Polityka celna UE –moduł prawny i praktyczny

11

Szkoła Główna Handlowa

Prof. Wieslaw „Wes” Czyzowicz Ph.D.E-mail:[email protected]

Polityka celna UE –Polityka celna UE –moduł prawny i moduł prawny i

praktycznypraktyczny

22

ZagadnieniaZagadnienia

• Źródła polityki celnej UE

• Twórcy polityki celnej UE

• Ewolucja polityki celnej w praktyce międzynarodowego obrotu towarowego

• Administracja celna jako strażnik polityki celnej

• Wnioski

33

Żródła polityki celnej

Trzy grupy źródeł polityki celnej:

– Gospodarczo-społeczne

– Legalno-prawno-instytucjonalne:

• Narodowe

• Międzynarodowe

44

Narodowe źródła ekonomiczno-społeczneNarodowe źródła ekonomiczno-społeczneNarodowe interesy społeczno-ekonomiczne to podstawowe źródło polityki celnej w skali państwa

-Wspieranie narodowej przedsiębiorczości związanej z produkcją i eksportem towarów własnej produkcji (skala rynków, konkurencyjność, tworzenie korzystnych warunków prawno-organizacyjnych dla ułatwień i uproszczeń eksportowych)- Ochrona narodowych wartości (zdrowia,życia, zabytków dziedzictwa kultury,etc.)-Ochrona bilansu płatniczego (uczciwej konkurencji)- Ochrona „przemysłów niemowlęcych”-Inne

55

Narodowe źródła prawneNarodowe źródła prawne

• Konstytucja narodowa jako podstawowe źródło legalnego tworzenia i narodowej polityki celnej (prawa i obowiązki osób fizycznych i prawnych w sferze swobody działalności gospodarczej zarówno w kraju jak i na arenie międzynarodowej)

• Narodowe ustawy i rozporządzenia (np.ustawa o swobodzie działalności gospodarczej, ustawa o miedzynarodowej działalności gospodarczej,ustawa prawo celne, ustawa o służbie celnej, ustawy podatkowe, narodowe taryfy celne, ustawa ordynacja podatkowa, etc., etc., rozporządzenia np. w sprawie kursów walut, świadectw pochodzenia, etc.)

66

Międzynarodowe źródła polityki celnejMiędzynarodowe źródła polityki celnej

• Multilateralne traktaty, umowy i porozumienia (UN, WTO, WCO, EU, Mercosur, NAFTA, NATO, etc.)

• Międzynarodowe konwencje celne i handlowe (HS, TIR, ATA, INCOTERMS, etc.)

• Bilateralne umowy celne i handlowe

77

Twórcy polityki celnejPoziom narodowy:

1) Lobby biznesowe i społeczne (branżowe i reionalne samorządy gospodarcze, związki zawodowe, NGOs)

2) Instytucje ustawodawcze (Parlamenty, rządy, centralne instytucje uprawnione do wydawania wiążących aktów prawnych związanych z międzynarodowym obrotem towarowym – ministerstwa , główne urzędy celne, MF,MGetc.)

3) Organy wykonawcze (Prezydent, rząd, ministerstwa)

4) Administracje celne i podatkowe, inne powołane do stosowania i egzekucji przestrzegania prawa celnego)

5) Sądy i inne organy arbitrażowe powołane do rozstrzygania sporów i wykładni (administracyjne, apelacyjne, narodowe i międzynarodowe) prawa celnego

88

Międzynarodowi twórcy polityki celnej

1) Międzyrządowe organizacje międzynarodowe -

WTO/GATT, WCO, UN, WB & IMF, etc.

2) Regionalne organizacje integracji gospodarczej – EU, NAFTA, EFTA, CACM, CARICOM,etc.

3) Inne międzyrządowe organizacje międzynarodowe– UNCTAD, UNIDO, WIPO, NATO, SADC, etc.

4) Międzynarodowe organizacje biznesowe (NGOs) – ICC, branżowe i regionalne organizacje samorządu gospodarczego (e.g. CONFIAD, CLECAT, IFCBA, etc.)

99

Polityka celna w praktyce miedzynarodowej

•Handel towarami jako pierwszy krok do ustanowienia i rozwoju międzynarodowych stosunków gospodarczych

• Bilateralne umowy handlowe jako poczatek procesu integracyjnego

• Bilateralne and multilateral ne procesy integracyjne jako efektywne instrumenty promocji i ochronywspólnych interesów (Prawno-międzynarodowa baza: Art. XXIV GATT: Territorial ny zakres stosowania , handel przygraniczny, unie celne i strefy wolnego handlu)

1010

Polityka celna w praktyce międzynarodowej

integracji gospodarczej

1. Strefa Wolnego Handlu (Free Trade Area – SWH-FTA)

2. Unia celna (Customs Union)

3. Unia gospodarcza (Economic Union)

4. Unia monetarna (Monetary Union)

1111

Integracja gospodarcza – Strefa Wolnego Handlu – SWH-FTA

FTFTAA oznacza: oznacza:1/ Free Trade 1/ Free Trade AAgreement = prawnomiędzynarodową, greement = prawnomiędzynarodową,

międzyrządową umowę, legalną baze dla międzyrządową umowę, legalną baze dla preferencyjnego handlu między sygnatariuszami FTA)preferencyjnego handlu między sygnatariuszami FTA)

2/ Free Trade 2/ Free Trade AArea – terytorium, państwowy obszar rea – terytorium, państwowy obszar geograficzny oraz polityczno-administracyjny na geograficzny oraz polityczno-administracyjny na którym jest tworzona FTAktórym jest tworzona FTA

3/ Free Trade 3/ Free Trade AAssociation – stowarzyszenie czyli forma ssociation – stowarzyszenie czyli forma organizacyjno-instytucjonalna odpowiedzialna za organizacyjno-instytucjonalna odpowiedzialna za wdrożenie do praktyki i funkcjonowanie FTAwdrożenie do praktyki i funkcjonowanie FTA

(EFTA, CEFTA, LAFTA=ALADI, NAFTA, etc.)(EFTA, CEFTA, LAFTA=ALADI, NAFTA, etc.)

1212

SWH - FTA• Pierwszy krok w procesie integracji

gospodarczej między 2 lub więcej partnerami w którym :– Polityka celna jest koordynowana między

partnerami w zakresie eliminacji barier taryfowych i pozataryfowych wyłącznie we wzajemnej wymianie towarowej

– Polityka celna każdego z sygnatariuszy FTA w stosunku do krajów trzecich pozostaje autonomiczną

– Terytoria (obszary) celne mogą być położone w dowolnym miejscu geograficznym i w różnych odległościach od siebie

1313

SWH -FTA Preferencyjne traktowanie towarów

WYŁĄCZNIE między sygnatariuszami

A B

Autonomiczna polityka celna wobec towarów z państw trzecich.

FTA może mieć cel stworzenia unii celnej, ale niekoniecznie

1414

Unia celna

Zespolenie 2 lub więcej terytoriów celnych w rezultacie:– Wyeliminowania wszelkich barier celnych (taryfowych i

pozataryfowych) między sygnatariuszami we niemal całym (substantially) wzajemnym obrocie towarowym all trade

– Wprowadzenie jednolitej polityki handlowej i celnej wobec państw trzecich

– Wprowadzenia jednolitego ustawodawstwa celnego, jednolitej taryfy celnej oraz instrumentów pozataryfowych w stosunku do towarów z państw

Examples: European Union, Grupo Andino, CARICOM, MCCA-CACM, etc.

1515

Unia celna

Unia celna =swobodny

obrót towarów

D

FC

H

G

A

E

B

Wspólna taryfa celna

Wspólna nomenklatura

taryfowa

Wspólna polityka handlowa i celna

Wspólne ustawodawstwo

celne

1616

Unia celna w praktyce – Unia celna w praktyce – kazus unii celnej UEkazus unii celnej UE

• 1951 – Traktat Paryski (EWWiS – do 2002)1951 – Traktat Paryski (EWWiS – do 2002)• 1957 –Traktaty Rzymskie (EWG, EWEA)1957 –Traktaty Rzymskie (EWG, EWEA)• 1958 –początek tworzenia FTA (do 1970)1958 –początek tworzenia FTA (do 1970)• 1968 –zakończenie tworzenia FTA w grupie art. przemysł.,1968 –zakończenie tworzenia FTA w grupie art. przemysł.,• 1983 – wspólnotowy system zwolnień celnych1983 – wspólnotowy system zwolnień celnych• 1988 - Scalona Nomenklatura Taryfowa -Combined Nomenclature (CN)1988 - Scalona Nomenklatura Taryfowa -Combined Nomenclature (CN)

– Zintegrowana Taryfa celna Wspólnoty TARICZintegrowana Taryfa celna Wspólnoty TARIC– Jednolity Dokument Administracyjny - SADJednolity Dokument Administracyjny - SAD– Wspólny i Wspólnotowy System Tranzytowy (akt. NCTS)Wspólny i Wspólnotowy System Tranzytowy (akt. NCTS)

• 19921992 – – Wspólnotowy Kodeks celny (WKC)Wspólnotowy Kodeks celny (WKC)

• 11993 – Wspólnotowy Kodeks celny wykonawczy (WKCW)993 – Wspólnotowy Kodeks celny wykonawczy (WKCW)• 1994 – Wejście w życie w/w dokumentów (WKC i WKCW)1994 – Wejście w życie w/w dokumentów (WKC i WKCW)• 2005 – Wieloletni Plan Strategiczny Celnictwa Europejskiego oraz Celnictwo 2005 – Wieloletni Plan Strategiczny Celnictwa Europejskiego oraz Celnictwo

elektroniczneZmodernizowany WKCelektroniczneZmodernizowany WKC• 2007 – Modyfikacja WKC - ECS,ICS,SEA,AEO2007 – Modyfikacja WKC - ECS,ICS,SEA,AEO• 2008 - nowy, tzw.Zmodernizowany Wspólnotowy Kodeks celny2008 - nowy, tzw.Zmodernizowany Wspólnotowy Kodeks celny

1717

Unia celna w praktyce -stosunki Polski z UE

Od PHARE do Układu Europejskiego (1989-1991)

Od Układu Europejskiego do Białej Księgi (1991-1995)

Wytyczne (Blueprints 1995-1997)

Od Białej Księgi do NPPCzł. (1995 – 1998)

Od NPPCzł.do pełnego członkostwa w UE(1998 – 2004)

Od 1 maja 2004 –aktywne uczestnictwo Polski w Unii celnej UE

1818

Unia celna w praktyce – Unia celna w praktyce – kazus unii celnej UE i Polski kazus unii celnej UE i Polski

Zbliżanie przepisów prawnychArtykuł 68

Strony uznają, że istotnym warunkiem wstępnym integracji gospodarczej Polski ze Wspólnotą jest zbliżanie istniejącego i przyszłego ustawodawstwa Polski do ustawodawstwa istniejącego we Wspólnocie. Polska podejmie wszelkie starania w celu zapewnienia zgodności jej przyszłego ustawodawstwa z ustawodawstwem Wspólnoty.

Artykuł 69

Zbliżanie przepisów prawnych obejmie w szczególności następujące dziedziny: prawo celne, prawo o spółkach,prawo bankowe, rachunkowość przedsiębiorstw, opodatkowanie, własność intelektualną, ochronę pracownika w miejscu pracy, usługi finansowe, zasady konkurencji, ochronę zdrowia i życia ludzi, zwierząt i roślin, ochronę konsumenta, pośredni system opodatkowania, przepisy techniczne i normy, transport i środowisko naturalne.

Źródło: UKŁAD EUROPEJSKI ustanawiający stowarzyszenie między Rzecząpospolitą Polską, z jednej strony, a Wspólnotami Europejskimii ich Państwami Członkowskimi, z drugiej strony,sporządzony w Brukseli dnia 16 grudnia 1991 r. (Dz. U. z dnia 27 stycznia 1994 r.) http://www.rcie.lodz.pl/dokumenty/pdf/ue.pdf

1919


Artykuł 91Cła

1. Celem współpracy będzie zagwarantowanie przestrzegania wszystkich postanowień, które zostaną przyjęte w odniesieniu do handlu oraz osiągnięcie zbliżenia polskiego systemu celnego do systemu Wspólnoty, ułatwiając w ten sposób dojście do liberalizacji, przewidzianej na podstawie niniejszego Układu.

2. Współpraca będzie obejmować w szczególności:- wymianę informacji;- organizowanie seminariów i staży;- rozbudowę infrastruktury granicznej między Stronami;- wprowadzenie jednolitego dokumentu administracyjnego oraz wzajemnego powiązania między systemamitranzytowymi Polski i Wspólnoty;- uproszczenie procedury kontroli celnej oraz formalności w odniesieniu do przepływu towarów.Odpowiednia pomoc techniczna będzie udzielana Polsce.

3. Bez uszczerbku dla dalszej współpracy przewidzianej w niniejszym Układzie, a w szczególności w artykule 94 (narkotyki-CW), wzajemna pomoc władz administracyjnych Stron w dziedzinie ceł będzie prowadzona zgodnie z postanowieniami protokołu nr 6 (pomoc administracyjna-CW).

Źródło: tamże

2020

Specyficzne problemy celne w Układzie Europejskim

Art.. 7 – problemy z FTA- redukcja stawek taryfowychi przyjęcie CN;

Art. 11 – zakaz opłat dodatkowych fiskalnych;

Art. 12 –zakaz innych opłat o charakterze ceł;

Art. 13 – zakaz ceł i opłat mających podobne znaczenie na wywóz towarów oraz ograniczeń ilościowych takich jak np. kontyngenty i płafony;

Art. 30 –wprowadzenie procedur antydumpingowych zgodnych z art.VI GATT

Art. 34 – Protokół Nr 4 – Reguły pochodzenia towarów


2121


Implementacja regulacji z Układu stowarzyszeniowego do polskiej polityki celnej

1) Nomenklatura scalona- Combined Nomenclature - CN (1991)2) Polska Nomenklatura Scalona - PCN (1994)3) Jednolity Dokument Administracyjny – SAD (1992)4) Protokół Nr 4 –Reguły pochodzenia – świadectwa EUR1 & EUR2 (1992)5) Pan-europejska kumulacja (1998)6) Protokół Nr 6 o współpracy celnej7) Generalny Inspektorat Celny oraz Regionalne Inspektoraty Celne (1992,

1997 do 2002r.) a także specjalne Regionalne Biuro Łącznikowe WCO dla Centralne i Wschodniej Europy - RILO (1992)

8) FTA z EFTA (1992)9) NPPCzł. (1997)

2222


„Biała Księga” UE i jej realizacja

1) SAD konwencyjny (1996).

2) Przystąpienie do konwencji tranzytowej UE (1996).

3) Pełne członkowstwo wWTO i GATT (1995).

4) Polski Kodeks celny (1997-1998).

5) Narodowa Strategia Integracji (1997).

6) Program dostosowania polskiego ustawodawstwa do acquis communataire (1997).

7) NPPM (1997).

2323


„Biała Księga” UE i jej realizacja , c.d.

8) Ustawa o Służbie celnej (1999)

9)Zniesienie niektórych opłat celnych (1997-98)

10) Wprowadzenie niektórych ułatwien i uproszczeń celnych

11) Wprowadzenie WIT i WIP

12) Przyjęcie „Strategii rozwoju polskiej służby celnej 2002” jako części składowej The “Customs’ Development Strategy to 2002” hasNPPCzł.

2424


• Przystapienie Polski do UE – 1 maja 2004• Przyjęcie polityki celnej i prawa celnego UE• Reorganizacja Polskiej Służby Celnej• Problemy z polityką kadrową• Ustanowienie partnerstwa biznesowo-celnego• Rozwój bilateralnej współpracy ze służbami

celnymi i granicznymi Rosji, Biełorusi and Ukrainy• 21 grudnia 2007 – członkowstwo w Układzie i

konwencji Schengen

2525

Służba celna jako strażnik wartości polityki celnej

• Historyczne zadanie słuzby celnej – pobór ceł czyli Historyczne zadanie słuzby celnej – pobór ceł czyli funkcja fiskalnafunkcja fiskalna

• Aktualna rola służby celnej:Aktualna rola służby celnej:– Kontrola międzynarodowego obrotu towarowegoKontrola międzynarodowego obrotu towarowego– Państwowa służba egzekucji prawa celnegoPaństwowa służba egzekucji prawa celnego– Pobór ceł i innych danin publicznychPobór ceł i innych danin publicznych– Strażnik podstawowych wartości politykiStrażnik podstawowych wartości polityki (bezpieczeczeństwo życia i zdrowia osób, zwierzat i (bezpieczeczeństwo życia i zdrowia osób, zwierzat i

roślin,promocja interesów narodowych, ochrona roślin,promocja interesów narodowych, ochrona uczciwej konkurencji na rynku uczciwej konkurencji na rynku miedzynarodowym,ułatwienia i uproszczenia w miedzynarodowym,ułatwienia i uproszczenia w międzynarodowym obrocie towarowym połączone z międzynarodowym obrocie towarowym połączone z efektywną kontrolą, zwalczanie oszustw i prania efektywną kontrolą, zwalczanie oszustw i prania pieniędzy, etc.)pieniędzy, etc.)

2626

Strażnik podstawowych wartości polityki celnej

• Przed akcesją 16 000 funkcjonariuszy i osób cywilnych

• Ponad 5 mlnzredukowanych po akcesji o 80% by 80 %

• Po akcesji – zmiana struktur i alokacja kadr • Nowe zadania jako warunek utrzymania zatrudnienia i

realizacji funkcji

2727


Nowe kompetencje kontrolne

– organy akcyzowe

– VAT w imporcie

– Kontrola hazardu

– Kontrola Wspólnej Polityki Rolnej w międzynarodowym obrocie towarowym

– Statystyka HZ i wewnątrzunijnych obrotów towarowych

2828


Nowe uprawnienia

• Pościg

• Nadzór

• Środki przymusu

• Operacje pod przykryciem

• Kontrolowana dostawa

2929

Strażnik podstawowych wartości polityki celnejWyzwania i prorytety

• Nowe zagrożenia- narkotyki, broń, pranie pieniędzy, międzynarodowa przestępczość zorganizowana, terroryzm, etc.

• Wymogi zwiększonych standardów bezpieczeństwa na zewnętrznej granicy celnej UE

• Efektywna kontrola celna połączona z ułatwieniami i uproszczeniami.

3030


• Prawne środowisko jednolitego rynku europejskiego• PSC - jedna of 27 europejskich słuzb celnych

• Pełna harmonizacja jednolitego ustawodawstwa (WKC, WKCW, taryfa, procedury, dokumentacje, etc.)

• Nie do końca zharmonizowane zdolności operacyjne : konieczność narodowego ustawodawstwa (Ustawa Prawo celne, ustawa o słuzbie celnej z 2009r., ustawa ordynacja podatkowa, etc.)

• Zróżnicowany zakres uprawnień narodowych SC• Zróżnicowane struktury organizacyjne• Niezbędne doskonalenie standardów:

– Efektywnej kontroli– Ułatwień i uproszczeń– Elastyczność– Wysokie standardy bezpieczeństwa– Przyjazność dla biznesu– Skuteczna współpraca z partnerami z innych agend– Celnictwo elektroniczne

3131

Przejścia na wschodniej lądowej granicy celnej w Polsce

Kuźnica

Bobrowniki

Siemianówka

Czeremcha

Koroszczyn

Terespol

Sławatycze

Dorochusk

Zosin

Hrebenne

Korczowa

Medyka

Krościenko

Grono

wo Bezle

dyGołd

ap

Braniewo

Głomno

Skandawa

Zubki B.

Hrubieszów

Werchrata

Połowce

BALTIC SEA

GE

RM

AN

Y

CZECH REP.SLOVAKIA

UK

RA

INE

BE

LA

RU

S

LITHUANIA

RUSSIA

3232

Polska Służba Celna a

Urzędy i oddziały celne

Przed 1 maja 2004 Wewnętrzne 187 Graniczne 146 Ogółem 333

Po 1 maja 2004 Wewnętrzne 112 Graniczne 49 Ogółem 161

3333

Polska Służba CelnaBezpieczeństwo przez współpracę

• Nowe uprawnienia PSC

• Wzrost zdolności wykonawczych (m.in. dzięki nowym metodom kontrolnym, grupom mobilnym, etc.)

• Dobra współpraca z innymi agencjami narodowymi (Policją, Strażą Graniczną, służbą skarbową, GIFF, biznesem (Rada Konsultacyjna przy MF, MoUs, szkolenia i konsultacje)

• Na poziomie międzynarodowym – współpraca ze służbami granicznymi na sąsiadów(Pełnomocnik Szefa PSC ds.Granicy Wschodniej, współpraca na poziomie urzędów granicznych), w UE (TAXUD, OLAF, EUROPOL), udział we wspólnych operacjach celnych (JCO), współpraca poprzez attaches celnych oraz RILO, CIS i Naples II, oraz FRONTEX

3434

Wnioski(1)Wnioski(1) •Polityka celna to najbardziej uogólniony wyraz interesów

narodowych i/lub partnerów w procesie międzynarodowej integracji gospodarczej (FTA, unii celnej) związanej z międzynarodowym obrotem towarowym

•Prawo celne (narodowe i międzynarodowe) oraz służba (administracja) celna to najbardziej efektywne instrumenty polityki celnej

• WTO i GATT’94 oraz ich Porozumienia tworzą normy i standardy polityki celnej dla przejrzystego i uczciwego miedzynarodowego obrotu towarowego

• Decydenci polityczni zmuszeni są do wykorzystywania w/w norm i standardów w kreowaniu polityki celnej

3535

• Polityka celna w praktyce wiąże się m.in. z tworzeniem stref wolnego handlu (FTAs) i unii celnych

• Polityka celna i prawo celne muszą zmierzać do :– zachowania równowagi między efektywną

kontrolą i ułatwieniami w międzynarodowym obrocie towarowym

– minimalizowania ryzykazakłóceń w międzynarodowym obrocie towarowym

– promować i chronić międzynarodową konkurencję i uczciwy obrót towarami

Wnioski (2)Wnioski (2)

3636

Pytania???Pytania???

Uwagi???Uwagi???

Sugestie ???Sugestie ???

3737

Dziękuję Dziękuję

za za

uwagęuwagęProf. dr hab..Wieslaw „Wes” CzyżowiczE-mail:[email protected].:+48-605-428-589

Polityka celna UE –moduł prawny i praktyczny

Documents

Transcript of Polityka celna UE –moduł prawny i praktyczny