Połączenie Połączenie przetoka przetoka

ustno-zatokowaustno-zatokowa

Anatomia zatoki Anatomia zatoki szczękowejszczękowej

Jest to przestrzeń powietrzna w trzonie Jest to przestrzeń powietrzna w trzonie szczęki wchodząca w skład zatok szczęki wchodząca w skład zatok przynosowychprzynosowych

Kształtem przypomina trójścienną Kształtem przypomina trójścienną piramidę,której podstawę stanowi boczna piramidę,której podstawę stanowi boczna ściana nosa a szczyt jest skierowany do ściana nosa a szczyt jest skierowany do wyrostka jarzmowego szczękiwyrostka jarzmowego szczęki

Ograniczona ścianami:Ograniczona ścianami:

- przednią-twarzowąprzednią-twarzową

- -dół nadkłowy-dół nadkłowy

- Górną-oczodołową Górną-oczodołową

- -biegnie tu nerw podoczodołowy-biegnie tu nerw podoczodołowy

- Tylną-skrzydłowo-podniebiennąTylną-skrzydłowo-podniebienną

- -oddziela zatokę od dołu skrzydłowo--oddziela zatokę od dołu skrzydłowo-podniebiennegopodniebiennego

- Przyśrodkową-nosowąPrzyśrodkową-nosową

- -znajduje się ujście zatoki (apertura -znajduje się ujście zatoki (apertura sinus maxillaris)sinus maxillaris)

- dolną-zębodołowądolną-zębodołową

- -ma liczne łęki kształtem odpowiadające -ma liczne łęki kształtem odpowiadające zębodołom zębów trzonowych i zębodołom zębów trzonowych i przedtrzonowychprzedtrzonowych

- Zachyłki (recessus)Zachyłki (recessus)

- -czołowy (r. frontalis)-czołowy (r. frontalis)

- -podniebienny górny (r. palatinus -podniebienny górny (r. palatinus superior ) superior )

- -podniebienny dolny (r. palatinus -podniebienny dolny (r. palatinus inferior) inferior)

- -zębodołowy (r. alveolaris) -zębodołowy (r. alveolaris)

- -jarzmowy (r.zygomatici)-jarzmowy (r.zygomatici)

Zatoka unaczyniana przez tt.nosowe Zatoka unaczyniana przez tt.nosowe tylne (aa.nasales posteriores) łączące się tylne (aa.nasales posteriores) łączące się z odgałęzieniami t.podoczodołowej z odgałęzieniami t.podoczodołowej (a.infraorbitalis) (a.infraorbitalis)

Krew żylna odpływa do żył nosa Krew żylna odpływa do żył nosa Chłonkę z zatok zbierają naczynia Chłonkę z zatok zbierają naczynia

kończące się w węzłach chłonnych kończące się w węzłach chłonnych podżuchwowych i głębokich szyji podżuchwowych i głębokich szyji

Unerwienie Unerwienie

-odgałezienia n.podoczodołowego -odgałezienia n.podoczodołowego

-gałezie zębodołowe górne -gałezie zębodołowe górne

-gałezie biegnące z zwoju skrzydłowo- -gałezie biegnące z zwoju skrzydłowo- podniebiennego podniebiennego

-gałezie n.sitowego przedniego -gałezie n.sitowego przedniego

Zatokę szczękową wyściela błona Zatokę szczękową wyściela błona śluzowa pokryta nabłonkiem śluzowa pokryta nabłonkiem migawkowatym takim samym jak w migawkowatym takim samym jak w części oddechowej nosa części oddechowej nosa

Rzęski nabłonka wykonują ruch do ujścia Rzęski nabłonka wykonują ruch do ujścia zatokizatoki

Funkcje zatoki Funkcje zatoki szczękowejszczękowej

Oczyszczanie Oczyszczanie NawilżanieNawilżanie Ogrzewanie Ogrzewanie Rezonator głosu (brzmienie,barwa,siła) Rezonator głosu (brzmienie,barwa,siła) Zmniejszanie masy kości twarzowej Zmniejszanie masy kości twarzowej

części twarzyczęści twarzy

Przyczyny otwarcia zatoki Przyczyny otwarcia zatoki szczękowejszczękowej

Ekstrakcje zębów trzonowych rzadziej Ekstrakcje zębów trzonowych rzadziej przedtrzonowych górnych,do czego przedtrzonowych górnych,do czego predysponuje predysponuje

-nisko schodzący zachyłek zębodołowy -nisko schodzący zachyłek zębodołowy zatoki zatoki

-zęby z szeroko rozstawionymi -zęby z szeroko rozstawionymi korzeniamikorzeniami

-zmiany chorobowe:zapalenie zatoki, -zmiany chorobowe:zapalenie zatoki, zmiany okołowierzchołkowe,guz,torbielzmiany okołowierzchołkowe,guz,torbiel

-wadliwa technika posługiwania się -wadliwa technika posługiwania się

narzędziami narzędziami -złamanie guza szczęki, szczęk -złamanie guza szczęki, szczęk -u osób z dużymi brakami, noszących -u osób z dużymi brakami, noszących

protezy protezy Usuwanie radix relictaUsuwanie radix relicta Zabieg resekcjiZabieg resekcji

Połaczenie ustno-zatokowe Połaczenie ustno-zatokowe stanowi wrota zakażenia, na stanowi wrota zakażenia, na które błona śluzowa zatoki które błona śluzowa zatoki

reaguje zazwyczaj odczynem reaguje zazwyczaj odczynem zapalnym nieswoistym, a zapalnym nieswoistym, a

czasem swoistym.czasem swoistym.

Połączenie a przetoka Połączenie a przetoka ustno-zatokowaustno-zatokowa

Połączenie ustno-zatokowe,które nie Połączenie ustno-zatokowe,które nie uległo samoistnemu zagojeniu w ciągu uległo samoistnemu zagojeniu w ciągu 14 dni nazywamy przetoką ustno-14 dni nazywamy przetoką ustno-zatokową(fistula antrooralis) zatokową(fistula antrooralis)

Brzegi otworu w jamie ustnej są Brzegi otworu w jamie ustnej są bliznowate a w głąb zatoki prowadzi bliznowate a w głąb zatoki prowadzi różnej długości kanałróżnej długości kanał

Objawy Objawy

Przy kontroli zębodołu po ekstrakcji łyżeczka Przy kontroli zębodołu po ekstrakcji łyżeczka zębodołowa lub zgłebnik kulkowy drąży w głąbzębodołowa lub zgłebnik kulkowy drąży w głąb

Wyciek treści ropnej(ropne zapalenie Wyciek treści ropnej(ropne zapalenie zatoki,ropniak,torbiel w zatoce)zatoki,ropniak,torbiel w zatoce)

Krwawienie z nosaKrwawienie z nosa Przechodzenie powietrza i płynów z jamy Przechodzenie powietrza i płynów z jamy

ustnej do nosaustnej do nosa Zaburzenia mowy ,oddychaniaZaburzenia mowy ,oddychania

Metody badania Metody badania komunikacjikomunikacji

-płukanie zatoki przez przetokę roztworem -płukanie zatoki przez przetokę roztworem nadmanganianu potasu,płyn wypływajacy nadmanganianu potasu,płyn wypływajacy przez nos potwierdza rozpoznanieprzez nos potwierdza rozpoznanie

-wydmuchiwanie powietrza przy zatkanych -wydmuchiwanie powietrza przy zatkanych otworach nosowychotworach nosowych

-zgłębnikowanie łyżeczką zębodołową lub -zgłębnikowanie łyżeczką zębodołową lub zgłebnikiem kulkowymzgłebnikiem kulkowym

-rtg ( PA zatok, pantomograficzne )-rtg ( PA zatok, pantomograficzne )

Leczenie natychmiastowe Leczenie natychmiastowe - wskazania- wskazania

Przy dobrym stanie jamy ustnej i Przy dobrym stanie jamy ustnej i ogólnymogólnym

Czas od ekstrakcji krótszy niż 12 hCzas od ekstrakcji krótszy niż 12 h Zębodół długi i wąskiZębodół długi i wąski Rtg nie wykazuje zmian w otwartej Rtg nie wykazuje zmian w otwartej

zatocezatoce

Leczenie natychmiastoweLeczenie natychmiastowe

Jest to metoda mało inwazyjna , która Jest to metoda mało inwazyjna , która dąży do wytworzenia w zębodole skrzepu dąży do wytworzenia w zębodole skrzepu i utrzymania się w nim,bez koniecznosci i utrzymania się w nim,bez koniecznosci dodatkowego wytwarzania płata z tkanek dodatkowego wytwarzania płata z tkanek miękkich. miękkich.

Postępowanie polega na założeniu Postępowanie polega na założeniu szwów(materacowe lub ósemkowe) szwów(materacowe lub ósemkowe) zbliżających tkanki miękkie i opatrunku z zbliżających tkanki miękkie i opatrunku z gazy na 1-2 hgazy na 1-2 h

Leczenie natychmiastoweLeczenie natychmiastowe

Pacjentowi poleca się zachowanie Pacjentowi poleca się zachowanie środków ostrożności przez 10-14 środków ostrożności przez 10-14 dni:otwieranie ust przy dni:otwieranie ust przy kichaniu,wyeliminowanie picia przez kichaniu,wyeliminowanie picia przez słomkę,niepalenie papierosów,unikanie słomkę,niepalenie papierosów,unikanie dmuchania przez nos etc.dmuchania przez nos etc.

Leczenie natychmiastoweLeczenie natychmiastowe

Pacjentowi przepisuje się antybiotyki(z Pacjentowi przepisuje się antybiotyki(z grupy penicylin)grupy penicylin)

Obkurczające krople do nosaObkurczające krople do nosa Leki przeciwhistaminoweLeki przeciwhistaminowe leki przeciwobrzękoweleki przeciwobrzękowe Środki przeciwbólowe Środki przeciwbólowe Kontrola co 2-3 dniKontrola co 2-3 dni

Leczenie operacyjneLeczenie operacyjne

W przypadku,gdy od powstania połączenia W przypadku,gdy od powstania połączenia ustno-zatokowego upłynęło ponad 12 ustno-zatokowego upłynęło ponad 12 godzin,otwór łączący jamę ustną z zatoką godzin,otwór łączący jamę ustną z zatoką szczękową jest duży lub gdy występuje płytki i szczękową jest duży lub gdy występuje płytki i szeroki zębodół tym trudniej zachodzi proces szeroki zębodół tym trudniej zachodzi proces gojenia z powodu niekorzystnych warunków gojenia z powodu niekorzystnych warunków dla utrzymania się skrzepu dla utrzymania się skrzepu

W tych sytuacjach zalecana jest leczenie W tych sytuacjach zalecana jest leczenie operacyjneoperacyjne

Metody leczenia Metody leczenia operacyjnegooperacyjnego

ZangegoZangego Wassmunda-BorusiewiczaWassmunda-Borusiewicza Płat przesunięty z policzkaPłat przesunięty z policzka Płat podniebienny Płat podniebienny Płat mostkowyPłat mostkowy Płat językowyPłat językowy Ciało tłuszczowe BichataCiało tłuszczowe Bichata Dwuwarstwowe zamknięcieDwuwarstwowe zamknięcie Caldwella-LucaCaldwella-Luca DenkeraDenkera

Metoda ZangegoMetoda Zangego

Polega na pokryciu zatoki dwoma Polega na pokryciu zatoki dwoma odwróconymi płatami śluzówkowo-odwróconymi płatami śluzówkowo-okostnowymi utworzonymi od strony okostnowymi utworzonymi od strony policzkowej i podniebiennej. Wadą tej policzkowej i podniebiennej. Wadą tej metody jest to ,że miejsce wszycia metody jest to ,że miejsce wszycia płatów znajduje się nad przetoką.płatów znajduje się nad przetoką.

Utworzone płaty Utworzone płaty śluzówkowo-okostnoweśluzówkowo-okostnowe

Zszycie płatówZszycie płatów..

Metoda Wassmunda-Metoda Wassmunda-BorusiewiczaBorusiewicza

Jest najczęściej stosowaną metodą Jest najczęściej stosowaną metodą operacyjną. Na wyrostku zębodołowym operacyjną. Na wyrostku zębodołowym od strony policzka na poziomie przetoki od strony policzka na poziomie przetoki wytwarza się trapezowaty płat wytwarza się trapezowaty płat śluzówkowo-okostnowy. Po śluzówkowo-okostnowy. Po odwarstwieniu płata przecina się okostną odwarstwieniu płata przecina się okostną na całej jego długości przez co uzyskuje na całej jego długości przez co uzyskuje się jego wydłużenie. się jego wydłużenie.

Metoda Wassmunda-Metoda Wassmunda-BorusiewiczaBorusiewicza

Po wyłyżeczkowaniu ścian przetoki i Po wyłyżeczkowaniu ścian przetoki i wyrównaniu brzegów kostnych okrwiawia wyrównaniu brzegów kostnych okrwiawia się brzeg dziąsła od strony się brzeg dziąsła od strony podniebiennej, skośnie ścinając nabłonek podniebiennej, skośnie ścinając nabłonek (poprawka Borusiewicza). Wyrównuje się (poprawka Borusiewicza). Wyrównuje się brzeg płata policzkowego i pokrywa się brzeg płata policzkowego i pokrywa się nim zębodół oraz przetokę zsuwając go nim zębodół oraz przetokę zsuwając go w dół. Zszywa się go szwami w dół. Zszywa się go szwami węzełkowymi lub materacowymi z błoną. węzełkowymi lub materacowymi z błoną.

Wypreparowany trapezowaty płat śluzówkowo-okostnowy.Wypreparowany trapezowaty płat śluzówkowo-okostnowy.

Przecięcie okostnej.Przecięcie okostnej.

Zszycie płata.Zszycie płata.

Metoda płata Metoda płata przesuniętego z policzka przesuniętego z policzka Przy wysoko umiejscowionej przetoce Przy wysoko umiejscowionej przetoce

formuje się płat śluzówkowy w sklepieniu formuje się płat śluzówkowy w sklepieniu przedsionka i na przednio-bocznej przedsionka i na przednio-bocznej ścianie zatoki. Jego wadą jest spłycenie ścianie zatoki. Jego wadą jest spłycenie przedsionka. przedsionka.

Połączenie ustno-zatokowe.Połączenie ustno-zatokowe.

Wytworzony płat policzkowy.Wytworzony płat policzkowy.

Po przecięciu okostnej płat przesunięto w Po przecięciu okostnej płat przesunięto w kierunku wyrostka zębodołowego i przyszyto kierunku wyrostka zębodołowego i przyszyto do błony śluzowej podniebienia.do błony śluzowej podniebienia.

Płat podniebiennyPłat podniebienny

Metoda ta polega na wycięciu tkanek miękkich Metoda ta polega na wycięciu tkanek miękkich otaczających przetokę uwidaczniając kość otaczających przetokę uwidaczniając kość zębodołu. Wytwarza się płat śluzówkowo-zębodołu. Wytwarza się płat śluzówkowo-okostnowy na podniebieniu o szerokiej okostnowy na podniebieniu o szerokiej podstawie zawierający tętnicę podniebienną podstawie zawierający tętnicę podniebienną przednią. Szerokość powinna być przednią. Szerokość powinna być wystarczająca do pokrycia całego ubytku, a wystarczająca do pokrycia całego ubytku, a długość umożliwiająca jego obrócenie i długość umożliwiająca jego obrócenie i umieszczenie nad ubytkiem bez nadmiernego umieszczenie nad ubytkiem bez nadmiernego napięcia tkanek.napięcia tkanek.

Rozległe połączenie ustno-zatokowe.Rozległe połączenie ustno-zatokowe.

Wycięcie tkanek miękkich wokół przetoki. Wycięcie tkanek miękkich wokół przetoki. Zaznaczenie płata podniebiennego.Zaznaczenie płata podniebiennego.

Wypreparowanie płata podniebiennego i Wypreparowanie płata podniebiennego i przemieszczenie go nad ubytek kostny i przemieszczenie go nad ubytek kostny i

przyszycie.przyszycie.

Prawidłowe zamknięcie połączenia Prawidłowe zamknięcie połączenia ustno-zatokowego 4 tygodnie po ustno-zatokowego 4 tygodnie po

zabiegu.zabiegu.

Płat mostkowyPłat mostkowy

Polega na utworzeniu płata w poprzek lub Polega na utworzeniu płata w poprzek lub wzdłuż wyrostka zębodołowego.wzdłuż wyrostka zębodołowego.

Płat językowyPłat językowy

Płat ten pobiera się z brzegu języka. Po Płat ten pobiera się z brzegu języka. Po okresie trzech tygodni i wgojeniu płata okresie trzech tygodni i wgojeniu płata

odcina się jego szypułę. odcina się jego szypułę.

Ciało tłuszczowe BichataCiało tłuszczowe Bichata

Metoda ta polega na wprowadzeniu Metoda ta polega na wprowadzeniu poduszeczki tłuszczowej z policzka z poduszeczki tłuszczowej z policzka z zachowaniem szypuły naczyniowej do zachowaniem szypuły naczyniowej do ubytku i pokrycie jej przeszczepem ubytku i pokrycie jej przeszczepem śluzówki lub skóry.śluzówki lub skóry.

Dwuwarstwowe Dwuwarstwowe zamknięciezamknięcie

W metodzie tej wytwarza się z tkanek W metodzie tej wytwarza się z tkanek miękkich z sąsiedztwa przetoki lub też miękkich z sąsiedztwa przetoki lub też wprowadza się chrząstkę wprowadza się chrząstkę homogenną,heterogenną czy homogenną,heterogenną czy liofilizowaną,płytkę metalową lub siatkę liofilizowaną,płytkę metalową lub siatkę teritalową co stnowi pierwszą warstwę teritalową co stnowi pierwszą warstwę głęboką. Warstwę powierzchowną tworzy głęboką. Warstwę powierzchowną tworzy płat przedsionkowy, policzkowy lub płat przedsionkowy, policzkowy lub podniebienny.podniebienny.

Utworzenie płatów śluzówkowo-okostnowych Utworzenie płatów śluzówkowo-okostnowych od strony przedsionka i podniebienia.od strony przedsionka i podniebienia.

Dopasowanie do ubytku foli tytanowej,którą Dopasowanie do ubytku foli tytanowej,którą wprowadzono pod płaty,które następnie zszyto. wprowadzono pod płaty,które następnie zszyto.

ObturatorObturator

Zalecany jest u osób w podeszłym wieku, Zalecany jest u osób w podeszłym wieku, w ciężkim stanie ogólnym,gdy w ciężkim stanie ogólnym,gdy

niemożliwe jest przeprowadzenie niemożliwe jest przeprowadzenie zabiegu operacyjnegozabiegu operacyjnego

Metoda Calwella-LucaMetoda Calwella-Luca

Wykonywana przy konieczności usunięcia Wykonywana przy konieczności usunięcia chorobowo zmienionych tkanek. W chorobowo zmienionych tkanek. W znieczuleniu miejscowym lub ogólnym znieczuleniu miejscowym lub ogólnym nacina się błonę śluzową w przedsionku nacina się błonę śluzową w przedsionku jamy ustnej. Po odsłonięciu przedniej jamy ustnej. Po odsłonięciu przedniej ściany zatoki wycina się na wysokości ściany zatoki wycina się na wysokości dołu nadkłowego otwór umożliwiający dołu nadkłowego otwór umożliwiający swobodny dostęp do zatoki.swobodny dostęp do zatoki.

Metoda Calwella-LucaMetoda Calwella-Luca

Kleszczykami i łyżeczką usuwa się Kleszczykami i łyżeczką usuwa się zmienioną patologicznie błonę śluzową. zmienioną patologicznie błonę śluzową. Następnie wykonuje się pod małżowiną Następnie wykonuje się pod małżowiną dolna połączenie między zatoką i dolna połączenie między zatoką i przewodem nosowym dolnym. Wykonuje przewodem nosowym dolnym. Wykonuje się tamponadę zatoki i przednią się tamponadę zatoki i przednią tamponadę nosa, które usuwa się po 2-3 tamponadę nosa, które usuwa się po 2-3 dniach.dniach.

Metoda Rougle’a-Metoda Rougle’a-DenkeraDenkera

W przypadkach wymagających szerokiego W przypadkach wymagających szerokiego wglądu do zatoki, a także do jamy nosa(wglądu do zatoki, a także do jamy nosa(zmiany zmiany nowotworowe w zatoce szczękowej-zabieg nowotworowe w zatoce szczękowej-zabieg odbarczający przed radioterapia nowotworów nie odbarczający przed radioterapia nowotworów nie nadających się do leczenia chirurgicznego)nadających się do leczenia chirurgicznego) stosuje stosuje się dostęp przez ścianę przednią i się dostęp przez ścianę przednią i przyśrodkową zatoki.przyśrodkową zatoki. Etapy zabiegu są podobne Etapy zabiegu są podobne jak przy operacji Calwella-Lucka,przy czym usuwa się jak przy operacji Calwella-Lucka,przy czym usuwa się prawie całą ścianę przednią i przyśrodkową wraz z prawie całą ścianę przednią i przyśrodkową wraz z obrzeżem kostnym otworu gruszkowatego.obrzeżem kostnym otworu gruszkowatego.

Postępowanie Postępowanie pozabiegowepozabiegowe

Leki przeciwobrzękowe w celu Leki przeciwobrzękowe w celu poprawienia upowietrznienia i odpływu poprawienia upowietrznienia i odpływu wydzieliny wydzieliny

Fenoksazolina(3 razy dziennie przez 3-5 Fenoksazolina(3 razy dziennie przez 3-5 dni,2-3 krople do każdego otworu nosa) dni,2-3 krople do każdego otworu nosa) Snup w aerozolu 10mg/10ml,krople 0.1-Snup w aerozolu 10mg/10ml,krople 0.1-0.5% 0.5%

Nafazolina(dawkowanie j.w.)Nafazolina(dawkowanie j.w.)

Rhinasin w kroplach 0.1 % ,Privin roztwór Rhinasin w kroplach 0.1 % ,Privin roztwór 1mg/ml,spray 0.5mg/ml1mg/ml,spray 0.5mg/ml

Tetryzolina :(dawkowanie j.w.) Tetryzolina :(dawkowanie j.w.)

Tyzine krople 1mg/mlTyzine krople 1mg/ml Ksylometazolina(dawkowanie j.w.) Ksylometazolina(dawkowanie j.w.)

Xylogen,żel 0.1%,Otriven r-r 0.1%Xylogen,żel 0.1%,Otriven r-r 0.1%

AntybiotykoterapiaAntybiotykoterapia

Amoksycylina+kw.klawunalowy( AugmentiAmoksycylina+kw.klawunalowy( Augmentin tabletki 125,500mg 3 razy dziennie) n tabletki 125,500mg 3 razy dziennie)

Klindamycyna(Sobelin in caps.75mg,150 Klindamycyna(Sobelin in caps.75mg,150 mg , 3 razy 300mg dziennie)mg , 3 razy 300mg dziennie)

Tetracykina(Doxycyclin in caps. Tetracykina(Doxycyclin in caps. 100mg,200mg , 2 razy 100mg dziennie)100mg,200mg , 2 razy 100mg dziennie)

Solcoseryl miejscowo na ranę Solcoseryl miejscowo na ranę (przyspiesza gojenie) (przyspiesza gojenie)

Dieta pólpłynna przez 14 dniDieta pólpłynna przez 14 dni

Dolegliwości , które zgłaszają chorzy w Dolegliwości , które zgłaszają chorzy w okresie odległym od leczenia okresie odległym od leczenia operacyjnego to okresowy jednostronny operacyjnego to okresowy jednostronny wyciek z nosa,katary,bóle wyciek z nosa,katary,bóle głowy,parestezje w przebiegu nerwu głowy,parestezje w przebiegu nerwu podoczodołowego,bóle miejscowe przy podoczodołowego,bóle miejscowe przy zmianie pogody.zmianie pogody.

Ważnym problemem w rehabilitacji Ważnym problemem w rehabilitacji pooperacyjnej po plastyce połączenia pooperacyjnej po plastyce połączenia zatokowego są uzupełnienia protetyczne zatokowego są uzupełnienia protetyczne braków zębowych. Fakt, że po każdym zabiegu braków zębowych. Fakt, że po każdym zabiegu operacyjnym w mniejszym lub większym operacyjnym w mniejszym lub większym stopniu następuje obniżenie i ubytek wyrostka stopniu następuje obniżenie i ubytek wyrostka zębodołowego oraz spłycenie przedsionka zębodołowego oraz spłycenie przedsionka jamy ustnej w miejscu otworu ustno-jamy ustnej w miejscu otworu ustno-zatokowego ma niekorzystny wpływ na zatokowego ma niekorzystny wpływ na umocowanie ruchomego uzupełnienia umocowanie ruchomego uzupełnienia protetycznego. protetycznego.