PRZEKŁADNIEPRZEKŁADNIE ZĘBATE ZĘBATE

Piotr GENDARZPiotr GENDARZ

Wydział Mechaniczny Technologiczny Katedra Automatyzacji Procesów Technologicznych

i Zintegrowanych Systemów Wytwarzania

1. Podstawowe pojęcia Przekładnia – środek techniczny transformacji

momentu obrotowego z wałka wejściowego na

wałek wyjściowy,

o

iN

N

ooii MM 1

i

o

o

i

M

Mu

gdzie:

,

Konstrukcję przekładni zębatej, tak jak konstrukcję każdego wytworu, należy rozpatrywać pod względem racji istnienia wytworu i zasad konstrukcji.Ze wzglądu na energetyczne znaczenie przekładni zębatych wielkie

znaczenie teoretyczne ma pierwsza zasada konstrukcji, zasada optymalnego stanu obciążenia. W tym zakresie na szczególne wyróżnienie zasługuje:

•stan obciążenia zazębienia,•stan obciążenia w całym układzie przekładni,•sprawność przekładni jako kryterium.

2. Rodzaje przekładni

Przekładnie: N=135 [kW], u=4.3

a – przekładnia pasowa z pasem płaskim,b - przekładnia paskowo – klinowa,c – przekładnia łańcuchowa,d – przekładnia zębata.

2.1 Przekładnie - podział ze względu na rodzaj zazębień

Przekładnie o zazębieniu: zewnętrznym,

wewnętrznym.

2.2. Przekładnie – podział ze względu na linię zęba

Typy przekładni:

• koło zębate z zębatką,• przekładnia zębata z zębami prostymi,• przekładnia zębata z zębami skośnymi,• przekładnia zębata z zębami daszkowymi,

2.2. Przekładnie – podział ze względu na linię zęba

•przekładnia zębata z zębami daszkowymi,

2.2. Przekładnie – podział ze względu na linię zęba (c.d.)

• przekładnia zębata stożkowa z zębami prostymi,• przekładnia zębata stożkowa z zębami skośnymi,

• przekładnia zębata stożkowa z zębami łukowymi,• przekładnia zębata z zębami śrubowymi,• przekładnia ślimakowa.

Zarys zęba: cykloidalny i ewolwentowy.

3. Podstawowe cechy konstrukcyjne koła zębatego

tzDO p

mztz

Dp

mhg

m.hs 21

3.1. Zarysy ewolwentowe kół

=20

4. Korekcja kół zębatych

Polega na odsunięciu narzędzia obróbczego (korekcja dodatnia X=x m; x>0) lub dosunięciu narzędzia obróbczego (korekcja ujemna X=x m; x<0) od położenia zerowego.

Stosowana:

• dla małej liczby zębów ( ; dla =20 zg=17) w celu uniknięcia w trakcie wytwarzania podcięcia stopy zęba,

2

2

sinzg

• dla poprawienia własności wytrzymałościowych zęba (jego pogrubienie poprzez korekcję dodatnią),

• dostosowania odległości między kołami zębatymi do odległości znormalizowanej.

4.1. Skutki korekcji

1 2 3 4 5 6

z 12 50

x 0 0.82 -0.5 0 -1 1.2

• zaostrzenie głowy zęba,

• podcięcie stopy zęba.

Ujemne skutki korekcji

5. Weryfikacja wytrzymałościowa kół zębatych, ze względu na:

• złamanie zęba

5.1. Weryfikacja wytrzymałościowa ze względu na złamanie zęba

bm

qP))

g

m(

m

e(

bm

P

bg

eP

W

Mo

p

o

p

o

x

g

22

6

6

gdzie: q – wskaźnik stereomechaniczny zęba.

5.2. Weryfikacja wytrzymałościowa ze względu na pitting i zatarcie

• naciski powierzchniowe (zjawisko pittingu),

Wskaźnik nacisków (wg Niemanna):

u

uyy

bd

Pk C

p

oC

1

1

gdzie: yC – liczba punktu biegunowego (dla =20°,yC=3.11)

y - liczby wpływu kąta nachylenia linii zęba,

• zatarcie współpracujących zębów (zróżnicować twardości zębów o 40HB).

5.2. Weryfikacja wytrzymałościowa MES

5.5. Przekładnia falowaW przekładniach falowych, zwanych także przekładniami z podatnym wieńcem, przekazywanie ruchu odbywa się wskutek przemieszczania się fali odkształcenia jednego z członów przekładni, wykonanego jako element elastyczny (podatny). Najprostsza przekładnia falowa składa się z trzech zasadniczych członów: sztywnej tulei, odkształcanego wieńca podatnego oraz generatora, wywołującego odkształcanie wieńca.