Poland abridged MIPEX II in Polish

IndeksPolitykiIntegracjiMigrantów

IndeksPolitykiIntegracjiM

igrantów

"W 2004 r. wszystkie państwa członkowskie UE zgodziły się, że istnieje potrzeba sformułowania celów, wskaźników imechanizmów oceny, aby umożliwić regulację procesu tworzenia polityki, oceniać postępy w integracji i ułatwiaćskuteczniejszą wymianę informacji pomiędzy państwami członkowskimi.Dlatego z przyjemnością popieram projekt INTI "Indeks Polityki Integracji Migrantów", który pomoże wszystkimbiorącym w nim udział rozwinąć ten kluczowy aspekt tworzenia polityki. To pomoże nam przyspieszyć realizacjęprogramów UE. Potrzebujemy miar, które umożliwią nam na skuteczniejsze dokonywanie porównań w obrębienaszych systemów politycznych. Właśnie obszerny, precyzyjny wykaz miar w tym zakresie, zawarty w Indeksie,to świetny przykład przydatnego nowego wzorca, który mógłby zostać wprowadzony w całej Europie, abypodsumować rezultaty integracji, wskazać ewentualne usprawnienia i nowe obszary działań."Franco Frattini, Wiceprezydent Komisji Europejskiej i komisarz d/s Wolności, Bezpieczeństwai Sprawiedliwości

"Parlament Europejski jest żywo zainteresowany zrozumieniem, jak nasze coraz bardziej zróżnicowanespołeczeństwa mogą działać, aby przezwyciężyć powszechnie spotykane przeszkody na drodze do integracji, przedktórymi stoimy. Zebranie jasnych i porównywalnych informacji to bardzo ważny, pierwszy krok. Indeks PolitykiIntegracji Migrantów pozwala nam zobaczyć, w jaki sposób Europa może wypracować bardziej korzystne rozwiązaniapolityczne, u których podstaw leży podejście, gdzie obywatel/obywatelka jest najważniejszy. Pozwala też dostrzec, wjaki sposób Europa może prezentować najwyższe normy Unii Europejskiej oraz najlepsze europejskie praktyki. TenIndeks będzie również ważnym, uzupełniającym narzędziem służącym Badaniom Parlamentu Europejskiego nt.Utworzenia Systemu Analizy Porównawczej dla Zmierzenia Sukcesu Polityki Integracyjnej w Europie, która to politykabędzie odgrywać kluczową rolę we wprowadzeniu w życie Europejskiego Funduszu Integracji."Jean-Marie Cavada, deputowany do Parlamentu Europejskiego i Przewodniczący Komitetu ds. KomisjaWolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych

"Jako punkt styczny między rządem a społeczeństwem obywatelskim, Europejski Komitet Gospodarki iSpołeczeństwa uświadamia sobie, jak wartościowym projektem jest Indeks Polityki Integracji Migrantów, któryszerokiej grupie decydentów dostarcza jasne i porównywalne informacje na temat tego, co się robi w całej Europie,w celu rozwoju integracji i obywatelstwa. Sądzę, że może być cennym punktem wyjściowym, który będzie miał wpływna debaty publiczne w naszych krajach,wskazując nam najlepsze praktyki."Brenda King, Prezydent Sekcji ds. Zatrudnienia, Spraw Społecznych i Obywatelstwa, Europejski KomitetGospodarki i Społeczeństwa

"Prezydencja portugalska chce prowadzić pogłębioną debatę na temat metod, które Europa może wykorzystać,inwestując w swoje różnorodne społeczeństwa przez propagowanie integracji. Ze względu na zawiłości występującew wielu rozpatrywanych systemach politycznych, musimy zaangażować wszystkie osoby odpowiedzialne w tymzakresie: twórców polityki, specjalistów, obywateli i imigrantów. Indeks Polityki Integracji Migrantów skłania naswszystkich do zajęcia miejsca przy tym samym stole, by dyskutować, w jaki sposób polityka mająca znaczenie dlaintegracji może wesprzeć nasze dążenia do innowacji gospodarczej, równouprawnienia i obywatelstwa"Pedro Silva Pereira, Minister Portugalskiej Prezydentury Rady Europejskiej

Niniejszy projekt został sfinansowany przezWspólnotę Europejską w ramach Programu INTI -Działania Przygotowawcze do Integracji Obywateli Krajów Trzecich

20772Cover-v2-V5:20772Cover-v2-V5.qxd 03.06.2008 19:30 Seite 1

Projekt Polityka Integracyjna ds. Migrantów Indeks był przedsięwzięciem zarządzanym przez British Councili Migration Policy Group. Poparcia dla projektu udzieliły następujące instytucje partnerskie: Université Librede Bruxelles; Uniwersytet Sheffield; Duński Instytut Praw Człowieka (Dania); l'Institut national d'étudesdémographiques (Francja); National Consultative Committee on Rascism and Interculturalism (Irlandia);Instytut Spraw Publicznych (Polska); Friedrich Ebert Stiftung (Niemcy); Fundació CIDOB (Hiszpania); KrólBaudouin Fundacja (Belgia); Stowarzyszenie Studiów Kanadyjskich (Kanada); E2 (Finlandia); Helleńska LigaPraw Człowieka (Grecja); grecki Rzecznik Praw Obywatelskich/Praw Czlowieka (Grecja); Menedék (Węgry);Fondazione ISMU (Włochy); Asti (Luksemburg); FORUM (Holandia); Kim (Norwegia); Calouste GulbenkianFundacja (Portugalia); CEIFO (Szwecja); SFM (Szwajcaria); Commission for Racial Equality (UK); ImmigrationAdvisory Service (UK).

Wątek

Dostęp doRynku Pracy

Łączenierodzin

Pobyt stały

Udział w życiupolitycznym

Dostęp doobywatelstwa

Anty-dyskryminacja

Wymiar

Uprawnienia

Środki integracjirynkowej

Gwarancje zatrudnienia

Prawa związane

Uprawnienia

Warunki nabycia

Gwarancje statusu

Prawa związane

Uprawnienia

Warunki nabycia

Gwarancje statusu

Prawa związane

Prawa wyborcze

Swobody polityczne

Ciała konsultacyjne

Polityka wdrożeniowa

Uprawnienia

Warunki nabycia

Gwarancje statusu

Podwójne obywatelstwo

Definicje i koncepcje

Obszary zastosowania

Egzekwowanie

Polityka równości

Co to oznacza

Czy migranci zostają wyłączani z pewnych prac?

Co państwo robi, aby pomagać migrantomdostosowywać się do wymogów rynku pracy?

Czy migranci łatwo mogą stracić swojepozwolenia na pracę?

Jakie prawa mają migranci jako robotnicy?

Którzy migranci mogą sponsorować krewnych?Których krewnych mogą sponsorować?

Czy prawo migranta do życia z rodziną jestzależne od wymogów, testów albo kursów?

Czy państwo zabezpiecza prawo migranta, abyosiedlił się z rodziną?

Czy członkowie rodziny mają takie same prawajak ich sponsor?

Jak długo muszą migranci czekać, aby stać siędługoterminowi mieszkańcami?

Czy migranci spełniający niezbędne warunki sązmuszeni sprostać restrykcyjnym wymogom?

Jak łatwa jest utrata zezwolenia w przypadkudługoterminowych mieszkańców?

Czy długoterminowi mieszkańcy mają taki samdostęp do wielu obszarów życia, jak obywatele?

Czy migranci spoza UE mogą głosować ikandydować w wyborach?

Czy migranci mogą zapisywać się do partiipolitycznych albo zakładać własne związki?

Czy rząd systematycznie zasięga poradmigrantów przez przedstawicieli, których onisami wybierają?

Czy rząd aktywnie informuje migrantów o ichprawach politycznych? Czy pomaga finansowaćich związki?

Jak długo muszą migranci czekać, aby stać sięobywatelami? Czy ich dzieci i wnuki stają sięobywatelami z urodzenia?

Czy migranci spełniający niezbędne warunki sązmuszeni sprostać restrykcyjnym wymogom?

Jak łatwa jest utrata zezwolenia w przypadkudługoterminowych mieszkańców?

Czy naturalizujący się obywatele albo dzieciurodzone w kraju z rodzicami migrantami mogąposiadać podwójne obywatelstwo?

Czy dyskryminacja z powodów religii/wiary,przynależności etnicznej/ rasy i narodowości jestkarana?

W którym obszarze życia stosuje się prawoantydyskryminacyjne?

Czy zachęca się ofiary do wszczynaniapostępowania prawnego?

Jaką rolę mogą odgrywać organy ds. równościi państwo?

Wynik najwyższy

SE (100%)

NL, SE (100%)

10 państw (100%)

15 państw (100%)

CA, PT, SE (100%)

IE, SE (80%)

IT (100%)

CA, IT, LT, NL, PT, SE(100%)

IT (90%)

IE, ES (90%)

BE, SE (79%)

GR, MT, NO, PT (92%)

DK, FI, IE, NO, SE (100%)

22 państwa (100%)

LU (92%)

PT, SE (100%)

BE, CA (75%)

PT (83%)

SE (90%)

BE, CA, FR, IE, PT, UK(100%)

FI, PT, SE, UK (100%)

10 państw (100%)

NL (100%)

CA, SE (100%)

20772Cover-v2-V5:20772Cover-v2-V5.qxd 03.06.2008 19:30 Seite 2

Projekt współfinansowany przezWspólnotę Europejską w ramach Programu INTI -Działania Przygotowawcze do Integracji Obywateli Państw Trzecich

IndeksPolitykiIntegracjiMigrantówJan Niessen, Thomas Huddleston i Laura Citronwspółpraca Andrew Geddes i Dirk Jacobs

Strategic thinking on equality and mobility

20772_p00i_019-EngV5:20772_p00i_019-EngV5.qxd 03.06.2008 19:14 Seite I

Po raz pierwszy opublikowanew Brukseli przez British Councili Migration Policy Group,wrzesień 2007

Edycja pilotażowa Indeksu PolitykiIntegracji Migrantów zostałaopublikowana w 2005 jako IndeksCivic Citizenship (stopniowenabywanie praw i obowiązkówobywatelskich bez potrzebynaturalizacji) i Inkluzji przezBritish Council, Migration PolicyGroup i Foreign Policy Centre

Copyright © 2007 Indeks PolitykiIntegracyjnej ds. Migrantów.British Council i MigrationPolicy Group

Żadna część tej publikacji niemoże być powielana ani cytowanaw żadnej formie, w żaden sposóbbez odniesienia do jej tytułu iautorów. Ta praca jestzarejestrowana w BrytyjskimBiurze ds. Praw Autorskich

Indeks Polityki Integracyjnej ds.Migrantów można pobrać zestrony www.integrationindex.eu

Kontakt [email protected]

Odpowiedzialność za poglądylub opinie wyrażone w tejpublikacji spoczywa na autorachprojektu. Komisja nie ponosiodpowiedzialności za te poglądylub opinie, ani też za sposób,w jaki mogą one zostaćwykorzystane.

II

20772_p00i_019-EngV5:20772_p00i_019-EngV5.qxd 03.06.2008 19:14 Seite II

Kiedy British Council i Migration Policy Group rozpoczęły swe poszukiwaniawspólnych środków polityki integracyjnej, byliśmy raczej samotnymipodróżnikami. Ale w ciągu ostatnich czterech lat nasza ambitna nadziejaprzekształciła się w namacalne przedsięwzięcie 25 partnerów z 19 różnychkrajów.

W czasie podróży dyskutowaliśmy, deliberowaliśmy, a czasem nawet niezgadzaliśmy się ze sobą. Nie dokonalibyśmy tego jednak w żaden inny sposób.Nawiązaliśmy nowe relacje poprzez naszą współpracę nad Indeksem PolitykiIntegracji Migrantów. Będą one trwać jeszcze długo po publikacji tej książki.British Council i Migration Policy Group kierują zespołem partnerów z całejEuropy, angażując się we wspólną pracę w celu rozwoju i wdrożenia politykiintegracji migrantów. Cieszymy się z faktu, że Komisja Europejska uznaławartość tej współpracy na szczeblu europejskim, wspierając Indeks PolitykiIntegracji Migrantów (MIPEX) dotacją z Programu INTI - DziałaniaPrzygotowawcze do Integracji Obywateli Państw Trzecich.

Prawdziwą wartość MIPEX stanowi oczywiście nie tylko ta książka i stronainternetowa, lecz relacje i formy dialogu, które są dzięki nim możliwe. Pilniepotrzebujemy bogatszej w informacje i bardziej konstruktywnej debaty nt.polityki integracyjnej w Europie. Nasza podróż w stronę MIPEX była początkiem.Mamy nadzieję, że to przejrzyste i przystępne sprawozdanie nt. politykintegracyjnych Europy wywoła szerszą dyskusję, większe zrozumienie iefektywne działanie.

Rt Hon Lord Neil Kinnock of Bedwellty Sukhdev Sharma, CBEPrzewodniczący, British Council Przewodniczący, Migration Policy Group

Przedmowa

III Przedmowa

20772_p00i_019-EngV5:20772_p00i_019-EngV5.qxd 03.06.2008 19:14 Seite III

Zespół koordynacyjny MIPEX

Michael Bird, Dyrektor, British CouncilJonathan Brennan, Menedźer strony internetowej i rzecznik prasowy,British CouncilZoe Catsaras, koordynator projektu, Migration Policy GroupLaura Citron, wydawca projektuThomas Huddleston, analityk polityki, Migration Policy GroupAndrew Manning, asystent projektu, British CouncilJulian Morgan, Menedźer ds. komunikacji, British CouncilJan Niessen, dyrektor, Migration Policy GroupIsabelle Van de Gejuchte, starsza kierowniczka programu, British Council

pragnie podziękować

wszystkim, którzy mieli swój wkład w rozwój MIPEX w ciągu ostatnich lat iwspierali nasz projekt.

Jesteśmy bardzo wdzięczni za współpracę naszych partnerów badawczychz Université Libre de Bruxelles: Państwu Dirk Jacobs, Florence Delmotte iBarbarze Herman; i z University of Sheffield: Panom Andrew Geddes i DanielowiWunderlich.

Chcielibyśmy podziękować wszystkim, którzy dzielili się z nami doświadczeniamii pomysłami dołączając do nas na seminariach wstępnych nt. udziału w polityce,opinii społecznej, możliwości transferu do nowych państw członkowskich orazpodczas naszych konsultacji z przyszłymi użytkownikami.

Dziękujemy członkom naszego komitetu doradczego: Państwu Joaquín Arango,Rainer Bauböck, Virginie Guiraudon, George'owi Kolankiewiczowi i MarcoMartiniello wraz z Panem Markiem Bellem, za ich entuzjazm i porady. Zaumiejętności statystyczne, podziękowania dla Gerbena van Lent.

Podziękowania należą się oczywiście za wielki wkład pracy sieci ekspertów, odktórych zależało gromadzenie naszych danych. Jest ich zbyt wielu, bywszystkich tu wymienić, dlatego ich nazwiska można znaleźć na końcu tejpublikacji.

Podziękowania

IV Podziękowania

20772_p00i_019-EngV5:20772_p00i_019-EngV5.qxd 03.06.2008 19:14 Seite IV

Jesteśmy niezmiernie wdzięczni naszej sieci partnerów za ich wkład izaangażowanie w ten projekt: National Consultative Committee on Racism andInterculturalism (Irlandia); Instytutowi Spraw Publicznych (Polska); InstitutNational d’Etudes Démographiques (Francja); Danish Institute for Human Rights(Dania); Friedrich Ebert Stiftung (Niemcy); CIDOB (Hiszpania), King BaudouinFoundation (Belgia) Association for Canadian Studies (Kanada); E2 (Finlandia);Hellenic League for Human Rights (Grecja); Greek Ombudsman (Grecja);Menedék (Węgry); ISMU (Włochy); Asti (Luxemburg); FORUM (Holandia);KIM (Norwegia); Calouste Gulbenkian Foundation (Portugalia); CEIFO (Szwecja);SFM (Szwajcaria); Commission for Racial Equality (UK); Immigration AdvisoryService (UK).

I wreszcie, za ich cenną pomoc, pragniemy podziękować biurom British Councilw Kanadzie, Czechach, Danii, Finlandia ii, Francji, Irlandii, Włoszech, Niemczech,Grecji, Holandii, Norwegii, Polsce, Portugalii, Słowenii, Hiszpanii, Szwecji iZjednoczonym Królestwie.

V Podziękowania

20772_p00i_019-EngV5:20772_p00i_019-EngV5.qxd 03.06.2008 19:14 Seite V

Najlepsze polityki ds. integracji migrantów nie są niewiadomą. Migrancipotrzebują możliwości pełnego uczestnictwa w życiu kraju pobytu, bez obawyprzed dyskryminacją. Potrzebują także jasnych dróg prawnych do pełnegoobywatelstwa zamieszkiwanego kraju. Wraz z coraz większą różnorodnościąpopulacji europejskich, każdy kraj powinien nieustannie poddawać pod refleksjęznaczenie obywatelstwa, aby znajdować nowe sposoby wspólnego życia wprzyjaznym społeczeństwie. Wielu z nas pracowało nad nadaniem konkretnegokształtu tym deklaracjom w postaci struktury opartej o wysokie standardy, któraopiera się na europejskiej współpracy na rzecz integracji. Nasze rządywielokrotnie zobowiązywały nas do wprowadzania tych zasad w życie poprzezpodwyższanie standardów prawa i polityki ds. integracji migrantów w naszychkrajach.

Niestety, jak dotąd monitorowanie, czy rządy europejskie spełniały te obietnice,było wyzwaniem. Indeks Polityki Integracji Migrantów (MIPEX) ujawnia "lukędobrych intencji" pomiędzy najlepszymi wzorami a rzeczywistą praktyką,dostarczając jasnych, zwięzłych i porównywalnych informacji. Przyjmujemy zradością MIPEX jako narzędzie, które wnosi siłę "benchmarkingu"(porównywania) do polityki integracji. Z niecierpliwością czekamy, by poznaćwyniki za rok 2006 i rozpocząć debatę nt. polityk integracyjnych w Europie,gdzie fakty stawiają wyzwanie mitom, a wysokie standardy najlepszych praktyk -niskim oczekiwaniom.

SygnatariuszeMiędzynarodowiJan Andersson, członek Parlamentu Europejskiego, Przewodniczący Komisji ds.

Zatrudnienia i Spraw Socjalnych, SzwecjaEnrique Barón Crespo, członek Parlamentu Europejskiego, HiszpaniaEdit Bauer, członek Parlamentu Europejskiego, SłowacjaEmine Bozkurt, członek Parlamentu Europejskiego, HolandiaJean-Marie Cavada, członek Parlamentu Europejskiego, przewodniczący Komisji Wolności

Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych, FrancjaPascale Charhon, dyrektor, Europejska Sieć Przeciwko RasizmowiAnastasia Crickley, osobisty przedstawiciel Przewodniczącego w Biurze OSCE (Organizacja

Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie) ds. Walki z Rasizmem, Ksenofobią iDyskryminacją

Neena Gill, członek Parlamentu Europejskiego, Zjednoczone KrólestwoEdite Estrela, członek Parlamentu Europejskiego, PortugaliaIgnasi Guardans, członek Parlamentu Europejskiego, HiszpaniaAntónio Guterres, Wysoki Komisarz ONZ ds. Uchodźców, PortugaliaAnneli Jäätteenmäki, członek Parlamentu Europejskiego, FinlandiaKostis Hadjidakis, członek Parlamentu Europejskiego, GrecjaBarbara Kudrycka, członek Parlamentu Europejskiego, PolskaJean Lambert, członek Parlamentu Europejskiego, Zjednoczone Królestwo

Deklaracja wsparcia

VI Deklaracja wsparcia

20772_p00i_019-EngV5:20772_p00i_019-EngV5.qxd 03.06.2008 19:14 Seite VI

Jeanine Hennis-Plasschaert, członek Parlamentu Europejskiego, HolandiaStavros Lambrinidis, członek Parlamentu Europejskiego, GrecjaJo Leinen, Stavros Lambrinidis, Przewodniczący Komisji do Spraw Konstytucyjnych, NiemcyBaroness Sarah Ludford, członek Parlamentu Europejskiego, Zjednoczone KrólestwoIńigo Méndez de Vigo, Baroness Sarah Ludford, HiszpaniaJohn Monks, przewodniczący, Europejska Konfederacja Związków ZawodowychClaude Moraes, członek Parlamentu Europejskiego, Zjednoczone KrólestwoCem Özdemir, członek Parlamentu Europejskiego, NiemcyDimitris Papadimoulis, członek Parlamentu Europejskiego, GrecjaLyn Parker, HM Ambasador Brytyjski w HolandiiDoris Peschke, Sekretarz Generalny, Komisja Kościoła ds. Migrantów w EuropieMary Robinson, prezes, Inicjatywa Etyczna Globalizacji, IrlandiaRaul Romeva, członek Parlamentu Europejskiego, HiszpaniaMartine Roure, członek Parlamentu Europejskiego, FrancjaBjarte Vandvik, Sekretarz Generalny, Europejska Rada ds. Uchodźców i WygnańcówIoannis Varvitsiotis, członek Parlamentu Europejskiego, przewodniczący Instytutu dla

Demokracji 'Konstantinos Karamanlis', GrecjaMarius Wanders, Sekretarz Generalny, Caritas Europa

BelgiaEdouard Delruelle, wicedyrektor, Centrum ds. Równych Szans i Zwalczania RasizmuJozef De Witte, dyrektor, Centrum ds. Równych Szans i Zwalczania RasizmuFons Leroy, dyrektor naczelny, Flamandzki Urząd Służby Cywilnej

CzechyAlena Gajdůšková, senator, Parlament Czech

DaniaHalima El-Abassi, przewodniczący, The Danish Association for Ethnic Equal TreatmentOle Espersen, profesor i były Minister SprawiedliwościJakob Hougaard, burmistrz do Spraw Integracji, miasto KopenhagaHans Jensen, przewodniczący, Duńska Konfederacja Związków ZawodowychAnders Kamm, Sekretarz Generalny, Duńska Rada ds. UchodźcówMorten Kjćrum, dyrektor, Duński Instytut Praw CzłowiekaTøger Seidenfaden, redaktor naczelny, PolitikenKnud Vilby, przewodniczący, Związek Polityki SocjalnejNicolai Wammen, burmistrz, miasto Ĺrhus

FinlandiaHeidi Hautala, członek parlamentu

FrancjaKhédidja Bourcart, wiceburmistrz Paryża

GrecjaDimitris Christopoulos, prezes, Grecka Liga Praw CzłowiekaMiltos Pavlou, dyrektor, Greek National Focal Point on Racism and XenophobiaKostis Papaioannou, prezes, Krajowa Komisja Praw Człowieka

HiszpaniaRicardo Bofill, architektManuel Marín, przewodniczący Kongresu Deputowanych Hiszpanii i były

wiceprzewodniczący Komisji EuropejskiejMarcelino Oreja, przewodniczący of FCC-Fomento de Construcciones y Contratas and

former European CommissionerNarcís Serra, przewodniczący Fundacji CIDOB i były wiceprezydent Hiszpanii

HolandiaRachida Azough, dyrektor kreatywny, KosmopolisSadik Harchaoui, dyrektor zarządzający FORUM, Institute for Multicultural DevelopmentAgnes Jongerius, przewodniczący, Konfederacja Holenderskich Związków ZawodowychTeun van Os van den Abeelen, przewodniczący Advisory Committee on Aliens Affairs

VII Deklaracja wsparcia

°

20772_p00i_019-EngV5:20772_p00i_019-EngV5.qxd 03.06.2008 19:14 Seite VII

IrlandiaPhilip Watt, dyrektor, National Consultative Committee on Racism and Interculturalism

KanadaMaurice Basque, dyrektor, Institut d'Etudes Acaniennes, Université de MonctonGerald Gall, University of AlbertaHerbert Marx, były Minister Sprawiedliwości, Prowincja QuebecMinelle Mahtani, profesor, University of TorontoChristopher Manfredi, profesor, McGill University

LuksemburgGeorges Bach, przewodniczący, Fédération Chrétienne des Personnels de Transport,

LuksemburgJosé Coimbra, przewodniczący, Confédération de la Communauté PortugaiseErny Gillen, przewodniczący Konfederacji Caritas Europa i Caritas LuksemburgRichard Graf, przewodniczący, Action Solidarité Tiers MondeSerge Kollwelter, przewodniczący, Association de Soutien aux Travailleurs ImmigrésMichel Legrand, przewodniczący, Service Socio-pastoral/Centre intercommunautaireJean-Claude Reding, przewodniczący, Confédération Syndicale IndépendantePablo Sanchez, przewodniczący, Fédération des Associations EspagnolesRobert Weber, przewodniczący, Confédération Syndicale ChrétienneNico Wenmacher, przewodniczący, Fédération Nationale des Cheminots, Travailleurs des

Transports, Fonctionnaires et EmployésMichel Wurth, przewodniczący, Union des Entreprises Luxembourgeoises

NiemcyLale Akgün, członek BundestaguKlaus Bade, przewodniczący, Institute for Migration Research and Intercultural Studies,

University of OsnabrückHeiner Bielefeldt, dyrektor, Niemiecki Instytut Praw CzłowiekaAnnelie Buntenbach, zarząd federalny, Konfederacja Niemieckich Związków ZawodowychHeidi Knake-Werner, senator ds. Integracji, Pracy i Opieki Społecznej, BerlinGari Pavkovic, dyrektor, departament Polityki Integracyjnej, miasto StuttgartVicente Riesgo, Federation of Spanish Parents' Associations w Republice Federalnej

NiemiecRoland Schäfer, prezes Niemieckiego Związku Miast i burmistrz miasta BergkamenWilhelm Schmidt, przewodniczący federalny, Workers' Welfare AssociationRita Süssmuth, była przewodnicząca BundestaguChristian Ude, prezes Niemieckiego Stowarzyszenia Miast, Lord Burmistrz miasta

Monachium

PolskaUrszula Gacek, senator, Platforma ObywatelskaJanusz Kochanowski, Polski Rzecznik Praw ObywatelskichIrena Rzeplińska, wicedyrektor, Instytut Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk, Helsińska

Fundacja Praw Człowieka

PortugaliaRui Marques, Wysoki Komisarz ds. Imigracji i Dialogu MiędzykulturowegoIsabel Mota, członek zarządu, Gulbenkian Foundation and of Partex Gas and Oil CorporationSheikh David Munir, Imam Centralnego Meczetu w LizbonieAntónio Vitorino, były członek Komisji Europejskiej, odpowiedzialny za Sprawiedliwość i

Sprawy Wewnętrzne

SłoweniaNedžad Grabus, Mufti, Społeczność Islamska w Republice SłoweniiZoran Jankovic, burmistrz LjubljanyMojca Kucler Dolinar, członek parlamentuAnica Mikuš Kos, prezes of Slovene Philanthropy-Association for the Promotion of

Voluntary WorkZdenka Čebašek-Travnik, Rzecznik Praw Obywatelskich

VIII Deklaracja wsparcia

w

20772_p00i_019-EngV5:20772_p00i_019-EngV5.qxd 03.06.2008 19:14 Seite VIII

Bojan Trnovšek, dyrektor generalny, dyrektoriat Spraw Wewnętrznych i Administracji,Ministerstwo Spraw Wewnętrznych

Danilo Türk, zastępca Dziekana, Wydział Prawa, University of Ljubljana, Asystent Generalnyds. Polityki ONZ, 2000-2005, kandydat w wyborach prezydenckich Republiki Słowenii2007

WłochyVincenzo Cesareo, Sekretarz Generalny, Fundacja ISMUPaolo Reboani, dyrektor Jednostki Strategicznej, Ministerstwo Handlu Międzynarodowego i

Polityk EuropejskichGiuseppe M. Silveri, dyrektor generalny, Department Polityki Imigracyjnej, Ministerstwo

"Solidarietà Sociale"

Zjednoczone KrólestwoYasmin Alibhai-Brown, dziennikarzPeter Bottomley, członek parlamentuLord Dholakia, członek Izby LordówLord Garden KCB, członek Izby LordówNeil Gerrard, członek parlamentuEvan Harris, członek parlamentuLord Hylton, członek Izby LordówGwyn Prosser, członek parlamentuLord Simon of Highbury, dyrektor Unilever and Suez Group; były dyrektor BPDerek Wyatt, członek parlamentu

IX Deklaracja wsparcia

20772_p00i_019-EngV5:20772_p00i_019-EngV5.qxd 03.06.2008 19:14 Seite IX

Co to jest MIPEX?

MIPEX bada polityki integracyjne ds. migrantów1 w 25 państwach członkowskichUE2 i trzech krajach spoza UE. Posługuje się ponad 140 wskaźnikamidotyczącymi polityki, aby stworzyć pełny, wielowymiarowy obraz szansmigrantów na uczestnictwo w społeczeństwach europejskich. MIPEX obejmujesześć obszarów polityki, które kształtują drogę migrantów do pełnegoobywatelstwa: dostęp do rynku pracy, łączenie rodzin, pobyt stały, udział w życiupolitycznym, dostęp do obywatelstwa i antydyskryminacja. Najlepsze praktykidla każdego wskaźnika polityk są oparte o najwyższe europejskie standardy,stworzone na podstawie Konwencji Rady Europy lub Dyrektyw WspólnotyEuropejskiej (tam, gdzie obecne są tylko standardy minimalne, zastosowano siędo rekomendacji z całej Europy). Ponieważ polityki są badane w odniesieniu do.tych samych standardów we wszystkich państwach członkowskich, MIPEXstanowi narzędzie służące do porównania osiągnięć w tej dziedzinie. Ta książkajest podręcznym przewodnikiem po politykach integracyjnych Europy.Szczegółowy zestaw danych można znaleźć na stronie internetowej MIPEX,www.integrationindex.eu.

Co mogę z tym zrobić?

Rzuć okiem na to, jak blisko Twojemu krajowi do najlepszych praktykPorównaj osiągnięcia różnych krajów w poszczególnych obszarach politykZnajdź z życia wzięte przykłady najlepszych praktykPrześledź osiągnięcia Twego kraju z upływem czasuZbadaj głębiej kontekst polityki integracyjnej w pełnych faktówprofilach państwPrzeanalizuj samodzielnie dane pobierając kompletne wyniki ze stronyinternetowej www.integrationindex.euWeź udział w debacie, używając MIPEX-u przy tworzeniu polityk, komentowaniu,lobbyingu i analizie.

Czemu to służy?

MIPEX ma na celu ulepszenie polityk integracyjnych ds. migrantów w Europiepoprzez dostarczanie obiektywnych, przystępnych i porównywalnych danych doanalizy i debaty. Imigracja to element rzeczywistości każdego kraju UniiEuropejskiej.

Streszczenie

X Streszczenie

1 W niniejszej publikacji termin 'migranci'odnosi się do Obywateli Państw Trzecichzamieszkujących legalnie na terenie państwczłonkowskich UE. Jeśli nie zapisano inaczej,termin ten nie odnosi się do uchodźcówczy starających się o azyl, nieregularnychimigrantów, obywateli UE wykorzystującychswe prawa do swobodnego przemieszczaniasię oraz obywateli UE pochodzeniaimigranckiego.

2 MIPEX jest współfinansowany przezWspólnotę Europejską w ramachprogramu INTI. Podanie o finansowanieMIPEX-u zostało złożone i rozpatrzonepozytywnie przed akcesją Bułgarii iRumunii w styczniu 2007.

20772_p00i_019-EngV5:20772_p00i_019-EngV5.qxd 03.06.2008 19:14 Seite X

Wszyscy mieszkańcy Europy zyskają dzięki spójnym, otwartym społeczeństwom,w których migranci i obywatele mają takie same szanse na uczestnictwo iwnoszenie swojego wkładu. Rządy tworzą dla migrantów ramy polityczne iprawne, umożliwiające uczestnictwo wraz z obywatelami i z czasem takżezostanie obywatelem. Istotne jest, zatem, by polityki integracyjne europejskichrządów były analizowane i monitorowane. MIPEX został pomyślany jako 'lustro',które może być podsunięte państwom członkowskim UE, aby obejrzały w nimswoje osiągnięcia w dziedzinie polityk integracyjnych ds. migrantów. Oczywiście,same wysiłki rządów nie doprowadzą do integracji. Swoją rolę mają tu dospełnienia społeczności lokalne, społeczeństwo obywatelskie oraz samimigranci. MIPEX oferuje platformę do opartej na faktach debaty pomiędzywszystkimi wymienionymi aktorami sceny polityki integracyjnej w Europie.

Kto tworzy MIPEX?

MIPEX tworzy konsorcjum 25 organizacji. Wśród nich znajdują się uniwersytety,instytuty badawcze, sztaby ekspertów, fundacje, organizacje pozarządowe igremia ds. równości (w Aneksie 3 znajduje się pełna lista partnerów). GrupaMIPEX jest zaangażowana w polepszanie jakości debaty nt. polityki integracyjnejds. migrantów w Europie. Pierwsze wydanie MIPEX-u zostało opublikowane w2004 roku. MIPEX będzie tworzony co 2 lata, aby śledzić postęp politykintegracyjnych w Europie wraz z upływem czasu. MIPEX-owi przewodzi BritishCouncil i Migration Policy Group (MPG).

MPG projektuje, koordynuje i podejmuje badania we współpracy ze swymipartnerami badawczymi. Andrew Geddes z University of Sheffield zaprojektowałczęść dotyczącą dostępu do rynku pracy, a Dirk Jacobs z Université Libre deBruxelles - część o udziale w życiu politycznym. MPG było odpowiedzialne zaopracowanie części nt. praw obywatelskich (civic citizenship) iantydyskryminacji.

Odpowiedzi dla każdego wskaźnika zostały dostarczone, przejrzane izrecenzowane przez sieć ekspertów-naukowców i praktyków prawa z zakresumigracji (lista nazwisk w Aneksie 1). O badania kontrolne poproszono ekspertówkrajowych lub zostały one przeprowadzone przez MPG. Publikację napisała MPGwe współpracy z British Council. Partnerzy krajowi zrecenzowali profile państw ibrali udział w konsultacjach w trakcie procesu badawczego.

Projekt współfinansuje Wspólnota Europejska w ramach Programu INTI -Działania Przygotowawcze do Integracji Obywateli Państw Trzecich. Poza tąpublikacją, Grupa MIPEX prowadzi interaktywną stronę internetową i serię debatw różnych miastach Europy. MIPEX jest dostępny w wielu innych językach, w tymfrancuskim, hiszpańskim, niemieckim i angielskim. W celu uzyskania dalszychinformacji, wejdź na stronę www.integrationindex.eu.

XI Streszczenie

20772_p00i_019-EngV5:20772_p00i_019-EngV5.qxd 03.06.2008 19:14 Seite XI

2026323844505662687480869298

104110116122128134140146152158164170176182

188189191

III

IV

VI

X

2

4

81012141618

Przedmowa

Podziękowania

Deklaracja wsparcia

Streszczenie Wykonawcze

Kluczowe Wnioski

Wstęp

Wyniki dla 28 profilipaństw w obszarachDostęp do rynku pracyŁączenie rodzinPobyt stałyUdział w życiu politycznymDostęp do obywatelstwaAntydyskryminacja

Profile poszczególnych krajówAT AustriaBE BelgiaCA KanadaCY CyprCZ CzechyDK DaniaEE EstoniaFI FinlandiaFR FrancjaDE NiemcyGR GrecjaHU WęgryIE IrlandiaIT WłochyLV ŁotwaLT LitwaLU LuksemburgMT MaltaNL HolandiaNO NorwegiaPL PolskaPT PortugaliaSK SłowacjaSI SłoweniaES HiszpaniaSE SzwecjaCH SzwajcariaUK Zjednoczone Królestwo

AneksyLista ekspertówLista wskaźnikówLista partnerów

1 Spis treści

Spis treści

20772_p00i_019-EngV5:20772_p00i_019-EngV5.qxd 03.06.2008 19:14 Seite 1

W całym MIPEX-ie oraz w jego 6 poszczególnych częściach, polityki integracyjneUE-25 osiągają wyniki plasujące je zaledwie w pół drogi do najlepszych praktyk.

Tylko wyniki SE są na tyle wysokie, by uznać je za korzystne dla promocjiintegracji. Spośród 28 krajów ankietowanych przez MIPEX, dziewięć krajów mapolityki, które są częściowo korzystne. Są to państwa skandynawskie,zachodniego basenu Morza Śródziemnego, kraje Beneluxu, CA i UK. Politykipięciu krajów można uznać za przynajmniej częściowo korzystne (LV, CY, GR,SK, AT). Dziesięć krajów o najgorszych wynikach to republiki bałtyckie,wschodnie kraje śródziemnomorskie, Środkowa Europa i DK.

Najlepsze wyniki UE-25 osiągnęła w obszarze polityk pobytu stałego,chociaż antydyskryminacja, łączenie rodzin i status na rynku pracy sąniewiele dalej za nimi. W krajach Europy Zachodniej, prawo z zakresuantydyskryminacji to najsilniejszy obszar dla promocji integracji.

UE-25 prezentują się najgorzej w kwestiach dostępu do obywatelstwa ipolityk w zakresie udziału w życiu politycznym. W obszarze dostępu doobywatelstwa i pobytu stałego, nawet najlepszych spośród wyników niemożna uznać za "korzystne". Kraje Europy Środkowej i Wschodniej wypadająnajgorzej w obszarze udziału w życiu politycznym, gdzie polityki są,uśredniając, niekorzystne.

Tylko jeden kraj osiągnął najlepsze praktyki w każdym wskaźniku w danymobszarze (SE na polu dostępu do rynku pracy). W każdym innym obszarze,SE jest liderem wśród 28 państw MIPEX, mając najkorzystniejsze polityki,chociaż nie udało się tam jeszcze osiągnąć najlepszych praktyk. Na poludostępu do obywatelstwa, SE remisuje z BE.

Kraje Zachodniej, Środkowej i Wschodniej Europy osiągają prawie takiesame wyniki w obszarze łączenia rodzin i pobytu stałego, ale na poludostępu do obywatelstwa, dostępu do rynku pracy i udziału w życiupolitycznym, te ostatnie pozostają daleko w tyle.

Kluczowe Wnioski

2 Kluczowe Wnioski


3 Kluczowe Wnioski

100

90

75

70

70

80

85

70

60

90

64

60

50

45

58

50

56

50

75

40

50

75

55

25

40

45

30

55

40

45

40

20

92

84

61

59

68

76

79

66

61

66

59

71

45

50

58

61

57

50

43

50

58

61

68

66

36

55

66

38

41

34

32

42

76

67

74

66

65

60

67

72

67

70

61

63

48

48

60

53

59

39

51

50

63

61

47

67

67

57

65

51

60

55

47

51

93

79

57

80

81

32

55

86

46

50

60

15

52

84

46

66

43

59

55

29

41

30

12

14

55

20

19

14

14

34

18

11

71

69

71

51

44

67

33

39

62

41

48

41

54

45

44

38

43

62

44

36

50

26

38

45

33

37

29

40

25

22

36

25

94

87

75

81

75

85

69

54

81

50

66

79

81

56

59

50

58

58

33

85

27

23

48

46

33

48

38

44

58

42

60

33

1 SE Szwecja 88

2 PT Portugalia 79

3 BE Belgia 69

4 NL Holandia 68

5= FI Finlandia 67

CA Kanada 67

7 IT Włochy 65

8 NO Norwegia 64

9 UK ZjednoczoneKrólestwo 63

10 ES Hiszpania 61

EU-15 60

11= SI Słowenia 55

FR Francja 55

LU Luksemburg 55

28 MIPEX 28 54

14= DE Niemcy 53

EU-25 53

IE Irlandia 53

16 CH Szwajcaria 50

17= HU Węgry 48

CZ Czechy 48

19 EE Estonia 46

20 LT Litwa 45

21= PL Polska 44

DK Dania 44

EU–10 44

23 MT Malta 41

24= SK Słowacja 40

GR Grecja 40

26= AT Austria 39

CY Cypr 39

28 LV Łotwa 3

Dostęp

do rynku

pracy

Udział w

życiu

polityc

znym

Łącz

enie

rodzin

Dostęp

do obywat

elst

wa

Pobytst

ały

Antydys

krym

inac

ja


Co bada MIPEX?

MIPEX bada polityki, które promują integrację w społeczeństwach europejskich.Integracja w znaczeniu socjalnym, jak i obywatelskim, opiera się na koncepcjirównych szans dla wszystkich. W znaczeniu socjo- ekonomicznym, migrancimuszą mieć równe szanse, by prowadzić tak samo godne, niezależne i aktywneżycie jak reszta populacji. W znaczeniu obywatelskim, wszyscy mieszkańcy mająwspólne prawa i obowiązki na podstawie idei równości. Kiedy migranci mająpoczucie bezpieczeństwa, pewnego losu i dobrego przyjęcia przez społeczność,są w stanie inwestować w nowy kraj zamieszkania i wnosić cenny wkład wspołeczeństwo. Wraz z upływem czasu, migranci mogą częściej angażować się wżycie społeczności, nabywać więcej praw, obowiązków i, jeśli chcą, uzyskaćpełne obywatelstwo danego państwa.

Proces integracji ma inną specyfikę w odniesieniu do potrzeb i możliwości każdejjednostki i społeczności lokalnej. Choć polityka rządu jest tylko jednym z wieluczynników wpływających na integrację, jest bardzo istotna, ponieważ ustanawiaramy polityczne i prawne, w których znajdują miejsce pozostałe aspektyintegracji. Państwo może dążyć do likwidacji przeszkód i osiągnięcia równychwyników i równego członkostwa poprzez inwestowanie w aktywne uczestnictwowszystkich mieszkańców, wykorzystanie porównywalnych praw i obowiązkóworaz przyswajanie międzykulturowych kompetencji.

MIPEX został pomyślany jako regularna ocena coraz szerszego wachlarzapolityk, o krytycznym znaczeniu dla szans migrantów na integrację, na którejrozrastająca się Unia i wybrane państwa trzecie mogłyby skorzystać porównującpolityki do najwyższych, najnowszych europejskich standardów. To wydaniekoncentruje się na sześciu obszarach polityki: dostępu do rynku pracy, łączeniarodzin, pobytu stałego, udziału w życiu politycznym, dostępu do obywatelstwai antydyskryminacji. Wiele obszarów polityki przeplata się w częściach MIPEX, np.programy integracyjne i dostęp do edukacji, opieki zdrowotnej i mieszkalnictwa.

Wykorzystanie europejskich standardów i najlepszych praktyk jest istotne,ponieważ współpraca europejska ustanawia ciągle nowe standardy aktywnegoobywatelstwa i fundamentalnych praw w ramach Wspólnego ObszaruSprawiedliwości, Wolności i Bezpieczeństwa Rady Europy i UE. MIPEX bada jakbardzo polityki poszczególnych krajów zbliżają się do europejskich standardównajlepszych praktyk. Jasne, spójne i porównywalne informacje otwierają wieledróg twórcom polityki i partnerom do rozważenia, w jaki sposób rządy mogąstwarzać jak najlepsze szanse na integrację.

Wstęp

4 Wstęp

Kanada, Norwegia iSzwajcariaPoza 25. państwamiczłonkowskimi UE, to wydanieMIPEX obejmuje 3 kraje spozaUE - Kanadę, Norwegię iSzwajcarię. Ma to na celuzachęcenie do zwiększonejwymiany w obszarze politykintegracyjnych poza granicamiUE. Wymienione kraje spoza UEbyły badane przy użyciu tychsamych wskaźników, ramnormatywnych i terminologii, cokraje UE, choć nie musząpodlegać tym samymeuropejskim - często unijnym -standardom. Dysponując tymiporównywalnymi danymi,państwa członkowskie UE mogąposzerzać swe poszukiwanianajlepszych praktyk o krajesąsiadujące z państwamiEuropy i kraje z tradycjamiimigracyjnymi. MIPEX umożliwiateż UE otwarcie debaty dlakrajów trzecich, które mogądoświadczać podobnychsłabości, proponować różnerozwiązania lub inicjowaćdebaty nad tym, czemustandardy poza UE czy zaAtlantykiem mogą się różnić.


Jak MIPEX bada politykę integracyjnąds. migrantów?

Dla każdej części lub obszaru polityki, MIPEX identyfikuje najwyższe europejskiestandardy w danych politykach. Niektóre z tych standardów zawarte są wdyrektywach Wspólnoty Europejskiej (EC), które państwa członkowskie UEzobowiązane są wprowadzić do prawa krajowego (zobacz tab.). Inne pochodzą zkonwencji Rady Europy, którą kraje ratyfikujące zobowiązały się wdrożyć.

W przypadku, gdy dyrektywy i konwencje dostarczają tylko standardówminimalnych lub zezwalają na liczne odstępstwa, MIPEX przyjmuje wyższestandardy najlepszych praktyk: wnioski z prezydencji EC, propozycje dyrektywEC przedłożonym przez partnerów z całej Europy lub rekomendacje dla politykiwypracowane w ramach w pełni porównywalnych europejskich projektówbadawczych. Te punkty odniesienia pozwalają często uchwycić zasady idynamikę procesu reform polityki w Europie, a także ustanawiają terminologiędebat prawnych i politycznych. Połączony zestaw najwyższych standardóweuropejskich służy MIPEX-owi za ramy normatywne.

140 wskaźników polityki stanowi podstawę porównania istniejących systemówprawnych i polityk z najwyższymi standardami europejskimi (zobacz tab.).Wskaźnikiem polityki jest pytanie odnoszące się do ściśle określonegoskładnika polityki z jednego z sześciu obszarów. Dla każdego z nich ramynormatywne zostały sformułowane w postaci trzech opcji odpowiedzi.Maksymalna ocena - 3 punkty - przyznawana jest, gdy rzeczywiste polityki sązgodne z najlepszymi praktykami, zawartymi w ramach prawnych MIPEX. 2punkty przyznaje się, gdy polityki znajdują się w pół drogi do najlepszychpraktyk, a 1 punkt, gdy są od nich jak najdalsze i przez to niekorzystne. Ocena 1lub 2 punkty przyznawana jest za zmienione wersje bardziej restrykcyjnychwarunków zawartych w dyrektywach EC lub w praktykach krajowych (przykładyzobacz w tab.). W pewnych przypadkach, gdy kraj nie ma polityk (np. żadnychgwarancji, ochrony, uprawnień) w obszarze określonego wskaźnika,przyznawany jest domyślnie 1 punkt.

W każdym z sześciu obszarów polityk wskaźniki pogrupowano w czterywymiary, które badają ten sam aspekt polityki. Aby obejrzeć rozbicie MIPEX naobszary polityk i wymiary, zajrzyj na wewnętrzną stronę okładki z tyłu książki.Wskaźniki zostały zaprojektowane podczas szeregu konsultacji eksperckich, anastępnie przeanalizowane i zatwierdzone przez Naukową Komisję DoradcząMIPEX-u.

W każdym kraju, korespondent krajowy oceniał każdy wskaźnik na podstawiestanu polityk krajowych na dzień 1 marca 2007. Oceny zostały następnieprzejrzane i zrecenzowane przez drugiego korespondenta. Obaj to wiodącyniezależni naukowcy lub praktycy prawa krajowego z zakresu migracji (zobaczAneks 1). W przypadku rozbieżności między odpowiedziami, MPG moderowałoobrady pomiędzy korespondentem krajowym, a recenzentem. Wypełnionekwestionariusze zostały następnie zrecenzowane przez partnerów badawczychpod kątem spójności względem poszczególnych części, krajów i upływu czasu.

5 Wstęp

Czym jest transpozycja?Dyrektywa to prawo WspólnotyEuropejskiej (EC), które państwaczłonkowskie muszą wpro-wadzić do krajowego systemuustawodawczego. Ten proces -znany jako "transpozycja" - dajewładzom państwowym prawozadecydowania o dokładnejformie i metodach prawa, takdługo jak spełnia ono celedyrektywy. Szczególnie ma tomiejsce w przypadku dyrektywdotyczących migracji, którezawierają wiele odstępstw ielastycznych sformułowań.MIPEX nie monitoruje transpo-zycji, lecz raczej wdrażanienajwyższych standardów,czasami odnalezionych właśniew odpowiednich dyrektywachdotyczących migracji.W celu uzyskania dalszychinformacji nt. transpozycji,zobacz pozycję "Monitoring andinfluencing the transposition ofEU immigration law - the familyreunion and long-termresidents Directives,European Migration Dialogue",wrzesień 2004, autorstwa SeeSchibel (MPG).


Kraj otrzymuje od 1 do 3 punktów za każdy wskaźnik (niektóre pytaniazgrupowano, by stworzyć jeden wskaźnik, np. mierniki integracji, ośrodki poradprawnych). Oceny za wskaźnik w każdym wymiarze są uśredniane, dając wynikogólny w danym wymiarze. Dlatego każdy obszar ma oceny w czterechwymiarach. Średnia ocen ze wszystkich czterech wymiarów w każdym obszarzedaje wynik w danym obszarze. Zatem każdy kraj ma oceny w sześciu obszarach.Następnie uśrednia się wszystkie obszary, co daje ogólny wynik danego kraju.Inne średnie (UE 25/15/10) obliczane są metodą średniej arytmetycznej zwyników danych krajów. Początkowa skala 1-3 zostaje przetworzona na skalę0-100 dla wymiarów i obszarów, gdzie 100% równa się najlepszym praktykom.Na podstawie tych wyników można następnie tworzyć rankingi i porównania.

Przebieg europejskiej współpracyna rzecz integracji

30/06/2006Drugi Doroczny Raport Komisji Europejskiej nt. Migracji i Integracji

6/07/2006Rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie strategii i środków integracjiimigrantów w Unii Europejskiej

5/10/2006Komitet Rady Europy przyjął rekomendację w sprawie wizerunku medialnegostarających się o azyl, migrantów i uchodźców

9/10/2006Konferencja EUROCITIES "Integrating cities" w Rotterdamie

30/10/2006Komunikat Komisji w sprawie wdrożenia dyrektywy 2000/43/EC z dnia29 czerwca 2000 wprowadzający zasadę równego traktowania osób bezwzględu na pochodzenie rasowe lub etniczne

01/01/2007825 millionów € - Fundusz Integracji Obywateli Państw Trzecich

01/2007Eurobarometr "Dyskryminacja w Europie" z okazji rozpoczęcia Roku RównychSzans dla Wszystkich

2007Drugi Podręcznik Integracji, a także European Handbook on Equality Data

01/03/2007Otwarcie Agencji UE ds. Praw Fundamentalnych

6 Wstęp

Co to jest benchmarking?Benchmarking (porównywanie)to narzędzie udoskonalaniapolityki bazujące naidentyfikacji kluczowychobszarów poprawy,ustanawianiu standardów iwskaźników, poszukiwaniunajlepszych praktyk, któreodpowiadają tym standardom,oraz adaptowaniu polityk napodstawie wyniesionej nauki,aby spełniać te standardy, anawet je przekraczać.Rada Unii Europejskiej ds.Wymiaru Sprawiedliwości iSpraw Wewnętrznych (JHA)dnia 19 listopada 2004 przyjęłaWspólne Podstawowe Zasady(CBP - Common BasicPrinciples), prosty niewiążącyprzewodnik, przy pomocyktórego państwa członkowskiemogą ocenić swoje politykiintegracyjne. CBP 11 dotyczyrozwoju "wskaźników imechanizmów ocenianiasłużących do dostosowaniapolityki, oceny postępu idokonania bardziej efektywnejwymiany informacji". Abyuzyskać więcej informacji nt.porównywania politykintegracyjnych i MIPEX, zobacz"Setting up a System ofBenchmarking to Measure theSuccess of Integration Policiesin Europe" (ParlamentEuropejski, 2007) autorstwaPanów Niessen i Huddlestonoraz European Council,Conclusions on theestablishment of Common BasicPrinciples for immigrantintegration policy in theEuropean Union, 13973/04MIGR 96.


7 Wstęp

PrzykładObszar: łączenie rodzin Wymiar:Uprawnienie Wskaźnik:Uprawnienia dla małżonkaporęczającego izarejestrowanego partnera

3 punkty*Oboje są uprawnieni. Niestosuje się żadnych warunków.

2 punkty**Tylko małżonkowieporęczycieli.

1 punkt***Limity wiekowe lub stosowanieinnych warunków.

*ILPA/MPG Proposed Directiveon family reunion, Rozdział II,Artykuł 6.1**EC Directive on the rightto family reunification, RozdziałII, Artykuł 4, 1(a) i 3***EC Directive on the right tofamily reunification, Rozdział II,Artykuł 4, 5


Dostęp do rynku pracy

Najlepszy przypadek

To jest zbiór najlepszych praktyk politycznych z ram prawnych najwyższych

europejskich standardów Indeksu. Każda z tych praktyk wystąpiła w przynajmniej

jednym z 28 krajów (stan na 1 marca 2007).Przedsiębiorca lub pracownik migrujący jest uprawniony do takich samychszans na zatrudnienie w większości sektorów jak obywatele UE. Może liczyć napomoc środków integracyjnych rynku pracy, które pomogą przystosować siędo języka i wymagań zawodowych na rynku pracy. Państwo dba, aby pełenwachlarz umiejętności i talentów pracownika został uznany, dba o dostęp doszkoleń i pomaga w rozwijaniu znajomości języka, które są niezbędne na rynkupracy. Mając gwarancję zatrudnienia, pracownik może odnowić większośćrodzajów zezwoleń na pracę i pozostać w kraju oraz szukać pracy, jeśli straciobecną. Z gwarancją zatrudnienia wiążą się równe prawa dla wszystkichpracowników. Wolno jej zmienić pracodawcę, pracę, gałąź przemysłu i kategorięzezwolenia na pracę, aby realizować swój rozwój zawodowy. Ma też prawowstąpić do związku zawodowego.

Najgorszy przypadek

Oto zbiór najgorszych praktyk polityk, które zanotował MIPEX w co najmniej

jednym z 28 krajów (stan na 1 marca 2007).Na wykluczającym rynku pracy, umiejętności i kwalifikacje migranta, nabyte wjego kraju pochodzenia, nie zostają uznane lub zostają umniejszone poprzeznieuczciwą, długą i kosztowną procedurę. Nawet jeśli ma kwalifikacje, nie jestuprawniony do pracy lub samozatrudnienia w wielu sektorach, z powoduograniczeń rządowych. Bez dostępu do żadnych środków integracyjnychrynku pracy, szkoleń, czy stypendiów naukowych, napotyka ogromne trudnościw przekraczaniu barier językowych i zawodowych. Jego status jako pracownikanie jest gwarantowany. Sztywne kryteria administracyjne nie pozwalają muutrzymać zezwolenia na pracę, jeśli zostanie zwolniony. Nawet jeśli firma chce gozatrzymać, kryteria nie pozwalają mu odnowić zezwolenia. Jeśli chce miećgwarancję pozostania w kraju, jest związanym z jednym pracodawcą, ponieważodmawia mu się prawa do zmiany pracodawcy, pracy, gałęzi przemysłu, itd.

Wyniki dla 28 państw

8 Wyniki dla 28 państw

Ramy normatywne MIPEXImmigration Law Practitioners' Association iMigration Policy Group, PropozycjeAmsterdamskie: Proposed directive onAdmission of migrants, (Bruksela, 2000).

1 SE Szwecja 100

2= ES Hiszpania 90

PT Portugalia 90

4 IT Włochy 85

5 CA Kanada 80

6= CH Szwajcaria75

EE Estonia 75

BE Belgia 75

9= NO Norwegia 70

NL Holandia 70

FI Finlandia 70

EU-15 64

12= UK ZjednoczoneKrólestwo 60

SI Słowenia 60

wszystkie 28 58

EU-25 56

14= SK Słowacja 55

LT Litwa 55

16= DE Niemcy 50

IE Irlandia 50

FR Francja 50

CZ Czechy 50

EU-10 45

20= AT Austria 45

LU Luksemburg 45

22= HU Węgry 40

GR Grecja 40

DK Dania 40

CY Cypr 40

26 MT Malta 30

27 PL Polska 25

28 LV Łotwa 20


SpostrzeżeniaDostęp do rynku pracy w UE-25, uśredniając, jest dopiero w połowie drogi donajlepszych praktyk. Migranci są częściowo uprawnieni i mogą korzystać ześrodków integracyjnych rynku pracy, które są w połowie drogi do najlepszychpraktyk. Gdy migranci znajdą pracę, mają w niewielkim stopniu korzystnegwarancje i prawa jako pracownicy. Większość może odnowić wszystkiezezwolenia na pracę poza sezonowymi i udzielać się w związkach zawodowychoraz innych ciałach negocjacyjnych powiązanych z pracą. Zachodnie krajeśródziemnomorskie takie jak ES, IT, PT i skandynawskie kraje jak FI, SE, NOosiągnęły najlepsze wyniki ogólne oraz w każdym wymiarze. Centralna iWschodnia Europa są zdecydowanie w tyle za innymi krajami, szczególnie wobszarze środków i gwarancji.


FI

CA

IT

ES

SE

NO

DE

FR

PT

HU

DK

PL

SI

AT

MTCY

CZ

SK

GR

NL

BE

IELT

LV

EE

LU

CH

UK

0 Zdecydowanie niekorzystne

1–20 Niekorzystne

21–40 Lekko niekorzystne

41–59 W pół drogi do najlepszych praktyk


80–99 Korzystne

100 Najlepsze praktyki


Łączenie rodzin



jednym z 28 krajów (stan na 1 marca 2007).Łączenie rodzin może dać migrantce poczucie społecznej i kulturowejstabilności w życiu społecznym, co pomaga budować stabilne, zróżnicowanespołeczeństwa. Po mniej niż roku jest ona uprawniona do poręczenia zamałżonka, zarejestrowanego partnera, małoletnie lub dorosłe dziecko orazkrewnych na utrzymaniu, np. babcię. Procedura, którą muszą przejść jestuczciwa, przejrzysta, darmowa i krótka, bez nałożonych dodatkowychwarunków. Członek rodziny może odnowić swoje zezwolenie i zostać tak długo,jak jej poręczyciel. Jej podanie może być odrzucone lub zezwolenie cofnięte zdwóch powodów: została uznana za winną oszustwa podczas starania się ouzyskanie zezwolenia lub stanowi dowiedzione i realne zagrożenia dla polityki ibezpieczeństwa publicznego. Prawo do autonomicznego statusu i równegoporęczycielowi dostępu do wielu sfer życia daje rodzinom szanse pełnegoudziału w życiu nowego kraju ich zamieszkania.

Najgorszy przypadek

Oto zbiór najgorszych praktyk polityk, które Indeks zanotował w co najmniej

jednym z 28 krajów (stan na 1 marca 2007)Warunki biurokratyczne sprawiają, że migrant pozostaje w stanie rozłąki zrodziną, co może szkodliwie wpłynąć na poczucie społecznej i kulturowejprzynależności. Musi czekać dwa lata lub dłużej, by zostać uprawnionym doporęczenia tylko za małżonka i małoletnie dzieci, również pod pewnymiwarunkami. Musi przejść przez kosztowną i długą procedurę oraz pokonaćrestrykcyjne warunki dotyczące zatrudnienia, dochodów i mieszkania. On lubjego rodzina muszą przejść obowiązkowy kurs integracyjny i zdać test nawysokim poziomie z języka i kultury kraju. Bez gwarancji swego statusu, członekrodziny może spotkać się z odrzuceniem podania lub wycofaniem zezwolenia zwielu powodów, bez brania pod uwagę jego życia osobistego i bez prawa doodwołania. Dorosłym członkom rodziny odmawia się edukacji, szkoleń, opiekizdrowotnej i mieszkaniowej, co podważa równe traktowanie mężczyzn i kobietoraz prawa dziecka.



Ramy normatywne MIPEXWnioski z Prezydencji EC z Tampere, 15 i 16października 1999.EC Directive on the Right to FamilyReunification,2003/86 z 22 września 2003.Immigration Law Practitioners' Association iMigration Policy Group, PropozycjeAmsterdamskie: Proposed directive on long-term residents, (Bruksela, 2000).

1 SE Szwecja 92

2 PT Portugalia 84

3 IT Włochy 79

4 CA Kanada 76

5 SI Słowenia 71

6= LT Litwa 68

FI Finlandia 68

8= ES Hiszpania 66

PL Polska 66

NO Norwegia 66

MT Malta 66


DE Niemcy 61

EE Estonia 61

BE Belgia 61

16= NL Holandia 59

EU-15 59

wszystkie 28 58

17 CZ Czechy 58

EU-25 57

EU-10 55

18= LU Luksemburg 50

IE Irlandia 50

HU Węgry 50

21 FR Francja 45

22 CH Szwajcaria 43

23 LV Łotwa 42

24 GR Grecja 41

25 SK Słowacja 38

26 DK Dania 36

27 AT Austria 34

28 CY Cypr 32




1–20 Niekorzystne




80–99 Korzystne


FI

CA

IT

ES

SE

NO

DE

FR

PT

HU

DK

PL

SI

AT

MTCY

CZ

SK

GR

NL

BE

IELT

LV

EE

LU

CH

UK

Spostrzeżenia28 krajów MIPEX różni się głównie pod względem zabezpieczeń, któredeterminują długość oczekiwania rezydentów na to, by stać się uprawnionymioraz to, za których członków rodziny mogą poręczyć. Generalnie, migrantów niezmusza się do brania udziału w testach i kursach językowych lub"integracyjnych", aby zagwarantować im prawo do życia z rodziną. Jednakżewiększość poręczycieli musi udowodnić, że mają pracę lub pewne dochody.Rodziny mają częściową gwarancję swego statusu i korzystne w niewielkimstopniu prawa. Jeśli ich podanie zostanie odrzucone lub zezwolenie wycofane,większość z nich ma prawne drogi odwoławcze. Członkowie rodzin i ichporęczyciele mają równy dostęp do podjęcia pracy lub dalszej edukacji.


Pobyt stały

Najlepszy przypadek



jednym z 28 krajów (stan na 1 marca 2007).Po pięciu latach (lub krócej) legalnego pobytu, migrantka jest uprawniona douzyskania statusu stałego rezydenta i pełnego obywatelstwa. Jej okres studiówlub starania się o azyl zalicza się na poczet tych wymagań. Przechodzi uczciwą,przejrzystą, darmową i krótką procedurę, bez dalszych warunków. Mającgwarancję swego statusu, może dostać odmowne rozpatrzenie podania lubdecyzję cofnięcia zezwolenia, tylko jeśli została uznana za winną oszustwapróbując je uzyskać lub poważnego przestępstwa. Ma taki sam dostęp doedukacji i szkoleń zawodowych jak obywatele kraju. Ma prawo przyjąć każdąpracę, poza wypadkiem, gdy musiałaby korzystać z praw przysługującychwładzom administracyjnym. Jeśli zachoruje, dozna obrażeń, zajdzie w ciążę lubzostanie bezdomną, może liczyć na wsparcie ubezpieczeń społecznych, pomocyspołecznej, opieki zdrowotnej i mieszkaniowej.

Najgorszy przypadek

Oto zbiór najgorszych praktyk polityk, które Indeks zanotował

w co najmniej jednym z 28 krajów (stan na 1 marca 2007) .Aby być uprawnionym do pobytu stałego, migrant musi czekać osiem lat lubdłużej, opuszczając kraj tylko na krótkie okresy. Wiele warunków stanowi dlaniego przeszkodę. Musi przejść obowiązkowy kurs integracyjny i drogi testpisemny, by udowodnić swój wysoki poziom wiedzy o języku i kulturze kraju. Musiprzejść kosztowną i przewlekłą procedurę oraz spełnić restrykcyjne wymaganiadotyczące zatrudnienia, dochodów i ubezpieczenia. Nawet jako stałegorezydenta w swojej społeczności, gwarancja jego statusu jest słaba. Ponieważnigdy nie można obniżyć stopnia w jakim są spełniane jego pierwotnewymagania, status może zostać cofnięty z wielu powodów, np. utratyzatrudnienia. Migrant w niewielkim stopniu jest chroniony przed wydaleniem iposiada mało gwarancji prawnych. Wciąż zmaga się z wykluczeniem i nierównymtraktowaniem w życiu gospodarczym i społecznym. Kiedy po latach pracyprzechodzi na emeryturę, traci swe prawo do zamieszkiwania w kraju.



Ramy normatywne MIPEXWnioski z Prezydencji EC z Tampere, 15 i 16października 1999.Directive concerning the Status of Third-Country Nationals who are Long-TermResidents, 2003/109 z 25 listopada 2003.Directive on the right of citizens and their familymembers to move and reside freely within theterritory of the Member States, 2004/38/EC z29 kwietnia 2004.Immigration Law Practitioners' Association iMigration Policy Group, PropozycjeAmsterdamskie: Proposed directive on long-term residents, (Bruksela, 2000).

1 SE Szwecja 76

2 BE Belgia 74

3 NO Norwegia 72

4 ES Hiszpania 70


PT Portugalia 67

PL Polska 67

IT Włochy 67

DK Dania 67

10 NL Holandia 66

11= MT Malta 65

FI Finlandia 65

13= SI Słowenia 63

CZ Czechy 63

EU-15 61

15 EE Estonia 61

16= CA Kanada 60

GR Grecja 60

wszystkie 28 60

EU-25 59

EU-10 57

18 AT Austria 55

19 DE Niemcy 53

20= CH Szwajcaria 51

SK Słowacja 51

LV Łotwa 51

23 HU Węgry 50

24= LU Luksemburg 48

FR Francja 48

26= CY Cypr 47

LT Litwa 47

28 IE Irlandia 39




1–20 Niekorzystne




80–99 Korzystne


FI

CA

IT

ES

SE

NO

DE

FR

PT

HU

DK

PL

SI

AT

MTCY

CZ

SK

GR

NL

BE

IELT

LV

EE

LU

CH

UK

SpostrzeżeniaKraje o najbardziej korzystnych politykach to państwa skandynawskie (łącznie zDK), zachodnie śródziemnomorskie oraz UK. Jedynym krajem UE-10 w czołowejdziesiątce jest PL. W UE-25, uprawnienia są w połowie drogi do najlepszychpraktyk. Większość migrantów czeka nie dłużej niż pięć lat, by móc ubiegać się ozezwolenie na okres co najmniej pięciu lat. Następnie mają taki sam dostęp jakobywatele kraju do większości zawodów, ubezpieczeń społecznych, opiekizdrowotnej i mieszkalnej. Mają też możliwość przejścia na emeryturę w danymkraju. Mimo to, warunki i gwarancja statusu są mniej korzystne. Procedura jest zreguły krótka, choć osoby bez pracy lub pewnego dochodu nie będą rozważanejako stali rezydenci.


Udział w życiu politycznym

Najlepszy przypadek


europejskich standardów Indeksu. Każda z tych praktyk miała miejsce w

przynajmniej jednym z 28 krajów (stan na 1 marca 2007).Migrantka ma możliwości udziału w życiu publicznym, co odpowiada najwyższymeuropejskim zasadom demokracji. Państwo gwarantuje jej swobody politycznew tworzeniu stowarzyszeń, nawet politycznych, w przyłączaniu się do partiipolitycznych i poprzez to udziału w społeczeństwie obywatelskim. Jakouprawniony mieszkaniec, może głosować i startować w wyborach lokalnych, taksamo jak mieszkańcy UE. Może też głosować na szczeblu regionalnym. Naszczeblu lokalnym, regionalnym i krajowym, migranci lub stowarzyszeniamigrantów wybierają niezależnie reprezentatów do strukturalnych ośrodkówporad prawnych, które dyskutują nad politykami mającymi na nich największywpływ. Państwo wdraża polityki, które aktywnie informują ją o jej politycznychprawach i oferują stowarzyszeniom migrantów finansowanie lub wsparcierzeczowe na tych samych warunkach, co innym stowarzyszeniom.

Najgorszy przypadek


jednym z 28 krajów (stan na 1 marca 2007).Migrant nie może mieć wkładu w polityczne decyzje wpływające na jegocodzienne życie. Państwo nie gwarantuje mu swobód politycznych w tworzeniustowarzyszeń lub wstępowaniu do partii i uczestnictwie w jej działalności. Jakoprawny mieszkaniec, może napotkać więcej obowiązków niż obywatel UEmieszkający za granicą w tym samym kraju, ale nie korzysta z tych samych prawdo głosowania. Niezależnie od tego, jak długo tam mieszka, nigdy nie możegłosować ani startować w wyborach, aby służyć swej społeczności. W miastachz największa populacją migrantów nie ma żadnych ośrodków porad prawnych, wktórych można zasięgnąć konsultacji. Podobnie, migrant jest wykluczony zwkładu w decyzje na szczeblu regionalnym i krajowym. Państwo nie robi nic, bywdrażać polityki promujące jego udział w życiu politycznym, jak choćbyinformowanie go o istniejących możliwościach, czy wspieranie organizacjimigrantów.



Ramy normatywne MIPEXCouncil of Europe, Convention on the Council ofEurope, Convention on the participation offoreigners in public life at local level,(Strasburg, 1992)http://conventions.coe.int/Treaty/en/Treaties/Htm l/144.htm.Gsir, Sonia and Martiniello, Marco, localconsultative bodies for foreign residents -podręcznik, (Rada Europy;Strasburg, 2004).

1 SE Szwecja 93

2 NO Norwegia 86

3 LU Luksemburg 84

4 FI Finlandia 81

5 NL Holandia 80

6 PT Portugalia 79

7 DE Niemcy 66

EU-15 60

8 IE Irlandia 59

9 BE Belgia 57


IT Włochy 55

DK Dania 55

13 FR Francja 52

14 ES Hiszpania 50

15 UK ZjednoczoneKrólestwo 46

wszystkie 28 46

EU-25 43

16 CZ Czechy 41

17 AT Austria 34

18 CA Kanada 32

19 EE Estonia 30

20 HU Węgry 29

EU-10 20

21 MT Malta 19

22 CY Cypr 18

23 SI Słowenia 15

24= SK Słowacja 14

PL Polska 14

GR Grecja 14

27 LT Litwa 12

28 LV Łotwa 11




1–20 Niekorzystne




80–99 Korzystne


FI

CA

IT

ES

SE

NO

DE

FR

PT

HU

DK

PL

SI

AT

MTCY

CZ

SK

GR

NL

BE

IELT

LV

EE

LU

CH

UK

SpostrzeżeniaPolityki w Europie Zachodniej są z reguły w niewielkim stopniu korzystne,podczas gdy w GR i Centralnej oraz Wschodniej Europie są one niekorzystne.28 krajów MIPEX różni się bardzo w kwestii przyznania bądź nie przyznania prawwyborczych mieszkańcom spoza UE. Pięć krajów osiągnęło najlepsze praktyki(kraje skandynawskie i IE), podczas gdy 11 innych nie przyznaje żadnych prawwyborczych; niewiele plasuje się pomiędzy. Choć pełne swobody polityczneprzyznaje się w Europie Zachodniej, niektórych odmawia się w CZ, EE, LV, LT, SK,i SI. Najwyższe oceny ośrodków porad prawnych należą do krajów nordyckich,LU/NL, ES/PT i IE. Krytycznie niekorzystne polityki występują w dziesięciukrajach.


Dostęp do obywatelstwa

Najlepszy przypadek



jednym z 28 krajów (stan na 1 marca 2007).Państwo docenia migrantów jako przyszłych obywateli i ułatwia realne ścieżki dozdobycia obywatelstwa jako nieodłączne środki integracji. Migrantka jestuprawniona do obywatelstwa po trzech latach legalnego pobytu. Jejpotomkowie urodzeni w kraju zostają podwójnymi obywatelami od urodzenia.Bycie przywiązanym do kraju poprzez zamieszkanie lub rodzinę jest jedynymkryterium do zostania obywatelem. Jedynym warunkiem dla aplikantów jestudowodnienie, że nie byli skazani za poważne przestępstwa określone w prawie.Migrantka ma gwarancję swego nowego statusu, ponieważ może stracićobywatelstwo tylko, jeśli w ciągu pięciu lat zostanie uznana za winną popełnieniaoszustwa podczas uzyskiwania obywatelstwa. Jednak cofnięcie nie możenastąpić, jeśli miałaby zostać z jego powodu bezpaństwowcem. Wolno jejwybrać, czy chce lub nie chce zachować obywatelstwo pierwotne.

Najgorszy przypadek


jednym z 28 krajów (stan na 1 marca 2007).Restrykcyjne polityki pozostawiają pełne prawa do równości poza zasięgiemmigranta. Migrant pierwszej generacji zdobywa uprawnienia dopiero po okresieznacznie dłuższym niż pięć lat. Jego dzieci i wnuki napotykają szereg wymogów,by móc zostać obywatelami kraju urodzenia. Jeśli migrant ma minimalny dochód,żadnego ubezpieczenia zdrowotnego lub rysę w kartotece kryminalnej, nie możezostać obywatelem państwa pobytu. Władze decydują, czy jest, czy nie jest"zintegrowany" przy pomocy warunków takich jak obowiązkowy kurs ikosztowny test pisemny, który wymaga wysokiego stopnia wiedzy o języku,historii, społeczeństwie i kulturze kraju. Pozostaje bez gwarancji swego nowegoobywatelstwa w porównaniu do współobywateli. Państwo może je wycofać bezwzięcia pod uwagę wielu aspektów jego życia osobistego czy zapewnienia muprawnych środków na przywrócenie go. Wycofanie może nastąpić w każdejchwili i z wielu powodów, nawet jeśli oznacza to dla niego zostaniebezpaństwowcem. On i dzieci migranta urodzone w kraju nie mogą zostaćpodwójnymi obywatelami.



Ramy normatywne MIPEXCouncil of Europe, European Convention onNationality, (Strasburg, 1997)http://conventions.coe.int/Treaty/en/Treaties/Htm l/166.htm.Bauböck, Rainer, Ersbøll, Eva, Groenendijk,Kees i Waldrauch, Harald, The Acquisition andLoss of Nationality in 15 EU States (AmsterdamUniversity Press; Amsterdam, 2006).

1= SE Szwecja 71

BE Belgia 71

3 PT Portugalia 69

4 CA Kanada 67


IE Irlandia 62

7 FR Francja 54

8 NL Holandia 51

9 CZ Czechy 50

EU-15 48

10= PL Polska 45

LU Luksemburg 45

wszystkie 28 44

12= FI Finlandia 44

CH Szwajcaria 44

EU-25 43

14= SI Słowenia 41

ES Hiszpania 41

16 SK Słowacja 40

17 NO Norwegia 39

18= LT Litwa 38

DE Niemcy 38

EU-10 37

20= HU Węgry 36

CY Cypr 36

22= IT Włochy 33

DK Dania 33

24 MT Malta 29

25 EE Estonia 26

26= LV Łotwa 25

GR Grecja 25

28 AT Austria 22




1–20 Niekorzystne




80–99 Korzystne


FI

CA

IT

ES

SE

NO

DE

FR

PT

HU

DK

PL

SI

AT

MTCY

CZ

SK

GR

NL

BE

IELT

LV

EE

LU

CH

UK

SpostrzeżeniaUprawnienie do obywatelstwa osiągnęło najniższą średnią i najniższą punktacjęze wszystkich 24 wymiarów. Większość krajów nie ułatwia naturalizacjiimigrantom pierwszego stopnia. Dzieci urodzone w Europie najczęściejnapotykają niekorzystne dodatkowe wymagania, aby móc zostać obywatelemswego kraju urodzenia. Większość przyrzeczeń i ceremonii nie dotyczywymogów, które mogą wykluczać migrantów z partycypacji lub uzyskaniaobywatelstwa. Częściowo bez gwarancji w ramach prawa, wielunaturalizujących się migrantów może otrzymać odmowne rozpatrzenie podanialub decyzję o wycofaniu obywatelstwa z wielu powodów, bez limitu czasowego.Tylko kilka państw w pełni umożliwia migrantom posiadanie podwójnegoobywatelstwa.


Antydyskryminacja

Najlepszy przypadek


europejskich standardów Indeksu. Każda z tych praktyk miała miejsce w

przynajmniej jednym z 28 krajów (stan na 1 marca 2007).Antydyskryminacyjne prawo pomaga gwarantować równe szanse w życiugospodarczym, społecznym i publicznym wszystkim członkom społeczeństwa,włączając w to migrantkę i jej potomstwo. Prawo karze szeroki wachlarz osób,które dyskryminują migrantkę na wiele sposobów z powodu jej etnicznegopochodzenia, rasy, religii, narodowości, czy innych powodów. Prawo stosuje tedefinicje do wielu dziedzin życia, w których migrantka uczestniczy w swejspołeczności. Państwo pomaga jej wymierzyć sprawiedliwość dzięki silnymmechanizmom egzekucyjnym. Ochrona przed represjami daje jej siłę dozgłoszenia sprawy do sądu, bez strachu o represje w pracy, szkole itd. Sąd możewybrać najodpowiedniejszą z szerokiego wachlarza sankcji, jak np. kompensatafinansowa czy negatywne lub pozytywne środki zapobiegania dalszejdyskryminacji. Organy ds. równości mają silną podstawę prawną do pomocywszystkim ofiarom. Państwo podejmuje odpowiedzialność za przewodzeniepublicznemu dialogowi i systematycznie promuje równość w swych działaniach.

Najgorszy przypadek


jednym z 28 krajów (stan na 1 marca 2007).

Sprawcy mogą dowolnie odmawiać zatrudnienia, mieszkania, możliwości

korzystania z opieki zdrowotnej, społecznej, i edukacji migrantowi z powodu jego

rasy/pochodzenia, religii/przekonań lub narodowości. Jest narażony na

publiczne podburzanie do przemocy, nienawiści lub dyskryminacji oraz na

publiczne obrażanie i groźby. Ponieważ definicje prawne są słabo

egzekwowane, migrant jest zniechęcony do zgłaszania sprawy do sądu. Ma

ograniczony dostęp do procedur, bez dostępu do pomocy prawnej lub pomocy

organizacji pozarządowych (legalnych jednostek z prawnym interesem ochrony

równości). Organy ds. równości nie mogą przeprowadzać niezależnych

dochodzeń ani pomagać ofiarom religijnej bądź narodowościowej dyskryminacji.

Migrant nie może też liczyć na państwo w sferze aktywnego zwalczania

dyskryminacji.



Ramy normatywne MIPEXDirective implementing the principle of equaltreatment between persons irrespective of Racialor Ethnic origin, 2000/43 z 29 czerwca 2000.Directive establishing a general framework forequal treatment in employment and occupation,2000/78 z 27 listopada 2000.Starting Line Group, Proposals for legislativemeasures to combat racism and to promote equalrights in the European Union, (Bruksela, 1998).Bell, Mark, Chopin, Isabelle, and Palmer, Fiona,Developing Anti-Discrimination Law in Europe: the25 EU Member States compared, (KomisjaEuropejska; Bruksela, 2006).

1 SE Szwecja 94

2 PT Portugalia 87

3= HU Węgry 85

CA Kanada 85


NL Holandia 81

FR Francja 81

8 SI Słowenia 79

9= FI Finlandia 75

BE Belgia 75

11 IT Włochy 69

EU-15 66

12 CY Cypr 60

wszystkie 28 59

EU-25 58

13= IE Irlandia 58

GR Grecja 58

15 LU Luksemburg 56

16 NO Norwegia 54

17= ES Hiszpania 50

DE Niemcy 50

EU-10 48

19 LT Litwa 48

20 PL Polska 46

21 SK Słowacja 44

22 AT Austria 42

23 MT Malta 38


LV Łotwa 33

DK Dania 33

27 CZ Czechy 27

28 EE Estonia 23




1–20 Niekorzystne




80–99 Korzystne


FI

CA

IT

ES

SE

NO

DE

FR

PT

HU

DK

PL

SI

AT

MTCY

CZ

SK

GR

NL

BE

IELT

LV

EE

LU

CH

UK

SpostrzeżeniaPrawne definicje dyskryminacji i mechanizmy ich egzekucji są w niewielkimstopniu korzystne w krajach UE-25. Szeroki wachlarz osób zostaje ukarany zadyskryminację wobec migrantów z powodu ich rasy lub pochodzeniaetnicznego. Aby Europa mogła dążyć do najlepszych praktyk, konieczne jestpełne omówienie dyskryminacji religijnej i narodowościowej. Organizacjepozarządowe z reguły nie mogą zgłosić sprawy do sądu bez konkretnej ofiary.Ofiary są na ogół chronione przed represjonowaniem, jednak mogą zostaćzniechęcone przez procedury trwające ponad rok. Kraje różnią się silnie wobszarach aplikacji i politykach równości. Państwa mają tendencję do niewłączania równości w główny nurt swych działań.


20 AT Austria

Przegląd

Austria, tradycyjny kraj imigracji, doświadczyła wysokiego poziomu imigracji inaturalizacji w ostatnich latach. Inicjatywy poprzedniego centro- prawicowegorządu ograniczające migrację - jak na przykład znacznie ostrzejsze wymogidotyczące przychodów - zredukowały liczbę osób przeprowadzających się doAustrii, by połączyć się z krewnymi. Podobne wymagania dla studentówzagranicznych mają zmniejszyć ich liczbę1. Liczba migrantów przyjmującychobywatelstwo austriackie także wyraźnie spadła - o 17% w pierwszych9 miesiącach 2006, częściowo z powodu wejścia w życie nowego prawadotyczącego obywatelstwa. Nowa Wielka Koalicja chce wprowadzić nowe środkiintegracyjne, takie jak kursy językowe i promocja przedszkoli dla dzieciimigrantów.

Wskaźniki polityki Indeksu pokazują, że Austria oferuje obywatelom państwtrzecich przebywającym w kraju legalnie (odtąd zwanym "migrantami") najmniejkorzystny dostęp do obywatelstwa spośród wszystkich 28 krajów Indeksu.Polityki dla rodzin chcących się połączyć zajmują drugie miejsce od końca, poCY. Wśród EU-15, prawa antydyskryminacyjne związane z integracją są na 14,a polityki dotyczące pobytu stałego na 13. miejscu. Polityki związane zudziałem w życiu politycznym są korzystne w niewielkim stopniu, podczas,gdy te tyczące się dostępu do rynku pracy są w połowie drogi do najlepszychpraktyk.

Austria

1 OECD, SOPEMI, 20072 Eurostat (spoza UE-27, 01.01.2006)3 OECD, SOPEMI, 2007 (wszyscy nie będący

obywatelami oraz obywatele urodzeni zagranicą)

4 Eurostat (spoza UE-27, 01.01.2006)5 Urban Audit (spoza UE-15)6 Eurostat (spoza UE-25)7 Eurostat (spoza UE-15)8 OECD, SOPEMI, 2007 (oparte głównie na

wystandaryzowanych danych ozezwoleniach na pobyt i pracę) permit data)

9 MPG,Migration News Sheet, kwiecień 2007(liczby są korygowane co miesiąc)

1 OECD, Szkolnictwo w Skrócie 2006(spoza UE-25)

11 Europejskie Badanie AktywnościEkonomicznej Ludności (2006 drugikwartał)


13 Eurostat (obejmuje obywateli UE)14 Eurostat (spoza UE-25)

Dostęp do rynku pracy45%

Antydyskryminacja42%

Dostęp do obywatestwa22%

Udział w życiu politycznym34%

Łączenie rodzin34%

Pobyt stały55%

Najlepsze praktykiAustriaNajlepsze praktyki pośród 28Najgorsze praktyki pośród 28

100

80

60

40

20

20772_p020-061:20772_p020-061.qxd 03.06.2008 19:16 Seite 20

21 AT Austria

Najlepsze praktyki (wynik 100%)Gwarancja zatrudnienia i prawa powiązane z dostępem do rynku pracy

NiekorzystneUprawnienie dostępu do rynku pracyUprawnienie do i gwarancja obywatelstwaObszary zastosowań prawa antydyskryminacyjnegoPolityki wdrożeniowe dotyczące udziału w życiu politycznymWarunki dotyczące łączenia rodzin

Skrajnie niekorzystne (wynik 0%)Prawa wyborczeŚrodki integracyjne rynku pracy

Zmiana od 2004Bardziej korzystne prawa powiązane z dostępem do rynku pracyMniej korzystne warunki dotyczące łączenia rodzin i pobytu stałegoMniej korzystne uprawnienie i warunki dostępu do obywatelstwa

Kluczowe wnioski

Obywatele państw trzecich jako część populacji (2006)2 7,1%Urodzeni za granicą jako część populacji (2004)3 13%Populacja obywateli państw trzecich (2006) 4 586.660Miasta z największą populacją obywateli państw trzecich (2001)5 Wiedeń (14%), Linz (11%), Graz (8%)Największe państwa trzecie pochodzenia (2005)6 Serbia i Czarnogóra, Turcja, Bośnia i HercegowinaImigracja obywateli państw trzecich (2004)7 72.749Największa kategoria migracji długoterminowej (2004)8 Łączenie rodzin (63,5%)Zarejestrowani starający się o azyl (2006)9 13.350Studenci zagraniczni (2004)10 13.716Stopa zatrudnienia obywateli państw trzecich (2006)11 59,6%

W porównaniu do obywateli -11,2%Stopa bezrobocia obywateli państw trzecich (2006)12 11,7%

W porównaniu do obywateli +7,5%Nabycie obywatelstwa (2005)13 34.876Największe grupy z państw trzecich do nabycia obywatelstwa (2004)14 Turcja, Bośnia i Hercegowina, Serbia i Czarnogóra

Profil migracyjny

01/01/2006Settlement and Residence Act wszedł w życie

13/01/2006Zmiana Act on the Chamber of Labour i Act on Institutional Settings

23/03/2006Wejście w życie poprawek do prawa dotyczącego obywatelstwa

07/04/2006Konferencja Europejskich Imamów (udział brało 100 imamów austriackich i 130 z całej Europy) wezwała do położenia nacisku wintegracji na udział, procesy identyfikacji i antydyskryminację

06/2006Test obywatelski z kultury, historii i polityki uruchomiony, pomimo ankiety pokazującej, że 1/3 Austriaków nie zdałaby go

15/12/2006Parlament kończy działania odmawiające pomocy społecznej dzieciom migrantów urodzonym w Austrii i ubiegającym się o azyl

Historia polityki integracji

20772_p020-061:20772_p020-061.qxd 03.06.2008 19:16 Seite 21

22 AT Austria


Uzyskanie "certyfikatów kompetencji" stanowi znaczne utrudnienie dlaprzedsiębiorców-migrantów w podjęciu samozatrudnienia w pewnych"regulowanych branżach". Pracownicy-migranci nie są uprawnieni dorównego przysługującemu obywatelom UE dostępu do zatrudnienia,dopóki nie przepracują legalnie co najmniej roku. Środki integracyjnerynku pracy są skrajnie niekorzystne w Austrii, tak samo jak w CZ, MTi PL (zobacz tab.). Ci, którzy dostaną pracę mają gwarancję swegostatusu i wachlarz praw pracowniczych, który odpowiada najlepszympraktykom w Austrii, jak i w siedmiu innych krajach Indeksu (zobacztab.).

Łączenie rodzin

Legalni rezydenci są uprawnieni do poręczenia za małżonka i małoletnie dzieci,gdy tylko przejdą wszystkie stopnie integracji, co może zająć do pięciu lat. Te ipozostałe warunki są najmniej korzystniejszymi w 28 krajach Indeksu, na równi zFR (zobacz tab.). Połączone rodziny są częściowo pozbawione gwarancji,ponieważ ich zezwolenia są odnawialne każdorazowo na rok. Państwo możeodrzucić ich podanie lub później cofnąć zezwolenie, chociaż mają prawo doapelacji. Gdy tylko otrzymają zezwolenie na pobyt, członkowie rodziny mają tesame prawa do ubezpieczeń społecznych, pomocy społecznej, opiekizdrowotnej i mieszkalnictwa, co ich poręczyciele. Jednakże, muszą oni spełnićdodatkowe surowe warunki, jeśli nie chcą rozpocząć edukacji, szkolenia lubpracy w trakcie pierwszego roku. Tylko małżonkowie i dzieci mogą zostać wAustrii niezależnie od swego poręczyciela.

Najgorsze środkiintegracyjne rynku pracyspośród wszystkich 28Aby ich kwalifikacje zostałyuznane, migranci muszą znaleźćsposób przebrnięcia przezbardzo skomplikowaną siećbiurokratyczną bez żadnychuczciwych, przejrzystychwskazówek. Ci, którzy chcąpodnieść swoje kwalifikacjenapotykają blokadę w postaciwyższego i nierównego dostępudo szkoleń zawodowych orazstypendiów naukowych. Brakkonkretnych celów krajowychmających zredukowaćbezrobocie migrantów czypromować ich szkoleniezawodowe. Najlepsze praktykiznajdziesz, zaglądając do NL,strona 130 i SE, strona 72.

Poprawa praw migrantów wpracy: teraz najlepszepraktyki.Austria zrobiła krok w stronęnajlepszych praktyk Indeksupoprzez Act on the Chamber ofLabour i Act on InstitutionalSettings at the Workplace13. stycznia 2006, po decyzjiEuropejskiego TrybunałuSprawiedliwości. Migranci mogąbyć teraz wybierani naprzedstawicieli związkówzawodowych i delegatów doChamber of Labour (organizacjareprezentująca wszystkichpracowników sektoraprywatnego). Nie są już teżwykluczani z pełnienia innychważnych funkcji w związkachzawodowych. Choć państwozniosło formalne restrykcje, dotej pory niewielu migrantówfaktycznie reprezentuje wChamber of Labour czyzwiązkach zawodowych,ponieważ wiele związków nie maproaktywnej politykiangażowania.

0 20 40 60 80 100

Kwalifikowalność

Środki integracyjne rynku pracy

Pewność zatrudnienia

Prawa pokrewne


17%

0%

100%

100%

45%

Kwalifikowalność

Warunki nabycia

Pewność statusu

Prawa pokrewne

Łączenie rodzin

40%

10%

50%

40%

34%

0 20 40 60 80 100

20772_p020-061:20772_p020-061.qxd 03.06.2008 19:16 Seite 22

23 AT Austria

Pobyt stały

Migranci są uprawnieni do zezwoleń na pobyt stały po pięciu latachzamieszkiwania w Austrii, nawet jeśli opuszczą kraj na okres do dwóch lat zpewnych powodów humanitarnych. Nie mogą wliczać swego okresu jako studentlub starający się o azyl, który otrzymał pozytywną decyzję. Pośród warunkówadministracyjnych, które pogorszyły się od 2004 (zobacz tab.), pełneubezpieczenie zdrowotne wymagane jest od wszystkich aplikujących(zobacz tab. dot. dostępu do obywatelstwa). Mają gwarancję w pół drogi donajlepszych praktyk, w tym wiele gwarancji prawnych i dróg odwoławczych wrazie negatywnej decyzji. Jednakże, mogą być wydaleni, jeśli stanowią poważnezagrożenie dla porządku lub bezpieczeństwa publicznego, przy czym listazagrożeń nie jest zamknięta. Nawet dzieci i osoby, które żyły w Austrii ponad20 lat mogą być wydalone. Austria osiągnęłaby najlepsze praktyki w dziedziniepraw, gdyby migranci mieszkający na stałe w Austrii mogli bez przeszkódpodróżować, żyć i posiadać zezwolenia na pobyt stały w innych państwachczłonkowskich UE.


Migranci nie mogą głosować w wyborach powszechnych w Austrii, odkądTrybunał Konstytucyjny uznał za niekonstytucyjną decyzję władz Wiednia,by dać swym migrantom prawo do głosowania w wyborach okręgowych.Jednakże Austria, razem z innymi 21 krajami Indeksu osiągnęła najlepszepraktyki w zakresie swobód politycznych. Miasta takie jak Graz i Linz prowadząformalne konsultacje z migrantami poprzez wybieranych bezpośrednioreprezentantów. Wiedeń prowadzi konsultacje ad hoc z reprezentantamiwybranymi przez organizacje migrantów. Generalnie, Landy nie konsultują się zaktualnie istniejącymi organizacjami migrantów, lecz z naczelnymi organizacjamizajmującymi się aktywnie integracją. Rząd krajowy nie prowadzi konsultacji zmigrantami nt. polityk, które mają największy wpływ na ich życie. Niekorzystnepolityki wdrożeniowe oferują organizacjom migrantów finansowanie lubwsparcie tylko na szczeblu lokalnym i według kryteriów krajowych, których nienarzuca się innym organizacjom.

Warunki łączenia rodzinpogorszyły się i są w tej chwilidrugimi najgorszymi pośródwszystkich 28.Settlement and Residence Act z2006 roku uczynił "umowęintegracyjną" jeszcze bardziejniekorzystną. Statusporęczycieli i członków ichrodzin jest warunkowany ichznajomością językaniemieckiego na poziomie A2(uprzednio na poziomie A1,zobacz Common EuropeanFramework of Reference forLanguages). Wielu musi zaliczyćkosztowny, 300-godzinny(uprzednio 100-godzinny) kurs.Następnie muszą zdaćstandaryzowany test złożony zpisemnych, ustnych i otwartychpytań. Rząd zwraca koszty tym,którzy zdają szybko, lecznakłada surowo rosnące karytym, którym zajmuje to więcejczasu. Dodatkowo, państwonakłada wymóg wysokichzasobów finansowych. Choćprawo zakłada zakończenieprocedur w ciągu 6. miesięcy, wpraktyce limity rocznewydłużają okres oczekiwania dotrwającego między 9 miesięcy atrzy lata.

Warunki pobytu stałegopogorszyły się i są w tejchwili najgorszymi pośródwszystkich 28.Od czasu wprowadzeniaSettlement and Residence Actw 2006 tylko ci, którzy dopełniąwarunków mniej korzystnej"umowy integracyjnej" (zobacztab. dot. łączenia rodzin) mogązostać stałymi rezydentami.Ustawa wymaga również, byaplikanci udowodnili, że ichprzychód jest na tyle stały, bymogli przetrwać bez środków zpomocy społecznej. Austria jestjedynym krajem, który wymaga,by migranci chcący zostaćstałymi rezydentami lubobywatelami posiadali pełneubezpiecznie zdrowotne.Najlepsze praktyki znajdziesz,zaglądając do ES, strona 167.

Prawa wyborcze

Swobody polityczne


Polityki wdrożeniowe


0%

100%

44%

20%

34%

0 20 40 60 80 100

Kwalifikowalność

Warunki nabycia

Pewność statusu

Prawa pokrewne

Pobyt stały

60%

57%

21%

75%

55%

0 20 40 60 80 100

20772_p020-061:20772_p020-061.qxd 03.06.2008 19:16 Seite 23

24 AT Austria


Dostęp do obywatelstwa w Austrii pogorszył się od 2004 i jest w tej chwilinajgorszym pośród 28 krajów Indeksu (zobacz tab.). Większość legalnychrezydentów jest uprawniona dopiero po dziesięciu latach. Dzieci i wnukiurodzone w kraju mają prawo zostać obywatelami państwa swego urodzeniatylko na drodze uproszczonej naturalizacji. Możliwość taką mają również uznaniuchodźcy i migranci, których osobistą i zawodową integrację państwo uznaje za"zrównoważoną". Aplikujący muszą następnie spełnić najmniej korzystnewarunki, by dostać obywatelstwo, jakie znaleziono w 28 krajach Indeksu.Migranci mający nadzieję na naturalizację są pozbawieni gwarancji, ponieważpaństwo może odrzucić ich podanie z wielu powodów: na przykład, jeśliotrzymali trzymiesięczny wyrok kary pozbawienia wolności za nieprawidłowościpodatkowe, albo popełnili poważne lub powtarzające się wykroczenie(naruszenie regulacji administracyjnych), jak np. prowadzenie pojazdu podwpływem alkoholu. Mają jednak różne prawa odwoławcze i gwarancje prawne.Większość aplikujących musi zrezygnować ze swego pierwotnego obywatelstwa.

Antydyskryminacja

Definicje i pojęcia osiągnęłyby najlepsze praktyki, gdyby dyskryminacja zewzględu na obywatelstwo była karalna na mocy prawa federalnego, i gdybyinterpretacja sądowa potwierdzała, że dyskryminacja przez asocjacę lub napodstawie zakładanych cech została uwzględniona. W obszarach takich jakszkoła, mieszkalnictwo, opieka zdrowotna i socjalna, ofiary według prawapozostają również narażone na dyskryminację etniczną, rasową i religijną. TutajAustria wypada najgorzej ze wszystkich UE-15. Mechanizmy egzekwowaniachronią powodów przed represjami i zapewniają przesunięcie cieżarudowodowego. Mimo to, zgodnie z lekko niekorzystnymi politykami ds.równości, wyspecjalizowana agencja nie może prowadzić śledztwa lub wnieśćsprawy do sądu we własnym imieniu. W dodatku państwo austriackie nierozpowszechnia informacji, nie prowadzi dialogu, nie wprowadza pozytywnychśrodków działania, ani nie obliguje organów państwowych do promocji równości.

Uprawnienie do i warunkidostępu do obywatelstwapogorszyły sięPoprawki do Prawa dot.Obywatelstwa z 1985, któreweszły w życie 23 marca 2006,obniżyły wynik Austrii w pięciuwskaźnikach Indeksu. Abydostać austriackieobywatelstwo, małżonkowieAustriaków muszą czekać sześć(najmniej trzycztery) lat pobytu ipięć (najmniej jeden-dwa) latmałżeństwa. Aplikujący musząteraz dowieść, że posiadająpełne ubezpieczenie zdrowotnei że przez ostatnie trzy lata żylinie potrzebując żadnychśrodków pomocy społecznej.Państwo nie bierze już poduwagę, czy migrant padł ofiarątrudności społecznych.Migranci muszą dopełnićwarunków "umowyintegracyjnej" a także zdaćpisemny test wielokrotnegowyboru nt. systemupolitycznego i historii Austriioraz prowincji. Na koniecwładze muszą ocenić, czyaplikujący "orientuje się w życiuspołecznym, gospodarczym ikulturalnym Austrii orazpodstawowych zasadacheuropejskiego,demokratycznego państwa ijego społeczeństwa". Najlepszepraktyki znajdziesz, zaglądającBE, strona 30 i SE, strona 174.

17%

27%

25%

20%

22%

0 20 40 60 80 100

Kwalifikowalność

Warunki nabycia

Pewność statusu




Obszary stosowania

Środki egzekwowania

Polityki równości

Antydyskryminacja

63%

8%

61%

36%

42%

0 20 40 60 80 100

20772_p020-061:20772_p020-061.qxd 03.06.2008 19:16 Seite 24

25 AT Austria

Opinia społeczna16

W Austrii, podobnie jak w MT, CY i SI, mniejszość uważa, że zróżnicowanieetniczne wzbogaca kulturę kraju. Ponad ćwierć (29,6%) ankietowanychAustriaków sądzi, że każdy legalny obywatel państwa trzeciego powinien byćdeportowany. Liczba ta wzrasta do 45,3%, gdy mowa o migrantachbezrobotnych. Większość uważa, że obcokrajowcy mają mniejsze szanse nazatrudnienie, przyjęcie na szkolenie czy awans (56,6%), i że dyskryminacja zpowodów etnicznych jest dosyć szeroko rozpowszechniona (56,3%). Lecz tylkojedna trzecia jest zdania, że za mało robi się w kwestii walki z dyskryminacją28% wiedziało, że dyskryminacja na tle etnicznym na rynku pracy jestnielegalna. Większość poparłaby specjalne środki na rynku pracy bazujące napochodzeniu etnicznym, lecz poziom poparcia to drugi najniższy wśród UE-27po DK. Austriacy są podzieleni (50,5% za) w kwestii, czy migrantom powinno sięzezwolić na łączenie z bezpośrednimi rodzinami w Austrii. Odrobinę mniej niżpołowa popiera równe prawa społeczne i uproszczoną naturalizację.

16 Zobacz Eurobarometr 59.2 (2003) i"Special Eurobarometer survey ondiscrimination in the EU" 65.4 (2006)

20772_p020-061:20772_p020-061.qxd 03.06.2008 19:16 Seite 25

26 BE Belgia

Przegląd

Większość nie-Belgów pochodzi z innych państw członkowskich UE.Migranci spoza UE są poszkodowani na rynku pracy: stopa ich bezrobocia jestponad czterokrotnie wyższa niż w przypadku Belgów, a stopa zatrudnienia o 28,4punktów procentowych niższa. Naturalizacje pozostały w 2005 na stałympoziomie połowy ich liczby z rekordowych lat po poprawkach do Code ofNationality w 2000.

Rząd federalny ustala polityki migracyjne, statusu prawnego i obywatelstwa.Integracja leży w kompetencji wszystkich trzech regionów i społecznościomjęzykowym. We Flandrii migranci muszą przejść kurs "inburgeringstraject", winnym wypadku grożą im sankcje administracyjne. Po stronie frankofońskiej,integracja widziana jest jako proces dobrowolny i organiczny, niewymagającyinterwencji ze strony państwa. Debaty poruszały temat małżeństw dla wygody,egzekwowania prawa antydyskryminacyjnego, statystyk etnicznych ipozytywnych środków działania oraz praw wyborczych na szczeblu lokalnym.

Polityki Belgii dotyczące legalnych rezydentów z państw trzecich (odtądzwanych "migrantami") i ich dostępu do obywatelstwa są na poziomienajlepszych spośród 28 krajów Indeksu polityk SE. Jednak polityki wobecobywateli spoza UE dotyczące udziału w życiu politycznym są w pół drogi donajlepszych praktyk. Pozostałe pięć obszarów Indeksu jest korzystne wniewielkim stopniu. Wyszczególnić należy pobyt stały, który osiąga druginajlepszy wynik spośród UE-25, po SE.

Belgia

1 Eurostat (spoza UE-27, 01.01.2006)2 OECD, SOPEMI, 2007 (wszyscy nie będący


3 Przybliżone szacunki bazujące nadostępnych informacjach (ostatni spis izałożenia trendów do 1.01.2005)

4 Urban Audit (spoza UE-15)5 OECD, SOPEMI, 20076 Observatoire des migrations de Belgique,

Centre pour l'égalité des chances et delutte contre le racisme

7 OECD, SOPEMI, 2007 (oparte głównie nawystandaryzowanych danych ozezwoleniach na pobyt i pracę) permit data)

8 MPG,Migration News Sheet, kwiecień 2007(dane nie obejmują małoletnich nautrzymaniu i pod opieką, ale obejmująpowtórnie aplikujących)



11 Europejskie Badanie AktywnościEkonomicznej Ludności(2006 drugi kwartał)

12 OECD, SOPEMI, 2007 (obejmujeobywateli UE)

13 OECD, SOPEMI, 2007



Dostęp do obywatelstwa71%



Pobyt stały74%

Najlepsze praktykiBelgiaNajlepsze praktyki pośród 28Najgorsze praktyki pośród 28

100

80

60

40

20

20772_p020-061:20772_p020-061.qxd 03.06.2008 19:16 Seite 26

27 BE Belgia

Najlepsze praktyki (wynik 100%)Gwarancja zatrudnienia i prawa powiązane z dostępem do rynku pracyPodwójne obywatelstwo

KorzystneWarunki nabycia i prawa powiązane z pobytem stałymObszary zastosowań i mechanizmy egzekwowania prawa antydyskryminacyjnegoPolityki wdrożeniowe dotyczące udziału w życiu politycznym

NiekorzystnePrawa wyborcze

Zmiana od 2004Bardziej korzystne i mniej korzystne warunki nabycia dot. łączenia rodzinMniej korzystne gwarancje dot. łączenia rodzinMniej korzystne uprawnienie do obywatelstwa i korzystniejsze podwójne obywatelstwo dla drugiej i trzeciej generacji

Kluczowe wnioski

,

Obywatele państw trzecich jako część populacji (2006)1 2,7%

Urodzeni za granicą jako część populacji (2004)2 11,7%

Populacja obywateli państw trzecich (2006)3 288.932

Miasta z największą populacją obywateli państw trzecich (2001)4 Bruksela (12%), Antwerpia (7%), Liege (6%)

Największe państwa trzecie pochodzenia (2005)5 Maroko, Turcja, Demokratyczna Republika Konga

Imigracja obywateli państw trzecich (2004)6 35.220

Największa kategoria migracji długoterminowej (2005)7 Łączenie rodzin (52,5%)

Zarejestrowani starający się o azyl (2006)8 11.587

Studenci zagraniczni (2004)9 19.272

Stopa zatrudnienia obywateli państw trzecich (2006)10 33,1%

W porównaniu do obywateli -28,4%


W porównaniu do obywateli +24,8%

Nabycie obywatelstwa (2005)12 31.512

Największe grupy z państw trzecich do nabycia obywatelstwa (2005)13 Maroko, Turcja, Demokratyczna Republika Konga

Profil migracyjny

09/01/2006Federalny Minister Zatrudnienia ostrzegł, że brak działań mających na celu podniesienie stopy zatrudnienia imigrantów możedoprowadzić do ustalenia sztywnych limitów rekrutacyjnych

03/02/2006Rząd flamandzki zatwierdził środki integracyjne rynku pracy, obowiązkowy kurs integracyjny oraz budżet integracyjny na 2009rok wynoszący 70 mln €

08/2006Spadek akceptacji naturalizacji, częściowo przypisywany twardszym zasadom dla małżonków-obcokrajowców

08/10/2006Obywatele państw trzecich mogą po raz pierwszy głosować w wyborach lokalnych; 22% polityków wybranych w Brukselipochodzenia imigranckiego, a sukcesy skrajnej prawicy zmalały

11/12/2006Federalny Minister ds. Równych Szans wezwał do wprowadzenia jednorazowych kompensat dla ofiar dyskryminacji, jako żeobecne prawo nie ma żadnego efektu prewencyjnego


20772_p020-061:20772_p020-061.qxd 03.06.2008 19:16 Seite 27

28 BE Belgia


Migranci-pracownicy są uprawnieni do podjęcia pracy w większości sektorów(poza wymagającymi użycia władzy administracyjnej) tak samo, jak obywateleUE. Migranci-przedsiębiorcy muszą spełnić listę warunków, np. dowieśćznajomości języka, zanim będzie im wolno założyć przedsiębiorstwo. Środkiintegracyjne rynku pracy nie obejmują celów redukcji bezrobocia migrantów,ani poprawy ich umiejętności językowych i zawodowych. Choć rząd dostarczainformacje o procedurach uznania umiejętności i kwalifikacji migrantów, nieustalono wskazówek zapewniających, że będą one uczciwe, o czasie i wprzystępnej cenie. Migranci mogą także napotkać warunki, które ograniczają ichdostęp do stypendiów naukowych i szkoleń zawodowych. Jeśli migranci znajdąpracę w Belgii, cieszą się gwarancją statusu i prawami, które odpowiadająnajlepszym praktykom.

Łączenie rodzin

Uprawnienie i warunki plasują się mniej więcej w pół drogi do najlepszychpraktyk. Rząd wykorzystał okazję do transpozycji dyrektywy WspólnotyEuropejskiej w sprawie łączenia rodzin, aby podnieść w pewnych przypadkachminimalny wiek poręczycieli i małżonków do 21 lat. Poręczyciel może połączyćsię po roku lub mniej ze swymi niezamężnymi małoletnimi oraz dorosłymiupośledzonymi dziećmi. Przy korzystnych warunkach, poręczyciele nie musządowodzić posiadania wystarczających zasobów finansowych, a członkowierodzin nie muszą przechodzić kursu językowego czy integracyjnego(zobacz tab.). Połączone rodziny mają częściową gwarancję swego statusu.Ich prawa osiągnęłyby najlepsze praktyki po dwóch poprawkach: gdyby dorośliczłonkowie rodziny mogli cieszyć się takim samym dostępem do zatrudnienia,jak ich poręczyciele, i gdyby wszyscy członkowie rodziny - nie tylko małżonkowiei dorosłe dzieci - mogli otrzymać odrębne zezwolenie na pobyt.

Nowe prawo ma zróżnicowanywpływ na gwarancję i warunkiłączenia rodzinPrawo z 15 września 2006 doko-nujące transpozycji dyrektywyWspólnoty Europejskiej w spra-wie łączenia rodzin poprawiłowynik Belgii w jednymwskaźniku, lecz pogorszyło je wdwóch innych. Poręczycielemuszą wykazać kwaterunekwystarczający dla ich rodziny,choć nie zostało to jeszczezdefiniowane przez RadęMinistrów. Transpozycja dodałateż dwa nowe powody doodrzucenia podania lubwycofania statusu. Osoby nautrzymaniu muszą udowodnićswą potrzebę efektywnegożycia rodzinnego, a rodzinymuszą dowieść, że żadnemałżeństwa, związki czyadopcje nie zostały zawartetylko w celu wjazdu i pozostaniaw Belgii. Jednakże samaprocedura może ulec skróceniu,gdyż Artykuł 10 ogranicza jąteraz do dziewięciu miesięcy;przedtem procedury mogłytrwać 12-15 miesięcy. Jeśliwładze nie udzielą odpowiedzi,migranci mogą uznać podaniaza zaakceptowane.

0 20 40 60 80 100

Kwalifikowalność



Prawa pokrewne


83%

33%

100%

100%

75%

Kwalifikowalność

Warunki nabycia

Pewność statusu

Prawa pokrewne

Łączenie rodzin

40%

60%

75%

70%

61%

0 20 40 60 80 100

20772_p020-061:20772_p020-061.qxd 03.06.2008 19:17 Seite 28

29 BE Belgia

Pobyt stały

Belgia zajmuje co najmniej trzecią pozycję wśród 28. krajów Indeksu w trzechwymiarach polityk dotyczących rezydencji długoterminowej, lecz spada na 18. wkwestii uprawnienia. Migranci muszą mieszkać w Belgii przez pięć lat i mogąopuszczać kraj tylko na krótkie okresy czasu. Od wprowadzenia prawa z 15września 2006 roku, które dokonało transpozycji dyrektywy WspólnotyEuropejskiej w sprawie pobytu stałego, wnioskodawcy mogą zaliczać połowęokresu studiów w Belgii i cały okres (pod pewnymi warunkami) oczekiwania napozytywną decyzję o azylu na poczet wymogów pobytowych. Belgiaosiągnęłaby najlepsze praktyki w swych korzystnych warunkach, gdybypaństwo skróciło procedurę do sześciu miesięcy i zlikwidowało opłaty.Rezydenci stali mają częściową gwarancję swego statusu (zobacz tab.). Mająkorzystne prawa, w tym taki sam dostęp co Belgowie w większości przypadkóww zakresie zatrudnienia, ubezpieczeń społecznych, opieki zdrowotnej,mieszkalnictwa i swobodnego przemieszczania się oraz pobytu w granicach UE.Belgia osiągnęłaby najlepsze praktyki w dziedzinie praw, gdyby prawo wyraźniezezwalało im na posiadanie zezwoleń na pobyt stały w innych państwachczłonkowskich.


Po długiej debacie politycznej, rezydenci spoza UE przebywający co najmniejpięć lat zyskali prawo do głosowania w wyborach lokalnych, lecz pod pewnymiwarunkami. Nie mogą jednak kandydować ani głosować w wyborach regio-nalnych. Belgia jest jednym z 22 krajów Indeksu osiągającym najlepsze praktykiw zakresie swobód politycznych. Z krajowymi i flamandzkimi ośrodkamikonsultacyjnymi konsultuje się formalnie, podczas gdy z podobnymi ośrodkamiw Brukseli i Antwerpii - ad hoc. W większości przypadków reprezentanci nie sąwybierani powszechnie, lecz przez państwo. Belgia mogłaby osiągnąć najlepszepraktyki w politykach wdrożeniowych, gdyby region waloński, tak jak regionflamandzki i miasta, jak Bruksela czy Antwerpia, rozwijały organizacje migrantówpoprzez określone wsparcie i dotacje publiczne. Belgia potrzebowałaby takżepolityk aktywnie informujących migrantów o ich prawach politycznych.Relatywnie niska liczba rejestracji migrantów do głosowania w październiku2006 to częściowo wina braku takich właśnie polityk, choć Bruksela i Waloniapostanowiły zorganizować kampanię ad hoc.

Najbardziej korzystnagwarancja pobytu stałegoRezydenci stalu mająnajsilniejszą gwarancję statusuw Belgii i SE. Osoby poniżejlat 18, które urodziły się lubwychowały w kraju, orazrezydenci zamieszkujący goponad 20 lat nie mogą zostaćwydaleni. W każdym wypadkudecyzje o o wydaleniu muszą,zgodnie z prawem, brać poduwagę wiele aspektówosobistych uwarunkowańrezydentów stałych. Belgiaosiągnęłaby najlepsze praktykidwoma ulepszeniami: gdybyrezydenci stali mogli opuszczaćkraj na trzy lata, i gdyby mogliutracić zezwolenie tylko wprzypadku zostania uznanymwinnym popełnienia oszustwaprzy pozyskiwaniu zezwolenialub poważnych przestępstw.

Prawa wyborcze

Swobody polityczne




17%

100%

38%

80%

57%

0 20 40 60 80 100

Kwalifikowalność

Warunki nabycia

Pewność statusu

Prawa pokrewne

Pobyt stały

50%

79%

80%

83%

74%

0 20 40 60 80 100

20772_p020-061:20772_p020-061.qxd 03.06.2008 19:17 Seite 29

30 BE Belgia


Spośród 28. krajów Indeksu, Belgia i CA dają migrantom najbardziej korzystneuprawnienia do otrzymania obywatelstwa (zobacz tab.). Co więcej, Belgia jestjedynym krajem Indeksu, który osiągnął najlepsze praktyki dla migrantówpierwszej generacji (zobacz tab.). Według korzystnych w niewielkim stopniuwarunków, migranci mogą naturalizować się, jeśli tylko nie dopuścili siępoważnych przestępstw lub nie przejawilii "wybitnie nagannego zachowania".Wtedy mają częściową gwarancję swego statusu. Przy podejmowaniu decyzji owycofaniu ich obywatelstwa często bierze się pod uwagę ich osobisteuwarunkowania i oferuje im wiele gwarancji prawnych oraz możliwościprzywrócenia. Jednak jeśli znaturalizowany Belg nie dopełni swych obowiązkówjako obywatel, obywatelstwo może mu zostać cofnięte, niezależnie od tego, odilu lat je posiada. Belgia osiąga najlepsze praktyki w dziedzinie podwójnegoobywatelstwa podobnie jak CA, FR, IE, PT i UK.

Antydyskryminacja

Publiczne obelgi, groźby i zniesławienie na tle rasowym nie są zakazane wedługdefinicji w prawie antydyskryminacyjnym. Interpretacja sądowa jestzdecydowanie potrzebna, gdy chodzi o dyskryminację przez asocjację czy napodstawie zakładanych cech. Belgia osiągnęłaby najlepsze praktyki wobszarach zastosowań, gdyby uczniowie byli chronieni przed dyskryminacją wedukacji w społecznościach flamandzko- i niemieckojęzycznej. Belgijskiemechanizmy egzekwowania otrzymują trzeci najwyższy wynik. Osiągnęłybynajlepsze praktyki, gdyby osoby wnoszące sprawy do sądu mogły liczyć naprocedury sądowe trwające średnio krócej niż sześć miesięcy, a także namożliwość korzystania z bezpłatnych tłumaczy. Polityki ds. równości takżebyłyby zgodne z najlepszymi praktykami, gdyby państwo było zobligowaneprawnie do rozpowszechniania informacji, prowadzenia dialogu, wprowadzaniapozytywnych środków działania i zapewniania, że legislacja i organy państwowepromują równość. Korzystny mandat i władza Centrum ds. Równych Szans iZwalczania Rasizmu przyczynia się do korzystnego w niewielkim stopniu wynikuBelgii w zakresie polityk równościowych.

Najkorzystniejszeuprawnienie w dostępiedo obywatelstwayMałżonkowie i partnerzyBelgów oraz migranci pierwszejgeneracji mogą naturalizowaćsię po trzech latach pobytu.Zanim osiągną 12. rok życia,migranci drugiej generacjimogą zostać Belgami poprzezdeklarację, jeśli oboje rodzicemieszkają w Belgii ponaddziesięć lat. Od czasu adaptacjiCode of Nationality z 27września 2006, jeden rodzicmusi być ekwiwalentemrezydenta stałego. Wszystkiedzieci, którym groziłabybezpaństwowość, zostająBelgami poprzez urodzenie.Trzecia generacja staje sięBelgami automatycznie, jeślijeden rodzic urodzony w Belgiimieszkał w niej co najmniej pięćz dziesięciu lat przednarodzeniem się dziecka.

Najlepsze praktyki dotycząceuprawnienia dla imigrantówpierwszej generacjiReforma belgijskiego Code ofNationality w 2000 roku wyeli-minowała test integracyjny izredukowała wymaganiapobytowe z pięciu do trzech latdla większości migrantówpierwszej generacji, oraz dodwóch dla uchodźców.Jednakże o naturalizacjidecyduje "politycznie" komisjaparlamentarna rozpatrująckolejno każdy przypadek, bezkryteriów państwowych, aniprawa do odwołania. Rezydencistali i legalni rezydenci przeby-wający w kraju co najmniejsiedem lat mają bezwarunkoweprawo do "nabycia" obywa-telstwa. Niektóre (głównieflamandzkie) partie krytykowałyte najlepsze praktyki, chcącwydłużyć ten okres iuwarunkować prawo środkamiintegracyjnymi.

0 20 40 60 80 100

71%

60%

69%

75%Kwalifikowalność

Warunki nabycia

Pewność statusu




Obszary stosowania


Polityki równości

Antydyskryminacja

63%

83%

83%

0 20 40 60 80 100

75%

64%

100%

20772_p020-061:20772_p020-061.qxd 03.06.2008 19:17 Seite 30

31 BE Belgia

Opinia społeczna14

Belgia jest jednym z zaledwie pięciu krajów UE, w którym tylko mniejszośćpopulacji (43,3%) wspiera równe prawa socjalne dla legalnie przebywającychw kraju obywateli państw trzecich. Podobnie jak w siedmiu innych krajach,jeden na czterech Belgów chce deportacji imigrantów z UE. Belgowie, razemze Szwedami, Holendrami i Francuzami, są pośród tych, którzy najbardziejwierzą, że dyskryminacja na tle pochodzenia etnicznego jest dość szerokorozpowszechniona i gorsza niż w 2001 roku. Uważają też, że cudzoziemcy niemają równych szans na rynku pracy. Odrobinę mniej niż połowa (48,5%) uważa,że Belgia robi wystarczająco dużo w kwestii zwalczania wszelkich formdyskryminacji. Dwóch na trzech popiera pozytywne środki działania opartena pochodzeniu etnicznym na rynku pracy.


20772_p020-061:20772_p020-061.qxd 03.06.2008 19:17 Seite 31

32 CA Kanada

Przegląd

Permanentna imigracja wszystkich kategorii osiągnęła szczyt trwający dekadęw 2005. 60% to pracownicy-migranci i ich rodziny, a 24% to łączący sięz krewnymi przebywającymi już w Kanadzie. Zgodnie z globalnymi trendami,napływ poszukujących azylu osiągnął niespotykanie niski poziom od lat 80-tych.

Rząd uprościł imigrację członkom rodzin i studentom międzynarodowym.Ministrowie federalni, prowincji i lokalni wprowadzili w 2005 nowe KierunkiStrategiczne w zakresie Imigracji (Strategic Direction on Immigration).Wśród priorytetów znalazły się: koordynacja na szczeblu prowincji, lepszaobsługa klienta, krótszy czas oczekiwania, środki mające zapewnić migrantompełne wykorzystanie w Kanadzie ich potencjału.

W Kanadzie antydyskryminacja jest najsilniejszym z sześciu obszarów politykiintegracyjnej badanych przez Indeks, z trzecim najkorzystniejszym wynikiemspośród wszystkich 28 krajów. Polityki dotyczące łączenia rodzin i dostępu doobywatelstwa uplasowały się na czwartej pozycji, lecz wynik dalszy jest odnajlepszych praktyk. Dostęp do rynku pracy jest korzystny, podobnie jak w SE,ES, PT i IT. Najgorszy wynik Kanada osiąga w obszarze udziału w życiupolitycznym, plasując się pomiędzy EE i AT.

Kanada

1 OECD, SOPEMI, 2007 (wszyscy nie będącyobywatelami oraz obywatele urodzeni zagranicą)

2 OECD, SOPEMI, 2007 (wszyscy nie będącyobywatelami oraz obywatele urodzeni zagranicą)

3 Spis z 20014 OECD, SOPEMI, 2007 (wszyscy nie będący


5 OECD, SOPEMI, 20076 OECD, SOPEMI, 2007 (oparte głównie na

wystandaryzowanych danych ozezwoleniach na pobyt i pracę, obejmujerodzinę towarzyszącą)


8 OECD, Szkolnictwo w Skrócie 20069 OECD, SOPEMI, 200710 OECD, SOPEMI, 2007






Pobyt stały60%

Najlepsze praktykiKanadaNajlepsze praktyki pośród 28Najgorsze praktyki pośród 28

100

80

60

40

20

20772_p020-061:20772_p020-061.qxd 03.06.2008 19:17 Seite 32

33 CA Kanada

Najlepsze praktyki (wynik 100%)Uprawnienie do i prawa powiązane z łączeniem rodzinPodwójne obywatelstwoObszary zastosowań i mechanizmy egzekwowania prawa antydyskryminacyjnegoSwobody polityczne dotyczące udziału w życiu politycznymPrawa powiązane z dostępem do rynku pracy

KorzystneDostęp do rynku pracyUprawnienie do pobytu stałegoAntydyskryminacja

Skrajnie niekorzystne (wynik 0%)Prawa wyborcze i ośrodki konsultacyjne dotyczące udziału w życiu politycznym

Kluczowe wnioski


Populacja urodzonych za granicą (2001)2 5.448.480

Miasta z największą populacją urodzonych za granicą (2001)3 Toronto (44,1%), Vancouver (37,9%), Montreal (18,6%)

Największe kraje pochodzenia (2001)4 UK, Chiny, Włochy






Największe grupy z państw trzecich do nabycia obywatelstwa (2004)10 Chiny, Indie, Pakistan

Profil migracyjny

04/11/2005New Strategic Direction on Immigration podpisana przez Ministrów federalnych, prowincji i terytorialnych

21/11/2005Canada-Ontario Immigration Agreement zwiększa fundusze osiedleńcze na usługi doradztwa oraz szkolenia w zakresie języka,zawodu i umiejętności

15/11/2006New Strategic Plan, aby wesprzeć imigrację w społecznościach mniejszości frankofońskich

18/02/2006Budżet Federalny 2006 przeznaczył 18 milionów dolarów kanadyjskich na nowe Foreign Credentials Referral Office

12/2006Immigration and Refugee Protection Act (IRPA) ułatwił wjazd studentom międzynarodowym


20772_p020-061:20772_p020-061.qxd 03.06.2008 19:17 Seite 33

34 CA Kanada


Rezydenci-migranci mają taki sam dostęp do zatrudnienia i samozatrudnienia,jak obywatele kanadyjscy. Migranci uzyskują pomoc przy uznawaniu i rozwijaniuswych umiejętności dzięki środkom integracyjnym rynku pracy, któreotrzymały taką samą ocenę jak w FI i NO. Ustalono wskazówki do uczciwych,krótkich i niedrogich procedur, a nowe Foreign Credentials Referral Officepomaga informować migrantów o tych procedurach oraz o profesjonalnychkursach adaptacyjnych. Migranci mogą poprawić swe możliwości zatrudnieniapoprzez program "Rozszerzona Nauka Języka", szkolenia zawodowe i kursyjęzyka zawodowego oferowane przez rząd federalny i prowincji. Jednak migrancinie mają takiego samego dostępu do edukacji i szkoleń zawodowych jakobywatele kanadyjscy. Gdy tylko znajdą pracę, migranci mają częściowągwarancję zatrudnienia i cieszą się prawami pracowniczymi odpowiadającyminajlepszym praktykom, jak w 14 innych państwach Indeksu.

Łączenie rodzin

Uprawnienie do łączenia rodzin odpowiada najlepszym praktykom tak wKanadzie, jak i w Portugalii oraz Szwecji (zobacz tab.). Kandydaci musząnastępnie spełnić warunek wysokich przychodów podczas potencjalnie długieji kosztownej procedury. Jednak nie muszą zdawać testów językowych aniintegracyjnych. Członkowie rodziny mogą, jeśli chcą, uczęszczać na tani kursbazujący na ich indywidualnych umiejętnościach. Połączone rodziny majączęściową gwarancję swego statusu; państwo może odrzucić ich podanie lubwycofać zezwolenia z wielu powodów, lecz mają oni wiele gwarancji prawnych imożliwości przywrócenia, podobnie jak we FR, NL, CH i UK. Rodziny w Kanadzienie muszą odnawiać swoich zezwoleń, ponieważ natychmiast stają się stałymirezydentami. Następnie cieszą się wachlarzem praw, które odpowiadająnajlepszym praktykom, jak w pięciu innych krajach Indeksu, w tym NL, PT i SE.

Uprawnienie do łączeniarodzin, najlepsze spośródwszystkich 28.CA, PT i SE to jedyne krajeIndeksu, które osiągnęłynajlepsze praktyki w obszarzezasad określających, którzymigranci i członkowie rodzinmogą przyjechać razem iosiedlić się w kraju. Od 18września 2005 każdy dorosłystały rezydent, niezależnie odtego, jak długo mieszka wKanadzie, może poręczyć zaswoją rodzinę, by do niegodołączyła. Mogą poręczać zamałżonka, partnera życiowegolub konkubenta, dzieci orazkrewnych w linii prostej nautrzymaniu, jak np. rodziców czydziadków. Mogą też poręczać zakrewnych, którzy nie mają innejrodziny oraz za osieroconych,niezamężnych małoletnich.

0 20 40 60 80 100

Kwalifikowalność



Prawa pokrewne


83%

67%

75%

100%

80%

Kwalifikowalność

Warunki nabycia

Pewność statusu

Prawa pokrewne

Łączenie rodzin

100%

38%

63%

100%

76%

0 20 40 60 80 100

20772_p020-061:20772_p020-061.qxd 03.06.2008 19:17 Seite 34

35 CA Kanada

Pobyt stały

Migranci posiadają uprawnienia do kanadyjskiej rezydencji stałej, będącejodpowiednikiem europejskiego pobytu stałego, zgodnie z drugiminajkorzystniejszymi zasadami w Indeksie po IT i na jednym miejscu z NL. Kanadaosiągnęłaby najlepsze praktyki, gdyby osoby aplikujące mogły opuszczaćKanadę każdorazowo na dłużej niż sześć miesięcy lub w sumie na dziesięćmiesięcy, jak w AT, DK i UK. Kandydaci muszą przejść przez potencjalnie długą ikosztowną procedurę, aby spełnić warunki rezydencji stałej. Muszą dowieść, żeosiągają wystarczająco wysoki dochód i zdać prosty ustny test z językaangielskiego lub francuskiego, stworzony przez administrację według uznania.Stali rezydenci mają gwarancję swego statusu tak długo, jak spełniająpierwotne kryteria, nawet jeśli są bezrobotni. Mogą utracić swój status, jeśliuznani zostaną za rzeczywiste i poważne zagrożenie dla polityki państwa ibezpieczeństwa narodowego. Stali rezydenci cieszą się takimi samymi prawamido zatrudnienia, ubezpieczeń społecznych, opieki zdrowotnej i mieszkalnictwa,jak Kanadyjczycy; mogą też zostać w Kanadzie po przejściu na emeryturę.Jednakże, umiejętności i kwalifikacje uzyskane za granicą uznawane są wciąż napodstawie różnych procedur.


Migranci cieszą się swobodami politycznymi, które odpowiadają najlepszympraktykom, w Kanadzie, jak i w 21 innych państwach Indeksu. Jednakże tak samojak w CY, GR, LV i PL, nie mogą oni głosować lub startować w wyborachlokalnych, nie istnieją też oficjalne ośrodki konsultacyjne. Politykiwdrożeniowe są dokładnie w połowie drogi do najlepszych praktyk.Organizacje migrantów mają dostęp do państwowych funduszy i wsparcia nawszystkich szczeblach zarządzania, lecz po spełnieniu specjalnych kryteriówpaństwowych. Kampanie informacyjne ad hoc informują migrantów o ichprawach politycznych.

Kwalifikowalność

Warunki nabycia

Pewność statusu

Prawa pokrewne

Pobyt stały

80%

50%

33%

88%

60%

0 20 40 60 80 100

Prawa wyborcze

Swobody polityczne




0%

100%

0%

50%

32%

0 20 40 60 80 100

20772_p020-061:20772_p020-061.qxd 03.06.2008 19:17 Seite 35

36 CA Kanada


Kanada i BE mają najkorzystniejsze zasady uprawnienia do naturalizacji(zobacz tab.). Aplikujący nie spełniają warunków, jeśli dopuścili sięwielokrotnych lub poważnych wykroczeń lub jeśli nie zdadzą testów językowegoi obywatelskiego. Testy są z reguły pisemne i wymagają prostej znajomościjęzyka francuskiego lub angielskiego, praw i obowiązków obywatelskich, historii,polityki oraz geografii. Kandydaci mogą przygotować się z pomocą darmowegoprzewodnika rządowego. Okoliczności dotyczące znaturalizowanychKanadyjczyków są brane pod uwagę, zanim podjęta zostanie decyzja o cofnięciuobywatelstwa. W przypadku decyzji negatywnej, istnieją ścieżki odwoławcze.Mimo to mają oni według prawa lekko niekorzystną gwarancję, ponieważ mogąutracić obywatelstwo po dowolnej liczbie lat, nawet gdyby mieli zostaćbezpaństwowcami. Jednakże migranci mogą posiadać, w ramach polityk odpo-wiadających najlepszym praktykom, podwójne obywatelstwo (zobacz tab.).

Antydyskryminacja

System antydyskryminacyjny Kanady zajmuje trzecie miejsce po PT i SE.Zostałby uznany za najlepszą praktykę na polu definicji i pojęć, gdyby prawozakazywało publicznej zniewagi ze względów religijnych i rasowych. Kanadaosiąga najlepsze praktyki w obszarach zastosowań, podobnie jak 9 innychpaństw Indeksu. Prawo chroni ofiary przed dyskryminacją rasową, etniczną,religijną i ze względu na obywatelstwo w obszarze zatrudnienia, edukacji, opiekisocjalnej, zdrowotnej, mieszkalnictwa i innych. Choć mechanizmyegzekwowania chronią powodów przed represjami i przewidują szerokiwachlarz sankcji, organizacje pozarządowe (w szczególności, legalne jednostki zprawnym interesem w promowaniu równości) nie mogą wnieść sprawy do sądubez konkretnej ofiary, nawet w przypadku dyskryminacji systemowej. Kanada i SEto jedyne kraje Indeksu, w których polityki ds. równości osiągnęły najlepszepraktyki (zobacz tab.).

Najlepsze praktyki wobszarze podwójnegoobywatelstwaOd 1977 urodzone w Kanadziedzieci migrantów i naturali-zujący się migranci mogąwybrać, czy chcą zatrzymaćswoje obce obywatelstwo.W rzeczy samej, liderzy poli-tyczni, a nawet premier, zatrzy-mali podwójne obywatelstwoprzez cały okres urzędowania.BE, FR, IE, PT i UK to wszystkiekraje Indeksu, którym udało sięosiągnąć najlepsze praktyki wobszarze dwóch wskaźnikówpodwójnego obywatelstwadotyczących Kanady.

Najlepsze praktyki w zakresieuprawnienia do obywatelstwaMigranci i małżonkowie/partnerzy Kanadyjczyków mogąnaturalizować się, jeślimieszkają w Kanadzie zaledwietrzy z czterech ostatnich lat, wprzypadku, gdy są dorosłymirezydentami stałymi. Kanadajest jedynym krajem Indeksu,który osiągnął najlepszy prak-tyki dla imigrantów drugiegopokolenia (dzieci migrantów).Wszystkie dzieci urodzone wKanadzie zostają automatycznieobywatelami. W październiku2005, Standing Committee onCitizenship and Immigrationrozpatrywał nowy wymóg "więziz Kanadą", bazując na dyskusji oreferendum obywatelskim wIrlandii. Komitet odłożył pomysłz powodu braku dowodówstatystycznych.

Kwalifikowalność

Warunki nabycia

Pewność statusu



75%

70%

40%

100%

67%

0 20 40 60 80 100


Obszary stosowania


Polityki równości

Antydyskryminacja

88%

100%

61%

100%

85%

0 20 40 60 80 100

20772_p020-061:20772_p020-061.qxd 03.06.2008 19:17 Seite 36

37 CA Kanada

Opinia społeczna12

82% Kanadyjczyków uważa, że wielokulturowa mieszanka Kanady to jedna znajlepszych rzeczy w ich kraju. Tylko 9% uznało, że w Kanadzie byłoby znacznielepiej, gdyby wszyscy imigranci zostali odesłani do krajów pochodzenia. Jedenna trzech ankietowanych Kanadyjczyków (31%) czuł złość, gdy niedawnoprzybyli imigranci domagali się tych samych praw, które mają obywatele Kanady.Trochę ponad połowa sądzi, że dyskryminacja widocznych mniejszości jest wKanadzie problemem. 72% Kanadyjczyków uznało, że system imigracyjnypowinien nadać wysoki priorytet łączeniu elementarnych rodzin. Mimo to tylko44,2% uważało, że ten wysoki priorytet powinien być też nadany łączeniu zdalszą rodziną, np. dziadkami.

Najlepsze praktyki w zakresiepolityk ds. równościOfiary dyskryminacji etnicznej,religijnej i ze względu napochodzenie mogą liczyć naporady prawne i niezależneśledztwo wyspecjalizowanejagencji ds. równości. Agencjamoże wnieść sprawę do sądu wimieniu ofiary lub w swoimwłasnym. Państwo zapewniarespektowanie zasadyniedyskryminowania i promo-wanie równości przez organypaństwowe. Na przykład środki"sprawiedliwego zatrudnienia"wprowadzone zostały, abywalczyć z mniejszą reprezen-tacją kobiet i widocznychmniejszości w służbie państwo-wej poprzez wyrównanienierówności w procesierekrutacji i zatrudniania.

12 Zobacz ankiety Ipsos 2007 i listopad 2006

20772_p020-061:20772_p020-061.qxd 03.06.2008 19:17 Seite 37

38 CY Cypr

Przegląd

Cypr jest jednym z zaledwie pięciu państw członkowskich UE, w którychwiększość nie-obywateli pochodzi z innych państw UE; 5,7% całkowitej populacjijest spoza UE. Starający się o azyl i studenci międzynarodowi stanowią dużączęść przepływów imigracyjnych. Polityki integracyjne pozostały na Cyprzenierozwinięte, bez głównego bądź koordynującego ministerstwa, do któregozadań należałaby integracja1. Działania legislacyjne obracają się wokół późnejtranspozycji dyrektywy Wspólnoty Europejskiej w obszarze łączenia rodzin irezydencji długoterminowej, a także projektu transpozycji artykułu 8 (1)dyrektywy Wspólnoty Europejskiej o równości rasowej na temat przesunięciaciężaru dowodowego.

Antydyskryminacja jest najsilniejszym ze wszystkich sześciu obszarów politykiintegracyjnej badanych przez Indeks, choć pozostaje w tyle o pełne40 punktów procentowych za najlepszymi praktykami. Udział w życiupolitycznym wypada niekorzystnie, z kilkoma krytycznie słabymi wymiaramipolityki. Nawet po późnej transpozycji dyrektywy Wspólnoty Europejskiej wobszarze łączenia rodzin i pobytu stałego, Cypr ma najgorszy wynik w dziedziniełączenia rodzin ze wszystkich 28 krajów Indeksu, przedostatni w obszarzepobytu stałego i czwarty od końca w dostępie do rynku pracy.

Cypr

1 Niessen i Huddleston, Setting up a System ofBenchmarking to Measure the Success ofIntegration Policies in Europe (ParlamentEuropejski, 2007)

2 Eurostat (spoza UE-27, szacunki napodstawie wcześniej publikowanychdanych nt. podziału obywateli i nie-obywateli)

3 Główny Urząd Statystyczny Cypru,spis 2001

4 Eurostat (spoza UE-27, przybliżone szacunkina podstawie dostępnych informacji(ostatni spis i założenia trendówprzed 01.01.2005)

5 Urban Audit (spoza UE-15)6 Główny Urząd Statystyczny Cypru,

spis 20017 Eurostat (spoza UE-15)8 MPG,Migration News Sheet, kwiecień 2007

(dane nie obejmują powtórnych aplikacji)9 Główny Urząd Statystyczny Cypru

(na rok akademicki 2004-2005)10 Dane niewiarygodne11 Dane niewiarygodne12 Eurostat (obejmuje obywateli UE)13 Eurostat (spoza UE-25)





Pobyt stały47%

100

80

60

40

20

Najlepsze praktykiCyprNajlepsze praktyki pośród 28Najgorsze praktyki pośród 28


20772_p020-061:20772_p020-061.qxd 03.06.2008 19:17 Seite 38

39 CY Cypr

Najlepsze praktyki (wynik 100%)Obszary zastosowań prawa antydyskryminacyjnego

NiekorzystneUprawnienie do łączenia rodzinUprawnienie dostępu do rynku pracyPolityki dotyczące udziału w życiu politycznymGwarancja obywatelstwa

Skrajnie niekorzystne (wynik 0%)Prawa wyborcze, ośrodki konsultacyjne i polityki wdrożeniowe dotyczące udziału w życiu politycznym

Kluczowe wnioski




Miasta z największą populacją obywateli państw trzecich (2001)5 Lefkozja (6%)

Największe państwa trzecie pochodzenia (2001)6 Rosja, Sri Lanka, Filipiny


Największa kategoria migracji długoterminowej (2004) N/D



Stopa bezrobocia obywateli państw trzecich (2006)10 78,3%




Nabycie obywatelstwa12 3.952

Największe grupy z państw trzecich do nabycia obywatelstwa (2003)13 Malezja, Bułgaria, Palestyna

Profil migracyjny

2005Rzecznik Praw Obywatelskich wezwał do ratyfikacji Convention on the participation of foreign residents at the local level RadyEuropy

08/2006Projekt transpozycji artykułu dyrektywy Wspólnoty Europejskiej w sprawie Równości Rasowej na temat przesunięcia ciężarudowodowego

14/02/2007Po krytyce ze strony parlamentu, Biura Wysokiego Komisarza NZ do Spraw Uchodźców i organizacji pozarządowych z powodupóźnej transpozycji i ograniczonych konsultacji z zainteresowanymi stronami, uchwalono prawo dokonujące transpozycjidyrektywy Wspólnoty Europejskiej w obszarze łączenia rodzin i pobytu stałego


20772_p020-061:20772_p020-061.qxd 03.06.2008 19:17 Seite 39

40 CY Cypr


Niezależnie od tego, jak długo pracują w kraju, obywatele państw trzecich (odtądzwani "migrantami") na Cyprze nie są uprawnieni do takiego samego dostępudo zatrudnienia jak obywatele UE. Przedsiębiorcy-migranci mogą otworzyć firmętylko, jeśli na przykład zainwestują 100.000 funtów cypryjskich (około 173.000€). Trzy pozostałe wymiary: środki integracyjne rynku pracy, gwarancjazatrudnienia i prawa pokrewne - są dokładnie w połowie drogi do najlepszychpraktyk. Państwo dostarcza migrantom informacji i wskazówek o możliwościachuznania ich umiejętności i kwalifikacji, lecz nie daje im równego dostępu doszkoleń czy stypendiów naukowych. Niektórzy pracownicy nie mogą odnowićswych zezwoleń na pracę, nawet jeśli ich pracodawcy chcą, żeby zostali.

Łączenie rodzin

Cypryjskie zasady dotyczące uprawnień do łączenia rodzin są drugiminajbardziej restrykcyjnymi, po DK, na równi z GR. Migranci mogą byćporęczycielami tylko, jeśli mają roczne zezwolenie na pobyt, co oznacza conajmniej dwuletni czas oczekiwania. Nawet wtedy, tylko małżonek w wiekuponad 21 lat i niezamężne dzieci migranta mogą do niego dołączyć. Warunki dospełnienia obejmują udowodnienie wystarczającego dla całej rodzinyzakwaterowania i przychodów. Gwarancja statusu osiągnęłaby najlepszepraktyki, gdyby zezwolenia członków rodzin były wydawane na okres równyzezwoleniom ich poręczycieli i odnawialne oraz gdyby państwo mogło odmówićodnowienia zezwolenia, tylko gdy wnioskodawca zostanie uznany za winnegooszustwa w celu uzyskania go lub stanowi poważne zagrożenie dla polityki czybezpieczeństwa państwa. Rodziny mają te same prawa do edukacji i szkoleń,co ich poręczyciele, lecz muszą spełnić dodatkowe warunki, aby móc pracować.Co więcej, odmawia im się dostępu do ubezpieczeń społecznych, pomocyspołecznej, opieki zdrowotnej i mieszkalnictwa, a jedynymi krajami, w którychma to jeszcze miejsce, są LU i UK.

0 20 40 60 80 100

Kwalifikowalność



Prawa pokrewne


17%

50%

50%

50%

40%

0 20 40 60 80 100

10%

63%

30%

32%

30%

Kwalifikowalność

Warunki nabycia

Pewność statusu

Prawa pokrewne

Łączenie rodzin

20772_p020-061:20772_p020-061.qxd 03.06.2008 19:17 Seite 40

41 CY Cypr

Pobyt stały

Cypryjskie zasady dotyczące uprawnienia do pobytu stałego są drugiminajbardziej restrykcyjnymi w Indeksie po IE. Migranci potrzebują pięciu latlegalnego pobytu i kilku lat pracy; nie jest zaliczany okres bycia studentem luboczekiwania na azyl. Następnie muszą spełnić wiele warunków, w tym dowieść,że mają umowę o pracę na ponad 18 miesięcy. Jest to znacząca bariera w kraju,w którym migranci mają jedenastokrotnie mniejszą szansę na stałe zatrudnienieniz obywatele (68,6% dla obywateli w porównaniu z 6,2% dla migrantów spozaUE14). Proponowane wymogi z zakresu języka i historii zostały odrzucone naetapie projektu legislacyjnego po sprzeciwach związków zawodowych iorganizacji pozarządowych. Rezydenci stali mają gwarancję w połowie drogi kunajlepszym praktykom, po części dlatego, że ich pięcioletnie zezwolenie niezostanie odnowione, jeśli nie spełniają już pierwotnych warunków. Cyprosiągnąłby najlepsze praktyki w prawach powiązanych, gdyby rezydenci stalimogli zostać na Cyprze po przejściu na emeryturę (jak w 24 krajach Indeksu);oraz gdyby prawo wyraźnie zapewniało rezydentom stałym równy dostęp doubezpieczeń społecznych, jak w każdym innym kraju Indeksu.


Cypr przyznaje migrantom swobody polityczne, które odpowiadają najlepszympraktykom. Jednakowoż, prawa wyborcze, ośrodki konsultacyjne i politykiwdrożeniowe są skrajnie niekorzystne, kombinacja taka istnieje jeszcze tylkow GR i PL. Migranci nie mogą głosować w żadnych wyborach, rząd się z nimi niekonsultuje, a ich organizacje nie otrzymują żadnych funduszy.

14 Więcej danych kontekstualnych o rynkupracy znajdziesz nawww.integrationindex.eu

Kwalifikowalność

Warunki nabycia

Pewność statusu

Prawa pokrewne

Pobyt stały

30%

43%

46%

67%

47%

0 20 40 60 80 100

Prawa wyborcze

Swobody polityczne




0%

100%

0%

0%

18%

0 20 40 60 80 100

20772_p020-061:20772_p020-061.qxd 03.06.2008 19:17 Seite 41

42 CY Cypr


Podczas gdy małżonkowie Cypryjczyków są uprawnieni do otrzymaniaobywatelstwa po trzech latach, większość migrantów musi czekać osiem lat.Nawet ich potomkowie urodzeni na Cyprze muszą przejść przez tą samąprocedurę naturalizacji. Aby uzyskać obywatelstwo, kandydaci muszą oficjalniespełnić tylko warunki niejasnej "klauzuli dobrego charakteru". Lecz odkąd RadaMinistrów cieszy się dużą dowolnością, a kandydaci byli odrzucani w praktycez powodu niskiego poziomu znajomości języka greckiego, przychodów lubprzeszłości kryminalnej. Procedura jest długa i droga, choć osoby o cypryjskichkorzeniach mogą liczyć na znaczny upust. Wspomniana dowolność skutkujebrakiem gwarancji, ponieważ podania rezydentów mogą zostać odrzucone lubich status wycofany z wielu powodów i bez prawa do odwołania się. Cypr zezwalana podwójne obywatelstwo obywatelom naturalizującym się, lecz nie dzieciommigrantów urodzonym na Cyprze.

Antydyskryminacja

Definicje i pojęcia prawa antydyskryminacyjnego chronią ofiary przeddyskryminacją ze względu na ich rasę/pochodzenie etniczne i religię/przekonania. Obywatelstwo jako powód dyskryminacji uwzględnione jest wmandacie Organu ds. Równości z ratyfikowanego Protokołu 12 EuropejskiejKonwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności.Cypr osiągnąłby najlepsze praktyki, gdyby prawo wyraźnie zabraniałodyskryminacji przez asocjację i na podstawie zakładanych cech. Obszaryzastosowań odpowiadają najlepszym praktykom na Cyprze, jak i w innychdziewięciu państwach Indeksu. Mechanizmy, które egzekwują prawoantydyskryminacyjne, ograniczają przesunięcie ciężaru dowodowego, możliwesankcje wobec sprawców i rolę organizacji pozarządowych (szczególnie,legalnych jednostek z prawnym interesem w promowaniu równości). Organds. Równości może kierować postępowaniami, ale nie może wnieść sprawy dosądu we własnym imieniu. Państwo prowadzi dialog w obszarze dyskryminacjii wprowadza pozytywne środki działania. Jednak nie rezydentów nie sąinformowani o swych prawach jako ofiar. Brakuje gwarancji promocji równościi szacunku dla zasady niedyskryminowania przez organy państwa.

0 20 40 60 80 100

36%

50%

20%

50%


Warunki nabycia

Pewność statusu




Obszary stosowania


Polityki równości

Antydyskryminacja

75%

100%

44%

36%

60%

0 20 40 60 80 100

20772_p020-061:20772_p020-061.qxd 03.06.2008 19:17 Seite 42

43 CY Cypr

Opinia społeczna15

71,3% Cypryjczyków sądzi, że dyskryminacja etniczna jest dość szerokorozpowszechniona, a 61,9% uważa, że obcokrajowcowi trudniej jest znaleźćpracę, dostać się na szkolenie, lub dostać awans, niż tak samowykwalifikowanemu Cypryjczykowi. Mimo to, Cypr pozostaje jedynym krajem wUE-27, w którym mniej niż jedna trzecia (29%) uważa, że można by zrobić więcejw walce z dyskryminacją. 61,9% deportowałoby wszystkich bezrobotnychmigrantów - GR i MT to jedyne pozostałe kraje UE-27, w których silna większośćpopiera ten pomysł. Niemniej jednak, 73,9% popiera pozytywne środki działaniaoparte na pochodzeniu etnicznym na rynku pracy.

Cypr jest jednym z zaledwie czterech krajów, gdzie tylko mniejszość (39,2%)uważa, że etniczna różnorodność wzbogaca. Cypryjczycy spośród wszystkichnajmniej wiedzą o prawie karzącym dyskryminację na tle etnicznym na rynkupracy (15,1%). Większość wspiera prawa migrantów do łączenia się z najbliższąrodziną na Cyprze i do takich samych praw socjalnych, jakie mają cypryjscyobywatele. Cypryjczycy wyrażają najmniejsze poparcie wśród wszystkich krajówUE-27 (31,4%) dla pomysłu, by migranci mieli możliwość łatwej naturalizacji.


20772_p020-061:20772_p020-061.qxd 03.06.2008 19:17 Seite 43

44 CZ Czechy

Przegląd

Ruch transgraniczny to największe i historyczne źródło pracowników -migrantów w Czechach, głównie z SK, PL, państw b. ZSRR i krajów bałkańskich.Wielu Wietnamczyków zostało zaproszonych w ramach komunistycznejsolidarności w latach 70-tych i 80-tych, więc teraz reprezentują oni największągrupę stałych rezydentów i migrantów-przedsiębiorców. Obywatele państwtrzecich (odtąd zwani "migrantami") mają ponad dwa razy większą szansę nazatrudnienie czasowe niż obywatele Czech1.

Państwowy Program Integracyjny dotyczył tylko uznanych uchodźców i osóbchronionych subsydiarnie. Ostatnie działania rządu dotyczące migracji miałyna celu głównie sprostać zobowiązaniom UE. Wysiłki integracyjne udaremniałbrak zasobów i nieporozumienia dotyczące proponowanej ustawy antydyskrymi-nacyjnej oraz środków integracyjnych dla stałych rezydentów. Rząd próbowałprzyciągnąć wysoko wykwalifikowanych pracowników spoza UE za pomocąpilotażowego programu "Active Selection of Qualified Foreign Workers"pilot programme.

Polityki w zakresie pobytu stałego są w niewielkim stopniu korzystne, podczasgdy dostęp do rynku pracy, łączenie rodzin, dostęp do obywatelstwa iudział w życiu politycznym mają wyniki plasujące je w pół drogi do najlepszychpraktyk. Prawo antydyskryminacyjne jest mimo to gorsze: na przedostatniejpozycji spośród 28 krajów Indeksu, osiągając tylko niewiele ponad jednączwartą wyniku w stosunku do najlepszych praktyk.

Czechy





wystandaryzowanych danych ozezwoleniach na pobyt i pracę)

9 MPG, Migration News Sheet, kwiecień 200710 OECD, Szkolnictwo w Skrócie 2006

(spoza UE-25)11 Dane niewiarygodne12 Dane niewiarygodne13 Eurostat (obejmuje obywateli UE)14 Eurostat (spoza UE-25)15 Zobacz www.migrationonline.cz






Pobyt stały63%

Najlepsze praktykiCzechyNajlepsze praktyki pośród 28Najgorsze praktyki pośród 28

100

80

60

40

20

20772_p020-061:20772_p020-061.qxd 03.06.2008 19:17 Seite 44

45 CZ Czechy

Najlepsze praktyki (wynik 100%)Prawa powiązane z zatrudnieniem

KorzystnePolityki wdrożeniowe dotyczące udziału w życiu politycznym

NiekorzystneUprawnienie do obywatelstwaObszary zastosowań prawa antydyskryminacyjnego

Skrajnie niekorzystne (wynik 0%)Środki integracyjne rynku pracyPrawa wyborczePolityki ds. równości

Kluczowe wnioski




Miasta z największą populacją obywateli państw trzecich (2001)5 Praga (2%), Usti nad Labem (1%)

Największe państwa trzecie pochodzenia (2005)6 Ukraina, Wietnam, Rosja


Największa kategoria migracji długoterminowej (2004)8 N/D








Największe grupy z państw trzecich do nabycia obywatelstwa (2005)14 Ukraina, Rumunia, Rosja

Profil migracyjny

24/11/2005Poprawka nr 428/2005 Coll. do Act on the Residency of Aliens dokonała transpozycji dyrektywy Wspólnoty Europejskiej wobszarze łączenia rodzin

05/2006Parlamentowi nie udało się odrzucić veta senatu przeciw Ustawie Antydyskryminacyjnej, senat uznał jej definicje za niejasne itrudne do wdrożenia

27/04/2006Poprawka nr 161/2006 do Ustawy o cudzoziemcach dotycząca rezydencji długoterminowej dokonała transpozycji dyrektywyKomisjiEuropejskiej w obszarze rezydencji długoterminowej

10/2006Ruszył program pilotażowy "Active Selection of Qualified Foreign Workers"

2006Wykorzystywanie szwaczek z Północnej Korei w kilku czeskich fabrykach uruchamia falę wezwań do działania na rzecz warunków


20772_p020-061:20772_p020-061.qxd 03.06.2008 19:17 Seite 45

46 CZ Czechy


Większość migrantów jest uprawniona do takiego samego dostępu dozatrudnienia, jaki mają obywatele UE pod warunkiem otrzymania zezwolenia napobyt stały po upływie pięciu lat. Tylko wysoko wykwalifikowani pracownicy-migranci mogą podjąć pracę w większości sektorów po zaledwie 30 miesiącach.Z drugiej strony, migranci mają prawo otworzyć firmę, bez choćby wykonalnegobiznesplanu. Środki integracyjne rynku pracy mające pomagać migrantom wznalezieniu pracy są krytycznie słabe (zobacz tab.). Jeśli mają już pracę, mają teżczęściową gwarancję swego zatrudnienia. Mogą odnowić prawie wszystkiezezwolenia na pracę. Mając zezwolenie na pobyt stały, migranci mogą zostać wCzechach nawet jeśli stracą pracę. Czechy, podobnie jak 13 innych krajówIndeksu, osiągnęły najlepsze praktyki w zakresie praw pokrewnych zzatrudnieniem.

Łączenie rodzin

Czechy osiągnęłyby najlepsze praktyki w obszarze uprawnienia, w tej chwilibędącego drugim najkorzystniejszym w UE-10 po HU, gdyby legalni rezydencimogli składać podania o poręczenie po roku lub mniej, i gdyby małżonkowiei poręczyciele mogli mieć poniżej 20 lat. Prawo do łączenia rodzin nie jestuwarunkowane testem integracyjnym, chociaż poręczyciele muszą przejśćdrogą procedurę, aby udowodnić, że mają wystarczające zakwaterowaniei przychody dla swojej rodziny. Państwo może odrzucić ich podanie lub wycofaćzezwolenie krewnego z wielu powodów, nie biorąc pod uwagę wszystkichuwarunkowań rodziny. W przypadku decyzji odmownej rodzina ma jednakgwarancję gwarancji prawnych i ścieżek odwoławczych. Połączeni członkowierodzin cieszą się tymi samymi prawami dostępu do zatrudnienia, edukacji,szkoleń i mieszkalnictwa, co ich poręczyciele. Jednak system opieki zdrowotnejobejmuje ich tylko wtedy, gdy zostaną rezydentami stałymi.

Środki integracyjne rynkupracy krytycznie słabePaństwo nie pomagamigrantom w uznawaniu ichzagranicznych umiejętności ikwalifikacji w Czechach, ani wpoprawianiu znajomości językaczeskiego. Ponieważ nie mażadnych państwowychwskazówek dotyczących ocenzagranicznych kwalifikacji, któreprzeprowadzają władzeregionalne i państwoweuniwersytety, procedury mogąsię wlec oraz stać się kosztownei bezsensowne. Państwo nie mawyraźnego celu wzredukowaniu bezrobociapoprzez poprawę możliwościzatrudnienia pracowników-migrantów. Migranci, którzychcą poprawić kwalifikacjezawodowe lub znajomość językaczeskiego, mogą zostaćzablokowani przez warunkiograniczające im dostęp doedukacji, szkoleń i stypendiównaukowych. Najlepsze praktykiznajdziesz, zaglądając do NL,strona 130 i SE, strona 172.

50%

100%

75%

0%




Prawa pokrewne


0 20 40 60 80 100

Kwalifikowalność

Warunki nabycia

Pewność statusu

Prawa pokrewne

Łączenie rodzin

70%

40%

50%

70%

58%

0 20 40 60 80 100

20772_p020-061:20772_p020-061.qxd 03.06.2008 19:17 Seite 46

47 CZ Czechy

Pobyt stały

Od wprowadzenia poprawki nr 161/2006 do Ustawy o cudzoziemcachdotyczącej pobytu stałego, migranci muszą czekać tylko pięć lat (skrócono z 10),aby być uprawnionymi do pobytu stałego. Jednakże małżonkowie Czechów nieuzyskują już statusu rezydenta stałego poprzez małżeństwo. Osoby objęteprogramem "Active Selection of Qualified Foreign Workers" dostają zezwoleniapo zaledwie 2,5 roku. Aplikujący muszą przejść krótką, lecz drogą procedurę bezoficjalnych warunków dotyczących integracji czy języka. Jednak w ramachForeign Workers Programme punkty przyznawane są za znajomość realiówczeskich i języka. Rezydenci stali mają wystarczającą gwarancję swego statusu,by wyjechać za granicę na ponad trzy lata. Mimo to, państwo uniemożliwiwydalenie tylko, jeśli uzna, że zakłóciłoby to nadmiernie życie prywatne lubrodzinne rezydenta stałego. Zachowanie, wiek, czy liczba lat zamieszkiwaniarezydenta stałego w Czechach nie są wyraźnie brane pod uwagę. Rezydencidługoterminowi mają takie same prawa do zatrudnienia, ubezpieczeńspołecznych, opieki społecznej i zdrowotnej jak obywatele kraju.


Migranci nie mają efektywnych praw wyborczych w Czechach. Od 2001,migranci mieliby prawo głosować w wyborach lokalnych, gdyby Czechyzdecydowały się podpisać umowy wzajemne z krajami pochodzenia. Swobodypolityczne migrantów (zobacz tab.) są ograniczone. Rząd krajowy konsultujesię z migrantami w sposób sformalizowany poprzez ich reprezentantóww organizacjach migrantów. Zarządy regionalne i lokalne konsultują sięz migrantami tylko ad hoc. Migranci nie mogą wybierać tych reprezentantów;są oni wyznaczani przez państwo do występowania w ich imieniu. Organizacjemigrantów mogą pozyskać fundusze państwowe na wszystkich szczeblachzarządzania pod takimi samymi warunkami jak organizacje nie-migrantów.To plasuje czeskie polityki wdrożeniowe jako najkorzystniejsze pośród UE-10.

Swobody politycznemigrantów w CzechachograniczoneCzechy, jak pięć innych krajówUE-10, otrzymały najniższą notęw dwóch wskaźnikach obszaruswobód politycznych. Migrancimogą tworzyć własneorganizacje tylko, jeśliwprowadzą do nich co najmniejtrzech obywateli czeskich.Żaden obcokrajowiec nie możewstąpić do partii politycznej,nawet obywatel UE. Żadnezmiany tych zasad nie byłynigdy poddawane dyskusjiprzez organizacje migrantów,organizacje pozarządowe czymedia. Ministerstwo SprawWewnętrznych sygnalizowałoobawy związane z udziałemWietnamczyków w obszarachprzygranicznych, gdzie mieszkaich bardzo wielu.

63%

75%

60%

57%


Warunki nabycia

Pewność statusu

Prawa pokrewne

Pobyt stały

0 20 40 60 80 100

41%

80%

31%

25%

0%Prawa wyborcze

Swobody polityczne




0 20 40 60 80 100

20772_p020-061:20772_p020-061.qxd 03.06.2008 19:17 Seite 47

48 CZ Czechy


Uprawnienie do obywatelstwa otrzymuje trzecią najniższą notę spośródwszystkich 28 krajów Indeksu. Tylko rezydenci uzyskują uprawnienia po pięciulatach zamieszkania, co dla większości migrantów oznacza w sumie przynajmniejdziesięcioletni okres oczekiwania. Druga i trzecia generacja (urodzone wCzechach dzieci i wnuki migrantów) też muszą się naturalizować, by zostaćobywatelami swego kraju urodzenia. Oficjalnie obywatelstwo czeskie jestdostępne dla każdego, kto nie popełnił przestępstwa w ciągu ostatnich pięciulat i przejdzie prostą rozmową w języku czeskim. W praktyce państwo odrzucawnioski osób, jeśli uzna, że ich przychody, poziom integracji lub postawaobywatelska nie są wystarczająco dobre. Choć państwo może odrzucićaplikującego z wielu powodów, migranci cieszą się korzystną gwarancjąstatusu, ponieważ, gdy już raz zostaną znaturalizowani, ich obywatelstwo niemoże zostać wycofane. Niektórzy naturalizujący się migranci mogą uzyskaćpodwójne obywatelstwo w drodze biurokratycznych wyjątków.

Antydyskryminacja

Czechy osiągnęłyby najlepsze praktyki w obszarze definicji i pojęć, gdybyprawo karało dyskryminację przez asocjację i na podstawie zakładanych cechrasy/etnicznych, religii i obywatelstwa. Lecz prawo nie chroni ofiar przeddyskryminacją w obszarach takich, jak dostęp do mieszkalnictwa, opiekizdrowotnej, społecznej i przywilejów socjalnych. W sferze edukacji tylkoobywatele UE podlegają ochronie przed dyskryminacją. Prawo nie dopuszczadyskryminacji jakiegokolwiek rezydenta z powodu rasy/pochodzeniaetnicznego, religii i obywatelstwa w zatrudnieniu i szkoleniach zawodowych.Tylko ofiary dyskryminacji w pracy lub podczas szkolenia mają dostęp dośrodków egzekwowania takich, jak legalne procedury, ochrona przedrepresjami i sankcje karzące sprawców. Polityki ds. równości są krytyczniesłabe (zobacz tab.).

Polityki ds. równościkrytycznie słabeCzechy to jedyny kraj Indeksu,który otrzymał notę 0% wobszarze polityk ds. równości.Ofiary dyskryminacji dostająniewiele porad prawnych,asysty podczas dochodzeniaczy wsparcia w sądzie,ponieważ Czechy wciąż jeszczenie utworzyły wyspecjalizo-wanej agencji ds. równości.Projekt ustawy antydyskrymi-nacyjnej, odrzucony w maju2006, rozszerzyłby kompe-tencje czeskiego RzecznikaPraw Obywatelskich o obszarydyskryminacji i równych szans.W czerwcu 2007, podobnyprojekt został wdrożony, abyBiuro Rzecznika Praw Obywa-telskich otrzymało te kompe-tencje. Według obecnegoprawa, państwo nie musiwprowadzać zasad równości dogłównego toku swych działań,prowadzić dialogu o anty-dyskryminacji, ani informowaćspołeczeństwa o ich prawachjako ofiar dyskryminacji.Najlepsze praktyki znajdziesz,zaglądając do CA, strona 37 i SE,strona 174.

17%

69%

25%

75%

50%

0 20 40 60 80 100

Kwalifikowalność

Warunki nabycia

Pewność statusu




Obszary stosowania


Polityki równości

Antydyskryminacja

75%

17%

33%

0%

27%

0 20 40 60 80 100

20772_p020-061:20772_p020-061.qxd 03.06.2008 19:17 Seite 48

49 CZ Czechy

Opinia społeczna16

Z grubsza 60% Czechów, co plasuje ich na drugim miejscu w UE-27, uważa, żeobywatel państwa trzeciego przebywający legalnie w kraju powinien mieć łatwąmożliwość zostania obywatelem czeskim. Większość popiera prawa migrantówdo łączenia rodzin, podczas gdy dwie osoby na trzy popierają prawa socjalne dlamigrantów. Trochę ponad połowa sądzi, że różnorodność etniczna wzbogacaczeską kulturę narodową. Podobna liczba uważa, że państwo powinno robićwięcej, by zwalczać dyskryminację ze wszystkich powodów. Podczas gdy Czesisą podzieleni co do tego, czy dyskryminacja na tle etnicznym jest szerokorozpowszechniona, tylko jedna osoba na trzy uważa, że wzrosła ona w latach2001-2006. 47% jest przekonanych, że obcokrajowcowi trudniej jest znaleźćzatrudnienie, dostać awans lub zostać przyjętym na szkolenie. Więcej niż dwóchna trzech Czechów popiera specjalnie środki, które miałyby zapewnić równeszanse w zatrudnieniu w oparciu o pochodzenie etniczne.


20772_p020-061:20772_p020-061.qxd 03.06.2008 19:17 Seite 49

50 DK Dania

Przegląd

Tradycyjnie Dania nie uważała się za kraj imigracji. Uchodźcy, byli pracownicygościnni i członkowie ich rodzin tworzą stosunkowo małą grupę wewnątrz, pozatym raczej jednorodnej etnicznie, populacji. Większość nowo przybyłychprzyjeżdża z Ameryki Północnej i UE, szczególnie z krajów nordyckich, i migruje,aby połączyć się z rodziną, pracować lub studiować. Ograniczone przepływymigrantów spoza Zachodu to najczęściej członkowie rodzin i poszukujący azylu.Mieszkańcy Danii spoza UE mają stopę bezrobocia 8,3 punktów procentowychwyższą niż obywatele duńscy. Dla młodych ludzi w wieku 15-24 lata, liczba tawzrasta do 25,2 punktów procentowych1. Rezygnacja ze strony Danii zobywatelstwa europejskiego i zmiany w sektorze Sprawiedliwości i SprawWewnętrznych w znacznym stopniu rzutują na migrację i sprawy integracji.

Pobyt stały to zdecydowanie silny obszar duńskiej polityki integracji. Remisujew tym obszarze z IT, PL, PT i UK zajmując wraz z nimi piąte miejsce. Polityki wobecobywateli państw trzecich przebywających legalnie w kraju (odtąd zwanych"migrantami") w zakresie udziału w życiu politycznym są w połowie drogi donajlepszych praktyk. Polityki dostępu do obywatelstwa są trzecimi najmniejkorzystnymi w UE-15, łączenie rodzin drugimi, a politykiantydyskryminacyjne najgorszymi.

Dania





wystandaryzowanych danych ozezwoleniach na pobyt i pracę) permit data)





13 Eurostat (obejmuje obywateli UE)14 OECD, SOPEMI, 2007





Pobyt stały67%

100

80

60

40

20

Najlepsze praktykiDaniaNajlepsze praktyki pośród 28Najgorsze praktyki pośród 28


20772_p020-061:20772_p020-061.qxd 03.06.2008 19:17 Seite 50

51 DK Dania

Najlepsze praktyki (wynik 100%)Prawa wyborcze i swobody polityczne udziału w życiu politycznym

NiekorzystneUprawnienie dostępu do rynku pracyUprawnienie dostępu do obywatelstwaPolityki ds. równości a prawo antydyskryminacyjne

Skrajnie niekorzystne (wynik 0%)Uprawnienie do łączenia rodzinPolityki wdrożeniowe dotyczące udziału w życiu politycznym

Kluczowe wnioski

12/2005Pracownicy-migranci mają łatwiejszy dostęp do zezwoleń na pobyt stały, jeśli zdadzą egzaminy z języka duńskiego i angielskiego

01/2006Pary, które chcą otworzyć firmę, mogą przyjąć małżonka w ramach specjalnego pozwolenia dotyczącego łączenia rodzin

04/2006Większe dotacje na przyciąganie migrantów do pracy na mocy nowej Ustawy o cudzoziemcach

04/2006Nowa Ustawa o cudzoziemcach wprowadza zasadę, iż obywatele spoza UE muszą zdać test na wysokim poziomie z języka i kulturyduńskiej oraz dowieść niezależności finansowej przez 4-5 lat, aby się naturalizować

10/2006Utworzono nowy common complaints committee for equal treatment, który rozpocznie działalność w 2008





Miasta z największą populacją obywateli państw trzecich (2001)5 Kopenhaga (9%), Ĺrhus (5%), Odense (5%)

Największe państwa trzecie pochodzenia (2005)6 Turcja, Irak, Bośnia i Hercegowina





Stopa zatrudnienia obywateli państw trzecich11 65,0


Stopa bezrobocia obywateli państw trzecich12 12,2%


Nabycie obywatelstwa (2005)13 10,197

Największe grupy z państw trzecich do nabycia obywatelstwa (2005)14 Somalia, była Jugosławia, Irak

Profil migracyjny

20772_p020-061:20772_p020-061.qxd 03.06.2008 19:17 Seite 51

52 DK Dania


Dania daje migrantom niekorzystne uprawnienie na rynku pracy, a więc tymsamym drugie najgorsze w 28, krajach Indeksu, po FR. Pracownicy-migranci niemają takiego samego dostępu do zatrudnienia i samozatrudnienia, jakobywatele UE. Pozostałe trzy wymiary uzyskały niezwykle zgodną ocenę 50%każdy, choć wynik ten nie pokazuje szerokich zróżnicowań pomiędzyposzczególnymi wskaźnikami. Choć pracownicy-migranci są wspierani przezróżne środki integracyjne rynku pracy, nie cieszą się takim samym dostępemdo szkoleń zawodowych i stypendiów naukowych, jak obywatele UE. Migrancimogą odnawiać wszystkie zezwolenia na pracę poza sezonowymi, jednakodczuwają brak gwarancji statusu, gdyż mogą utracić zezwolenie, jeśli stracąpracę, nieważne jak długo przedtem pracowali.

Łączenie rodzin

Duńskie polityki łączenia rodzin są trzecimi najbardziej restrykcyjnymi pośródkrajów Indeksu. Dania była jedynym krajem, który miał wybitnie ograniczającekryteria uprawnienia do łączenia rodzin (zobacz tab.). Migranci musza byćrezydentami stałymi przez trzy lata, co normalnie oznacza nawet dziesięć latczekania. Nie dotyczy to tylko uchodźców i osób specjalnie chronionych.Małżonkowie i małoletnie dzieci muszą spełnić dodatkowe warunki. Krewni nautrzymaniu i dorosłe dzieci dopuszczani są w drodze wyjątku. Ci członkowierodzin, którzy są uprawnieni do połączenia z rodziną, muszą przejść darmowąi krótką procedurę, której warunki to np. test językowy na wysokim poziomiei obowiązkowy kurs. Gwarancja statusu i prawa powiązane są na jednakowympoziomie - w pół drogi do najlepszych praktyk; małżonkowie mają dostęp doedukacji, szkoleń i zatrudnienia tak samo, jak ich poręczyciele, lecz mogąotrzymać swoje własne zezwolenie na pobyt dopiero po siedmiu latach.

Uprawnie do łączenia rodzinkrytycznie słabeDania była jedynym krajem zwynikiem 0% w obszarzeuprawnienia spośródwszystkich 28. krajów. Artykuł 9(1) duńskiej Ustawy ocudzoziemcach ustanawiaminimalny wiek poręczycieli iich małżonków równy 24 lata.Artykuł 9 (7) wprowadza dalszeograniczenia łączenia rodzin -poręczyciel musi być obywa-telem duńskim przez ponad28 lat lub wszystkie więzymałżonka z Danią muszą byćocenione jako silniejsze niż zkrajem pochodzenia. DuńskiInstytut Praw Człowieka ocenił,iż pierwszy z artykułów naruszaEuropejską Konwencję PrawCzłowieka, drugi zaś uznano zaniekompatybilny z Artykułem 5(2) Europejskiej Konwencjio Obywatelstwie.Najlepsze praktyki znajdziesz,zaglądając do CA, strona 34 i PT,strona 148.

0 20 40 60 80 100

Kwalifikowalność



Prawa pokrewne


17%

50%

50%

50%

40%

Kwalifikowalność

Warunki nabycia

Pewność statusu

Prawa pokrewne

Łączenie rodzin

0%

47%

50%

50%

36%

0 20 40 60 80 100

20772_p020-061:20772_p020-061.qxd 03.06.2008 19:17 Seite 52

53 DK Dania

Pobyt stały

Spośród sześciu obszarów polityki integracyjnej badanych przez MIPEX, pobytstały jest w Danii najmocniejszym z nich. Uprawnienie uległoby poprawie,gdyby uchodźcy mogli wliczać czas oczekiwania na decyzje o azylu dowymogów pobytowych. Kiedy już są uprawnieni, migranci muszą spełnićczęściowo korzystyne warunki, aby dostać zezwolenie. Chociaż muszą przejśćkursy integracyjny i ocenę językową, procedura jest krótka i darmowa.Rezydenci długoterminowi mają połowiczną gwarancję swego statusu. Naprzykład: otrzymują długoterminowe i automatycznie odnawialne zezwolenia,lecz małoletni, rezydenci urodzeni w Danii i rezydenci przebywający w krajuponad 20 lat mogą zostać wydaleni. Migranci, którzy zostali rezydentami stałymicieszą się prawem dostępu do zatrudnienia, mieszkalnictwa oraz doswobodnego poruszania się i zamieszkiwania w granicach UE.


Duńskie polityki dotyczące udziału w życiu politycznym są średnio mniej więcejw połowie drogi do najlepszych praktyk, choć odzwierciedla to spolaryzowanewyniki w różnych wymiarach. Dania osiągnęła najlepsze praktyki na polu prawwyborczych, podobnie jak cztery inne kraje Indeksu (zobacz tab.) oraz w sferzeswobód politycznych, jak 21 innych krajów Indeksu. Jednakże pozostajekrytycznie słaba (wynik 0%) w zakresie polityk wdrożeniowych (zobacz tab.).Reprezentanci migrantów są z reguły wyłaniani w wolnych wyborach dolokalnych, regionalnych i krajowych ośrodków konsultacyjnych, ale konsultacjez nimi odbywają się tylko ad hoc. Ogólnie, są trzecimi najkorzystniejszymispośród 28 krajów Indeksu, po LU, SE i PT.

Polityki wdrożeniowekrytycznie słabeDania jest jednym z ośmiukrajów Indeksu, któryuzyskał ocenę politykwdrożeniowych równą 0%.Według publikacji MinisterstwaIntegracji "Obywatel w Danii",uczestniczenie w organizacjachjest kluczem do integracjiduńskiego społeczeństwa, przy73% Duńczyków będącychczłonkami więcej niż jednejorganizacji. Przez lata państwooferowało hojne dotacje dlanowo przybyłych na tworzenieswoich własnych organizacji.Jednak w styczniu 2002 rządobciął te dotacje pozarzą-dowym organizacjom migran-tów i innym organizacjomantydyskryminacyjnym, któretym samym utraciły większośćpaństwowego wsparciafinansowego. Aby uzyskaćwięcej informacji, zajrzyj doGoli i Rezaei, Active CivicParticipation of Immigrants inDenmark,www.uni-oldenburg.de/politis-europe.Najlepsze praktyki znajdziesz,zaglądając do PT, strona 149 iSE, strona 173.

Najlepsze praktyki prawwyborczychNiezależnie od obywatelstwa,każdy będący legalnymrezydentem przez ostatnie trzylata i mający ponad 18 lat, maprawo głosować i startować wwyborach lokalnych i regional-nych, które przeprowadzane sąco cztery lata. W 1977 obywa-tele Unii Nordyckiej jako pierwsiotrzymali te prawa, które w1981 następnie rozszerzono nawszystkich cudzoziemskichrezydentów. Partycypacjaobywateli państw trzecich wwyborach lokalnych pozostajeniższa od przeciętnej.

Kwalifikowalność

Warunki nabycia

Pewność statusu

Prawa pokrewne

Pobyt stały

50%

77%

75%

67%

0 20 40 60 80 100

Prawa wyborcze

Swobody polityczne




100%

100%

69%

0%

55%

0 20 40 60 80 100

70%

20772_p020-061:20772_p020-061.qxd 03.06.2008 19:17 Seite 53

54 DK Dania


Większość migrantów pierwszej generacji musi zamieszkiwać w Danii przezdziewięć lat, by stać się uprawnionymi do duńskiego obywatelstwa, choćobywatele nordyccy mogą aplikować po zaledwie dwóch latach. Dzieci i wnukiimigrantów urodzone w Danii (druga i trzecia generacja) muszą także spełnićdodatkowe warunki. Migranci, którzy chcą się naturalizować, muszą spełniaćdrugie najbardziej niekorzystne warunki spośród wszystkich 28 krajów, po AT.Warunki te obejmują drogi pisemny test językowy i obywatelski oraz surowesprawdzanie ich kryminalnej przeszłości i przychodów. Znaturalizowaniobywatele mają częściową gwarancję swego statusu obywatela duńskiego,szczególnie odkąd państwo nie może cofnąć obywatelstwa, gdyby miało todoprowadzić do zostania bezpaństwowcem. Podwójne obywatelstwo nie jestdozwolone w przypadku dzieci urodzonych w kraju, ani dla większościnaturalizujących się obywateli.

Antydyskryminacja

Migranci są chronieni prawem przed dyskryminacją z powodu rasy/przynależności etnicznej i religii/przekonań, lecz nie mają ochrony przeddyskryminacją ze względu na obywatelstwo, ponieważ nie jest onazdefiniowana w Ustawie o równym traktowaniu, ani Ustawie o zatrudnieniu.Nierówne traktowanie z powodu obywatelstwa nie jest uwzględnione w sferachżycia takich, jak zatrudnienie czy dostęp do mieszkalnictwa i opieki zdrowotnej,zaś prawo precedensowe musi potwierdzić, czy prawo karne uwzględniabezpośrednią dyskryminację religijną w opiece i przywilejach socjalnych. Prawoantydyskryminacyjne jest egzekwowane poprzez nieco słabe mechanizmy,gdyż na przykład organ ds. równości nie może pomagać ofiarom aniwystępować w sądzie w ich imieniu. Niekorzystne duńskie polityki ds. równościplasują się na drugim miejscu od końca za CZ, ponieważ państwo nie musizapewniać niedyskryminowania przez legislację i służby państwowe, informowaćludzi o ich prawach jako ofiar, prowadzić dialogu o antydyskryminacji, aniwdrażac pozytywnych środków działania.

17%

29%

25%

60%

33%

0 20 40 60 80 100

Kwalifikowalność

Warunki nabycia

Pewność statusu




Obszary stosowania


Polityki równości

Antydyskryminacja

50%

50%

33%

7%

33%

0 20 40 60 80 100

20772_p020-061:20772_p020-061.qxd 03.06.2008 19:17 Seite 54

55 DK Dania

Opinia społeczna15

Większość Duńczyków (62,8%) uważa, że nie-obywatele mają nierówne szansena rynku pracy. Duńczycy sa podzieleni (49,4%) w kwestii popierania migrantów,którzy chcą łączyć się ze swymi rodzinami w Danii. Uproszczona naturalizacjadostała najniższe poparcie w Danii spośród wszystkich krajów UE-27 (33,3%).Jednakże Duńczycy wyrażają stosunkowo duże poparcie dla równych prawsocjalnych (68,7%) dla legalnych imigrantów spoza UE. Większość Duńczyków,wierząc, że dyskryminacja z powodu pochodzenia etnicznego jest szerokorozpowszechniona i wzrosła, chce, by więcej robiono w walce z nią. Większośćnie ma informacji o aktualnej legislacji antydyskryminacyjnej. Dania jest jedynymkrajem pośród UE-27, w którym większość populacji nie wspiera pozytywnychśrodków działania rynku pracy bazujących na pochodzeniu etnicznym.


20772_p020-061:20772_p020-061.qxd 03.06.2008 19:17 Seite 55

56 EE Estonia

Przegląd

Większość obywateli spoza Estonii, przebywających w kraju legalnie to niemigranci, którzy przekroczyli granice Estonii, lecz Rosjanie, którzy migrowali wobrębie Związku Radzieckiego lub ich potomkowie. Nowo przybyli to wwiększości członkowie rodzin rezydentów lub pracowników z byłego ZwiązkuRadzieckiego. Napływ poszukujących azylu na poziomie nieistotnym.

Państwowy program "Integration in Estonian Society" obejmował lata 2000-2007, a nowy jest w przygotowaniu.1 W 2006 wdrożono projekt prawadotyczącego Równego Traktowania, aby dokonać transpozycji DyrektywyWspólnoty Europejskiej w sprawie Równości Rasowej, po tym jak poprzedniprojekt ustawy wycofano.

Polityki integracyjne Estonii różnią się bardzo w poszczególnych obszarach.Najmocniejszym obszarem polityki jest dostęp do rynku pracy,najkorzystniejszy w UE-10, następnie łączenie rodzin i pobyt stały. Członkowierodzin połączeni ze swymi rodzinami oraz rezydenci stali cieszą się jednymiz najkorzystniejszych praw w UE-10. Z drugiej strony, polityki Estonii dotycząceobywatelstwa są trzecimi najgorszymi w całej 28, niewiele przed AT, GR i LV.MIPEX stwierdza też, że Estonia ma najmniej korzystne prawaantydyskryminacyjne dla promocji integracji.

Estonia

1 Zobacz http://www.meis.ee/eng/2 Eurostat (szacunki na podstawie wcześniej

publikowanych danych nt. podziałuobywateli i nie-obywateli)

3 Estońskie Badanie AktywnościEkonomicznej Ludności 2004(średnie roczne)

4 Eurostat (szacunki na podstawie wcześniejpublikowanych danych nt. podziałuobywateli i nie-obywateli)

5 Urban Audit (spoza UE-15)6 Główny Urząd Statystyczny Estonii, 2000

Population and Housing Census: Citizenship,Nationality, Mother Tongue and Command ofForeign Languages II, 2001, Tabela 3

7 Biuor Wysokiego Komisarza NZ do SprawUchodźców, na podstawie złożonych podańo azyl

8 Szacunki na podstawie EstońskiegoBadania Aktywności EkonomicznejLudności 2004 (średnie roczne) orazdanych Estonian Education Informationdatabase (EHIS)




Ścieżki do estońskiegoobywatelstwa dla rezydentówrosyjskich i bezpaństwowychPo odzyskaniu niepodległości,32% populacji Estonii pozostałow 1992 "bez zdefiniowanegoobywatelstwa". Złagodzenietestów na wysokim poziomie zhistorii i języka Estonii oraz taniaedukacja językowa przyniosływzrost liczby naturalizacji dopunktu, w którym w 2006roku 7% estońskich rezydentówstanowili znaturalizowanietniczni Rosjanie.Z grubsza 9% pozostaje wciążbezpaństwowcami, a 7%posiada rosyjskie paszporty.Aby dowiedzieć się więcej,zobacz Gelazis, The EuropeanUnion and the StatelessnessProblem in the Baltic States,European Journal of Migrationand Law (Nijhoff, tom 6, nr 3,Nijmegen, NL, 2004) 225-242.





Pobyt stały61%

100

80

60

40

20

Najlepsze praktykiEstoniaNajlepsze praktyki pośród 28Najgorsze praktyki pośród 28


20772_p020-061:20772_p020-061.qxd 03.06.2008 19:17 Seite 56

57 EE Estonia

KorzystnePrawa powiązane z pobytem stałymPrawa powiązane z łączeniem rodzinUprawnienie i środki integracyjne dostępu do rynku pracy

NiekorzystneUprawnienie do i gwarancja statusu obywatelstwaObszary zastosowań i polityki ds. równości prawa antydyskryminacyjnego

Skrajnie niekorzystne (wynik 0%)Podwójne obywatelstwo

Kluczowe wnioski

Obywatele spoza UE jako część populacji (2006)2 17,6%


Populacja obywateli spoza (2006)4 241.866

Miasta z największą populacją obywateli spoza UE (2001)5 Tallinn (28%), Tartu (8%)

Największe państwa spoza UE pochodzenia (2000)6 bezpaństwowi, Rosja, Ukraina

Imigracja obywateli spoza N/D

Największa kategoria migracji długoterminowej N/D

Zarejestrowani starający się o azyl (2006)7 10


Stopa zatrudnienia obywateli spoza UE (2006)9 69,1%


Stopa bezrobocia obywateli spoza UE (2006)10 10,3%


Liczba przypadków nabycia obywatelstwa (2005)11 7.072

Największe grupy spoza UE do nabycia obywatelstwa (2005)12 bezpaństwowi, Rosja, Białoruś

Profil migracyjny

16/02/2006Rozporządzenie podniosło refundację kosztów szkoleń językowych do 100% dla aplikujących o naturalizację, którzy pomyślnieukończyli szkolenie

19/04/2006Poprawki do Prawa o Cudzoziemcach dokonały transpozycji dyrektywy Komisji Europejskiej w obszarze rezydencjidługoterminowej

08/2006Komitet do Spraw Eliminacji Dyskryminacji Rasowej zarekomendował, by Estonia uchwaliła pełną legislację antydyskryminacyjnąpoprzez pełną transpozycję dyrektywy Komisji Europejskiej w sprawie Równości Rasowej

14/02/2007Pierwsze czytanie projektu prawa dotyczącego równego traktowania, które ma dokonać transpozycji dyrektywy Komisji


20772_p020-061:20772_p020-061.qxd 03.06.2008 19:17 Seite 57

58 EE Estonia


Aby mieć dostęp do rynku pracy, nie-obywatele i nowo przybyli korzystają znajkorzystniejszego w UE-10 uprawnienia, środków integracyjnych rynku pracy igwarancji zatrudnienia. Większość może przyjąć pracę we wszystkich sektorach,poza wymagającymi użycia władzy administracyjnej, tak samo jak obywatele UE.Uprawnienie osiągnęłoby poziom najlepszych praktyk, gdyby przedsiębiorcymogli pracować na zasadzie samozatrudnienia się jedynie na podstawiewarunku wykonalności ich biznesplanu. Państwo uznaje ich umiejętności izagraniczne kwalifikacje w drodze tych samych procedur, co obywateli EEA.Gdyby zostały ustalone wskazówki, które zapewnią uczciwość, czasowość i niskikoszt procedur, Estonia osiągnęłaby najlepsze praktyki w sferze środkówintegracyjnych rynku pracy, które teraz otrzymały trzecią lokatę spośródwszystkich 28, na równi z PT i ES. Nie-obywatele mają częściową gwarancjęzatrudnienia, ponieważ wszystkie zezwolenia na pracę, poza sezonowymi,są odnawialne. Chociaż mają prawo wstępować do związków zawodowych,nie mogą zmienić pracodawcy, pracy, ani gałęzi przemysłu po krótkimokresie czasu.

Łączenie rodzin

Nie-obywatele muszą czekać ponad dwa lata, zanim będą uprawnieni dosprowadzenia do Estonii swego małżonka, niezamężnych małoletnich dzieci idorosłych dzieci na utrzymaniu. Estonia osiągnęłaby najlepsze praktyki na poluwarunków, gdyby poręczyciele nie musieli uiszczać wysokich opłat iudowadniać wystarczającego zakwaterowania oraz przychodu. Połączonerodziny mają częściową gwarancję swego statusu: w przypadku odrzucenia lubwycofania, państwo musi zapewnić im prawne gwarancje i prawo do odwołaniasię od decyzji. Jednakże państwo może wycofać zezwolenie bez brania poduwagę wielu aspektów ich osobistych uwarunkowań. Połączone rodzinycieszyłyby się jednak prawami zgodnymi z najlepszymi praktykami, gdybyczłonkowie rodzin mogli mieszkać niezależnie od swego sponsora po mniej niżtrzech latach, jak dzieje się to w ośmiu krajach Indeksu, w tym w PL, SE, CA i IT.

0 20 40 60 80 100

Kwalifikowalność



Prawa pokrewne


83%

83%

75%

50%

75%

Kwalifikowalność

Warunki nabycia

Pewność statusu

Prawa pokrewne

Łączenie rodzin

50%

50%

63%

80%

61%

0 20 40 60 80 100

20772_p020-061:20772_p020-061.qxd 03.06.2008 19:17 Seite 58

59 EE Estonia

Pobyt stały

Po wprowadzeniu Poprawek do Prawa o Cudzoziemcach w 2006, wszyscy nie-obywatele, którzy byli stałymi rezydentami, automatycznie otrzymalidługoterminowe zezwolenia na rezydencję. Inni będą musieli przebywać w krajulegalnie przez pięć lat, by stać się uprawnionymi. Choć aplikujący muszą zdaćprosty pisemny ustandaryzowany test językowy, stan na dzień 1 lipca 2007,procedura jest krótka i nie ma narzuconego żadnego testu czy kursuintegracyjnego. Rezydenci długoterminowi mogą mieszkać w Estonii przeznieograniczony okres, lecz nie mogą opuścić UE na dłużej niż rok. Wciąż mająjednak tylko częściową gwarancję, bo nawet urodzeni w Estonii i rezydenciprzebywający w kraju ponad 20 lat mogą zostać wydaleni w każdej chwili.Rezydenci długoterminowi mają taki sam jak Estończycy dostęp do podjęciazatrudnienia, korzystania z ubezpieczeń społecznych i pomocy społecznej, czydo swobodnego przemieszczania się i zamieszkiwania w innych państwachczłonkowskich UE. Estonia osiągnęłaby najlepsze praktyki praw pokrewnych,gdyby nie-obywatele mogli posiadać zezwolenia na rezydencję długoterminowąinnych państw członkowskich UE, jak w siedmiu innych krajach Indeksu.


Tylko rezydenci stali mogą głosować (lecz nie kandydować) w wyborachsamorządowych. Estonia jest jednym z ledwie sześciu krajów Indeksu (razemz CZ, LV, LT, SK i SI) mającym lekko niekorzystne swobody polityczne dla nie-obywateli, którym nie wolno wstępować do partii politycznych ani tworzyćwłasnych organizacji politycznych. Rząd konsultuje się z organizacjami nie-obywateli ad hoc. Co więcej, reprezentanci w takich organizacjach są wybieranii mianowani przez państwo, a nie wybierani przez organizacje lub samych nie-obywateli. Organizacje mogą otrzymać krajowe i lokalne państwowe dotacjei wsparcie, lecz muszą spełnić kryteria różne od tych, które spełniają w tym celuorganizacje estońskie.

Kwalifikowalność

Warunki nabycia

Pewność statusu

Prawa pokrewne

Pobyt stały

60%

57%

41%

83%

61%

0 20 40 60 80 100

Prawa wyborcze

Swobody polityczne




25%

25%

25%

38%

30%

0 20 40 60 80 100

20772_p020-061:20772_p020-061.qxd 03.06.2008 19:17 Seite 59

60 EE Estonia


Pomimo trwających dekadę inicjatyw otwarcia dostępu do obywatelstwa,polityki Estonii nie są korzystne. Rezydenci stali są uprawnieni do obywatelstwaestońskiego po pięciu latach, chociaż mogą opuszczać kraj na dłuższe okresyczasu przed złożeniem podania. Ci, którzy się zakwalifikowali, muszą spełnićwarunki obejmujące zdanie darmowego testu językowego na niskim poziomie idrogiego testu obywatelskiego, który zawiera pisemne pytania i słownictwoprawne. Jeśli zdadzą, opłata za test jest im w całości refundowana.Naturalizujący się rezydenci muszą też przejść weryfikację przychodu,przeszłości kryminalnej oraz spełnić niejasny wymóg "lojalności".Znaturalizowani obywatele nie mają gwarancji swego statusu jako obywatelaEstonii. Państwo może odmówić lub wycofać obywatelstwo z wielu powodów,bez brania pod uwagę wielu osobistych uwarunkowań. Jednak obywatele mająprawne gwarancje i prawo do odwołania się od negatywnej decyzji.Znaturalizowanym obywatelom można cofnąć paszporty w każdym momencie,niezależnie od tego, ile lat byli estońskimi obywatelami, nawet jeśli nie majążadnego innego obywatelstwa. Polityki podwójnego obywatelstwa są skrajnieniekorzystne (zobacz tab.).

Antydyskryminacja

Dopóki Estonia nie dokona przynajmniej transpozycji dyrektyw WspólnotyEuropejskiej w obszarze Równości Rasowej i Równości w Zatrudnieniu, nie-obywatele, nowo przybyli i ich potomkowie będą chronieni tylko przez najmniejkorzystny ustrój antydyskryminacyjny dla promocji integracji spośródwszystkich 28 (zobacz tab.). W ograniczonych obszarach, do których stosuje sięantydyskryminacja, egzekwowanie jest częściowo niekorzystne. Ofiary majądostęp do wielu procedur, lecz jeśli wniosą sprawę do sądu, nie mają żadnejwyraźnej ochrony przed represjami. Możliwe sankcje są ograniczone, a sądy niedają surowszych wyroków sprawcom z zamierzonym motywem popełnieniadyskryminacji etnicznej, rasowej, religijnej czy z powodu obywatelstwa.Niekorzystne polityki ds. równości nie pozwalają Kanclerzowi Prawnemupomagać ofiarom poprzez dochodzenie w ich sprawie lub wszczynanie procedurwe własnym imieniu. Państwo nie informuje społeczeństwa o prawach ofiar, aninie prowadzi dialogu o antydyskryminacji. Nie zapewnia też respektowaniazasady niedyskryminowania przez organy państwowe.

Polityki podwójnegoobywatelstwa krytyczniesłabeEstonia, LT i LU to trzy krajeIndeksu, które mają wynikrówny zero, gdy chodzi opolityki podwójnego obywa-telstwa. Państwo nie bierze poduwagę powodów osobistych anipragmatycznych jednostek,które chcą zatrzymać swojepierwotne obywatelstwo.Zamiast tego muszą się gozrzec, w innym wypadku ichestońskie obywatelstwozostanie wycofane. Dzieci nie-Estończyków urodzone w krajunie mogą być podwójnymiobywatelami. Najlepsze praktykiznajdziesz, zaglądając do CA,strona 36 i FR, strona 72.

Definicje i obszary drugieod końcaEstonia ma drugi najgorszywynik na polu definicji i pojęćantydysryminacji, po LV, oraz wobszarach zastosowań po CH iPL. Prawo zabrania dyskrymi-nacji etnicznej, rasowej ireligijnej w zatrudnieniu iszkoleniach zawodowych.Ofiary są przez to narażone nadyskryminację we wszystkichinnych sytuacjach i z powoduobywatelstwa. Konstytucjapodobno zapewnia jakąśochronę, lecz bez żadnychdefinicji, wskazówek czy organuprawa precedensowego.Najlepsze praktyki znajdziesz,zaglądając do FI, strona 66.

17%

42%

0%

20%

26%

0 20 40 60 80 100

Kwalifikowalność

Warunki nabycia

Pewność statusu




Obszary stosowania


Polityki równości

Antydyskryminacja

25%

8%

39%

14%

23%

0 20 40 60 80 100

20772_p020-061:20772_p020-061.qxd 03.06.2008 19:17 Seite 60

61 EE Estonia

Opinia społeczna13

Większość Estończyków widzi różnorodność jako wzbogacenie ich narodowejkultury. Pomysł, by wszyscy legalni migranci spoza UE zostali deportowani,wspierany jest przez zaledwie przez 12,6%, co jest szóstym najniższym wynikiemw UE-27. Ponad dwie osoby na trzy, co jest jednym z najwyższych wynikóww UE-27, uważają, że legalni migranci spoza UE powinni mieć takie same prawasocjalne jak obywatele. W Estonii odnotowano jeden z najwyższych w UE-27wskaźników poparcia pozytywnych środków działania na rynku pracybazujących na pochodzeniu etnicznym. Jednakże Estończycy wyrażają jednoz najniższych poparcie dla uproszczonej naturalizacji. Większość nie zna swoichpraw jako ofiar dyskryminacji, nie wie tez, że prawo karze dyskryminacjęetniczną na rynku pracy. Estończycy są, po Łotyszach, Litwinach i Polakach,pośród UE-25 tymi, którzy najmniej wierzą w to, że dyskryminacja etniczna jestdosyć szeroko rozpowszechniona, i tylko jeden na czterech sądzi, ze wzrosła onaw latach 2001-2006.


20772_p020-061:20772_p020-061.qxd 03.06.2008 19:17 Seite 61

62 FI Finlandia

Przegląd

Niedawne wzrosty imigracji do Finlandii pochodzą głównie z innych PaństwCzłonkowskich UE, szczególnie z krajów nordyckich. Większość imigrantówspoza UE przemieszcza się do Finlandii w ramach łączenia rodzin lub jakouchodźcy. Stosunkowo niskie przypływy imigrantów są częściowospowodowane przez kontyngent przesiedlenia, ponieważ od października 2006,Program Polityki Migracji zezwolił na bardziej elastyczne przydzielanie i ustalaniekryteriów kwalifikacyjnych. Największe grupy studentów spoza UE to Rosjaniei Chińczycy, którym Program również ułatwia wejście na rynek pracy. Wprzypadku migrantów spoza UE prawdopodobieństwo bezrobocia jeststatystycznie trzykrotnie wyższe w porównaniu do obywateli.1

Obywatele państw trzecich, którzy przybywają legalnie do Finlandii (dalej:migranci), mają według wskaźników Indeksu dobry dostęp do rynku pracy.Finlandia z jej polityką partycypacji zajmuje trzecie miejsce, po SE i LU,w klasyfikacji krajów UE-25 najbardziej sprzyjających partycypacji. Migrancimogą łączyć swoje rodziny, ponadto mogą więcej inwestować w Finlandii jakodługoterminowi rezydenci, i uzyskać ochronę przed dyskryminacją zapomocą polityk, z których wszystkie są dla nich korzystne. Jeżeli chodzi ouzyskanie fińskiego obywatelstwa, system polityczny w tym kraju otrzymujeniższy wynik i plasuje się w połowie drogi do najlepszej praktyki.

Finlandia

1 Więcej danych kontekstualnych o legalniedo rynku pracy znajdziesz nawww.integrationindex.eu

2. Eurostat (spoza UE-27, 01.01.2006)3. OECD, SOPEMI, 2007 (wszyscy nie będący

obywatelami oraz obywatele urodzeni zagranicą).

4. Eurostat (spoza UE-27, 01.01.2006)5. Urban Audit (spoza UE-15)6. Eurostat7. Eurostat (spoza UE-15)8. OECD, SOPEMI, 2006 (oparty głównie na

wystandaryzowanych danych ozezwoleniach na pobyt i pracę)

9. MPG, Migration News Sheet, kwiecień 2007(dane uaktualniane miesięcznie).

10. OECD, Szkolnictwo w skrócie, 2006(spoza UE25)

11. European Labour Force Survey (2006q2)12. European Labour Force Survey (2006q2)13. Eurostat ( w tym obywatele UE)14. Eurostat (spoza UE-25)






Pobyt stały65%

Najlepsze praktykiFinlandiaNajlepsze praktyki pośród 28Najgorsze praktyki pośród 28

100

80

60

40

20

20772_p062-103V5:20772_p062-103V5.qxd 03.06.2008 19:19 Seite 62

63 FI Finlandia

Najlepsze praktyki (wynik 100%)Definicje i koncepcje, i obszary zastosowań prawa antydyskryminacyjnegoPrawa wyborcze i swobody polityczneGwarancje zatrudnienia i prawa powiązane z statusem na rynku pracy

KorzyściGwarancje łączenia rodzinWprowadzenie polityk dotyczących partycypacji politycznej

Kluczowe wnioski




Miasta z największą populacją obywateli państw trzecich (2001)5 Helsinki (4%), Turku (3%), Tampere (2%)

Największe państwa trzecie pochodzenia (2005)6 Rosja, Somalia, Serbia i Czarnogóra










Największe grupy z państw trzecich nabywające obywatelstwo (2005)14 Rosja, Somalia, Irak / Serbia i Czarnogóra

Profil migracyjny

1/12/2005Poprawki do ustawy o integracji imigrantów i przyjmowania azylantów (493/1999) wprowadziły system wskazówek,w tym orientację przedodjazdową i szkolenie.

12/01/2005Dziennik Helsingin Sanomat zanotował, że ważniejsze partie polityczne popierają migracje pracownicze.

1/07/2006Poprawki do ustawy o cudzoziemcach dotyczące łączenia rodzin wprowadzają niewiele istotnych zmian doistniejącego ustawodawstwa.

10/2006Program Polityki Migracji dążący do promowania migracji pracowniczej i środków opanowanie języka, zdobycia miejscszkoleniowych, uproszczonego zezwolenia i bardziej elastycznego kontyngentu uchodźów.

8/02/2007Założenie komisji doradczej ds. zatrudnienia i zezwoleń na pobyt


20772_p062-103V5:20772_p062-103V5.qxd 03.06.2008 19:19 Seite 63

64 FI Finlandia


Chociaż kategoria "dostęp do rynku pracy" uzyskała ogólnie sprzyjający wynik,obejmuje ona dwa wymiary najlepszej praktyki połączone z nieconieprzychylnymi warunkami kwalifikalności. Przykładowo, umiejętnościrobotników sezonowych są uznawane według innych procedur niż wobecobywateli EOE. Migranci nie mają jednakowego dostępu do wielu państwowychstanowisk w porównaniu z obywatelami UE. Migrantom-przedsiębiorcompragnącym otworzyć własną działalność stawiane są dodatkowe wymagania,oprócz konieczności przedstawienia realnego biznesplanu. Środki integracjirynkowej są tylko częściowo korzystne, ponieważ robotnicy sezonowi nie majątakiego samego dostępu do szkoleń zawodowych i funduszy na studia, jakobywatele UE. Niemniej jednak, państwo ułatwia uznanie ich umiejętności ipomaga im w nauce języka fińskiego. Finlandia, podobnie jak siedem innychkrajów Indeksu, wraz z BE, IT, PL, i SE, wypracowała najlepszą praktykę, jeżelichodzi o gwarancje zatrudnienia i prawa związane z pracą.

Łączenie rodzin

Po krótkim okresie rezydencji, migranci są uprawnieni do sponsorowaniamałżonka lub partnera. Jednakże małoletnie dzieci, krewni na utrzymaniu izależne dorosłe dzieci muszą spełniać dodatkowe wymogi. Na tle dośćsprzyjających warunków, procedura wnioskowa może potrwać trochę czasu,ponieważ Sekcja 69a Ustawy o Cudzoziemcach ustaliła nowy limit czasowywynoszący dziewięć miesięcy, który w wyjątkowo trudnych przypadkach możezostać przedłużony. W 2006 r. uchodźcy czekali przeciętnie do18 miesięcy,podczas gdy inni migranci czekali przeciętnie 4,4 miesiąca. Gdyby prawo dołączenia rodzin mogło być wycofane tylko w przypadku osób, które popełniłyoszustwo podczas ubiegania się o nie lub tych, które stanowią poważnezagrożenie dla polityki społecznej i bezpieczeństwa, Finlandia osiągnęłabynajlepszą praktykę w zakresie gwarancji statusu. Łączone rodziny mają takiesame prawa jak ich sponsor, jeżeli chodzi o dostęp do edukacji, zatrudnienia,zasiłków, opieki medycznej i mieszkalnicwa. Tylko małżonkowie, a nie członkowiełączonych rodzin, mają prawo do autonomicznego zezwolenia na pobyt (podpewnymi warunkami).

0 20 40 60 80 100

Kwalifikowalność



Prawa pokrewne


33%

67%

100%

100%

70%

Kwalifikowalność

Warunki nabycia

Pewność statusu

Prawa pokrewne

Łączenie rodzin

70%

60%

88%

60%

68%

0 20 40 60 80 100

20772_p062-103V5:20772_p062-103V5.qxd 03.06.2008 19:19 Seite 64

65 FI Finlandia

Pobyt stały

Migranci nabywają prawo do statusu pobytu długoterminowego po krótkimokresie, który może obejmować wszystkie lata oczekiwania na decyzję azylu, niewliczając czasu spędzonego w ramach studiów. Warunki nabywaniadługoterminowej rezydencji są podobne, ale nieco bardziej sprzyjające niż te dlałączenia rodzin, ponieważ procedura w przypadku migrantów jest krótsza i niemuszą oni udowadniać faktu posiadania ubezpieczenia. Status migranów jestczęściowo zagwarantowany według postanowień, które znajdują się na trzeciejpozycji w klasyfikacji najbardziej sprzyjających spośród 28 krajów Indeksu,plasując się za BE i SE. Mimo iż ewentualna decyzja wydalenia musi uwzględniaćwiele okoliczności osobistych, państwo może wydalać nieletnich, osoby urodzonealbo już uspołecznione w kraju, czy też mieszkające w kraju ponad dwadzieścialat. Pochodne prawa stanowiłyby najlepszą praktykę, gdyby uznawaniekwalifikacji i umiejętności uzyskanych za granicą przebiegało w ten sam sposóbdla migrantów długoterminowych, jak i dla obywateli EOG oraz gdyby posiadalioni prawo do przemieszczania się, życia w danym kraju oraz długoterminowezezwolenie na pobyt stały w innym państwie członkowskim UE.


Polityka Finlandii sprzyjająca partycypacji w polityce stanowi najlepszą praktykę,jeżeli chodzi o prawa wyborcze (tak jak DK, IE, NO, SE) i polityczne uprawnienia(tak jak 21 innych krajów Indeksu). Przedstawiciele migrantów są konsultowaniw zakresie istotnych dla nich elementów polityki przez władze krajowe,regionalne oraz niektóre samorządy. Jednakże rząd w Helsinkach nie stworzyłodpowiedniego organu strukturalnego dla takich konsultacji. Ponadto,przedstawiciele związków migrantów są wybierani przez państwo. Partycypacjaw polityce jest silnie poparta przez wprowadzenie polityki aktywnie informującejmigrantów o ich prawach politycznych oraz przez finansowanie i poparcieorganizacji migrantów, które uczestniczą w konsultacjach.

Kwalifikowalność

Warunki nabycia

Pewność statusu

Prawa pokrewne

Pobyt stały

60%

71%

70%

58%

65%

20 40 60 80 100

0 20 40 60 80 100

Prawa wyborcze

Swobody polityczne




100%

100%

63%

80%

81%

20772_p062-103V5:20772_p062-103V5.qxd 03.06.2008 19:19 Seite 65

66 FI Finlandia


Przepisy prawne i warunki regulujące przyznanie obywatelstwa fińskiego sąniezbyt przychylne dla migrantów. Migranci z pierwszego pokolenia musząmieszkać w Finlandii nieprzerwanie przez sześć lat, zanim będą mogli wystąpić oprzyznanie obywatelstwa. Tylko w przypadku małżonków i partnerów obywatelifińskich wymagany jest krótszy okres pobytu. Potomkowie migrantów urodzeniw Finlandii wciąż muszą spełniać pewne warunki, aby móc się ubiegać o nadanieobywatelstwa fińskiego. Podczas potencjalnie długiej i kosztownej procedury,migranci muszą poddać się sprawdzeniu znajomości języka, przychodów,karalności i dobrej reputacji. Naturalizowani Finowie mają trzecią najbardziejsprzyjającą gwarancję statusu za Szwedami i Czechami stawiającą ich prawa narówni z prawami obowiązującymi w CH i NL. Odrzucenie podania lub cofnięcieobywatelstwa może mieć miejsce z kilku powodów. Jednakże migranci nie mogąutracić obywatelstwa, jeśli miałoby to skutkowa statusem bezpaństwowca lubjeśli od momentu uzyskania przez nich obywatelstwa upłynęło pięć lat (patrztab.). Naturalizujący się migranci mogą posiadać podwójne obywatelstwo,jednak w przypadku ich nowonarodzonych dzieci nie jest to możliwe.

Antydyskryminacja

Finlandia chroni migrantów przed dyskryminacją przez antydyskryminacyjne

prawo, które osiąga najlepsze praktyki, jeżeli chodzi o definicje i koncepcjeoraz obszary stosowania (patrz tab.). Migranci są chronieni przed instytucjami

publicznymi i osobami prywatnymi, które uciekają się do rozmaitych form

dyskryminacji opartej na pochodzeniu etnicznym/rasowym, religii/wierze i

narodowości (patrz tab.). Ochrona ta obejmuje wiele istotnych obszarów życia

migrantów jak np. zatrudnienie i studia zawodowe, edukacja, opieka socjalna,

świadczenia socjalne oraz dostęp do mieszkalnictwa państwowego i do opieki

zdrowotnej (patrz tab.). Gdyby Finlandia umocniła prawną pozycję i uprawnienia

swojej agencji ds. równości oraz pozarządowych organizacji, (w szczególności

osoby prawne zobowiązane do promocji równości), to wynik krajowy poprawiłby

się w dziedzinie polityk równości i jej egzekwowaniu.

Po pięciu latach,obywatelstwo nie możezostać wycofane.Za ten wskaźnik tylko Finlandia iSzwecja uzyskały najwyższywynik. Po upływie pięciu lat oduzyskania obywatelstwa,państwo nie może go jużcofnąć. Od tego momentumigranci, którzy uzyskaliobywatelstwo, mają taką samągwarancję statusu jak ichwspółobywatele. Patrz Ustawao Obywatelstwie, sekcja 33.4

Najlepsza praktyka wdefinicjach, koncepcjach iobszarach zastosowaniaprawa antydyskrymina-cyjnego.Finlandia (tak jak PT, SE, UK)dochodzi do najlepszychpraktyk w obydwu tychwymiarach zapobieganiadyskryminacji. Sekcja 6 prawa oantydyskryminacji obejmujeszeroki zakres obszarówdyskryminacji połączonej zosobistymi cechami, wliczającobywatelstwo i krajpochodzenia.Ten szerokiwachlarz został wyjaśnionyprzez interpretacjeParlamentarnego Rzecznikapraw obywatelskich, Rzecznikadla Równości i RzecznikaMniejszości i Dyskryminacji.Konstytucja, prawo karne,organy wymiarusprawiedliwości i konkretneustawodawstwo dają temuprawu szerokie dziedzinyzastosowania. Jakkolwiek, noweustawodawstwo musi byćwsparte przez szerokozakrojone prawo zwyczajowe,zwłaszcza w celu zdefiniowaniadyskryminacji przez asocjacjealbo na podstawie przyjętychcharakterystyk.Patrz Ustawa o anty-dyskryminacji 21/2004 i Prawoo Umowach Zatrudnienia zzmianami 23/2004.

33%

32%

50%

70%

44%

0 20 40 60 80 100

Kwalifikowalność

Warunki nabycia

Pewność statusu




Obszary stosowania


Polityki równości

Antydyskryminacja

100%

100%

67%

50%

75%

0 20 40 60 80 100

20772_p062-103V5:20772_p062-103V5.qxd 03.06.2008 19:19 Seite 66

67 FI Finlandia

Opinia społeczna15

Ponad dwie trzecie Finów popiera prawa migrantów do łączenia rodzin,ale tylko jedna trzecia sądzi, że należy ułatwić im naturalizację. Finowie, wrazz Duńczykami i Szwedami znajdują się w grupie najmniej popierającej wydaleniamigrantów, którzy są bezrobotni (17,1%). 52% badanych popiera równespołeczne prawa dla migrantów, co stanowi znacznie słabszy wynik wporównaniu z SE albo DK. Ponad dwie trzecie Finów sądzi, że na rynku pracypanuje dyskryminacja etniczna. 68,7% badanych chce, aby powzięte zostałydodatkowe kroki w walce z dyskryminacją. Z wynikiem 81% Finowie byli drugągrupą po Szwedach, uznającą różnorodność za element wzbogacający.Finlandia była jednym z czterech krajów (SE, NL, UK),w których większość(52,3%) była świadoma faktu, że dyskryminacja etniczna na rynku pracy jestkaralna. Finowie byli najlepiej poinformowani o swoich prawach jako ofiarydyskryminacji albo znęcania się, zaś tylko jedna czwarta respondentówtwierdziła, że nie zna tych praw.

15 Patrz Eurobarometer 59.2 (2003) iSpecjalny Eurobarometer badań nt.dyskryminacja w UE 65.4 (2006)

20772_p062-103V5:20772_p062-103V5.qxd 03.06.2008 19:19 Seite 67






Pobyt stały48%

Najlepsze praktykiFrancjaNajlepsze praktyki pośród 28Najgorsze praktyki pośród 28

100

80

60

40

20

68 FR Francja

Przegląd

Imigracja do Francji podczas ostatniego dziesięciolecia stale rośnie; zwiększa sięzwłaszcza ilość migrantów pochodzących z krajów Maghrebu i z frankofońskiejAfryki. Francja nadal pozostaje największym krajem docelowym azylu w UE,mimo niedawnych spadków. Po rozruchach na przedmieściach, które miałymiejsce na jesieni w 2005 roku, zwiększono nacisk na zwalczanie dyskryminacji.Kandydat z północnoafrykańskim imieniem ma dwukrotnie większą szansę naodrzucenie wniosku w porównaniu z podobnym kandydatem noszącymtradycyjne francuskie imię1. Prezydent Chirac odrzucił wdrożenie akcjiafirmacyjnej, ale nowy Prezydent Sarkozy wyraził nią zainteresowanie. Kodeks z24 lipca 2006 r.o przybyciu i pobycie cudzoziemców i prawie do azylu (CESEDA)to doniosła ustawa regulująca prawo według rządowej koncepcji wybiórczejimigracji.2

W przeddzień powołania Ministerstwa Imigracji, Integracji, TożsamościNarodowej i Współrozwoju przez nowego Prezydenta, Indeks wskazuje, żepolityki antydyskryminacyjne zdobywają najwyższą punktację w sześciuobszarach polityk integracji i są one wzmocnione przez nowe prawowprowadzające w życie Dyrektywy KE dot. Równości Rasowej. Jednakżełączenie rodzin, długoterminowy pobyt, partycypacja w polityce iobywatelstwo plasują się zaledwie w połowie drogi do najlepszych praktyk.Ponadto obywatele z krajów trzeciego świata (dalej migranci) legalniemieszkający we Francji muszą spełnić najbardziej rygorystyczne wymogispośród wszystkich 28 krajów Indeksu, jeżeli chodzi o łączenie rodzin orazdługoterminową rezydencję. CESEDA jest odpowiedzialna za spadek w wynikachFrancji, jeżeli chodzi o łączenie rodzin, długoterminowy pobyt i dostęp doobywatelstwa.

Francja

1 Observatory of Discriminations - AdiaBarometer (listopad 2006)

2 Eurostat (na podstawie szacunkówopartych o cyfry opublikowane wcześniej)

3 Spis ludności, 20044 Eurostat (spoza UE-27, 01.01.2006)5 Urban Audit (spoza UE-15)6 OECD, SOPEMI, 2007 (według kraju

urodzenia)7 AGDREF, 20048 OECD, SOPEMI, 2007 (oparty głównie na

wystandaryzowanych danych ozezwoleniach na pracę, w tym obywateleUE, i zawiera dane o łączeniu i tworzeniurodzin oraz rodzin związanych)

9 MPG, Migration News Sheet, kwiecień 2007(Dane nie zawierają osoby opiekujące sięmałoletnimi, ale zawiera osoby wnioskującepo raz drugi. Dane uaktualnianemiesięcznie).

10 OECD, Education at a glance, 2006(spoza UE-25)

11 Dane prowizoryczne12 Dane prowizoryczne13 Eurostat (w tym obywatele UE)14 Eurostat (spoza UE-25)

Zbieranie i korzystanie zdanych statystycznych wkraju, który historycznie jestwrogo nastawiony doklasyfikowania ludzi wedługrasy lub etniczności.W sierpniu 2006 badaniaprzeprowadzone przez INRDwykazały, że osoby różnegopochodzenia były mniejzaniepokojone statystycznymidanymi dotyczących rodowodulub geografii niż dotyczącymirasy lub grupy etnicznej,zwłaszcza jeżeli chodzi okartoteki personelu w firmachlub administracji. Migranci i ichpotomkowie dwukrotnieczęściej odczuwaliskrępowanie, gdy proszono ich,aby wskazali swoją rasę lubprzynależność etniczną -szczególnie dotyczy to Arabów iBerberów. Biali i czarni chętniejidentyfikowali się w tychkategoriach. Patrz: Simon iClement, Jak powinno sięopisywać różnorodnepochodzenie mieszkańcówFrancji?, Population andSocieties (INRD, Nr. 45, lipiec-sierpień 2006).

20772_p062-103V5:20772_p062-103V5.qxd 03.06.2008 19:19 Seite 68

69 FR Francja

Najlepsze praktyki (wynik 100%)Obszary zastosowań prawa antydyskryminacyjnegoSwobody politycznePodwójne obywatelstwo

KorzystneUprawnienia dotyczące łączenia rodzinWprowadzenie polityk dotyczących partycypacji politycznejPrawo antydyskryminacyjne

NiekorzystneWarunki nabycia praw do łączenia rodzin i długoterminowego pobytu

Poważnie niekorzystne (wynik 0%)Prawo udziału w wyborach w związku z partycypacją w polityceUprawnienia do dostępu do rynku pracy

Zmiany od 2004 r.Mniej korzystne uprawnienia i warunki otrzymania pozwolenia na długoterminowy pobytMniej korzystne warunki łączenia rodzin we wszystkich wymiarachMniej korzystne uprawnienia i warunki, jeżeli chodzi o nabycie obywatelstwaBardziej przychylna antydyskryminacja we wszystkich wymiarach

Kluczowe wnioski



Populacja obywateli państw trzecich (2006)5 2.400.000

Miasta z największą populacją obywateli państw trzecich (2001)6 Paryż (10%), Strasbourg (7%), Lyon (6%)

Największe państwa trzeciego pochodzenia (2005)7 Algeria, Maroko, Turcja










Największe grupy z państw trzecich nabywające obywatelstwo15 Maroko, Algeria,Turcja

Profil migracyjny

25/10/200545% uczestników wywiadu CSA opowiadało się za lokalnym prawem umożliwiającym mieszkańcom głosowanie po 10-ciu latachlegalnego pobytu.

27/10/2005Zamieszki na przedmieściach zaostrzyły pytania o dyskryminacji wobec młodzieży będącej migrantami w drugim pokoleniu.Większość wniosków o wydalenie zostało odrzuconych, ponieważ oskarżeni byli nieletni i wykazywali silne więzi z Francją.

31/03/2006Ustawa o równouprawnieniu zwiększyła uprawnienia Wysokiej Komisji ds. Dyskryminacji i Równości (HALDE)

10/2006Rząd zrezygnował z[TBC2] dekretu zobowiązującego firmy zatrudniające powyżej 50 pracowników do akceptowaniaanonimowych CV

24/06/2006Wprowadzono w życie nowy Kodeks dot. przybycia i pobytu cudzoziemców i prawa do azylu (CESEDA)


20772_p062-103V5:20772_p062-103V5.qxd 03.06.2008 19:19 Seite 69

70 FR Francja


Wyjątkowo słaby wynik dotyczący uprawnień obniża częściowo korzystnyrezultat dostępu do rynku pracy. Francja jest jedynym krajem Indeksu, któryuzyskał wynik 0%, jeżeli chodzi o prawo migrantów do pracy (patrz tab.).Francja osiągnęłaby najlepszą praktykę w zakresie integracji rynkowej, gdybyzintensyfikowała działania na rzecz celów politycznych oraz ustaliła wytycznedla sprawiedliwego, aktualnego i cenowo dostępnego uznawania umiejętnościmigrantów i ich kwalifikacji uzyskanych za granicą. Również robotnicy sezonowimieliby gwarancje zatrudnienia, które spełniałyby najlepszą praktykę jeżelisezonowe zezwolenia byłyby odnawialne - tak jak ma to miejsce w przypadkudziewięciu innych krajów. Także związane prawa osiągnęlyby status najlepszejpraktyki, gdyby robotnicy sezonowi mogli być wybierani do Izby Gospodarczej,rad prud home i Izby Gospodarczej. Mieli oni prawo głosu w ostatnich latach ażdo 2004, kiedy ograniczono to prawo do obywateli UE/EOE. Francja jestjedynym krajem Indeksu, który ogranicza prawa migrantów do uczestnictwaimigrantów w organach negocjacyjnych mających związek z pracą.

Łączenie rodzin

CESEDA spowodowała ogólne pogorszenie wyników dotyczących łączeniarodzin. Obecnie migranci muszą legalnie zamieszkiwać na terenie Francji przez18 miesięcy (wcześniej 12 miesięcy), zanim będą mogli sponsorować swojerodziny. Osoby z wizami dla utalentowanych i z umiejętnościami mogą jednaksponsorować krewnych już po sześciu miesiącach. Zarówno sponsorzy, jak i ichzaproszeni małżonkowie muszą teraz mieć ukończone 18 lat. Tylko DK, GR, i CYwprowadziły mniej korzystne warunki kwalifikalności. CESEDA doprowadziławe Francji do powstania najgorszych warunków (z całej grupy 28 krajów) dołączenia rodzin. Ten fakt stawia prawo francuskie na równi z prawemobowiązującym w AT (patrz tab.). Warunki stałyby się krytycznie nieprzychylne(0%), gdyby obowiązkowe kursy i pisemne standaryzowane oceny integracji ijęzyka narzucono członkom rodzin w ich kraju pochodzenia. CESEDAspowodowała również zmniejszenie gwarancji prawnych dla rodzin migrantów,zwiększając liczbę powodów, dla których państwo może odrzucić podanie lubcofnąć migrantom przyznany status. Jeżeli rodzina rozpada się w ciągupierwszych trzech lat (początkowo w ciągu dwóch lat), może stracić prawopobytu. Połączeni członkowie rodziny muszą obecnie czekać co najmniej trzylata (wcześniej dwa lata), aby uzyskać prawo do prowadzenia życia w autonomiiwobec sponsora i nawet wtedy tylko w niektórych okolicznościach.

Zdecydowanie utrudnionydostęp do rynku pracy.Wszyscy migranci pozastudentami mogą niezwłoczniepodjąć pracę, ale są wykluczeniz 50-ciu zawodów w sektorzeprywatnym oraz wielu wsektorze publicznym. Zawody tesą zarezerwowane dla obywateliUE/EOE. Migrantom nie wolnorównież pracować na własnyrachunek w pewnych wolnychzawodach lub prowadzićniektórych typów komercyjnejlub rzemieślniczej działalnościgospodarczej. Kwalifikacjeakademickie i profesjonalnespoza UE nie są uznawane wprzypadku około 30 zawodów -na przykład tylko absolwenci zfrancuskim dyplomem mogąpracować jako prawnicy,lekarze, architekci i aptekarze.Informacje dot. najlepszychpraktyk, patrz SE, str.172.

Warunki łączenia rodzin weFrancji pogorszyły się inależą obecnie do najmniejsprzyjają-cych w grupie 28krajów.Poprzednio kandydaci musielimieć zasoby odpowiadającepłacy minimalnej. Obecniemuszą udowodnić, że ich do-chód jest stabilny i wystarcza-jący aby utrzymać wszystkichczłonków rodziny bez potrzebyubiegania się o jakiekolwiekzasiłki państwowe.Państwoocenia, czy sponsor posiadamieszkanie, które lokalnewładze uważają za typowe dlarodziny mieszkającej w tymsamym rejonie. Państwo maszerokie kompetencje admini-stracyjne umożliwiające mudecydowanie według własnegouznania i bez potrzeby upubli-czniania kryteriów, czy sponsorstosuje się do fundamentalnychpraw Republiki. Wszyscynowoprzybyli migranci powyżej16-tego roku życia musząpodpisać kontrakt Przyjęcia iIntegracji. Na podstawie indy-widualnej oceny ich umiejęt-ności, kontrakt zachęca migran-tów do uczestnictwa w darmo-wych kursach językowych lubkursach orientacji obywatel-skiej, na których informuje sięmigrantów o ich prawach i ofrancuskim systemie republi-kańskim, szczególnie o zasadziesekulary-zmu i równości płci.Najlepsze praktyki patrz SE,str.172.

Kwalifikowalność

Warunki nabycia

Pewność statusu

Prawa pokrewne

Łączenie rodzin

30%

10%

63%

80%

45%

0 20 40 60 80 100

Kwalifikowalność



Prawa pokrewne


0%

67%

75%

75%

50%

0 20 40 60 80 100

20772_p062-103V5:20772_p062-103V5.qxd 03.06.2008 19:19 Seite 70

71 FR Francja

Pobyt stały

Migranci mogą uzyskać długoterminowy pobyt w wyniku polityki, która uzyskujetrzeci najgorszy wynik w grupie 28 krajów za IE, LT, CY. Po pięciu latachlegalnego zamieszkiwania migranci mają prawo do uzyskania bezterminowegoprawa pobytu. Kandydaci wciąż muszą przejść przez długą i kosztownąprocedurę, wliczając w to nowe, niekorzystne warunki wprowadzone przezCESEDA (patrz tab.). Długoterminowi mieszkańcy mają niewielką gwarancjęstatusu, która jednak plasuje ich w rankingu na trzecim miejscu spośród28 krajów, po BE i SE. Mogą zostać wydaleni, nawet jeżeli urodzili się i sąuspołecznieni we Francji, albo żyli tam przez wiele lat. Mają prawo doswobodnego przemieszczania się i zamieszkiwania w UE do sześciu lat, ale niemogą w tym czasie uzyskać innego zezwolenia na długoterminowy pobyt.Nadal nie mają takich samych praw do zatrudnienia, jak obywatele.


Wyborcze prawa we Francji i w 10-u innych państwach Indeksu są poważnieograniczone. Jednak migranci we Francji, jak i w 21 innych krajach Indeksucieszą się swobodami politycznymi, które mieszczą się w ramach najlepszejpraktyki. Mogą zapisywać się do partii politycznych i mogą zakładać własnestowarzyszenia. Krajowy rząd nie prowadzi jednak w żaden zorganizowanysposób konsultacji z migrantami odnośnie decyzji politycznych. RadaObywatelstwa Paryżan spoza UE odbywa formalne spotkania, podczas gdy innemiasta raczej używają podobnych organów ad hoc. Mimo to samorządy lokalneczęsto interweniują w wyborze swoich przedstawicieli. W ramach tworzeniasprzyjającej polityki stowarzyszenia migrantów są finansowane z funduszyspołecznych, tak samo jak stowarzyszenia nie-migrantów. Francja osiągnęłabynajlepszą praktykę w tej dziedzinie, gdyby wprowadziła aktywną politykęinformowania migrantów o ich prawach politycznych.

Uprawnienia, warunki,i bezpieczeństwo pogorszyłysię dla długoterminowychrezydentów.Władze mają teraz prawo decy-dować, w oparciu o poszano-wanie zasad republiki i poziomznajomości języka francus-kiego, czy ktoś się zintegrowałz francuskim społeczeństwem,czy nie. Aby oceniać podania,państwo zasięga poradylokalnych rad i sprawdza, czykandydat podpisał KontraktPrzyjmowania i Integracji iukończył dobrowolny kurs.Prawo zwiększyło wymogidochodowe (podobnie do tychdotyczących łączenia rodzin) iteraz wymaga podstawowegoubezpieczenia chorobowego.Długoterminowi mieszkańcy sąteraz mniej bezpieczni, jeślichodzi o status. Podczas gdyodnawianie zezwolenia byłoprostą formalnością, państwomoże teraz skorzystać z tejokazji, aby odmówić migrantowinowego pozwolenia. Może onozostać cofnięte na przykładwtedy, gdy migrant okazuje siębyć poligamistą albo poważnymzagrożeniem dla porządkupublicznego. Informacje onajlepszej praktyce - patrz IT,strona 101, ES, strona167, BE,strona 29 i PT, strona 149.

48%

50%

19%

71%

40%

0 20 40 60 80 100

52%

80%

31%

100%

0%Prawa wyborcze

Swobody polityczne




Kwalifikowalność

Warunki nabycia

Pewność statusu

Prawa pokrewne

Pobyt stały

0 20 40 60 80 100

20772_p062-103V5:20772_p062-103V5.qxd 03.06.2008 19:19 Seite 71

72 FR Francja


Migranci w pierwszym pokoleniu mogą naturalizować się po pięciu latachlegalnego pobytu, podczas gdy absolwent francuskiego uniwersytetu może touczynić już po upływie dwóch lat. CESEDA przedłuża okres oczekiwania naobywatelstwo małżonków obywateli francuskich do czterech lat zamiast trzech.Dzieci migrantów urodzone we Francji mogą stać się Francuzami składającoświadczenie po ukończeniu 18 lat, o ile mieszkały we Francji przez pięć zminionych siedmiu lat. Ich dzieci nabywają obywatelstwo francuskieautomatycznie po urodzeniu. Kwalifikalności migrantów plasują się na drugimmiejscu w rankingu 28-ki za CA i BE, ale dodatkowe warunki, które muszą onispełnić, plasują kraj dopiero na 20-tym miejscu. Od czasu wejścia w życieCESEDA procedury nie mogą trwać dłużej niż 18 miesięcy. Władze wymagają, abymigranci spełniali takie warunki, jak znajomość języka, testy integracji i dowodydobrej reputacji. Kandydaci mogą dostać formularz, który by nadał ich imieniufrancuskie brzmienie poprzez przetłumaczenie na francuski odpowiednik alboprzez zastąpienie go typowym francuskim imieniem. Migranci i ich dzieciurodzone w kraju mogą posiadać podwójne obywatelstwo (patrz tab.).

Antydyskryminacja

Prawa antydyskryminacyjne obowiązujące we Francji promujące integracjęuległyby poprawie (patrz tab.) i uzyskałyby poziom najlepszej praktyki, jeżelichodzi o definicje i koncepcje, gdyby prawo karało dyskryminację na podstawierasy/etniczności i narodowości. Podczas gdy obszary obywatelstwa, rasy, ipochodzenia etnicznego są regulowane właściwymi aktami prawnymi, ofiarydyskryminacji religijnej mogą odwołać się do powszechnie obowiązującychprzepisów w zakresie równości oraz w części do kodeksów pracy i karnego wSądzie Kasacyjnym i narad HALDE. Wprowadzanie ich w życie nadałoby imstatus najlepszej praktyki, gdyby uwzględniono dwie drobne zmiany:zmniejszenie średniego okresu rozpatrywania spraw do poniżej sześciu miesięcy;oraz zasądzanie przez sądy surowszych kar dla osób stosujących dyskryminacjęna podstawie religii albo narodowości. Polityki równości nie osiąga poziomunajlepszej praktyki, ponieważ min. HALDE nie może wszcząć postępowania wimieniu ofiary, tak jak dzieje się to w takich krajach jak BE, CA, HU, i NL.Analogicznie, państwo nie wprowadziło zdecydowanych środków działania alboobowiązków dla instytucji publicznych w zakresie promowania równości.

Francuska ceremoniaprzyjęcia obywatelstwa.CESEDA zobowiązała prefekturydo organizowania dobrowol-nych ceremonii przyjęciaobywatelstwa. Wszyscy migran-ci, którzy w przeciągu ostatnichsześciu miesięcy stali sięFrancuzami przez naturalizację,dekret, lub oświadczenie, muszązostać zaproszeni. Ich wybór codo uczestniczenia w ceremoniinie ma żadnego znaczenia dlaich statusu w przeciwieństwiedo sytuacji w DK, GR i NL.Jednakże wymogi ceremoniimają wpływ na to, czy mogą oniw niej uczestniczyć. Pewnąkobietę wykluczono z ceremo-nii, ponieważ odmówiła zdjęciaz głowy Islamskiej chusty.Wysoki Komitet do sprawRówności i Zwalczania Rasizmu(HALDE) uznał, ze administracjapaństwowa dopuściła siędyskryminacji. MinisterstwoSpraw Wewnętrznych późniejstwierdziło, że prefekturypowinny pozwalać uczestnikomnosić strój religijny.Patrz narada HALDE 2006-131z 5 czerwca 2006.

Najlepsza praktyka, jeślichodzi o podwójneobywatelstwo.Francja, (razem z BE, CA, IE PT iUK) osiąga najlepsze praktyki wdziedzinie podwójnegoobywatelstwa. Pozwala natu-ralizującym się migrantom idzieciom cudzoziemcówurodzonym w Francji zachowaćich poprzednie obywatelstwo,za wyjątkiem ekstremalnychsytuacji, kiedy sprawa dotyczypodwójnych obywateli krajubędącego wrogiem Francji.


Obszary stosowania


Polityki równości

Antydyskryminacja

75%

100%

78%

71%

81%

0 20 40 60 80 100

67%

43%

100%

40%

54%

0 20 40 60 80 100

Kwalifikowalność

Warunki nabycia

Pewność statusu



20772_p062-103V5:20772_p062-103V5.qxd 03.06.2008 19:19 Seite 72

73 FR Francja

Opinia społeczna16

W grupie UE-27 Francuzi są na trzecim miejscu spośród nacji, które sądzą żeetniczna rozmaitość wzbogaca ich kulturę narodową. Jednakże 80% Francuzówsądzi, że dyskryminacja etniczna w ich kraju ma tendencję wzrostową. Ponadto,78% sądzi, że cudzoziemiec potencjalnie ma mniejsze prawdopodobieństwozdobycia zatrudnienia, dostępu do szkolenia albo awansu; pod tym względemFrancja zajmuje drugie miejsce po Szwecji. Dwie trzecie respondentówpopiera[TBC3] pozytywne środki działania oparte na tożsamości etnicznej narynku pracy. Jednakże 44% sądzi, że obywatele państw trzecich, którzy stają siębezrobotni, powinni być deportowani. Nieznaczna większość popiera prawo dołączenia rodzin i równe uprawnienia dla legalnych migrantów, podczas gdy43,1% sądzi, że należy im ułatwić uzyskanie obywatelstwa francuskiego.

Lepsze prawoantydyskryminacyjne.Dwa niedawno uchwaloneprawa (dot. Równych Szans itworzenia wyspecjalizowanychorganizacji) poprawiły wynikiFrancji w dziewięciu wskaźni-kach antydyskryminacyjnychIndeksu. Nowy organ równościHALDE rozpoczął działalnośćw czerwcu 2005, z budżetem10.5 milionów EUR i 66 pra-cownikami na rok 2006. HALDEoferuje takie usługi jak poradyprawne, alternatywne metodyrozwiązywania sporów iniezależne śledztwa w sprawieofiar dyskryminacji. HALDEmoże również wszczynaćpostępowania we własnymimieniu w 19-tu obszarachdyskryminacji w tym rasy/etni-czności, religii/wiary i narodo-wości. Nowe prawa równieżkarzą dyskryminację rasowo/etniczną i religijną w szkol-nictwie, opiece społecznej, wzakresie zasiłkow i dostępie dotowarów i usług, takich jakopieka zdrowotna i mieszkal-nicwo. Patrz Latraverse, Raporto Środkach do ZwalczaniaDyskryminacji:Dyrektywy 2000/43/EC i2000/78/EC. RaportKrajowy/aktualizacja 2006 r.,Sytuacja do 8 stycznia 2007.

16 Patrz Eurobarometr 59.2 (2003) iSpecjalny Eurobarometr badania naddyskryminacja w UE 65.4 (2006)

20772_p062-103V5:20772_p062-103V5.qxd 03.06.2008 19:19 Seite 73






Pobyt stały53%

Najlepsze praktykiNiemcyNajlepsze praktyki pośród 28Najgorsze praktyki pośród 28

100

80

60

40

20

74 DE Niemcy

Przegląd

Liczba azylantów, tymczasowych robotników i członków rodzin przeprowadzają-cych się do Niemiec nadal spada. Migranci z UE-8 nadal są objęci przejściowymiograniczeniami dostępu do rynku pracy w Niemczech, jednak Polacy tworząnajwiększą grupę pracowników sezonowych. Mimo że migracja w poszukiwaniupracy zwiększyła się między 2004 r. a 2006 r., większość obywateli z państwtrzecich przybywa w ramach łączenia rodzin. Według nowego niemieckiegoMikrospisu z 2005 r., urodzeni za granicą albo ich dzieci stanowią 20% populacji1.Debaty polityczne skupiły się na potrzebie przyciągania wysokowykwalifikowanych pracowników, zawartości krajowego planu integracjii ograniczeniu prawa do łączenia rodzin. Podczas niemieckiej prezydencji UniiEuropejskiej w pierwszej połowie 2007 r. priorytetową kwestią stała się wymiananajlepszych praktyk w zakresie integracji i dialogu między kulturami.

Z utrzymującym się średnim wynikiem, niemiecka polityka w sześciu dziedzinachpolityki integracyjnej rysuje się bądź jako dosyć korzystna (łączenie rodzin iudział w życiu politycznym), bądź w połowie drogi do najlepszej praktyki(dostęp do rynku pracy, antydyskryminacja, dostęp do obywatelstwai długoterminowy pobyt).

Niemcy

1 OECD, SOPEMI, 20072 Eurostat (spoza UE-27, 01.01.2006)3 OECD, SOPEMI, 2007 (wyszyscy nie-

obywatele i obywatele urodzeni za granicą).4 Eurostat (spoza UE-27, 01.01.2006)5 Urban Audit (spoza UE-15)6 OECD, SOPEMI, 20077 Eurostat (spoza UE-27)8 OECD, SOPEMI, 2007 (oparty głównie na

wystandaryzowanych danych o rezydencji izezwoleniach na pracę,

9 M P G, Migration News Sheet, kwiecień 2007(Osoby zależne tylko są wliczone, jeślizłożyły osobne podanie. Powtórne wnioskilub Folgeantrage nie są wzięte pod uwagę)

10 OECD, Education at a glance, 2006(spoza UE-25)

11 Badanie Siły roboczej w UE (2006q2)12 Badanie Siły roboczej w UE (2006q213 Eurostat (w tym obywatele UE)14 Eurostat (spoza UE-25)

20772_p062-103V5:20772_p062-103V5.qxd 03.06.2008 19:19 Seite 74

75 DE Niemcy

Najlepsze praktyki (wynik 100%)Swobody polityczne

KorzystneWprowadzenie polityki dotyczącej partycypacji politycznej

NiekorzystnePolityka równości poświecona antydyskryminacji

Poważnie niekorzystne (wynik 0%)Prawo udziału w wyborach w związku z partycypacją w polityce

Planowane zmiany w przyszłościBardziej korzystne obszary zastosowania i wprowadzenia dla antydyskryminacji

Kluczowe wnioski




Miasta z największą populacją obywateli państw trzecich (2001)5 Frankfurt am Main (16%), Monachium (16%),Augsburg (14%)

Największe państwa trzecie pochodzenia (2005)6 Turcja, Serbia i Czarnogóra, Chorwacja










Największe grupy z państw trzecich nabywające obywatelstwo (2005)14 Turcja, Serbia i Czarnogóra, Iran

Profil migracyjny

05/2006Konferencja Ministrów Wewnętrznych zgodziła się, że landy mogą decydować o zawartościach poszczególnych testówdotyczących naturalizacji.

07/07/2006Ustawa o Równości wprowadziła dyrektywę UE o antydyskryminacji

14/07/2006Pierwszy Szczyt Integracji przygotował narodowy plan integracyjny, skupienie się na kursach integracyjnych, szkolenie językowe,integrację rynku pracy, pluralizm kultury, mediów i sprawy płci.

17/07/2006Czas na łączenie rodzin przedłużony, i zakaz w stosunku do obywateli niemiecich na zasiłkach dot. sponsorowania małżonka

27/09/2006Niemiecka Konferencja Islamu

10/01/2007Federalny Sąd Konstytucyjny potwierdził zakaz posiadania podwójnego obywatelstwa.


20772_p062-103V5:20772_p062-103V5.qxd 03.06.2008 19:19 Seite 75

76 DE Niemcy


Pewne warunki Ustawy o Rezydencji z 2005 r. ograniczają migrantom możliwościzałożenia własnej działalności gospodarczej. Zazwyczaj muszą pracować conajmniej pięć lat, aby uzyskać te same kwalifikalnosci zawodowe we wszystkichsektorach, jakie przysługują obywatelom UE. Niemieckie środki integracjirynkowej osiągnęłyby poziom najlepszej praktyki, gdyby migranci mieli taki samdostęp do przyuczenia zawodowego i pomocy finansowej związanej z nauką, jakobywatele UE i gdyby państwo pomagało im w możliwie jak najszybszym uznaniuich umiejętności i kwalifikacji uzyskanych za granicą, przy jak najmniejszymnakładzie finansowym. Najlepsza praktyka dotycząca gwarancji zatrudnieniazostałaby osiągnięta, gdyby robotnicy mogli odnowić wszystkie pozwolenia napracę poza sezonowymi, tak jak dzieje się to w przypadku 22 krajów Indeksu.Migrujący robotnicy posiadają uprawnienia, które plasują się w połowie drogido najlepszej praktyki, ponieważ wszyscy mogą zapisywać się do związkówzawodowych, jednak nie wszyscy mogą zmieniać pracę albo profesję w ramachich pozwolenia na pracę.

Łączenie rodzin

Mimo że Niemcy nie wprowadziły do rodzimego prawa zapisów Dyrektywy ECz 1 marca 2007 o prawie łączenia rodzin, Indeks wskazuje, że obecna politykai prawa, gwarancje statusu i związane prawa są dosyć korzystne z punktuwidzenia promowania integracji. Po roku legalnego pobytu w Niemczechmigranci mają prawo sponsorować małżonków lub zarejestrowanych partnerów.Jednakże dzieci, rodzice lub dziadkowie muszą spełniać dodatkowe warunki.Podczas potencjalnie długiego i kosztownego procesu, sponsorzy musząudowadniać, że spełniają wymagane warunki, np. że mają wystarczającydochód, aby utrzymać rodzinę. Nie narzucono testów lub miary integracji.Rodziny korzystałyby z najlepszych praktyk, jeżeli chodzi o gwarancje statusu,gdyby możliwość odebrania statusu groziła im tylko w przypadku kłamstwa,podczas próby jego uzyskania lub w przypadku, gdyby oni sami stanowilizagrożenie dla polityki społecznej i dla bezpieczeństwa społeczeństwa. Rodzinymają gwarancje prawne i prawo do odwołania się od negatywnych decyzji.Niemcy osiągnęłyby najlepszą praktykę w zakresie tych polączonych praw,gdyby wszyscy członkowie rodziny mogli uzyskać niezależne pozwolenia napobyt stały w przeciągu trzech lat.

0 20 40 60 80 100

Kwalifikowalność



Prawa pokrewne


33%

50%

75%

50%

50%

Kwalifikowalność

Warunki nabycia

Pewność statusu

Prawa pokrewne

Łączenie rodzin

60%

40%

75%

70%

61%

0 20 40 60 80 100

20772_p062-103V5:20772_p062-103V5.qxd 03.06.2008 19:19 Seite 76

77 DE Niemcy

Pobyt stały

Dyrektywa Komisji Europejskiej dot. długoterminowego pobytu może zostanieniedługo przeniesiona na grunt niemieckiego prawa. W międzyczasie migrancimają prawo do pozwolenia na długoterminowy pobyt po pięciu latach pobytu.Okres ten nie może obejmować studiów w Niemczech albo oczekiwania napozytywną decyzje o przyznaniu azylu. Podczas długiej i kosztownej procedurykandydaci muszą spełnić takie warunki jak; wystarczająco wysokie przychody,zdanie testu ze znajomości języka niemieckiego na wysokim poziomie i zdaniepodstawowego testu ze znajomości o niemieckim społeczeństwie. Niemieckiewyniki plasują się na trzeciej pozycji od końca, jeżeli chodzi o prawa i warunki,podobnie jak we FR. Zezwolenia obejmują długie okresy i są odnawialne, aleuniemożliwiają posiadaczowi opuszczenie kraju na okres powyżej roku.Posiadacze długoterminowego pozwolenia na pobyt mają jednakowe prawa jakNiemcy do opieki zdrowotnej i do mieszkań. Niemcy doszłyby do najlepszejpraktyki, gdyby prawo zabezpieczyło migrantom takie same prawa do ruchu,mieszkania i uzyskania statusu długoterminowego rezydenta, jakie obowiązujew innych państwach członkowskich UE.


Swobody polityczne dla migrantów w Niemczech są przykładem najlepszejpraktyki, umożliwiając zakładanie stowarzyszeń i zapisywanie się do partiipolitycznych. Pomimo żądań Federalnej Doradczej Komisji ds. Cudzoziemcóww 2005, aby długoterminowi mieszkańcy mogli brać udział w głosowaniu wwyborach lokalnych, migranci wciąż nie mogą głosować i nie mogą kandydowaćw wyborach. Niektóre lokalne i regionalne rządy zasięgają konsultacji umigrantów w zakresie tych aspektów polityki, które dotyczą ich w największymstopniu. W niektórych landach migranci mogą swobodnie wybierać swoichwłasnych przedstawicieli, podczas gdy w innych rejonach i na szczeblukrajowym są oni mianowani przez rząd. Stowarzyszenia migrantów, któreuczestniczą w tych konsultacjach, mogą uzyskiwać finansowanie od rządu.Niemieckie wyniki w kategorii organów doradczych plasują się na trzecimmiejscu, a polityka wdrożeniowa, która zdobyłaby drugie miejsce, mogłabyzostać usprawniona, gdyby rząd organizował konsultacje w bardziej regularnysposób i gdyby prowadził szeroką kampanię informującą migrantów o ichprawach politycznych.

Kwalifikowalność

Warunki nabycia

Pewność statusu

Prawa pokrewne

Pobyt stały

40%

24%

64%

75%

53%

0 20 40 60 80 100

Prawa wyborcze

Swobody polityczne




0%

100%

69%

90%

66%

0 20 40 60 80 100

20772_p062-103V5:20772_p062-103V5.qxd 03.06.2008 19:19 Seite 77

78 DE Niemcy


Większość migrantów musi być długoterminowymi mieszkańcami przez osiemlat, zanim uzyskają kwalifikalność do ubiegania się o obywatelstwo niemieckie.Ich dzieci i wnuki muszą spełniać dodatkowe wymogi, zanim zostanąobywatelami kraju urodzenia. Aby się naturalizować, kandydaci muszą spełnićwarunki, które plasują się na trzecim miejscu od końca spośród 28 krajówIndeksu po AT i DK. Muszą zdać egzamin z języka, test integracji, podlegająsprawdzeniu karalności i muszą udowodnić, że mają wystarczający dochód. Ichpodania mogą wciąż być odrzucone, albo ich obywatelstwo może być późniejcofnięte niezależnie od jakichkolwiek osobistych okoliczności i niezależnie odtego, jak długo byli obywatelami. Decyzja Federalnego Sądu Konstytucyjnego z24 maja 2006 wymaga, aby wycofane zostały pewne limity czasowe, chociaż ichzakres wciąż nie jest zdefiniowany. Niemcy dopuszczają podwójneobywatelstwo dla naturalizujących się migrantów tylko w wyjątkowychwarunkach, a w przypadku dzieci cudzoziemców w bardzo poważnychokolicznościach.

Antydyskryminacja

Definicja i koncepcje niemieckiego prawa antydyskryminacyjnego niespełniają kryteriów najlepszej praktyki, ponieważ nie objęły problemudyskryminacji w zakresie posiadanego obywatelstwa. Uznanie dyskryminacjiprzez asocjację albo na podstawie stereotypowych cech podlega decyzji sądu.Obszary zastosowań uległyby dalszej poprawie (patrz tab.), gdyby migrantówchroniono przed dyskryminacją ze względu na narodowość w zatrudnieniu,mieszkalnictwie i w opiece zdrowotnej. Mechanizmy egzekwowania pozwalają,aby wnoszący skargi mieli dostęp do wielu procedur. Ale wymiar sprawiedliwościogranicza uprawnienia organizacji pozarządowych (osoby prawne z interesemprawnym w promowaniu równości) do wspierania ofiary w konkretnychrozprawach sądowych. Niekorzystna polityka równości, która uzyskuje trzeciemiejsce od końca, po CZ i DK, stawia podobne ograniczenia nowej FederalnejAgencji ds. Antydyskryminacji. Państwo nie stosuje zdecydowanych środków inie uznaje za priorytet koncepcji równości w funkcjonowaniu organówpublicznych.

Niemieckielandy utrzymałykontrolę nad sprawdzaniemobywatelstwa.Niemcy mają w 2006 r. wynikigorsze niż w 2004 r. w stosunkudo dwóch wskaźników. Kandy-daci mogą obecnie zostaćodrzuceni z powodu karalności,jako osoby zagrażającebezpieczeństwu i porządkowipublicznemu. Ponadto Konfe-rencja Ministrów SprawWewnętrznych w maju 2006dała16 landom znaczące polemanewru w decydowaniu, jakoceniać znajomość językaniemieckiego i podstawowychwartości u kandydatów. Wniektórych landach migrancimuszą zdać kosztowny egzaminpisemny, który wymaga znajo-mości języka niemieckiego,kultury i społeczeństwa. Abyzapoznać się z najlepszymipraktykami dot. warunków patrzPT, str.150 i SE, str.174.

Nowe prawo może lepiejdostosować i wprowadzić wżycie antydyskryminację.Ogólne Prawo dotyczącerównego traktowania z18 sierpnia 2006 r. dopro-wadziło do podwyższeniawynikow Niemiec w sześciuwskaźnikach, przez dostoso-wanie niemieckich podstawprawnych do Dyrektywy EK.Dyskryminacja wyraźna lubdomniemana na podstawierasy/pochodzenia etnicznego,płci, religii/ wyznania,upośledzenia, wieku ipreferencji seksualnych wsektorze publicznym i prywat-nym jest teraz uznawana zanielegalną. Termin: narodowośćmieści się pośrednio w koncep-cji rasy i religii. Prawo dotyczyzatrudnienia i awansu wkarierze, ochrony i dostępu dodóbr społecznych, edukacji idostępu do towarów i usług.Ponadto prawo wspiera ofiaryprzez zakazywanie prześlado-wania. Prawo zapewnia zmianyw ciężarze dowodowym ipowołuje niezależne organynadzorcze (Federalna Agencjads. Antydyskryminacji).

50%

31%

50%

30%

38%

0 20 40 60 80 100

Kwalifikowalność

Warunki nabycia

Pewność statusu




Obszary stosowania


Polityki równości

Antydyskryminacja

63%

75%

56%

14%

50%

0 20 40 60 80 100

20772_p062-103V5:20772_p062-103V5.qxd 03.06.2008 19:19 Seite 78

79 DE Niemcy

Opinia społeczna15

Niemal połowa (48,1%) Niemców, z którymi przeprowadzono wywiad, popierakoncepcję, aby migranci mieli prawo do łączenia rodzin. Nieco poniżej jednejtrzeciej (32,7%) sądzi, że powinno im się ułatwić uzyskanie obywatelstwaniemieckiego. Ponad jedna czwarta Niemców sądzi, że wszyscy imigranci spozaUE powinni być deportowani, podczas gdy 40,1% sądzi, że wszyscy bezrobotnimigranci powinni być deportowani. W przeciwieństwie do większości krajówUE-27, tylko mniejszość Niemców (45,2%) popiera równe prawa społeczne dlalegalnych imigrantów spoza UE. Niewiele mniej respondentów (47%) sądzi,że dyskryminacja etniczna jest rozpowszechniona, a podobna liczba myśli, że niesą podejmowane wystarczające działania w celu zwalczania dyskryminacji.Niemal dwie trzecie osób popiera pozytywną działalność na rynku pracy opartąna tożsamości etnicznej. Jedynie 29,4% wiedziało, że dyskryminacja etnicznaw rynku pracy jest karalna na mocy prawa.

15 Patrz Eurobarometer 59.2 (2003) iSpecjalny Eurobarometer badania naddyskryminacją w UE 65.4 (2006)

20772_p062-103V5:20772_p062-103V5.qxd 03.06.2008 19:19 Seite 79






Pobyt stały60%

Najlepsze praktykiGrecjaNajlepsze praktyki pośród 28Najgorsze praktyki pośród 28

100

80

60

40

20

80 GR Grecja

Przegląd

Grecja, nowy kraj imigracji, nie zbiera systematycznie danych na temat obywatelipaństw trzecich, ani przepływu okresowych migrantów. Oceny sugerują, że wprzeciwieństwie do pozostałych krajów UE, liczba azylantów nadal rośnie.Przepływy innych migrantów spoza UE, zwłaszcza Albańczyków, równieżwykazują tendencję wzrostową. Warto zanotować, że obywatele państw trzecichlegalnie mieszkający w kraju (dalej: migranci) mają wyższy procent zatrudnieniaw porównaniu do obywateli.

Debaty polityczne skupiły się na potrzebie wydajnego zarządzania migracją,systemem pozwoleń na pobyt, polityką integracji migrantów, a także nawprowadzeniu dalszych regulacji. Nasunęły się pytania, czy integracji napapierze towarzyszy rzeczywiste wprowadzanie jej w życie.

Żadna z sześciu dziedzin polityki integracyjnej, będącej przedmiotem badaniaIndeksu, nie sprzyja promocji integracji w Grecji. Najwyżej punktowanerozwiązania polityczne plasują się w połowie rankingu, jeżeli chodzi o dostęp dorynku pracy, łączenie rodzin, długoterminową rezydencję i antydyskry-minację. Grecki rynek dostępu do pracy plasuje się na czwartym miejscu odkońca w rankingu krajów Indeksu; udział w życiu politycznym jest trzeci odkońca, natomiast dostęp do obywatelstwa drugi od końca.

Grecja

1 Eurostat (spoza UE-27, 01.01.2006)2 OECD, SOPEMI, 2007 (wszyscy nie-

obywatele i urodzeni za granicą)3 Eurostat (spoza UE-27, 01.01.2006)4 Urban Audit (spoza UE-15)5 OECD, SOPEMI, 20076 2005 Według szacunku Greckiego Instytutu

Usług Statystycznych. Spis ludności z2001 r. Wykazuje o dużo wyższą cyfrę:717,319 co też jest spowodowane przezzwiększenie UE

7 OECD, SOPEMI, 2007 (oparty głównie nawystandaryzowanych danych o rezydencjizezwoleniach na pracę)

8 M P G, Migration News Sheet, kwiecień 20069 OECD, Education at a Glance, 2006 (spoza

UE-25)10 European Labour Force Survey (2006q2)11 European Labour Force Survey (2006q2)12 OECD, SOPEMI, 200513 OECD, SOPEMI, 2005)

20772_p062-103V5:20772_p062-103V5.qxd 03.06.2008 19:19 Seite 80

81 GR Grecja

KorzystneUprawnienia dotyczące długoterminowej rezydencji

NiekorzystneWarunku nabycia praw do łączenia rodzinŚrodki integracji na rynku pracy

Poważnie niekorzystne (wynik 0%)Gwarancje obywatelstwaPrawo udziału w wyborach, ciała konsultacyjne i egzekwowanie partycypacji politycznej

Zmiany od 2004 rBardziej korzystne uprawnienia i prawa dotyczące długoterminowego pobytuMniej korzystne warunki na długoterminowy pobytBardziej korzystne definicje i koncepcje i pola dostosowań prawa antydyskryminacyjnego

Kluczowe wnioski




Miasta z największą populacją obywateli państw trzecich (2001)4 Ateny (17%), Thessaloniki (7%), Kavala (5%)

Największe państwa trzeciego pochodzenia (2005)5 Albania, Bułgaria, Rumunia


Największa kategoria migracji długoterminowej (2004)7 Nie dotyczy

Zarejestrowani starający się o azyl8 12.267

Studenci zagraniczni9 2.713

Stopa zatrudnienia obywateli państw trzecich10 70,8%





Największe grupy z państw trzecich nabywające obywatelstwo (2004)13 Były Związek Radziecki, Rumunia, Bułgaria

Profil migracyjny

01/10/2005Grecki rzecznik praw obywatelskich polecił zabronić wydalania małoletnich z krajów trzecich, w większości przebywających wtym kraju bez rodziców lub małoletnich urodzonych w Grecji

31/03/2006Pierwszy raport greckiego rzecznika praw obywatelskich, działającego w ramach organu ds. równości, zidentyfikował uchybieniaw tematyce antydyskryminacji, spowodowane brakiem niezależności i środków do działania

06/04/2006Europejska Komisja wysłała ostrzeżenie, prosząc o dodatkowe środki dla agencji reprezentujących ofiary oraz zaniechanierestrykcji dot. kompensat finansowych

31/07/2006Spóźnione wprowadzenie Dyrektywy EK dot. długoterminowych rezydentów

23/02/2007Narodowy Komitet ds. Integracji Imigrantów 2007 powołał do życia prawo nr. 3536, jednak bez przedstawicieli imigrantów.


20772_p062-103V5:20772_p062-103V5.qxd 03.06.2008 19:19 Seite 81

82 GR Grecja


Migranci muszą pracować przez trzy lata, aby uzyskać kwalifikalność do pracy wwiększości sektorów, jak obywatele UE. Także migrujący przedsiębiorcy sąwyłączeni z pewnych sektorów. Migranci mogą odnawiać większość pozwoleńna pracę, ale daje im to tylko ograniczone zabezpieczenie, gdyż w przypadkubezrobocia mogą utracić pozwolenie na pobyt stały, niezależnie od tego w jakisposób, i od jak dawna pracowali w Grecji. Migranci nie korzystają ze wsparcia wzakresie instrumentów integracji rynkowej, jeżeli chodzi o uznanie ichumiejętności i kwalifikacji, redukcję bezrobocia, poprawę ich znajomości językagreckiego czy promowanie ich szkolenia. Migranci mogliby się cieszyć bardziejkorzystnymi prawami pracowniczymi, gdyby mogli wcześniej zmienićpracodawcę, pracę lub sektor.

Łączenie rodzin

Migranci muszą czekać co najmniej dwa lata, aby uzyskać kwalifikalność dosponsorowania swoich rodzin. Nawet wówczas mogą do nich dołączyć tylkomałżonkowie i małoletnie dzieci, a kandydaci muszą udowadniać, że posiadająodpowiednie warunki lokalowe i przychody. Jednakże Grecja nie wymaga odczłonków rodziny zdania testu z integracji będącego warunkiem łączeniarodzin. Połączone rodziny posiadają niewielkie gwarancje, jeżeli chodzi o ichstatus w świetle prawa. Państwo może odrzucić ich podanie albo może odebraćim przyznany status z wielu powodów, ale musi brać pod uwagę wieleokoliczności w życiu rodziny. Prawa członków rodziny obejmują taki sam dostępdo edukacji, zatrudnienia, świadczeń socjalnych, mieszkalnictwa i opiekizdrowotnej, jaki przysługuje ich sponsorowi. Związane prawa osiągnęłybypoziom najlepszej praktyki, gdyby migranci mogli uzyskać niezależnepozwolenie na pobyt stały po trzech latach pobytu lub w krótszym okresie czasu.

0 20 40 60 80 100

Kwalifikowalność



Prawa pokrewne


33%

17%

50%

75%

40%

Kwalifikowalność

Warunki nabycia

Pewność statusu

Prawa pokrewne

Łączenie rodzin

10%

27%

63%

70%

41%

0 20 40 60 80 100

20772_p062-103V5:20772_p062-103V5.qxd 03.06.2008 19:19 Seite 82

83 GR Grecja

Pobyt stały

Aby uzyskać zezwolenie na pobyt długoterminowy, migranci muszą mieszkać ipracować w Grecji przez pięć lat. Studenci mogą wliczyć w ten okres połowęczasu swoich studiów, ale uchodźcy nigdy nie mogą zostać długoterminowymirezydentami. Kandydaci muszą zdać test integracji, zapłacić wysoką opłatę zaprocedury i udowodnić posiadanie ubezpieczenia zdrowotnego i sporychśrodków finansowych. Te warunki (patrz tab.), wraz z warunkami dotyczącymiłączenia rodzin stawiają Grecję na trzecim miejscu od końca, tuż przed AT i FR.Zgodnie z prawem długoterminowi mieszkańcy posiadają częściową gwarancjęswego statusu. Ich zezwolenie umożliwia wyjazd z Grecji na okres do sześciu lat.Ale państwo może wydalać długoterminowych mieszkańców, bez brania poduwagę wielu aspektów ich sytuacji osobistej. Nawet długoterminowi mieszkańcy,którzy urodzili się w Grecji albo żyli tam przez wiele lat, mogą zostać wydaleni zkraju. Związane prawa od 2004 r. zostały usprawnione (patrz tab.).


Grecja osiąga najlepszą praktykę, jeżeli chodzi o prawa polityczne, wraz z 21innymi krajami Indeksu. Jednakże wyborcze prawa, organy doradcze ipolityka egzekwowania, stoją na niskim poziomie, tak samo jak w CY i w PL.Chociaż migrantom nie zabroniono zakładania stowarzyszeń, nie otrzymują onikonkretnego wsparcia finansowego i nie są włączani w konsultacje dotycząceprocesów podejmowania decyzji na jakimkolwiek szczeblu rządowym. Migrancimogą zapisywać się do partii politycznych, ale nie mogą kandydować albogłosować w jakichkolwiek wyborach.

Warunki długoterminowegopobytu pogorszyły się.Nowe prawo, które wdrożyłoDyrektywę o DługoterminowymPobycie zaniżyło wynik Grecji z2004 r. Chociaż procedura jestteraz nieco krótsza, to obejmujeobowiązkowy kurs, któregosłuchacze rekrutują się z grupyosób objętych maksymalnymkontyngentem (około 500 narok). Kandydaci muszą wtedyzdać test ze znajomości językagreckiego, kultury i historiiGrecji, obejmujący testwielokrotnego wyboru i otwartepytania na piśmie. Test jestdarmowy, ale cała procedurakosztuje 900 euro. Chociażoceny nie biorą pod uwagęindywidualnych zdolności,migranci, którzy studiowali wGrecji są z nich zwolnieni.Najlepsze praktyki znajdzieszzaglądając do ES, strona167.

Lepsze prawo i prawa dlaposiadaczydługoterminowego pobytu.Nowe Prawo skróciło wymógrezydencji i zagwarantowałodostęp porównywalny z tym dlaobywateli do świadczeńsocjalnych, zasiłków, mieszkań,opieki zdrowotnej oraz uznaniaumiejętności i kwalifikacji.Grecja osiągnęłaby najlepsząpraktykę w tym wymiarze,gdybydostęp do zatrudnienia byłoparty na zasadzie równości, anie na zasadzie priorytetowegotraktowania osób pochodzeniagreckiego.

Kwalifikowalność

Warunki nabycia

Pewność statusu

Prawa pokrewne

Pobyt stały

50%

64%

24%

92%

60%

0 20 40 60 80 100

0 20 40 60 80 100

Prawa wyborcze

Swobody polityczne




0%

100%

0%

0%

14%

20772_p062-103V5:20772_p062-103V5.qxd 03.06.2008 19:19 Seite 83

84 GR Grecja


Aby móc się ubiegać o obywatelstwo, migrant musi mieszkać w Grecji przezdziesięć z poprzednich dwunastu lat. Potomkowie stoją przed dodatkowymiwymogami dopuszczenia do naturalizacji. Małżonkowie obywateli greckichmogą nabyć obywatelstwo szybciej, ale tylko wtedy, gdy jako małżonkowiespłodzą dziecko greckiego obywatelstwa. Aby się naturalizować, migranci musząspełniać warunki, które są w znacznym stopniu uzależnione od uznaniaorganów administracyjnych i uiścić wysoką opłatę (1500 EUR za złożeniepodania). Muszą składać przysięgę i muszą zdać prosty test językowy, poduwagę brana jest też klauzula dobrej reputacji i wnikliwe sprawdzenie karalności.Migranci, którzy się naturalizują, są skrajnie niepewni swego statusu wedługprawa - tak jak w LV (patrz tab.). Grecja jest w połowie drogi do najlepszejpraktyki, jeżeli chodzi o podwójne obywatelstwo.

Antydyskryminacja

Grecki system antydyskryminacji uległ poprawie w dziewięciu wskażnikachIndeksu, częściowo dzięki wprowadzeniu prawa nr 3304/2005 wdrażającegoDyrektywę EK o Rasie i Równości (patrz tab.). Ogólne definicje obejmują sektorypubliczne i prywatne, obecnie prawo zastosowane jest do zapobieganiadyskryminacji opartej na rasie, tożsamości etnicznej (zdefiniowanie krajupochodzenia) i religii/wiary w wiele obszarach życia. Mechanizmyegzekwowania umożliwiają dostęp do różnych procedur, pomocy prawneji szerokiego wachlarza sankcji. Polityki równości uległaby poprawie, gdybywyspecjalizowana agencja ds. równości obejmowała kompetencjaminarodowość i mogła wszczynać postępowanie w imieniu skarżących alboprowadzić śledztwa i procedury we własnym imieniu. Państwo równieżmusiałoby wprowadzić zdecydowane środki działania i politykę równości doustawodawstwa, dostępu do usług publicznych, kontraktów publicznych, dotacjii pożyczek.

Gwarancja obywatelstwajest krytycznie słaba.Rząd decyduje wyłącznie wgwłasnego uznania, czy przyjąćpodanie o przyznanie obywa-telstwa, czy też je odrzucić zróżnych powodów. Niezależnieod tego, ile lat obywatele sąznaturalizowani, ich obywa-telstwo może być cofnięte,nawet gdyby wskutek tegozostali bezpaństwowcami.Decyzja odmowy albo cofnięcianie musi uwzgledniać wieluważnych aspektów ich sytuacjiosobistej, np. więzi z Grecją.Oferowane gwarancje sąniewielkie i nie ma procedurzadośćuczynienia. Najlepszepraktyki znajdziesz zaglądającdo SE, str.174.

Lepsze definicje i koncepcje,dziedziny zastosowania imechanizmy egzekwowania.Tuż przed procesem o pogwał-cenie przed EuropejskimTrybunale Sprawiedliwości,Grecja opublikowała prawonr 3304/2005. Prawo terazkarze różne rodzaje dyskrymi-nacji o podłożu religijnym,rasowym i związanym z krajempochodzenia. Jest stosowane wzatrudnieniu, edukacji, opiecespołecznej, świadczeń socjal-nych i dostępu do publicznychdóbr i usług, mieszkalnictwa iopiece zdrowia. Powodowiemogą korzystać z ochronyprzed prześladowaniem i zezmian w ciężarze dowodowym.Jednak grecki Rzecznik PrawObywatelskich skrytykowałwykluczenie narodowości jakocechy przyczyniającej się donierównego dostępu dozatrudnienia albo wyższegowykształcenia. Rzecznik prawobywatelskich w Grecji uważa,ze z obecnym ustawodawst-wem, moze dochodzić doszeroko zakrojonych aktówdyskryminacji przeciwkocudzoziemcom z powodu rasyalbo kraju pochodzenia. Patrz2006 Pierwszy raportGreckiego Rzecznika prawobywatelskich o skargach wramach Prawa Antydyskry-minacyjnego 2204/2005.

25%

34%

50%

0%

25%

0 20 40 60 80 100

Kwalifikowalność

Warunki nabycia

Pewność statusu




Obszary stosowania


Polityki równości

Antydyskryminacja

63%

50%

78%

36%

58%

0 20 40 60 80 100

20772_p062-103V5:20772_p062-103V5.qxd 03.06.2008 19:19 Seite 84

85 GR Grecja

Opinia społeczna14

47% Greków sądzi, że migrantom należy ułatwić naturalizację. Grecja jestjednym z krajów, gdzie występuje najwyższy stopień poparcia dla równości wzakresie praw socjalnych, łączenia rodzin i wyrównywania szans migrantów wgrupie UE-27. Połowa badanych uważa, że różnorodność wzbogaca greckąkulturę narodową. Ale już 32,9% Greków chciałoby wydalić wszystkich legalnychimigrantów spoza UE, a 61% wydaliłoby wszystkich bezrobotnych imigrantów.Trzy piąte respondentów uważa, że cudzoziemcy stykają się z dyskryminacją wsystemie zatrudnienia, szkoleń i przyznawania awansów. Podobnie, 76,1% sądzi,że dyskryminacja etniczna była dość powszechna w 2006 r, chociaż mniej niżpołowa sądziła, że tendencja ta wzrasta od 2001. Jedynie 20,2% Grekówwiedziało, że prawo karze dyskryminację etniczną na rynku pracy.

14 Patrz Eurobarometer 59.2 (2003) iSpecjalny Eurobarometer badania naddyskryminacja w UE 65.4 (2006)

20772_p062-103V5:20772_p062-103V5.qxd 03.06.2008 19:19 Seite 85






Pobyt stały50%

Najlepsze praktykiWęgryNajlepsze praktyki pośród 28Najgorsze praktyki pośród 28

100

80

60

40

20

86 HU Węgry

Przegląd

W ostatnich latach, Węgry stały się krajem tranzytowym dla poszukiwaczy azylu inieregularnych migrantów w drodze do Europy Zachodniej. Do kraju napływająrównież docelowi poszukiwacze azylu i robotnicy sezonowi z Europy wschodniej ipołudniowej. Wśród przybywających zauważa się dominację mniejszościwęgierskiej powracającej z krajów ościennych. W związku z powyższym politykadebaty skupiła się na uproszczonych formalnościach wizowych i ułatwionejnaturalizacji dla tej preferowanej grupy. Kiedy Węgry dołączyły do UE, ichpołudniowa i wschodnia granica stała się częścią zewnętrznej granicy UE.Doprowadziło to do rozwoju strategii migracji. Mimo że Węgry wciąż nieposiadają jasnej polityki integracji, obecny rząd zapoczątkował debatę opodstawach prawnych i instytucjonalnych, z której później się wycofał.

Węgry plasują się mniej więcej w połowie drogi do najlepszej praktyki, jeżelichodzi o dostęp do rynku pracy, łączenie rodzin, politykę długotermino-wego pobytu dla legalnie zamieszkujących ten kraj obywateli państw trzecich(zwanych dalej migrantami). Wyniki w dziedzinie politycznego udziału idostępu do obywatelstwa są jeszcze niższe. W odróżnieniu od tych pięciuwątków Indeksu, działalność w obszarze antydyskryminacji przeprowadzanajest z dużym sukcesem i plasuje się na trzeciej pozycji spośród 28 krajówIndeksu.

Węgry


obywatele i urodzeni za granicą)3 Eurostat (spoza UE-27, 01.01.2006)4 Urban Audit (spoza UE-15)5 Eurostat (spoza UE-15)6 Biuro Statystyk Obywatelstwa i Imigracji7 Biuro Statystyk Obywatelstwa i Imigracji8 M P G, Migration News Sheet, kwiecień 20069 OECD, Education at a Glance, 2006

(spoza UE-25)10 European Labour Force Survey (2006q2)11 European Labour Force Survey (2006q2)12 OECD, SOPEMI, 2007 (w tym obywatele UE)13 OECD, SOPEMI, 2007

20772_p062-103V5:20772_p062-103V5.qxd 03.06.2008 19:19 Seite 86

87 HU Węgry

Najlepsze praktyki (wynik 100%)Prawa związane z dostępem do rynku pracyObszary stosowania prawa antydyskryminacyjnegoSwobody polityczne związane z udziałem w polityce

KorzystneUprawnienie do łączenia rodzinPrawo antydyskryminacyjne, specjalnie koncepcje, definicje i mechanizmy egzekwowania

NiekorzystneUprawnienia dostępu do obywatelstwaUprawnienia i środki integracji dostępu do rynku pracy

Skrajnie niekorzystne (wynik 0%)Ciała konsultatywne i polityka wdrożenia partycypacji politycznej

Kluczowe wnioski




Miasta z największą populacją obywateli państw trzecich (2001)4 Budapeszt (2%), Niyregihaza (1%), Pecs (1%)

Największe państwa trzeciego pochodzenia (2005)5 Rumunia, Ukraina, Chiny


Największa kategoria migracji długoterminowej (2004)7 Praca (55,9%)




W porównaniu do obywateli + 3,8%




Największe grupy z państw trzecich nabywające obywatelstwo (2005)13 Rumunia, Były Związek Radziecki, Była Jugosławia

Profil migracyjny

06/06/2005Poprawka do ustawy o cudzoziemcach wprowadziła Dyrektywę EK odnośnie łączenia rodzin

30/05/2006Ministerialny Dekret 29 dodał imiona uchodźców do spisu wyborców bez ich wiedzy

08/2006W Ministerstwie Sprawiedliwości utworzono Wydział ds. Imigracji i Obywatelstwa.

11/2006Biała księga w sprawie integracji obywateli państw trzecich zaproponowała prawne i instytucjonalne podstawy i praktycznewskaźniki

18/12/2006Ustawa o wejściu i zamieszkaniu obywateli państw trzecich została przyjęta, aby wprowadzić Dyrektywę EKdot.długoterminowych mieszkańców

20/02/2007Strategia Migracji cofnięta po tym, gdy została poważnie skrytykowana za postawę proimigracyjną i prowadzącą do wpuszczaniamilionów imigrantów azjatyckich


20772_p062-103V5:20772_p062-103V5.qxd 03.06.2008 19:19 Seite 87

88 HU Węgry


Pomiędzy uwzględnionymi powyżej czterema wymiarami zachodzą znaczneróżnice. Prawa powiązane z zatrudnieniem osiągnęły najlepszy wynik 100%.Migranci, którzy znajdą pracę, mogą zapisywać się do związków zawodowych istronnictw politycznych mających związek z pracą lub zmieniać pracodawców,pracę albo zawód po niespełna jednym roku legalnego zatrudnienia. Ale zanimznajdą pracę, migranci na Węgrzech muszą się zmierzyć z niekorzystnymiuwarunkowaniami prawnymi i środkami integracji rynkowej. Tak samo jesttylko na LV i PL. Nie mogą na przykład ubiegać się o zatrudnienie i otwieraćdziałalności gospodarczej w taki sam sposób, jak obywatele UE. Istniejąograniczenia w zakresie dostępu do edukacji i kształcenia, a nie ma żadnychinnych wskaźników integracji w skali krajowej.

Łączenie rodzin

Migranci na Węgrzech mogą sponsorować małżonków, małoletnie dzieci ikrewnych, takich jak rodzice i dziadkowie. W związku z powyższym Węgry plasująsię na najlepszej pozycji spośród krajów UE-10 i na drugiej pozycji w UE-25.Mimo iż nie ma żadnego testu integracji, migranci muszą dowieść wysokichprzychodów i ponosić wysokie opłaty w związku z nabyciem. Status prawnypołączonych rodzin jest częściowo niepewny, ponieważ państwo może cofnąćlub odrzucić ich pozwolenia na pobyt stały bez uwzględnienia żądnego aspektuich sytuacji osobistej. Członkowie rodzin mają te same prawa do edukacji,kształcenia, świadczeń socjalnych, opieki zdrowotnej i mieszkalnictwa jak inni zposiadacze zezwolenia na pobyt (niekoniecznie ich sponsora).

Kwalifikowalność

Warunki nabycia

Pewność statusu

Prawa pokrewne

Łączenie rodzin

80%

50%

38%

30%

50%

0 20 40 60 80 100

0 20 40 60 80 100

Kwalifikowalność



Prawa pokrewne


17%

17%

50%

100%

40%

20772_p062-103V5:20772_p062-103V5.qxd 03.06.2008 19:19 Seite 88

89 HU Węgry

Pobyt stały

Ustawa z 18-ego grudnia 2006 r. o wjeździe i pobycie obywateli z krajów trzecichpod pewnymi względami poprawiła, natomiast pod innymi pogorszyładługoterminową politykę rezydencji, co dało wynik dokładnie w połowie drogido najlepszej praktyki. Migranci muszą obecnie mieszkać na Węgrzech dłużej niżprzedtem, zanim będą się mogli ubiegać się o pozwolenie na długoterminowypobyt, chociaż czas spędzony na Węgrzech w charakterze studenta lub osobyubiegającej się o azyl jest obecnie brany pod uwagę. Mimo iż nie ma żadnegotestu integracji, warunki obejmują nowy wymóg posiadania ubezpieczenia, aprocedura jest wciąż długa i kosztowna. Węgry mają przedostatni wynik przedLV, jeżeli chodzi o gwarancję długoterminowego pobytu, mimo że nowy wymiarsprawiedliwości ograniczył okoliczności, na podstawie których można cofnąćzezwolenie i wprowadził pewne nowe zabezpieczenia przed wydaleniem.Długoterminowi mieszkańcy mają takie same prawa do zatrudnienia,samozatrudnienia, świadczeń socjalnych, opieki zdrowotnej, mieszkania iswobody w przemieszczaniu się i rezydencji w UE, jak obywatele Węgier.


Migranci na Węgrzech mają najkorzystniejsze prawa wyborcze w UE-10, odkądmogą głosować (ale nie kandydować) w wyborach lokalnych i regionalnych.Z jednej strony Węgry osiągnęły najlepszą praktykę, jeżeli chodzi o swobodypolityczne, pozwalając cudzoziemcom stwarzać związki i uczestniczyć wstronnictwach politycznych. Z drugiej strony, nie ma żadnej krajowej politykiinformacji, żadnych organów konsultacyjnych, ani żadnych przepisówumożliwiających ich wprowadzenie w formie pomocy finansowej z kasypaństwowej albo poparcia dla stowarzyszeń imigrantów na jakimkolwiekszczeblu rządu. Brak takich rozwiązań politycznych doprowadza do skrajnieniekorzystnych warunków uczestnictwa imigrantów w życiu politycznym Węgier.

Kwalifikowalność

Warunki nabycia

Pewność statusu

Prawa pokrewne

Pobyt stały

30%

29%

70%

75%

50%

0 20 40 60 80 100

Prawa wyborcze

Swobody polityczne




67%

100%

0%

0%

29%

0 20 40 60 80 100

20772_p062-103V5:20772_p062-103V5.qxd 03.06.2008 19:19 Seite 89

90 HU Węgry


Jak migranci już kwalifikują się aby móc starać się o obywatelstwo wedługniekorzystnych kryterii węgierskich (patrz w ramce), tylko migranci, którzyspełniają warunki dot.przychodów i karalności oraz zdadzą podstawowy testustny z języka węgierskiego, historii i literatury Węgier mogą się ubiegać oobywatelstwo tego kraju, co czyni jego politykę niekorzystną (patrz tab.). Pytaniai przewodnik naukowy są dostępne darmowo w Internecie. Migranci mają wtedygwarancję ochrony statusu plasującą się w połowie drogi do najlepszej praktyk.Utrata obywatelstwa może nastąpić w przeciągu dziesięciu lat tylko wprzypadku, jeśli się uzna, że popełniono oszustwo w celu jego uzyskania.Mimo to władze nie mają obowiązku uwzględnienia wielu aspektów sytuacjiosobistej migrantów, nawet jeżeli cofnięcie obywatelstwa doprowadzi dobezpaństwowości. Naturalizujący się migranci mają prawo do podwójnegoobywatelstwa.

Antydyskryminacja

Prawo antydyskryminacyjne korzystnie wyróżnia się w porównaniu z pięciomainnymi dziedzinami polityki integracji uwzględnianymi przez Indeks. Definicjedyskryminacji ujęte w aspekcie rasowym/etnicznym, dotyczącym religii/wiary,jak również obywatelstwa pojawiają się w kategorii "Wszelkie innecharakterystyki" w węgierskiej Ustawie o Równym Traktowaniu Najlepszapraktyka zostałaby osiągnięta, gdyby prawo w większym stopniu obejmowałojednostki działające w sektorze prywatnym. Najlepsza praktyka w obszarachzastosowania obejmuje zapobieganie dyskryminacji w zatrudnieniu,kształceniu, edukacji, mieszkalnictwa i opieki zdrowotnej. Najlepszemechanizmy egzekwowania sytuują Węgry na drugiej pozycji spośród 28krajów Indeksu, przesuwając ciężar dowodu na korzyść skarżącego oraz pełnągamę sankcji w stosunku do sprawców. Skarżący podlega ochronie przedprześladowaniem i jeżeli zachodzi potrzeba, może liczyć na pomoc prawną albobezplatne tłumaczenie. Najlepsza praktyka miałaby tu miejsce, gdybypostępowania sądowe nie przeciągały się powyżej sześciu miesięcy.Specjalistyczny organ posiada wiele uprawnień podobnych do sądu. Państwojednak nie wzięło na siebie odpowiedzialności, którą obarczono specjalistycznąagencję, dotyczącej na przykład informowania publiczności o jej uprawnieniachlub prowadzenia dialogu.

Drugie miejsce w kategoriinajgorszych warunkówuprawnienia doobywatelstwa.Warunki, pod jakimi migrancimogą zostać węgierskimiobywatelami, zajmują drugiemiejsce od końca w 28 krajachMIPEX, wraz z LV i PL. Imigrancipierwszej generacji nabywają toprawo po ośmiu latach ciągłegopobytu, podczas gdyzagraniczni małżonkowieWęgrów muszą czekać aż dosześciu lat, w oparciu o latamałżeństwa i pobytu. Opróczwymogu urodzenia się w kraju,dzieci i wnuki migrantów musząspełniać dodatkowe wymogi,aby móc się ubiegać oobywatelstwo Węgier.Najlepsze praktyki znajdzieszzaglądając do BE, strona 30 iCA, strona 36.

Kwalifikowalność

Warunki nabycia

Pewność statusu



8%

45%

50%

50%

36%

0 20 40 60 80 100


Obszary stosowania


Polityki równości

Antydyskryminacja

88%

100%

89%

64%

85%

0 20 40 60 80 100

20772_p062-103V5:20772_p062-103V5.qxd 03.06.2008 19:19 Seite 90

91 HU Węgry

Opinia społeczna14

Większość Węgrów (72,1%) sądzi, że rozmaitość wzbogaca ich kulturęnarodową. Tylko 35,5% sądzi, że cudzoziemiec ma potencjalnie mniejsze szansena pracę, dostęp do szkolenia lub awansu. Jednak większość jest przekonana, żedyskryminacja etniczna szerzy się, wzrasta i należy się zająć tym problemem wwiększym stopniu. Stosownie do tego, duża większość popiera pozytywnedziałanie oparte na tożsamości etnicznej. Większość nie była świadoma prawkarzących dyskryminację etniczną na rynku pracy. Większość Węgrów popieraprawo migrantów do łączenia rodzin, ale poparcie dla podobnych prawspołecznych w stosunku do migrantów jest wyjątkowo niskie na Węgrzech.Węgrzy, wraz z obywatelami Malty, są najmniej przychylnie nastawieni w całej UE-27 do ułatwionej naturalizacji.

14 Patrz Eurobarometer 59.2 (2003) iSpecjalny Eurobarometer badań nt,dyskryminacja w UE 65.4 (2006)

20772_p062-103V5:20772_p062-103V5.qxd 03.06.2008 19:19 Seite 91






Pobyt stały39%

Najlepsze praktykiIrlandiaNajlepsze praktyki pośród 28Najgorsze praktyki pośród 28

100

80

60

40

20

92 IE Irlandia

Przegląd

Trudno znaleźć aktualne, porównywalne statystyki imigracji do Irlandii,ponieważ co roku osiągają one nowe rekordowe poziomy. Na szczęście,Spis Ludności z 2006 r. umieścił pytanie o tożsamość etniczną i kulturową izachęca członków grup mniejszościowych do uczestnictwa. Irlandia jest jednymz pięciu krajów UE, w którym większość nie-irlandzkich mieszkańców toobywatele UE. Tylko jedna trzecia z nie-irlandzkich mieszkańców pochodzi spozaUE, przeważnie z krajów anglojęzycznych.

W 2006 r. Irlandia rozpoczęła przygotowania do wdrożenia wszechstronnejpolityki migracji i integracji. Do tej pory ustawodawstwo miało na celu ściąganiedo kraju wysoko wykwalifikowanych migrantów (patrz tab.), system pozwoleń naregularną pracę i dostęp do zatrudnienia dla członków rodzin i studentówuniwersyteckich.

Polityka dostępu do obywatelstwa jest najsilniejszym z sześciu wątków Indeksui plasuje się na czwartym miejscu w UE-25 wraz z UK. Antydyskryminacja,łączenie rodzin, dostęp do rynku pracy i partycypacji w polityce dają wynikiplasujące się mniej więcej w połowie drogi do najlepszej praktyki. Irlandzkiepolityki długoterminowego pobytu otrzymały najgorszą punktację zewszystkich 28 krajów Indeksu. Przykładowo, Krajowy Plan PrzeciwdziałaniaRasizmowi 2005-2008, "Plan na Rzecz Różnorodności", doprowadził dopowstania Międzykulturowej Strategii Zdrowotnej i pozytywnych działań wkampanii rekrutacyjnej na rzecz policji.

Irlandia

1 Irlandzki Spis ludności 2006,23 kwietnia 2006



4 Urban Audit (spoza UE-15)5 Irlandzki Spis ludności 2006,

23 kwietnia 20066 Irlandzki Spis ludności 2006,

23 kwietnia 2006 (12 miesięcypoprzedzając 23 kwietnia 2006)

7 OECD, SOPEMI, 20078 MPG, Migracja News Sheet, kwiecień 20069 OECD, Education at a Glance, 2006

(spoza UE- 25)10 European Labour Force Survey (2006q2)11 European Labour Force Survey (2006q2)12 DĆil Debates, 21 lutego 200613 Eurostat (spoza UE-25)

Integracja i prawo do pracyw Irlandii.Irlandia wycofała się z większoś-ci Europejskiej współpracyw dziedzinie migracji i integracji.Jako że od tej pory politykaintegracji ewoluowała niecopod wpływem potrzeb gospo-darki, prawa migrantów dopracy, sponsorowanie członkówrodzin, świadczenia dostępui zamieszkiwanie w Irlandii przezdłuższy okres są wciąż podpor-ządkowane statusowi pracy. Odstycznia 2007 wysoko-wykwali-fikowani robotnicy z pozaUE/EOE otrzymują zielonekarty, które dają im inneuprawnienia, warunki i prawa,które różnią się od prawinnych regularnych robotnikóww wielu wątkach MIPEX.

20772_p062-103V5:20772_p062-103V5.qxd 03.06.2008 19:19 Seite 92

93 IE Irlandia

Najlepsze praktyki (wynik 100%)Podwójne obywatelstwoPrawa wyborze i swobody polityczne związane z udziałem w polityceGwarancje zatrudnienia na rynku pracy

SprzyjająceUprawnienie do łączenia rodzin i długoterminowego pobytuKoncepcje i definicje prawa antydyskryminacyjnego

NiekorzystneEligibility for Dostęp do rynku pracy and Pobyt stały

Zmiany od 2004 r.Mniej korzystne uprawnienia do obywatelstwa

Kluczowe wnioski

%




Miasta z największą populacją obywateli państw trzecich (2001)4 Dublin (9%), Galway (7%), Cork (4%)

Największe państwa trzecie pochodzenia (2006)5 Nigeria, USA, Chiny


Największa kategoria migracji długoterminowej (2004)7 N/A






W porównaniu do obywateli +4 %


Największe grupy z państw trzecich nabywające obywatelstwo (2005)13 N/A

Profil migracyjny

29/11/2005Zakończono program obywatelstwa poślubnego dla małżonków obywateli irlandzkich.

2005Narodowy Plan Akcji przeciw Rasizmu wprowadził szereg kroków integracyjnych.

06/09/2006Propozycja ustawy o imigracji, pobycie i ochronie służącej stworzeniu kompleksowej struktury migracji, wprowadzeniui statusudługoterminowego pobytu i wprowadzeniu zamiast pojęcia "obcokrajowiec" nazwy: "obywatel spoza UE".

31/10/2006Sąd najwyższy potwierdził prawo Komisji Równości działania jako Amicus Curiae

14/11/2006Decyzja Wysokiego Sądu stwierdziła, że obywatele z trzecich krajów z irlandzkimi dziećmi mają prawo pobytu.

01/01/2007Ustawo o zezwoleniu na pracę ułatwiła migrację spoza UE dla wykwalifikowanych pracowników.


20772_p062-103V5:20772_p062-103V5.qxd 03.06.2008 19:19 Seite 93

94 IE Irlandia


Stali robotnicy nie mają tego samego dostępu do zatrudnienia, jak obywateleUE. Irlandzkie programy promowania przedsiębiorczości w rzeczywistościnakładają liczne wymogi na migrantów przedsiębiorców podczas ich pierwszychpięciu lat, np. minimalna lokata kapitału i tworzenie zatrudnienia. Takie wymoginie są nałożone w krajach jak CA, ES, i SE. Podczas gdy migrantów obowiązujązasadniczo takie same procedury, jak obywateli EOE, jeżeli chodzi o zdobywanieuznania swoich umiejętności i kwalifikacji, w praktyce ich umiejętności wciążmogą być pomniejszone. Krajowa Komisja Kwalifikacji na wczesnym etapie możedostarczyć przesiedleńcom informacji o procedurach, ale nie przedstawiawytycznych, które by potwierdzały, że są sprawiedliwe, szybkie i przystępne.Krajowych planów promowania integracji rynku pracy jest niewiele albo są onesłabo rozwinięte. Migranci, którzy znajdują pracę, mają gwarancje zatrudnienia,co stanowi przykład najlepszej praktyki (patrz tab.). Prawa związane z pracązbliżałyby się do najlepszej praktyki, gdyby wszyscy posiadacze pozwolenia napracę, podobnie jak posiadacze zielonej karty, mogliby zmienić pracodawcęalbo pracę w ciągu roku.

Łączenie rodzin

Prawa migrantów do łączenia rodzin nie są określone, są przy tym uzależnioneod pozwolenia o pracę. Irlandia osiągnęłaby najlepszą praktykę w dziedzinieuprawnień i w dziedzinie warunków, gdyby migranci mogli liczyć na takie same ikorzystne traktowanie, jak w przypadku posiadaczy zielonej karty oraz uznanychuchodźców, którzy mają natychmiastowy, bezwarunkowy i szybki dostęp dołączenia rodzin. IE zajmują tę samą pozycję z SE w kategorii najbardziejkorzystnych warunków spośród 28 krajów. Oficjalnie sponsor musi uzyskiwaćdochód przekraczający ustalony próg, ale władze mają szerokie prawadecydowania w ustalaniu kryteriów. Ponownie połączone rodziny nie mająkorzystnego zabezpieczenia statusu lub uprawnień (patrz tab.).

Najlepsza praktyka gwarancjizatrudnienia dla robotnikówmigrantów.Regularni posiadacze zezwo-lenia na pracę mogą przedłużaćswoje zezwolenia wedługprzepisów ustawy o zezwole-niach pracy z roku 2006 r.Zielone karty mogą być nawetodnowione na czas nieokreś-lony. Władze mają znacznądowolność w zakresie zezwa-lania robotnikowi na pobyt iprzyznawania prawa doposzukiwania pracy w kraju,nawet jeśli robotnik traci tępracę, zwłaszcza gdy utratapracy nie nastąpiła z jego winy.

Bezpieczeństwo i prawa dlaponownie połączonychrodzin, najgorsze w grupie28 krajów.Pomimo że wyniki LV są niższe,jeśli chodzi o bezpieczeństwostatusu i związane prawa,Irlandia jest jedynym krajemoferującm rodzinom tak nie-wiele w tym zakresie. Państwomoże odrzucać kandydatów bezuwzględniania licznych aspek-tów ich sytuacji osobistej. Wprzypadku decyzji negatywnej,istnieje niewiele gwarancji lubdróg do odwołania się. Niezale-żnie od tego, jak długo członko-wie rodziny mieszkają w Irlandii,nigdy nie mają automatycznegoprawa do uzyskania pozwoleniana pobyt stały we własnymimieniu, ale tylko jak członekrodziny robotnika. Zależni odsponsora członkowie rodzinynie mogą mieć jednakowegodostępu do edukacji, kształ-cenia, zatrudnienia, zasiłków,opieki zdrowia i mieszkań, jaksponsor.Najlepsze praktyki znajdzieszzaglądając do IT, str. 100 i PT,str. 148.

Kwalifikowalność



Prawa pokrewne


17%

33%

100%

75%

50%

0 20 40 60 80 100

Kwalifikowalność

Warunki nabycia

Pewność statusu

Prawa pokrewne

Łączenie rodzin

60%

80%

25%

30%

50%

0 20 40 60 80 100

20772_p062-103V5:20772_p062-103V5.qxd 03.06.2008 19:19 Seite 94

95 IE Irlandia

Pobyt stały

O ile status długoterminowego mieszkańca jeszcze nie istnieje w Irlandii,migranci mają uprawnienie do statusu związanego z pracą albo innych nanajgorszych warunkach spośród 28 krajów Indeksu, ale korzystają z najlepszychwarunków do ich zdobycia. (patrz tab.). Ich gwarancja prawa dodługoterminowego pobytu w Irlandii jest nieokreślona i całkowicie zależna odbezpieczeństwa zatrudnienia. To znaczy, że gwarancja statusu dla migrantówmieszkających w Irlandii długoterminowo plasuje się jako druga od końca po LV.Mogą zostać w kraju tylko wtedy, gdy spełniają pierwotne warunki pozwolenia napracę. Państwo może zdecydować się na rozważenie ich sytuacji osobistej przedpodjęciem decyzji o ich wydaleniu. Ale nawet dzieci, osoby urodzone w Irlandii iosoby, które mieszkają w Irlandii od wielu lat mogą zostać wydalone. Migranci,którzy żyją długoterminowo w Irlandii, a nie uzyskali obywatelstwa tego kraju,mają najmniej korzystne prawa spośród praw obowiązujących w 28 krajachIndeksu (patrz tab.).


Migranci w Irlandii mają prawa wyborcze i polityczne swobody na poziomienajlepszej praktyki, podobnie jak w DK, FI, NO i SE. Każdy legalny mieszkaniecmoże głosować i może kandydować w wyborach lokalnych. Migranci mogąnawet głosować w wyborach parlamentarnych, jeżeli ich kraj pochodzeniaodwzajemnia takie prawo dla obywateli irlandzkich, jednak jedynie obywatele UKmają do tej pory takie uprawnienia. Migranci mogą zapisywać się do partiipolitycznych i mogą zakładać własne związki, tak jak w 21 innych krajachIndeksu. Rząd nie przeprowadza konsultacji z migrantami w sprawie krajowejpolityki, natomiast władze miast Dublin i Cork konsultują się z wybranymiprzedstawicielstwami migrantów, jednak tylko doraźnie. Związki, które działająna zasadzie partnerskiej w porozumieniach, mogą otrzymywać środki finansowe,jednak kryteria różnią się od tych przyjętych dla innych stowarzyszeń. Prowadzisię niewielkie kampanie informujące mieszkańców o ich prawach politycznych.

Szybki awans dla posiadaczyzielonej karty, wolny tryb dlainnych, najmniej praw dlawszystkich migrantów.Stali robotnicy muszą pracowaći żyć w Irlandii przez dwa lata,aby otrzymać odnawialnepięcioletnie pozwolenie pracy.Przez ten sam okres posiadaczezielonej karty mogą wyrobićsobie pozwolenie pozostaniabez ograniczeń czasowych. Innimuszą czekać przez osiem latpobytu. Czas spędzony wcharakterze studenta lub osobyubiegającej się o azyl nie jest tuwliczany. Po zaakceptowaniumigranci będą mieli takie sameprawa do zatrudnienia jakobywatele, ale nie do zasiłków,opieki zdrowotnej i mieszkań.Mogą stracić prawo pobytu wIrlandii, gdy przejdą na emery-turę. W odróżnieniu od UK,Irlandia nie stwierdza wyrażnie,czy mogą zachować prawo dodługo-terminowego pobytu winnych państwach członkows-kich UE.Najlepsze praktyki znajdzieszzaglądając do ES, str.167.

Warunki dla długotermino-wych zezwoleń pracy,najlepsze w grupie 28 krajów.Procedura jest szybka,elastyczna i nie zahamowanaprzez ubezpieczenia i testyintegracji. Jednak stalirobotnicy muszą udowadniać,że ich praca w Irlandii pozwalaim zarobić przynajmniej 30.000EUR. Posiadacze zielonej kartymuszą zarabiać przynajmniej60.000 EUR (wymaganie nieobejmuje strategicznie ważnychzawodów). Warunkipoprawiłyby się, gdybyprocedury były darmowe dlawszystkich kandydatów, tak jakw przypadku małżonków i osóbzależnych.

0 20 40 60 80 100

39%

25%

29%

90%


Warunki nabycia

Pewność statusu

Prawa pokrewne

Pobyt stały

0 20 40 60 80 100

59%

25%

50%

100%

100%Prawa wyborcze

Swobody polityczne




20772_p062-103V5:20772_p062-103V5.qxd 03.06.2008 19:19 Seite 95

96 IE Irlandia


Migranci pierwszego pokolenia mają uprawnienie do irlandzkiego obywatelstwapo upływie pięciu lat, chociaż uchodźcy mogą złożyć podanie po trzech latach.Niedawne reformy obywatelstwa ograniczyły dostęp do obywatelstwa dlamałżonków obywateli i dzieci migrantów rodziców. Wynik Irlandii pogorszył sięod 2004 r. (patrz tab.). Kraj ten zajmuje teraz razem z UK trzecią pozycję poBE/CA, FR/PT. Podczas potencjalnie przedłużających się procedur, państwodecyduje, czy kandydat ma wystarczający dochód i dobrą reputację. Tennieokreślony system powoduje, że naturalizowani migranci są mniej pewniswojego obywatelstwa. Jeżeli ich podanie jest odrzucone albo obywatelstwozostaje cofnięte, nie mogą się oni odwoływać do niezależnego sądu lub władzy.Cofnięcie może mieć miejsce bez względu na to, jak długo byli oni irlandzkimiobywatelami, ale nie może mieć miejsca wtedy, gdyby uczyniłoby ichbezpaństwowcami. Irlandia osiąga najlepszą praktykę w dziedzinie podwójnegoobywatelstwa obok CA, FR, PT i UK.

Antydyskryminacja

Aby podburzanie do nienawiści uznano za przestępstwo, nie wystarczy uznać, żeta czynność (na przykład wykładanie groźnych materiałów albo sposóbzachowania) powoduje obrazę; powodowie muszą udowodnić, że to wrzeczywistości wzbudza nienawiść między ludźmi. Obniżenie tej wyjątkowowysokiej bariery dowodowej14 spowodowałoby uzyskanie przez Irlandięnajlepszych wyników w zakresie antydyskryminacyjnych definicji i koncepcji.Jeżeli w przyszłości interpretacja sądowa będzie broniła ludzi przeddyskryminacją w dziedzinach ochrony społecznej i świadczeń społecznych, towynik z dziedziny zastosowania również osiągnie poziom najlepszej praktyki.Środki przymusu i polityka równości umożliwiają sądom dostęp do szerokiegozakresu sankcji wobec sprawców. Powodowie nie mogą jednak uzyskaćfinansowej pomocy od państwa, aby wspierać pozwy. Nie mogą równieżotrzymywać pomocy od NGO (osoby prawne z uzasadnionym interesem wpromowaniu równości) w zwykłych sprawach sądowych. Zaległości powodująprzedłużenie się średniego okresu rozpatrywania spraw do roku. Pomimoograniczonych funduszy, Komisja Równości może udzielać porad prawnych,zajmować się procedurami sądowymi i wnosić własne pozwy i prowadzićśledztwa. Państwo obarcza agencję zadaniami dotyczącymi dialoguspołecznego i rozpowszechniania informacji.

Koniec z poślubnymobywatelstwem.Małżonkowie obywateli irland-zkich nie mają już oddzielnegoprogramu poślubnego obywa-telstwa. Według uznaniowychprocedur naturalizacji, władzemogą pozwolić na złożeniepodania po trzech latachzamiast normalnych pięciu.Od 1 stycznia 2005 r. dziecimigrantów urodzone w Irlandiinie są już automatycznieirlandzkimi obywatelami.Obywatelstwo dzieci zależy odstatusu rezydencji ich rodziców,którzy musieli mieszkaćlegalnie w Irlandii przezminimum trzy z ostatnichczterech lat poprzedzającychich narodziny.

14 Quinlivan, raport o kraju o Środkach dowalczenia z dyskryminacją: Dyrektywy2000/43/EC i 2000/78/EC, Siećniezależnych prawnych ekspertów w polenie-dyskryminacja, Europejska Komisja,styczeń 2007

58%

63%

100%

50%

62%

0 20 40 60 80 100

Kwalifikowalność

Warunki nabycia

Pewność statusu




Obszary stosowania


Polityki równości

Antydyskryminacja

88%

67%

50%

43%

58%

0 20 40 60 80 100

20772_p062-103V5:20772_p062-103V5.qxd 03.06.2008 19:19 Seite 96

97 IE Irlandia

Opinia społeczna15

Irlandia jest jednym z dziewięciu UE-27 krajów, w których ponad 60% populacjipopiera równe prawa społeczne. Jest również jednym z ośmiu krajów,w którychco najmniej jedna czwarta populacji pragnie wszystkich imigrantów deportować.Większość wyraża opinię, że migranci powinni mieć prawo do łączenia rodzin, anieznaczna mniejszość sądzi, że należy im ułatwić naturalizację. Ponad jednatrzecia sądzi, że Irlandia nie robi wystarczająco dużo w dziedzinie zwalczaniadyskryminacji. Znaczna liczba osób (11% badanych) nie wyraziła opinii.Większość Irlandczyków sądzi, że dyskryminacja etniczna wykazuje tendencjewzrostowe i że ten stan uległ pogorszeniu między 2001 i 2006 r. 72,8%respondentów zdecydowanie poparło środki działania wykorzystywane narynku pracy, które oparte są na tożsamości etnicznej.


20772_p062-103V5:20772_p062-103V5.qxd 03.06.2008 19:19 Seite 97






Pobyt stały67%

Najlepsze praktykiWłochyNajlepsze praktyki pośród 28Najgorsze praktyki pośród 28

100

80

60

40

20

98 IT Włochy

Przegląd

Włochy, jako nowy kraj imigracji odnotowujący zwiększenie przepływumigrantów, dostrzega rozbieżności między retoryką a rzeczywistością.Poprzedni centroprawicowy rząd obiecał Włochom, że wprowadzi najbardziejrygorystyczne przepisy imigracyjne we włoskiej historii. Jednakże podczastrwania tej kadencji szacunkowe dane sugerowały1, że doszło do jednegoz największych we włoskiej historii legalnego przepływu imigrantów z tytułułączenia rodzin, pracy i azylu. Warto zaznaczyć, że liczba przedsiębiorstwcałkowicie albo częściowo prowadzonych przez migrantów spoza UE wzrosław ostatnich latach o 25%. Integracja stała się nośnym tematem w wynikudyskusji o reformie systemu kontyngentu migracji pracowniczej, nowelizacjikodeksu karnego dot. antydyskryminacji i nowej ustawie o naturalizacji.Kościół katolicki i związek pracodawców często interweniowali w debatachpolitycznych, łagodząc centroprawicowe propozycje.

Obywatele państw trzecich (dalej migranci) przebywający legalnie we Włoszechw ramach pobytu stałego korzystają ze sprzyjającego rynku pracy i politykidługoterminowego pobytu. Warunki te plasują się na czwartej pozycji w grupieUE-25. Polityka dotycząca łączenia rodzin oceniana jest na trzecie miejscew grupie 28 krajów Indeksu. Jednakże prawa antydyskryminacyjne, którepopierają integrację, są dopiero na jedenastym miejscu, a polityka party-cypacji plasuje się mniej więcej w połowie drogi do najlepszej praktyki. Dostępdo obywatelstwa we Włoszech należy do najgorszych rozwiązań politycznych.Klasyfikacja w rankingu to 22 z 28 miejsc.

Włochy

1 OECD, SOPEMI, 20072 Eurostat (spoza UE-27, 01.01.2006)3 2001 Włoski spis ludności (ISTAT)4 Eurostat (spoza UE-27, 01.01.2006)5 Urban Audit (spoza UE-15)6 Eurostat (spoza UE-25)7 OECD, SOPEMI, 2007 (spoza UE-25)8 OECD, Education at a Glance, 2006 (w tym

obywatele UE i włączone są łączenia rodzin,formacje i rodziny towarzyszące)

9 UNHCR na podstawie podań o azyl10 OECD, Education at a Glance, 2006

(spoza UE-25)11 OECD, SOPEMI, 2007 (w tym obywatele UE)12 OECD, SOPEMI, 2007

20772_p062-103V5:20772_p062-103V5.qxd 03.06.2008 19:19 Seite 98

99 IT Włochy

Najlepsze praktyki (wynik 100%)Gwarancje statusu i prawa dotyczące łączenia rodzinObszar zastosowania antydyskryminacjiPolityczne swobody dla partycypacji politycznejGwarancje zatrudnienia na rynku pracy i prawa związane z dostępem do rynku pracy

SprzyjająceUprawnienie do łączenia rodzin i długoterminowego pobytuEgzekwowanie antydyskryminacjiPolityki wdrożenia partycypacji politycznejUprawnienia dostępu do rynku pracy

NiekorzystneUprawnienia i gwarancje dostępu do obywatelstwa

Skrajnie niekorzystne (0%)Prawa wyborcze do partycypacji politycznej

Zmiany od 2004 r.Uprawnienia i warunki długoterminowego pobytu ulegają poprawie

Kluczowe wnioski




Miasta z największą populacją obywateli państw trzecich (2001)5 Milan (6%), Verona (5%), Florencja (5%)

Największe państwa trzecie pochodzenia (2005)6 Albania, Maroko, Rumunia


Największa kategoria migracji długoterminowej (2004)8 Łączenie rodzin (63,3 %)




W porównaniu do obywateli -5%

Stopa bezrobocia obywateli państw trzecich (2006) N/D

W porównaniu do obywateli N/D


Największe grupy z państw trzecich nabywające obywatelstwo (2005)13 Maroko, Albania, Rumunia

Profil migracyjny

12/05Stworzenie Narodowego Biura do Zwalczania Rasizmu (UNFR) oraz wykaz organizacji upoważnionych do występowania w imieniuofiar rasowej dyskryminacji

26/01/2006Poprawki do ustawy kk nr. 3538 w wyniku których rozszerzono ochronę przed obrazą religijną do wszystkich wyznań,jednocześnie zredukowano kary za przestępstwa motywowane rasizmem i dotyczące podburzania do nienawiści na tle rasowym

04/08/2006Propozycja ustawy o naturalizacji

30/10/2006Nowa ustawa imigracyjna zaproponowała ułatwiony dostęp dla profesjonalistów i robotników niewykwalifikowanych

28/11/2006Minister Solidarności Społecznej zaproponował, aby migranci mogli zwrócić się po nowe tymczasowe pozwolenie na pobyt staływ zamian za dowód, że posiadają 2.000 EUR, aby się utrzymać podczas poszukania pracy. Propozycja ta miała na celuzlikwidowanie sytuacji, w której imigranci musieli zapłacić analogiczną sumę, aby ich przemycono nielegalnie do Włoch


20772_p062-103V5:20772_p062-103V5.qxd 03.06.2008 19:19 Seite 99

100 IT Włochy


Włochy przyznają robotnikom sezonowym drugie pod względem korzyściuprawnienia dostępu do rynku pracy po SE. Kraj ten uzyskuje taki sam wynik,jak ES, PT i CH. Migranci spoza UE mają taki sam dostęp do zatrudnienia isamozatrudnienia, jak obywatele UE. Włochy osiągnęłyby najlepszą praktykęw obszarze uprawnień, gdyby uznawano umiejętności i kwalifikacje migrantówwedług tych samych procedur, które dotyczą obywateli EOE. Mimo że Włochyprzygotowują programy dla krajów pochodzenia migrantów, środki integracjipracowniczej są raczej słabe. Jednakże migranci cieszą się jednakowymdostępem do przyuczenia do zawodu i do stypendiów naukowych, co obywateleUE. Po znalezieniu zatrudnienia robotnicy sezonowi mają takie same gwarancjei prawa, jak robotnicy. W obydwu obszarach kraj ten wypracował najlepsząpraktykę. Tak samo dzieje się w siedmiu innych krajach Indeksu.

Łączenie rodzin

Po co najmniej rocznym legalnym pobycie we Włoszech migranci mają prawodo sponsorowania niektórych krewnych w ramach łączenia rodzin. Nie mogąsponsorować zarejestrowanego partnera, dzieci pozamałżeńskich lubdorosłych, chyba że te ostatnie mają poważne problemy ze zdrowiem. Warunkiłączenia rodzin są dosyć obszerne, ale cenowo przystępne. Obejmująudowodnienie przychodów i odpowiednich warunków mieszkaniowych.W późniejszym okresie podanie może być odrzucone tylko wtedy, gdy władzestwierdzą, że podczas składania wniosku o połączenie rodziny popełnionezostało oszustwo lub gdy osoby takie stanowią zagrożenie dla bezpieczeństwa iporządku publicznego. Nawet w takich wypadkach przyczyny rodzinne - np. siłaich więzi rodzinnych, okres pobytu sponsora i ich powiązania z Włochami - sąbrane pod uwagę.Pozwolenia rodzinne umożliwiają pobyt w kraju podwarunkiem, że ich sponsor w nim mieszka. Wszyscy członkowierodziny,podobnie jak sponsor, mają jednakowy dostęp do wielu obszarów życia.i mogą zachować autonomię od statusu sponsora. Włochy są jedynymz 28 krajów Indeksu, który osiągnął najlepszą praktykę w dziedzinachbezpieczeństwa i praw związanych.

0 20 40 60 80 100

Kwalifikowalność



Prawa pokrewne


83%

67%

100%

100%

85%

Kwalifikowalność

Warunki nabycia

Pewność statusu

Prawa pokrewne

Łączenie rodzin

70%

50%

100%

100%

79%

0 20 40 60 80 100

20772_p062-103V5:20772_p062-103V5.qxd 03.06.2008 19:19 Seite 100

101 IT Włochy

Pobyt stały

Migranci mogą się ubiegać o pozwolenia na pobyt długoterminowy nawarunkach, które są najlepsze z zaproponowanych w grupie 28 krajów Indeksu(patrz tab.). Kandydaci muszą udowodnić, że mają wystarczający dochódi ubezpieczenie. Warunki nie narzucają testu integracji. Bezpieczeństwomigrantów długoterminowych plasuje się w połowie drogi do najlepszychpraktyk. Według prawa migranci nie mogą opuszczać UE na okres powyżej roku.Przy podejmowaniu decyzji o wydaleniu brane są pod uwagę tylko niektóreaspekty osobistego życia migrantów. Nawet dzieci i osoby urodzonei uspołecznione we Włoszech mogą zostać wydalone. Włochy doszłyby donajlepszej praktyki w tej dziedzinie, gdyby długoterminowi mieszkańcy mogliuzyskiwać długoterminowe pozwolenia na pobyt stały w innych państwachczłonkowskich UE.


Włochy, podobnie jak osiem innych krajów Indeksu, wliczając w to CA, FR,i DE, wypracowały najlepszą praktykę w dziedzinie swobody politycznej dlamigrantów.Poważnie zaniedbano jednak prawa wyborcze. Migrant możezapisać się do partii politycznej, ale nie może głosować czy też kandydowaćw wyborach lokalnych bądź regionalnych. Migranci mogą zakładać własnestowarzyszenia, które wybierają przedstawicieli (przy udziale państwa) dokrajowych, lokalnych i regionalnych organów doradczych. Na szczeblukrajowym przedstawiciele nie są wybierani w wyniku głosowania, leczwyznaczeni przez państwo. Ci przedstawiciele są konsultowani wyłączniedorywczo. Państwo pomaga migrantom aktywnie uczestniczyć w życiupublicznym przez finansowanie ich stowarzyszeń, ale nie informuje ich aktywnieo ich politycznych prawach.

Lepsze prawo dla pobytudługoterminowego.Od 2004 r. włoski wynik MIPEXw dziedzinie pobytu długoter-minowego poprawił się, zpowodu zmian w prawie iuzyskał dobry wynik w dwóchnowych wskaźnikach. Po-przednio migranci musieli byćmieszkańcami przez sześć latprzed złożeniem podania. Ra-zem z wprowadzeniem dyrekty-wy EK dot. pobytu długotermi-nowego zgodnie z prawem nr 3z 8 Stycznia 2007 r., migrancimuszą czekać pięć lat, abyzłożyć podanie, które musi byćprzyjęte nie później niż poupływie 90 dni. Migranci mogązaliczyć do tych pięciu lat całyokres studiów we Włoszech luboczekiwanie na decyzję o azylu.Włochy mogłyby osiągnąćnajlepszą praktykę w dziedzinieuprawnień, gdyby migrancimogli opuszczać granice krajuprzez dłuższe okresy, zanimzłożą podanie.

Kwalifikowalność

Warunki nabycia

Pewność statusu

Prawa pokrewne

Pobyt stały

90%

43%

60%

83%

67%

0 20 40 60 80 100

0 20 40 60 80 100

Prawa wyborcze

Swobody polityczne




44%

100%

0%

80%

55%

20772_p062-103V5:20772_p062-103V5.qxd 03.06.2008 19:19 Seite 101

102 IT Włochy


Uprawnienia migranta ubiegającego się o obywatelstwo włoskie plasują się natrzeciej pozycji od końca spośród 28 krajów Indeksu - wraz AT, DK, EE, i SI.Zgodnie z przepisami z roku 1992 r., migranci w pierwszym pokoleniu mogązłożyć podanie po dziesięciu latach nieprzerwanego pobytu, który to okres wmyśl nowej ustawy uległby skróceniu do pięciu łat (patrz tab.). Potomkowiemigrantów urodzeni we Włoszech musieli mieszkać we Włoszech nieprzerwanieprzez okres18 lat. Jednak małżonkowie Włochów są uprawnieni do przyjęciaobywatelstwa po sześciu miesięcach pobytu albo trzech latach małżeństwa bezpobytu. Naturalizowani migranci są prawnie slabo zabezpieczeni, gdyż ichwłoskie obywatelstwo może zostać cofnięte w dowolnym momencie z wielupowodów, takich jak praca dla zagranicznego rządu państwa będącego wrogiemWłoch. Poprzednio państwo sugerowało, że naturalizujący się migranci powinnisię pozbyć swojego pierwotnego obywatelstwa; coraz częściej państwostanowczo o to prosi. Dzieci obywateli niektórych państw mogą posiadaćpodwójne obywatelstwo.

Antydyskryminacja

Gdyby prawo zakazało dyskryminacji przez asocjacje lub na podstawie z góryzałożonych cech, Włochy posiadałyby najlepszą praktykę w dziedzinieantydyskryminacyjnych definicji i koncepcji. Tak jak dziewięć innych krajówIndeksu, Włochy charakteryzują się obecnie najlepszą praktyką w dziedziniestosowania sankcji za dyskryminację rasową, etniczną, religijną i na podstawieobywatelstwa w wielu obszarach życia. Te definicje i obszary są skutecznieegzekwowane. Migrantom oferuje się możliwość składania skarg, dostęp doróżnych procedur, pomoc prawną i dostęp do szerokiego zakresu możliwychsankcji. Jednak polityka równości w tym zakresie nadaje zbyt małe uprawnieniaKrajowemu Biuru Przeciwdziałania Dyskryminacji Rasowej, nie wymusza równieżna państwie, aby zachowywało prawa równości w obszarze własnej pracy.Włoski wynik poprawiłby się, gdyby Agencja ds. Równości mogła udzielaćpomocy ofiarom dyskryminacji z tytułu obywatelstwa i religii przez prowadzenieśledztw i zaangażowanie w przebieg postępowania. Przykładowo, państwopowinno rozpowszechniać informacje, prowadzić dialog i wprowadzaćpozytywne środki działania.

Kwalifikowalność

Warunki nabycia

Pewność statusu



Ustawa naturalizacji: lepszaczy gorsza?Oprócz skracania okresupobytu dla pierwszej generacji,ustawa naturalizacji z 4 sierpnia2006 wprowadziłaby pojęciejus soli, według któregowszystkie dzieci urodzone weWłoszech automatycznieuzyskiwałyby obywatelstwo, aletylko wtedy, gdy ich rodzicemigranci spełniliby pewnedodatkowe wymogi.Musielibyoni być długoterminowymirezydentami i posiadaćodpowiedni dochód. Jeśli ichdzieci urodzone we Włoszechsię nie naturalizują, oni równieżmuszą udowodnić odpowiednidochód dla ich dzieci, wnukówmigrantów, aby przynarodzinach dzieciom zostałonadane obywatelstwo włoskie.Ustawa może pogorszyćwarunki przez wprowadzenieoceny znajomości języka oraztematyki integracji wpołączeniu z obecnymiustaleniami dotyczącymiaktualnego ubezpieczeniazdrowotnego, przychodów iwarunków niekaralności.


Obszary stosowania


Polityki równości

Antydyskryminacja

0 20 40 60 80 100

33%

25%

20%

56%

17%

75%

100%

83%

21%

69%

0 20 40 60 80 100

20772_p062-103V5:20772_p062-103V5.qxd 03.06.2008 19:19 Seite 102

103 IT Włochy

Opinia społeczna14

Trzech Włochów na czterech sądzi, że dyskryminacja etniczna jestrozpowszechniona. Ponad połowa respondentów sądzi, że dyskryminacjawzrosła i że cudzoziemcy mają we Włoszech mniejszą szansę na znalezieniepracy oraz ograniczony dostęp do szkoleń lub awansów. Niemal dwie trzecierespondentów zdecydowanie popiera działania naprawcze w tych kwestiach,podczas gdy tylko jedna czwarta respondentów jest świadoma, że prawokarzące etniczną dyskryminację na rynku pracy już istnieje. Połowa populacji - najwyższy wynik po Malcie i Grecji, sądzi, że bezrobotni imigranci powinnibyć deportowani. Mimo to Włosi wyrażają najwyższe poparcie w UE-25 dlarównych praw społecznych dla legalnie przebywających długoterminowychrezydent ów z państw trzecich (71.1%) i prawa do łączenia rodzin.


20772_p062-103V5:20772_p062-103V5.qxd 03.06.2008 19:19 Seite 103

104 LV Łotwa

Przegląd

Osoby, nowoprzybyłe na Łotwę to przeważnie członkowie rodzin łotewskich nie-obywateli (patrz tab.), którzy pochodzą z krajów WNP. W świetle spadającej liczbyludności i niedoboru na rynku pracy, kilka programów badań i kongresów zajęłosię badaniem doświadczeń łotewskich emigrantów w Irlandii. Celem byłowyciągnięcie wniosków z procesu transformacyjnego, jaki nastąpił w Irlandii,kraju imigracji pracowniczej. Program Projektowania Kompleksowego SystemuZarządzania Migracją i Azylem 2005-9 r. dążył do tego, aby uzgodnić wymogi KEdot. migracji z narodowymi interesami Łotwy. W sprawie transpozycji dyrektywyKE o antydyskryminacji doszło do kontrowersyjnej debaty.

Łotwa jest krajem z najniższym wynikiem w dwóch z sześciu obszarów politykiintegracji migrantów, ocenionych przez Indeks. Dziedziny te to: dostęp dorynku pracy i udział w życiu politycznym. Polityka dotycząca kwestiiobywatelstwa oceniana jest w klasyfikacji na drugie miejsce od dołu, przed AT,a rozwiązania dotyczące praw antydyskryminacyjnych plasują się na trzecimmiejscu, przed EE i CZ oraz są porównywalne z DK i CH. Nawet w najwyżejpunktowanych obszarach dotyczących łączenia rodzin i pobytudługoterminowego, polityka Łotwy znajduje się zaledwie w połowie drogi donajlepszej praktyki. Z 28 krajów Indeksu obywatele krajów trzecich (dalejmigranci)na Łotwie mają najmniej korzystne prawne gwarancje jako pracownicy,członkowie rodzin, długoterminowi mieszkańcy i naturalizowani obywatele.

Łotwa

1 Eurostat (spoza UE-27, 01.01.2006)2 UN Population Estimates (01.01.2005)3 Eurostat (spoza UE-27, 01.01.2006)4 Urban Audit (spoza UE-15)5 Centralne Biuro Statystyczne Łotwy6 Eurostat (spoza UE-15),7 Biuro do Spraw Obywatelstwa i Migracji8 UNHCR, na podstawie podań o azyl9 OECD, Education at a Glance, 2006

(spoza UE-25)10 European Labour force Survey 2006q2)11 Eurostat12 Eurostat

Drogi do obywatelstwa dlarosyjskich i bezpaństwowychmieszkańców Łotwy.Tak jak w EE, największa grupaosób legalnie mieszkającychbez obywatelstwa to niemigranci, którzy przekroczylimiędzynarodową granicę, aleetniczni Rosjanie, którzy sięprzemieścili wewnątrz ZSRR podrugiej wojnie światowej i niemieli prawa do Łotewskiegoobywatelstwo w 1991 r. Od1995 r. , naturalizacja byłauwarunkowana zdaniemegzaminu z języka łotewskiego itestu z historii. W 2004 r., 28.8%populacji Łotwy to byli etniczniRosjanie, z których 50% stałosię obywatelami łotewskimi ,47% było bezpaństwowcami,a 3% miało zagraniczneobywatelstwo. Aby dowiedziećsię więcej, patrz Gelazis, UniaEuropejska i ProblemBezpaństwowości w Państwachbałtyckich, EuropejskieCzasopismo Migracji i Prawa(Nijhoff, Vol. 6, nr 3, Nijmegen,NL, 2004) 225-242.





Pobyt stały51%

100

80

60

40

20

Najlepsze praktykiŁotwaNajlepsze praktyki pośród 28Najgorsze praktyki pośród 28


20772_p104-145V5:20772_p104-145V5.qxd 03.06.2008 19:25 Seite 104

105 LV Łotwa

KorzystnePrawa powiązane z długoterminową rezydencją

NiekorzystnePrawo do narodowościPolityka partycypacji politycznejUprawnienia i środki integracji dostępu do rynku pracyDefinicje i pojęcia i mechanizmy egzekwowania antydyskryminacji

Poważnie niekorzystne (wynik 0%)Wyborcze prawa i ciała doradcze dot. partycypacji politycznejGwarancja zatrudnienia, łączenia rodzin i obywatelstwo

Kluczowe wnioski

Obywatele spoza UE jako część populacji (2006)1 19,7%


Populacja spoza UE (2006)3 451.268

Miasta z największą populacją spoza UE (2001)4 Liepaja (7%), Riga (6%)

Największe państwa pochodzenia spoza UE (2005)5 Bezpaństwowcy, Rosja, Białoruś

Imigracja obywateli spoza UE (2004)6 543

Największa kategoria migracji długoterminowej (2004)7 Łączenie lub formacja rodzin (60,3%)


Studenci zagraniczni (2004)9 Nie dot.



Stopa bezrobocia obywateli spoza UE (2006) Brak danych

W porównaniu do obywateli Brak danych


Największe grupy z państw trzecich nabywające obywatelstwo (2005)12 Rosja, Bezpaństwowcy, Białoruś

Profil migracyjny

15/08/2005Rozpoczęto Program Projektowania Kompleksowego Systemu Kierowania Migracją i Azylem 2005-9 r.

24/11/2005Poprawki do prawa imigracyjnego dotyczące kryteriów aresztu i prawa odwoławczego

12/2005Łotewskie Narodowe Biuro Praw Człowieka uznane odpowiedzialnym za zagadnienia dotyczące równości.

01/2006Łotewski prezydent zleca przygotowanie dokumentu "Łotwa i wolny przepływ osób na przykładzie Irlandii".

22/06/2006Transpozycja dyrektywy EU odnośnie długoterminowych mieszkańców rozpoczęła debatę o statusie nie-obywateli

01/2007Rząd złagodził ograniczenia co do zagranicznych robotników pod wpływem nacisku wywieranego przez pracodawcówzmagających się z problemem braku siły roboczej.


20772_p104-145V5:20772_p104-145V5.qxd 03.06.2008 19:25 Seite 105


Dostęp do rynku pracy i środków integracji dla nie-Łotyszów jest ograniczony.Tylko długoterminowi mieszkańcy mają uprawnienia do większości prac iprzyuczeń do zawodu, tak jak obywatele UE. Nie-Łotysze są również wykluczeniz pewnych zawodów, pracując na własny rachunek. Przykładowo, tylkoobywatelom UE wolno być prawnikami w Łotwie. Państwo nie stawia sobie celówpolitycznych służących redukcji bezrobocia nie-Łotyszów. Nie podejmujerównież działań ułatwiających znalezienie zatrudnienia poprzez zapewnieniedostępu do nauczenia języka łotewskiego. Pracownicy nie- Łotysze mają prawozapisywać się do związków zawodowych, ale nie mogą zmieniać pracodawcy,pracy, gałęzi przemysłu albo kategorii pozwolenia bez względu na to jak długopracowali na Łotwie.

Łączenie rodzin

Po mniej niż roku prawni mieszkańcy są uprawnieni do sponsorowaniamałżonków i niezamężnych dzieci. Rodziny muszą wówczas spełnić warunkibędące w połowie drogi do najlepszej praktyki. Nim będą mogli być połączeni,muszą przejść przez kosztowną procedurę, aby udowodnić, że mają odpowiednikwaterunek oraz wystarczające fundusze. Po połączeniu rodziny są poważnieniepewne (patrz tab. o w dostępie do obywatelstwa). Jednakże krewni mają tesame prawa, co ich sponsorzy, do zatrudnienia, edukacji, szkoleń, zasiłków,świadczeń socjalnych, opieki zdrowotnej i mieszkalnictwa. Łotwa doszłaby donajlepszej praktyki, jeśli wszyscy członkowie rodzin mogliby zdobyć pozwoleniena pobyt stały we własnym imieniu po trzech latach, jak to jest w przypadkudziewięciu krajów Indeksu, wliczając w to PL, SE i ES.

106 LV Łotwa

Gwarancja zatrudnieniapoważnie osłabiona.Nawet jeżeli nie-obywatelznajdzie pracę, ma nikłegwarancje zatrudnienia.Pracownicy, którzy nie mająpozwolenia na pobytdługoterminowy, nie mogąwznawiać zezwolenia pracy,nawet jeżeli ich pracodawcaniechce ich zwolnić. Jeśli tracąpracę, automatycznie tracązezwolenie na pracę niezależnieod tego, ile lat pracowali wŁotwie. Aby przyjrzeć sięnajlepszej praktyce, patrz: IE,str. 94.

0 20 40 60 80 100

20%

50%

0%

17%




Prawa pokrewne


Kwalifikowalność

Warunki nabycia

Pewność statusu

Prawa pokrewne

Łączenie rodzin

40%

50%

0%

70%

42%

0 20 40 60 80 100

20772_p104-145V5:20772_p104-145V5.qxd 03.06.2008 19:25 Seite 106

107 LV Łotwa

Pobyt stały

Nie-obywatele mogą starać się o pozwolenie na pobyt stały po okresie pięciulat mieszkania i pracy w Łotwie. Warunki uzyskania pozwolenia pozwalają im nasześciomiesięczną nieobecność w kraju, w przypadku każdego wyjazdu. Jeślinieobecność wynosi przeszło trzy miesiące, istnieje ryzyko utratytymczasowego pozwolenia na pobyt. Kandydaci muszą sprostać warunkom,które należą do najkorzystniejszych w UE-10. Warunki stanowiłyby najlepsząpraktykę, gdyby kandydaci nie musieli zdawać testu z języka na wysokimpoziomie lub udowadniać posiadania wystarczającego dochodu.Długoterminowi mieszkańcy mają tylko częściową pewność w ramach nowegostatusu (patrz tab. o obywatelstwie). Zezwolenie umożliwia im jednakże równydostęp, tak jak Łotyszom, do zatrudnienia, samozatrudnienia, zasiłków, opiekizdrowotnej i mieszkalnictwa. Łotwa zastosowałaby najlepszą praktykę wdziedzine praw związanych, gdyby długoterminowi mieszkańcy mogli poruszaćsię, mieszkać i zatrzymywać pozwolenia na pobyt stały w innych Państwachczłonkowskich UE.


Prawa wyborcze są poważnie ogranicznone, jako że nie-obywatele UE nie mająnawet prawa głosować na poziomie lokalnym, co jest z kolei w pełni możliwe wośmiu krajach Indeksu, wliczając HU, IE i SE. Pięć innych krajów Indeksu (CZ, EE,LT, SK, i SI) otrzymuje taki sam częściowo nieprzychylny wynik w dziedzinieswobód politycznych. Pozostałe 22 kraje mają najlepszą praktykę. Łotwaogranicza prawa nie-łotewskich mieszkańców do zakładania politycznychstowarzyszeń lub do zapisania się do partii politycznych. Inny krytyczny obszardotyczy braku konsultacji pomiędzy rządem a nie-Łotyszami w sprawie politykibędącej w obszarze ich zaintresowania. Tylko na szczeblu krajowymstowarzyszenia nie-Łotyszy otrzymują pomoc finansową z kasy państwowej ipoparcie, według takich samych warunków jak stowarzyszenia łotewskie.

Kwalifikowalność

Warunki nabycia

Pewność statusu

Prawa pokrewne

Pobyt stały

40%

63%

21%

83%

51%

0 20 40 60 80 100

Prawa wyborcze

Swobody polityczne




0%

25%

0%

20%

0 20 40 60 80 100

11%

20772_p104-145V5:20772_p104-145V5.qxd 03.06.2008 19:25 Seite 107

108 LV Łotwa


Warunki otrzymania obywatelstwa Łotwa według klasyfikacji Indeksu znajdujesię na drugimi po MT miejscu od końca, razem z HU i PL. Migranci, którzy są jużdługoterminowymi mieszkańcami, muszą czekać dalszych pięć lat, aby uzyskaćmożliwość ubiegania się o obywatelstwo. Ich dzieci i wnukowie również muszączekać, chyba że się urodzili na Łotwie po tym, jak odzyskała niepodległość ispełniają wiele innych kryteriów. Małżonkowie Łotyszów muszą być w staniemałżeńskim przez pięć lat, aby zostać długoterminowymi mieszkańcami, anastępnie czekać pięć lat, aby zdobyć prawo do naturalizacji. Proceduraspełnienia warunków obywatelstwa jest dosyć krótka, a koszty niewysokie.Osoby te muszą jednakże zdać test z ustnego i pisemnego języka na wysokimpoziomie oraz test obywatelstwa dotyczący konstytucji i tekstu hymnunarodowego. Poza tym, wniosek kandydata z wyrokiem za przestępstwo jestodrzucany. Status naturalizowanych Łotyszy nie jest zagwarantowany (patrztab.). Podwójne obywatelstwo nigdy nie przysługuje dzieciom cudzoziemców itylko czasami jest dozwolone dla naturalizujących się obywateli.

Antydyskryminacja

Na Łotwie definicje i koncepcje antydyskryminacji (patrz tab.) w wieluaspektach życia codziennego nie chronią ofiar dyskryminacji narodowościowej.Jednak każda osoba umieszczona w rejestrze ludności, wliczając w to nie-obywateli, jest chroniona przed dyskryminacją w opiece zdrowotnej. W edukacjiposiadacze paszportów nieobywatelskich i długoterminowych pozwoleń napobyt długoterminowy podlegają ochronie. Prawo to nie dotyczy jednakwszystkich nie-obywateli. Łotewskie prawo antydyskryminacyjne jestegzekwowane (patrz tab.) przez Krajowe Biuro Praw Człowieka, które maszerokie pełnomocnictwo, prawną pozycję i możliwość egzekwowania prawa.Jednakże nie może prowadzić własnego śledztwa albo wprowadzać w życieswoich orzeczeń. Ponadto, państwo nie gwarantuje, że ustawodawstwo i organywładzy przestrzegają antydyskryminacji i promują równość.

Bezpieczeństwo w zakresiestatusu obywatelstwakrytycznie niskie.Nie obywateli na Łotwie mająnajniższy poziom gwarancjispośród wszystkich 28 MIPEXkrajów. Mieszkańcydługoterminowi mogą ubiegaćsię o zezwolenie pisząc podanie.Członkowie rodzin ponawiają tęprocedurę nawet co sześć mie-sięcy. Państwo może odmówićodnowienia pozwolenie napobyt stały z wielu przyczyn.Podejmując decyzję, państwonie musi brać pod uwagę oso-bistych okoliczności konkret-nych osób. Członkowie rodziny,długoterminowi mieszkańcy,naturalizowani Łotysze mająniewiele prawnych gwarancji imożliwości odwoływania się odnegatywnej decyzji. Długoter-minowi mieszkańcy mogą byćwydalani, nawet jeżeli sądziecmi, urodzili się w na Łotwiealbo przebywalii tam przezokres 20 lat. NaturalizowaniŁotysze mogą stracić obywa-telstwo bezterminowo, nawetjeżeli zostają bezpaństwowi, conie ma miejsca w FI, PLand SE.Najlepsza praktyka w tymobszarze, patrz SE str.174.

8%

54%

25%

0%

25%

0 20 40 60 80 100

Kwalifikowalność

Warunki nabycia

Pewność statusu




Obszary stosowania


Polityki równości

Antydyskryminacja

13%

58%

17%

43%

33%

0 20 40 60 80 100

Definicje i egzekwowanieprawa antydyskryminacyj-nego na najniższym poziomiew grupie 28 krajów.Definicje i pojęcia oraz egzek-wowanie prawa antydyskrymi-nacyjnego są najmniej korzyst-ne w Łotwie z 28 krajówIndeksu. Prawo chroni miesz-kańców przed bezpośrednią ipośrednią dyskryminacją inękaniem opartym na rasie/etniczności i religii/wiary. Niewspomina jednak wyrażnie onarodowości lub dyskryminacjiprzez asocjacje albo na podsta-wie rzekomych cech. Prawo niechroni wyraźnie skarżącegoprzed prześladowaniem wewszystkich obszarach. Niestworzono możliwości dostępudo pomocy prawnej czy też doubiegania się o odszkodowanie.Najlepsza praktyka w tymobszarze, patrz: FI, str.66, UK,str.186, i NL, str.132.

20772_p104-145V5:20772_p104-145V5.qxd 03.06.2008 19:25 Seite 108

109 LV Łotwa

Opinia społeczna13

61,1% Łotyszów sądzi, że kraj powinnien zrobić więcej w kierunku zwalczaniadyskryminacji. Jest to czwarta pod względem większości procentowej grupa wUE-27 po SE, PL i FR. Jednakże, niewielu Łotyszów (29,3%) uważa, że etnicznadyskryminacja jest szeroko rozpowszechniona w ich kraju. Istnieje również małeprawdopodobieństwo, aby wyrażali sąd, że cudzoziemcowi jest trudniej uzyskaćzatrudnienie, dostęp do szkolenia albo awansu. Łotysze należeli do grupy, wktórej najmniej respondentów wiedziało o tym, że prawo kara etnicznądyskryminację na rynku pracy. Prawie 40% zgadzało się z opinią, że bezrobotnilegalnie-mieszkający nie obywatele UE powinni być deportowani. Większośćrespondentów popiera równe społeczne prawa dla legalnie uznanychimigrantów spoza UE; 46,3% popiera prawo łączenia rodzin; około 37% naŁotwie (podobnie w UK, BE i SE) sądzi, że nie- obywatele powinni mieć łatwydostęp do naturalizacji.


20772_p104-145V5:20772_p104-145V5.qxd 03.06.2008 19:25 Seite 109

110 LT Litwa

Przegląd

W ostatnich latach można dostrzec tendencje, że Litwa, staje się krajemwzmożonej emigracji, z najwyższym procentem emigrantów z UE-25. W 2005r.liczba litewskich obywateli wracających z zagranicy była dwukrotnie wyższa odliczby przybywających obywateli z krajów trzecich (w dużej mierze Rosjanie,Białorusini, Ukraińcy i bezpaństwowcy). Niedawne debaty medialne oliberalizowaniu procedur zatrudnienia dla nie-UE obywateli nasiliły się na tleobaw, że rosnący niedobór na rynku pracy mógł zbytnio uaktywnić rynek pracy.Mimo to rząd kładzie większy nacisk na zarządzanie migracją niż na reformęsurowych przepisów.

Łączenie rodzin to najsilniejszy obszar spośród sześciu dziedzin politykizmierzonych przez Indeks. Litwa znajduje się na drugim miejscu w rankingu wUE-10, po SI. Jednakże uzyskuje wynik plasujący się na drugiej pozycji za IE wkategorii najmniej korzystnych w grupie 28 krajów Indeksu w dziedzinie pobytudługoterminowego i w dziedzine partycypacji politycznej, po LV. Politykadotycząca dostępu do obywatelstwa uzyskuje raczej słaby wynik, porównywalnyz DE i wyższy niż EE i LV. Prawa antydyskryminacyjne dotyczące pracy są mniejwięcej w połowie drogi do najlepszej praktyki. W Indeksie 28 Litwa pozostawiaobywateli krajów trzecich (dalej migrantów), mających status pracowników,członków rodzin, długoterminowych mieszkańców i naturalizujących sięobywateli z największym brakiem prawnego bezpieczeństwa.

Litwa

1 Eurostat (spoza UE-27, 01.01.2006)2 Szacunki Wydziału Ludności ONZ3 Eurostat (spoza UE-27, 01.01.2006)4 Urban Audit (spoza UE-15)5 Lietuvos gyventoju tarptautine migracija.

Wilno 20066 OECD, SOPEMI, 20077 Rocznik Nigracji 2004,

http://www.migracija.lt/index.php?668268852

8 UNHCR, w oparciu na podaniach o azyl9 OECD, Education at a Glance, 2006

(spoza UE- 25)10 Niesolidne dane11 Eurostat (obejmuje obywateli UE)12 Eurostat (spoza UE-25)

Drogi do obywatelstwa dlamieszkańców epokisowieckiej.Po drugiej wojnie światowejRosjanie emigrowali w grani-cach ZSRR na Litwę, ale wznacznie mniejszej liczbie niż doLV albo EE. Rodowici Rosjanietworzyli jedynie 9,4% populacjiw 1989 r.Prawo obywatelskie z3-ego listopada 1989 r. umo-żliwiło wszystkim mieszkańcomuzyskanie obywatelstwa; nieza-leżnie od tożsamości etnicznej,języka albo religii. Wyżej wymie-nione prawo oraz inne mecha-nizmy sprzyjające uzyskaniuobywatelstwa zachęciły niemal90% wszystkich stałych miesz-kańców, aby zostali litewskimiobywatelami. W 2006 r. jedynie0,9% populacji bylo obywate-lami spoza UE.Aby dowiedzieć się więcej,patrz: Gelazis, Nida M. UniaEuropejska i Problem Bezpańst-wowości w Państwach Bałty-ckich, Europejskie Czasopismoz Migracji i Prawa (Nijhoff,Vol. 6, nie. 3, Nijmegen, NL,2004) 225-242.





Pobyt stały47%

100

80

60

40

20

Najlepsze praktykiLitwaNajlepsze praktyki pośród 28Najgorsze praktyki pośród 28


20772_p104-145V5:20772_p104-145V5.qxd 03.06.2008 19:25 Seite 110

111 LT Litwa

Najlepsze praktyki (wynik 100%)Obszary powiązane z dostępem do rynku pracy i łączenia rodzin

KorzystneDefinicje i koncepcje prawa antydyskryminacyjnegoWprowadzenie polityki dotyczącej partycypacji politycznejPrawo antydyskryminacyjne

NiekorzystneGwarancje obywatelstwaPolityki partycypacji politycznej

Poważnie niekorzystne (wynik 0%)Gwarancja zatrudnieniaPodwójne obywatelstwoCiała konsultacyjne i instrumenty wdrażające partycypację polityczną

Kluczowe wnioski




Miasta z największą populacją obywateli państw trzecich (2001)4 Wilno (1%) i Kaunas (0,5%)

Największe państwa trzeciego pochodzenia (2005)5 Białoruś, Rosja, Ukraina




Studenci zagraniczni (2004)9 Nie dot.


W porównaniu do obywateli + 14%

Stopa bezrobocia obywateli państw trzecich (2005)11 Nie dot.

W porównaniu do obywateli Nie dot.

Nabycie obywatelstwa (2005)12 435

Największe grupy z państw trzecich nabywające obywatelstwo (2005)13 Bezpaństwowcy, Rosja, Białoruś

Profil migracyjny

01/09/2005Ustawa zaproponowała usunąć obowiązek pisania wszystkich imion i nazwisk w litewskiej ortografii.

01/09/2006Narodowy Program Antydyskryminacji 2006-2008 reprezentuje pierwsze działania wyraźnie podejmujące tematykędyskryminacji.

13/11/2006Sąd Konstytucyjny stwierdził, że podwójne obywatelstwo dla etnicznych Litwinów jest niezgodne z konstytucją.

28/11/2006Poprawki do ustawy o statusie prawnym cudzoziemców transponowały liczne dyrektywy KE, w tym o łączniu rodzin.

01/02/2007Długoterminowym mieszkańcom pozwolono głosować i kandydować do miejskich rad; kilka partii przedstawiło kandydatów,ale żaden nie został wybrany.


20772_p104-145V5:20772_p104-145V5.qxd 03.06.2008 19:25 Seite 111

112 LT Litwa


Litwa otrzymuje wyniki zarówno w kategorii najlepszej praktyki, jak i najgorszejpraktyki w tej dziedzinie (patrz tab.). Nie ważne od jak dawna migrancipracowaliby na Litwie, nie mogą mieć takiego dostępu do zatrudnienia, jakobywatele UE. Kraj doszedłby do najlepszej praktyki w dziedzinie integracjirynku pracy, gdyby państwo wprowadziło rozwiązania polityczne służąceredukcji bezrobocia wśród migrantów. Państwo mogłoby również uzyskaćnajniższe wyniki poprzez promocję przyuczania do zawodu i zainwestowanie wpoprawę znajomości języka litewskiego przez emigrantów. Robotnicy sezonowina Litwie, tak jak w 14 innych krajach Indeksu, korzystają z uprawnień, którestanowią najlepszą europejską praktykę: Mogą wstępować do związkówzawodowych i mogą zmieniać pracodawcę, pracę albo kategorię pozwolenia napracę po okresie poniżej jednego roku.

Łączenie rodzin

Po wprowadzeniu poprawki z 28 listopada 2006 r. do ustawy o statusie prawnymcudzoziemców, transponującej dyrektywę KE odnośnie łączenia rodzin, politykałączenia rodzin na Litwie uległa nieznacznej poprawie. Migranci mogąsponsorować członków rodziny w szerokim zakresie, ale tylko po dwóch latachzamieszkiwania. W tym czasie krewni mogą odwiedzać Litwę wyłącznie wcharakterze turystów (90 dni w ciągu pół roku). Trzeci najbardziej sprzyjającyczynnik w 28 krajach Indeksu: warunki łączenia rodzin nadal obejmująposiadanie adekwatnej kwatery i przychodów i wiążą się z długim czasemoczekiwnia. Ponownie połączone rodziny nie mają w pełni bezpiecznegostatusu. Wiąże się to z faktem, że państwo może odrzucać podanie migrantówalbo cofnąć ich zezwolenie bez brania pod uwagę wielu okoliczności rodzinnych.Ponownie połączone rodziny mogą jednakże zostawać ze swoimi sponsorami takdługo, jak pozostają na Litwie. Rodziny cieszą się wówczas prawami, któreosiągnęły najlepszą praktykę (patrz tab.).

Gwarancja zatrudnieniapoważnie osłabiona.Na Litwie i LV migranci znalazłs-zy pracę, nie zyskuja gwarancjizatrudnienia. Jeśli ich kontraktzostaje zakończony, tracą poz-wolenie na pracę. Nie bierze sięwówczas pod uwagę przebiegukariery zawodowej czy też wpłatz tytułu świadczeń socjalnych.Nawet jeżeli pracodawca wyra-ża chęć zatrzymania pracowni-ka, państwo w zasadzie odma-wia odnowienia pozwolenia napracę. Najlepsza praktyka w tymobszarze, patrz: patrz IE str. 94.

Najlepsza praktyka wdziedzinie praw związanychz łączeniem rodzin.Członkowie rodziny na Litwie,jak w CA, IT, NL, i SE mogąmieszkać niezależnie od statususponsora po co najmniej trzechlatach. Z litewskim tymczaso-wym pozwoleniem na pobytstały, mają taki sam dostęp, jakich sponsorzy, do zatrudnienia,kształcenie, edukacji, zasiłków,świadczeń społecznych, opiekizdrowotnej i mieszkalnictwa.

Kwalifikowalność



Prawa pokrewne


50%

67%

0%

100%

55%

0 20 40 60 80 100

Kwalifikowalność

Warunki nabycia

Pewność statusu

Prawa pokrewne

Łączenie rodzin

70%

60%

38%

100%

68%

0 20 40 60 80 100

20772_p104-145V5:20772_p104-145V5.qxd 03.06.2008 19:25 Seite 112

113 LT Litwa

Pobyt stały

Na Litwie polityka obejmująca długoterminowy pobyt sytuuje się na drugiejpozycji spośród najmniej korzystnych w grupie 28 krajów Indeksu za IE.Migranci mają prawo stać się długoterminowymi mieszkańcami po pięciulatach nieprzerwanej pracy i zamieszkiwania. Aby stać się długoterminowymmieszkańcem, migrant musi spełniać warunki, pośród których między innymiwymaga się przedstawienia dowodu dochodu i ubezpieczenia. Migrant musirównież zdać pisemny test z języka litewskiego i znajomości konstytucji. Rząd niedostarcza wskazówek, w jaki sposób przygotować się do testu. Długoterminowepozwolenia na pobyt stały są ważne przez pięć lat. W tym czasie posiadaczpozwolenia ma prawo wyjechać z UE na okres jednego roku. Podejmując decyzjęnie bierze się pod uwagę wielu elementów osobistego życia migrantów.Długoterminowi mieszkańcy cieszą się takimi samymi prawami do zatrudnienia,pracy na własny rachunek, warunków pracy, zasiłków, świadczeń społecznych,opieki zdrowotnej i mieszkalnictwa, jak Litwini. Jednakże, gdy tylko migranciprzechodzą na emeryturę, tracą prawo do mieszkania na Litwie.


Długoterminowi mieszkańcy mają prawo głosować i kandydować w wyborachlokalnych od czerwca 2002 r. Wyborcze prawa znajdują się na drugim miejscuw kategorii najmniej korzystnych w UE-10, po HU. Osiągnięto by najlepsząpraktykę, gdyby wszyscy pełnoprawni mieszkańcy, zamieszkujący od pięciu latlub mniej na terenie Litwy, a nie tylko długoterminowi mieszkańcy, moglibygłosować. Litwa daje migrantom najmniej politycznych uprawnień z wszystkichkrajów Indeksu (podobnie jest w przypadku pięciu innych krajów). Tylko litewscyobywatele mogą zakładać polityczne organizacje albo zapisywać się do partiipolitycznej. Migranci na Litwie (podobnie jak w GR, HU, PL i SK) nie mają żadnegodostępu do ciał doradczych albo do polityki wdrożeniowej, co można uznać zapoważną słabość w dziedzinie partycypacji politycznej. Władze nie dysponująciałem doradczym dla potrzeb konsultowania się z migrantami w kwestiachrozwiązań politycznych. Państwo nie podejmuje proaktywnych działań wkierunku informowania migrantów o ich politycznych prawach i w praktykce nieudziela pomocy finansowej ich stowarzyszeniom.

Kwalifikowalność

Warunki nabycia

Pewność statusu

Prawa pokrewne

Pobyt stały

50%

36%

44%

58%

47%

0 20 40 60 80 100

0 20 40 60 80 100

Prawa wyborcze

Swobody polityczne




50%

25%

0%

0%

12%

20772_p104-145V5:20772_p104-145V5.qxd 03.06.2008 19:25 Seite 113

114 LT Litwa


Migranci mają prawo ubiegać się o obywatelstwo dopiero po dziesięciu latstałego pobytu. Małżonkowie obywateli muszą być w stanie małżeńskim i musielimieszkać na Litwie przez pięć lat. Dzieci migranta urodzone na Litwie mogązostać litewskimi obywatelami na żądanie przed ukończeniem 15 roku życia.Zwykłe warunki obejmują ustny i pisemny test z podstaw języka litewskiego,litewskiej konstytucji, historii oraz hymnu państwowego. Naturalizowaniobywatele mają drugą najniższą gwarancje statusu na Litwie, po LV i na równi zSK, ponieważ państwo może w każdej chwili cofnąć ich obywatelstwo, nie biorącpod uwagę ich osobistych okoliczności. Naturalizowani migranci są chronieniprzez prawne gwarancje i prawo do apelacji, ale nie mogą zwrócić się w swojejsprawie do niezależnego sądu. Migranci naturalizują się w kraju, gdzie politykadotycząca podwójnego obywatelstwa jest znacznie osłabiona, tak jak w EE i LU(patrz tab.).

Antydyskryminacja

Szerokie definicje i koncepcje etniczości, rasy, religii i dyskryminacjinarodowościowej są stosowane w obszarach zatrudnienia, przyuczenia dozawodu oraz zatrudnienia, ale nie w socjalnej ochronie, świadczeniachspołecznych i dostępie do mieszkalnictwa i zdrowia. Mechanizmyegzekwowania zajmują drugie miejsce pośród najmniej korzystnych w grupie28 krajów Indeksu, po LV. Przykładowo, tylko w przypadku dyskryminacjipłciowej migranci mogą liczyć na zmianę w ciężarze dowodu albo ochrony przedprześladowaniem (tylko w kontekście zatrudnienia). Organizacje pozarządowe(osoby prawne czerpiące uzasadnione korzyści z działalności na rzecz obronyrówności) nie mogą popierać ofiar przez odsyłanie sprawy do sądu. Jedynesankcje dostępne wobec sprawców to grzywne, które są przekazywane dobudżetu państwa, nie na rzecz ofiary. Litewska polityka równości mogłaby byćoceniana w kategorii najlepszej praktyki, gdyby Rzecznik Równości miałmożliwość pójść do sądu w imieniu ofiary, i gdyby państwo musiało informowaćludzi o ich prawach i prowadzić publiczną debatę o dyskryminacji.

Dostęp do podwójnegoobywatelstwa poważnieosłabiony.Migranci i ich dzieci urodzonena Litwie nie mają zezwolenia naposiadanie podwójnego oby-watelstwa w żadnych okolicz-nościach. Litewskie władze jed-nakże proponowały podwójneobywatelstwa, aby zachęcać dopowrotu etnicznych Litwinów,którzy wyemigrowali w czasachsocjalizmu i od tego czasunaturalizowali się w innychkrajach. Prezydent Litwy byłwybitnym zwolennikiem takiegopodejścia, sam musiał się zrzecswojego obywatelstwa USAprzed objęciem urzędu. W 2002r. ustawa o obywatelstwieumożliwiła dostęp do podwój-nego obywatelstwa etnicznymLitwinom. Sąd Konstytucyjny,jednakże,uważa prawo zabardzo kontrowersyjne, niespój-ne, i wywołujące dezorientację.Reguły dotyczące podwójnegoobywatelstwa były uznane zaniekonstytucyjne, ale wykluc-zenie nie etnicznych Litwinównie zostało uznane za niezgod-ne z konstytucją. W wynikupowyższej decyzji doszło dowzmożonej debaty w mediach iw Parlamencie. Obecnie rysująsię dalsze działania w tymkierunku.

Kwalifikowalność

Warunki nabycia

Pewność statusu



33%

70%

10%

0%

38%

0 20 40 60 80 100


Obszary stosowania


Polityki równości

Antydyskryminacja

88%

33%

28%

64%

48%

0 20 40 60 80 100

20772_p104-145V5:20772_p104-145V5.qxd 03.06.2008 19:25 Seite 114

115 LT Litwa

Opinia społeczna13

Litwini są najliczniejszymi zwolennikami koncepcji łatwej naturalizacji w grupieUE-27 (63,5% są za). Aprobatę wyrażają ponadto CZ i PL. Jednakże Litwa jestjednym z zaledwie pięciu krajów w grupie UE-27, gdzie mniejszości (47,8%)popierają równe społeczne prawa dla mieszkających legalnie obywateli trzecichkrajów. 39,7% Litwinów popiera prawo do łączenia rodzin (39,7%).51,9% Litwinów sądzi, że etniczna rozmaitość wzbogaca kulturę narodową,pomimo że aż 11% nie wyraziło sądu. Większość uważa, że można by zrobićwięcej w kierunku zwalczania dyskryminacji. Większość badanych twierdzi,że nie zna praw, przysługujących ofierze dyskryminacji. Tyle 19,5% wiedziało,że etniczna dyskryminacja na rynku pracy jest nielegalna. Litwini i Łotysze sąznacznie mniej niż inne populacje UE-27 skłonni uważać, że etnicznadyskryminacja jest rozpowszechniona, albo że cudzoziemcy są traktowaniniesprawiedliwie na rynku pracy.


20772_p104-145V5:20772_p104-145V5.qxd 03.06.2008 19:25 Seite 115

116 LU Luksemburg

Przegląd

Większość zagranicznych mieszkańców Luksemburga to młode pracowniczkisezonowe z innych państw członkowskich UE (PT, IT, FR). Dojeżdżający dziennieprzez granicę stanowią 40 procent siły roboczej. Obywatele państw trzecich,(dalej migranci) tworzą jedynie 5,5% populacji. Są to wysokowykwalifikowanipracownicy z Ameryki Północnej, uchodźcy z wojen bałkańskich, dawnirobotnicy (w statusie gościa) i członkowie ich rodzin. Jednym z głównych celówpolityki integracji w ostatnim czasie miałoby być promowanie partycypacjipolitycznej z udziałem cudzoziemców. Pomimo posiadania najwyższego odsetkamieszkańców urodzonych za granicą z 28 krajów, Luksemburg ma jeden znajniższych odsetków naturalizacji1. Nowe debaty o integracji zagranicznychdzieci w edukacji oraz polityce dotyczącej wielojęzyczności pojawiły się zpowodu niekorzystnego rankingu w programie OECD dla MiędzynarodowejOceny Studentów (PISA).

W Luksemburgu partycypacja w polityce osiąga zdecydowanie dobre wyniki izajmuje trzecie miejsce wśród najlepszych rozwiązań w rankingu w UE-25.Jednakże pozostałe pięć obszarów Indeksu; dostęp do rynku pracy, łączenierodzin, pobyt długoterminowy, dostęp do obywatelstwa i antydiscriminacjasą tylko w połowie drogi do najlepszej praktyki.

Luksemburg


obywatele i obywatele urodzeni za granicą)3 Eurostat (spoza UE-27, 01.01.2006)4 Urban Audit (spoza UE-15)5 Eurostat 2005 Statec6 OECD, SOPEMI, 20077 MPG, Migration News Sheet, kwiecień 20078 Ilość dotacji wydana przez (źródło)

Ministerstwo Wyższej Edukacji 2004 - 20059 European Labour Force Survey (2006q2)10 European Labour Force Survey (2006q2)11 Eurostat (obejmuje obywateli UE)12 Eurostat (spoza UE-25)





Pobyt stały48%

100

80

60

40

20

Najlepsze praktykiLuksemburgNajlepsze praktyki pośród 28Najgorsze praktyki pośród 28


20772_p104-145V5:20772_p104-145V5.qxd 03.06.2008 19:25 Seite 116

117 LU Luksemburg

Najlepsze praktyki (wynik 100%)Swobody polityczne dla partycypacji politycznej

KorzystneDoradcze ciała i polityka wdrożeniowa

NiekorzystnePrawa powiązane z łączeniem rodzinGwarancje obywatelstwa

Poważnie niekorzystne (wynik 0%)Podwójne obywatelstwo

Kluczowe wnioski




Miasta z największą populacją obywateli państw trzecich (2001)4 Luxembourg (8%)

Największe państwa trzecie pochodzenia (2001)5 Serbia i Czarnogóra, Bośnia, Cape Verde


Największa kategoria migracji długoterminowej Nie dot.


Studenci zagraniczni (2004)8 185




W porównaniu do obywateli +18%

Nabycie obywatelstwa11 954

Największe grupy z państw trzecich nabywające obywatelstwo12 Serbia i Czarnogóra, Cape Verde, Bośnia i Hercegowina

Profil migracyjny

01/09/2005Komisja Rządowa dla Cudzoziemców zapoczątkowała kampanię dotyczącą świadomości dyskryminacji

10/2005Wzrost rejestracji wyborców dla wszystkich zagranicznych mieszkańców (1/9), ale tylko 1/20 dla mieszkańców spoza UE

28/11/2006W wyniku krytyki wystosowanej przez Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w lutym i październiku 2005przyjęto prawo, które transponowało dwie dyrektywy KE odnośnie antydyskryminacji.

12/10/2006Gospodarcza i Społeczna Rada (CES) zaleciła proaktywną politykę integracji z lepszymi i szybszymi procedurami dla pozwoleńna pracę.

07/10/2006Proponowana ustawa o narodowości zezwoliłaby na podwójne obywatelstwo, ale wprowadziłaby mniej sprzyjające prawo iwarunki, obejmujące test języka luksemburskiego.

01/03/2007Organ ds. równości jeszcze nie utworzony


20772_p104-145V5:20772_p104-145V5.qxd 03.06.2008 19:25 Seite 117

118 LU Luksemburg


Pracownicy - migranci w Luksemburgu nie mają uprawnień, aby mieć taki samdostęp do zatrudnienia, jak obywatele UE, ponieważ ich dostęp do rynku pracyjest ograniczony. W 2006 r. obywatel spoza UE spotyka się z trzykrotniewiększym ryzykiem bezrobocia niż obywatel UE i ponad sześciokrotnie większymryzykiem niż obywatel Luksemburga13. Mimo tego państwo nie próbujezwiększyć liczby pracowników albo udzielić pomocy w nauce języka, aby ułatwićpodjęcie pracy. Państwo oferuje równomierny dostęp do przyuczenia do zawodui dotacji do nauki, ale nie pomaga w uznaniu istniejących umiejętności ikwalifikacji robotników migrantów. Po znalezieniu pracy robotnicy sezonowidysponują częściowymi gwarancjami prawnymi: mogą odnawiać większośćpozwoleń na pracę, ale tracą pozwolenia, jeśli ich kontrakt się kończy,niezależnie od tego jak długo pracowaliby w Luksemburgu. Robotnicy sezonowimają prawo zapisywać się do związków zawodowych, ale muszą długo czekać nazmianą statusu albo pozwolenie na pracę.

Łączenie rodzin

Pomimo że Luksemburg nie ma oddzielnego prawa dotyczącego łączeniarodzin, obecna praktyka administracyjna znajduje się w połowie drogi doosiągnięcia najlepszych wyników. Po dwóch latach prawni mieszkańcy sąuprawnieni, aby sponsorować członków rodziny, w tym małżonka albozarejestrowanego partnera, krewnych na utrzymaniu i niezamężne małoletniedzieci. Pomimo tego, że nie ma żadnego testu integracji, sponsorzy musząudowadniać, że mają odpowiedni kwaterunek i dochód, aby spełnić warunkiłączenia rodzin. Kiedy połączenie rodzin w Luksemburgu staje się faktem,istnieje tylko kilka powodów, dla których pozwolenie mogłoby być cofnięte.Prawo chroni rodziny, które chcą odwoływać się od negatywnych decyzji.Jednakże państwo nie musi brać pod uwagę jakichkolwiek okolicznościrodzinnych w podejmowaniu decyzji. Stąd, chociaż rodziny majązagwarantowany status, nie mają wielu praw (patrz tab.).

Prawa dotyczące łączeniarodzin są najmniej korzystnew grupie 28 krajów Indeksu.Luksemburg ma najniższe wy-niki w obszarze łączenia rodzin.Ponieważ Luksemburg nie mażadnych podstaw prawnych dołączenia rodzin, rząd ma dużąswobodę działania. Rodziny niemają jednakowego dostępu dozasiłków i świadczeń społecz-nych, opieki zdrowotnej lubmieszkalnictwa. Luksemburgjest jedynym krajem w Indeksie,który odmawia osobom doros-łym równego dostępu doedukacji i kształcenia. Rodzice idzieci powyżej 18 życia mająograniczoną autonomię wobecsponsora. Każdy inny członekrodziny, który chce pozostać wLuksemburgu, musi zachowy-wać zezwolenie powiązane zesponsorem. Aby zobaczyćnajlepszą praktykę patrz LT,str. 112, i PT, str. 148.

13 Więcej danych kontektstualnych o legalniedo rynku pracy znajdziesznawww.integrationindex.eu

Kwalifikowalność



Prawa pokrewne


33%

33%

50%

75%

45%

0 20 40 60 80 100

Kwalifikowalność

Warunki nabycia

Pewność statusu

Prawa pokrewne

Łączenie rodzin

60%

75%

20%

50%

0 20 40 60 80 100

50%

20772_p104-145V5:20772_p104-145V5.qxd 03.06.2008 19:25 Seite 118

119 LU Luksemburg

Pobyt stały

Do 1 marca 2007 r. Luksemburg nie przetransponował dyrektywy KE o pobyciedługoterminowym. Migranci mają prawo ubiegać się o pozwolenie na pobytdługoterminowy po około pięciu latach życia i pracy w Luksemburgu. Wlicza sięczas studiów lub okres oczekiwania na decyzję o azylu. Warunki uzyskaniapozwolenia na pobyt długoterminowy są podobe do tych, dotyczących łączeniarodzin. Gwarancje prawne długoterminowego pobytu są mocno nadwyrężone.Wynika to z istnienia licznych podstaw do wycofania pozwolenia, brakuzabezpieczenia przed wydaleniem i niewielu dostępnych gwarancji prawnych.Prawo jest częściowo nieprzychylne w stosunku do długoterminowychmieszkańców. Po przejściu na emeryturę migranci mogą stracić prawo dozamieszkiwania w Luksemburgu. W kraju tak uwikłanym w ekonomię graniczną,prawo nie gwarantuje długoterminowym mieszkańcom swobody poruszania się izamieszkiwania w UE. Nie istnieje prawo umożliwiające zatrzymanie pozwoleniana długoterminowy pobyt w drugim państwie członkowskim.


Migranci, którzy żyją w Luksemburgu przez pięć lat, mogą głosować w wyborachlokalnych, ale nie mogą kandydować. Traktat z Maastricht umożliwiłLuksemburgowi skorzystanie ze zwolnień dotyczących praw wyborczych wmiejskich wyborach dla obywateli UE. Swobody polityczne odpowiadająnajlepszej praktyce, tak jak w 21 innych krajach Indeksu. Migranci sąkonsultowani w strukturalny sposób przez przedstawicieli, którzy są wybrani wwolnych wyborch (patrz tab.). Usprawnienie rozwiązań politycznych miałobymiejsce, gdyby zaadoptowano kompleksową politykę narodową informującąobcokrajowców o ich politycznych prawach. Przyniosłoby to większy efekt niżpoleganie tylko na kampaniach informacyjnych ad hoc.

Formalnie działalnośćLuksemburgu w dziedzinekonsultacji z migrantamimieści się w obszarzenajlepszej praktykiNa mocy ustawy koalicjarządowa i 95% miast muszą siękonsultować z zamieszkującymicudzoziemcami za pomocąstruktur. Zarówno organylokalne, jak i krajowe mają tęsamą ilość cudzoziemców iLuksemburczyków. W każdymwypadku przewodniczący musibyć Luksemburczykiem; worganach lokalnych musi to byćczłonek z rady miejskiej, a worganach krajowych urzędnikMinisterstwa Rodziny.Cudzoziemcy lokalnie wybieranisą przez radę miejską. Naszczeblu krajowym migranciwybierają przedstawicieli bezinterwencji państwa.Transparentność i skutecznośćtych organów zostałyzakwestionowane. Większośćlokalnych organów doradczychnie ponosi konsekwencji karnejza zaniedbanie spotykań(wymagane są cztery spotkaniado roku). W rzeczywistościkoalicja rządowa rzadko zasięgaporady organu doradczego.Propozycje i reformy, abyusprawnić podstawy prawne nieprzyniosły znaczącego efektu.

Kwalifikowalność

Warunki nabycia

Pewność statusu

Prawa pokrewne

Pobyt stały

70%

29%

70%

33%

48%

0 20 40 60 80 100

0 20 40 60 80 100

Prawa wyborcze

Swobody polityczne




50%

100%

92%

88%

84%

20772_p104-145V5:20772_p104-145V5.qxd 03.06.2008 19:25 Seite 119

120 LU Luksemburg


Migranci z pierwszego pokolenia są uprawnieni do luksemburskiegoobywatelstwa pod warunkiem, że zamieszkiwali w kraju przez pięć lat. Dziecimigrantów i wnukowie nie stają się automatycznie Luksemburczykami, musząsprostać pewnym wymogom. Poza wymogiem zdania prostego testujęzykowego w formule nie strukturyzowanego wywiadu, żadnych innychwarunków z tych mierzonych przez Indeks się nie narzuca. Jednakżekandydatom proponuje się prosty formularz dotyczący zmiany nazwiska, któryproponuje aby zastąpić ich imię Luksemburskim odpowiednikiem.Naturalizowani obywatele nie mają Częściowo słabi prawnej, ponieważ ichobywatelstwo może zostać cofnięte o każdej porze, nawet jeżeli skutkujestatusem bezpaństwowości. Ten ostatni punkt jest szczególnie znaczący,ponieważ zmusza do wyrzeczenia się pierwotnego obywatelstwa w wynikunaturalizacji (patrz tab.).

Antydyskryminacja

Definicje i koncepcje prawa antydyskryminacjyjnego w Luksemburgu należądo sprzyjających. Prawo dotyczy sektora publicznego i prywatnego, ale tylko wkontekście rasy/etniczności i religii/wiary. Prawo karne nie obejmujedyskryminacji z powodu narodowości, do której dochodzi w wielu innychdziedzinach życia. Egzekwowanie antydyskryminacyjnego prawa jest tylkoczęściowo sprzyjające. Na przykład ochrona przed prześladowaniem obejmujezaledwie aspekt zatrudnienia i przyuczenia do zawodu. W pewnym stopniunieprzychylny wynik Luksemburgu w dziedzinie polityki równości możnaczęściowo wyjaśnić ograniczonymi możliwościami agencji specjalizującej sięrównością, (do 1 marca 2007 r. nie prowadziła jeszcze działalności). Ponadto,państwo nie informuje mieszkańców o ich prawach, jeśli stają się ofiaramidyskryminacji. Nie wyrażają również zapewnienia, że prawa oraz organypubliczne stosują się do reguł antydyskryminacji i promocji równości.

Status podwójnegoobywatelstwa znacznieosłabiony.Razem z EE i LT Luksemburgosiąga wynik 0% w dziedziniepodwójnej narodowości. Każdykandydat do naturalizacji musizrzeknąć się swego pierwot-nego obywatelstwa, niezależnieod praktycznych albo osobis-tych konsekwencj. Tylko dzieci,których jedno z rodzicow jestLukseburczykiem, drugiepochodzi z innego kraju, mogąuzyskać status podwójnegoobywatelstwa. W wieku 18 lat,muszą dokonywać wyboruktóre obywatelstwo zamierzajązatrzymać. Najlepsza praktykaw tym obszarze, patrz: CA,str. 36 i FR, str.72.

Polityka antydyskryminacjiusprawniona.Wyniki Luksemburgu wdziedzinie antydyskryminacjipoprawiły się w 2004 r., kiedynastąpiła późna transpozycjadwóch dyrektyw KE z 2000r.odnośnie antydyskryminacji.Aspekt rasy/etniczności orazreligii/wiary jest uwzględnionyw edukacji, kształceniu się,ochronie społecznej i dostępieto publicznych dóbr I usługtakich, jak mieszkalnictwo.Wskażniki Indeksu ukazująrównież, że usprawnionomechanizmy egzekwowaniaprawa. Ofiary dyskryminacjimają obecnie lepszy dostęp doprocedur, do możliwości zmianyw ciężarze dowodu, ochronyprzeciwko prześladowaniu, atakże do szerszej gamy sankcji.Plany dla wyspecjalizowanejagencji równości budza obawyw tej dziedzinie, ponieważzgodnie z obecnym planemprezes agencji otrzymałby850 EUR miesięcznie, aczłonkowie zaledwie 280 EURmiesięcznie.

Kwalifikowalność

Warunki nabycia

Pewność statusu



42%

79%

20%

0%

45%

0 20 40 60 80 100


Obszary stosowania


Polityki równości

Antydyskryminacja

50%

72%

36%

56%

0 20 40 60 80 100

63%

20772_p104-145V5:20772_p104-145V5.qxd 03.06.2008 19:25 Seite 120

121 LU Luksemburg

Opinia społeczna14

Tylko 38,1% uważa, że nie-Luksemburczycy stoją przed nierównymi szansamina rynku pracy w Luksemburgu. Ponad dwie trzecie popiera wprowadzeniezdecydowanych środków działania, opartych na tożsamości etnicznej na rynkupracy. Luksemburczycy stanowczo popierają równe prawa społeczne dlamigrantów spoza UE mieszkających legalnie. Większość (72,1%) popiera równieżprawo migrantów do łączenia rodzin. Nieco mniejsza liczba respondentów(46,5%) myśli, że migranci powinni mieć łatwy dostęp do naturalizacji. Pomimoże stosunkowo niewiele badanych (15,9%) myśli, że wszyscy powinni byćdeportowani, ta liczba zwiększa się do 43% w przypadku bezrobotnychmigrantów. Mniejszość (44,5%) wyraża opinię, że podejmuje się niewiele działań,aby zwalczać wszelkie formy dyskryminacji. Podobna liczba badanych wyrażaopinię, że etniczna dyskryminacja jest dosyć rozpowszechniona. Niewiele więcejosób wyraża sąd, że wzrosła pomiędzy 2001 r. a 2006 r. Tylko 27,9% Luksem-burczyków wiedziało o prawie karania etnicznej dyskryminacji na rynku pracy.

14 Patrz Eurobarometer 59.2 (2003) iSpecjalny Eurobarometer badaniadyskryminacji w UE 65.4 (2006)

20772_p104-145V5:20772_p104-145V5.qxd 03.06.2008 19:25 Seite 121

122 MT Malta

Przegląd

Na Malcie obywatele innych krajów UE przewyższają liczebnie legalniemieszkających nie-obywateli UE z pobytem stałym (dalej zwanych migrantami) wproporcji 2 na 1. Legalna imigracja obywateli trzecich krajów wyniosła tylko1.913 w 2004 r. Rząd szacuje, że w 2005 r. taka sama liczba przyjechała na Maltęnielegalnie. Rosnąca populacja poszukiwaczy azylu i uchodźców na Malcie jestjednak nadal skromna, ale dotyczy znacznego procentu populacji w porównaniuz innymi krajami europejskimi.

Nielegalny przepływ migrantów i prawo morskie wywoływały alarm w mediach ipublicznych debatach. Malta ostatnio wprowadziła politykę integracji, która wznacznym stopniu była skierowana do uchodźców. Rząd dokonał wiele w tejkwestii, kiedy wymagano by transponował dyrektywy KE dotycząceantydyskryminacji i długoterminowego pobytu. Wezwanie do ustanowieniawyższych kar dla rasowo i religijnie motywowanych przestępstw jest szczególniewłaściwe w obliczu kilku ksenofobicznych ataków z podpaleniem.

Łączenie rodzin i pobyt długoterminowy należą do obszarów najlepszychrozwiązań politycznych na Malcie. Dostęp do obywatelstwa osiaga pozycję 24w rankingu 28 krajów Indeksu. Jedynie LV ma wyniki gorsze od Malty, jeśli chodzio dostęp do rynku pracy i antydyskryminację. Partycypacja w politycezajmuje ostatnie miejsce w rankingu, tak jak i w przypadku kilku innych krajóweuropejskich.

Malta

1 Eurostat (szacunki rozmieszczeniaobywateli i nie-obywateli)

2 OECD, SOPEMI, 2007 (wszyscy nie-obywatele oraz obywatele urodzeniza granicą)

3 Eurostat (szacunki rozmieszczeniaobywateli i nie-obywateli różnią się odpoprzednio przygotowanych cyfr)

4 Urban Audit (poza UE-15)5 Eurostat (poza UE-25)6 National Statistics Office, Demographic

Review 20047 OECD, SOPEMI, 2007, (w tym obywatele UE)8 UNHCR, na podstawie podań o azyl9 National Statistics Office, Education

Statistics, 2005, Education of Malta10 European Labour Force Survey (2006 2-i

kw.) (dane nie są wiarygodne)11 2005, Pytanie Parlamentarne nr. 15796

z 24-ego stycznia 2006 r.12 2005, Pytanie Parlamentarne nr. 15796

z 24-ego stycznia 2006 r.





Pobyt stały65%

100

80

60

40

20

Najlepsze praktykiMaltaNajlepsze praktyki pośród 28Najgorsze praktyki pośród 28


20772_p104-145V5:20772_p104-145V5.qxd 03.06.2008 19:25 Seite 122

123 MT Malta

Najlepsze praktyki (wynik 100%)Swobody polityczne dla partycypacji politycznej

KorzystneUprawnienia i prawa powiązane z długoterminowym pobytem.

NiekorzystnePolityki partycypacji w polityce, a szczególnie ciała konsultacyjneObszary dostosowania prawa antydyskryminacyjnegoGwarancje obywatelstwa

Poważnie niekorzystne (wynik 0%)Środki integracji rynku pracyUprawnienia dostępu do obywatelstwaPrawa wyborcze oraz instrumenty wdrażające partycypację polityczną

Kluczowe wnioski

Obywatele państw trzecich jako część populacji (2006)1 1%

Urodzeni za granicą jako część populacji (2004)2 Nie dotyczy


Miasta z największą populacją obywateli państw trzecich (2001)4 Nie dotyczy

Największe państwa trzeciego pochodzenia (2005)5 Australia, Kanada, USA


Największa kategoria migracji długoterminowej (2004)7 Nie dotyczy


Studenci zagraniczni (2004)9 321



Stopa bezrobocia obywateli państw trzecich Nie dotyczy

W porównaniu do obywateli Nie dotyczy

Nabycie obywatelstwa11 72

Największe grupy z państw trzecich nabywające obywatelstwo (2005)12 Bezpaństwowcy, Libia, USA, Iran Australia

Profil migracyjny

10/2005Krajowy program reform i Strategia Rozwoju i Pracy zaproponowały krótki kurs integracji rynku pracy i ponowną ocenę politykizatrudnienia dla przesiedleńców opartą o potrzeby rynku pracy

26/10/2005Wprowadzono w fazie projektu ustawę wprowadząjącą dyrektywy KE odnośnie długoterminowych mieszkańców io łączeniu rodzin

17/11/2006Wprowadzono w życie ogłoszenie sądowe 278 z 2006 r. o statusie długoteminowych mieszkańców

02/2007Ministerstwo dla Rodziny i Społecznej Solidarności zainaugurowało działalność Organizacji dla Integracjii Dobra Azylantów (OIWAS)


20772_p104-145V5:20772_p104-145V5.qxd 03.06.2008 19:25 Seite 123

124 MT Malta


Tylko długoterminowi mieszkańcy są uprawnieni do szukania zatrudnienia lubsamozatrudnienia na tych samych zasadach jak obywatele UE. Wszyscy migrancina Malcie mają te same prawa, jak obywatele OEO, do uznania ich umiejętności ikwalifikacji. Mimo to państwo niewiele robi, aby ułatwić uznanie umiejętnościuzyskanych poza UE. Krajowa polityka integracji rynku pracy jest poważnieosłabiona na Malcie, tak jak w AT, CZ i PL (istnieje tylko jednen projekt pilotażowydla azylantów dotyczący szkoleń z umiejętności życiowych oraz językowych).Osoby, które znalazły pracę, cieszą się bezpieczeństwem i uprawnieniami,które są w połowie drogi do najlepszej praktyki. Mogą przedłużać swojezezwolenie, ale tracą je automatycznie, jeśli stracą pracę. Muszą ponowićprocedurę, jeśli chcą zmienić pracę, pracodawcę albo przemysł.

Łączenie rodzin

Pomimo że Malta nie wprowadziła dyrektywy KE z 1 marca 2007 r. odnośniełączenia rodzin, oceniana jest w pewnej mierze przychylnie. Sponsorzy sązmuszeni czekać dwa lata lub więcej na pozwolenie. Jeśli spełnią niezbędnewarunki, wtedy wolno im ponownie połączyć się z członkami rodzin. Warunkiotrzymania pozwolenia stanowiłyby najlepszą praktykę w grupie 28 krajówIndeksu, gdyby szybka procedura nie była tak kosztowna (patrz: DK) i niewymagała warunku minimalnego dochodu (patrz: BE i SE). Bezpieczeństwostatusu, najlepsza w UE-10, oceniana by była jako najlepsza praktyka, gdybypaństwo musiało brać pod uwagę liczne okoliczności rodzinne, zanim podjęłobydecyzję o odmowie przyjęcia podania albo cofnięciu ich statusu (tak jak ma tomiejsce w połowie krajów ujętych w Indeksie). Malta osiągnęłaby najlepsząpraktykę w dziedzinie powiązanych praw, gdyby wszyscy członkowie rodzinymogli zachować autonomię wobec statusu swoich sponsorów po trzech latachlub w krótszym czasie (tak jak w dziewięciu krajach Indeksu).

Kwalifikowalność



Prawa pokrewne


33%

0%

50%

50%

30%

0 20 40 60 80 100

Kwalifikowalność

Warunki nabycia

Pewność statusu

Prawa pokrewne

Łączenie rodzin

70%

60%

75%

60%

66%

0 20 40 60 80 100

20772_p104-145V5:20772_p104-145V5.qxd 03.06.2008 19:25 Seite 124

125 MT Malta

Pobyt stały

Większość migrantów otrzymuje uprawnienia do pozwolenia na pobytdługoterminowy po pięciu latach, podczas gdy uchodźcy mogą ubiegać się, jaktylko zostaną uznani. Najlepsza w UE-10 Malta doszłaby do najlepszej praktyki,jeśli, tak jak w AT, DK, i UK, kandydaci nie zostaliby zdyskwalifikowani zaopuszczenie granic kraju na ponad sześć miesięcy przez okres sześciu miesięcyalbo dziesięciu miesięcy łącznie. Długoterminowi mieszkańcy, tak jak rodziny, sąchronieni prawnymi gwarancjami i prawem do apelacji wobec decyzjiwycofującej zezwolenie na pobyt albo odmawiającej zezwolenia. Państwo niemusi brać pod uwagę zaistniałych okoliczności. Od czasu LegalnegoOświadczenia 278, długoterminowi mieszkańcy na Malcie mają najbardziejsprzyjające uprawnienia według Indeksu, na równi z GR, NO i PT. Maltaosiągnęłaby najlepszą praktykę, gdyby długoterminowi mieszkańcy z innychpaństw członkowskich nie musieli zdawać testu z języka maltańskiego.


Malta przyznaje przesiedleńcom swobody polityczne, które osiągają najlepsząpraktykę, podobnie jak w 21 innych krajach Indeksu. Jednakże prawa wyborczesą poważnie ograniczone. Uległyby poprawie, gdyby Malta, tak jak ES,doprowadziłaby do, podpisania ugody wzajemności z głównymi krajamipochodzenia jej napływowej populacji, która by pozwoliła głosować ikandydować w wyborach lokalnych. Do tej pory było to możliwe w krajach RadyEuropy i w rzeczywistości podpisano ugody tylko z UK. Narodowy rządsporadycznie konsultuje się z przedstawicielami stowarzyszeń, które pracują zmigrantami. Nie ma żadnych oficjalnych organów doradczych służącychkontaktom ze związkami migranckimi. Polityka wdrożeniowa jest poważnieosłabiona, bo związki migrantów nie mogą zdobywać konkretnej pomocyfinansowej z kasy państwowej na jakimkolwiek szczeblu rządowym.

Kwalifikowalność

Warunki nabycia

Pewność statusu

Prawa pokrewne

Pobyt stały

80%

50%

43%

92%

65%

0 20 40 60 80 100

Prawa wyborcze

Swobody polityczne




0%

100%

8%

0%

19%

0 20 40 60 80 100

20772_p104-145V5:20772_p104-145V5.qxd 03.06.2008 19:25 Seite 125

126 MT Malta


Maltańska ustawa obywatelstwa z 2000 r. ogranicza naturalizację do dzieci ipotomków tych, którzy są, byli albo stali się maltańskimi obywatelami. Niespełniwszy powyższych warunków, migranci mają prawo do naturalizacji, jeślirząd, całkowicie wedle swego uznania, wyrazi zgodę w oparciu o przesłankihumanitarne. W takich przypadkach migranci i bezpaństwowcy musielibymieszkać legalnie na Malcie przez pięć lat. Warunki zdobycia pozwalająwładzom ocenić, czy nieliczebni przesiedleńcy, którzy kwalifikują się domaltańskiego obywatelstwa maja odpowiednią znajomość języka angielskiegolub maltańskiego, posiadają dobrą reputację, i byliby odpowiednimi kandydatamina obywateli Malty. Wysoki stopień dyskrecji oznacza, że naturalizowaniobywatele są niepewni swojego nowego obywatelstwa. Ich podanie możezostać odrzucone albo ich obywatelstwo cofnięte z wielu powodów. Państwozazwyczaj może wydalić naturalizowanego migranta niezależnie od tego, przezjaki czas posiadał maltański paszport i mimo ewentualnego uzyskania statusubezpaństwowca. Licznej grupie osób, które otrzymały pozwolenie nanaturalizację, przysługuje również status podwójnego obywatelstwa.

Antydyskryminacja

Migranci na Malcie są narażeni na dyskryminację z powodu narodowości. Nawetofiary dyskryminacji rasowej bądź religijnej nie mogą dochodzić sprawiedliwościna wielu płaszczyznach życia. Definicje i obszary antydyskryminacji uzyskujądrugi najgorszy wynik z 28 krajow Indeksu. Prawo jest egzekwowane poprzezwyznaczanie surowszych kar tym, którzy dyskryminują rozmyślnie. Jednakżetylko wąski zakres sankcji jest dostępny. Podczas realizacji procedur, które mogąprzeciągnąć się do roku, powodowie otrzymują prawną pomoc, ale nie sązabezpieczeni przed prześladowaniem. Specjalistyczna Agencja Równościniebawem będzie udzielać migrantom konsultacji prawnych, przeprowadzaćniezależne śledztwa i prowadzić w ich imieniu sprawy w sądzie. Jednak państwonie informuje mieszkańców, jakie prawa przysługują ofiarom dyskryminacji, niewyrażają również zapewnienia, że ustawodawstwo i organy publiczne stosują siędo reguł antydyskryminacji.

Kwalifikowalność

Warunki nabycia

Pewność statusu



0%

52%

20%

50%

29%

0 20 40 60 80 100


Obszary stosowania


Polityki równości

Antydyskryminacja

25%

8%

61%

43%

38%

0 20 40 60 80 100

20772_p104-145V5:20772_p104-145V5.qxd 03.06.2008 19:25 Seite 126

127 MT Malta

Opinia społeczna13

Malta jest jednym z zaledwie czterech krajów, gdzie mniejszość respondentówwyraża sąd, że etniczna rozmaitość wzbogaca kulturę narodową (31,7%).Maltańczycy konsekwentnie w najmniejszym stopniu popierają prawa migrantóww UE-27, zarówno w przypadku równych praw społecznych, prawa łączeniarodzin czy też ułatwionej naturalizacji. Maltańczycy są najbardziej w UE-25przychylni deportowaniu legalnie uznanych obywateli państw trzecich (35%),szczególnie jeśli są bezrobotni (63,6%). Ponad dwie trzecie Maltańczyków sądzi,że etniczna dyskryminacja jest rozpowszechniona i większość respondentówuważa, że do wzrostu doszło w latach 2001 - 2006. Populacja jest podzielona wtemacie czy kraj powinnien robić więcej, aby walczyć z dyskryminacją. Tylko18,7% pytanych wiedziało o istnieniu prawa, które karze etniczną dyskryminacjęna rynku pracy.

13 Patrz Eurobarometer 59.2 (2003) iSpecjalny Eurobarometer badania naddyskryminacją w UE 65.4 (2006)

20772_p104-145V5:20772_p104-145V5.qxd 03.06.2008 19:25 Seite 127

128 NL Holandia

Przegląd

Holandia jest historycznie krajem imigracji postkolonialnej i robotników-gości.Przepływy migracji są teraz na tym samym poziomie, jak było w latach 1980-tych, szczególnie dla tureckich i marokańskich członków rodziny. Legalni-mieszkańcy, obywatele państw trzecich (dalej migranci) są trzy razy bardziejnarażeni na bezrobocie niż obywatele. Wśród kobiet migrantek poziomzatrudnienia jest znacznie niższy niż w przypadku kobiet holenderskich1.

Przedsięwzięto kroki, aby przyciągnąć wysokowykwalifikowanych migrantówi zachęcić międzynarodowych studentów, by pozostali w kraju i podejmowalipracę. Liberalna Koalicja Chrześcijańsko-Demokratyczna wywołała poruszeniew obszarze polityki integracji, wprowadzając liczne zobowiązania. Koalicja stawiasobie za cel umożliwienie migrantom podjęcia działalności gospodarczej iwiększych dofinansowań dla lokalnych biur antydyskryminacyjnych.

Według Indeksu holenderska polityka integracji otrzymuje w dużej mierze wynikpozytywny, pomimo znacznych słabości w konkretnych obszarach polityki.Polityka rynku pracy jest w sumie sprzyjająca, pomimo częściowonieprzychylnych warunków uprawnienia. Polityka dotycząca łączenia rodzinoraz zagadnień związanych z obywatelstwem mieści się w połowie drogi donajlepszej praktyki. Zarówno strategia udziału w życiu publicznym, jak i prawaantydyskryminacyjne są na piątym miejscu w krajach Indeksu.

Holandia

1 Aby zobaczyć więcej danychkontekstualnych patrz: www.integrationindex.eu


obywatele i urodzeni za granicą)4 Eurostat (spoza UE-27, 01.01.2006)5 Urban Audit (spoza UE-15)6 Eurostat 2005 (spoza UE-25)7 OECD, SOPEMI, 20078 OECD, SOPEMI, 20079 MPG, Migration News Sheet, kwiecień 2006

(Cyfry zawierają też powtórne wnioski)10 OECD, 2004 Education at a Glance11 European Labour Force Survey (2006q2)12 European Labour Force Survey (2006q2)13 Eurostat (w tym obywatele UE)14 Eurostat (spoza UE-25)





Pobyt stały66%

100

80

60

40

20

Najlepsze praktykiHolandiaNajlepsze praktyki pośród 28Najgorsze praktyki pośród 28


20772_p104-145V5:20772_p104-145V5.qxd 03.06.2008 19:25 Seite 128

129 NL Holandia

Najlepsze praktyki (wynik 100%)Prawa powiązane z łączeniem rodzinMechanizmy egzekwowania prawa antydyskryminacyjnegoŚrodki integracji rynku pracy i gwarancje zatrudnienia

KorzystneUprawnienie do pobytu długoterminowegoUdział w życiu publicznym, szczególnie instrumenty wdrożeniowe

Poważnie niekorzystne (wynik 0%)Niekorzystne warunki zdobycia uprawnień do łączenia rodzin narzucone na migrantów z trzecich krajów.

Zmiana od 2004 r.Mniej korzystne warunki integracji dla łączenia rodzinMniej korzystne warunki zdobycia pobytu długoterminowego

Kluczowe wnioski




Miasta z największą populacją obywateli państw trzecich (2001)5 Amsterdam (9%), Rotterdam (8%), Haga (8%)

Największe państwa trzecie pochodzenia (2005)6 Turcja, Maroko, USA










Największe grupy z państw trzecich nabywające obywatelstwo (2005)14 Maroko, Turcja, Surinam

Profil migracyjny

01/2006Wyniki ankiety TNS NIPO pokazały, że użytkownicy usług imigracjnych i naturalizacjnych wyrazili zadowolenie z życzliwej obsługiklienta i ich wiedzy. Mniejszą satysfakcję wywoływał termin rozpatrywania spraw. Zwrócono też uwagę na brak informacji ostatusie podania

15/03/2006Miejska Integracja za Granicą rozpoczęła działalność, wprowadzając obowiązkowy test integracji w kraju pochodzenia dlawnioskujących o łączenie rodzini

24/08/2006Przeprowadzono pierwszą obowiązkową ceremonię naturalizacji

22/11/2006Wyborcy pochodzenia imigranckiego biorą udział w ustawodawczych wyborach z frekwenją 70%, w porównaniu z 58% wmarcowych wyborach lokalnych

01/01/2007Wchodzi w życie nowa miejska ustawa o integracji


20772_p104-145V5:20772_p104-145V5.qxd 03.06.2008 19:25 Seite 129

130 NL Holandia


Nawet po wielu latach pracy w Holandii, migranci nie mają prawa dostępu dozatrudnienia, tak jak inni obywatele UE, i musieliby spełniać dodatkowe warunki,aby zakładać biznes bez pozwolenia na pracę. Jako pracownicy, migranci majągwarancje pracy, które osiągają najlepszą praktykę. Najlepsze praktyki wdziedzine integracji pracy rynkowej są na przykład osiągnięte przez NL and SEi dążą do tego, aby redukować bezrobocie między migrantami, poprawić ichznajomość języka holenderskiego, uznać ich umiejętności i kwalifikacje orazzapewniać równomierny dostęp do przyuczenia do zawodu. Prawa robotnikówsezonowych, są jednakże tylko w połowie drogi do najlepszej praktyki i mająnajniższe wyniki z 28 krajów Indeksu. Nawet po trzech latach pracy migrancistoją przed ograniczeniami ich praw w obszarze zmiany zawodu lub pracy.

Łączenie rodzin

Rozwiązania dotyczące warunków i bezpieczeństwa łączenia rodzin osiągająpoziom plasujący Holandię w połowie drogi do najlepszej praktyki, natomiastuprawnienia są do pewnego stopnia nieprzychylne. Pomimo że migranci mająprawo sponsorować krewnych już po roku, członkowie rodzin muszą spełniaćliczne warunki, aby przeprowadzić się do Holandii. Rodziny muszą udowodnić,że ich dochód jest wystarczający i zaliczyć wstępny test integracji (patrz tab.).Ponownie połączone rodziny mogą być wydalone z wielu przyczyn. Nie bierzesię wówczas pod uwagę wszelkich zaistaniałych okoliczności. Jednakże rodzinymają zagwarantowane prawo do uzasadnionych decyzji i odwołań. Zależnie oduprawnienia mieszkaniowego sponsora, członkowie połączonych rodzin mogąotrzymać autonomiczne prawo pobytu po trzech latach. Mają również takiesame, jak sponsorzy, prawo do edukacji, kształcenia się, zatrudnienia, zasiłków,opieki zdrowotnej i mieszkalnictwa.

Nieprzychylne warunki dlazdobycie prawa do łączeniarodzin uchylone dlaprzesiedleńców z krajówrozwiniętych gospodarczo.Mniej sprzyjające warunki inte-gracji obejmują kandydadatówdo łączenia rodzin z krajów, wktórych Holandia wymagaautoryzacji na tymczasowypobyt (MVV). W powiązaniu zwizą te warunki są uchylone wprzypadku łączenia rodzin zAustralii, Kanady, OEO, Japoni,Monako, Nowej Zelandii,Południowej Korei, Szwajcari,USA, i Watykanu.

Kwalifikowalność



Prawa pokrewne


33%

100%

100%

50%

70%

0 20 40 60 80 100

Kwalifikowalność

Warunki nabycia

Pewność statusu

Prawa pokrewne

Łączenie rodzin

40%

46%

50%

100%

59%

0 20 40 60 80 100

20772_p104-145V5:20772_p104-145V5.qxd 03.06.2008 19:25 Seite 130

131 NL Holandia

Pobyt stały

Migranci mogą złożyć podanie o pozwolenie na pobyt długoterminowy po pięciulatach pobytu, który obejmuje czas studiów albo okres oczekiwania na decyzjęazylu. Holandia zyskuje wyniki drugie po IT, jeśli chodzi o prawo, ale 23-cie, jeślichodzi o warunki. Obejmują dowód wystarczającego dochodu i test integracji(patrz tab.), jako część krótkiej, ale kosztownej procedury. Długoterminowimieszkańcy są częściowo zabezpieczeni prawnie. Dzieci, ludzie urodzeni albouspołecznieni w Holandii i mieszkańcy, którzy mieszkali w kraju ponad 20 lat, niemogą zostać wydaleni. Transpozycja dyrektywy KE dla długoterminowychmieszkańców zmieniła warunki (patrz tab.) i bezpieczeństwo statusu na lepsze,ale również na gorsze od 2004 r. Jeśli chodzi o bezpieczeństwo statusu, więcejelementów osobistego życia długoterminowych mieszkańców bierze się poduwagę, podejmując decyzje wycofania. Długoterminowi holenderscymieszkańcy nie mogą jednakże spędzić więcej niż jeden rok poza UE. Mają równeprawo do zatrudnienia, opieki zdrowotnej i mieszkalnictwa; mogą poruszać się iżyć swobodnie w UE i mogą pozostawać w Holandii po emeryturze.


Prawa wyborcze umożliwiają migrantom głosowanie i kandydowanie wlokalnych (ale nie regionalnych) wyborach po pięciu latach nieprzerwanegoprawnego pobytu. Tak jak 21 innych krajów Indeksu, najlepsza praktyka wdziedzinie swobód politycznych pozwala wszystkim zagranicznymmieszkańcom zakładać stowarzyszenia i zapisywać się do partii politycznych.Strukturyzowane i konsultacyjne organy wybrane w wolnych wyborach istniejąna poziomie krajowym. Konsultacje na innych poziomach są podejmowanedoraźnie w wyniku interwencji państwowej. Organizacje emigracyjne, któreuczestniczą w tych konsultacjach, mogą otrzymywać wsparcie finansowe bezpotrzeby spełniania dalszych warunków w ramach korzystnej politykiwdrożeniowej, mieszczącej się na trzecim miejscu w rankingu 28 krajów, razemDE i NO.

Nieprzychylne warunki dlarezydentów stałychwymagają kursy dla imamówi testy integracji.Od 1 stycznia 2007 r. migrancimają o dużo mniej korzystnewarunki aby zostać rezydentamistałymi. Według nowegoregulaminu 'IntgeracjiObywatelskiej', muszą zapłacićaby zdawać pisemny test zjęzyka oraz integracji. Mogąkupić przewodnik rzadowy albopodjąć dobrowolny kursintegracji, który jestobowiązkowy dlą duchowychprzywódców np. imamów.Wnioskodawcy którzy już zdalitest integracyjny muszą zdaćten drugi test w przeciągutrzech i pół lat od przyjazdu. Ciktórzy nie zdali, np.Oudkomers(migranci zasiedlenipoprzednio) oraz azylancimuszą go zdać w przeciągu 5-ciu lat. Holandia zdecydowałasię wstawić klauzulęderogacyjną w transpozycjiDyrektywy w sprawej stałychrezydentów i wymaga tylkoproste ubezpieczeie zdrowiajako warunek stałego pobytu.Po najlepszą praktykę, patrz ES,str.167.

Kwalifikowalność

Warunki nabycia

Pewność statusu

Prawa pokrewne

Pobyt stały

80%

71%

33%

75%

66%

0 20 40 60 80 100

0 20 40 60 80 100

Prawa wyborcze

Swobody polityczne




67%

100%

69%

90%

80%

20772_p104-145V5:20772_p104-145V5.qxd 03.06.2008 19:25 Seite 131

132 NL Holandia


Małżonkowie obywateli mają uprawnienie do holenderskiego obywatelstwaprędzej niż partnerzy wspólnie mieszkający lub inni migranci w pierwszympokoleniu. Aby się znaturalizować, kandydaci muszą spełnić podobnierygorystyczne warunki, jak długoterminowi mieszkańcy. Jednakżeobywatelstwo nie jest ograniczone tylko do osób, które potrafią udowodnićwystarczających dochód. Kandydatom można odmówić obywatelstwa, jeśli niebyli obecni na nowej, obowiązkowej ceremonii Dnia Naturalizacji, która pierwszyraz świętowana była 24 sierpnia 2006 r. Naturalizowani holenderscy obywatelemają zatem gwarancję bezpieczeństwa statusu plasującą się na trzecim miejscuw grupie najbardziej bezpiecznych spośród 28 krajów, za SE i CZ. Do utratyobywatelstwa może dojść w przypadku, gdy zostało uzyskane w sposóbnieuczciwy. Taki wyrok może być zakwestionowany poprzez proceduręodwoławczą i przedstawicielstwo w sądzie. Holandia godzi się z podwójnymobywatelstwem dla dzieci urodzonych w kraju innym niż kraj rodziców. Pomimoże naturalizujący się obywatele muszą się zrzec pierwotnego obywatelstwa,ważne wyjątki brane są pod uwagę.

Antydyskryminacja

Holenderskie definicje dyskryminacji obejmują bezpośrednią i pośredniądyskryminację i publiczne podburzanie do przemocy albo nienawiści w trzechdziedzinach rasy/etniczności, religii/wiary i obywatelstwa. Jednakże dyskrymi-nacja przez asocjacje jeszcze nie została potwierdzone przez prawo zwyczajowew Komisji Równouprawnienia i sądach. Prawo antydyskryminacyjne stosuje siewe wszystkich trzech dziedzinach: zatrudnieniu, przyuczeniu do zawodu idostępie do publicznych dóbr i usług. W dziedzinie świadczeń społecznych,ochrony i bezpieczeństwa prawo nie gwarantuje bezpieczeństwa ofiaromdyskryminacji z powodu religii/wiary lub narodowości. Holandia jest jedynymkrajem w Indeksie osiągającyn najlepszą praktykę, jeśli chodzi o sposóbegzekwowania prawa antydyskryminacyjnego (patrz tab.). Częściowosprzyjająca polityka równości daje upoważnienia Wyspecjalizowanej AgencjiRówności. Państwo, jednakże, nie jest zobowiązane do prowadzenia rozmów natemat antydyskryminacji, czy też wprowadzania polityki antydyskryminacyjnej wgłowne nurty swojego funkcjonowania.

Najlepsza praktyka wdziedzinie mechanizmówegzekwowania prawaantydyskryminacyjnego.Ofiary dyskryminacji wewszystkich tych dziedzinachmogą wykorzystywać alterna-tywne rozwiązanie sporu orazprocedury cywilne i administra-cyjne sądów. W tym przypadkuzmiany w ciężarze dowodowymi motywacja dyskryminująca sąpotraktowane jako okolicznościobciążające. Osoby prawne zuzasadnionym zainteresowa-niem w promowaniu równościrównież mogą pomagać ofiaromna wiele sposobów. Powodowiesą chronieni przed prześlado-waniem w wielu obszarachżycia. Średni okres trwaniasprawy nie przekracza sześciumiesiecy. Państwo oferujeofiarom z niskimi dochodamipomoc prawną i usługi tłumac-zy. Sądy mają do dyspozycjiszeroki zakres sankcji służącychuzyskaniu dla ofiar stosownejrekompensaty, aby karaćwinnych jak najskuteczniej.

Kwalifikowalność

Warunki nabycia

Pewność statusu



42%

39%

70%

75%

51%

0 20 40 60 80 100


Obszary stosowania


Polityki równości

Antydyskryminacja

75%

67%

100%

71%

81%

0 20 40 60 80 100

20772_p104-145V5:20772_p104-145V5.qxd 03.06.2008 19:25 Seite 132

133 NL Holandia

Opinia społeczna15

Nieznaczna mniejszość (43,2%) sądzi, że Holandia powinna robić więcej, abyzwalczać dyskryminację. Znaczna większość sądzi, że etniczna dyskryminacjajest dosyć rozległa. 76,7% badanych, największy procent w UE-27, sądzi żeuległa wzrostowi między 2001 r. a 2006 r. Tylko w Holandii i w trzech innychkrajach UE-27 większość badanych wiedziała o ustawodawstwie zwalczającymetniczną dyskryminację na rynku pracy.

71,9% Holenderów, których ankietowano, sądziło że cudzoziemcy mają mniejsząszansę na znalezienie pracy lub awans, czy przyjęcie na szkolenie. 36% wyraziłopogląd, że bezrobotni legalnie uznani imigranci spoza UE powinni byćdeportowani. Jednocześnie Holendrzy mocno popierali równe społeczne prawadla imigrantów. Tylko nieznaczna mniejszość popierała prawo do łączenia rodzini 39,7% wyraziło sąd, że powinni mieć możność korzystania z łatwych procedurnaturalizacyjnych.

15 Patrz Eurobarometer 59.2 (2003) iSpecjalny Eurobarometer badań dot.dyskryminacji w UE 65.4 (2006)

20772_p104-145V5:20772_p104-145V5.qxd 03.06.2008 19:25 Seite 133






Pobyt stały72%

Najlepsze praktykiNorwegiaNajlepsze praktyki pośród 28Najgorsze praktyki pośród 28

100

80

60

40

20

134 NO Norwegia

Przegląd

Norweska polityka migracyjna jest częściowo porównywalna ze strategiąpraktykowaną w UE. Wynika to z faktu, że Norwegia jest członkiem EuropejskiegoObszaru Ekonomicznego, sygnatariuszem Ugody z Schengen o swobodnymprzemieszczaniu się i Konwencji Dublińskiej dotyczącej azylu. Norwegia marównież wiele wspólnego z państwami nordyckimi: dynamiczne rynki pracy, silnezaangażowanie w ochronę humanitarną i równe prawa społeczne dlacudzoziemców. Migranci spoza UE przybywają raczej jako członkowie rodzinmigranckich pracowników, wysokowykwalifikowanych specjalistów iposzukiwacze azylu, jednak ta ostatnia kategoria wciąż maleje. Poziomzatrudnienia migrantów z zewnątrz UE jest o 18,6 punktów procentowych niższyniż w przypadku Norwegów. Niedawne ustawodawstwo było skupione nawszechstronnych programach wdrożeniowych, zmniejszeniu liczby małżeństwzawartych pod przymusem, reformacji prawa dotyczącego obywatelstwa iwzmocnieniu działalności w obszarze antydyskryminacji oraz polityki równości.

Obywatele spoza UE (dalej migranci) w Norwegii mają sprzyjające warunki dopartycypacji politycznej. Warunki te znajdują się na drugim miejscu pośródnajbardziej sprzyjających w grupie 28 krajów Indeksu, po SE. Norwegia mieścisię w rankingu na trzecim miejscu, za SE i BE, jeśli chodzi o długoterminowypobyt. Łączenie rodzin i polityka dostępu do rynku pracy są częściowosprzyjające w integracji migrantów. Prawa antydyskryminacyjne znajdują się wpołowie drogi do najlepszej praktyki, podczas gdy dostęp do obywatelstwanorweskiego to na pewno obszar wymagający wzmocnienia.

Norwegia

1 Statistics Norway (styczeń 2006)2 Statistics Norway3 Statistics Norway4 Urban Audit (spoza UE-15)5 Eurostat (spoza UE-25)6 OECD, SOPEMI, 20077 OECD, SOPEMI, 20078 MPG, Migration News Sheet, kwiecień 20069 OECD, Education at a Glance, 2006

(spoza UE-25)10 European Labour Force Survey (2006q2)11 European Labour Force Survey (2006q2)12 Eurostat (w tym obywatele UE)13 Eurostat

20772_p104-145V5:20772_p104-145V5.qxd 03.06.2008 19:25 Seite 134

135 NO Norwegia

Najlepsze praktyki (wynik 100%)Prawa wyborze i swobody polityczneGwarancje zatrudnienia prawa powiązane z dostępem do rynku pracy

KorzystneUprawnienie do łączenia rodzin i długoterminowego pobytuUdział w życiu publicznym, szczególnie instrumenty wdrożeniowe

NiekorzystneUprawnienia dostępu do obywatelstwa

Kluczowe wnioski




Miasta z największą populacją obywateli państw trzecich (2001)4 Oslo (10,4%), Stavanger (6,4%), Drammen (6,2%)

Największe państwa trzecie pochodzenia (2005)5 Irak, Somalia, USA








W porównaniu do obywateli +9,3 %


Największe grupy z państw trzecich nabywające obywatelstwo (2005)13 Irak, Somalia, Serbia i Czarnogóra

Profil migracyjny

12/2005Od firm państwowych wymaga się, by na każde wolne stanowisko przeprowadziły rozmowę kwalifikacyjną z jednym kandydatemo statusie migranta

01/2006Weszła w życie norweska ustawa o obywatelstwie

01/2006Weszła w życie ustawa antydyskryminacyjna

01/2006Zwrócono uwage na alarmujaca sytuacje dotyczaca Pakistanczykow, ktorzy rozwodzą się z żonami, zanim otrzymają one prawoubiegania się o niezależne pozwolenia na pobyt

10/2006Plan działania dla integracji i społecznego włączenia populacji imigrantów

02/2007Ulepszenie ustawy imigracyjnej o małżeństwie i łączeniu rodzin pod kontem zwalczania wymuszonych małżeństw

02/2007Partia Postęp (druga największa partia w kraju) wzywa do wycofania zasiłków dla imigrantów, którzy nie uczą się norweskiego izakazania zamieszkiwania w Oslo


20772_p104-145V5:20772_p104-145V5.qxd 03.06.2008 19:25 Seite 135

136 NO Norwegia


Tylko długoterminowi mieszkańcy mają takie same uprawnienia, jak obywateleUE, do równomiernego dostępu do zatrudnienia w większości sektorów, pomimoże wszyscy migranci mają równomierny dostęp do samozatrudnienia.Kwalifikacje obywateli UE są uznawane, podczas gdy kwalifikacje innychprzesiedleńców nie są traktowane na równi z tamtymi, nawet jeżeli osobystudiowały w tej samej instytucji. Państwo dąży do ułatwienia tych proceduroraz podejmuje inne kroki, w celu wsparcia przesiedleńców w dostosowywaniusię do językowych i fachowych wymagań rynku pracy. Ten obszar można by byłousprawnić, gdyby migranci mieli równomierny dostęp do stypendiównaukowych. Gwarancje zatrudnienia i powiązane prawa są na poziomienajlepszej praktyki, tak jak w siedmiu innych krajach Indeksu. Migranci mogąodnawiać wszystkie oprócz sezonowych pozwoleń na pracę. Po krótkim okresiemogą zmienić pozwolenie, pracę albo przemysł i mogą nadal mieszkać ipracować w Norwegii, nawet po rozwiązaniu umowy.

Łączenie rodzin

Migranci mogą po krótkim czasie uzyskać status sponsora. Małoletnie dzieci,rodzice i dziadkowie są uprawnieni bez stawiania im żadnych warunków, alemałżonkowie muszą mieć ukończone 18 lat i dorosłe dzieci muszą spełniaćdodatkowe warunki. Pod trochę nieprzychylnymi warunkami, wszystkie osobydorosłe muszą podejmować obowiązkowy kurs integracji albo zdać prosty test zjęzyka. Sponsor musi udowodnić, że posiada wystarczające środki nautrzymanie. Podanie może zostać odrzucone z wielu powodów, na przykład wprzypadku podejrzenia wymuszenia małżeństwa. Jednak, przykładowo,podejmując decyzję o cofnięciu zezwolenia na połączenie rodziny, państwo musirozważyć wiele okoliczności rodzinnych, na przykład przypadki przemocy wrodzinie. Członkowie rodziny mają prawo do niezależnego pozwolenie na pobytstały w przeciągu trzech lat. Mają taki sam dostęp, jak ich sponsor, do wielu dóbri usług, z wyjątkiem edukacji i kształcenia, (wówczas wymaga się spełnieniainnych warunków).

0 20 40 60 80 100

Kwalifikowalność



Prawa pokrewne


33%

67%

100%

100%

70%

Kwalifikowalność

Warunki nabycia

Pewność statusu

Prawa pokrewne

Łączenie rodzin

40%

66%

90%

63%

70%

0 20 40 60 80 100

20772_p104-145V5:20772_p104-145V5.qxd 03.06.2008 19:25 Seite 136

137 NO Norwegia

Pobyt stały

Większość prawnych mieszkańców posiada prawo do zezwolenia na osiedleniesię, co jest równoznaczne z pozwoleniem na pobyt długoterminowy, po trzechlatach zamieszkiwania w Norwegii. Warunki zezwolenia są podobne do warunkówna zezwolenie łączenia rodzin, jednak procedura jest zazwyczaj szybsza.Kandydaci nie muszą wykupywać ubezpieczenia, tak jak muszą w 13 krajachIndeksu. Mają trzecią najlepszą gwarancję w Norwegii, na równi z FI, FR, NL i ES.Prawa połączone z pobytem długoterminowym wyróżniają się jako najlepsze z28. Prawa te szczególnie sprzyjają integracji, ponieważ umożliwiajądługoterminowym mieszkańcom jednakowy dostęp do zatrudnienia i zasiłków,tak jak obywatelom. Mieszkańcy o tym statusie mają również jednakowe prawoprzemieszczania się, zamieszkiwania i zatrzymania długoterminowegopozwolenia na pobyt w obszarze Schengen.


W Norwegii partycypacja polityczna jest najsilniejszą z sześciu dziedzin politykiintegracji mierzonych przez Indeks. Najlepszą praktykę osiągnięto w dziedziniepraw wyborczych, tak jak w czterech innych krajach Indeksu (patrz: tab.)i swobód politycznych, tak jak w 21 pozostałych krajach. Rząd miasta Osloprowadzi systematyczne konsultacje z migrantami poprzez wybranychprzedstawicieli. Jednak na innych szczeblach rządu konsultacje zprzesiedleńcami przebiegają mniej regularnie i niekoniecznie pozwalają imswobodnie wybierać własnych przedstawicieli. Instrumenty wdrażające,które osiagają drugi najwyższy wynik 28, razem z DE i NL, służą informowaniuprzesiedleńców o ich politycznych prawach przez czynną politykę informacji.Organizacje przesiedleńcze otrzymują środki finansowe od rządu, od rządówdwóch miast z największą ilością cudzoziemców, i od niektórych regionów.

Najlepsza praktyka wdziedzinie praw wyborczych.Od 1981 migrant spoza UEmieszkający ponad trzy lata,może głosować oraz kandy-dować w wyborach lokalnych,bez specjalnej rejestracji.Liczba imigrantów na stano-wiskach politycznych wzrastaprzy każdych wyborach lokal-nych, specjalnie w miastachz dużą grupą migrantów.Frekwencja wyborców wśródimigrantów spełniającychniezbędne warunki pozostajeniska przy 45%, w porównaniuz krajową średnią 78%. Rządkonsekwentnie finansowałprojekty i kampanie, abyzwiększyć frekwencjęimigrantów wyborców latachwyborczych 1999, 2003,2005 i 2007.

Kwalifikowalność

Warunki nabycia

Pewność statusu

Prawa pokrewne

Pobyt stały

70%

50%

71%

92%

72%

0 20 40 60 80 100

Prawa wyborcze

Swobody polityczne




63%

90%

86%

0 20 40 60 80 100

100%100%

20772_p104-145V5:20772_p104-145V5.qxd 03.06.2008 19:25 Seite 137

138 NO Norwegia


Większość migrantów w Norwegii musi sprostać nieprzychylnym warunkomuprawnienia, aby zostać obywatelami, tak jak w AT, DK i EE. Norwegiaosiągnęłaby najlepszą praktykę, gdyby korzystne zasady dotyczące nordyckichobywateli i uchodźców obowiązywały wszystkich migrantów. Obecnie obywatelenordyccy muszą czekać dwa lata, uchodźcy i bezpaństwowcy trzy lata, a wszyscyinni migranci siedem z przeszłych 10 lat. Również dzieci, których rodzice sąmigrantami, stałyby się Norwegami, tak jak dzieci urodzone z jednego rodzicamigranta mogą to uczynić, po tym jak nowa ustawa o obywatelstwie weszła wżycie 1 września 2006 r. (patrz tab.). Podania migrantów mogą zostaćodrzucone. Mogą również zostać zmuszeni do czekania przez dodatkowy okreskwarantanny, jeśli zostali uznani winnymi przestępstwa, zostali ukarani grzywnąalbo musieli się poddać psychiatrycznemu leczeniu. Decyzja cofnięcianorweskiego paszportu musi uwzględniać osobiste okoliczności obywatela,wliczając w to ewentualną bezpaństwowość Podwójne obywatelstwo jestdozwolone tylko w przypadku naturalizujących się mieszkańców, którzy niemogą się zrzec pierwotnego obywatelstwa.

Antydyskryminacja

Wśród nordyckich krajów, raczej mierny wynik Norwegii w dziedzinie antydyskry-minacji jest bliższy DK niż SE. Od stycznia 2006 ustawa antydyskryminacyjnaobejmuje dyskryminację z powodu rasy/etniczności, religii/wiary, krajupochodzenia, pochodzenia, koloru, języka. Definicje nie uwzględniają zakazudyskryminacji z powodu narodowości. Powodowie otrzymują wsparcie w raziezmiany w ciężarze dowodowym i otrzymują ochronę przed prześladowaniem.Prawo nie przewiduje jednak pewnych decydujących sankcji, jak na przykładkary za przestępstwo. Sprawy dotyczące dyskryminacji etnicznej nie sątraktowane priorytetowo przez prawników albo tłumaczy. Ustawa powołałainstutucję Rzecznika Trybunału Równości i Antydyskryminacji, która udzielaniezależnych konsultacji prawnych ofiarom i przeprowadza śledztwa w ichprzypadkach. Nie ma jednak uprawnień, aby podawać sprawy do sądu w imieniuofiary, albo przeprowadzać sprawę we własnym imieniu. Państwo promujerówność przez kampanie informacyjne, debaty publiczne przy użyciuzdecydowanych środków działania.

Warunki obywatelstwa uległypogorszeniu.Nowa ustawa o obywatelstwie,która weszła w życie we wrześ-niu 2006 r., również obniżyłapunktację Norwegii w dziedziniewarunków naturalizacji. Odpierwszego września 2008 r.,kandydaci muszą przejść 300-godzinny kurs językowy alboudokumentować swoją znajo-mość języka norweskiego alboSaami. Dobrowolna ceremonianaturalizacji i przysięga zostałyponownie wprowadzone wgrudniu 2006 r. po 30 latachnieobecność, ale popytu wśródnaturalizujących sie obywatelibył niewielki. Aby zapoznać się znajlepszą praktyką patrz: PT,str.174.

Kwalifikowalność

Warunki nabycia

Pewność statusu



17%

52%

50%

25%

39%

0 20 40 60 80 100


Obszary stosowania


Polityki równości

Antydyskryminacja

63%

50%

50%

57%

54%

0 20 40 60 80 100

20772_p104-145V5:20772_p104-145V5.qxd 03.06.2008 19:25 Seite 138

139 NO Norwegia

20772_p104-145V5:20772_p104-145V5.qxd 03.06.2008 19:25 Seite 139





Pobyt stały67%

100

80

60

40

20

Najlepsze praktykiPolskaNajlepsze praktyki pośród 28Najgorsze praktyki pośród 28


140 PL Polska

Przegląd

Imigracja obywateli krajów trzecich do Polski jest niska, ale zauważa siętendencje wzrostowe. Emigracja młodych pracowników po wejściu do UEzdominowała debaty polityczne o migracji. Wywołała również nasilenieniedoboru rynkowego. Pewne ograniczenia dla robotników sezonowych zsąsiedniej Białorusi, Rosji i Ukrainy zostały złagodzone. Polska przyjmujeniewielu azylantów, jednak wielu (przeważnie Czeczeńcy) przejeżdża przezPolskę w drodze do Europy Zachodniej. Niedawne inicjatywy politycznezainicjowano ze względu na potrzebę dostosowania się do dyrektyw KE, żebysprostać priorytetom UE o ochronie uchodźców i kontroli granicznej.

Polska polityka integracji według wskaźników Indeksu osiąga zróżnicowanewyniki w zależności od badanego obszaru. Najlepsze w dwóch dziedzinachpierwsze; tworząc warunki sprzyjające długoterminowemu zamieszkaniu i,zajmując miejsce w grupie UE-10. Podobnie jest w przypadku łączenia rodzin(trzecie najlepsze miejsce po SI i LT). Wyniki osiągane w dziedzinie dostępu doobywatelstwa to również trzecie najlepsze miejsce w grupie UE-10. Jest tojednak.połowa drogi do najlepszej praktyki, (podobne efekty uzyskujemy wobszarze antydyskryminacji). Polityka udziału w życiu politycznym jestnieprzychylna integracji (trzecie najgorsze w 28 krajach Indeksu, po LV i LT).Dostęp do rynku pracy jest drugi z najgorszych w grupie 28 krajów, po LV.

Polska


obywatele i urodzeni za granicą)3 Eurostat (spoza UE-27, 01.01.2006)4 Urban Audit (spoza UE-15)5 OECD, SOPEMI Polska, 20066 Eurostat (spoza UE-15)7 MPG, Migration News Sheet, kwiecień 20078 OECD, Education at a Glance, 2006

(spoza UE-25)9 European Labour Force Survey (2006q2)10 Eurostat (w tym obywatele UE)11 Eurostat (spoza UE-25)

20772_p104-145V5:20772_p104-145V5.qxd 03.06.2008 19:25 Seite 140

141 PL Polska

Najlepsze praktyki (wynik 100%)Polityczne swobody w obszarze partycypacji politycznej

KorzystneUprawnienie do długoterminowego pobytu

NiekorzystneUprawnienia dostępu do rynku pracyUprawnienia dostępu do obywatelstwa

Poważnie niekorzystne (wynik 0%)Obszary dostosowania antydyskryminacjiPrawa wyborcze, ciała konsultacyjne i instrumenty wdrażające mechanizmy udziału w życiu publicznymŚrodki integracji rynku pracy

Kluczowe wnioski




Miasta z największą populacją obywateli państw trzecich (2001)4 Warszawa (0,3%)

Największe państwa trzecie pochodzenia (2005)5 Ukraina, Rosja, Białoruś


Największa kategoria migracji długoterminowej (2002) Nie dotyczy





Stopa bezrobocia obywateli państw trzecich Nie dotyczy

W porównaniu do obywateli Nie dotyczy


Największe grupy z państw trzecich nabywające obywatelstwo (2005)11 Ukraina, Białoruś, Rosja

Profil migracyjny

14 /01/2006Poprawka do ustawy o świadczeniach rodzinnych dotycząca usunięcia zasiłków rodzinom cudzoziemców z tolerowanymstatusem, którzy mieszkaja w Polsce mniej niż rok

30/08/2006W wyniku regulacji zniesiono wymaganie pozwolenia na pracę w wielu sektorach, w tym dla robotników sezonowych ztrzymiesięcznym pozwoleniem na pracę oraz dla Białorusinów, Rosjan, i Ukraińców

10/2006Stowarzyszenie Interwencji Prawnej zakłada Ośrodek Pomocy Społecznej Warszawa w celu udzielania porad przesiedleńcom ioferowania konsultacji z doradcami wielokulturowymi i doradcami ds. integracji

01/03/2007KPMG, globalna firma usług zawodowych, zasygnalizowała że 52% polskich przedsiębiorstw stoi w obliczu braku sił roboczych i22% wyraża niepokój, że problem ten będzie się utrzymywał


20772_p104-145V5:20772_p104-145V5.qxd 03.06.2008 19:26 Seite 141

142 PL Polska


W dziedzinie dostępu do rynku pracy warunki migrantów w Polsce oceniane sąna drugiem miejsce po FR w kategorii najmniej sprzyjających. Niezależnie odtego jak długo pracowali w Polsce, nie mają takiego samego dostępu, jakobywatele UE, do pracy na własny rachunek albo zatrudnienia w większościsektorów. Dotyczą ich również, w porównaniu z obywatelami UE, proceduryobostrzające w przypadku zakładania biznesu. Większość pozwoleń na pracęjest odnawialna, ale migranci są tylko połowicznie zabezpieczeni, gdyż wprzypadku utraty pracy, tracą pozwolenie niezależnie od tego, ile lat pracowali wPolsce. W Polsce środki integracji rynku pracy wspierające migrantów wznalezieniu pracy są znacznie ograniczone, tak jak w AT, CZ, i MT (patrz tab.).Robotnicy sezonowi mają prawo zapisywać się do związków zawodowych, alenie mogą zmieniać pracy, pracodawcy albo zawodu bez zwracania się po nowezezwolenie.

Łączenie rodzin

Migranci muszą czekać przynajmniej przez dwa lata, nim zyskają uprawnienie dosponsorowania krewnych, którzy mogliby dołączyć do nich w Polsce. Pospełnieniu niezbędnych warunków, muszą udowodnić posiadanieodpowiedniego miejsca zamieszkania i dochodu wystarczającego dla rodziny.Warunki te dają Polsce trzeci najlepszy wynik spośród 28 krajów Indeksu, za SEi IE. Członkowie rodzin mogą zostać w Polsce tak długo, jak ich sponsor.Jest niewiele powodów, dla których krewni mogą stracić zezwolenie, jeśli jednakpaństwo podejmuje decyzję o wydaleniu, nie musi wówczas brać pod uwagętakich czynników jak trwałość stosunków rodzinnych albo powiazań rodzinnychz Polską. Ponownie połączeni członkowie rodziny mogą zdobywać niezależnepozwolenia na pobyt długoterminowy w przeciągu trzech lat, ale ich prawa doedukacji, zatrudnienia, opieki społecznej, oraz opieki zdrowotnej imieszkalnictwa są ograniczone. Według Indeksu podobna sytuacja ma miejscew HU, IE, i SK.

Środki Integracji rynku pracyi poważnie osłabione.Zdobywając punktacje 0%,Srodki Integracji rynku pracy wPolsce osiągają krytycznie niskopoziom. Państwo nie udzielapomocy migrantom w uznaniuich kwalifikacji np. poprzezdostarczenie informacji o tym,jak powinny funkcjonowaćprocedury, albo o szkoleniu idostępnych kursach języko-wych. Nawet jeżeli migranciwyrażają chęć podjęcia kursu,aby poprawić swoje umiejęt-ności, będą mieli ograniczonydostęp do edukacji i kształ-cenia. Najlepszej praktyka wtym obszarze, patrz: NL, str.130i SE, str.172

0 20 40 60 80 100

Kwalifikowalność



Prawa pokrewne


17%

0%

50%

50%

25%

Kwalifikowalność

Warunki nabycia

Pewność statusu

Prawa pokrewne

Łączenie rodzin

60%

60%

75%

70%

66%

0 20 40 60 80 100

20772_p104-145V5:20772_p104-145V5.qxd 03.06.2008 19:26 Seite 142

143 PL Polska

Pobyt stały

Migranci mają prawo do pozwolenia na pobyt długoterminowy po pięciu latach.Pozwolenie może obejmować czas spędzony w Polsce w trakcie starania się oazyl i połowę czasu spędzonego w Polsce w charakterze studenta. Polska jest nadrugim miejscu po Włochach i na równi z CA, MT, i NL. Od kandydatów niewymaga się zdawania testu integracji, ale muszą udowodnić wysokiegospodarcze zasoby. Długoterminowi mieszkańcy mają częściowozagwarantowany status. W tym obszarze Polska zajmuje drugie miejsce po BE iSE. Państwo, zanim wyda decyzję o wydaleniu, musi wziąć pod uwagęokoliczności osobiste migrantów Posiadacze pozwolenia na pobytdługoterminowy mają takie same prawa jak Polacy w dziedzinach: dostępu dozatrudnienia, świadczeń społecznych, opieki zdrowotnej i mieszkalnictwa.Ten wynik poprawiłby się, gdyby uzyskali również prawo do podróżowania,mieszkania i otrzymania pozwolenia na pobyt długoterminowy w innychpaństwach członkowskich UE.


Migranci w Polsce mają ograniczone możliwości udziału w życiu publicznym.Pomimo że Polska, tak jak 21 innych krajów Indeksu, ma najlepszą praktykę, jeślichodzi o swobody polityczne migrantów, jednak osiąga wynik 0% w kategoriipraw wyborczych, organów doradczych i instrumentów wdrożeniowych.Podobne wyniki dotyczą CY i GR. Migranci mogą zapisywać się do partiipolitycznych, ale nie mogą być kandydatami tych partii albo głosować wjakichkolwiek publicznych wyborach. Mają prawo zakładać związki, ale takieorganizacje nie mają dostępu do konkretnych państwowych funduszy i nie sąkonsultowane przez rząd.

Prawa wyborcze

Swobody polityczne




0%

100%

0%

0%

14%

0 20 40 60 80 100

Kwalifikowalność

Warunki nabycia

Pewność statusu

Prawa pokrewne

Pobyt stały

80%

60%

71%

58%

67%

0 20 40 60 80 100

20772_p104-145V5:20772_p104-145V5.qxd 03.06.2008 19:26 Seite 143

144 PL Polska


Migranci mają prawo zostać obywatelami Polski według warunków, którezajmują drugie miejsce pośród najmniej przychylnych po MT razem z HU i LV.Muszą przebywać w Polsce przez co najmniej pięć lat, jako stali mieszkańcy, cooznacza, że muszą czekać co najmniej dziesięć lat, nim spełnią warunki przyjęciapolskiego obywatelstwa. Nawet dzieci migrantów urodzone w Polsce orazwnukowie muszą sprostać różnym wymogom, aby zakwalifikować się doobywatelstewa. Polskie warunki zdobycia obywatelstwa poprawiłyby się,gdyby kandydaci nie musieli dowieść minimalnego dochodu albo przejśćsurowego badania pod katem karalności. Państwo może odmówić obywatelstwabez obowiązku uwzględnienia osobistych okoliczności czy zapewnieniaprawnych gwarancji, jak również możności wniesienia apelacji w stosunku dodecyzji. Osobom, którym przyznano obywatelstwo, nie można go następniecofnąć. Państwo może, wedle decyzji Prezydenta, wymagać, nie podając przytym konkretnego powodu, by naturalizujący się kandydat zrezygnował zpierwotnej narodowości.

Antydyskryminacja

Polskie prawo antydyskryminacyjne dotyczy wielu form etnicznej, rasowej,religijnej i narodowościowej dyskryminacji. Słabym ogniwem jest dyskryminacjaprzez asocjację lub na podstawie rzekomych cech, które wciąż czekają nasądową interpretację. Ponieważ nadal brakuje sądowej interpretacji, Polska jestjedynym krajem UE, który zdobył krytycznie niski wynik 0% za obszarzastosowania (patrz tab.). Niemniej, wprowadzone prawo jest częściowokorzystne. Powodowie mają dostep do licznych procedur, które dają szerokizakres możliwych kar dla sprawcy. Pomimo tego są chronieni przedprześladowaniem w pracy i mogą korzystać ze zmiany w ciężarze dowodu wprawach odnoszących się do zatrudnienia. Państwo promuje równość wobszarze swojej działalności (patrz tab.). Jednak Specjalizowana AgencjaRówności, która jest faktycznie departamentem wewnątrz Ministerstwa Pracy iPolityki Społecznej, nie może dawać ofiarom niezależnych porad prawnych,badać okoliczności sprawy, albo zajmować się przebiegiem wydarzeń w ichimieniu.

Wprowadzanie politykirówności w główneobszary życia.Tak jak CA i SE, Polska otrzymała100% wynik za dwa wskaźnikipolityki państwowej, wprowad-zające równość w głównychobszarach życia. 18 maja2004 r. Rada Ministrów wpro-wadziła w życie Krajowy Pro-gram Przeciwdziałania RasowejDyskryminacji, Ksenofobii iZwiązanej z Nimi Nietolerancjina lata 2004 - 2009. Programten obowiąuje organy publicznew zakresie rozpowszechnianiainformacji o antydyskryminacji iprzeprowadzania antydyskrymi-nacyjnych szkoleń personelu.Zaplanowano zastosowaniewybranych środków zaradc-zych. Jest to, przykładowo,specjalna droga szkoleń dlalekarzy i pielęgniarek Romóworaz włączenie przedstawicieligrup mniejszościowych dopublicznych radiostacji.

Obszary dostosowania prawaantydyskryminacyjnegopoważnie zaniedbane.Migranci, którzy padają ofiarądyskryminacji jako robotnicy,studenci i użytkownicypublicznych dóbr oraz usług,nie moga sie opierać najakiejkolwiek konkretnej klauzulidotyczącej antydyskryminacji,tylko na niejasnych zapisachkonstytucyjnych. Formalnierzecz biorąc, obywatele mogąapelować bezpośrednio dopaństwowych sądów, abywymagać, by międzynarodoweprawo antydyskryminacyjne(które Polska ratyfikowała)utrzymano w mocy. W praktyce,potrzebna by była wcześniejszasądowa interpretacja. Abyzapoznać się z najlepsząpraktyką patrz: FI, str. 66, FR,str. 73, HU, str. 90 i SI, str. 162.

Kwalifikowalność

Warunki nabycia

Pewność statusu



8%

69%

60%

25%

45%

0 20 40 60 80 100


Obszary stosowania


Polityki równości

Antydyskryminacja

75%

0%

67%

43%

46%

20 40 60 80 100

20772_p104-145V5:20772_p104-145V5.qxd 03.06.2008 19:26 Seite 144

145 PL Polska

Opinia społeczna13

Dwóch Polaków na trzech sądzi, że zróżnicowanie jest wzbogacające, pomimoże jeden na dziesięciu badanych nie wyraził opinii. Jedna trzecia Polaków wierzy,że etniczna dyskryminacja szerzyła się w 2006 r. i 22,3% stwierdza, że sytuacjauległa pogorszeniu od 2001 r. 37,4% sądzi, że jest mniejsze prawdopodo-bieństwo, że cudzoziemiec zostanie zaakceptowany do pracy, szkolenia alboawansu niż Polak. 68,3% sądzi, że Polska powinna robić więcej, aby zwalczaćdyskryminację. Niespełna ćwierć respondentów wiedziała, że prawo karzeetniczną dyskryminację na rynku pracy.

69,3% Polaków popiera równe społeczne prawa dla legalnie-uznanychimigrantów spoza UE. Podobne tendencje zauważa się w Centralnej i WschodniejEuropie. Polacy byli najmniej skłonni w UE-27 do deportowania wszystkichimigrantów, pomimo że 26,7% zgodziło sie, że bezrobotni migranci powinni byćwydaleni z kraju. 70,3% Polaków popiera prawo migrantów do łączenia rodzin iwiększość sądzi, że migranci powinni mieć ułatwiony dostęp do uzyskaniaobywatelstwa.


20772_p104-145V5:20772_p104-145V5.qxd 03.06.2008 19:26 Seite 145

Dostêp do rynku pracy90%


Dostêp do obywatelstwa69%

Udzia³ w ¿yciu politycznym79%

£¹czenie rodzin84%

Pobyt sta³y67%

Najlepsze praktykiPortugaliaNajlepsze praktyki poœród 28Najgorsze praktyki poœród 28

100

80

60

40

20

146 PT Portugalia

Przegl¹d

W Portugalii zanotowano spadek migracji pracowniczej i niewielki wzrostmigracji w ramach studiów i ³¹czenia rodzin. Nowoprzybyli, z których wiêkszoœæstanowi¹ kobiety, pochodz¹ g³ównie z by³ych kolonii portugalskich oraz EuropyŒrodkowej i Wschodniej1. Migranci spoza UE maj¹ nieco wiêksz¹ szansê nazatrudnienie ni¿ obywatele portugalscy2.

Przez Portugaliê przetoczy³a siê fala debat i dzia³añ legislacyjnych dotycz¹cychmigracji i integracji. Proponowane nowe ustawy dotycz¹ce migracji iobywatelstwa mia³y na celu uproszczenie i umo¿liwienie legalnie rezyduj¹cymobywatelom pañstw trzecich (dalej zwanych "migrantami") i ich dzieciomurodzonym w Portugalii dostêpu do ³¹czenia rodzin, pobytu d³ugoterminowego iobywatelstwa.

Jako stosunkowo nowy kraj imigracji, Portugalia stworzy³a ramy prawneintegracji z³o¿one z korzystnych polityk i najlepszych praktyk. Portugalia mo¿eszybko usprawniæ dostêp do rynku pracy, ³¹czenia rodzin i antydyskrymi-nacji, z których wszystkie osi¹gnê³y drugi wynik w grupie 28 krajów Indeksu.W niewielkim stopniu korzystna jest polityka dotycz¹ca rezydencjid³ugoterminowej (czwarta w UE-25), podczas gdy polityka dostêpu doobywatelstwa jest trzecia.

Portugalia

1 OECD, SOPEMI, 20072 Wiêcej danych kontekstualnych o rynku

pracy znajdziesz na ww.integrationindex.eu3 Eurostat (szacunki na podstawie wczeœniej

publikowanych danych nt. podzia³uobywateli i nie-obywateli)

4 OECD, SOPEMI, 2007 (wszyscy nie bêd¹cyobywatelami oraz obywatele urodzeni zagranic¹)

5 Eurostat (szacunki na podstawie wczeœniejpublikowanych danych nt. podzia³uobywateli i nie-obywateli)

6 Urban Audit (spoza UE-15)7 Serviço de Estrangeiros e Fronteiras8 OECD, SOPEMI, 20079 OECD, SOPEMI, 200710 Biuro Wysokiego Komisarza NZ do Spraw

UchodŸców (na podstawie iloœciz³o¿onych podañ o azyl)


12 Europejskie Badanie AktywnoœciEkonomicznej Ludnoœci(2006 drugi kwarta³)


14 OECD, SOPEMI, 2007(obejmuje obywateli UE)

15 OECD, SOPEMI, 2007

20772_p146-187V5:20772_p146-187V5.qxd 27.05.2008 08:56 Seite 146

147 PT Portugalia

Najlepsze praktyki (wynik 100%)Uprawnienie do i prawa powi¹zane z ³¹czeniem rodzinSwobody polityczne i polityki wdro¿eniowe partycypacji politycznejPodwójne obywatelstwo

KorzystneDostêp do rynku pracy, szczególnie uprawnienia i œrodki integracyjne£¹czenie rodzin, zw³aszcza gwarancja statusuPrawa powi¹zane z rezydencj¹ d³ugoterminow¹Warunki nabycia obywatelstwaPrawo antydyskryminacyjne, szczególnie mechanizmy egzekwowania

Zmiana od 2004 r.Korzystniejsze uprawnienia do ³¹czenia rodzin i uprawnieniaoraz warunki nabycia obywatelstwa

Kluczowe wnioski

Obywatele pañstw trzecich jako czêœæ populacji (2006)3 1,8%

Urodzeni za granic¹ jako czêœæ populacji (2004)4 6,8%

Populacja obywateli pañstw trzecich (2006)5 195.444

Miasta z najwiêksz¹ populacj¹ obywateli pañstw trzecich (2001)6 Setúbal (3%), Lizbona (3%), Aveiro (2%)

Najwiêksze pañstwa trzecie pochodzenia (2005)7 Brazylia, Ukraina, Cape Verde

Imigracja obywateli pañstw trzecich (2004)8 12.637

Najwiêksza kategoria migracji d³ugoterminowej (2004)9 Praca (48,2%)

Zarejestrowani staraj¹cy siê o azyl (2006)10 690


Stopa zatrudnienia obywateli pañstw trzecich (2006)12 72,6%




Nabycie obywatelstwa (2005)14 939

Najwiêksze grupy z pañstw trzecich do nabycia obywatelstwa (2005)15 Wenezuela, Brazylia, Cape Verde

Profil migracyjny

02/2006Rozporz¹dzenia n.º 41/2006 i 42/2006 przyzna³y równe prawa do zasi³ków rodzinnych i zasi³ków "social insertion income" orazzwiêkszy³y rolê ogólnokrajowych i lokalnych centrów wsparcia imigrantów,

17/04/2006Nowe prawo o obywatelstwie, Lei Orgânica n.º 2/2006 poszerzy³o uprawnienia.

08/08/2006Rozporz¹dzenie n 244/98, dokonuj¹ce transpozycji dyrektyw Komisji Europejskiej w obszarze ³¹czenia rodzin i rezydencjid³ugoterminowej, zaprezentowane i zaakceptowane w 2007r.

2006Gulbenkian Migration Forum wypromowa³o rozwi¹zania polityczne i wymianê kulturaln¹ w ramach migracji i integracji, ³¹cznie zpodpisaniem "Platform on integration and reception policies".

18/12/2006Trzyletni plan integracyjny, póŸniej zaakceptowany w marcu 2007, ze 123 œrodkami s³u¿¹cymi poprawie dostêpu do szkoleñ,³¹czenia rodzin, mieszkalnictwa, opieki zdrowotnej, dotacji dla organizacji, antydyskryminacyjnych mechanizmów egzekwowania ipolityki równoœciowej.


20772_p146-187V5:20772_p146-187V5.qxd 27.05.2008 08:56 Seite 147

148 PT Portugalia

Dostêp do rynku pracy

Portugalia jest bliska osi¹gniêcia najlepszych praktyk w obszarach uprawnienia iœrodków integracyjnych rynku pracy. Po roku lub mniej pracy w Portugalii,migranci s¹ uprawnieni do przyjêcia wiêkszoœci prac, dok³adnie tak, jakobywatele UE. Jeœli maj¹ wykonalny biznesplan, mog¹ otworzyæprzedsiêbiorstwo. Œrodki integracyjne maj¹ na celu redukcjê bezrobociawœród migrantów, promocjê szkolenia zawodowego i podniesienie poziomuznajomoœci jêzyka portugalskiego migrantów. Jednak¿e, w zale¿noœci od krajuich pochodzenia, umiejêtnoœci i kwalifikacje migrantów uznaje siê w drodzeprocedur, które czêsto s¹ d³ugie, kosztowne i silnie zbiurokratyzowane. Gdy ju¿znajd¹ pracê, migranci mog¹ dalej pracowaæ w kraju, z prawem do odnowieniawszystkich zezwoleñ na pracê. Pañstwo niekoniecznie wycofa prawa migrantówdo pobytu i pracy, gdy zostan¹ bezrobotni.Gwarancje zatrudnienia i prawapracowników-migrantów s¹ ju¿ na poziomie najlepszych praktyk.

£¹czenie rodzin

Uprawnienie do ³¹czenia rodzin odpowiada najlepszym praktykom w Portugalii,podobnie jak w CA i SE (zobacz tab.). Uprawnieni migranci napotykaj¹ warunki,które plasuj¹ siê w po³owie drogi do najlepszej praktyki. Aby po³¹czyæ swerodziny, migranci musz¹ dowieœæ wystarczaj¹cego zakwaterowania iprzychodów podczas kosztownej procedury. Po³¹czona rodzina ma gwarancjêzgodnie z prawem, które zajmuje drugie miejsce po IT; rodzina ta mo¿e zostaæ wkraju tak d³ugo, jak jej sponsor/porêczyciel, lecz cz³onkowie rodziny mog¹straciæ swoje zezwolenia, jeœli wiêŸ rodzinna zostanie zerwana. Jednak¿e, jeœlizerwanie to nastêpuje z przyczyny rozwodu lub œmierci porêczyciela,ma³¿onkowie, dzieci i inni cz³onkowie rodziny maj¹ prawo mieszkaæ w krajuniezale¿nie od swego sponsora/porêczyciela. Wszyscy cz³onkowie rodzinynabywaj¹ to prawo po dwóch latach. Cz³onkowie rodziny maj¹ te same prawa, coich sponsorzy/porêczyciele do podjêcia pracy, edukacji, ubezpieczeñspo³ecznych i pomocy socjalnej.

Zwiêkszenie uprawnieñ do³¹czenia rodzin, teraznajkorzystniejsze z 28Prawo imigracyjne z 2006,dokonuj¹ce transpozycjidyrektywy Komisji Europejskiejw obszarze ³¹czenia rodzinzwiêkszy³o uprawnieniamigrantów w czterech z piêciuwskaŸników. Legalni rezydencimusz¹ teraz posiadaæ przez rokzezwolenie na pobyt, byporêczaæ za rodzinê; leczwymóg ten uchyla siê dla tych,którzy posiadaj¹ zezwolenia napracê od trzech lat, azezwolenia na pobyt przez piêælat. Po³¹czona rodzina mo¿eobejmowaæ ma³oletnie dzieci,krewnych na utrzymaniu w liniiprostej i doros³e dzieci nautrzymaniu, tak d³ugo jak ichwjazd i pobyt w Portugaliijest sta³y.

Kwalifikowalnoœæ

Œrodki integracyjne rynku pracy

Pewnoœæ zatrudnienia

Prawa pokrewne


83%

83%

100%

100%

90%

0 20 40 60 80 100

Kwalifikowalnoœæ

Warunki nabycia

Pewnoœæ statusu

Prawa pokrewne

£¹czenie rodzin

100%

50%

88%

100%

84%

0 20 40 60 80 100

20772_p146-187V5:20772_p146-187V5.qxd 27.05.2008 08:56 Seite 148

149 PT Portugalia

Pobyt sta³y

Portugalski wynik w obszarze uprawnienia by³by lepszy, gdyby krótszy,piêcioletni okres rezydencji dla migrantów z krajów portugalskojêzycznychdotyczy³ obywateli ze wszystkich pañstw trzecich. Wynik wzrós³by tak¿e, gdybybyli studenci mieli mo¿liwoœæ wliczania okresu studiów w Portugalii (tak jakuchodŸcy mog¹ obecnie wliczaæ ca³y okres oczekiwania na decyzjê o azylu).Portugalia osi¹gnê³aby najlepsze praktyki w sferze uprawnienia, gdyby migrancimogli opuszczaæ Portugaliê na d³u¿szy okres czasu przed z³o¿eniem podania.Warunki uzyskania przez migrantów zezwoleñ na pobyt obejmuj¹ udowodnienieprzychodów, ale nie obejmuj¹ testu integracyjnego lub jêzykowego. Rezydencid³ugoterminowi maj¹ czêœciow¹ gwarancjê, zgodnie z prawem, które zajmuje17 miejsce. Zezwolenia musz¹ byæ odnawiane co piêæ lat, a rezydenci nie mog¹opuszczaæ Portugalii na d³u¿ej ni¿ 30 miesiêcy w ci¹gu trzech lat. Prawa,którymi ciesz¹ siê rezydenci d³ugoterminowi, s¹ najbli¿sze najlepszympraktykom w Portugalii, podobnie jak w GR, MT, i NO (zobacz tab.).

Udzia³ w ¿yciu politycznym

Tylko obywatele dziesiêciu krajów, które podpisa³y z Portugali¹ umowywzajemne, s¹ uprawnieni do g³osowania w lokalnych wyborach po trzech latachpobytu. Obywatele z krajów portugalskojêzycznych s¹ uprawnieni po dwóchlatach pobytu. Rezydenci z czterech pañstw mog¹ kandydowaæ, lecz tylkobrazylijscy migranci z przyznan¹ "specjaln¹ ustawow¹ równoœci¹ prawpolitycznych" mog¹ g³osowaæ w wyborach krajowych. Portugalia i 21 innychkrajów Indeksu osi¹gaj¹ najlepsze praktyki w dziedzinie swobód politycznych.Choæ organizacje do krajowego oœrodka konsultacyjnegowybierane s¹ wwolnych wyborach,, w wiêkszoœci regionów i miast dochodzi do nieregularnychkonsultacji z migrantami. W Lizbonie nie konsultowano siê z migrantamiod 2001 r. Jednak w Portugalii zajmuj¹ drugie miejsce poœród wszystkich28 krajów Indeksu, po LU. Portugalia, podobnie jak SE, osi¹ga najlepszepraktyki w obszarze funkcjonowania organów ds. wdra¿ania. Pañstwoaktywnie informuje migrantów, którzy maj¹ prawa polityczne, a organizacjemigrantów mog¹ otrzymaæ dotacje pañstwowe pod tymi samymi warunkami,co inne organizacje.

Najkorzystniejsze prawapowi¹zane z rezydencj¹d³ugoterminow¹Rezydenci d³ugoterminowi maj¹prawo do równego dostepu dozatrudnienia, takich samychwarunków pracy i prawo dopobytu w Portugalii poprzejœciu na emeryturê. Jeœlima miejsce ci¹¿a, choroba lubbezdomnoœæ, rezydenci mog¹liczyæ na równy dostêp doubezpieczeñ spo³ecznych,pomocy socjalnej, opiekizdrowotnej i mieszkalnictwa.Podobnie jak obywatele, mog¹te¿ przemieszczaæ siê, przeby-waæ i posiadaæ zezwolenia narezydencjê d³ugoterminow¹ winnych pañstwach cz³onkows-kich UE. Portugalia osi¹gnê³abynajlepsze praktyki, gdybywszystkim rezydentomd³ugoterminowym, bez wzglêduna kraj ich pochodzenia,uznawano ich kwalifikacjeakademickie i zawodowe,wed³ug tej samej procedury,co obywatelom EEA.

Kwalifikowalnoœæ

Warunki nabycia

Pewnoœæ statusu

Prawa pokrewne

Pobyt sta³y

60%

70%

50%

92%

67%

0 20 40 60 80 100

Prawa wyborcze

Swobody polityczne

Cia³a konsultacyjne

Polityki wdro¿eniowe


33%

100%

75%

100%

79%

0 20 40 60 80 100

20772_p146-187V5:20772_p146-187V5.qxd 27.05.2008 08:56 Seite 149

150 PT Portugalia

Dostêp do obywatelstwa

Pomimo reformy prawa o obywatelstwie 17 kwietnia 2006 (zobacz tab.), politykadotycz¹ca obywatelstwa wci¹¿ mo¿e byæ usprawniana. Uprawnieni migrancimusz¹ spe³niæwarunki obejmuj¹ce prosty test jêzykowy, który bierze poduwagê ich indywidualn¹ zdolnoœæ uczenia siê i mo¿e byæ przeprowadzanyprzez ka¿d¹ oficjaln¹ portugalsk¹ instytucjê edukacyjn¹. Podania migrantów,którzy pope³nili przestêpstwo podlegaj¹ce karze trzech lat (lub wiêcej)pozbawienia wolnoœci, s¹ odrzucane. Kandydaci i znaturalizowani obywatele s¹wed³ug prawa czêœciowo bez gwarancji statusu. Ich podanie mo¿e zostaæodrzucone z wielu powodów. Przyk³adowo, ¿e "nie uda³o mu siê udowodniæsilnej wiêzi ze spo³eczeñstwem". Pañstwo mo¿e cofn¹æ ich obywatelstwo, bezwzglêdu na to, jak d³ugo byli obywatelami, chyba ¿e staliby siê przez tobezpañstwowcami. Migranci mog¹ byæ w Portugalii podwójnymi obywatelami,zgodnie z najlepszymi praktykami, podobnie jak w BE, CA, FR, IE, i UK.

Antydyskryminacja

Portugalia, jak trzy inne kraje Indeksu, osi¹gnê³a najlepsze praktyki w obrêbiedefinicji i pojêæ oraz obszarów zastosowañ. Portugalia osi¹gnê³aby najlepszepraktyki mechanizmów egzekwowania, które zajmuj¹ drugie miejsce po NL,gdyby przeciêtna d³ugoœæ procedur wynosi³a poni¿ej szeœciu miesiêcy.Mechanizmy egzekwowania tak¿e poprawi³yby siê, gdyby prawo pracy zezwala³oorganizacjom pozarz¹dowym (konkretniej, legalnym jednostkom z prawnyminteresem w promocji równoœci), a nie tylko zwi¹zkom zawodowym, naprowadzenie dzia³añ w imieniu ofiar i jako wsparcie dla nich. Wyspecjalizowanaagencja wspiera ofiary dyskryminacji etnicznej, rasowej, religijnej oraz zewzglêdu na obywatelstwo, lecz posiada ograniczone uprawnienia. Pañstwowprowadza pozytywne œrodki dzia³ania, lecz nie zapewnia promocji równoœciprzez inne dzia³ania organów publicznych.

Lepsze uprawnienia i warunkinabycia obywatelstwa.Nowe prawo o obywatelstwie z17 kwietnia 2006 poprawi³owynik Portugalii w dziedzinieuprawnieñ. Ka¿de dziecko stajesiê automatycznie Portugalczy-kiem jeœli jego rodzic te¿urodzi³ siê w Portugalii i posiadastatus rezydenta w czasienarodzin dziecka. Prawowyrówna³o wymóg rezydencjidla wszystkich migrantówpierwszej generacji (kiedyœ 10lat) do krótszego okresu,niegdyœ zarezerwowanego dlamigrantów z krajówportugalskojêzycznych (szeœælat). Warunki sta³y siê korzyst-niejsze w jednym wskaŸniku imniej korzystne w innym.Œrodki integracyjne uleg³ypoprawie od czasu publikacjibezp³atnej, ogólnodostêpnejlisty pytañ do testu jêzykowego.Chocia¿ migranci musz¹zap³aciæ wiêcej zanaturalizacjê, op³aty uchyla siêaplikuj¹cym, którzy mog¹udowodniæ przychód równy

Kwalifikowalnoœæ

Warunki nabycia

Pewnoœæ statusu



67%

83%

40%

100%

69%

0 20 40 60 80 100


Obszary stosowania

Œrodki egzekwowania

Polityki równoœci

Antydyskryminacja

100%

100%

89%

64%

87%

0 20 40 60 80 100

20772_p146-187V5:20772_p146-187V5.qxd 27.05.2008 08:56 Seite 150

151 PT Portugalia

Opinia spo³eczna16

Portugalczycy wyra¿aj¹ wysokie poparcie dla równych praw socjalnych dlamigrantów (69,3%) i dla prawa do ³¹czenia rodzin (72,2%). 45,2% uwa¿a, ¿emigranci powinni mieæ mo¿liwoœæ ³atwego dostêpu do obywatelstwaportugalskiego. Szeœciu na dziesiêciu Portugalczyków jest zdania, ¿eró¿norodnoœæ jest wzbogaceniem, choæ znaczna czêœæ - jeden na dziesiêciurespondentów -nie wyrazi³ opini. 32,2% nie wiedzia³o, ¿e dyskryminacja na tleetnicznym na rynku pracy jest nielegalna. Tylko 37,8% uwa¿a, ¿e Portugalia niepodejmuje wystarczaj¹co du¿o dzia³añ w walce z dyskryminacj¹, chocia¿szeœciu na dziesiêciu s¹dzi, ¿e dyskryminacja etniczna jest doœæ szerokorozpowszechniona. Ludnoœæ by³a podzielona w kwestii, czy cudzoziemcy s¹traktowani nieuczciwie na rynku pracy. Osi¹gaj¹c wynik 85,9%, Portugalczycyzajmuj¹ pierwsze miejsce w grupie UE-27, jako kraj wspieraj¹cy pozytywneœrodki dzia³ania na rynku pracy bazuj¹ce na pochodzeniu etnicznym.


20772_p146-187V5:20772_p146-187V5.qxd 27.05.2008 08:56 Seite 151






Pobyt sta³y51%

Najlepsze praktykiS³owacjaNajlepsze praktyki poœród 28Najgorsze praktyki poœród 28

100

80

60

40

20

152 SK S³owacja

Przegl¹d

S³owacja uwa¿a siê mniej za kraj imigracji czy emigracji, a bardziej za krajtranzytu i ruchu transgranicznego. Nieznaczny nap³yw imigracyjny podwoi³ siêod 2003 roku, podczas gdy nielegaln¹ migracjê i starania o azyl charakteryzujetendencja spadkowa. Akcesja do UE nie doprowadzi³a do wielkich fal emigracji,jak dzia³o siê to w innych krajach UE-8. G³ównym krajem zarówno pochodzeniajak i docelowym pozostaj¹ Czechy.

Podobnie jak w³adze polskie, rz¹d s³owacki uwa¿a, ¿e kluczowym problememintegracji jest brak zainteresowania osiedleniem siê w kraju ze stronyuchodŸców i imigrantów1. Mimo to, w 2005 rz¹d przyj¹³ "Plan politykimigracyjnej". Inne dzia³ania legislacyjne koncentrowa³y siê na uznawaniuumiejêtnoœci i zagranicznych kwalifikacji oraz obni¿aniu wymogów dotycz¹cychwiz i zezwoleñ na pobyt dla obywateli UE, EOG i OECD.

S³owacka polityka dotycz¹ca dostêpu do rynku pracy, rezydencjid³ugoterminowej, i antydyskryminacji jest mniej wiêcej w po³owie drogi donajlepszej praktyki. Spoœród 28 krajów Indeksu, S³owacja uzyskuje trzeci odkoñca wynik w sferze udzia³u w ¿yciu politycznym i czwarty od koñca wobszarze ³¹czenia rodzin.

S³owacja

1 Drugi Doroczny Raport nt. Migracji iIntegracji

2 Eurostat (szacunki na podstawie wczeœniejpublikowanych danych)

3 OECD, SOPEMI, 2007 (wszyscy nie bêd¹cyobywatelami oraz obywatele urodzeni zagranic¹)

4 Eurostat (spoza UE-27, 01.01.2006)5 Urban Audit (spoza UE-15)6 Eurostat (spoza UE-25)7 OECD, SOPEMI, 20078 MPG,Migration News Sheet, kwiecieñ 20079 OECD, Szkolnictwo w Skrócie 2006

(spoza UE-25)10 Eurostat (obejmuje obywateli UE)11 Eurostat 2005 (spoza UE-25)

20772_p146-187V5:20772_p146-187V5.qxd 27.05.2008 08:56 Seite 152

153 SK S³owacja

Najlepsze praktyki (wynik 100%)Prawa powi¹zane z dostêpem do rynku pracy

NiekorzystneUprawnienia i gwarancja obywatelstwaPartycypacja polityczna

Powa¿nie niekorzystne (wynik 0%)Oœrodki konsultacyjne i polityki wdro¿eniowe partycypacji politycznej

Kluczowe wnioski




Miasta z najwiêksz¹ populacj¹ obywateli pañstw trzecich (2001)5 Banska Bystrica (4%), Kosice (4%), Bratys³awa (3%)

Najwiêksze pañstwa trzecie pochodzenia (2005)6 Ukraina, Rosja, Wietnam

Imigracja obywateli pañstw trzecich (2004)7 2:891

Najwiêksza kategoria migracji d³ugoterminowej (2004) N/D

Zarejestrowani staraj¹cy siê o azyl (2006)8 2:864

Studenci zagraniczni (2004)9 1:025

Stopa zatrudnienia migrantów N/D


Stopa bezrobocia migrantów N/D



Najwiêksze grupy z pañstw trzecich do nabycia obywatelstwa11 Ukraina, Rumunia, Serbia i Czarnogóra

Profil migracyjny

18/10/2005Trybuna³ Konstytucyjny uzna³ pozytywne œrodki dzia³ania i specjalne œrodki równoœci za niezgodne z konstytucj¹.

12/2005Trzy poprawki do Act on Residence of Foreigners z 2002 r. dopuœci³y zezwolenia na pobyt przy ³¹czeniu rodzin i okreœlonewarunki rezydencji d³ugoterminowej.

2006Eurostat ustali³, ¿e S³owacja jest jedynym krajem UE-8, w którym wiêkszoœæ uznaje przemieszczanie siê na du¿ym obszarze zakorzystne dla jednostki.

13/08/2006Komisja Europejska wnios³a sprzeciw w zwi¹zku z "niekompletn¹" definicj¹ dyskryminacji w ustawie antydyskryminacyjnej


20772_p146-187V5:20772_p146-187V5.qxd 27.05.2008 08:56 Seite 153

154 SK S³owacja


Tylko migranci bêd¹cy rezydentami d³ugoterminowymi s¹ uprawnieni dotakiego samego dostêpu do zatrudnienia, jak obywatele UE. Migranci mog¹otworzyæ firmê tylko, jeœli spe³ni¹ pewne dodatkowe kryteria. Nie s¹ wspieraniprzez solidneœrodki integracyjne rynku pracy. Migranci maj¹ równy dostêpdo szkoleñ zawodowych i stypendiów naukowych, lecz pañstwo nie dostrzegacelowoœci w promowaniu ich szkolenia zawodowego, redukcji stopybezrobocia, czy poprawy ich znajomoœci s³owackiego. Pañstwo nie u³atwiauznawania zagranicznych kwalifikacji migrantów poprzez dostarczanieinformacji o procedurach i kursach, czy poprzez zapewnianie uczciwych,terminowych i niekosztownych procedur. Po znalezieniu pracy, migranci ciesz¹siê prawami pracowniczymi, które odpowiadaj¹ najlepszym praktykom, jak wczternastu innych pañstwach INDEKSu. Aby zbli¿yæ siê do najlepszych praktykw obszarze gwarancji, pañstwo musia³oby stosowaæ elastyczne kryteria, abyumo¿liwiæ migrantom, którym skoñczy³y siê kontrakty, dalsz¹ pracê i ¿ycie naS³owacji.

£¹czenie rodzin

Prawo do ³¹czenia rodzin przys³uguje wraz z rezydencj¹ d³ugoterminow¹.Migranci musz¹ wiêc czekaæ co najmniej piêæ lat, aby uzyskaæ uprawnienia dozamieszkiwania z rodzin¹. Potem mog¹ byæ porêczycielami dla wielu krewnych,lecz tylko pod pewnymi warunkami. Migranci musz¹ udowodniæ, ¿e maj¹wystarczaj¹ce zakwaterowanie i przychód by utrzymaæ rodzinê oraz przejœæocenê integracyjn¹, której treœæ i kryteria okreœla policja w trybieadministracyjnym. Pañstwo mo¿e odrzuciæ podanie lub cofn¹æ status bezbrania pod uwagê osobistych uwarunkowañ rodzinnych. Koniecznoœæspe³nienia dodatkowych warunków powoduje, ¿e utrudnione jest prawodostêpu cz³onków rodzin do szkoleñ zawodowych, edukacji, zatrudnienia,ubezpieczeñ spo³ecznych, pomocy spo³ecznej, opieki zdrowotnej imieszkalnictwa. Cz³onkowie rodzin mog¹ otrzymaæ swoje w³asne zezwolenie napobyt tylko,jeœli stan¹ siê rezydentami d³ugoterminowymi.

Kwalifikowalnoœæ



Prawa pokrewne


33%

33%

75%

100%

55%

0 20 40 60 80 100

Kwalifikowalnoœæ

Warunki nabycia

Pewnoœæ statusu

Prawa pokrewne

£¹czenie rodzin

30%

43%

50%

30%

38%

0 20 40 60 80 100

20772_p146-187V5:20772_p146-187V5.qxd 27.05.2008 08:56 Seite 154

155 SK S³owacja

Pobyt sta³y

Wiêkszoœæ legalnych rezydentów musi czekaæ piêæ lat, aby zyskaæuprawnienie do zezwolenia na rezydencjê d³ugoterminow¹. Studenci mog¹wliczaæ po³owê okresu studiów, ale uchodŸcy nie mog¹ wliczaæ czasuoczekiwania na decyzjê o azylu. Migranci musz¹ nastêpnie spe³niæwarunki,w³¹cznie z dowodem wystarczaj¹cego przychodu, ubezpieczeniem i ocen¹integracyjn¹. Status rezydentów d³ugoterminowych jest czêœciowozagwarantowany. Rezydenci mog¹ zostaæ wydaleni nawet, jeœli urodzili siê lubuspo³ecznilli na S³owacji. Przy podejmowaniu tej decyzji pañstwo nie maobowi¹zku braæ pod uwagê na przyk³ad ich zachowania i istniej¹cych wiêzi zeS³owacj¹. Rezydenci d³ugoterminowi maj¹ takie same prawa, jak S³owacy, dozatrudnienia, œwiadczeñ socjalnych, mieszkalnictwa i opieki zdrowotnej. Jednakich umiejêtnoœci i kwalifikacje nie s¹ uznawane tak samo, jak S³owaków, niemog¹ te¿ swobodnie przemieszczaæ siê i mieszkaæ w innych pañstwachcz³onkowskich UE.


Partycypacja polityczna to najs³abszy z szeœciu badanych przez MIPEXobszarów polityki integracyjnej, z krytycznie s³ab¹ ocen¹ 0% za oœrodkikonsultacyjne i polityki wdro¿eniowe. Pomimo "Planu polityki migracyjnej"stworzonego w 2005 r. w celu promowania integracji wszystkich obywatelipañstw trzecich, konsultacje i dotacje pañstwowe dla organizacji ograniczone s¹do staraj¹cych siê o azyl i uchodŸców na szczeblu krajowym. S³owacja ograniczaswobody politycznemigrantów, nie przyznaj¹c ¿adnych praw do tworzenia lubwstêpowania do partii lub ruchów politycznych. S³owackie prawa wyborczeosi¹gnê³yby najlepsze praktyki, gdyby nie tylko oficjalni rezydencid³ugoterminowi, ale ka¿dy legalny rezydent od co najmniej piêciu lat, móg³kandydowaæ i g³osowaæ w lokalnych wyborach.

Kwalifikowalnoœæ

Warunki nabycia

Pewnoœæ statusu

Prawa pokrewne

Pobyt sta³y

50%

46%

43%

67%

51%

0 20 40 60 80 100

Prawa wyborcze

Swobody polityczne




50%

25%

0%

0%

14%

0 20 40 60 80 100

20772_p146-187V5:20772_p146-187V5.qxd 27.05.2008 08:56 Seite 155

156 SK S³owacja


Wiêkszoœæ migrantów musi byæ rezydentami d³ugoterminowymi przez piêælat, aby uzyskaæ uprawnienia do s³owackiego obywatelstwa. Oznacza to, ¿eokres oczekiwania wynosi co najmniej 10 lat. Brak przepisów okreœlaj¹cychdopuszczalne przerwy w pobycie oznacza, ¿e migranci nie wiedz¹, jak d³ugomog¹ przebywaæ poza S³owacj¹, zanim zostan¹ zdyskwalifikowani.Wnioskodawcy musz¹ spe³niaæwarunki takie, jak poddanie siê drobiazgowejweryfikacji przesz³oœci kryminalnej i odbycie prostej rozmowy w jêzykus³owackim. Gwarancje oferowane naturalizuj¹cym siê migrantom na S³owacjioceniane s¹ na drugim miejscu wœród najmniej korzystnych gwarancjiregulowanych prawem (wynik przewy¿sza osi¹gniêty w GR i LV i jestporównywalny z wynikiem LT). Ich obywatelstwo mo¿e zostaæ odebrane wka¿dym momencie. Pañstwo nie bierze pod uwagê okolicznoœci osobistychmigranta, lecz raczej "interes publiczny" i "opiniê zainteresowanych organówpañstwowych", takich jak policja. Polityka podwójnego obywatelstwanajkorzystniejsza w grupie UE-10, osi¹gnê³aby najlepsz¹ praktykê, gdyby dziecimigrantów urodzone na S³owacji automatycznie nabywa³y podwójneobywatelstwo.

Antydyskryminacja

S³owacja osi¹gnê³aby najlepsze praktyki na polu definicji i pojêæ, gdyby prawowyraŸnie kara³o dyskryminacjê. Co wiêcej, te definicje dyskryminacji stosuj¹ siêtylko do ograniczonych sfer ¿ycia. Ofiary dyskryminacji z powodu obywatelstwanie s¹ w sposób przejrzysty chronione w ¿adnej sferze. Ofiary dyskryminacjireligijnej nie s¹ chronione w sferze dostêpu do mieszkalnictwa, ochrony socjalneji przywilejów socjalnych. Niepe³nemechanizmy egzekwowania ograniczaj¹typy procedur i mo¿liwe kary. Osoby pokrzywdzone maj¹ dostêp do pomocyprawnej i ochrony przed represjami. Wyspecjalizowana agencja ds. równoœcimo¿e zaanga¿owaæ siê w dzia³ania w imieniu powoda, lecz nie mo¿e wnieœæsprawy do s¹du we w³asnym imieniu. Pañstwo nie rozpowszechnia informacji, niewprowadza œrodków wyrównuj¹cych szanse, ani nie zapewnia promowaniarównoœci przez legislacjê i organy pañstwowe.

Kwalifikowalnoœæ

Warunki nabycia

Pewnoœæ statusu



17%

67%

10%

75%

40%

0 20 40 60 80 100


Obszary stosowania


Polityki równoœci

Antydyskryminacja

75%

25%

44%

43%

44%

0 20 40 60 80 100

20772_p146-187V5:20772_p146-187V5.qxd 27.05.2008 08:56 Seite 156

157 SK S³owacja

Opinia spo³eczna12

Wiêkszoœæ S³owaków uwa¿a, ¿e ró¿norodnoœæ etniczna wzbogaca kulturênarodow¹. 60,5% popiera równe prawa socjalne dla imigrantów, lecz tylko 34%to zwolennicy ³atwiejszej naturalizacji, co stanowi najni¿szy wskaŸnik poparciapo Cyprze, Estonii i Danii. Jedna czwarta S³owaków jest zdania, ¿e wszyscybezrobotni legalni rezydenci powinni zostaæ deportowani. S³owacy s¹podzieleni w kwestii czy migranci powinni mieæ prawo do ³¹czenia rodzin.Podobnie podzieleni s¹ w kwestiach, czy podejmuje siê wystarczaj¹co du¿odzia³añ w sprawie walki z wszelk¹ form¹ dyskryminacji, czy dyskryminacjaetniczna jest szeroko rozpowszechniona oraz czy cudzoziemcy maj¹ mniejsz¹szansê na zatrudnienie, awans lub szkolenia. Niemniej jednak, ponad trzyczwarte popiera œrodki wyrównuj¹ce szanse na rynku pracy ze wzglêdu napochodzenie etniczne.


20772_p146-187V5:20772_p146-187V5.qxd 27.05.2008 08:56 Seite 157






Pobyt sta³y63%

Najlepsze praktykiS³oweniaNajlepsze praktyki poœród 28Najgorsze praktyki poœród 28

100

80

60

40

20

158 SI S³owenia

Przegl¹d

Wiêkszoœæ migrantów w S³owenii ma silne wiêzi z krajem, bêd¹cwspó³obywatelami by³ej Jugos³awii. Uznani uchodŸcy wojen lat 90-tychstanowi¹ znaczny odsetek w tej grupie. W 2004 r. rz¹d po raz pierwszy zatwierdzi³fundusze dla pracowników-migrantów. Niewielkie liczby przybywaj¹cychpochodz¹ najczêœciej z by³ej Jugos³awii i Albanii. Stopa zatrudnienia migrantówjest o 10,1 punktów procentowych ni¿sza ni¿ w przypadku S³oweñców, choæró¿nica ta jest znacznie mniejsza w przypadku zatrudnienia kobiet. Migranci maj¹ponad dwa razy wiêksze ni¿ S³owacy prawdopodobieñstwo zatrudnienia w pracytymczasowej1.

Debaty polityczne kr¹¿¹ wokó³ praw i us³ug dla uchodŸców, egzekwowaniaprawa antydyskryminacyjnego i wielu decyzji Trybuna³y Konstytucyjnego wsprawie "usuniêtych". Choæ S³owenia osi¹ga raczej przeciêtne wyniki wporównaniu ze wszystkimi 28 krajami Indeksu, czêsto przewodzi UE-10. Politykadotycz¹ca rezydencji d³ugoterminowej jest oceniana na trzeci¹ najlepsz¹ w UE-10. Polityka dostêpu do rynku pracy i dotycz¹ca antydyskryminacji znalaz³asiê na drugim miejscu wœród najlepszych, zaœ polityka ³¹czenia rodzin zajmujepierwsze miejsce wœród UE-10. Jednak¿e, najs³abszy obszar - udzia³ w ¿yciupolitycznym - plasuje S³oweniê na pi¹tym miejscu od koñca wœród wszystkich28 krajów Indeksu.

S³owenia

1 W celu uzyskania dalszych informacji, wejdŸna stronê www.integrationindex.eu

2 Eurostat (spoza UE-27, 01.01.2006)3 G³ówny Urz¹d Statystyczny Republiki

S³owenii4 Eurostat (spoza UE-27, 01.01.2006)5 Urban Audit (spoza UE-15)6 Eurostat (spoza UE-25)7 OECD, SOPEMI, 20078 G³ówny Urz¹d Statystyczny Republiki

S³owenii i Ministerstwo SprawWewnêtrznych (obejmuje wszystkiekategorie pracowników legalnych isezonowych)

9 MPG,Migration News Sheet, kwiecieñ 200710 G³ówny Urz¹d Statystyczny Republiki

S³owenii (rok akademicki 2004/2005)11 Europejskie Badanie Aktywnoœci

Ekonomicznej Ludnoœci(2006 drugi kwarta³)


13 Eurostat (obejmuje obywateli UE)14 Eurostat 2005 (spoza UE-25)

UsuniêciKiedy S³owenia zyska³aniepodleg³oœæ, ka¿dy doros³yrezydent by³ uprawniony doobywatelstwa. 18,305 osób,które nie z³o¿y³y podania wterminie, utraci³y swój statusrezydenta sta³ego. Ci "usuniêci"stali siê cudzoziemcami lubbezpañstwowcami.

20772_p146-187V5:20772_p146-187V5.qxd 27.05.2008 08:56 Seite 158

159 SI S³owenia

Najlepsze praktyki (wynik 100%)Obszary zastosowania prawa antydyskryminacyjnego.

KorzystnePrawa powi¹zane z ³¹czeniem rodzin.

NiekorzystneUprawnienia dostêpu do obywatelstwa.Polityka partycypacji politycznej, w szczególnoœci polityka wdro¿eniowa.

Powa¿nie niekorzystne (wynik 0%)Organy doradcze

Kluczowe wnioski




Miasta z najwiêksz¹ populacj¹ obywateli pañstw trzecich (2001)5 Ljubljana (4%), Maribor (2%)

Najwiêksze pañstwa trzecie pochodzenia (2005)6 Boœnia i Hercegowina, Serbia i Czarnogóra, Chorwacja



Zarejestrowani staraj¹cy siê o azyl (2006)9 518


Stopa zatrudnienia migrantów (2006)11 57,1%


Stopa bezrobocia migrantów (2006)12 N/D



Najwiêksze grupy z pañstw trzecich do nabycia obywatelstwa(2005)14 Boœnia i Hercegowina, Serbia i Czarnogóra, Chorwacja

Profil migracyjny

07/11/2005Poprawka do Employment and Work of Aliens Act wprowadzona i przygotowana w ci¹gu 2006 i 2007 r.

02/2006Przygotowano dekret o integracji obcokrajowców.

06/2006Nowy Akt Ochrony Porz¹dku Publicznego zwiêksza wyroki za brutalne lub obraŸliwe zachowanie lub niszczenie mieniapañstwowego dokonanego, by wzbudziæ nietolerancjê rasow¹, etniczn¹, religijn¹ czy z powodu obywatelstwa.

07/2006Doroczny Raport Rzecznika Praw Obywatelskich zanotowa³ spadek pozwów w sprawie dyskryminacji, wskaza³ na nierozwi¹zan¹kwestiê usuniêtych i skrytykowa³ niesatysfakcjonuj¹ce wdra¿anie zabezpieczeñ dotycz¹cych mowy nienawiœci i nêkania.

12/2006Integration House Dom Integracyjny dla uznanych uchodŸców kupiony w Ljubljanie. Planowane rozpoczêcie dzia³alnoœciw 2007 roku.


20772_p146-187V5:20772_p146-187V5.qxd 27.05.2008 08:56 Seite 159

160 SI S³owenia


Œrodki integracyjne rynku pracy, jak widaæ, to s³aby punkt polityki rynkupracy w S³owenii. Zagraniczne kwalifikacje migrantów nie s¹ uznawane nadrodze tej samej procedury co kwalifikacje obywateli UE. Rz¹d nie zapewniaprocedury, która by³aby sprawiedliwa, szybka i tania. Choæ pañstwo ustanawiacele rozwiniêcia szkoleñ zawodowych migrantów, celem nie jest redukcjabezrobocia migrantów, ani poprawa mo¿liwoœci jêzykowych migrantów. Zdrugiej strony, migranci s¹ uprawnieni do takiego samego dostêpu dozatrudnienia, jakim ciesz¹ siê obywatele UE. Mog¹ otworzyæ w³asneprzedsiêbiorstwo jeœli tylko spe³ni¹ kilka warunków. S³owenia osi¹gnê³abynajlepsze praktyki w obszarze gwarancji zatrudnienia i praw powi¹zanych,gdyby wprowadzi³a bardziej elastyczne kryteria, takie jak krótsze zezwolenia napracê, aby migranci mogli zmieniæ pracê lub zawód w ci¹gu roku.

£¹czenie rodzin

Migranci musz¹ czekaæ ponad rok by zyskaæ uprawnienia do porêczania zaswoich ma³¿onków i niezamê¿ne ma³oletnie dzieci. S³owenia osi¹gnê³abypoziom najlepszej praktyki w sferzewarunków, gdyby zredukowano wysok¹op³atê (jak w DK i IE) i zlikwidowano wymóg zasobów finansowych (jak w BE i SE).Obszar dotycz¹cy gwarancji statusu móg³by osi¹gn¹æ najlepsz¹ praktykê, takjak ma to miejsce w IT, gdyby cz³onkowie rodzin i porêczyciele/sponsorzyotrzymywali zezwolenia na równy okres, które nie by³yby anulowane wprzypadku rozpadu wiêzi rodzinnej. Jednak¿e, po maksimum trzech latach,niektórzy krewni (ma³¿onek lub doros³e dzieci) mog¹ uzyskaæ odrêbnezezwolenia na rezydencjê we w³asnym imieniu. Po³¹czeni cz³onkowie rodzinciesz¹ siê takimi samymi prawami do edukacji, pomocy spo³ecznej, opiekizdrowotnej i zakwaterowania, jak ich porêczyciele, lecz w sferze pracyobowi¹zuj¹ ich restrykcje.

Kwalifikowalnoœæ



Prawa pokrewne


67%

33%

75%

75%

60%

0 20 40 60 80 100

Kwalifikowalnoœæ

Warunki nabycia

Pewnoœæ statusu

Prawa pokrewne

£¹czenie rodzin

70%

60%

75%

80%

71%

0 20 40 60 80 100

20772_p146-187V5:20772_p146-187V5.qxd 27.05.2008 08:56 Seite 160

161 SI S³owenia

Pobyt sta³y

Migranci nabywaj¹ uprawnienia do zezwolenia na rezydencjê d³ugoterminow¹dopiero po piêcioletnim okresie zamieszkiwania i przepracowaniu w S³oweniiponad piêciu lat. Rezydencjê d³ugoterminow¹ przyznaje siê staraj¹cym siê o azyl,gdy tylko zostan¹ uznani jako uchodŸcy. Sk³adaj¹c wniosek o rezydencjêd³ugoterminow¹ - jak te¿ w sprawie ³¹czenia rodzin - nale¿y udowodniæwystarczaj¹ce przychody podczas krótkiej, lecz kosztownej procedury. Prawoprzyznaje rezydentom d³ugoterminym niewielk¹ gwarancjê. Choæ rezydencid³ugoterminowi nie musz¹ odnawiaæ swoich zezwoleñ, pañstwo mo¿e je cofn¹ælub wydaliæ rezydentów z wielu powodów. Nawet rezyduj¹cy przez okres 20 latoraz dzieci mog¹ byæ wydaleni. Zezwolenia na rezydencjê d³ugoterminow¹ daj¹ich posiadaczom takie same prawa dostêpu do ubezpieczeñ spo³ecznych,pomocy socjalnej, opieki zdrowotnej, mieszkalnictwa, zatrudnienia iswobodnego przemieszczania siê oraz pobytu w UE jak S³oweñcom. Jednak¿enie jest dozwolone równoczesne posiadanie zezwolenia z innego pañstwacz³onkowskiego UE.


Tylko rezydenci d³ugoterminowi (zamieszkali w S³owenii przez co najmniej piêælat) mog¹ g³osowaæ, lecz nie kandydowaæ, w lokalnychwyborach. S³owenia,wraz z czterema innymi krajami UE-10, przyznaje migrantom najmniej korzystneswobody polityczne poœród wszystkich 28 krajów Indeksu. Migranci nie mog¹tworzyæ organizacji politycznych, ani byæ cz³onkami partii politycznych innymini¿ cz³onkowie honorowi. W³adze krajowe i lokalne nie maj¹ oœrodkówkonsultacyjnych, w których mog³yby konsultowaæ z migrantami politykê, którawp³ywa na ich ¿ycie. Niekorzystna polityka wdro¿eniowa stanowi, ¿e migrancidowiaduj¹ siê o swoich prawach poprzez kampanie informacyjne ad hoc. Ichorganizacje otrzymuj¹ dotacje pañstwowe tylko na dzia³alnoœæ kulturaln¹ i podwarunkiem spe³nienia specjalnych, ustalonych przez pañstwo, kryteriów.

Kwalifikowalnoœæ

Warunki nabycia

Pewnoœæ statusu

Prawa pokrewne

Pobyt sta³y

60%

50%

64%

75%

63%

0 20 40 60 80 100

Prawa wyborcze

Swobody polityczne




25%

25%

0%

20%

15%

0 20 40 60 80 100

20772_p146-187V5:20772_p146-187V5.qxd 27.05.2008 08:56 Seite 161

162 SI S³owenia


Przepisy okreœlaj¹ce, którzy migranci s¹ uprawnieni do uzyskaniaobywatelstwa s³oweñskiego, otrzymuj¹ trzeci¹ najni¿sz¹ notê spoœród 28 krajówIndeksu. Na ogó³ migranci musz¹ mieszkaæ w S³owenii przez 10 lat, choæuproszczona procedura naturalizacji przys³uguje uchodŸcom,bezpañstwowcom i absolwentom s³oweñskich uniwersytetów. Pozawspomnianymiwarunkami rezydencji d³ugoterminowej, aplikuj¹cy onaturalizacjê musz¹ dodatkowo udowodniæ, ¿e potrafi¹ mówiæ po s³oweñsku napoziomie podstawowym i nie spêdzili wiêcej ni¿ trzy miesi¹ce w wiêzieniu.Znaturalizowani obywatele maj¹ po³owiczn¹ gwarancjê swego statusu: pañstwomo¿e wycofaæ ich obywatelstwo w ka¿dym momencie, nie musi przy tym braæpod uwagê licznych aspektów ich ¿ycia prywatnego. Nie mo¿e jednakdopuœciæ by stali siê bezpañstwowcami i musi zaproponowaæ im prawo doodwo³ania siê od negatywnej decyzji. Polityka podwójnego obywatelstwawrezultacie uniemo¿liwia naturalizuj¹cym siê obywatelom i dzieciom urodzonym wkraju utrzymanie obcego obywatelstwa.

Antydyskryminacja

S³owenia osi¹gnê³aby najlepsze praktyki na polu definicji i pojêæ, gdyby prawowyraŸnie zabrania³o dyskryminacji na podstawie zak³adanych cech.Obszaryzastosowañw S³owacji, jak w dziewiêciu innych krajach Indeksu, odpowiadaj¹najlepszym praktykom (zobacz tab.).Mechanizmy egzekwowania poprawi³ybysiê dziêki krótszym procedurom, dostêpnym t³umaczom sadowym, szerszemuwachlarzowi mo¿liwych sankcji i uprawnieniom organizacji pozarz¹dowych(konkretniej: legalnych jednostek z prawnym interesem w promowaniurównoœci). Polityka ds. równoœci umo¿liwia rzecznikowi zasad równoœci(Advocate of the Principle of Equality) prowadzenie dochodzeñ w sprawachofiar. Jednak¿e, rzecznik nie mo¿e wnieœæ sprawy do s¹du w imieniu ofiary.Pañstwo rozpowszechnia informacje i prowadzi publiczny dialog, lecz niepromuje równoœci w swoich dzia³aniach.

Dyskryminacja zakazana wwielu sferach ¿yciaThe Principle of the EqualTreatment Act (IPETA), którywszed³ w ¿ycie 7 maja 2004,zakaza³ dyskryminacji z wieluprzyczyn (obywatelstwo,pochodzenie rasowe lubetniczne, jêzyk, przekonaniareligijne lub inne, itd.) w ka¿dejsferze ¿ycia spo³ecznego(dostêp do zatrudnienia, relacjezawodowe, cz³onkostwo wzwi¹zkach zawodowych, edu-kacja, ubezpieczenia spo³ecznei dostêp oraz dostarczanie dóbri us³ug). Mimo to, raport z 2006nt. zrewidowanej europejskiejkarty spo³ecznej wyrazi³ zanie-pokojenie brakiem równegotraktowania cudzoziemców wwielu kluczowych dziedzinachjak szkolenia, pomoc finansowai zasi³ki rodzinne, gdzie wielepraw zale¿y od klauzulwzajemnych, kwot i wymogówkrajowych.

Kwalifikowalnoœæ

Warunki nabycia

Pewnoœæ statusu



17%

58%

50%

25%

41%

0 20 40 60 80 100


Obszary stosowania


Polityki równoœci

Antydyskryminacja

75%

100%

72%

71%

79%

0 20 40 60 80 100

20772_p146-187V5:20772_p146-187V5.qxd 27.05.2008 08:56 Seite 162

163 SI S³owenia

Opinia spo³eczna15

S³owenia jest jednym z zaledwie czterech krajów, w którym mniejszoœæ (48,1%)uwa¿a, i¿ ró¿norodnoœæ etniczna wzbogaca kulturê kraju. 55,4%respondentów s¹dzi, ¿e dyskryminacja etniczna jest doœæ szerokorozpowszechniona w spo³eczeñstwie i taka sama liczba jest zdania, ¿eobcokrajowcy maj¹ nierówne szanse na rynku pracy. Mniej wiêcej jeden naczterech badanych wiedzia³ o prawie karaj¹cym dyskryminacjê etniczn¹ narynku pracy. Ponad 60% S³oweñców popiera równe prawa socjalne dlalegalnych imigrantów spoza UE. 40% wyra¿a poparcie dla ich prawa do ³¹czeniarodzin, podczas gdy niewiele wiêcej badanych uwa¿a, ¿e dostêp do naturalizacjipowinien byæ uproszczony.


20772_p146-187V5:20772_p146-187V5.qxd 27.05.2008 08:56 Seite 163






Pobyt sta³y70%

Najlepsze praktykiHiszpaniaNajlepsze praktyki poœród 28Najgorsze praktyki poœród 28

100

80

60

40

20

164 ES Hiszpania

Przegl¹d

Choæ Hiszpania niedawno sta³a siê krajem imigracji, szybko zyska³a statusg³ównego kraju docelowego. W 2004 i 2005 zanotowano rekordowe nap³ywymigrantów - zarówno legalnych, jak i nielegalnych - z UE oraz spoza tegoobszaru. Rumuni stanowili najwiêksz¹ grupê ostatnio przyby³ych migrantów.Najwiêksze grupy legalnych rezydentów z pañstw trzecich (dalej zwanych"migrantami") pochodz¹ z Maroka i by³ych kolonii hiszpañskich w AmerycePo³udniowej. Migranci maj¹ wiêksze szanse na zatrudnienie ni¿ Hiszpanie, choæprawdopodobieñstwo kontraktu tymczasowego jest w ich przypadku dwa razywy¿sze.1

Media skoncentrowa³y siê na kryzysach humanitarnych dotykaj¹cychnielegalnych migrantów podró¿uj¹cych z Afryki. Wielu z nich zmar³o próbuj¹cdotrzeæ do enklaw Ceuta i Melilla lub na ³odziach rybackich cayucos p³yn¹cychw stronê Wysp Kanaryjskich. Rz¹d odpowiedzia³ wzmo¿on¹ dwustronn¹wspó³prac¹ z krajami pochodzenia i tranzytu w Afryce, programem legalizacji,wspólnymi dzia³aniami integracyjnymi i wezwaniami do wiêkszej wspó³pracyeuropejskiej w zakresie kontroli migracji, szczególnie przez graniczn¹ agencjêUE, FRONTEX.

Hiszpania plasuje siê na drugim miejscu wœród 28 krajów Indeksu w obszarzedostêpu do rynku pracy, na równi z PT. Polityka ³¹czenia rodzin i rezydencjid³ugoterminowej jest odrobinê mniej korzystna. Najs³abszymi obszaramipolityki Hiszpanii s¹ udzia³ w ¿yciu politycznym i dostêp do obywatelstwa, wktórych zajmuje 14 miejscu, i antydyskryminacja, w której jest na 17 pozycji.

Hiszpania

1 Wiêcej danych o rynku pracy znajdziesz nawww.integrationindex.eu

2 Eurostat (spoza UE-27, 01.01.2006)3 Instituto Nacional de Estadística (Padrón

municipal: 1.1.2004)4 Eurostat (spoza UE-27, 01.01.2006)5 Urban Audit (spoza UE-15)6 Eurostat 2005 (spoza UE 25)7 OECD, SOPEMI, 20078 OECD, SOPEMI, 2007 (oparte g³ównie na

wystandaryzowanych danych ozezwoleniach na pobyt i pracê)

9 MPG,Migration News Sheet, kwiecieñ 200710 OECD, Szkolnictwo w Skrócie 2006

(spoza UE-25)11 Europejskie Badanie Aktywnoœci




20772_p146-187V5:20772_p146-187V5.qxd 27.05.2008 08:56 Seite 164

165 ES Hiszpania

Najlepsze praktyki (wynik 100%)Gwarancja i prawa powi¹zane z zatrudnieniemSwobody polityczne w partycypacji politycznej

KorzystneUprawnienia i œrodki integracyjne dostêpu do rynku pracyPrawa powi¹zane z ³¹czeniem rodzinWarunki nabycia rezydencji d³ugoterminowej

Kluczowe wnioski



Populacja obywateli pañstw trzecich (2006)4 3.166.778

Miasta z najwiêksz¹ populacj¹ obywateli pañstw trzecich (2001)5 Madryt (9%), Barcelona (4%), Palma di Mallorca (4%)

Najwiêksze pañstwa trzecie pochodzenia (2005)6 Maroko, Ekwador, Rumunia


Najwiêksza kategoria migracji d³ugoterminowej (2004)8 N/D

Zarejestrowani staraj¹cy siê o azyl (2006)9 5.266



W porównaniu z obywatelami +8,0%


W porównaniu z obywatelami +4,1%


Najwiêksze grupy z pañstw trzecich do nabycia obywatelstwa (2005)14 Ekwador, Kolumbia, Maroko

Profil migracyjny

30/12/2005688:419 nielegalnych pracowników-migrantów zalegalizowanych

03/2006Hiszpañskie Centrum Monitorowania Rasizmu i Ksenofobii maj¹ce za zadanie proponowaæ dzia³ania i promowaæ równoœæ.

10/2006Badanie opinii publicznej wykaza³o, ¿e Hiszpanie po raz pierwszy uznali imigracjê za najistotniejszy problem.

15/11/2006Departament Gospodarki zaraportowa³, i¿ imigranci przyczynili siê do 50%-owego wzrostu pracy i wzrostu przychodu per capita.

18/01/2007Kataloñski prezydent sprzeciwi³ siê obowi¹zkowemu charakterowi kursów jêzyka i kultury kataloñskiej, proponowanychprzez Catalan Law on Immigrants Reception

19/02/2007Pierwszy Strategic Plan on Immigration and Citizenship zaproponowa³ 2 miliardy euro z przeznaczeniem na œrodki integracji(do wykorzystania przez okres trzech lat).


20772_p146-187V5:20772_p146-187V5.qxd 27.05.2008 08:56 Seite 165

166 ES Hiszpania


Hiszpania osi¹gnê³a najlepsze praktyki w zakresie gwarancji zatrudnienia i prawpowi¹zanych. Wiêkszoœæ zezwoleñ na pracê jest odnawialna, a migranci mog¹zostaæ w Hiszpanii, aby szukaæ nowej pracy, gdy wygaœnie ich kontrakt. Mog¹wst¹piæ do zwi¹zku zawodowego i szybko zmieniæ pracê, pracodawcê, profesjêlub status zezwolenia. Hiszpania mog³aby osi¹gn¹æ najlepsze praktyki na poludostêpu do rynku pracy, wprowadzaj¹c niewielkie poprawki w zasadachuprawnienia i œrodków integracyjnych rynku pracy, które to obszaryotrzymuj¹ drugi wynik w grupie 28 krajów INDEKSu. Jedna z takich poprawekobejmowa³aby ustanowienie przez pañstwo celów redukcji bezrobociamigrantów i promocji ich umiejêtnoœci jêzykowych. Gdyby kwalifikacjemigrantów by³y uznawane w oparciu o takie same procedury, co te stosowanewobec obywateli EOG, oraz gdyby migranci byli informowani o tym przezagencje i centra informacyjne, wynik Hiszpanii by³by wy¿szy.

£¹czenie rodzin

Migranci s¹ uprawnieni do porêczania za swych krewnych po roku legalnejrezydencji, jeœli tylko maj¹ zezwolenie na co najmniej rok pobytu. Migranci mog¹porêczaæ za ma³¿onka lub zarejestrowanego partnera, ma³oletnie dzieci iczasami za rodziców i dziadków na utrzymaniu. Aplikuj¹cy nie musz¹ zdawaætestu integracyjnego, lecz ich porêczyciele musz¹ spe³niaæwarunki takie, jakdowód wystarczaj¹cego przychodu i zakwaterowania dla rodziny. Po³¹czonerodziny cieszy³yby siê gwarancj¹ statusu zgodn¹ z najlepszymi praktykami,gdyby pañstwo przyzna³o im gwarancje prawne i umo¿liwi³o przywróceniestatusu w przypadku odrzucenia ich podania lub wycofania zezwolenia. Jeœlicz³onek rodziny nie otrzyma zezwolenia na pracê lub autoryzacji, musi mieszkaæw Hiszpanii przez piêæ lat, zanim bêdzie móg³ otrzymaæ status odrêbny odporêczyciela. Hiszpania osi¹gnê³aby najlepsze praktyki, gdyby ten okresskrócono do trzech lat, jak w oœmiu krajach INDEKSu.

Kwalifikowalnoœæ



Prawa pokrewne


83%

83%

100%

100%

90%

0 20 40 60 80 100

Kwalifikowalnoœæ

Warunki nabycia

Pewnoœæ statusu

Prawa pokrewne

£¹czenie rodzin

50%

60%

75%

80%

66%

0 20 40 60 80 100

20772_p146-187V5:20772_p146-187V5.qxd 27.05.2008 08:56 Seite 166

167 ES Hiszpania

Pobyt sta³y

Wszyscy legalni rezydenci posiadaj¹ uprawnienia do uzyskania statusurezydenta d³ugoterminowego po piêciu latach. Jednak studenci nie mog¹zaliczaæ swojego okresu studiów, zaœ uchodŸcy mog¹ zaliczyæ tylko czêœæokresu oczekiwania na decyzjê o azyl.Warunki zostania rezydentemd³ugoterminowym otrzymuj¹ najwy¿sz¹ punktacjê z 28 krajów Indeksu (zobacztab.). Rezydenci d³ugoterminowi w Hiszpanii ciesz¹ siê trzeci¹ najlepsz¹gwarancj¹ po BE i SE. Od 2004 r. mog¹ oni opuœciæ kraj na nieprzerwany okres12 miesiêcyzamiast 6. Wydalenie jest praktycznie niemo¿liwe w przypadku znacznej izró¿nicowanej grup osób bezbronnych. W innym przypadku, decyzja taka musibyæ poparta osobistymi uwarunkowaniami oraz oferowaæ ochronê prawn¹ imo¿liwoœci odwo³awcze. Pañstwo nie bierze jednak pod uwagê degradacji ichstatusu jako alternatywy. Rezydenci d³ugoterminowi ciesz¹ siê takim samymdostêpem do zatrudnienia, opieki socjalnej, pomocy spo³ecznej, opiekizdrowotnej i zakwaterowania, jak Hiszpanie. Nie maj¹ jednak prawa doswobodnego przemieszczania siê, pobytu i posiadania zezwolenia narezydencjê d³ugoterminow¹ w innych pañstwach cz³onkowskich UE.


Hiszpañska konstytucja zezwala obywatelom pañstw trzecich na g³osowanie ikandydowanie w lokalnychwyborach na zasadzie wzajemnoœci. Obecniestosuje siê to tylko do Norwegów. W czerwcu 2006 r. rz¹d og³osi³ zamiarpodpisania umów wzajemnych z piêcioma krajami Ameryki £aciñskiej. Od tegoczasu proponowa³ tak¿e przyznanie obywatelom spoza UE takich samych prawwyborczych, jakie maj¹ obywatele UE, co uprawni³oby do g³osowania nawet dwamiliony osób. Hiszpania, jak i 21 innych krajów Indeksu, osi¹ga najlepsze praktykiw zakresie swobód politycznych. Rz¹d systematycznie konsultuje siê zreprezentantami migrantów przez organy takie, jak krajowe Forum IntegracjiSpo³ecznej Imigrantów (Forum for Social Integration of Immigrants).Reprezentanci s¹ jednak wybierani i mianowani przez pañstwo. Te organizacjemigrantów mog¹ uzyskaæ dotacje pañstwowe, lecz musz¹ spe³niæ okreœlonekryteria.

Bezwarunkowe prawo dorezydencji d³ugoterminowejOd czasu wprowadzeniadokumentu dotycz¹cegoregulacji w sprawie obcokra-jowców z 1996, wszyscyobywatele pañstw trzecich maj¹bezwarunkowe prawo dostatusu rezydencji d³ugoter-minowej po piêciu latachci¹g³ego legalnego pobytu.Pañstwo mo¿e odmówiæzezwolenia na rezydencjêd³ugoterminow¹ tylko, jeœlimigrant pope³ni³ powa¿neprzestêpstwo. Migranci wramach oficjalnych kursówintegracyjnych.mog¹ wybraænaukê jêzyków oficjalnych lubdotycz¹c¹ wspólnych zasadpodstawowych HiszpaniiHiszpania mog³aby osi¹gn¹ænajlepsze praktyki, gdybykrótka, trzymiesiêcznaprocedura by³a darmowa, jakma to miejsce w DK:

Kwalifikowalnoœæ

Warunki nabycia

Pewnoœæ statusu

Prawa pokrewne

Pobyt sta³y

60%

90%

71%

58%

70%

0 20 40 60 80 100

Prawa wyborcze

Swobody polityczne




33%

100%

50%

40%

50%

0 20 40 60 80 100

20772_p146-187V5:20772_p146-187V5.qxd 27.05.2008 08:56 Seite 167

168 ES Hiszpania


Poza uprzywilejowanymi grupami takimi jak ma³¿onkowie obywateli, uchodŸcylub obywatele by³ych kolonii, migranci chc¹cy siê naturalizowaæ musz¹mieszkaæ w Hiszpanii przez 10 lat z krótkim okresem absencji. Pañstwo pozwalaich dzieciom i wnukom urodzonym w Hiszpanii ubiegaæ siê o obywatelstwo bezkoniecznoœci spe³nienia dodatkowych warunków. Jednak nie nabywaj¹obywatelstwa hiszpañskiego automatycznie od urodzenia. Kandydaci musz¹spe³niæwarunki obejmuj¹ce surow¹ weryfikacjê przesz³oœci kryminalnej orazprosty test jêzykowy i obywatelski oparty na rozmowie. Pañstwo osi¹gnê³obynajlepsze praktyki na polu gwarancji dziêki kilku usprawnieniom. Jednym z nichmog³oby byæ dzia³anie polegaj¹ce na tym, ¿e obywatelstwo nie by³obyodbierane tym, którzy byli obywatelami przez wiele lat lub tym, którzy w efekciezostaliby bezpañstwowcami. Podobna sytuacja mia³aby miejsce, gdyby pañstwoograniczy³o mo¿liwe powody odmowy czy cofniêcia obywatelstwa i bra³o poduwagê wiêcej elementów osobistych uwarunkowañ migranta. Naturalizuj¹cy siêmigranci nie mog¹ posiadaæ podwójnego obywatelstwa. Ich dzieci urodzone wkraju maj¹ takie prawo, lecz musz¹ spe³niæ pewne warunki.

Antydyskryminacja

Hiszpania osi¹gnê³aby najlepsze praktyki na polu definicji i pojêæ orazobszarów zastosowañ prawa antydyskryminacyjnego, gdyby prawo kara³odyskryminacjê z powodu obywatelstwa w wielu sferach ¿ycia oraz dyskryminacjêprzez asocjacjê i na podstawie zak³adanych cech.Œrodki egzekwowaniaumo¿liwiaj¹ wnioskodawcom dostêp do wielu procedur i pomocy prawnej,przesuniêcie ciê¿aru dowodowego oraz ochronê przed represjami. Jednak¿eofiara mo¿e utkn¹æ w d³ugim procesie s¹dowym, z ograniczonymi mo¿liwymikarami dla winnego. Poniewa¿ hiszpañski wyspecjalizowany organ ds.równoœci jeszcze nie funkcjonuje, jego mandat, w³adza i uprawnienia s¹ wci¹¿nie do koñca zdefiniowane, co prowadzi do lekko niekorzystnego wyniku polityki.

Kwalifikowalnoœæ

Warunki nabycia

Pewnoœæ statusu



33%

52%

40%

25%

41%

0 20 40 60 80 100


Obszary stosowania


Polityki równoœci

Antydyskryminacja

63%

50%

67%

21%

50%

0 20 40 60 80 100

20772_p146-187V5:20772_p146-187V5.qxd 27.05.2008 08:56 Seite 168

169 ES Hiszpania

Opinia spo³eczna15

63% Hiszpanów uwa¿a, ¿e ró¿norodnoœæ wzbogaca ich kulturê. 71% s¹dzi, ¿edyskryminacja etniczna jest szeroko rozpowszechniona, a 61,5% uwa¿a, ¿eobcokrajowcy maj¹ nierówne szanse na rynku pracy. Jednak tylko 39,9% uwa¿a,¿e powinno siê robiæ wiêcej, by zwalczaæ dyskryminacjê, a 30% wiedzia³o, ¿eprawo karze dyskryminacjê etniczn¹ na rynku pracy. Po Portugalczykach,Hiszpanie (81,3%) wyra¿aj¹ najwiêksze poparcie dla œrodków wyrównuj¹cychszanse ze wzglêdu na pochodzenie etniczne na rynku pracy.

Ponad dwie trzecie hiszpañskiego spo³eczeñstwa popiera równe prawa socjalnedla legalnych rezydentów z pañstw trzecich, co stanowi jeden z najwy¿szychpoziomów poparcia wœród UE-27. Trzy czwarte popiera prawo migrantów do³¹czenia rodzin, co równa siê najwy¿szemu poparciu w Grecji (75,2%). 46,9%zgadza siê, ¿e powinni mieæ mo¿liwoœæ ³atwej naturalizacji. Jednak 42,1%hiszpañskich respondentów zgadza siê z propozycj¹, ¿e bezrobotni migrancipowinni byæ deportowani, co stanowi ósmy wynik w UE-27.


20772_p146-187V5:20772_p146-187V5.qxd 27.05.2008 08:56 Seite 169






Pobyt sta³y76%

Najlepsze praktykiSzwecjaNajlepsze praktyki poœród 28Najgorsze praktyki poœród 28

100

80

60

40

20

170 SE Szwecja

Przegl¹d

W 2005 r. migracja do Szwecji nadal ros³a we wszystkich kategoriach: pracy,studiów, ³¹czenia rodzin i azylu1. Nowoprzybyli spoza UE w du¿ej mierzekorzystali z ³¹czenia rodzin. Luka w zatrudnieniu pomiêdzy Szwedami aobywatelami spoza UE to znacz¹ce 27,6 punktów procentowych, która to liczbazwiêksza siê jeszcze w przypadku kobiet i m³odych ludzi2.

We wrzeœniu 2006 r. stworzona zosta³a nowa centro-prawicowa koalicja, aSzwedzka Rada ds. Integracji (Swedish Integration Board) zosta³a zamkniêta.Nowy minister ds. integracji skupi³ siê na integracji rynku pracy: stosowaniuanonimowych podañ o pracê w sektorze publicznym; nowym systemienauczania jêzyka; funkcjonowaniu komisji parlamentarnej maj¹cej zwiêkszyæmigracjê za prac¹; oraz na tematyce dotycz¹cej "oceny umiejêtnoœci w miejscupracy", "pracy w nowych zawodach" i "pracach us³ugowych z domu",obejmuj¹cych nowo przyby³ych. Dyskutowano nad kompleksow¹ legislacj¹dotycz¹c¹ dyskryminacji.

Szwedzka polityka osi¹gnê³aby najwy¿szy wynik ze wszystkich 28 krajów wszeœciu obszarach polityki integracyjnej badanych przez Indeks. Szwecjaosi¹gnê³a najlepsz¹ praktykê (wynik 100%) w zakresie dostêpu do rynku pracy.W obszarach ³¹czenia rodzin, udzia³u w ¿yciu politycznym iantydyskryminacji, tylko niewielkie poprawki potrzebne s¹, by Szwecjaosi¹gnê³a najlepsz¹ praktykê. Szwecja ma jeszcze wiele do osi¹gniêcia wobszarze polityki pobytu d³ugoterminowego i obywatelstwa.

Szwecja

1 OECD, SOPEMI, 20072 Wiêcej danych kontekstualnych o rynku

pracy znajdziesz nawww.integrationindex.eu

3 Eurostat (spoza UE-27, 01.01.2006)4 OECD, SOPEMI, 2007 (wszyscy nie bêd¹cy

obywatelami oraz obywatele urodzeni zagranic¹)

5 Eurostat (spoza UE-27, 01.01.2006)6 Urban Audit (spoza UE-15)7 Eurostat (spoza UE-25)8 OECD, SOPEMI, 2007

(obejmuje obywateli UE)9 OECD, SOPEMI, 2007 (oparte g³ównie na

standaryzowanych danych o zezwoleniachna pobyt i pracê)

10 MPG,Migration News Sheet, kwiecieñ 200611 OECD, Szkolnictwo w Skrócie 2006 (spoza

UE-25)12 Europejskie Badanie Aktywnoœci




20772_p146-187V5:20772_p146-187V5.qxd 27.05.2008 08:56 Seite 170

171 SE Szwecja

Najlepsze praktyki (wynik 100%)Uprawnienia i prawa powi¹zane z ³¹czeniem rodzinWszystkie wymiary antydyskryminacji, poza mechanizmami egzekwowaniaWszystkie wymiary partycypacji politycznej, poza oœrodkami konsultacyjnymiDostêp do rynku pracy

KorzystnePrawa powi¹zane z rezydencj¹ d³ugoterminow¹Warunki i gwarancja statusu ³¹czenia rodzin i dostêpu do obywatelstwaMechanizmy egzekwowania antydyskryminacji

Zmiana od 2004 r.Korzystniejsze warunki ³¹czenia rodzin i dostêpu do obywatelstwaKorzystniejsza polityka w obszarze partycypacji politycznej

Kluczowe wnioski




Miasta z najwiêksz¹ populacj¹ obywateli pañstw trzecich (2001)6 Malmo (7%), Goteborg (6%), Sztokholm (6%)

Najwiêksze pañstwa trzecie pochodzenia (2005)7 Irak, Serbia i Czarnogóra, Turcja


Najwiêksza kategoria migracji d³ugoterminowej (2004)9 £¹czenie rodzin (61,5%)








Najwiêksze grupy z pañstw trzecich do nabycia obywatelstwa(2005)15 Irak, Serbia i Czarnogóra, Iran

Profil migracyjny

01/2006Zmiany w ustawie o obywatelstwie Citizenship Act dopuœci³y cofniêcie statusu obywatelstwa, jeœli zosta³ oparty nanieprawdziwych, niekompletnych informacjach. Jednoczeœnie ciê¿ar wykroczenia, wp³yw na jednostkê i najlepszy interesdziecka musz¹ byæ brane pod uwagê.

03/2006Migrant Courts s¹dy migranckie zast¹pi³y Aliens Appeals Board komisjê odwo³awcz¹, aby umo¿liwiæ ustne przes³uchanie wprocedurze s¹dowej odwo³uj¹cym siê od decyzji

04/2006Ustawa zakaza³a dyskryminacji i innego poni¿aj¹cego traktowania dzieci i uczniów szkó³

30/04/2006Poprawka do prawa o cudzoziemcach dokona³a transpozycji dyrektywy Komisji Europejskiej w obszarze rezydencjid³ugoterminowej

12/2006Studium ILO/Swedish Integration Board szwedzkiej komisji integracyjnej wykaza³o, ¿e m³odzie¿ pochodzenia imigranckiego musisk³adaæ 3 razy wiêcej aplikacji, by znaleŸæ pracê


20772_p146-187V5:20772_p146-187V5.qxd 27.05.2008 08:56 Seite 171

172 SE Szwecja


Migranci na szwedzkim rynku pracy korzystaj¹ z polityki odpowiadaj¹cejnajlepszym praktykom INDEKSu. Ka¿dy migrant z zezwoleniem na co najmniejrok posiada uprawnienia do pracy w wiêkszoœci sektorów lub dosamozatrudnienia siê na podstawie realistycznego biznesplanu, w równymzakresie jak obywatele UE. Pañstwo pomaga bezrobotnym migrantom poprzezorganizacjê szkoleñ z jêzyka szwedzkiego i zawodowych. Poza tymiœrodkamiintegracyjnymi rynku pracy, wszyscy migranci, którzy mieszkali i pracowali (coobejmuje opiekê nad dzieæmi poni¿ej 10 roku ¿ycia) w Szwecji przez dwa latamaj¹ dodatkowo taki sam dostêp do stypendiów naukowych, jak Szwedzi.Migranci, którzy znaleŸli pracê, maj¹ prawo do zmiany swego zezwolenia, pracy iprzemys³u po mniej ni¿ roku. Migranci, którzy strac¹ pracê niekoniecznie trac¹prawo do pozostania w Szwecji.

£¹czenie rodzin

Szwecja osi¹gnê³a najlepsze praktyki w zakresie przepisów dotycz¹cychuprawnienia, równe praktykom w CA i PT i najkorzystniejszewarunkiw 28 krajach Indeksu, na równi z IE. Po roku legalnej rezydencji, migranci s¹uprawnieni do porêczenia za wielu cz³onków rodziny, niezale¿nie od ichprzychodu, ubezpieczenia zdrowotnego, zakwaterowania czy jêzyka. Nowewskazówki maj¹ na celu skrócenie procedur (zobacz tab.). Szwecja osi¹gnê³abynajlepsze praktyki, gdyby op³aty wynosz¹ce 1000 koron szwedzkich(oko³o 108€) i 500 koron szwedzkich dla dzieci (oko³o 54€) zosta³y zniesionedla wszystkich aplikuj¹cych. Rodziny cieszy³yby siê gwarancj¹ statusu,odpowiadaj¹c¹ najlepszym praktykom, gdyby rozpad wiêzi rodzinnej podczaspierwszych trzech lat nie by³ powodem do cofniêcia uprawnienia. Po trzechlatach wszyscy cz³onkowie rodziny mog¹ ubiegaæ siê o zezwolenie narezydencjê we w³asnym imieniu. Ciesz¹ siê tymi samymi prawami dozatrudnienia, edukacji, opieki zdrowotnej i mieszkalnictwa, co ich porêczyciele.

Lepsze warunki ³¹czeniarodzin, teraz najkorzyst-niejsze w grupie 28 krajów.Lepsze wyniki w dwóchwskaŸnikach od 2004oznaczaj¹, ¿e aplikuj¹cy wSzwecji doœwiadczaj¹najkorzystniejszych warunkówspoœród 28 krajów INDEKSu.Szwecjê dzieli jednak 20punktów od najlepszej praktyki.W 2006 Migration Boardkomisja migracyjna wdro¿y³auproszczon¹ procedurê dlacz³onków rodzin nuklearnych ielastyczniejsze przepisydotycz¹ce procedur pisemnychi ustnych. Maj¹c bardziejefektywny proces decyzyjny imniejsze obci¹¿enia, komisja/Board ustali³a nowe wskazówki,mówi¹ce ¿e wszystkie decyzjewinny byæ podjête w ci¹guszeœciu miesiêcy. Obecnie 89%aplikuj¹cych otrzymuje decyzje

Kwalifikowalnoœæ



Prawa pokrewne


100%

100%

100%

100%

100%

0 20 40 60 80 100

Kwalifikowalnoœæ

Warunki nabycia

Pewnoœæ statusu

Prawa pokrewne

£¹czenie rodzin

100%

80%

88%

100%

92%

0 20 40 60 80 100

20772_p146-187V5:20772_p146-187V5.qxd 27.05.2008 08:56 Seite 172

173 SE Szwecja

Pobyt sta³y

Migranci s¹ uprawnieni do zezwoleñ na rezydencjê d³ugoterminow¹ po piêciulatach legalnego pobytu, na poczet którego zaliczaj¹ okres studiów, lecz nie czasoczekiwania na pozytywn¹ decyzjê o azylu. Podczas tych piêciu lat nie mog¹opuszczaæ Szwecji przez wiêcej ni¿ 10 nie nastêpuj¹cych po sobie lub 6nastepuj¹cych po sobie miesiêcy (co dozwolone jest w AT, DK i UK).Warunkirezydencji d³ugoterminowej obejmuj¹ kosztown¹ procedurê udowadniaj¹c¹,¿e aplikuj¹cy mo¿e op³aciæ koszty utrzymania i zamieszkiwania swojegogospodarstwa domowego. Wed³ug ma³o korzystnej gwarancji (zobacz tab.),rezydenci d³ugoterminowi nie mog¹ zostaæ wydaleni, jeœli s¹ na przyk³adma³oletni lub urodzeni w Szwecji. Ciesz¹ siê tymi samymi prawami, co Szwedzi, wkwestii zatrudnienia, ubezpieczeñ spo³ecznych, pomocy socjalnej, opiekizdrowotnej i mieszkalnictwa. Mog¹ siê przemieszczaæ i rezydowaæ w innychpañstwach cz³onkowskich UE, lecz nie mog¹ posiadaæ w tych krajach kolejnegozezwolenia na rezydencjê d³ugoterminow¹.


Szwecja osi¹gnê³a ju¿ najlepsz¹ praktykê w obszarze prawwyborczych,swobód politycznych i polityki wdro¿eniowej. Ka¿dy legalny rezydent (potrzech latach rezydencji) mo¿e g³osowaæ w wyborach regionalnych i lokalnych,oraz kandydowaæ w lokalnych wyborach. Mog¹ wstêpowaæ do partiipolitycznych i tworzyæ swoje w³asne organizacje, które mog¹ otrzymaæ dotacjepañstwowe czy wsparcie na wszystkich szczeblach rz¹dowych. Pañstwoaktywnie informuje migrantów o tych prawach i nie stawia ¿adnych dalszychwarunków dotycz¹cych praw, dotacji ani wsparcia. Choæ organizacje migranckiemog¹ byæ wybierane w wolnych wyborach do oœrodków konsultacyjnych nawszystkich szczeblach rz¹dowych, Szwecja osi¹gnê³aby najlepsze praktyki,gdyby oœrodki te prowadzi³y formalne konsultacje w sprawie polityki, która manajwiêkszy wp³yw na ¿ycie migrantów.

Jedne z najlepszychwarunków nabycia i gwarancjiobywatelstwaChocia¿ Szwecja (i BE) oferujeswoim rezydentom d³ugotermi-nowym najlepsz¹ gwarancjêstatusu, potrzebne s¹ zmiany wcelu osi¹gniêcia najlepszejpraktyki. Zezwolenia nie s¹odnawiane automatycznie, arezydenci mog¹ zostaæwydaleni, jeœli poœród innychpowodów, znajdzie siêwzmianka o tym, ¿e stanowi¹zagro¿enie porz¹dku ibezpieczeñstwa publicznego.Od 2004 r. transpozycjadyrektywy Komisji Europejskiejw obszarze rezydencjid³ugoterminowej poprawi³awyniki w dwóch wskaŸnikach.Rezydenci mog¹ terazopuszczaæ Szwecjê, abyspêdziæ nieprzerwanie doszeœciu lat w innym pañstwiecz³onkowskim lub jeden rokpoza UE. Pañstwo nie mo¿e ju¿wydalaæ osób, które korzystaj¹z tego "prawa do przebywania".Zobacz poprawki do prawa ocudzoziemcach (SFS 2006:

Kwalifikowalnoœæ

Warunki nabycia

Pewnoœæ statusu

Prawa pokrewne

Pobyt sta³y

70%

70%

79%

83%

76%

0 20 40 60 80 100

Prawa wyborcze

Swobody polityczne




100%

100%

75%

100%

93%

0 20 40 60 80 100

20772_p146-187V5:20772_p146-187V5.qxd 27.05.2008 08:56 Seite 173

174 SE Szwecja


Choæ wynik Szwecji w obszarze obywatelstwa jest najwy¿szym z wyników 28krajów Indeksu, potrzebne s¹ znaczne usprawnienia, aby osi¹gniêto w nimnajlepsze praktyki. Najni¿sze oceny Szwecji dotycz¹ uprawnienia do dostêpu doobywatelstwa i podwójnego obywatelstwa. Ma³¿onek obywatela szwedzkiegomo¿e ubiegaæ siê o naturalizacjê po mniej ni¿ trzech latach rezydencji. Choæobywatele krajów skandynawskich mog¹ siê ubiegaæ po dwóch latach, wszyscypozostali migranci pierwszej generacji musz¹ czekaæ piêæ lat. Potomkowiemigrantów nie uzyskuj¹ obywatelstwa szwedzkiego automatycznie od urodzenia;mog¹ ubiegaæ siê o obywatelstwo przed 15 rokiem ¿ycia, jeœli rodzice s¹rezydentami d³ugoterminowymi, lub w wieku 15-18 lat, jeœli mieszkaj¹ w Szwecjiod trzech lat. Szwecja zajmuje drugie miejsce w zakresiewarunków nabycia poPT oraz najwy¿sze w sferze gwarancji obywatelstwa wœród28 krajów Indeksu (zobacz tab.). Szwedzka polityka podwójnego obywatelstwaznajduje siê w pó³ drogi do najlepszej praktyki: wyj¹tkowo uwzglêdnianaturalizuj¹cych siê obywateli i pod pewnymi warunkami dzieci migrantówurodzonych w Szwecji.

Antydyskryminacja

Szwecja, podobnie jak FI, PT i UK, osi¹gnê³a najlepsze praktyki w zakresiedefinicji i pojêæ oraz obszarów zastosowañ. Prawo uznaje ofiary poœrednichi bezpoœrednich dyskryminacji i nêkania w sektorze pañstwowym i prywatnymna podstawie rasy/pochodzenia etnicznego, religii/przekonañ i obywatelstwa.Prawa te uwzglêdniaj¹ migrantów w miejscu pracy, na szkoleniach, w edukacjioraz migrantów korzystaj¹cych z ubezpieczeñ spo³ecznych, dóbr i us³ugpublicznych.Mechanizmy egzekwowania osi¹gnê³yby najlepsze praktyki,gdyby osoby prawne uzyskuj¹ce korzyœci prawne w wyniku promowaniarównoœci mog³y wnosiæ sprawy do s¹du pod nieobecnoœæ konkretnych ofiar.Dodatkowo, procedury antydyskryminacyjne w s¹dzie pracy mog¹ trwaæprzeciêtnie osiem miesiêcy. Tylko Szwecja i CA osi¹gaj¹ najlepsze praktyki wobszarze dzia³alnoœci organów ds. równoœci (zobacz tab.).

Najlepsze praktyki wobszarze warunków nabycia igwarancji obywatelstwaWskazówki Swedish MigrationBoard/ Szweckiej Komisji ds.Migracji z 2006 skróci³y proce-durê do oœmiu miesiêcy.Obecny œredni czas oczekiwa-nia wynosi 1-6 miesiêcy. Kosztjest jednak wci¹¿ znaczny.Szwecja osi¹ga najlepszepraktyki we wszystkich innychwskaŸnikach w tej dziedzinie.Nawet jeœli aplikuj¹cy zostaliskazani za powa¿ne przestêpst-wo, uprawnionemu migrantowinie odmawia siê obywatelstwa.Pañstwo ustala raczej "okreskwalifikacyjny" przed akcepta-cj¹. Od czasu zmian w Citizen-ship Act ustawie o obywatelst-wie w 2006, paszport mo¿ezostaæ wycofany, jeœli zostanieuzyskany przy u¿yciu niepraw-dziwych lub niekompletnychinformacji. W tej sytuacji nale¿yuwzglêdniæ ciê¿ar przestêpst-wa, wp³yw na jednostkê inajlepszy interes dzieci.

Lepsza polityka równoœci.Specjalistyczne agencje rów-noœci s¹ upowa¿nione aby po-magaæ ofiarom przezniezale¿ne porady prawne iprowadzenie œledztwa alboprzez wykonywanie procedurprawnych i administracyjnych wich lub we w³asnym imieniu.Pañstwo te¿ ma obowi¹zekrozpowszechniaæ informacje,prowadziæ dialogi,wprowadzaæ pozytywnedzia³alnoœci i zapewniaæ ¿ecia³a ustawodawcze i publiczneszanuj¹ zasady nie-dyskrymi-nacji. Dekret z 1 lipca 2006 r.zobowi¹za³ jednostki otrzy-muj¹ce kontrakty publiczneaby szanowali zasady nie-

Kwalifikowalnoœæ

Warunki nabycia

Pewnoœæ statusu



50%

81%

90%

50%

71%

0 20 40 60 80 100


Obszary stosowania


Polityki równoœci

Antydyskryminacja

100%

100%

83%

100%

94%

0 20 40 60 80 100

20772_p146-187V5:20772_p146-187V5.qxd 27.05.2008 08:56 Seite 174

175 SE Szwecja

Opinia spo³eczna16

Dwie trzecie Szwedów jest zdania, ¿e migrant powinien mieæ prawo do ³¹czeniarodziny i takie same prawa socjalne, jak Szwedzi. Tylko 16,1% uwa¿a, ¿ebezrobotni migranci powinni byæ wydaleni, co jest drugim najni¿szym wynikiemw UE-27, PO DK. 86,2%, najwy¿szy procent w UE-27, uwa¿a ¿e ró¿norodnoœæetniczna wzbogaca szwedzk¹ kulturê. Podobny procent s¹dzi, ¿e dyskryminacjaetniczna jest w Szwecji doœæ szeroko rozpowszechniona. 68,7% badanychs¹dzi, ¿e kraj powinien podj¹æ wiêkszy wysi³ek w walce z dyskryminacj¹, a 67,3%popiera pozytywne œrodki dzia³ania na rynku pracy. W Szwecji (jak w NL, UK, FI)wiêkszoœæ badanych wiedzia³a, ¿e prawo zabrania dyskryminacji etnicznej narynku pracy i twierdzi³a, ¿e zna swoje prawa w przypadku bycia ofiar¹dyskryminacji.


20772_p146-187V5:20772_p146-187V5.qxd 27.05.2008 08:56 Seite 175






Pobyt sta³y51%

Najlepsze praktykiSzwajcariaNajlepsze praktyki poœród 28Najgorsze praktyki poœród 28

100

80

60

40

20

176 CH Szwajcaria

Przegl¹d

Choæ Szwajcaria rozwija swoj¹ politykê migracyjn¹ niezale¿nie od UE, referendada³y zgodê na przyst¹pienie do strefy Schengen i przyjêcie KonwencjiDubliñskiej w sprawie azylu. Inicjatywy polityczne mia³y na celu zachêcenie domigracji za prac¹ z UE-15, odsuniêcie w czasie imigracji z UE-8 i ograniczenieimigracji spoza UE w ogóle.

Nowo przybyli przyje¿d¿aj¹ g³ownie, by ³¹czyæ siê z krewnymi, studiowaæ lubstaraæ siê o azyl, choæ liczba staraj¹cych siê o azyl wci¹¿ spada. Szwajcariawzmocni³a ostatnio wspó³pracê w obszarze polityki integracji miêdzy szczeblemrz¹dów federalnych, kantonów i lokalnych. Wyborcy zaakceptowali tak¿e projektustawy o cudzoziemcach, który doprowadzi³ do pogorszenia w zakresieuprawnieñ, warunków i gwarancji rezydencji d³ugoterminowej oraz zezwoleñ na³¹czenie rodzin.

Dostêp do rynku pracy dla obywateli spoza UE (dalej zwanych "migrantami")jest korzystny w niewielkim stopniu, podczas gdy polityka ³¹czenia rodzin,rezydencji d³ugoterminowej, udzia³u w ¿yciu politycznym i dostêpu doobywatelstwa s¹ mniej wiêcej w pó³ drogi do najlepszej praktyki. Najs³abszyobszar polityki Szwajcarii dotyczy antydyskryminacji (trzecie miejsce od koñcaspoœród 28 krajów Indeksu, wy¿sze ni¿ CZ i EE).

Szwajcaria

1 Bundesamt für Migration2 OECD, SOPEMI, 2007 (wszyscy nie bêd¹cy


3 Bundesamt für Migration4 Federal Office for Statistics

grudnia 2005)5 Eurostat (spoza UE-25)6 Eurostat (spoza UE-15)7 OECD, SOPEMI, 2007 (oparte g³ównie na

wystandaryzowanych danych ozezwoleniach na pobyt i pracê, obejmuje³¹czenie, formowanie i rodzinêtowarzysz¹c¹)

8 MPG,Migration News Sheet, kwiecieñ 20079 OECD, Szkolnictwo w Skrócie 2006

(spoza UE-25)10 Eurostat11 Eurostat12 OECD, SOPEMI, 2007

(obejmuje obywateli UE)

20772_p146-187V5:20772_p146-187V5.qxd 27.05.2008 08:56 Seite 176

177 CH Szwajcaria

Najlepsze praktyki (wynik 100%)Swobody politycznePrawa powi¹zane z dostêpem do rynku pracy

KorzystneUprawnienie dostêpu do rynku pracy

Powa¿nie niekorzystne (wynik 0%)Obszary zastosowañ prawa antydyskryminacyjnego

Kluczowe wnioski

Obywatele spoza UE jako czêœæ populacji (2006)1 8,3%


Populacja obywateli spoza UE (2006)3 620.273

Kantony z najwiêksz¹ populacj¹ obywateli spoza UE (2005)4 Basel-Stadt (13,9%), Geneva (12,9%), Saint-Gall (11,3%)

Najwiêksze kraje pochodzenia spoza UE (2005)5 Serbia i Czarnogóra, Turcja, by³a Jugos³owiañska,Republika Macedonii

Imigracja obywateli spoza UE (2006)6 42.731

Najwiêksza kategoria migracji d³ugoterminowej (2004)7 £¹czenie rodzin (48,1%)





Stopa bezrobocia obywateli spoza UE (2006)11 14,1%



Najwiêksze grupy spoza UE do nabycia obywatelstwa(2005)13 Serbia i Czarnogóra, Turcja, Boœnia i Hercegowina

Profil migracyjny

01/2006Op³aty za naturalizacjê maj¹ byæ ustalone na poziomie kosztów procedur

02/2006Nowa polityka integracji wchodzi w ¿ycie

18/09/2006Specjalny Raport ONZ na temat rasizmu nazwa³ rasizm codziennym, strukturalnym /z³o¿onym zjawiskiem i skrytykowa³ jegopolityczn¹ instrumentalizacjê oraz podda³ krytyce brak prawa antydyskryminacyjnego

24/09/2006Referendum wyborcze zaaprobowa³o nowe prawo o cudzoziemcach

jesieñ 2006Socjaliœci i radyka³owie wezwali do stworzenia realnej polityki integracji. Socjaliœci zaproponowali bud¿et 14 milionów CHF naobowi¹zkowe kursy i kontrakty pomiêdzy pracownikami i pracodawcami lub cz³onkami rodzin i pañstwem


20772_p146-187V5:20772_p146-187V5.qxd 27.05.2008 08:56 Seite 177

178 CH Szwajcaria


Migranci z zezwoleniami na pracê posiadaj¹ uprawnienia do takiego samegodostêpu do zatrudnienia i samozatrudnienia, jak obywatele UE. W tym zakresieSzwajcaria otrzymuje drug¹ najwy¿sz¹ notê po SE, na równi z CA, EE, IT, ES i PT.Œrodki integracyjne rynku pracymaj¹ na celu zwiêkszenie zatrudnieniamigrantów poprzez rozwój ich umiejêtnoœci jêzykowych i zapewnienie imrównego dostêpu do edukacji i szkoleñ zawodowych. Szwajcaria osi¹gnê³aby tunajlepsze praktyki, gdyby pañstwo ustali³o wiêcej krajowych celów i wskazówekdotycz¹cych zagranicznych kwalifikacji migrantów, aby uznawano je szybko,uczciwie i tanio. Nowe prawo o cudzoziemcach przyzna³o migrantom prawo dozmiany pracy lub profesji w ci¹gu pierwszego roku pracy.

£¹czenie rodzin

Tylko rezydenci d³ugoterminowi maj¹ prawo do ³¹czenia rodzin; reszta mo¿eprzywieŸæ swoj¹ rodzinê tylko w wyniku decyzji w³adz i pod specjalnymiwarunkami. Na przyk³ad, zgodnie z nowym prawem o cudzoziemcach, jeœlimigrant nie ubiega siê w czasie pierwszego roku rezydencji, nie jest uprawnionydo porêczania za ma³oletnie dzieci w wieku ponad 12 lat. Jeœli poczeka piêælat, straci tê mo¿liwoœæ dla wszystkich ma³oletnich dzieci. Wnioskodawcymusz¹ spe³niaæwarunki, nale¿¹ce doma³o korzystnych, ³¹cznie z nowymiobowi¹zkowymi warunkami integracyjnymi lub kontraktem. Ka¿dy kantonodrêbnie okreœla poziom trudnoœci, zawartoœæ, standardy i kryteriazwolnienia. Po³¹czeni krewni maj¹ w Szwajcarii czêœciow¹ gwarancjê; rz¹d mo¿eich wydaliæ jeœli na przyk³ad przejd¹ na utrzymanie z zasi³ków socjalnych. Leczw przypadku negatywnej decyzji, rodzina ma wiele gwarancji prawnych i drógodwo³awczych. Cz³onkowie rodziny maj¹ te same prawa do ubezpieczeñ ipomocy spo³ecznej, co ich porêczyciele, lecz maj¹ dodatkowe warunki dostêpudo zatrudnienia, edukacji i otrzymania odrêbnych zezwoleñ na pobyt.

Kwalifikowalnoœæ



Prawa pokrewne


83%

67%

50%

100%

75%

0 20 40 60 80 100

Kwalifikowalnoœæ

Warunki nabycia

Pewnoœæ statusu

Prawa pokrewne

£¹czenie rodzin

40%

35%

63%

40%

43%

0 20 40 60 80 100

20772_p146-187V5:20772_p146-187V5.qxd 27.05.2008 08:56 Seite 178

179 CH Szwajcaria

Pobyt sta³y

Aby uzyskaæ uprawnienia do zezwolenia, wiêkszoœæ migrantów musimieszkaæ w Szwajcarii 10 lat i mo¿e tylko na krótko wyje¿d¿aæ za granicê. Okresstudiów nie jest zaliczany, lecz dla uchodŸców wymogi obejmuj¹ krótszy okresczasu. W³adze kantonów mog¹ wed³ug uznania przyznaæ zezwolenie po piêciulatach, lecz tylko, jeœli migrant spe³nia surowewarunki integracji. Poniewa¿wyra¿enie "stopieñ integracji" w nowym prawie o cudzoziemcach nie zosta³ojeszcze zdefiniowane, ka¿dy kanton mo¿e zdecydowaæ dowolnie o treœci iformie testu integracyjnego. Kandydaci z UE/EEA i Ameryki Pó³nocnej nie musz¹zdawaæ testu, poniewa¿ zezwolenie przys³uguje im automatycznie po piêciulatach. Rezydencja d³ugoterminowa i ³¹czenie rodzin otrzymuj¹ prawieidentyczny wynik w zakresie gwarancji statusu. Posiadacze zezwoleñ narezydencjê d³ugoterminow¹ ciesz¹ siê takim samym dostêpem do zatrudnienia,zasi³ków, opieki zdrowotnej i zakwaterowania, jak Szwajcarzy. Nie trac¹ swegoprawa do pobytu w Szwajcarii po przejœciu na emeryturê.


Szwajcaria, podobnie jak 21 innych krajów Indeksu, osi¹ga najlepsze praktyki napolu swobód politycznych, zezwalaj¹c cudzoziemcom na tworzenie organizacji iwstêpowanie do partii politycznych. Jednak tylko rezydenci z zagranicy wpewnych kantonach i komunach mog¹ g³osowaæ i kandydowaæ wwyborach.Rz¹d konsultuje siê z migrantami systematycznie poprzez oœrodki konsultacji,lecz ich cz³onkowie s¹ wybierani przez pañstwo, a nie w drodze wolnychwyborów migrantów. Organizacje migrantów, które s¹ partnerem wkonsultacjach, musz¹ spe³niaæ specjalne kryteria, aby otrzymaæ dotacjepañstwowe na wszystkich szczeblach rz¹dzenia.

Prawa wyborcze

Swobody polityczne




50%

100%

44%

50%

55%

0 20 40 60 80 100

Kwalifikowalnoœæ

Warunki nabycia

Pewnoœæ statusu

Prawa pokrewne

Pobyt sta³y

40%

46%

64%

50%

51%

0 20 40 60 80 100

20772_p146-187V5:20772_p146-187V5.qxd 27.05.2008 08:56 Seite 179

180 CH Szwajcaria


Migranci musz¹ mieszkaæ w Szwajcarii nieprzerwanie przez 12 lat, aby uzyskaæuprawnienia do naturalizacji (wszystkie lata spêdzone pomiêdzy 10 i 20 rokiemlicz¹ siê podwójnie). Ma³¿onkowie i zarejestrowani partnerzy mog¹ w krótszymczasie osi¹gn¹æ dostêp do obywatelstwa poprzez specjaln¹ procedurê. Wniektórych kantonach migranci w drugim i trzecim pokoleniu przechodz¹³atwiejsze procedury naturalizacji, podczas gdy w innych kantonach musz¹ oniprzechodziæ te same procedury, co ich rodzice-migranci. Kantony rzadkoudostêpniaj¹ przewodniki po testach integracyjnych i jêzykowych, w którychmigranci musz¹ dowieœæ swojej integracji ze szwajcarskim sposobem ¿ycia iznajomoœci szwajcarskich zwyczajów, nawyków i tradycji. Innewarunkimog¹obejmowaæ niezdefiniowan¹ klauzulê "dobrej reputacji", wysokie zasobyfinansowe i wymóg dotycz¹cy przesz³oœci kryminalnej. Choæ procedura jestd³uga, op³aty musz¹ byæ teraz ustalane w oparciu o koszty. Znaturalizowaniobywatele szwajcarscy maj¹ czêœciow¹ gwarancjê nowego obywatelstwa.Podanie mo¿e zostaæ odrzucone lub paszport wycofany tylko, jeœlidowiedzione zosta³o, ¿e zosta³ uzyskany nieuczciwie, lub gdy osoba stanowirealne i powa¿ne zagro¿enie polityki i bezpieczeñstwa publicznego.Obywatelstwo mo¿e zostaæ wycofane w ka¿dym czasie, lecz nie mo¿edoprowadziæ do bezpañstwowoœci.

Antydyskryminacja

W Szwajcarii brakuje specjalnego prawa antydyskryminacyjnego.Definicjeantydyskryminacji uwzglêdniaj¹ religiê/przekonania i rasê/pochodzenieetniczne, lecz nie obywatelstwo. Tylko ograniczona liczba sprawców mo¿ezostaæ ukarana za dyskryminowanie, wielu nadal pozostaje poza prawem. Cowiêcej, prawo antydyskryminacyjne nie ma zastosowania w ¿adnej ze sfer ¿yciabadanych przez Indeks. Jest to skrajnie powa¿na s³aboœæ w tym obszarze.Mechanizmy egzekwowania plasuj¹ siê dok³adnie w po³owie drogi donajlepszych praktyk. Maj¹ dostêp do ró¿nych procedur i szerokiego wachlarzamo¿liwych kar dla winnych. Mimo to, ewidentnie, skar¿¹cy, którzy wnosz¹ sprawêdo s¹du, nie s¹ chronieni przed represjami w wielu sferach ¿ycia. Nie maj¹ te¿korzyœci w postaci pomocy prawnej czy przesuniêcia ciê¿aru dowodowego.Polityka równoœci utrzymuje wyspecjalizowan¹ agencjê ds. równoœci pozasal¹ s¹dow¹ poprzez ograniczenie jej w³adzy do doradzania ofiarom lubprowadzenia dochodzenia w ich sprawach.

Kwalifikowalnoœæ

Warunki nabycia

Pewnoœæ statusu



33%

33%

70%

50%

44%

0 20 40 60 80 100


Obszary stosowania


Polityki równoœci

Antydyskryminacja

50%

0%

50%

29%

33%

0 20 40 60 80 100

20772_p146-187V5:20772_p146-187V5.qxd 27.05.2008 08:56 Seite 180

181 CH Szwajcaria

20772_p146-187V5:20772_p146-187V5.qxd 27.05.2008 08:56 Seite 181






Pobyt sta³y67%

Najlepsze praktykiZjednoczone KrólestwoNajlepsze praktyki poœród 28Najgorsze praktyki poœród 28

100

80

60

40

20

182 UK Zjednoczone Królestwo

Przegl¹d

Ten tradycyjny kraj imigracji doœwiadczy³ nowych, bezprecedensowychnap³ywów migranckiej si³y roboczej w ci¹gu kilku ostatnich lat. Wiêksza ni¿przewidywano liczba osób przyby³a z nowych pañstw cz³onkowskich UE poakcesji w maju 2004, bez dostatecznego przygotowania do ich integracji1.Znaczna grupa obywateli spoza UE nadal przyje¿d¿a w celu podjêcia pracywymagaj¹cej wysokich kwalifikacji, by studiowaæ lub po³¹czyæ siê z rodzin¹,choæ nap³yw uchodŸców powoli spada. Wiêkszoœæ to obywatele Wspólnoty,którzy ciesz¹ siê pewnymi przywilejami jeœli chodzi o prawa obywatelskie.Zjednoczone Królestwo jest te¿ coraz czêœciej uznawane za kraj wzmo¿onejemigracji2.

Brytyjczycy coraz czêœciej uznaj¹ temat imigracji i rasy za wymagaj¹cyszczególnej uwagi w œwietle rozwi¹zañ politycznych. Obawy przed islamizmem iterroryzmem tak¿e wywo³ywa³y debaty publiczne nad integracj¹3. Dyskusjerz¹dowe skupi³y siê na punktowym systemie "zarz¹dzania" migracj¹ i sankcjamiwobec pracodawców dopuszczaj¹cych nielegaln¹ pracê. Wysi³ki na rzeczintegracji obejmuj¹ reformê struktur zarz¹dzania i wprowadzenie nowejkoncepcji to¿asamoœci brytyjskiej. Zjednoczone Królestwo wycofa³o siê zwiêkszoœci europejskich sekcji kooperacji w obszarze migracji.

Wed³ug Indeksu, legalnie przebywaj¹cy w kraju obywatele pañstw trzecich(odt¹d zwani "migrantami") s¹ objêci ma³o korzystn¹ polityk¹ w zakresie dostêpudo rynku pracy, rezydencji d³ugoterminowej, ³¹czenia rodzin, i dostêpu doobywatelstwa. Rozwi¹zania w dziedzinie udzia³ w ¿yciu politycznym s¹ mniejwiêcej w po³owie drogi do najlepszej praktyki. Prawo i politykaantydyskryminacyjna s¹ szczególnie dobrze rozwiniête i uleg³y poprawie wokresie od 2004 roku.

Zjednoczone KrólestwoWielkiej Brytanii i IrlandiiPó³nocnej

1 Joseph Rowntree Foundation, Theexperiences of Central and East Europeanmigrants in the UK, maj 2007.

2 Sriskandarajah i Drew, Brits Abroad:Mapping the scale and nature of Britishemigration, Institute for Public PolicyResearch, grudzieñ 2006.

3 Zobacz "UK more suspicious of Muslims thanAmerica and rest of EU", Financial Times,20.08.2007 i The Pew Gobal AttitudesProject: Muslims in Europe, 06.09.2006

4 Eurostat (spoza UE-27, 01.01.2006)5 OECD, SOPEMI, 2007 (wszyscy nie bêd¹cy


6 Eurostat (spoza UE-27, 01.01.2006)7 spis 2001, Office for National Statistics,

"City" based on Local Authority.8 Eurostat9 Eurostat (spoza UE-15)10 OECD, SOPEMI, 2007 (oparte g³ównie na

wystandaryzowanych danych ozezwoleniach na pobyt i pracê)

11 MPG,Migration News Sheet, kwiecieñ 2007(dane nie obejmuj¹ osób na utrzymaniu)




15 Eurostat16 Eurostat

20772_p146-187V5:20772_p146-187V5.qxd 27.05.2008 08:56 Seite 182


Najlepsze praktyki (wynik 100%)Definicje i pojêcia oraz obszary zastosowania prawa antydyskryminacyjnegoPrawa powi¹zane z dostêpem do rynku pracySwobody politycznePodwójne obywatelstwo

KorzystnePrawo antydyskryminacyjneWarunki nabycia rezydencji d³ugoterminowej

Powa¿nie niekorzystne (wynik 0%)Organy konsultacji w partycypacji politycznej

Zmiana od 2004 r.Trochê mniej korzystna gwarancja obywatelstwaKorzystniejsze prawo antydyskryminacyjne

Kluczowe wnioski



Populacja obywateli pañstw trzecich (2006)6 2.145.000

Miasta z najwiêksz¹ populacj¹ obywateli pañstw trzecich (2001)7 London boroughs of Kensington and Chelsea (37%),Westminster (32%) i Haringey (28%)

Najwiêksze pañstwa trzecie pochodzenia (2005)8 Indie, USA, Po³udniowa Afryka










Najwiêksze grupy z pañstw trzecich do nabycia obywatelstwa(2005)16 Indie, Pakistan, Serbia i Czarnogóra

Profil migracyjny

01/11/2005Nowe warunki naturalizacji, ³¹cznie z testem

01/2006Gordon Brown zaproponowa³ "Britishness holiday" jako œrodek promowania integracji

29/11/2006Utworzono Migration Advisory Committee/ Komitet doradczy ds. migracji dla biznesu, w³adz lokalnych, zwi¹zków zawodowychi liderów spo³ecznoœci

12/2006Wzrost liczebnoœci 25% pozwów w sprawie przestêpstw kwalifikowanych jako rasowe i religijne

30/01/2007Ankieta Instytutu Dyrektorów wykaza³a, ¿e pracodawcy wol¹ pracowników-migrantów ze wzglêdu na etykê zawodow¹i umiejêtnoœci.

21/02/2007Komisja do spraw integracji i spójnoœci spo³ecznej (Commission on Integration and Social Cohesion) zaproponowa³a,by ma³¿onkowie - obcokrajowcy uczyli siê angielskiego przed przyjêciem

22/02/2007Uwzglêdnianie deportacji poprzedza decyzjê o wypuszczeniu wiêŸniów nie bêd¹cych obywatelami


20772_p146-187V5:20772_p146-187V5.qxd 27.05.2008 08:56 Seite 183



Migranci s¹ uprawnieni do korzystania z rynku pracy dziêki przepisom, które s¹w po³owie drogi do najlepszej praktyki. Mog¹ cieszyæ siê takim samym, jakobywatele UE, dostêpem do zatrudnienia w wiêkszoœci sektorów, lecz nie dosamozatrudnienia. Migranci maj¹ w niewielkim stopniu korzystn¹ gwarancjê jakopracownicy, poniewa¿ wiêkszoœæ mo¿e odnowiæ zezwolenia na pracê. Nie s¹jednak wspierani przez korzystneœrodki integracyjne rynku pracy, którepoprawi³yby ich szanse zatrudnienia. Choæ pañstwo pomaga im w uznawaniuich umiejêtnoœci i kwalifikacji, nie ustanawia ¿adnych krajowych celów politykimaj¹cych na celu rozwój integracji, czy umo¿liwienie migrantom równegodostêpu do szkoleñ zawodowych i stypendiów naukowych. Po znalezieniu pracymigranci ciesz¹ siê korzystnymi prawami pracowniczymi, takimi jak prawowstêpowania do zwi¹zków zawodowych i do zmiany pracodawcy, pracy lubprofesji po mniej ni¿ roku legalnego zatrudnienia.

£¹czenie rodzin

Osi¹gniêcia w dziedzinie uprawnieñ s¹ zaledwie w po³owie drogi do najlepszejpraktyki, gdy¿ ma³¿onkowie, ma³oletnie dzieci, krewni na utrzymaniu i doros³edzieci musz¹ spe³niaæ dodatkowe warunki.Warunki, które musi spe³niæporêczyciel, obejmuj¹ dowód przychodu i zakwaterowania w drodze d³ugiej ikosztownej procedury. Po³¹czone rodziny maj¹ wed³ug prawa gwarancjê,poniewa¿ cz³onkowie rodziny mog¹ zostaæ w Zjednoczonym Królestwie takd³ugo, jak ich porêczyciel. Cz³onkowie rodziny maj¹ te same prawa, co ichporêczyciel, do edukacji i zatrudnienia, lecz nie do opieki socjalnej izakwaterowania.

Kwalifikowalnoœæ



Prawa pokrewne


50%

33%

75%

100%

60%

0 20 40 60 80 100

Kwalifikowalnoœæ

Warunki nabycia

Pewnoœæ statusu

Prawa pokrewne

£¹czenie rodzin

50%

50%

75%

70%

61%

0 20 40 60 80 100

20772_p146-187V5:20772_p146-187V5.qxd 27.05.2008 08:56 Seite 184


Pobyt sta³y

Wymagany okres czasu sta³ej rezydencji jako ekwiwalent rezydencjid³ugoterminowej jest dok³adnie w pó³ drogi do najlepszej praktyki (zobacz tab.).Rezydenci d³ugoterminowi maj¹ wed³ug prawa niewielk¹ gwarancjê.S¹ chronieni przed wydaleniem z pewnych powodów, lecz mog¹ zostaæ wydalenibez wzglêdu na to, jak d³ugo mieszkali w Zjednoczonym Królestwie i na to, czys¹ ma³oletni, czy te¿ nie. Zezwolenie na pobyt d³ugoterminowy daje migrantowiprawo do podjêcia wiêkszoœci prac, podobnie jak obywatelom UE. S¹ te¿uprawnieni do ubezpieczeñ spo³ecznych, pomocy socjalnej, opieki zdrowotneji pomocy mieszkaniowej. Zjednoczone Królestwo jest jednym z szeœciu krajówIndeksu, który wyraŸnie zezwala migrantom na posiadanie zezwolenia narezydencjê d³ugoterminow¹ w innym pañstwie cz³onkowskim UE.


Zjednoczone Królestwo zajmuje 13 miejsce poœród EU-15: tu¿ przed GR i AT.Prawa wyborcze osi¹gaj¹ wynik w pó³ drogi do najlepszej praktyki; prawoobywateli Wspólnoty do g³osowania i kandydowania w wyborach lokalnych,regionalnych i krajowych mog³oby zostaæ u¿yte jako punkt odniesienia dlawszystkich rezydentów Zjednoczonego Królestwa urodzonych poza Wspólnot¹.Podobnie jak 21 innych pañstw Indeksu, kraj ten osi¹gn¹³ najlepsze praktyki wzakresie swobód politycznych, zezwalaj¹c migrantom na wstêpowanie do partiipolitycznych i tworzenie organizacji. Organizacje migrantów mog¹ korzystaæ zpublicznych dotacji i wsparcia, lecz tylko pod specjalnymi warunkami. Pañstwoaktywnie informuje migrantów o ich prawach (informacja zosta³a przygotowanaw wielu jêzykach). Mimo to migranci czy ich organizacje nie s¹ konsultowaniformalnie na ¿adnym szczeblu rz¹dowym.

Wymagany okres sta³ejrezydencji w stosunku dookresu rezydencjid³ugoterminowej skrajnieniekorzystnyW zale¿noœci od kategoriiimigracji, która sprowadzi³a ichdo Zjednoczonego Królestwa,migranci musz¹ czekaæ przezró¿ny okres czasu, aby zyskaæuprawnienia do nieograniczo-nego pobytu (jest to brytyjskiekwiwalent rezydencji d³ugo-terminowej). Ma³¿onek musiczekaæ tylko dwa lata, podczasgdy okres oczekiwania wynosipiêæ lat dla pracowników-migrantów, uchodŸców iobywateli UE korzystaj¹cych zprawa do swobodnegoprzemieszczania siê. Studenci iwszyscy pozostali legalnirezydenci musz¹ czekaæ 10 lat,aby staæ siê uprawnionymi.Nielegalni migranci, którzypotrafi¹ dowieœæ sta³ejrezydencji, mog¹ siê ubiegaæpo 14 latach.Najlepsze praktyki znajdziesz,zagl¹daj¹c do IT, strona 101.

Prawa wyborcze

Swobody polityczne




50%

100%

0%

60%

46%

0 20 40 60 80 100

Kwalifikowalnoœæ

Warunki nabycia

Pewnoœæ statusu

Prawa pokrewne

Pobyt sta³y

50%

80%

64%

75%

67%

0 20 40 60 80 100

20772_p146-187V5:20772_p146-187V5.qxd 27.05.2008 08:56 Seite 185



W niewielkim stopniu korzystna polityka Zjednoczonego Królestwa zajmuje pi¹temiejsce, po SE, PT, CA, BE i na równi z IE. Migranci pierwszej generacji uzyskuj¹uprawnienia do obywatelstwa brytyjskiego po piêciu latach; ma³¿onkowie ipartnerzy obywateli brytyjskich po zaledwie trzech. Dzieci i wnuki migrantówurodzone w Zjednoczonym Królestwie mog¹ nabyæ obywatelstwo brytyjskieprzez urodzenie lub zarejestrowaæ siê póŸniej, w zale¿noœci od statusu ichrodziców. Aby móc siê naturalizowaæ, migranci s¹ zmuszeni spe³niæwarunkiobejmuj¹ce standardowy test wielokrotnego wyboru z podstaw jêzykaangielskiego, systemu politycznego i praw obywatelskich. Test oparty jest nadostarczanym przez pañstwo informatorze, choæ winê za stopieñ niezdanychegzaminów równ¹ 31,3% przypisuje siê historycznym nieœcis³oœciomprzewodnika i niejasnym pytaniom. Indywidualne mo¿liwoœci aplikuj¹cego nie s¹brane pod uwagê. Aplikuj¹cy mog¹ zostaæ odrzuceni z powodu przesz³oœcikryminalnej, nawet jeœli nie maj¹ ¿adnych wczeœniejszych wyroków za powa¿nelub wielokrotne przestêpstwa. Ci, którzy poddali siê naturalizacji, mog¹ utraciæobywatelstwo z ró¿nych powodów, w³¹cznie z dowiedzionym oszustwem w celuuzyskania obywatelstwa lub jeœli zostan¹ uznani za faktyczne zagro¿enie dlapolityki pañstwowej lub bezpieczeñstwa narodowego (zobacz tab.). ZjednoczoneKrólestwo, razem z BE, CA, FR, IE i PT osi¹ga najlepsze praktyki na polupodwójnego obywatelstwa.

Antydyskryminacja

Obszarem, w którym Zjednoczone Królestwo osi¹ga najwy¿sze noty, jest prawoantydyskryminacyjne (zobacz tab.). Zjednoczone Królestwo plasuje siê natrzecim miejscu wœród UE-15, po PT i SE. Razem z trzema innymi krajamiIndeksu, Zjednoczone Królestwo osi¹ga najlepsze praktyki zarówno w zakresiedefinicji i pojêæ, jak i obszarów zastosowañ. Na przyk³ad prawo uwzglêdniatrzy powody, dotycz¹ce migrantów - ras¹/pochodzenie etniczne,religiê/przekonania i, z ograniczonymi wyj¹tkami, obywatelstwo. Skar¿¹cyotrzymuj¹ pomoc finansowa¹, przesuniêcie ciê¿aru dowodowego i ochronêprzed represjami w wielu sferach. Musz¹ jednak przejœc przez d³ugie procedurycywilne i administracyjne, w których organizacje pozarz¹dowe (konkretnie,legalne jednostki z prawnym interesem ochrony równoœci) odgrywaj¹ ma³arolê. Co wiêcej, wyspecjalizowane agencje ds. równoœci nie mog¹ anga¿owaæsiê w dzia³ania w imieniu ofiary. Polityki pañstwa ds. równoœci obejmuj¹pozytywne œrodki dzia³ania ze wszystkich trzech powodów, rozpowszechnianieinformacji i prowadzenie dialogu.

Zmiany w procesie decy-zyjnym dotycz¹cym powodówcofniêcia obywatelstwaWynik UK w tym wskaŸnikuspad³ w wyniku zapisuwprowadzaj¹cego dodatkow¹mo¿liwoœæ wycofaniaobywatelstwa: "jeœli sekretarzstanu uwa¿a, ¿e pozbawienieobywatelstwa sprzyja dobrupublicznemu". Ten przepismia³by zastosowanie tylko wstosunku do osób z podwójnymobywatelstwem, poniewa¿ inneprzepisy prawne w UK wyraŸniezabraniaj¹ wycofania, któreprowadzi³oby do bezpañstwo-woœci. Aby uzyskaæ wiêcejinformacji, por. Immigration,Asylum and Nationality Act/Ustawy o imigracji, azylu iobywatelstwie 2006 r., rozdzia³13, Appeal 56 Deprivation ofCitizenship, (1),(2).

Usprawnienia w prawieantydyskryminacyjnym.Teraz pi¹te najlepsze z 28Od 2004 r. poprawi³ siê wynikogólny i w 3 wskaŸnikachantydyskryminacjiZjednoczonego Królestwa.Komisja ds. Równoœci i PrawCz³owieka (CEHR), za³o¿ona namocy Ustawy o Równoœci z2006 r. i dzia³aj¹ca od 2007 r.,po³¹czy Komisjê ds. RównoœciRasowej, Komisjê ds. Praw OsóbNiepe³nosprawnych i KomisjêRównych Szans. Aby bardziejefektywnie walczyæ z dyskry-minacj¹ w ogóle i na grunciewszystkich trzech powodów,CEHR bêdzie mia³a mo¿liwoœæprzeprowadzania dzia³añ wew³asnym imieniu i asystowaniaofiarom poprzez niezale¿neporady prawne i dochodzenia.Ma to na celu pokonanieg³ównej bariery w promowaniurównoœci w ZjednoczonymKrólestwie: brak umiejêtnych,eksperckich porad i pomocy.Najnowsze prawo precedenso-we dostarczy³o te¿ lepszychwskazówek, jak stosowaæprzesuniêcie ciê¿aru dowodo-wego (zobacz Igen Ltd andOthers -v-Wong 2005, Diem v.Crystal Service plc 2005, andAziz v CPS 2006).

Kwalifikowalnoœæ

Warunki nabycia

Pewnoœæ statusu



58%

57%

60%

100%

62%

0 20 40 60 80 100


Obszary stosowania


Polityki równoœci

Antydyskryminacja

100%

100%

67%

71%

81%

0 20 40 60 80 100

20772_p146-187V5:20772_p146-187V5.qxd 27.05.2008 08:56 Seite 186


Opinia spo³eczna17

Ponad dwie trzecie Brytyjczyków postrzega zró¿nicowanie jako wzbogacaj¹ce.67,8% badanych uwa¿a te¿, ¿e dyskryminacja etniczna jest dosyæ szerokorozpowszechniona w Zjednoczonym Królestwie. Ponad po³owa Brytyjczykóws¹dzi, ¿e migranci maj¹ nierówne szanse na rynku pracy. Zjednoczone Królestwojest jednym z zaledwie czterech krajów, w którym wiêkszoœæ populacjiwiedzia³a o prawie karaj¹cym dyskryminacjê etniczn¹ na rynku pracy. Sporawiêkszoœæ respondentów (72,9%) popiera pozytywne œrodki dzia³ania narynku pracy bazuj¹ce na pochodzeniu etnicznym. Inaczej ni¿ w wiêkszoœcikrajów, tylko mniejszoœæ Brytyjczyków (42,7%) popiera prawo migrantów do³¹czenia rodzin. Ponad jedna trzecia ankietowanych Brytyjczyków jest zdania, ¿emigranci powinni mieæ mo¿liwoœæ ³atwej naturalizacji.


20772_p146-187V5:20772_p146-187V5.qxd 27.05.2008 08:56 Seite 187

Załącznik 1Lista specjalistówAustriaKarin König, niezależny specjalistaBernhard Perchinig, austriacka

Akademia Nauki, Instytut BadańIntegracji Europejskiej

Albert Kraler i Haleh Chahrokh,Międzynarodowy Ośrodek RozwojuPolityki Migracji (ICMPD)

Dieter Schindlauer, ZARA

BelgiaIsabelle Doyen, Stowarzyszenie Praw

Cudzoziemców (ADDE)Nathalie Jouant, Instytut Badań

Europejskich, Wolny Uniwersytetw Brukseli

Olivier De Schutter, KatolickiUniwersytet w Louvain

CyprNikos Trimikliniotis, Uniwersytet w

LimassolLambros Baltsiotis, Ośrodek Badań Grup

Mniejszościowych (MGRC)

CzechyDušan Drbohlav i Lenka Lachmanová,

Uniwersytet Karola w PradzePavel Čižinský, Poradnia ds.

Obywatelstwa, Praw Obywatelskich iPraw Człowieka

Pavla Boučková, Poradnia ds.Obywatelstwa, Praw Obywatelskich iPraw Człowieka

DaniaMandana Zarrehparvar i HuriyeAydemir Varisli, duński Instytut Praw

CzłowiekaJens Vedsted-Hansen, Uniwersytet

AarhusNiels-Erik Hansen, Dokumentacja i

Doradcze Centrum ds. DyskryminacjiRasowej (DaCORD)

EstoniaVadim Poleshchuk, Centrum Prawnych

Informacji o Prawach CzłowiekaRaivo Vetik, Instytut Międzynarodowych

i Socjalnych Badań w UniwersytecieTallin

FinlandiaTimo Makkonen, Firma Doradztwa i

Prawa Timo MakkonenJouko Lehti, fińskie Centrum Doradztwa

dla Uchodźców

FrancjaJean-Eric Malabre, prawnikAnastassia Tsoukala, Uniwersytet Paryż -

René DescartesSophie Latraverse, niezależna

specjalistka

GrecjaMiltos Pavlou, Helleńska Liga Praw

Człowieka (HLHR)Grigoris Tsioukas, grecki Rzecznik praw

obywatelskich (Synigoros)Yannis Ktistakis, helleńska Liga Praw

Człowieka (HLHR)

HiszpaniaEduardo Rojo i Mariona Illamola,

Uniwersytet w GironaLorenzo Cachón, Universidad

Complutense de Madryt

HolandiaJoëlle de Poorte, FORUMPieter Boeles i Gerrie Lodder,

Uniwersytet w LeidenRikki Holtmaat, Uniwersytet w Leiden

IrlandiaPiaras MacEinri, Uniwersytet CorkJohn Handoll, William FryShivaun Quinlivan, Narodowy

Uniwersytet Irlandii, Galway

KanadaJack Jedwab, Stowarzyszenie Badań

KanadyjskichMarie-Helene Giroux, Tony Mangliaviti i

Giovanna Allegra, byli członkowieKanadyjskiej Komisji ImigracjiUchodźców

Louise Sultan, Specjalista ds. StosunkówMiędzykulturowych

Peter Carver, Uniwersytet AlbertyPierre Bosset, Uniwersytet w Quebec

LitwaEdita Ziobiene, litewskie Centrum Praw

CzłowiekaVida Beresneviciute, Instytut Badań

Społecznych

LuksemburgFrancois Moyse, Di Stefano,

Sedlo&MoyseSerge Kollwelter, Asti

ŁotwaGita Feldhune, łotewskie Centrum Praw

CzłowiekaAlexei Dimitrov, Członek łotewskiego

Komitetu Praw Człowieka

MaltaTheresa Comodini Cachia, adwokatka w

dziedzinie praw człowiekaCharmaine Grech, prawnikTonio Ellul, Ellul Mifsud & DeBono

adwokaci

NiemcyKay Hailbronner, Uniwersytet KonstanzUlrike Davy, Uniwersytet BielefeldMatthias Mahlmann, Wolny Uniwersytet

Berlin

NorwegiaEamonn Noonan, Norwegii Komitet

Kontaktowy dla Imigrantów i Władz(KIM)

LarsØstby, Biuro dla StatystykKrajowych

Akhenaton de Leon i Jesper Hansen,Instytut przeciw OficjalnejDyskryminacji (OMOD)

PolskaPiotr Każmierkiewicz, Instytut Spraw

Publicznych, WarszawaAgata Górny, Ośrodek Badań nad

Migracjami, Uniwersytet WarszawskiMonika Mazur-Rafał, niezależna

specjalistka

PortugaliaLucinda Fonseca, CEG, Uniwersytet

LizbonyRui Pena Pires, CIES-ISCTE, Instytut

Uniwersytetu LizbonyManuel M.Malheiros, Grupo de Estudos

UEropUEs, I.E.D., Lizbona

Załącznik

188 Załącznik

20772_p188-192V5:20772_p188-192V5.qxd 03.06.2008 19:28 Seite 188

SłowacjaZuzana Dlugosova, prawnikOl’ga Gyárfášová, Instytut Spraw

Publicznych

SłoweniaMeira Hot, prawnik, Fundacja Gea 2000Felicita Medved, niezależny pracownik

naukowyMaja Katarina Tratar, niezależny prawnik

SzwajcariaBolent Kaya i Denise Efionayi-Mader,

Szwajcarskie Forum dla BadańMigracji i Populacji

Francesco Maiani, Uniwersytetw Lausanne, Szwajcaria

Wiebke Doering, HumanPrawos.ch /MERS

SzwecjaBirgitta Ornbrant, CEIFOHenry Martenson, szwedzka Komisja

Integracji (obecnie przy MinisterstwieIntegracji - Departament Integracji &Równości Płci)

Ann Numhauser-Henning, Uniwersytetw Lund

WęgryAndrás Kováts, MenedékBoldizsár Nagy, Budapeszt, Uniwersytet

Eötvös Loránd i UniwersytetŚrodkowoeuropejski

András Kádár, Komitet Helsinki

WłochyAlessandro Maiorca, Associazione Studi

Giuridici sull ImmigrazioneGian Carlo Blangiardo, Fundacja ISMUAlessandro Simoni, Uniwersytet

Florencji, Wydział PrawaPorównawczego.

Zjednoczone KrólestwoKeith Best i Elaine Ngai, Służba

Doradztwa ds. ImigracjiNicola Rogers, Garden Court Chambers

Colm O’Cinneide, Wydział Prawa,University College w Londynie

Załącznik 2Lista wskaźników1. DOSTĘP DO RYNKU PRACY1.1 Uprawnienie1. Odnawianie pozwoleń pracy dla oby-wateli trzecich państw. 2. Prawo dopodjęcia dowolnej pracy (nie wliczającstanowisk władzy publicznej) na równi zobywatelami UE; 3. Prawo do podjęciapracy na własną rękę na równi z obywa-telami UE; 4. Procedury uznania umiejęt-ności i kwalifikacji akademickich i zawo-dowych1.2 Środki integracji rynku pracy5. Postąpienia dalszego integrowaniaobywateli państw trzecich na rynkupracy (zmniejszanie bezrobocia,promocja przyuczenie do zawodu,zachęty do nauki języka).; 6. Pomoc zestrony państwa w łatwiejszym uznawa-niu umiejętności i kwalifikacji uzyska-nych poza UE; 7. Równość w dostępiedo przyuczenia do zawodu i dotacji nanaukę1.3 Gwarancja zatrudnienia8.Odnowienie pozwoleń na pracę;9. Zakończenie umowy o prace częstojest powodem do cofnięcia albo odmo-wy odnowienia zezwoleń na pracę/pobyt1.4 Prawa pokrewne10. Członkostwo w związkach zawodo-wych, stowarzyszeniach i ciałach ne-gocjacyjnych w związku z pracą;11. Zmiany statusu/zezwolenia na pracę(inny pracodawca, inna praca, innysektor gospodarki, inna kategoriazezwolenia itp.)

2. ŁĄCZENIE RODZIN2.1) Uprawnienie dla sponsora.12. Uprawnienie dla legalnychmieszkańców2.1 b) Uprawnienia dla członkówrodziny13. Uprawnienia dla sponsorów małżo-nek i zarejestrowanych partnerów;14. Uprawnienia dla niepełnoletnichdzieci; 15. Uprawnienia dla zależnychkrewnych w linii wstępnej; 16. Prawo dozależnych dzieci dorosłych2.2 Warunki otrzymania (dlasponsora i/lub członków rodziny)17. Środki integracji; 18. Wymóg kursuintegracji; 19. Format oceny znajomościjęzyka; 20. Format oceny integracji;21. Zawartość oceny integracji;22. Elastyczność wszelkich kryteriówtestowych. 23. Kryteria zwolnień;24. Koszt testu; 25. Podręcznik badań;26. Wymóg zakwaterowania; 27. Wyma-gane środki finansowe; 28. Okres pro-cedury rekrutacyjnej; 29. Koszty poda-nia i/lub wydania albo odnowieniezezwolenia

2.3 Gwarancja statusu30. Okres ważności zezwolenia; 31. Pod-stawa dla odrzucania, cofnięcia alboodmowy odnowienia statusu; 32. Czyn-niki brane pod uwagę w razie odmowyalbo wycofania; 33. Prawne gwarancje imożliwość odwołania w razie odmowyalbo nieprzedłużenia ważności zezwo-lenia bądź nakazu wydalenia.2.4 Prawa pokrewne34. Prawo do odrębnego pozwolenia napobyt stały dla partnerów i dzieci osią-gających wiek dorosły; 35. Prawo doodrębnego pozwolenia na pobyt stałydla innych członków rodziny; 36. Dostępdo edukacji i szkolenia dla dorosłychczłonków rodziny; 37. Dostęp dozatrudnienia i samozatrudnienia; 38. Do-stęp do opieki społecznej i świadczeńsocjalnych, opieki zdrowotnej imieszkalnictwa

3. POBYT DŁUGOTERMINOWY3.1 Uprawnienie39. Wymagany okres zwyczajowejrezydencji bez zaliczenia działalnościroboczej; 40. Wymagany okres legal-nego zatrudnienia bądź samozatrud-nienia; 41. Zaliczany okres nauki (jakouczeń lub student); 42. Zaliczany okresoczekiwania na decyzję o azylu;43. Okresy nieobecności w kraju sądozwolone przed przyznaniem pobytudługoterminowego3.2 Warunki uzyskania44. Środki integracji; 45. Wymóg kursuintegracji; 46. Format oceny języka;47. Format oceny integracji; 48. Zawar-tość oceny integracji; 49. Elastycznośćkryteriów testowych; 50. Kryteria zwol-nień; 51. Koszty testu; 52 Podręcznikbadań; 53. Wymagane środki finansowe;54. Wymóg ubezpieczenia; 55. Okresprocedury aplikacyjnej; 56. Kosztyaplikacji i/lub wydawania zezwoleniaalbo odnowienia3.3 Gwarancja statusu57. Okres ważności zezwolenia;58. Odnawialne zezwolenie; 59. Okresynieobecności dozwolone w związku zodnowieniem; 60. Powody wycofania;61. Czynniki brane pod uwagę w obronieprzed wydaleniem; 62. Grupy którychnie można wydalić; 63. Prawnegwarancje i odwołania w przypadkuwycofania albo odmowy przedłużeniazezwolenia albo nakazu wydalenia.3.4 Prawa pokrewne64. Prawo pobytu po emeryturze;65. Dostęp do zatrudnienia (pozastanowiskami władzy publicznej),samozatrudnienia i innych formdziałalności gospodarczej; 66. Dostępdo opieki społecznej, świadczeńsocjalnych, ochrony zdrowia i zakwa-terowania; 67. Uznawanie akademickichi profesjonalnych kwalifikacji;68. Swoboda przemieszczania się i

189 Załącznik

20772_p188-192V5:20772_p188-192V5.qxd 03.06.2008 19:28 Seite 189

pobytu na terenie UE; 69. Równoczesneuzyskanie zezwolenia na pobytdługoterminowy w więcej niż jednympaństwem członkowskim

4. POLITICALPARTCIPATION4.1 Prawa wyborcze70. Prawo do głosowania w krajowychwyborach (nie obciążone); 71. Prawo dogłosowania w regionalnych wyborach(na dowolnym szczeblu--od najniższegopoprzez lokalny aż po najwyższy--krajowy/federacyjny); 72. Czynne prawowyborcze w wyborach lokalnych;73. Bierne prawo wyborcze na szczeblulokalnym4.2 Swobody polityczne74. Prawo do zgromadzeń, w tympolitycznych, dla rezydentów-obcokrajowców; 75. Członkostwo wpartiach politycznych4.3 Ciała doradcze76. Forma konsultacji z rezydentami-obcokrajowcami na szczeblu krajowym;77. Struktura ciał konsultacyjnych naszczeblu krajowym; 78. Forma konsul-tacji z cudzodziemcami na szczebluregionalnym; 79. Struktura ciał konsul-tacyjnych na szczeblu regionalnym;80. Forma konsultacji z rezydentami-obcokrajowcami na szczelu lokalnym wstolicy; 81. Struktura konsultacji zrezydentami-obcokrajowcami naszczeblu lokalnym w stolicy; 82. Formakonsultacji z rezydentami-obcokra-jowcami w miastach (poza stolicą) onajwyższym odsetku rezydenttów-obcokrajowców; 83. Struktura konsul-tacji z rezydentami-obcokrajowcami wmiastach (poza stolica) o najwyższymodsetku rezydenttów-obcokrajowców4.4 Polityki wdrażające84. Aktywna polityka informacji opolitycznych prawach na szczeblukrajowym (bądź szczeblu regionu wpaństwie federalnym); 85. Publicznefinansowanie lub wsparcie organizacjimigrantów na szczeblu krajowym;86. Publiczne finansowanie lub wsparcieorganizacji migrantów na szczeblu re-gionalnym; 87. Publiczne finansowanielub wsparcie organizacji migrantów wstolicy; 88. Publiczne finansowanie albowsparcie organizacji migrantów wmiastach (poza stolicą) o najwyższymodsetku rezydenttów-obcokrajowców

5. DOSTĘP DO OBYWATELSTWA5.1 Prawo89. Okres pobytu wymagany dla zwykłejnaturalizacji imigrantów w pierwszympokoleniu; 90. Okres pobytu/ małżeńst-wa wymagane w przypadku małżonkówobywateli; 91. Okres pobytu wymaganew przypadku partnerów/wspólniemieszkających obywateli; 92. Automa-tyczna bądź ograniczona naturalizacja wstosunku do imigrantów w drugim

pokoleniu (urodzonych w kraju, obojerodziców TCN urodziło się za granicą);93. Automatyczna bądź ograniczonanaturalizacja dla imigrantów w trzecimpokoleniu (urodzonych w kraju,oboje rodzice TCN i co najmniej jedenrodzic urodzony w kraju); 94. Okresynieobecności w kraju dozwoloneprzed naturalizacją5.2 Warunki uzyskania95. Język lub środki integracji; 96. For-mat oceny języka; 97. Format ocenyobywatelstwa; 98. Koszty testów;99. Format przewodnika; 100. Kosztyprzewodnika ; 101. Zmiana imionkandydatów w drodze do naturalizacji;102. Wymogi dla złożenia przysięgi,oświadczenia, albo ceremonii, które sąrównoznaczne z zaprzeczeniem albowykluczeniem; 103. Wymóg posiadaniaśrodków finansowych; 104. Wymógubezpieczenia zdrowotnego; 105. Wy-móg zapisu karalności; 106. Wymógnieposzlakowanej reputacji 107. Maksy-malny okres procedury złożeniawniosku według prawa; 108. Kosztypodania i/lub w wydania tytułuobywatelstwa5.3 Gwarancja statusu109. Powody odmowy lub cofnięciaobywatelstwa; 110. Ograniczeniaczasowe dla cofnięcia określoneprawem; 111. Prawne zakazy cofnięciaobywatelstwa, które by doprowadziło bydo bezpaństwowości; 112. Czynnikibrane pod uwagę przy odmowienadania lub cofnięciu obywatelstwa113. Prawne gwarancje i odwołanie wprzypadku cofnięcia5.4 Podwójne obywatelstwo114. Wymóg zrzeczenia się / utraty ob-cego obywatelstwa w toku naturalizacji;115. Podwójne obywatelstwo dla dzieciTCN urodzonych w kraju; 116. RatyfikacjaEuropejskiej Konwencji dotyczącej Oby-watelstwa Rady Europy z 1997 r.

6. ANTYDYSKRYMINACJA6.1 Definicje i pojęcia117.Definicja dyskryminacji obejmującabezpośrednią i pośrednią dyskrymi-nację, nękanie i nauczanie abyrozróżniać na tle rasy i tożsamościetnicznej, religii, wiary i narodowości,dalej -wszystkie trzy obszary; 118. Okreś-lenie zakresu dyskryminacji obejmujedyskryminację przez asocjację oraz napodstawie przypuszczonych cech zwszystkich 3 dziedzin; 119. Prawo anty-dyskryminacyjne stosuje się w sektorzepublicznym/prywatnym i wobec natural-nych i prawnych osób; 120. Prawo zaka-zuje publicznego podburzania, szkalo-wania i nakłaniania do popełnieniaprzestępstwa we wszystkich trzechobszarach; 121. Wszystkie trzy obszaryuwzględniono w szkoleniach w ramachzatrudnienia i przyuczenia do zawodu

6.2 Obszary zastosowań122. Wszystkie trzy obszary stosuje sięw edukacji (główny i średni poziomszkolny); 123. Wszystkie trzy obszary sąobjęte ochroną społeczną, w tymzasiłkiem; 124. Wszystkie trzy obszaryobjęto świadczeniami socjalnymi;125. Wszystkie trzy dziedziny zostałyuwzględnione w wykonywaniu i dostępiedo dóbr i usług ogólnie dostępnych,w tym w zasobach mieszkalnych;126. Wszystkie trzy obszary zostałyuwzględnione w wykonywaniu i dostępiedo dóbr i usług ogólnie dostępnych,w tym usług zdrowotnych6.3 Egzekwowanie127. Dostęp dla ofiar, niezależnie odobszaru dyskryminacji, do wszystkichprocedur; 128. Dostęp dla ofiar z tytułuwszystkich 3 dziedzin; 129. Średniadługość procedur cywilnych i admini-stracyjnych; 130. Przeniesienie ciężarudowodu we wszystkich procedurach;131. Ochrona przed prześladowaniemwe wszystkich istotnych sektorach;132. Pomoc dla ofiar ze strony państwa;133. Uprawnienia osób prawnychwykazujące uzasadnione zaintereso-wanie w zakresie obrony zasad równościpomocy dla ofiar; 134. Gama sankcjidostępnych w przypadku dyskryminacji;135. Intencja dyskryminacji jest trakto-wana jako okoliczność obciążająca wewszystkich trzech obszarach6.4 Polityki równości136. Kompetencje SpecjalizowanejAgencji ds. Równości we wszystkichtrzech obszarach; 137. KompetencjeSpecjalizowanej Agencji do pomocyofiarom; 138. Status prawny agencjiw zakresie różnych procedur; 139. Kom-petencje Specjalizowanej Agencji dowszczęcia nowego postępowania iprowadzenia śledztwa; 140. Prawneobowiązki państwa w obszarach infor-macji, dialogu społecznego i dialogu zespołeczeństwem obywatelskim nt.dyskryminacji; 141. Prawne obowiązkiPaństwa w zakresie promocji równościw ustawodawstwie, zarządzaniu, usługdostarczanie i rekrutacji; 142. Wszystkietrzy obszary uwzględniono w obszarachwolności stowarzyszeń, zgromadzeń isłowa

190 Załącznik

20772_p188-192V5:20772_p188-192V5.qxd 03.06.2008 19:28 Seite 190

191 Załącznik

Załącznik 3Lista partnerówPartnerzy ZarządzającyBritish CouncilMigration Policy Group

Partnerzy badawczyUniwersytet SheffieldUniwersytet Libre de Bruxelles

Partnerzy SieciCIDOB (Hiszpania)Państwowy Doradczy Komitet ds.

Rasizmu i Międzykulturalizmu(Irlandia)

Friedrich Ebert Stiftung (Niemcy)Duński Instytut Prawa Człowieka (Dania)Instytut Spraw Publicznych (Polska)Institut Nationale d’études

démographiques (Francja)

Stowarzyszeni PartnerzyKról Baudouin Fundacja (Belgia)Związek dla Badań Kanadyjskich

(Kanada)E2 think tank (Finlandia)Grecki Rzecznik praw obywatelskich

(Grecja)Helleńska Liga Prawa Człowieka (Grecja)Menedek (Węgry)Fundacja ISMU (Włochy)ASTI (Luksemburg)FORUM (Holandia)KIM Norwegia Komitet kontaktowy dla

Imigrantów i Władz (Norwegia)Calouste Gulbenkian Fundacja

(Portugalia)CEIFO Centrum Badań nad Migracjami

Międzynarodowymi i StosunkamiEtnicznymi (Szwecja)

Szwajcarskie Forum dla Badań Migracji iPopulacji (Szwajcaria)

Komisja Rządowa Rasowej Równości (UK)Doradczy Serwis Imigracji (UK)

20772_p188-192V5:20772_p188-192V5.qxd 03.06.2008 19:28 Seite 191

Strategic thinking on equality and mobility

Ten projekt jest współfinansowanyprzez Komisję Europejską w ramachProgramu INTI Działalności Przygotowawczychna rzecz Integracji Obywateli Krajów Trzecich

Managing Partners

Partnerzy Badacze

Partnerzy Zarządzający

Partnerzy Sieci

20772_p188-192V5:20772_p188-192V5.qxd 03.06.2008 19:28 Seite 192

Poland abridged MIPEX II in Polish

Documents

Transcript of Poland abridged MIPEX II in Polish