Podstawy Farmakologii Leków Stosowanych Przez Ratowników

Medycznych

Podstawowe receptory - lokalizacja i efekty

pobudzenia

ADRENERGICZNE

1 – serce – przyśpieszenie AS, zwiększenie siły skurczu

2 – oskrzela, naczynia krwionośne – rozkurcz

1 – naczynia krwionośne – skurcz

CHOLINERGICZNE

M1 (muskarynowe) - żołądek – zwiększanie wydzielania kwasu żołądkowego

M2 (muskarynowe) – serce - zwolnienie AS

M3 (muskarynowe) – gruczoły - zwiększanie wydzielania gruczołowego

Nm (nikotynowe, typ mięśniowy) – płytka nerwowo-mięśniowa – skurcz mięśni

szkieletowych

Nn (nikotynowe, typ neuronalny) – układ nerwowy – różnorodne efekty

INNE

D1, D2 (dopaminowe) – nerki, układ krążenia – poprawa perfuzji nerek i

diurezy, pobudzenie układu krążenia, wymioty

Podstawowe receptory - lokalizacja i efekty

pobudzenia

H1 (histaminowe) – rozsiane – r. alergiczne, wymioty

H2 (histaminowe) – żołądek – zwiększanie wydzielania kwasu żołądkowego

Receptory opioidowe – układ nerwowy – działanie przeciwbólowe

Receptory benzodwuazepinowe (strukturalna część receptorów GABA) –

układ nerwowy – działanie uspokajające, nasenne, przeciwdrgawkowe,

rozluźniające mięśnie szkieletowe

UKŁAD KRĄŻENIA

Układ krążenia

LEKI DZIAŁAJĄCE NA SERCE • ADRENALINA (EPINEFRYNA)

• ATROPINA • AMIODARON (CORDARONE)

• LIGNOKAINA (LIDOKAINA, XYLOKAINA)

• ADENOZYNA (ADENOCOR)

• DIGOKSYNA • PROPRANOLOL, METOPROLOL • VERAPAMIL (ISOPTIN, LEKOPTIN) • SIARCZAN MAGNEZU (MgSO4) • CHLOREK POTASU (KCl)

Układ krążenia

LEKI OBNIŻAJĄCE CTK

• FUROSEMID

• CAPTOPRIL (ACEI)

• NITROGLICERYNA (NTG )

LEKI PODWYŻSZAJĄCE CTK

• DOPAMINA

• NOREPINEFRYNA (LEVONOR)

LEKI WPŁYWAJĄCE NA KRZEPNIĘCIE KRWI

PRZECIWPŁYTKOWE

• KWAS ACETYLOSALICYLOWY (ASPIRYNA, POLOCARD)

• KLOPIDOGREL

PRZECIWZAKRZEPOWE

• HEPARYNA

ADRENALINA

Działanie:

1

α1

2

daw

ka

serce

oskrzela

naczynia

ADRENALINA Działa od 3 do 5 min

Wskazania: - resuscytacja krążeniowo-oddechowa

- wstrząs anafilaktyczny

- astma

- gdy stosowanie innych leków działających inotropowo dodatnio nie przynosi oczekiwanego efektu

Przeciwwskazania: przy resuscytacji brak, kardiomiopatia zaporowa, zwężenie ujścia aorty, przełom nadciśnieniowy, wstrząs hipowolemiczny, łagodny rozrost gruczołu krokowego

ADRENALINA - DAWKOWANIE

Resuscytacja • 1mg co 3 - 5 min i.v / i.o • dzieci 10 - 30 μg / kg m.c i.v / i.o • dzieci E.T 100 μg / kg m.c droga E.T nie jest zalecana Anafilaksja • osoby dorosłe 0.5 mg i.m /i.c • niemowlęta < 6 m - cy 150 μg i.m / i.c • dzieci 6 m – cy – 6 r.ż 150 μg i.m / i.c • 6 - 12 r.ż 300 μg i.m/ i,c >12 r.ż 0.5 mg i.m / i,c Osoby dorosłe • bolus 50 μg i.v (można powtarzać) • następnie wlew 2 – 10 μg/ min i.v Dzieci 1 μg/ kg m.c i.v wlew

VF / VT – zacząć podawanie po trzeciej defibrylacji (wytyczne ERC 2010)

VF / VT – zacząć podawanie po drugiej

defibrylacji (wytyczne AHA 2010) Asystolia / PEA – podać tak szybko jak to

będzie możliwe Bradykardia 2 - 10 μg / min Astma 300 μg s.c (można trzy dawki w odstępach 20 min) Skurcz oskrzeli 0.5 - 1mg E.T, dzieci 10 μg / kg m.c E.T

ATROPINA Działanie: antagonista receptorów muskarynowych

M1/M3 Wydz. Żołądkowe

Wydz. gruczołowe

Rozkurcz oskrzeli

M2 (tachykardia)

ATROPINA Wskazania: - bradykardia zatokowa

- zatrucie związkami fosforoorganicznymi, lekami cholinomimetycznymi, zatrucie grzybami zawierającymi muskarynę

- premedykacja (rzadko)

- stany spastyczne mięśni gładkich (kolka wątrobowa, kolka nerkowa - rzadko)

Przeciwwskazania: nadwrażliwość na leki cholinolityczne, jaskra z wąskim kątem przesączania, zaburzenia drożności przewodu pokarmowego

ATROPINA - DAWKOWANIE

Resuscytacja: asystolia/ PEA - 3 mg iv / i.o. dawka jednorazowa (podejrzenie stymulacji

nerwu błędnego) - Dzieci 0,02 mg/kg m.c i.v. / i.o. (minimalna dawka 0,1 mg) - Dzieci E.T. 0,06 mg/kg m.c. – (dawka potrójna) droga E.T.

nie jest zalecana (wytyczne ERC 2010) - 1 mg co 3-5 min iv/ i.o. (wytyczne AHA 2010) Bradykardia - 0,5 mg i.v. / i.o. – można powtarzać (max. 3 mg)

AMIODARON Działanie: lek przeciwarytmiczny klasy III Kanały K+ (zależne od potencjału)

serce

K

Ca

K

Ca

AMIODARON Wskazania: - nadkomorowe i komorowe zaburzenia rytmu

serca

- zaburzenia rytmu serca w przebiegu zespołu WPW

Przeciwwskazania: bradykardia zatokowa, blok przedsionkowo komorowy, zaburzenia czynności tarczycy, nadwrażliwość na jod, porfiria, hipokaliemia, ciąża, okres karmienia piersią, równoległe stosowanie leków wydłużających odstęp QT

AMIODARNON - DAWKOWANIE

Resuscytacja - 300 mg i.v./i.o. (po trzeciej defibrylacji) - 150 mg iv./i.o. (po piątej defibrylacji) - Wlew 900 mg/24 h - Dzieci 5 mg/kg m.c. iv./i.o. (można powtarzać mac 15 mg/kg m.c./24 h) Częstoskurcze - Wlew 300 mg iv./i.o. Pacjent niestabilny wlew 10-20 min Pacjent stabilny 20-60 min - Wlew 900 mg/24 h DO ROZPUSZCZANIA AMIODARONU UŻYWAĆ ZAWSZE GLUKOZY 5%!!! NIE STOSOWAĆ JEŚLI JUŻ BYŁA PODANA LIDOKAINA!!! Dawka dobowa 1,2 g/24 h

LIDOKAINA

Działanie: amidowy środek znieczulenia miejscowego oraz lek przeciwarytmiczny

Na

Kanały Na+ (zależne od potencjału)

Serce

Włókna nerwowe

LIDOKAINA

Wskazania: - komorowe zaburzenia rytmu

serca: częstoskurcz komorowy, migotanie komór

Przeciwwskazania: ciężkie zaburzenia przewodnictwa w sercu, znaczna bradykardia, zespół Morgagniego-Adamsa-Stokesa, tachyarytmie napadowe, ciężka niewydolność krążenia

ZAGROŻENIE HIPERTERMIĄ ZŁOŚLIWĄ

LIDOKAINA - DAWKOWANIE

Resuscytacja

- 100 mg lub 1-1,5 mg/kg m.c. i.v./i.o.

(po trzeciej defibrylacji)

- Można powtórzyć bolus 50 mg i.v./i.o.

- Dzieci 1-1,5 mg/kg m.c. i.v./i.o.

- Dzieci 2-3 mg/kg m.c. E.T

(droga E.T. nie jest zalecana)

NIE STOSOWAĆ JEŚLI BYŁ JUŻ PODANY AMIODARON!!!

ADENOZYNA

Działanie: endogenny nukleozyd purynowy o działaniu przeciwarytmicznym

Receptory adenozynowe

serce

oskrzela

ADENOZYNA

Wskazania: - lecznicze - szybkie przywrócenie rytmu

zatokowego w napadowym częstoskurczu

nadkomorowym, także w zespole WPW

- diagnostyczne – określenie miejsca powstawania pobudzeń dodatkowych

Przeciwwskazania: blok przedsionkowo komorowy II lub III stopnia, zespół chorej zatoki, astma

ADENOZYNA - DAWKOWANIE

Szybkie wstrzykniecie dożylne (1-2 sek)

Dorośli:

- 6 mg i.v.

- 12 mg i.v.

- 12 mg i.v.

Dzieci:

- 0,1 mg/kg m.c. iv (max 6 mg)

- 0,2 mg/ kg m.c. i.v. (max 12 mg)

- TRZECIEJ DAWKI NIE MA!!!

DIGOKSYNA

Działanie: glikozyd nasercowy – wymiennik K+/Na+

Na

K

Ca

Ca

skurcz

kardiomiocyt

DIGOKSYNA

Wskazania: - zaawansowana niewydolność serca

(NYHA III/IV)

- zwłaszcza migotanie (lub trzepotanie) przedsionków z szybką akcją komór

Przeciwwskazania: całkowity blok serca lub blok przedsionkowo

komorowy II stopnia, niemiarowość wywołana glikozydami nasercowymi, niemiarowość nadkomorowa z dodatkowa droga przewodzenia (zespół WPW), kardiomiopatia przerostowa ze zwężeniem odpływu lewej komory, częstoskurcz komorowy, migotanie komór

DIGOKSYNA - DAWKOWANIE

Dorośli

- 0,25 – 0,5 mg i.v. kolejne dawki 0,2 mg co 3-5 h (max 1,5 mg)

- 0,01-0,015mg/kg m.c. i.v.

(przy jednoczesnym stosowaniu Amiodaronu dawkę należy zmniejszyć o 50%)

WĄSKIE OKNO TERAPEUTYCZNE !!!

PROPRANOLOL

Działanie: nieselektywny antagonista receptorów

1

2

serce

oskrzela

PROPRANOLOL

Wskazania: - nadkomorowe i komorowe (np. po aminach

katecholowych, po wysiłku lub w zespole WPW) - przełom tarczycowy - nadciśnienie tętnicze - choroba niedokrwienna serca Przeciwwskazania: astma oskrzelowa i stany skurczowe

oskrzeli, bradykardia, wstrząs kardiogenny, nasilona niewydolność serca, zespół chorej zatoki, choroby naczyniowe

METOPROLOL

Działanie: selektywny antagonista receptorów 1

1 serce

PROPRANOLOL, METOPROLOL DAWKOWANIE

- 2-5 mg i.v. (max 0,1 mg/ kg m.c.)

- Wlew ok. 5 min (max 1mg/min) lub trzy równe dawki w odstępach 2 min.

VERAPAMIL Działanie: antagonista kanałów wapniowych

zlokalizowanych w sercu

Kanały Ca++ serce

VERAPAMIL

Wskazania: - zaburzenia rytmu serca np. częstoskurcz napadowy nadkomorowy, migotanie lub trzepotanie przedsionków z szybką czynnością komór (z wyjątkiem WPW)

- przełom nadciśnieniowy powodujący ostrą niewydolność serca

Przeciwwskazania: wstrząs kardiogenny, powikłany zawał serca, ciężkie zaburzenia przewodzenia

VERAPAMIL - DAWKOWANIE

I 2,5-5 mg i.v. przez 2 min.

II. 5-10 mg i.v.

(w razie potrzeby co 15-30 min. Max 20 mg)

Alternatywnie 5 mg i.v. co 15 min do całkowitej dawki 30 mg

SIARCZAN MAGNEZU Działanie: obok potasu drugi najważniejszy kation

wewnątrzkomórkowy

Wskazania: - nadciśnienie tętnicze indukowne ciążą

- stany przedrzucawkowe i rzucawka

- hipomagnezemia

- napady astmy oskrzelowej

- pomocniczo w zwalczaniu zaburzeń rytmu serca

Przeciwwskazania: hipermagnezemia, blok przedsionkowo-komorowy, hipotonia, niewydolność nerek

20% SIARCZAN MAGNEZU - DAWKOWANIE

25-50 mg/ kg m.c. i.v./i.o. max 2 g

(bolus lub wlew 10-20 min)

1 amp (10 ml) zawiera 2g MgSO4

CHLOREK POTASU

Działanie: podstawowy kation wewnątrzkomórkowy

Wskazania: - profilaktyka i leczenie stanów niedoboru potasu

- przedawkowanie glikozydów naparstnicy.

Przeciwwskazania: hiperkaliemia, stany chorobowe zwiększające ryzyko hiperkaliemii, niewydolność nerek, niewydolność kory nadnerczy, ostrożnie w chorobach serca z zaburzeniami rytmu serca, w stanach ostrego odwodnienia

CHLOREK POTASU - DAWKOWANIE

- 10-20 mEq/h (do 100 mEq/h przez CVP)

1 ml 15% = 2 mEq K+

1 ml 7,5% - 1 mEq K+

1 g KCl = 13,5 mEq K+

FUROSEMID Działanie: diuretyk hamujący wchłanianie zwrotne

sodu i wody w pętli Henlego kłębuszków

nerkowych (pętlowy)

mocz

krew

Na

2 Cl

K X

woda

FUROSEMID Wskazania: - stany obrzękowe (zastoinowa niewydolność

serca, marskość wątroby, choroby nerek)

- przełom nadciśnieniowy

- obrzęk płuc

- hiperkalcemia

Przeciwwskazania: bezmocz, zaburzenia równowagi wodno-elektrolitowej, stany przedśpiączkowe spowodowane marskością wątroby

FUROSEMID - DAWKOWANIE

• 0,5 mg/kg m.c. i.v.

• 2 mg/kg m.c. i.v. (jeśli nie ma efektu)

LEK PODAWAĆ 1-2 min.

CAPTOPRIL

Działanie: inhibitor konwertazy angiotensyny

Aldosteron

Aktywacja układu sympatycznego

Czynniki wzrostowe

Na+ retencja

H2O retencja

K+ wydalanie Skurcz naczyń

Enzym konwertujący angiotenzynę

(ACE)

Angiotenzyna II

Wątroba Nerki

Angiotenzynogen Angiotenzyna I

nadnercza

krew Renina

CAPTOPRIL

Wskazania: - nadciśnienie tętnicze

- zastoinowa niewydolność krążenia

Przeciwwskazania: zwężenie obu tętnic nerkowych lub stan po transplantacji nerek, ciąża, okres karmienia piersią

NITROGLICERYNA Działanie: lek rozszerzający naczynia, także wieńcowe poprzez

uwolnienie tlenku azotu

Wskazania: - leczenie napadu dławicy piersiowej

- zawał serca

- ostre zatrucie kokainą

- obrzęk płuc

- kamica żółciowa

Przeciwwskazania: hipotonia w przebiegu zawału, ryzyko methemoglobinemii, nadciśnienie/krwawienie mózgowe

NITROGLICERYNA - DAWKOWANIE

Tabletka – 0,5 mg s.l.

(można podać trzy razy w odstępach 5 min.)

Areozol – 1 lub 2 rozpylenia s.l. w odstępach 5 min. (każda dawka zawiera 0,4 mg leku).

Pompa -10-200 mcg/min

Nie więcej niż 3 rozpylenia w ciągu 5 min !!!!

DOPAMINA Działanie: amina katecholowa pobudzająca, wraz ze

wzrostem stężenia receptory dopaminowe a następnie i α

D

α1

1

daw

ka

nerki

serce

naczynia

DOPAMINA

Wskazania: - zaburzenia hemodynamiczne występujące we wstrząsie spowodowanym zawałem mięśnia sercowego urazami, posocznicą, operacjami kardiologicznymi

- zaostrzenie przewlekłej niewydolności serca

Przeciwwskazania: ciężkie zaburzenia rytmu serca, guz chromochłonny nadnerczy

DOPAMINA - DAWKOWANIE

2 – 30 mcg/kg m.c./min i.v. (CVP)/i.o.

NORADRENALINA

Działanie: pobudzenie receptorów α i

α1

1 serce

naczynia

NORADRENALINA

Wskazania: głęboka hipotonia - w celu utrzymania prawidłowego ciśnienia tętniczego

Przeciwwskazania: hipotensja po zawale serca, wstrząs hipowolemiczny, dławica Prinzmetala, choroby zakrzepowe, równoległe stosowanie anestetyków wziewnych, znacznego stopnia hipoksja lub hiperkapnia

NORADRENALINA - DAWKOWANIE

Dorośli

- Wlew 2-20 mcg/min i.v.

Dzieci

- 2 mcg/min i.v.

KWAS ACETYLOSALICYLOWY (aspiryna)

Działanie: przeciwpłytkowe, przeciwbólowe, przeciwgorączkowe, przeciwzapalne

Kwas arachidonowy

CYKLOOKSYGENAZA

Prostaglandyny

ZAPALENIE

BÓL

GORĄCZKA

Tromboxany

AKTYWACJA

PŁYTEK KRWI

KWAS ACETYLOSALICYLOWY (aspiryna)

Wskazania: - bóle o małym lub umiarkowanym nasileniu

- gorączka w przebiegu zakażeń

- zapalenie stawów, gorączka reumatyczna

- zawał serca, wtórna profilaktyka zawału serca

Przeciwwskazania: nadwrażliwość na lek lub inny NLPZ, zaburzenia krzepnięcia krwi, astma oskrzelowa, ciąża

NIE STOSOWAĆ U DZIECI DO 12 R.Ż

KWAS ACETYLOSALICYLOWY DAWKOWANIE

Działanie przeciwkrzepliwe

Tabletka 160-325 mg p.o.

100 mg p.o. przy łączeniu z Clopidogrelem

(w leczeniu przewlekłym)

Pozostałe działania

500 mg – 2 g p.o

KLOPIDOGREL

Działanie: inhibitor agregacji płytek krwi

ADP

IIa/IIIb

Fibrinogen

IIa/IIIb

KLOPIDOGREL

Wskazania: - zapobieganie zakrzepom objawowej miażdżycy u chorych z zawałem serca

- zapobieganie zakrzepom u chorych z OZW

Przeciwwskazania: ciężkie zaburzenia czynności wątroby, czynne krwawienia, okres karmienia piersią

KLOPIDOGREL - DAWKOWANIE

Tabletka: 300 mg p.o.

Następnie 75 mg/d

HEPARYNA

Działanie: lek przeciwzakrzepowy, aktywator antytrombiny III, inhibitor czynnika X

Hamowanie czynnika Xa

Aktywacja Fibryny

Aktywacja czynników krzepnięcia

Aktywacja płytek

Inne działania

Trombina

AT III

Heparyna

HEPARYNA

Wskazania: - leczenie zakrzepowego zapalenia żył, zapaleń żył i zatorów

- wczesne leczenie zawału serca

Przeciwwskazania: wzmożona skłonność do krwawień, ciąża, poród, wrzodziejące zmiany w żołądku i jelitach, zaawansowane choroby wątroby i nerek, ostre zapalenie trzustki, małopłytkowość

HEPARYNA - DAWKOWANIE

Bolus 80 j.m./kg i.v.

Wlew 15 j.m. /kg/ h i.v.

(średnio 5000 j.m. bolus następnie 1000 j.m./h)

UKŁAD ODDECHOWY

Układ oddechowy

LEKI ROZSZERZAJĄCE OSKRZELA • SALBUTAMOL (VENTOLIN) • BERODUAL (FENOTEROL I BROMEK IPRATROPIUM) • ATROVENT (BROMEK IPRATROPIUM) • ADRENALINA (EPINEFRYNA) • SIARCZAN MAGNEZU ( MgSO4) • THEOSPIREX (AMINOFILINA) • ASTMOPENT (ORCYPRENALINA) LEKI PRZECIWZAPALNE - GLIKOKORTYKOSTEROIDY HYDROKORTYZON (CORHYDRON) DEKSAMETAZON (DEXAVEN) PREDNIZOLON (FENICORT) SOLU – MEDROL (METYLOPREDNIZOLON)

SALBUTAMOL

Działanie: krótko działający agonista receptorów 2

2 oskrzela

SALBUTAMOL

Wskazania: - zwalczanie duszności w przebiegu astmy oskrzelowej

- przerwanie stanów spastycznych oskrzeli w przebiegu nieżytu oskrzeli

- ciężkie stany skurczowe dróg oddechowych

- POChP, rozedma płuc

Przeciwwskazania: zawał serca, niestabilne nadciśnienie tętnicze/choroba niedokrwienna mięśnia sercowego, nadczynność tarczycy

1

SALBUTAMOL - DAWKOWANIE

2,5 – 5 mg E.T w nebulizacji (kolejne dawki co 15-20 min)

0,25 mg i.v. (powolny wlew) lub 0,003-0,3 mg/min i.v

Zwykle stosuje się 0.004 mg/ kg m.c. w ciągu 10 min

Następnie powolny wlew 0,1-0,2 mcg/kg m.c./ min

lub 0,5 mg s.c.

BERODUAL Działanie: bromek ipratropium - antagonista receptorów

muskarynowych oraz fenoterol - agonista receptorów 2

M1/M3 Wydz. gruczołowe

Rozkurcz oskrzeli

2 oskrzela

ipratropium

fenoterol

BERODUAL

Wskazania: - POChP

- zapobieganie i leczenie objawów przewlekłych obturacyjnych chorób dróg oddechowych

- astma oskrzelowa

Przeciwwskazania: kardiomiopatia przerostowa, tachyarytmie

BERODUAL - DAWKOWANIE

0,25 – 0,5 mg E.T (można powtórzyć 15-20 min)

1 ml = 20 kropli = ok. 0.25 mg

(1 kropla 0,0123 mg leku)

ATROVENT

Działanie: bromek ipratropium - antagonista receptorów muskarynowych, pochodna atropiny

M1/M3 Wydz. gruczołowe

Rozkurcz oskrzeli

ATROVENT

Wskazania: - POChP

- Astma oskrzelowa

Przeciwwskazania: nadwrażliwość na atropinę lub jej pochodne

ATROVENT - DAWKOWANIE

0,25 – 0,5 mg E.T.

(można powtórzyć 15-20 min)

THEOSPIREX

Działanie: pochodna metyloksantyny hamująca receptory adenozynowe

A1

A1

serce

oskrzela

THEOSPIREX

Wskazania: - stany chorobowe z ostrymi napadami duszności (astma oskrzelowa, stan astmatyczny, przewlekłe infekcje oskrzeli, rozedma płuc)

Przeciwwskazania: świeży zawał serca, ostry obrzęk płuc,

niewydolność wątroby, zaburzenia rytmu serca, choroba wrzodowa żołądka, nadczynność tarczycy, padaczka, ciąża

THEOSPIREX - DAWKOWANIE

5 mg/kg m.c. w ciągu 20-30 min.

Następnie wlew 0,5 – 0,7 mg/kg m.c./h

ASTMOPENT

Działanie: wycofany z użycia w Polsce nieselektywny agonista receptorów

HYDROKORTYZON (HK)

Działanie: glikokorykosteroid o kompleksowym działaniu przeciwzapalnym, wpływający na gospodarkę wodno-elektrolitową

HK

PLA2 hamowanie produkcji czynników prozapalnych

Potęgowanie działania amin katecholowych

Hamowanie aktywności układu immunologicznego

Retencja sodu i wody/utrata potasu

(częściowe działanie mineralokortykosteroidowe)

HYDROKORTYZON

Wskazania: - objawowe - różne postacie wstrząsu, reakcje anafilaktyczne, choroby alergiczne m.in. astma oskrzelowa

- substytucyjne

Przeciwwskazania: nadwrażliwość na lek

HYDROKORTYZON - DAWKOWANIE

Dorośli: 200-400 mg i.v.

(ponad 1g w stanach krytycznych)

Dzieci:

4-8 mg/kg m.c. i.v

DEKSAMETAZON (DX)

Działanie: glikokortykosteroid o silnym działaniu przeciwzapalnym a słabym wpływie na gospodarkę wodno-elektrolitową

DX

PLA2 hamowanie produkcji czynników prozapalnych

Potęgowanie działania amin katecholowych

Hamowanie aktywności układu immunologicznego

Retencja sodu i wody/utrata potasu

(częściowe działanie mineralokortykosteroidowe)

DEKSAMETAZON Wskazania: - ostry obrzęk mózgu

- Wstrząs anafilaktyczny

- stan astmatyczny

- ostra niewydolność nadnerczy

- choroby alergiczne

Przeciwwskazania: w ostrych groźnych dla życia stanach nie ma żadnych przeciwwskazań

DEKASAMETAZON - DAWKOWANIE

4-16 mg/ 24h i.v. (wyjątkowo 32 mg/24h i.v.)

0,6 – 1 mg/kg m.c. i.m.

PREDNIZOLON

Działanie: glikokortykosteroid o pośrednich właściwościach pomiędzy hydrokortyzonem a deksametazonem

Wskazania: - astma oskrzelowa

- zatrucia drogą wziewną

- ciężkie choroby infekcyjne z towarzyszącym uszkodzeniem narządów

- reakcje alergiczne, wstrząs anafilaktyczny

PREDNIZOLON DAWKOWANIE

Dorośli

25-50 mg i.v.

Dzieci

1,5 – 2,5 mg/ kg m.c./ 24h i.v.

UKŁAD POKARMOWY

Układ pokarmowy

• METOCLOPRAMID

• HIOSCYNA (Buscolysin)

• PAPAWERYNA

• NO – SPA

METOCLOPRAMID

Działanie: antagonista receptorów dopaminowych

dolny zwieracz przełyku

odźwiernik

jelita

ośrodek wymiotny

D

METOCLOPRAMID

Wskazania: zaburzenia perystaltyki przewodu żołądkowego, zapobieganie nudnościom i wymiotom

Przeciwwskazania: krwawienia z przewodu pokarmowego, niedrożności, perforacja przewodu pokarmowego, padaczka, guz chromochłonny.

METOCLOPRAMID - DAWKOWANIE

Dorośli

10 mg i.v./i.m.

Dzieci

pow. 6 – 14 r.ż. 2,5-5 mg

2-6 r.ż. 0,1 mg/ kg m.c.

HIOSCYNA

Działanie: alkaloid pokrzyku, antagonista ośrodkowych i obwodowych receptorów muskarynowych

M2 serce

M1 żołądek jelita

M3 gruczoły

HIOSCYNA

Wskazania: ostre stany skurczowe przewodu pokarmowego lub dróg moczowych, kolka żółciowa

Przeciwwskazania: nadwrażliwość na lek lub atropinę, jaskra, rozrost gruczołu krokowego, zwężenie w obrębie przewodu pokarmowego, tachykardia, dławica piersiowa, niewydolność serca

HIOSCYNA - DAWKOWANIE

Dorośli

20 mg iv, im można powtórzyć po 20 min

Max 100 mg/ 24 h

Dzieci

powyżej 6 r.ż. 5- 10 mg 2-4 razy/24 h

PAPAWERYNA

Działanie: spazmolityk bezpośrednio rozkurczający mięśnie gładkie

Wskazania: stany skurczowe mięśni gładkich przewodu pokarmowego oraz dróg moczowych

Przeciwwskazania: nadwrażliwość na lek, zaburzenia przewodnictwa serca

PAPAWERYNA DAWKOWANIE

40 -120 mg s.c./i.m. do 4 razy/24 h co 3 godz.

40 mg i.v. jednorazowo - powoli

NO-SPA - DROTAVERYNA

Działanie: spazmolityk, syntetyczna pochodna papaweryny

Wskazania: - stany skurczowe mięśni gładkich dróg żółciowych, moczowych i dróg rodnych

Przeciwwskazania: nadwrażliwość na lek, ciężka niewydolność nerek lub wątroby, niewydolność serca, blok przedsnionkowo-komorowy II lub III stopnia

NO-SPA - DAWKOWANIE

40-80 mg i.v./i.m. (2-3 razy dziennie)

40-240 mg/24 h

LEKI PRZECIWBÓLOWE

Leki przeciwbólowe

NLPZ · KETONAL (KETOPROFEN) · PYRALGINA (METAMIZOL) OPIOIDY · TRAMAL (TRAMADOL) · DOLARGAN (PETYDYNA) · MORFINA (MF) · FENTANYL (FNT)

KETONAL

Działanie: NLPZ, hamuje odwracalnie agregację

Kwas arachidonowy

CYKLOOKSYGENAZA

Prostaglandyny

ZAPALENIE

BÓL

GORĄCZKA

Tromboxany

AKTYWACJA

PŁYTEK KRWI

KETONAL

Wskazania: - jako lek przeciwbólowy i przeciwzapalny

Przeciwwskazania: astma aspirynowa, czynna choroba wrzodowa, ciężka niewydolność nerek, czynne krwawienie

KETONAL - DAWKOWANIE

100-200 mg / 24h i.m./i.v.

Maksymalnie 200 mg / 24 h

NIE STOSOWAĆ U OSÓB DO 15 R.Ż

PYRALGINA

Działanie: NLPZ, pochodna pirazolonu, nie działająca przeciwzapalnie, wykazuje dodatkowo działanie spazmolityczne

Wskazania: - bóle różnego pochodzenia, również w przebiegu choroby nowotworowej

Przeciwwskazania: uczulenie na pyralginę!, ostra porfiria wątrobowa, zaburzenia funkcji szpiku kostnego

PYRALGINA - DAWKOWANIE

powyżej. 15 r.ż. (pow. 50 kg m.c.) 0,5 – 1 g i.m/ i.v

W razie konieczności można podać jednorazowo 2,5 g

Dawkę można powtórzyć co 6-8 h. Max. 5 g /24 h

Rozcieńczenie 1:10

(5% glukoza, 0,9% NaCl, płyn Ringera)

TRAMAL Działanie: działający ośrodkowo lek przeciwbólowy z grupy

słabych opioidów aktywujacy receptory opioidowe, wykazuje również działanie przeciwkaszlowe

Tramal

Receptory opioidowe działanie przeciwbólowe

aktywność układów kontroli bólu

TRAMAL

Wskazanie: - ostre i przewlekle bóle pourazowe, pooperacyjne i nowotworowe

- w premedykacji

Przeciwwskazanie: - zatrucie substancjami (etanolem) i lekami powodującymi depresje centralnego układu nerwowego

TRAMAL - DAWKOWANIE

Dawka pojedyncza powyżej 12 r.ż. 50-100 mg/4-6 h

max. 400 mg/ 24 h

Dzieci

powyżej 1 r.ż. 1-2 mg/kg .m.c. Max 8 mg/ kg m.c.

DOLARGAN (PETYDYNA)

Działanie: silny lek przeciwbólowy z grupy opioidów, działa 8-10 krotnie słabiej niż morfina ale w większym stopniu uwalnia histaminę

Dolargan

Receptory opioidowe działanie przeciwbólowe

Receptory muskarynowe rozkurcz zwieraczy

Histamina oskrzela

metabolity uzależnienie / drgawki

DOLARGAN (PETYDYNA)

Wskazania: - krótkotrwałe zwalczenie bólu ostrego różnego pochodzenia, np. kolka nerkowa lub żółciowa

- Dreszcze pooperacyjne

Przeciwwskazania: niewydolność wątroby, nerek, padaczka, napad astmy oskrzelowej, zwiększone ciśnienie śródczaszkowe

DOLARGAN - DAWKOWANIE

Dorośli: Dawka pojedyncza 25-50 mg i.v.

1,5 g/ kg m.c. / 3-4 h Max 100 mg i.v.

Max 300 mg i.v./ 24 h

25-100 mg s.c. i.m. co 4 h

Dzieci 0,5 – 2 mg s.c. i.m./ kg m.c. co 4 h

MORFINA Działanie: silnie działający opioid, pochodna

fenantrenowa występująca w opium

MF

Receptory opioidowe działanie przeciwbólowe

Histamina rozszerzenie naczyń żylnych preload

MORFINA Wskazania: - leczenie bólu pourazowego,

nowotworowego, pozawałowego

- leczenie obrzęku płuc

(uspakajająco, przeciwbólowo, zmniejsza obciążenie wstępne)

Przeciwwskazania: ostra niewydolność oddechowa, zatrucie środkami narkotycznymi, atropiną, podwyższone ciśnienie wewnątrzczaszkowe.

MORFINA - DAWKOWANIE

2-20 mg i.v.

0,1-02 mg/ kg m.c.

Wlew ciągły 0,03 – 0,05 mg/ kg/ h

Dawkowanie osobniczo-zmienne w przypadku leczenia przewlekłego (tolerancja)

FENTANYL

Działanie: silnie działający syntetyczny lek przeciwbólowy z grupy opioidów

Wskazania: - zniesienie bólu i odpowiedzi hemodynamicznej na intubacje i bodźce chirurgiczne (utrzymane efektu analgetycznego podczas znieczulenia, analgezja w czasie znieczuleń ambulatoryjnych, analgezja chorych w oddziałach IT)

Przeciwwskazania: należy zmniejszyć dawkę chorych w podeszłym wieku

FENTANYL - DAWKOWANIE

50-100 mcg i.v.

1-5 mcg/kg m.c.

Wlew ciągły dożylny 1-10 mcg kg m.c./h

LEKI PRZECIWHISTAMINOWE

• CLEMASTINUM

• PHENAZOLINUM

• HYDROKSYZYNA

CLEMASTINUM

Działanie: syntetyczny nieselektywny antagonista receptorów histaminowych, wykazuje również działanie cholinolityczne i uspokajające

H1 (obwodowe) Reakcje alergiczne

H1 (w mózgu) Działanie uspokajające

M Działanie cholinolityczne

CLEMASTINUM

Wskazania: - w nagłych przypadkach reakcji uczuleniowych

Przeciwwskazania: jaska z wąskim kątem przesączania, ciężka astma

CLEMASTINUM - DAWKOWANIE

Dorośli:

2 mg i.v/i.m (2 mg x 2 /24 h)

Dzieci

powyżej 3 r.ż. 200-750 mcg

25 mcg/ kg m.c.

Do rozpuszczenia (1:5) używać glukozy 5%!!!

Podawać powoli

PHENOZALINUM Działanie: lek przeciwhistaminowy pierwszej generacji,

blokuje receptor H1, wykazuje również działanie cholinolityczne, miejscowo znieczulające, przeciwarytmiczne oraz zmniejsza przepuszczalność naczyń krwionośnych

Wskazania: - nadkomorowe zaburzenia rytmu serca w przebiegu odczynów alergicznych

- leczenie ostrych odczynów alergicznych

Przeciwwskazania: jaskra z wąskim kątem przesączania, padaczka

PHENOZALINUM - DAWKOWANIE

Doraźnie 50-100 mg i.m. do 300 mg /24 h

Migotanie przedsionków

100-200 mg i.v. powoli w ciągu 10 min. max 300 mg

Dzieci:

powyzej 12 .ż 50-100 mg i.m./24 h

HYDROKSYZYNA Działanie: działa uspakajająco i przeciwlękowo, zmniejsza

napięcie mięśniowe wykazuje właściwości przeciwhistaminowe, przeciwbólowe, przeciwwymiotne i znieczulające miejscowo

Wskazania: - lęk, uogólniony niepokój, napięcie przedmiesiączkowe

- nadpobudliwość u dzieci

- pomocniczo w leczeniu alergii

Przeciwwskazania: rozrost gruczołu krokowego, porfiria, jaskra z wąskim kątem przesączania

HYDROKSYZYNA - DAWKOWANIE

50-100 mg i.m.

(można powtórzyć co 4-6 h)

Max 400 mg/24 h

Dzieci

1 mg/ kg m.c.

LEKI USPAKAJAJĄCE I NASENNE

BARBITURANY

· THIOPENTAL

BENZODIAZEPINY

· DIAZEPAM

· KLONAZEPAM

· MIDAZOLAM

KETAMINA

THIOPENTAL Działanie: barbituran bardzo szybkim i krótkim działaniu

nasennym i przeciwdrgawkowym. Nie działa przeciwbólowo i zwiotczająco

Aktywacja receptorów GABA-A w mózgu

Cl-

BARBITURANY

GABA

BENZODIAZEPINY

ZAHAMOWANIE AKTYWNOŚCI NEURONÓW

THIOPENTAL

Wskazania: - głównie do indukcji znieczulenia ogólnego i sedacji do krótkotrwałych zabiegów ambulatoryjnych –

- przerwanie napadu drgawek

- obniżenie ciśnienia wewnątrzczaszkowego pacjentów z urazem głowy (śpiączka barbituranowa)

Przeciwwskazania: porfiria, astma, hipowolemia

THIOPENTAL

krew

Tkanka tłuszczowa Tkanka tłuszczowa

THIOPENTAL - DAWKOWANIE

Wlew ciągły 4-8 mg/kg/h

Indukcja znieczulenia

5 mg/kg (max. 500 mg)

Przygotowanie:

20 ml Aqua pro injectione

Roztwór 2,5% (1 ml = 25 mg)

5% (1 ml = 50 mg)

DIAZEPAM

Działanie: długodziałąca benzodwuazepina wykazująca silne działanie przeciwdrgawkowe, uspokajajace i nasenne

Modulacja działania receptorów GABA-A w mózgu

Cl-

GABA BENZODIAZEPINY

ZAHAMOWANIE AKTYWNOŚCI NEURONÓW

DIAZEPAM

Wskazania: - leczenie objawów zespołów odstawiennych - lek uspokajający - w premedykacji jako lek przeciwdrgawkowy - stan padaczkowy u dzieci - drgawki gorączkowych - rzucawka ciężarnych Przeciwwskazania: jaskra z zamykającym się katem przesączania,

przewlekła niewydolność oddechowa, zespół bezdechu sennego, ostre zatrucie lekami działającymi na OUN lub alkoholem

DIAZEPAM - DAWKOWANIE

Dorośli:

0,2-1 mg/kg m.c.

Dzieci

0,2-0,3 mg/ kg m.c.

KLONAZEPAM

Działanie: długodziałająca benzodwuazepina, wykazująca silne działanie przeciwdrgawkowe a także dzianie nasenne i uspokajające

Wskazania: - lek z wyboru we wszystkich postaciach stanu padaczkowego

- może być stosowany również w leczeniu zaburzeń psychicznych

Przeciwwskazania: ostra niewydolność oddechowa, ciężka niewydolność wątroby, należy zachować ostrożność u osób w podeszłym wieku

KLONAZEPAM - DAWKOWANIE

Dorośli: 1 mg

Dzieci

0,3-0,5 mg/ kg m.c.

Max. 2-8 mg

Powolny wlew 3 mg/8 h

MIDAZOLAM Działanie: krótkodziałająca benzodiazepina o bardzo

silnym działaniu nasennym i uspokajającym, działa także przeciwdrgawkowo, charakteryzuje się szybkim początkiem działania

Wskazania: - premedykacja

- wprowadzenie do znieczulenia ogólnego

- sedacja

Przeciwwskazania: ostra niewydolność oddechowa, wstrząs, śpiączka, ostre zatrucie alkoholem

MIDAZOLAM - DAWKOWANIE

0,05 – 0,3 mg/ kg m.c.

Wlew 0,05-0,3/ kg m.c./min

KETAMINA Działanie: szybko działający środek anestetyczny

Ketamina

Receptory opioidowe działanie halucynogenne

Układ adrenergiczny AS, CTK, ciśnienie śródczaszkowe

Receptory NMDA działanie przeciwbólowe

KETAMINA Wskazania: - do znieczulenia w zabiegach nie

wymagających zwiotczenia mięśni (nie znosi bólu trzewnego)

- w leczeniu oparzeń skóry

- wprowadzenie do znieczulenia ogólnego pacjenta we wstrząsie

Przeciwwskazania: nadciśnienie tętnicze, niewydolność serca, choroba niedokrwienna serca, zwężenia zastawki aortalnej lub mitralnej, niewyrównana nadczynność tarczycy

KETAMINA - DAWKOWANIE

Dawka analgetyczna:

0,2-0,5 mg/ kg m.c.(brak działania anesteycznego)

Dawka anestetyczna:

0,5 – 2 mg/ kg m.c.

2-6 mg/ kg m.c. / h

(wywołuje stan anestezji zdysocjowanej)

5-10 mg i.m.

WYBRANE ODTRUTKI

ANEXATE (FLUMAZENIL)

NALOXON

GLUKAGON

ANEXATE

ODTRUTKA PRZY PRZEDAWKOWANIU BENZODIAZEPIN (0,2-0,6 mg iv)

Cl-

GABA BENZODIAZEPINY

ZAHAMOWANIE AKTYWNOŚCI NEURONÓW

ANEXATE

NALOXON Swoisty antagonista receptorów opioidowych

0,4-0,8 mg

I dawka:

0,4 mg i.v.

0,8 mg im

0.8 mg s.c

1 mg i.n.

Można miareczkować dawkę 6-10 mg

(przywrócony oddech brak świadomości)

Czas działania 45 – 75 min (podane i.v.)

Dziękuję za uwagę

GLUKAGON

Zmniejsza nasilenie blokady receptorów w

sercu spowodowanej przedawkowaniem

betablokerów

Dorośli 1 mg i.m. lub s.c.

DZIECI

0,05-0,15 mg/ kg m.c. i.m. lub s.c.