilnegoKPK .............................. Kodeks postępowania karnegoKRO .............................. Kodeks rodzinny i opiekuńczyKSCU ............................ ustawa z 28.7.2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywil-

nych (tekst jedn. Dz.U. z 2016 r. poz. 623)KSH ............................... Kodeks spółek handlowychOchrKonkU ................... ustawa z 16.2.2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (tekst

jedn. Dz.U. z 2015 r. poz. 184 ze zm.)PostGrupU .................... ustawa z 17.12.2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu

grupowym (Dz.U. z 2010 r. Nr 7, poz. 44)PrASC ........................... ustawa z 28.11.2014 r. – Prawo o aktach stanu cywilnego (Dz.U.

z 2014 r. poz. 1741 ze zm.)PrAtom .......................... ustawa z 29.11.2000 r. – Prawo atomowe (tekst jedn. Dz.U.

z 2014 r. poz. 1512 ze zm.)PrEnerg ......................... ustawa z 10.4.1997 r. – Prawo energetyczne (tekst jedn. Dz.U.

z 2012 r. poz. 1059 ze zm.)PrGeol ........................... ustawa z 9.6.2011 r. – Prawo geologiczne i górnicze (tekst jedn.

Dz.U. z 2015 r. poz. 196 ze zm.)ProkU ............................ ustawa z 28.1.2016 r. – Prawo o prokuraturze (Dz.U. z 2016 r.

poz. 177)

XVI Wykaz skrótów

PrSpółdz ........................ ustawa z 16.9.1982 r. – Prawo spółdzielcze (tekst jedn. Dz.U. z 2016 r. poz. 21)

PrTelekom ..................... ustawa z 16.7.2004 r. – Prawo telekomunikacyjne (tekst jedn. Dz.U. z 2014 r. poz. 243)

PrUkł ����������������������������� rozporządzenie Prezydenta RP z 24.10.1934 r. – Prawo o postę-powaniu układowem (Dz.U. Nr 93, poz. 836 ze zm.)

PrUp .............................. ustawa z 28.2.2003 r. – Prawo upadłościowe (tekst jedn. Dz.U. z 2015 r. poz. 233 ze zm.)

PrUSP ............................ ustawa z 27.7.2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych (tekst jedn. Dz.U. z 2015 r. poz. 133 ze zm.)

PrWłPrzem ................... ustawa z 30.6.2000 r. – Prawo własności przemysłowej (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r. poz. 1410 ze zm.)

PWKPC ......................... ustawa z 17.11.1964 r. – Przepisy wprowadzające Kodeks postę-powania cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 297 ze zm.)

Regulamin ..................... rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 23.12.2015 r. – Re-gulamin urzędowania sądów powszechnych (Dz.U. z 2015 r. poz. 2316)

RPOU ............................ ustawa z 15.7.1987 r. o Rzeczniku Praw Obywatelskich (tekst jedn. Dz.U. z 2014 r. poz. 1648 ze zm.)

SNU .............................. ustawa z 23.11.2002 r. o Sądzie Najwyższym (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r. poz. 499 ze zm.)

SwobGospU .................. ustawa z 2.7.2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn. Dz.U. z 2015 r. poz. 584 ze zm.)

ZNKonkU ..................... ustawa z 16.4.1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (tekst jedn. Dz.U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1503 ze zm.)

2. Organy, organizacje i instytucjeRM ................................ Rada MinistrówRP ................................. Rzeczypospolita PolskaRPO ............................... Rzecznik Praw ObywatelskichUJ .................................. Uniwersytet Jagielloński UKE .............................. Urząd Komunikacji ElektronicznejURE .............................. Urząd Regulacji EnergetykiUTK .............................. Urząd Transportu KolejowegoZPP ................................ Zrzeszenie Prawników PolskichZSRR ............................ Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich

3. Czasopisma i publikatoryArch. Med. Sąd. ............ Archiwum Medycyny SądowejAUL .............................. Acta Universitatis LodziensisAUMCS ........................ Annales Universitatis Mariae Curie-SklodowskaAUNC ........................... Acta Universitetis Nicolai CoperniciAUWr ............................ Acta Universitatis WratislaviensisBiK ................................ Bank i KredytBiul. Arbitrażowy ......... Biuletyn ArbitrażowyBiul. Bank. .................... Biuletyn Bankowy

XVIIWykaz skrótów

Biul. EiOP ..................... Biuletyn Ekspertyzy i Opinie PrawneBiul. MS ........................ Biuletyn Ministerstwa SprawiedliwościBiul. RPO-Mat. ............. Biuletyn Rzecznika Praw Obywatelskich – Materiały DPP ............................... Demokratyczny Przegląd PrawniczyDz.U. ............................. Dziennik UstawDz.Urz. .......................... Dziennik UrzędowyEP .................................. Edukacja PrawniczaEurop. Prz. Sąd. ............ Europejski Przegląd SądowyFI ................................... Folia IuridicaFin. ................................ Finanse Fin. Kom. ...................... Finanse KomunalneGB ................................. Gazeta BankowaGd. SP ........................... Gdańskie Studia PrawniczeGP ................................. Gazeta Prawna GS ................................. Gazeta SądowaJur. ................................. JurystaKontr. Państw. ............... Kontrola PaństwowaKPP ............................... Kwartalnik Prawa PrywatnegoKSP ............................... Krakowskie Studia PrawniczeMoP ............................... Monitor PrawniczyMoPod ........................... Monitor PodatkowyMoPr ............................. Monitor Prawa PracyM.P. ............................... Monitor PolskiNauki Humanist.-Społ. . Nauki Humanistyczno-SpołeczneNowe Życie Gosp. ......... Nowe Życie GospodarczeNP ................................. Nowe PrawoNPN .............................. Nowy Przegląd NotarialnyOMT .............................. Organizacja. Metody. TechnikaOSA ............................... Orzecznictwo Sądów ApelacyjnychOSP ............................... Orzecznictwo Sądów PolskichOSPiKA ........................ Orzecznictwo Sądów Polskich i Komisji ArbitrażowychPal. ................................ Palestra PES ................................ Problemy Egzekucji SądowejPiP ................................. Państwo i PrawoPiZS .............................. Praca i Zabezpieczenie SpołecznePiŻ ................................. Prawo i ŻyciePL .................................. Przegląd LegislacyjnyPN ................................. Przegląd NotarialnyPNUŚ ............................ Przegląd Naukowy Uniwersytetu ŚląskiegoPolit. Społ. ..................... Polityka SpołecznaPOS ............................... Praca i Opieka SpołecznaPPE ................................ Przegląd Prawa EgzekucyjnegoPPH ............................... Przegląd Prawa HandlowegoPrawn. Górn. ................. Problemy Prawne GórnictwaPrawn. Handl. Zagr. ...... Problemy Prawne Handlu ZagranicznegoPr. Bank. ....................... Prawo BankowePr. Gosp. ........................ Prawo Gospodarcze

XVIII Wykaz skrótów

Pr. i Adm. ...................... Prawo i AdministracjaProb. WPMEiP ............. Problemy Współczesnego Prawa Międzynarodowego Europej-

skiego i PorównawczegoPr. Pracy ........................ Prawo PracyPr. Prawn. ...................... Prace PrawniczePr. Sp. ............................ Prawo SpółekPr. Spółdz. ..................... Prawo SpółdzielczeProb. Egz. ...................... Problemy EgzekucjiProb. Praw. .................... Problemy PrawneProk. i Pr. ...................... Prokuratura i PrawoPr. UE ............................ Prawo Unii EuropejskiejPr. Wynal. ..................... Prace WynalazczePrz. Bank. ..................... Przegląd BankowyPrz. Podatk. ................... Przegląd PodatkowyPrz. Pr. i Adm. .............. Przegląd Prawa i AdministracjiPrz. Sejm. ...................... Przegląd SejmowyPS .................................. Przegląd SądowyPUG ............................... Przegląd Ustawodawstwa GospodarczegoPPH ............................... Przegląd Prawa HandlowegoPWS .............................. Problemy Wymiaru SprawiedliwościRej. ................................ RejentRPEiS ............................ Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i SocjologicznyR. Pr. ............................. Radca PrawanyRocz. Nauk. Prawn. ...... Roczniki Nauk PrawnychRzeczp. .......................... RzeczpospolitaRzZN ............................ Rzeszowskie Zeszyty NaukoweSC .................................. Studia CywilistyczneSI ................................... Studia IuridicaSP .................................. Studia PrawniczeSPEUŁ .......................... Studia Prawno-Ekonomiczne Uniwersytetu ŁódzkiegoSPP ................................ Studia Prawa PrywatnegoSPPiPS ........................... Studia Prawa Pracy i Polityki SpołecznejST .................................. Samorząd TerytorialnyStos. Międzyn. .............. Stosunki MiędzynarodoweTPP ................................ Transformacje Prawa PrywatnegoWiad. Ubezp. ................ Wiadomości UbezpieczenioweWPP .............................. Wojskowy Przegląd PrawniczyZeszyty Historyczno- Polityczne SD ................ Zeszyty Historyczno-Polityczne Stronnictwa Demokratycznego ZNAE ............................ Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w KrakowieZNASW ........................ Zeszyty Naukowe Akademii Spraw WewnętrznychZNIBPS ......................... Zeszyty Naukowe Instytutu Badania Prawa SądowegoZNUG ........................... Zeszyty Naukowe Uniwersytetu GdańskiegoZNUJ ............................. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu JagiellońskiegoZNUŁ ........................... Zeszyty Naukowe Uniwersytetu ŁódzkiegoZNUMCS ...................... Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Marii Curie-SkłodowskiejZNUMK ....................... Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika

XIXWykaz skrótów

ZNUSz .......................... Zeszyty Naukowe Uniwersytetu SzczecińskiegoZNUŚ ............................ Zeszyty Naukowe Uniwersytetu ŚląskiegoZNUW .......................... Zeszyty Naukowe Uniwersytetu WarszawskiegoZNUWr ......................... Zeszyty Naukowe Uniwersytetu WrocławskiegoZNWSZiP ..................... Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Zarządzania i Prawa im. He-

leny Chodkowskiej w WarszawieZPAMS ......................... Zeszyty Problemowo-Analityczne Ministerstwa Sprawiedliwo-

ściZPUKSW ...................... Zeszyty Prawnicze Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyń-

skiego

4. Inne skrótycyt. ................................ cytowana (-e, ej)godz. .............................. godzina (-y)in. .................................. inny (-a, -e)lit. .................................. litera (-y)nast. ............................... następna (-e)s. .................................... strona (-y)tekst jedn. ...................... tekst jednolityzd. .................................. zdanie (-a)ze sprost. ....................... ze sprostowaniemze zm. ............................ ze zmianamizł .................................... złoty (-ych)

Uwaga: powołane w książce artykuły bez ich bliższego określenia odnoszą się do artykułów Kodeksu postępowania cywilnego.