PISMO ZARZ¥DU REGIONU ZAG£ÊBIE MIEDZIOWE NSZZ „SOLIDARNOŒÆ”

ISSN

150

9-79

94

PISMO ZARZ¥DU REGIONU ZAG£ÊBIE MIEDZIOWE NSZZ „SOLIDARNOŒÆ”

NR 12/26218 grudnia 2006

SprawiedliwoϾ po latach

Dopiero po siedemnastu latach od upadku komunizmu przed S¹dem stan¹³ pierwszy funkcjonariusz S³u¿by Bezpieczeñstwa,który zajmowa³ siê rozpracowywaniem opozycji w Zag³êbiu Miedziowym. Na zdjêciu Jan Sugalski zeznaje przed s¹demprzeciwko funkcjonariuszowi SB Bogdanowi M. z Legnicy.

Wydaje: Zarz¹d Regionu Zag³êbie Miedziowe NSZZ „Solidarnoœæ”, 59-220 Legnica, ul. Fryderyka Skarbka 9, tel. (076) 72-10-878, 72-10-888, 72-10-898, e-mail: legnica@solidarnosc.org.pl Redaguje zespó³. Zdjêcia: Wojciech Obremski, e-mail: wobremski@wp.pl

Wed³ug legendy, œwiêta Barbara urodzi³a siê w Nikomedii,na terenie obecnej Turcji w III wieku naszej ery.

By³a córk¹ bogatego i wp³ywowego kupca, poganina, któryza wszelk¹ cenê chcia³ uchroniæ j¹ przed chrzeœcijañstwem.Barbara jednak potajemnie uczestniczy³a w spotkaniach nie-wielkiej grupki chrzeœcijan. W zwi¹zku z tym, ojciec wybudo-wa³ warown¹ wie¿ê, w której uwiêzi³ Barbarê. Kontaktowaæmogli siê z ni¹ jedynie nauczyciele.

Jeden z nich – chrzeœcijanin – nawróci³ Barbarê. W tajem-nicy przed rodzicami przyjê³a chrzest, wyrzekaj¹c siê dotych-czasowych bogów i bogactw ojca. Postanowi³a ponadtopoœwiêciæ siê Chrystusowi, ¿yj¹c w dozgonnej czystoœci.

Wzbudzi³o to gniew jej ojca, który zakaza³ córce praktyko-wania nowej religii. GroŸby, znêcanie psychiczne oraz dotkli-we kary na nic siê zda³y. Po pewnym czasie Barbara wydanazosta³a w³adzom i skazana na œmieræ przez œciêcie mieczem.

Wed³ug tradycji, ponios³a œmieræ mêczeñsk¹ z r¹k swojegoojca w roku 306. Legenda g³osi, ¿e mêczeñstwu towarzyszy³ycuda – w nocy mia³ j¹ odwiedziæ Chrystus, zaleczyæ jej rany i udzieliæ Komunii Œw. Natomiast ojciec po zabiciu córki zosta³pora¿ony piorunem.

RzeŸby i wizerunki œw. Barbary spotkaæ mo¿na m.in. w koœcio³ach i w wyrobiskach kopalñ wielu krajów europej-skich.

W Polsce, najstarsza rzeŸba przedstawiaj¹ca jej postaæpochodzi z 1689 roku i zachowa³a siê w kopalni soli w Wie-liczce.

Kult œwiêtej Barbary, dziewicy i mêczennicy,rozwija³ siê od VI wieku. Cesarz wschodnio-rzymski Justynian I Wielki sprowadzi³ wówczasrelikwie œwiêtej Barbary do Konstantynopola,gdzie w póŸniejszym czasie wzniesiona zosta³aœwi¹tynia pod jej wezwaniem. Obecnie, czêœærelikwii znajduje siê w skarbcu bazyliki œwiêtegoJana na Lateranie w Rzymie oraz koœciele Naj-œwiêtszej Marii Panny w Transportinie, w Neapolu.

W Polsce, pierwszy koœció³ ku czci œwiêtejBarbary wystawiono w 1262 roku w Bo¿ygnie-wie ko³o Œrody Œl¹skiej.

(meg)

Barbórka 2006Œwiêt¹ Barbarê uwa¿a siê za jedn¹ ze Œwiêtych Wspomo¿ycielek, pomocnych przy konaniu i prowadz¹cych do Boga. Z czasem przyjêli j¹ za sw¹ patronkê ludzie wykonuj¹cy niebezpieczne zawody: marynarze, artylerzyœci, a przede wszystkim - górnicy.

WWW.SOLIDARNOSC.ORG.PL/LEGNICA2

SzkoleniaCz³onkowie organizacji wydzia³owych z: Przedszkola Publicznego

w Œcinawie, Szko³y Podstawowej nr 3 w Œcinawie, Zespo³u Szkó³ w Chróstniku, Szko³y Podstawowej nr 3 w Lubinie, Szko³y Podstawo-wej nr 8 w Lubinie, Zespo³u Szkó³ nr 1 w Lubinie, Gimnazjum nr 3 wLubinie, Spó³dzielni Mieszkaniowej „Polne” w Lubinie i Zespo³u Szkol-no–Przedszkolnego w Radwanicach zrzeszeni w Organizacji Miêdzy-zak³adowej Pracowników Oœwiaty i Wychowania NSZZ „Solidar-noœæ” w Lubinie wziêli udzia³ w Szkoleniu ogólnozwi¹zkowym dladzia³aczy oœwiatowych SOD–1, które mia³o miejsce w Lubinie, w dniach 9 – 10 i 13 – 14 listopada 2006 r. Szkolenie dotyczy³o prawaoœwiatowego oraz prawa wewn¹trzzwi¹zkowego. Zajêcia prowadziliMariola Karwan, Ewa Kosiorowska i Jerzy Morawski.

W G³ogowie, w dniach 23 – 24 listopada br. odby³o siê szkolenie

Wybrane uprawnienia zwi¹zków zawodowych , w którym wziêliudzia³ cz³onkowie Zwi¹zku z Organizacji Miêdzyzak³adowej Pracow-ników Oœwiaty i Wychowania NSZZ „Solidarnoœæ” w G³ogowie. Zajê-cia dotyczy³y uprawnieñ zwi¹zkowych wynikaj¹cych z ustawy o zwi¹z-kach zawodowych oraz zasad zarz¹dzania zak³adowym funduszemœwiadczeñ socjalnych, a przeprowadzili je Ewa Kosiorowska i JerzyMorawski.

Cz³onkowie Organizacji Miêdzyzak³adowej NSZZ „Solidarnoœæ”

przy Hucie Miedzi „Legnica” Oddziale KGHM „Polska MiedŸ” SAwziêli udzia³ w szkoleniu Elementy prawa pracy, które odby³o siê w Karpaczu, w dniach 27 – 29 listopada br. Uczestnicy, korzystaj¹c z aktów prawnych, rozwi¹zywali zadania – przypadki, z którymizetknêli siê poœrednio lub bezpoœrednio w praktyce zwi¹zkowej, a proponowane przez nich rozwi¹zania poddawali analizie, prowadz¹-cy szkolenie, Jerzy Morawski i Ewa Kosiorowska.

Cz³onkowie komisji rewizyjnych z organizacji w: PKP Zak³ad Elek-

troenergetyki Kolejowej w Legnicy, Volkswagen Motor Polska Sp. z o.o. w Polkowicach, EnergiaPro Koncern Energetyczny SAOddzia³ w Legnicy, Dolnoœl¹ska Spó³ka Gazownictwa Sp. z o. o. weWroc³awiu, MPWiK SA w Lubinie, ZUS Oddzia³ w Legnicy, Inova Sp. z o.o. w Lubinie i Organizacji Miêdzyzak³adowej PracownikówOœwiaty i Wychowania w Lubinie wziêli udzia³ w szkoleniu Zasadydzia³ania zak³adowej komisji rewizyjnej, które mia³o miejsce w Legni-cy, w dniach 11 – 12 grudnia 2006 r. Celem szkolenia by³o poznaniezasad dzia³ania komisji rewizyjnych, pog³êbienie znajomoœci prawawewn¹trzzwi¹zkowego oraz opanowanie podstaw zarz¹dzania finan-sami podstawowych jednostek organizacyjnych. Warsztaty przepro-wadzili Ewa Kosiorowska i Zbigniew KuŸniar.

Nie przeszkadzaj¹ W zak³adach produkcyjnych na terenie Legnickiej Specjalnej StrefyEkonomicznej organizuj¹ siê pracownicy.

Obawialiœmy siê, ¿e pracodawcanie bêdzie chcia³ zwi¹zków w naszej firmie – mówi Antoni

Skalski, szef „Solidarnoœci” w firmie Fau-recia w legnickiej podstrefie LSSE. – Alenie by³o tak Ÿle. Teraz powoli siê dociera-my

O nowych organizacjach w LSSE pisze„S³owo Polskie Gazeta Wroc³awska”.

Faurecia zatrudnia oko³o 500 osób. Do„Solidarnoœci” zapisa³o siê 70 z nich. Zwi¹-zek powsta³ spontanicznie. – Mamdoœwiadczenie w pracy zwi¹zkowej – opo-wiada przewodnicz¹cy Antoni Skalski.

– Dla mnie wiêc nie by³o problemu z namówieniem ludzi do za³o¿enia zwi¹zku.Poszliœmy do zarz¹du regionu legnickiej„Solidarnoœci” i zarejestrowaliœmy siê. Terazwstêpuj¹ nowi ludzie.

Antoni Skalski zapewnia, ¿e jegozwi¹zek nie jest negatywnie

nastawiony do pracodawcy. – Szefowie firmy nie prze-szkadzaj¹ nam w pracy – dodaje Antoni Skalski. – Odnoszê wra¿enie, ¿edosyæ pozytywnie nasocenili. Chcemy roz-wi¹zywaæ problemyludzi i jednoczeœniewspó³pracowaæ z pra-codawc¹.

W japoñskiej firmieSanden, w podstrefiepolkowickiej LSSEpracownicy równie¿postanowili siê zorga-nizowaæ. – Musieliœmywreszcie zawalczyæ o swoje –mówi prze-

wodnicz¹cy „S” w zak³adzie Piotr

Dobrowolski. – Zdarza-³o siê, ¿e pracownicy

dostawali zani¿one pensje,nie by³o premii. Teraz rozma-

wiamy z pracodawc¹, ale jeszczenie jesteœmy w pe³ni akceptowani.

Jednak bêdziemy walczyæ o swojeprawa.

W Sandenie do zwi¹zków wst¹pi³o 68pracowników na 200 zatrudnionych. – Zwi¹zek powsta³ i to jest fakt – t³umaczyTomasz Pokorny, dyrektor ds. personal-nych. – Bêdziemy wspólnie pracowaæ dladobra firmy.

– Nagle Japoñczycy przejrzeli na oczy – mówi przewodnicz¹cy Zarz¹du RegionuZag³êbie Miedziowe, Bogdan Or³owski. – Zaczêli siê pytaæ, co ludzi tak boli, ¿e chc¹zak³adaæ zwi¹zek zawodowy. Mened¿ero-wie firm z regu³y nas nie kochaj¹. Z Zawi¹-za³y siê one spontanicznie. – Wielokrotniepróbowaliœmy namawiaæ pracowników zestrefy specjalnej, aby zak³adali organizacje – dodaje Bogdan Or³owski. – Wiêkszoœæ z nich ma umowy na czas okreœlony i siêboj¹. Do zak³adów nie mogliœmy wejœæ, bonas nie wpuszczano. Ale one s¹ potrzebne,by w m¹dry sposób broniæ pracowników.S¹ firmy, które to rozumiej¹, i z nimi wspó³-praca dobrze siê uk³ada.

�ród³o „S³owo Polskie Gazeta Wroc³awska”,28.11.2006

Wielka radoœæ z przyjœcia ZbawicielaJezusa Chrystusa niechbêdzie udzia³em w sercu Zwi¹zkowców!Niech ust¹pi¹ wszelkiesmutki, a zagoœci Chrystus, a wraz z Nim – na sta³e pokój i nadzieja.

Ks. Marian KopkoDuszpasterz NSZZ

„Solidarnoœæ” RegionuZag³êbie Miedziowe

Z okazji Œwi¹t Bo¿ego Narodzenia¿yczê, by w tê Œwiêt¹Noc, czuwaj¹c przyNowonarodzonymnie zabrak³o namradoœci i pokoju, a blask BetlejemskiejGwiazdy rozœwietla³nasz¹ Ojczyznê i ka¿dego z nas.

Bogdan Or³owskiprzewodnicz¹cy ZRZag³êbie MiedzioweNSZZ „Solidarnoœæ”

Czy zwi¹zki s¹ potrzebne?

DARIUSZ D¥BROWSKI, szef Solidar-noœci w VW Motor Polska w Polkowicach

Jak najbardziej. Dziêki nim ludzie mog¹walczyæ o swoje prawa i dotrzeæ ze swoimiproblemami do pracodawcy. W naszej fir-mie wspó³praca z pracodawcami uk³ada siêbardzo dobrze.

RADOS£AW POBOL, przewodnicz¹cySolidarnoœci w Starostwie Powiatowymw G³ogowie

– Zwi¹zki z regu³y powstaj¹, gdy Ÿle siêdzieje w firmie. Gdy siê pojawi¹, to praco-dawcy zaczynaj¹ inaczej traktowaæ pracow-ników. W ostatecznym rachunku jest tokorzystne dla pracodawcy, bo ludzie lepiejpracuj¹.

MICHA£ KUSZYK, wiceprezes Zwi¹zkuPracodawców Polska MiedŸ

– Tylko idiota nie godzi siê na powstaniezwi¹zków zawodowych w swoim zak³adzie.One s¹ potrzebne w firmie. Nie powstaj¹ poto, aby okraœæ pracodawcê.

P A MI Ê T A M

Y

WWW.SOLIDARNOSC.ORG.PL 7

Lista udokumentowanych ofiar mor-dów komunistycznego aparatu repre-sji w latach 1981-1989

1. Czekalski Józef, lat 48. Zamordo-wany 16 grudnia 1981 r. podczas pacy-fikacji strajku w KWK „Wujek”, postrza³klatki piersiowej i brzucha, ponadtopostrza³ lewej stopy.

2. Giza Józef, lat 28. Zamordowany16 grudnia 1981 r. podczas pacyfikacjistrajku w KWK „Wujek”, postrza³ bocznyszyi.

3. Gnida Joachim, lat 28. Zmar³ 25stycznia 1982 r. w wyniku ran odniesio-nych 16 grudnia 1981 r. podczas pacyfi-kacji strajku w KWK „Wujek”, postrza³przeszywaj¹cy g³owê.

4. Gzik Ryszard, lat 35. Zamordowa-ny 16 grudnia 1981 r. podczas pacyfika-cji strajku w KWK „Wujek”, postrza³przeszywaj¹cy g³owê.

5. Kupczak Bogumi³, lat 28. Zamor-dowany 16 grudnia 1981 r. podczaspacyfikacji strajku w KWK „Wujek”,postrza³ brzucha.

6. Pelka Andrzej, lat 20. Zamordowa-ny 16 grudnia 1981 r. podczas pacyfika-cji w KWK „Wujek”, postrza³ przeszywa-j¹cy g³owê.

7. Stawisiñski Jan, lat 22. Zmar³ 25stycznia 1982 r. w wyniku ran odniesio-nych 16 grudnia 1981 r. podczas pacyfi-kacji strajku w KWK „Wujek”, postrza³przeszywaj¹cy g³owê.

8. Wilk Zbigniew, lat 20. Zamordo-wany 16 grudnia 1981 r. podczas pacy-fikacji strajku w KWK „Wujek”, postrza³w plecy i postrza³ od ty³u w okolicy lêdŸ-wiowej.

9. Zaj¹c Zenon, lat 22. Zamordowa-ny 16 grudnia 1981 r. podczas pacyfika-cji strajku w KWK „Wujek”, postrza³przeszywaj¹cy klatkê piersiow¹.

10. Browarczyk Antoni, lat 23.Zamordowany strza³em w g³owê pod-czas rozpêdzania demonstracji w Gdañ-sku, 17 grudnia 1981 r.

11. Kosecki Tadeusz. Zmar³ na zawa³serca pobity przez ZOMO w czasie pacy-fikacji strajku na Politechnice Wroc³aw-skiej 17 grudnia 1981 r.

12. Adamowicz Micha³, lat 28. Zmar³5 wrzeœnia 1982 r. w wyniku ran postrza-³owych odniesionych w czasie demon-stracji 31 sierpnia w Lubinie.

13. Pozniak Mieczys³aw, lat 26.Zmar³ 31 sierpnia w Lubinie, w wynikurany postrza³owej brzucha odniesionej w czasie demonstracji.

14. Trajkowski Andrzej, lat 32. Zmar³31 sierpnia w Lubinie, w wyniku ranypostrza³owej g³owy, odniesionej w czasiedemonstracji.

15. Barchañski Emil, lat 17. Uczeñ,wiêzieñ polityczny. Zagin¹³ 16 czerwca1982 r. Cia³o wy³owiono z Wis³y. W trak-cie œledztwa by³ bity, mia³ byæ œwiadkiemna rozprawie kolegów.

16. Cielecki Wojciech, lat 19.Zastrzelony przez ¿o³nierza LWP 2 kwiet-nia 1982 r. w Bia³ej Podlaskiej.

17. Cieœlewicz Wojciech, lat 29.Zmar³ 2 marca 1982 r. w wyniku pobiciaprzez ZOMO podczas demonstracji w Poznaniu 13 lutego 1982 r.

18. Durda W³adys³aw. Zmar³ w nocyz 3 na 4 maja 1982 r., zatruty gazami ³za-wi¹cymi, u¿ytymi do rozpêdzaniademonstracji 3 maja 1982 r. w Szczeci-nie. Milicja odmówi³a wezwania pogoto-wia.

19. Grudziñski Adam, lat 36. Zmar³na serce po pobiciu w obozie internowa-nia w Za³ê¿u, w paŸdzierniku 1982 r.

20. Jurgielewicz Zdzis³aw, lat 29.Zmar³ 21 wrzeœnia 1982 r. po pobiciu 12wrzeœnia 1982 r. w KM MO w Gi¿ycku.

21. Kamiñski Wac³aw, lat 32. Zmar³28 listopada 1982 r., trafiony petard¹ w czasie demonstracji 11 listopada 1982r. w Gdañsku.

22. Ko³odziejczyk Wanda, lat 59.Przewieziona do szpitala w stanie ago-nalnym ze œladami pobicia z aresztuœledczego na ul. Rakowieckiej w Warsza-wie. Zmar³a 4 stycznia 1982 r.

23. Kot Stanis³aw. Po pobiciu przezpatrol ZOMO 31 marca 1982 r., zmar³ 3 kwietnia 1982 r. w Rzeszowie.

24. Królik Stanis³aw, lat 39. Pobityw czasie demonstracji 10 listopada 1982r. w Warszawie, zmar³ 16 listopada 1982r.

25. Lenartowicz Joanna, lat 19.Zmar³a 5 maja 1982 r. po pobiciu w cza-sie rozpêdzania demonstracji 3 maja1982 r. w Warszawie.

26. Lisowski W³odzimierz, lat 67.Zmar³ 13 lipca 1982 r. po pobiciu pod-czas demonstracji 13 maja 1982 r. w Krakowie.

27. Majchrzak Piotr, lat 19. Zmar³ 18maja 1982 r. po pobiciu przez ZOMOpodczas demonstracji 13 maja 1982 r.w Poznaniu.

28. Majewski Kazimierz, lat 46. Naskutek nagonki, inwigilacji, gróŸb i nak³a-niania do wspó³pracy z SB pope³ni³samobójstwo 29 paŸdziernika 1982 r. w Jeleniej Górze.

29. Michalczyk Kazimierz, lat 27.Zmar³ 2 wrzeœnia 1982 r. w wyniku obra-¿eñ odniesionych w czasie rozpêdzaniademonstracji we Wroc³awiu 31 sierpnia1982 r.

30. Raczek Stanis³aw, lat 35. Zmar³ 7wrzeœnia 1982 r. po pobiciu w czasiedemonstracji w Kielcach 31 sierpnia1982 r.

31. Radomski Mieczys³aw, lat 56.Zmar³ 3 maja 1982 r. w czasie zajœæ ulicz-nych w Warszawie.

32. Rokitowski Mieczys³aw, lat 47.Zmar³ 3 kwietnia 1982 r. po pobiciu w areszcie œledczym w Za³ê¿u.

33. Sadowski Piotr, lat 32. Zmar³ 31sierpnia 1982 r. trafiony petard¹ podczasdemonstracji w Gdañsku.

34. Szulecki Adam, lat 32. Zmar³ 9maja 1982 r. po pobiciu w czasie demon-stracji 3 maja 1982 r. w Warszawie.

35. Wilkomirski Eugeniusz, lat 52.Zmar³ 3 wrzeœnia 1982 r. po pobiciu

przez ZOMO w czasie demonstracji w Czêstochowie 1 wrzeœnia 1982 r.

36. W³osik Bogdan, lat 30. Zamordo-wany z broni palnej przez funkcjonariu-sza SB w czasie demonstracji w NowejHucie 13 paŸdziernika 1982 r.|

37. WoŸniak Tadeusz, lat 49. Zmar³1 wrzeœnia 1982 r. po pobiciu przezZOMO podczas demonstracji 31 sierpnia1982 r. we Wroc³awiu.

38. Zdunek Franciszek, lat 49. Prze-wodnicz¹cy Komitetu Budowy Kaplicy w Sobolewie w woj. lubelskim. Zastrze-lony przez sier¿anta MO.

39. Bleszczyñski Zenon, lat 24. Zmar³w nocy z 13 na 14 stycznia 1983 r. popobiciu w areszcie œledczym 28 grudnia1982 r.

40. Drabowska Janina, lat 63. Zmar-³a we wrzeœniu 1983 r. na skutek obrzêkup³uc, spowodowanego dzia³aniemgazów ³zawi¹cych, u¿ytych do rozpêdza-nia demonstracji w Nowej Hucie 31sierpnia 1983 r.

41. Grzywna Andrzej, lat 62. Zmar³ w nocy z 29 na 30 sierpnia 1983 r. popobiciu pa³k¹ po g³owie w milicyjnymareszcie.

42. Kowalski Ryszard, lat 44. Prze-wodnicz¹cy KZ NSZZ „Solidarnoœæ” w Hucie Katowice, dwukrotny wiêzieñpolityczny. Zagin¹³ 7 lutego 1983 r. Cia³owy³owiono z rzeki 31 marca 1983 r.

43. Larysz Józef, lat 41. Przewodni-cz¹cy Komisji Zak³adowej NSZZ „Soli-darnoœæ” w zak³adach ELWRO. Interno-wany, zwolniony z pracy. Zmar³ 7 marca1983 r. po kolejnym przes³uchaniu w KW MO.

44. Lyskawa Bernard, lat 56. Zmar³na zawal serca, uciekaj¹c przed ZOMOpo demonstracji w Krakowie 1 maja1983 r.

45. Miasko Zdzis³aw, lat 29. Zmar³ 3 czerwca 1983 r. po pobiciu na poste-runku MO w Nowej Mi³osnej.

46. Marzec Jerzy, lat 21. Zagin¹³ 21czerwca 1983 r. po uroczystoœciachpowitania Papie¿a. Cia³o znaleziono nadOdr¹ 22 czerwca 1983 r. Powodemœmierci by³o zach³yœniêcie siê krwi¹.

47. Podboraczyñski Bogus³aw, lat21. Dzia³acz NSZZ „Solidarnoœæ”. Praw-dopodobnie zatrzymany przez funkcjo-nariuszy MO, cia³o wydobyto z rzeki 30kwietnia 1983 r.

48. Przemyk Grzegorz, lat 19. Zmar³14 maja 1983 r. w wyniku obra¿eñ popobiciu przez milicjantów w komisariacieprzy ul. Jezuickiej w Warszawie 12 maja1983 r.

49. Stefañski Jacek, lat 25. Zmar³9 wrzeœnia 1983 r. Pobity 2 wrzeœnia1983 r. na ulicy przez „nieznanychsprawców”. Brata denata i œwiadkówwydarzenia funkcjonariusze MSW nak³a-niali szanta¿em do zaniechania wyjaœnie-nia sprawy.

50. Symoniuk Zbigniew, lat 33. Cz³o-nek Komitetu Obrony Wiêzionych zaPrzekonania. Internowany, wiêzieñ poli-tyczny. Zmar³ 8 stycznia 1983 r. Wed³ugoficjalnej wersji, pope³ni³ samobójstwo

w czasie odbywania kary 2 lat pozbawie-nia wolnoœci w wiêzieniu w Bia³ymstoku.

51. Smagura Ryszard, lat 29. Zmar³1 maja 1983 r. w Krakowie po trafieniupetard¹ w czasie demonstracji.

52. Szymañski Zbigniew, zmar³ w kwietniu 1983 r. po pobiciu przezzomowców – R. Rudowczaka i J. Niem-ca.

53. Wasiluk Henryk, lat 28. Wiêzieñpolityczny. Zmar³ 25 listopada 1983 r. Pozwolnieniu z wiêzienia pope³ni³ samobój-stwo przez samospalenie w proteœcieprzeciwko eksmisji z mieszkania.

54. Wêdrowny Jerzy, lat 28. Aresz-towany za udzia³ w manifestacji 31 sierp-nia 1983 r. Zmar³ w areszcie œledczymwe wrzeœniu 1983 r. w niewyjaœnionychokolicznoœciach, przed 83 rozpraw¹.

55. Witkowski W³odzimierz, lat 31.Zagin¹³ podczas manifestacji 31 sierp-nia 1983 r. we Wroc³awiu. Zw³oki znale-ziono 7 wrzeœnia 1983 r., wisz¹ce nadrzewie pod Oleœnic¹.

56. Zió³kowski Jan, lat 56. Wspó³pra-cownik Komitetu Budowy Pomnika OfiarCzerwca 1956 r. Zmar³ 5 marca 1983 r.pobity w czasie przes³uchania w V komi-sariacie MO w Poznaniu.

57. Bartoszcze Piotr, lat 34. Dzia³aczNSZZ „Solidarnoœæ” Rolników Indywi-dualnych. Zmar³ w nocy z 7 na 8 lutego1984 r. Cia³o znaleziono 8 lutego 1984 r.w studzience melioracyjnej na polu zeœladami bicia i duszenia.

58. Fraczek Lech. Zmar³ 25 maja1984 r. po pobiciu 5 kwietnia 1984 r. naposterunku MO.

59. Fras Tadeusz, lat 33. Nauczyciel,przewodnicz¹cy NSZZ „Solidarnoœæ” w szkole. Zmar³ 7 wrzeœnia 1984 r. Cia³oznaleziono na przedmieœciach Krakowa.Wed³ug oficjalnej wersji, wyskoczy³ z II piêtra. Sekcja zw³ok ujawni³a œladybicia i duszenia.

60. Gebosz Andrzej, lat 31. Zmar³ 26paŸdziernika 1984 r. po pobiciu podczasprzes³uchania w DUSW £ódŸ-Œródmie-œcie.

61. Hac Aleksander, lat 44. Przewod-nicz¹cy KZ NSZZ „Solidarnoœæ” w Fabry-ce Samochodów Ciê¿arowych w Lubli-nie. Zmar³ 18 paŸdziernika 1984 r. Zna-leziony 16 paŸdziernika 1984 r. w piwni-cy domu przy ul. Królewskiej z ciê¿kimiobra¿eniami g³owy.

62. Hant Edyta, lat 8. Uczennica.Zmar³a 29 marca 1984 r. Zginê³a w parkuod strza³u oddanego z okien mieszkaniaprzez sier¿anta MO Halonia.

63. Jasiñski Krzysztof, lat 25. Dzia-³acz NSZZ „Solidarnoœæ”. Internowany.Zmar³ 10 listopada 1984 r. Zw³oki znale-ziono na przystanku PKS w Elbl¹gu zeœladami silnych urazów.

64. Kulka Stanis³aw, lat 47. 15 listo-pada 1984 r. zosta³ zastrzelony na szosieprzez milicjanta Jana Zurka.

65. Lawrynowicz Henryk, lat 42. 8listopada 1984 r. zosta³ zatrzymany naKomisariacie Kolejowym. Zmar³ 9 listo-pada 1984 r. Lekarz stwierdzi³ krwiakaskroni i liczne obra¿enia.

66. Lazarski Kazimierz, lat 58. Pobi-ty we w³asnym mieszkaniu przez funk-cjonariuszy MO. Zmar³ 24 wrzeœnia1984 r. S¹d Rejonowy w Oleœnicy skaza³funkcjonariuszy Ryszarda Boryga, Zbi-gniewa Krolaka i Józefa Jarosika na karyod 1 do 2 lat pozbawienia wolnoœci.

67. Ksi¹dz Popie³uszko Jerzy, lat 37.Kapelan NSZZ „Solidarnoœæ”. Zamordo-wany 19 paŸdziernika 1984 r. przez funk-cjonariuszy MSW: W. Chmielewskiego,J. Pêkalê, G. Piotrowskiego, A. Pietrusz-kê.

68. Romanowski Jaros³aw, lat 23.Zmar³ 12 maja 1984 r. Zatrzymany przezMO. Wed³ug oficjalnej wersji, powiesi³siê w areszcie.

69. Struski Krzysztof, lat 28. Zmar³ 14listopada 1984 r. Zatrzymany przez funk-cjonariuszy MO, zosta³ nastêpnie wyrzu-cony z milicyjnego samochodu.

70. Sztencel Pawe³, lat 19. Zmar³ 22grudnia 1984 r. na astmê sercow¹ w areszcie œledczym przy ul. Smutnej w £odzi, po odmowie udzielenia pomocylekarskiej.

71. Tokarczyk Zbigniew, lat 31. Dzia-³acz NSZZ „Solidarnoœæ” i KPN. Interno-wany i szykanowany przez SB. Zmar³ w nocy z 22 na 23 lutego 1984 r. Cia³oznaleziono ko³o jego domu. Sekcjawykaza³a urazy w¹troby i p³uc oraz œladyciosów.

72. Walczak Bogus³aw, lat 57. Zmar³w marcu 1984 r. Zosta³ zatrzymany przezpatrol MO w dniu 18 marca 1984 r. ̄ oniewydano cia³o 16 marca 1984 r., twier-dz¹c, ¿e znaleziono je na ulicy.

73. Antonowicz Marcin, lat 19. Zmar³2 listopada 1985 r. Zosta³ zatrzymanyprzez patrol MO 19 paŸdziernika 1985 r.Dozna³ œmiertelnych urazów g³owy w milicyjnym samochodzie.

74. Budny Jan. Zmar³ 14 lutego 1985r. Zatrzymany przez funkcjonariuszy MOWitolda Jab³oñskiego i Kazimierza Klo-nowskiego 11 lutego 1985 r. Pobityw czasie przes³uchania. W szpitalustwierdzono krwiaka mózgu, który by³przyczyn¹ zgonu.

75. Bulko Zdzis³aw, lat 30. Zmar³ 17grudnia 1985 r. Znaleziony w rowie podZamoœciem z ciê¿kimi obra¿eniami.Zwolnieni przez niego z pracy za pijañ-stwo i kradzie¿e trzej ormowcy grozilimu zemst¹.

76. Czarny Miko³aj, lat 56. Zmar³ 14lutego 1985 r. Zosta³ zatrzymany przezMO. Zmar³ w wyniku urazów czaszki.Wed³ug oficjalnej wersji, spad³ ze scho-dów.

77. Franz Roman, lat 32. Zmar³ 8 stycznia 1985 r. Zosta³ zatrzymanyprzez milicjê na komisariacie kolejowym.Znaleziony martwy na ³awce ko³o dwor-ca PKP. Sekcja wykaza³a st³uczeniemózgu.

78. Krawiec Jan, lat 22. Zmar³ 30paŸdziernika 1985 r., zatrzymany naKomendzie MO w Miechowie. Wed³ugoficjalnej wersji, pope³ni³ samobójstwow areszcie przez powieszenie. Cia³o nosi-³o œlady urazów piersi, brzucha i g³owy.

79. Krzywda Jacek, lat 37. Zmar³ 26czerwca 1985 r. Zosta³ pobity w bramiedomu, w którym mieszka³, przez patrolMO.

80. Kasprowski Dariusz, lat 23.Zmar³ 9 grudnia 1985 r. Wed³ug oficjal-nej wersji, powiesi³ siê w ZK w Korono-wie. Na zw³okach stwierdzono liczneurazy szyi, ramion i pleców.

81. Martin Les³aw, lat 37. Cz³onekKomisji Rewizyjnej Zarz¹du RegionuNSZZ „Solidarnoœæ”. Zamordowany 23stycznia 1985 r. Zosta³ zrzucony przez„nieznanych sprawców” z k³adki dla pie-szych nad ulic¹, z wysokoœci 20 m.

82. Pop³awski Piotr, pop Cerkwi pra-wos³awnej w Narwi. Zagin¹³ 15 czerwca1985 r. Zw³oki znaleziono 20 czerwca1985 r. w lesie ko³o Zab³udowa. Wed³ugoficjalnej wersji, pope³ni³ samobójstwo.

83. Przepiórzyñski Witold, cz³onekNSZZ „Solidarnoœæ”. Zagin¹³ 9 maja1985 r. Zw³oki znaleziono 17 maja 1985r. w kanale portowym ze œladami silnychobra¿eñ.

84. Szuster Aleksander, lat 25. Zmar³30 stycznia 1985 r. po pobiciu na Komi-sariacie MO w Œwidniku. Przyczyn¹œmierci by³o z³amanie podstawy czaszki.

85. Œlusarski Ryszard, lat 25. Zmar³4 marca 1985 r. po pobiciu przez funk-cjonariuszy MO w mieszkaniu, na ulicyi w komisariacie. Œmieræ nast¹pi³a w wyniku zmia¿d¿enia w¹troby, nereki pêkniêcia jelit.

86. Bednarek Marian, lat 35. Zmar³27 grudnia 1986 r. po pobiciu na komi-sariacie MO.

87. Szkarlat Zbigniew, lat 43. Dzia-³acz NSZZ „Solidarnoœæ”, wiêzieñ poli-tyczny. Zmar³ 9 lutego 1986 r. Znalezionyna ulicy 2 lutego 1986 r. by³ ciê¿ko pobi-ty, stwierdzono pêkniêcie czaszki i uszko-dzenie mózgu.

88. Luks Grzegorz, lat 19. Zmar³ 14stycznia 1987 r. Zosta³ zbity i skopanyprzez patrol MO w nocy z 29 na 30 sierp-nia 1986 r. Wobec niedostatecznejpomocy lekarskiej, zmar³ w wynikupowik³añ.

89. Kalinowski Wac³aw. Zmar³ 27marca 1987 r. Wczeœniej zosta³ pobity w samochodzie milicyjnym.

90. Strzelecki Jan, lat 69. Zmar³ 11lipca 1988 r. Ciê¿ko pobity nad Wis³¹ wdniu 30 czerwca 1988 r.

91. Ksi¹dz Niedzielak Stefan. Pro-boszcz parafii œw. Karola Boromeusza w Warszawie. Zmar³ 20 stycznia 1989 r.Cia³o znaleziono w jego mieszkaniu. Sek-cja wykaza³a liczne urazy i rozerwaniewi¹zade³ krêgu szyjnego, co uznano zaprzyczynê œmierci.

92. Ksi¹dz Suchowolec Stanis³aw,proboszcz parafii Najœwiêtszej MariiPanny w Dojlidach. Zmar³ 30 stycznia1989 r.

93. Ksi¹dz Zych Sylwester, lat 39.Wikariusz parafii. œw. Jakuba. Wiêzieñpolityczny. Zmar³ 11 lipca 1989 r. Cia³oznaleziono na dworcu PKS.

(Listê podano za „Tygodnikiem Gdañ-skim” nr 16 z 13 grudnia 1989 roku)

WWW.SOLIDARNOSC.ORG.PL/LEGNICA 3

Si³a w zwi¹zkuW dniach 1–3 grudnia br. w Karpaczu odby³o siê szkolenie zwi¹zkowezorganizowane przez Regionalny Sekretariat Oœwiaty i Wychowania NSZZ „Solidarnoœæ” Dolny Œl¹sk.

Goœæmi spotkania byliBeata Paw³owicz, Dol-noœl¹ski Kurator

Oœwiaty, Marzena Macha³ek,Wicekurator Oœwiaty (obecniepose³ na Sejm RP) oraz StefanKubowicz, Przewodnicz¹cySekcji Krajowej NSZZ „S” Pra-cowników Oœwiaty i Wycho-wania. Przewodnicz¹cy SKOiWpoinformowa³ m.in. o:

– koniecznoœci zamiany sub-wencji ogólnej na dotacjê oœwia-tow¹, co uniemo¿liwi³oby zwal-nianie nauczycieli dyplomowa-nych a zatrudnianie „tañszych”kontraktowych czy swobodnedysponowanie przez samorz¹dyœrodkami z subwencji przezna-czonymi na oœwiatê na inne cele.

– d¹¿eniu do rozdzielenianauczycieli i pracowników admi-nistracji oraz obs³ugi w zakresiewynagradzania tak, aby obiegrupy by³y op³acane z ró¿nychpul. Z p³acami nienauczycieli jestdramatycznie Ÿle,

– braku œwiadomoœci wœródpolityków, ¿e ma³o liczebne klasys¹ zdecydowanie lepsze od prze-gêszczonych,

– fakcie dalszego wykorzysty-wania przez ZNP œrodków z zfœsna utrzymanie obiektów tej orga-nizacji (ponad 100!).

Zebrani otrzymali komunikatSKOiW w sprawie wynagradza-nia nauczycieli w 2007 roku,który nie napawa optymizmem.Jak wiadomo, w projekcie usta-wy bud¿etowej znajduje siêdodatkowa kwota ok. 1 mld z³.na zwiêkszenie subwencji oœwia-towej w 2007 r. Resort edukacjiwywalczy³ tê kwotê z myœl¹o podwy¿kach dla nauczycieli.Jednak¿e, aby rzeczywiœcie kwotata zosta³a przez samorz¹dy prze-znaczona na wzrost p³ac powinnawzrosn¹æ tzw. kwota bazowa na2007 r., od której liczone jestwynagrodzenie sta¿ysty i wyna-grodzenia nauczycieli na pozosta-³ych stopniach awansu zawodo-

wego. Tymczasem zwiêkszeniewysokoœci subwencji oœwiatowejbez podwy¿szenia kwoty bazo-wej, mo¿e w skutkach tylko dofi-nansowaæ bud¿ety jednosteksamorz¹du terytorialnego bezwdra¿ania podwy¿ek wynagro-dzeñ nauczycieli. W konsekwen-cji wynagrodzenia nauczycielskiemog³yby nawet zmniejszyæ siêrealnie o kwotê odpowiadaj¹c¹wysokoœci inflacji. Aby do tego niedopuœciæ Ministerstwo Edukacjiprzedstawi³o Sejmowi projektzmian przewiduj¹cy powo³anieodrêbnej kwoty bazowej tylkodla nauczycieli, okreœlaj¹c j¹ napoziomie 1.835,31 z³. Ma tozabezpieczyæ adekwatny poziomwzrostu p³ac na poziomie samo-rz¹du terytorialnego.

Przyjêcie przez Sejm poprawkiMEN oznacza³oby, ¿e kwotabazowa i œrednie wynagrodzenienauczycieli w 2007 r. zwiêkszy³o-by siê o 2,2 proc. Pozosta³e œrod-ki z dodatkowego 1 mld z³. maj¹

byæ przewi-dziane nawzrostwynagro-dzeñnauczycieliw zwi¹zku z uzyskiwa-niem przez nich kolejnych stopniawansu zawodowego. Poprawkata zosta³a zaakceptowana g³osa-mi koalicji na posiedzeniu sejmo-wej Komisji Edukacji, Nauki i M³odzie¿y, ale ju¿ na posiedze-niu Komisji Finansów Publicznychprzesz³a tylko jednym g³osem,gdy¿ przeciwko niej opowiedzia-³y siê g³ównie PO i SLD. Jakzachowa siê Sejm, zobaczymy.

Jak s³usznie zauwa¿y³ StefanKubowicz, najskuteczniejsz¹metod¹ walki nauczycieli o swojeprawa powinno byæ ich silneuzwi¹zkowienie – a jest s³abe.Politycy zawsze licz¹ siê bowiemtylko z tymi, którzy s¹ silni.

Stanis³aw Witek

O Uœmiech DzieckaStowarzyszenie Uœmiech dziecka jest organizacj¹ organizacja

pozarz¹dow¹, której siedzib¹ jest miasto Legnica. G³ównymprzes³anie stowarzyszenia „Uœmiech Dziecka” jest pomoc,wspieranie i rozwój integracji dzieci i m³odzie¿y niepe³nospraw-nej oraz ich rodzin. Drugim nadrzêdnym celem organizacji jestudzielanie dzieciom i m³odzie¿y niepe³nosprawnej, wszelkiejpomocy zapewniaj¹cej stworzenie warunków umo¿liwiaj¹cychim wyrównanie szans ¿yciowych, przystosowanie do otaczaj¹cejrzeczywistoœci oraz zapewnienie prawa czynnego uczestnictwaw ¿yciu publicznym oraz kszta³towanie w œwiadomoœci spo³ecz-nej obrazu spo³ecznoœci zintegrowanej, wolnej od uprzedzeñwobec osób i œrodowisk niepe³nosprawnych. Stowarzyszenie„UŒMIECH DZIECKA” jest organizatorem wielu akcji. Najwa¿-niejsze z nich to wyjazdy uczniów i ich rodziców m.in. w górypodczas ferii zimowych, na zajêcia hipoterapeutyczne, wyjazdyintegracyjne, zabawy karnawa³owe m.in. „BAWIMY SIÊZDROWO NA SPORTOWO”, ró¿nego rodzaju turnieje i roz-grywki sportowe m.in. turniej ³uczniczy, turniej rodzinny, organi-zowanie konkursów rozwijaj¹cych twórczoœæ uczniów m.in.konkursy literackie, konkursy plastyczne, konkursy tañca, orga-nizowanie wystêpów dla uczniów m.in. „NAUCZYCIELEDZIECIOM”, warsztaty plastyczne, zajêcia ³ucznicze itp.

To tylko niewielka cz¹stka dzia³alnoœci Stowarzyszenia„UŒMIECH DZIECKA”.

Ka¿dy chêtny do pomocy (zarówno materialnej jak i niema-terialnej - wolontariat) bêdzie mile widziany. Kontakt ze Stowa-rzyszeniem mo¿na nawi¹zaæ telefonicznie pod numerem 076-723-34-50 lub osobiœcie w siedzibie organizacji, która mieœci siêw Legnicy przy ulicy Wierzyñskiego 1.

Zofia D¹browska

FOT.

MI£O

SZ P

OLOC

H

Drodzy Przyjaciele.W imieniu Regionu Zag³êbie Miedziowe NSZZ „Solidarnoœæ” proszê przyj¹æ najserdeczniejsze wyrazy wspó³czucia.£¹czê siê z Wami w bólu jaki po raz kolejny doœwiadcza spo-³ecznoœæ Ziemi Œl¹sko- D¹browskiej a w sposób szczególnyrodziny braci górniczej.

Szczêœæ Bo¿eBogdan Or³owski

przewodnicz¹cy Zarz¹du Regionu Zag³êbie Miedziowe NSZZ „Solidarnoœæ”

Z g³êbokim¿alem zawiadamiamy,

¿e 15 grudnia zmar³ nagle w wieku 59 lat

JAN KURASIEWICZ Przewodnicz¹cy Zarz¹du

Regionu NSZZ „Solidarnoœæ” Œl¹ska

Opolskiego

Janku, spoczywaj w pokoju.

Zarz¹d Regioniu Zag³êbie Miedziowe

NSZZ „Solidarnoœæ”

Stanis³aw Witek

Œwiêto kolejarzyJak co roku,w dniu zbli¿aj¹cego siê œwiêta

kolejarza w legnickim koœciele p.w œwJacka,bêd¹cego siedzib¹ DuszpastwrstwaLegnickich Kolejarzy,zebrali siê pracownicy,emeryci oraz ich rodziny,aby wypraszaæ o ³askiswoj¹ patronkê œw Katarzynê Aleksandryj-sk¹.Mszê œw w intencji kolejarzy i ich bliskichodprawi³ ksi¹dz biskup legnicki StefanCichy,rolê gospodarza pe³ni³ kapelan kolejarzyks Robert Krysman.Na uwagê zas³uguje wyg³o-szona homilia w której to ks biskup apelowa³aby braæ kolejarska byla zawsze taka jak ichpatronka,s³u¿yli Bogu, spo³eczeñstwu, ojczy¿-nie pamiêtaj¹c ¿e nasze ziemskie pielgrzymo-

wanie ma swój cel.Ksi¹c biskup porówna³ nasze¿ycie do poci¹gu, który zawsze dotrze dokoñca.Kolejarze ofiarowali ksiêdzu biskupowimonstrancjê oraz czapkê dy¿urnego ruchu zlizakiem. We mszy uczestniczy³o 11 pocztówsztandarowych wielu Komisji Zak³adowychNszz Solidarnoœæ oraz Zarz¹du Regionu Zag³ê-bie Miedziowe. Region Nasz reprezentowaliPrzewodnicz¹cy Bogdan Or³owski oraz cz³o-nek prezydium kol Krystyna Marcinowska.Uro-czystoœci zakoñczy³ koncert w wykonaniu kole-jarskiej rodziny Jana Szemelaka oraz tradycyjnypoczêstunek w przykoœcielnej kawiarni.

Jacek KrawczunFOT.

ARCH

IUW

M „

S” P

KP

Grudniowa nocZastanawiam siê czasem, co w³aœciwie pamiêtam… 13 XII 1981r. mia³am 12 lat i 5 miesiêcy. I jak innedzieci oczekiwa³am porannego „Teleranka”. Jak wszyscy wiemy, nie by³o go. Zamiast tego czarno–bia³ytelewizor szumia³ i œnie¿y³. Widz¹c moje rozczarowanie, mama wysz³a (a nieraz ju¿ to robi³a) na dachnaszego gomu³kowskiego bloku („œlepa” kuchnia), aby sprawdziæ czy sprawna jest antena. By³asprawna…

WWW.SOLIDARNOSC.ORG.PL6

Pamiêtam koœció³ p\w œw.Jana i t³um wiernychgromadz¹cych siê

w jego wspania³ym wnêtrzu.Na ma³ej dziewczynce ogrom-ne wra¿enie robi³ proboszczkoœcio³a E. Ciaciek g³osz¹cykazanie z jednej z barokowychambon… Pamiêtam pierwszeulotki pod drewnianym krzy-¿em, choæ oczywiœcie nie zna-³am ich treœci… Pamiêtam, ¿ew poniedzia³kowy poranekznalaz³am siê na ulicy, w mojejSzkole Podstawowej nr 15 przyulicy Chojnowskiej by³a tylkosprz¹taczka a w przeœwiciemiêdzy kamienicami, na ulicyZ³otoryjskiej widzia³am czo³gi,albo transportery–polskie czysowieckie(?). Byæ mo¿e zreszt¹,¿e zlewaj¹ siê w mojej g³owie

wspomnienia z ró¿nych dni i zim…

Pewnie dlatego, ¿e dorasta³amw dekadzie lat 80–tych. I ca³a onakojarzy mi siê z brudnawym œnie-giem i noc¹. I gdyby nie kilkuœwietnych przyjació³ by³by tookres stracony. A jednak nieby³… Bo Andrzej (obecnie ban-kowiec) przyniós³ informacjê, ¿es¹ ludzie, którzy w Bia³ym Dunaj-cu organizuj¹ fajne obozy dlam³odzie¿y, bo m³ody studentJarek (obecnie wiceprezydentWroc³awia) oœwiadczy³, ¿e „weŸ-cie coœ do jedzenia, jakiœ d¿emczy co i przyje¿d¿ajcie”, ¿e Wio-leta (obecnie bibliotekarka)zabra³a mnie na spotkaniepoobozowe. No i Wojtek, niecotajemniczy i niedostêpny zeswoim wa¿nym, wroc³awskim

¿yciem… nasz guru–mobilizowa³do myœlenia..

Gdy mieliœmy spotkania, odby-wa³y siê one w salce przy koœcie-le œw. œw. aposto³ów Piotra i Paw³a, (powy¿sze zdjêciapocho-dz¹ z tych spotkañ) pamiêtamofiarn¹ pos³ugê m³odego kap³anaDionizego Drelichowskiego.

Zreszt¹ koœció³ œw. œw. Piotrai Paw³a udziela³ swych pomiesz-czeñ na ró¿nego rodzaju spotka-nia, wyk³ady, to w tym koœcieleodbywa³y siê legnickie Msze zaojczyznê, obchody nielegalnegoŒwiêta 11 listopada.

Chodzi³am do szkó³ od 11 lat,zbiera³am ro¿ne stopnie, alenigdy nie mia³am wiêkszych k³o-potów z nauk¹, w 1987 r. mia³am18 lat i dopiero wtedy pozna³amprawdê o rewolucji bolszewickiej

w Rosji, dowiedzia³am siê o woj-nie polsko–radzieckiej w1920 r. o komunistycznym terrorze lat50–tych, o procesie16–tu i 17 IX1939r.

Wtedy te¿ spotka³am harce-rzy, takich jak nigdy dot¹d…zaci¹gaj¹cych warty u PañskiegoGrobu, szanuj¹cych prawo har-cerskie i prawdziwych bohate-rów. O ¿yciu harcerzy, etosieFilaretów zamykaj¹cym siê w s³o-wach „cnota, prawda, nauka”opowiada³ mi Artur. A Remekwybra³ siê na drugi koniec Polski,do Gdyni ¿eby obejrzeærock–operê „Jezus ChrystusSuperstar” mimo, ¿e by³ œrodekroku szkolnego a rodzice nie bylit¹ decyzj¹ zachwyceni.

Wiem, ¿e wielk¹ historiê lat80–tych tworzyli wielcy bohate-

rowie, nierzadko obecnie z pierwszych stron gazet. Interno-wania, wiêzienia, tajne drukarnie iwydawnictwa, manifestacje, gazy³zawi¹ce na ulicach.. Œmieræ. Niemogê jednak powiedzieæ, ¿e by³to czas zupe³nie stracony, nie tylkodlatego, ¿e to czas m³odoœci.Przede wszystkim dlatego, ¿edziêki m¹drym i odwa¿nymludziom dowiedzia³am siê, ¿e jeœlisiê prawdy szuka to siê j¹ znajdzie.Dowiedzia³am siê, ¿e przyzwo-itoœæ jest wartoœci¹ nie do przece-nienia, podobnie jak odwaga.

Zosta³am historyczk¹, bo w³a-œnie wtedy, w latach 80–tych,podczas wyk³adów K. Turkow-skiego obieca³am sobie, ¿e niktnigdy wiêcej nie ok³amie mnie w sprawach dotycz¹cych mojejOjczyzny.

Zdajê sobie sprawê, ¿e dzisiej-szy tekst jest doœæ nietypowyi dotyczy indywidualnych losów,pomyœla³am sobie jednak, ¿echoæ niewielka i mo¿e ma³o zna-cz¹ca, grupa m³odych zapaleñ-ców zas³uguje jednak na okruchpamiêci zwi¹zanej z okr¹g³¹ rocz-nic¹ wprowadzenia stanu wojen-nego.

Z okazji 25-lecia wprowadze-nia stanu wojennego ¿yczêwszystkim, którzy maj¹ do tegoprawo–zadoœæuczynieniakrzywd, szacunku spo³ecznego i doczekania w dobrym zdrowiuukarania tych, którzy zafundowa-li nam poprzez wprowadzeniestanu wojennego 10 lat zmarno-wanych marzeñ i z³udzeñ.

Agnieszka Rurak–¯eleŸny

Porady prawneZmiany w prawie pracy

Z dniem 30 listopada br. wesz³a w ¿ycie ustawa z dnia 18 paŸdziernika2006 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy(Dz..U. Nr 217, poz. 1587).

Ustawa dodaj¹c art. 1552a§1 precyzu-je sposób ustalania urlopu wypoczynko-wego udzielanego w oparciu o przepisyart. 1551 i 1552,, w których jest mowa o urlopach w wymiarze proporcjonal-nym do okresu przepracowanego w zwi¹zku z ustaniem zatrudnienia.Urlop taki zgodnie z nowel¹ wynosi 1/12wymiaru urlopu przys³uguj¹cemu pra-cownikowi za ka¿dy przepracowanymiesi¹c. Niepe³ny kalendarzowy miesi¹cpracy ulega zaokr¹gleniu w górê do p³ne-go miesi¹ca. Przy rozwi¹zaniu umowy o pracê w tym samym miesi¹cu, w któ-rym pracownik nawi¹zuje umowê o pracê u nastêpnego pracodawcyzaokr¹glenie do pe³nego miesi¹ca doko-nuje dotychczasowy pracodawca.

Zmiana treœci art. 1533 wyjaœnia, ¿ewymiar urlopu udzielonego na podsta-wie przepisów art. 1551 i 1552 (urlop

proporcjonalny) zaokr¹gla siêw górê zaniepe³ny dzieñ urlopu do pe³nego dnia.Urlop proporcjonalny udzielony pra-cownikowi w danym roku kalendarzo-wym nie mo¿e przekroczyæ wymiaruokreslonego w art. 154 § 1 i 2.

Cytowana wy¿ej ustawa w art 3 okre-sli³a, ¿e w 2006 r. Liczba dni wolnych odpracy wynikaj¹cych z rozk³adu pracy w przeciêtnie piêciodniowym tygodniupracy wynosi 50. W tej sytuacji w miesi¹-cu grudniu 2006 r. czas pracy wynosi 152dni tj. 19 dni, z tym, ¿e ustawa wyraŸnieustala, ¿e zmniejszenie czasu pracy niemo¿e spowodowaæ obnizenia wynagro-dzenia i pracownik winien otrzymaæwynagrodzenie za 160 godzin. Osobnymzagadnieniem jest sprawa wyliczeniawynagrodzenia za nieprzepracowan¹dniówkê. W wypadku wynagrodzeniamierzonego w sta³ej wysokoœci sprawanie budzi zstrze¿eñ. Natomiast wyna-grodzenie ustalone w stawkach godzino-wych z dodatkami mo¿e komlikowaæjego wykonanie za jeden dzieñ. W litera-

turze dotycz¹cej tej kwestii ... stanowi-sko, ¿e wyliczenie tej dniówki nale¿ydokonaæ w oparciu o przepisy dotycz¹cewynagrodzenia za urlop wypoczynkowy.

Nastêpn¹ zmianê przepisów Kodek-su pracy wprowadza ustawa z dnia 16listopada 2006 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz ustawy o œwiadcze-niach pieniê¿nych z ubezpieczenia spo-³ecznego w razie choroby i macierzyñ-stwa (Dz. U. Nr 221, poz. 1615). Zmia-ny z tej ustawy wchodz¹ w ¿ycie z dniem19 grudnia 2006 r.

Ustawa zmieni³a treœæ art.180 § 1 i 2zwiekszaj¹c urlop macierzyñski w tenspób, ¿e:

– urlop 18 tygodni przys³uguje przypierwszym porodzie;

– urlop 20 tygodni przy ka¿dymnastêpnym porodzie;

– urlop w wymiarze 28 tygodniwwypadku urodzenia wiêcej ni¿ jednegodziecka przyjednym porodzie.

Pracownicy, która wychowuje dziec-ko przysposobione lub przyjête na

wychowanie w rodzinie zastêpczej przy-s³uguje urlop macierzyñski w wymiarze20 tygodni jak przy pierwszym porodzie.Przywilej ten nie dotyczy rodziny zastêp-czej pelni¹cej zadania pogotowia rodzin-nego.

Powy¿sza ustawa zmieni³a równie¿treœæ art 183, który w nowej wersjibrzm:

“Pracownik, który przyj¹³ dziecko nawychowanie i wyst¹pi³ do s¹du opie-kuñczego z wnioskiem o wszcêciepostêpowania w sprawie przysposobie-nia dziecka lub, który przyj¹³ ddzieckona wychowanie jako rodzina zastêpcza,z wyj¹tkiem rodziny zastêpczej zawo-dowej nie spokrenionej z dzieckiem maprawo do 18 tygodni urlopu na warun-kach urlopu macierzyñskiego, nie d³u¿ejjednak ni¿ do ukoñczenia przez dziecko7 roku ¿ycia, a w przypadku dziecka,wobec którego podjêto decyzjê o odroczeniu obowi¹zku szkolnego, nied³u¿ej ni¿ do ukoñczenia przez nie 10roku ¿ycia, przepisy art. 180 § 5-7 sto-

suje siê odpo-wiednio”.

Je¿eli jednakpracownik, októrym by³amowa wy¿ejprzyj¹³ dzi-wecko wwieku do 7 lata w przypadkuwobec, które-go podjêto decyjê o odroczeniu obo-wi¹zku szkolnego do 10 roku ¿ycia, gdynie zachodz¹ warunki okreœlone w art.183§1 ma prawo do urlopu macierzyñ-skiego w wymiarze 8 tygodni.

Ustawa okreœli³a, ¿e tydzieñ urlo-pu odpowaida 7 dniom kalendarzo-wym. Je¿eli pracownica nie korzy-sta³a przed porodem z urlopumacierzyñsjkiego pierwszum dniemurlopu jest dzieñ porodu.

Henryk S¹gaj³³o

WWW.SOLIDARNOSC.ORG.PL/LEGNICA4

Czas sprawiedliwoœci– Stan wojenny by³ bezprawny nawet w œwietle komunistycznego prawa – powiedzia³.m.in. prezydent Lech Kaczyñski podczasuroczystoœci rocznicowych upamiêtniaj¹cych wprowadzenie stanu wojennego. O tym czasie jako okresie wielkiej próby dla Polaków mówi³ tez przewodnicz¹cy „S” Janusz Œniadek podczas ods³oniêcia pami¹tkowej tablicy na œcianie budynkudawnego wroc³awskiego Dolmelu, zak³adu pacyfikowanego przez wojsko i ZOMO 25 lat temu.

Dwudniowe uroczysto-œci, które mia³y miej-sce we Wroc³awiu

by³y uznaniem przez w³adzepañstwowe i w³adze Zwi¹zkuroli jak¹ to miasto spe³ni³oprzed dwudziestu piêciu laty.To we Wroc³awiu dziêki prze-zornej akcji uda³o siê na kilkatygodni przed wprowadzeniemstanu wojennego zabezpieczyæzwi¹zkowe pieni¹dze (80 mlnówczesnych z³otych), z którychfinansowano dzia³alnoœæ struk-tur podziemnych Zwi¹zku w ca³ym kraju w nastêpnychjak¿e trudnych miesi¹cach.Daleko wiêksze znaczeniemia³a jednak postawa wroc³a-wian, którzy zaraz po 13 grud-nia stawiali opór komunistycz-nej w³adzy poprzez szerokozakrojon¹ dzia³alnoœæ podziem-n¹. Nazwiska Frasyniuka, Bed-narza, Piniora, Szumiejki znane

by³y w ca³ej Polsce. Podobnienieco póŸniej przywódcy „Soli-darnoœci Walcz¹cej” KornelaMorawieckiego. Wielobarwn¹panoramê postaw mieszkañ-ców tego miasta dope³niaj¹póŸniejsze happeningi Poma-rañczowej Alternatywy.

Mówi³ o tym prezydent LechKaczyñski na rozpoczêciu wido-wiska muzycznego Requiem propace, upamiêtniaj¹cego ofiarystanu wojennego, zapewniaj¹c,¿e o sile Wroc³awia dowiedzia³siê ju¿ podczas swego interno-wania, a przekona³ siê samodwiedzaj¹c stolice Dolnego Œl¹-ska w póŸniejszym czasie, gdyorganizowano tu czêsto spotka-nia Tymczasowej Komisji Koor-dynacyjnej.

W³aœnie Requiem pro pace w re¿yserii Romana Ko³akow-skiego otworzy³o 12 grudnia uro-czyste obchody. Sam autor kon-

cepcji artystycznej zwraca³uwagê, ¿e trudno tê rocznicêobchodziæ w sposób radosny.St¹d pomys³ na mszê ¿a³obn¹, w której ofiara ¿ycia z³o¿onaprzez tych, którzy zginêli w cza-sie stanu wojennego nie idzie namarne podobnie jak

ofiara Chrystusa. – To jest koncert dedykowany

tym, którzy cierpieli i tym którzyzginêli, to jest koncert dedyko-wany tym, którzy walczyli. W³ad-ku, Józku, Piotrze, Kornelu!Zwracam siê do W³adys³awa Fra-syniuka, Józefa Piniora, PiotraBednarza, Kornela Morawieckie-go, do wszystkich Przyjació³ z podziemnej Solidarnoœci! To jestkoncert Wam dedykowany!

Nie powiód³ siê haniebny planz³amania Polski. Wyros³o nowepokolenie. Dziœ modlimy siê i wspominamy, ale te¿ z uœmie-

chem radoœci patrzymy na poko-lenie stanu wojennego, pokolenieJana Paw³a II, m³odych wyzbytychkompleksów Polaków. Mieszkañ-ców i ju¿ wspó³twórców wolne-go kraju, Polski. Tak¿e Wamdedykujemy ten koncert. Abyœcieuwierzyli, ¿e Polska jest silna i ¿emo¿ecie w niej znaleŸæ swoj¹przysz³oœæ.

Polska bêdzie wspania³ymkrajem! To Jej – Polsce dedykuje-my ten koncert! – powiedzia³m.in prezydent Wroc³awia Rafa³Dutkiewicz ( po 1989 r. prze-wodnicz¹cy Komitetu Obywa-telskiego we Wroc³awiu) nazakoñczenie koncertu w HaliLudowej.

Przed æwieræwieczem podob-nie jak w innych miastach Polskiczo³gi forsowa³y mury zak³adów,w których za³ogi protestowa³yprzeciw wprowadzeniu stanuwojennego. Tak by³o te¿ m.in.

w kompleksie wroc³awskichzak³adów Pafawag, Dolmel.

W³aœnie w hali nieistniej¹cegoju¿ Pafawagu (obecnie dzia³a tufirma Bombardier) prezydent RPnada³ odznaczenia zas³u¿onym w dzia³alnoœci na rzecz przemiandemokratycznych w Polsce.Ceremonia rozpoczê³a siê popó³nocy 13 grudnia.

„Spotkaliœmy siê tutaj z szefamiregionów, w tym z poprzednimwieloletnim szefem regionu dol-noœl¹skiego, z wysokimi oficera-mi cichego frontu, organizatora-mi Tymczasowej Komisji Koordy-nacyjnej NSZZ „Solidarnoœæ”,bez których praca TKK nie by³a-by mo¿liwa, z wybitnymi dzia³a-czami opozycji, z wieloma dzia-³aczami zarówno tymi sprzedsierpnia jak i tymi z okresu pod-ziemnej „Solidarnoœci”. Byæmo¿e pope³niliœmy b³êdy, byæmo¿e ktoœ, kto dosta³ Krzy¿ Ofi-cerski powinien by³ dostaæ wy¿-szy. Takie b³êdy siê oczywiœciezdarzaj¹, ale bêdziemy je próbo-wali naprawiaæ i bêdziemy szli t¹drog¹, która przez pierwszychszesnaœcie lat historii wspólnej,lepszej lub gorszej, alewolnej Polski, III Rzecz-pospolitej, zosta³a niecozaniedbana.

Nie mówiê tego poraz pierwszy. To nie japowinienem organizo-waæ te uroczystoœci. To,co dzieje siê dziœ powin-no dziaæ siê w czasach, w których nie przycho-dzi³o mi do g³owy nawet,¿e bêdê kiedyœ Prezy-dentem Rzeczpospolitej.Powinno siê dziaæ przedkilkunastu laty, ale tak siêzdarzy³o, ¿e nie dosz³odo tego rodzaju uroczy-stoœci. O z³o¿onych przy-czynach nie bêdziemydziœ mówiæ – powiedzia³.min. Lech Kaczyñski.

– Dwadzieœcia piêæ lattemu mówiliœmy sobie„Zima wasza wiosnanasza”, przekonani, ¿e

walka potrwa kilka tygodni. Gdyokaza³o siê, ¿e bêdzie trwa³a niemiesi¹ce, a lata nasze szeregistopnia³y, ale walka trwa³a O sprawiedliwoœæ. Jak¿e mywtedy pragnêliœmy tej sprawiedli-woœci. Po 1989 r. myœleliœmy, ¿ewszystko stanie siê jasne. Co jestz³e, a co dobre. Dopiero w sie-demnastym roku od zwyciêstwapañska obecnoœæ, Panie Prezy-dencie i pañskie s³owa wypowie-dziane w³aœnie tu pozwalaj¹ wie-rzyæ, ¿e te czasy sprawiedliwoœci,jasnego odró¿niania dobra od z³anadesz³y – powiedzia³ m.in.Marek Muszyñski , jeden z przy-wódców Regionalnego KomitetuStrajkowego w czasie stanuwojennego, dziêkuj¹c w imieniuodznaczonych. Oprócz Muszyñ-skiego, prezydent przyzna³Krzy¿ Komandorski z Gwiazd¹Orderu Odrodzenia PolskiMariannie Popie³uszko, która nieby³a obecna na uroczystoœci.Wœród odznaczonych znaleŸli siête¿ m.in. Adam Borowski, IrenaLasocka, Janusz Granatowicz,fotograf Erazm Cio³ek.

Prezydent Lech Kaczyñski odznaczy³ Edwarda Wóltañskiegoi, dzia³acza Solidarnoœci

Walcz¹cej z Lubina, Krzy¿em Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.

WWW.SOLIDARNOSC.ORG.PL 5

Znêcanie siê na zatrzyma-nymi dzia³aczami pod-ziemnej Solidarnoœci.

Bicie, gro¿enie œmierci¹, szanta¿,nak³anianie do samobójstwai zastraszanie najbli¿szej rodziny –to g³ówne zarzuty jakie us³ysza³Bogdan M. – by³y funkcjonariuszS³u¿by Bezpieczeñstwa w Legni-cy. 1 grudnia przed S¹dem Okrê-gowym w Legnicy rozpocz¹³ siêjego proces. Akt oskar¿enia przy-gotowany zosta³ przez prokura-torów z Oddzia³owej Komisji Œci-gania Zbrodni przeciwko Naro-dowi Polskiemu dzia³aj¹cej przywroc³awskim Oddziale InstytutuPamiêci Narodowej. Funkcjona-riuszowi komunistycznemu pañ-stwa grozi nawet dziesiêæ lat wiê-zienia.

Ma³y pikuœBogdan M. Ma dzisiaj 56 lat. Pra-

cuje w jako elektryk w Hucie Mie-dzi Legnica. W latach osiemdzie-si¹tych by³ inspektorem V wydzia-³u Wojewódzkiego Urzêdu SprawWewnêtrznych w Legnicy. Do SBwst¹pi³ w 1982 roku.

– Zawsze chcia³em pracowaæ w Milicji Obywatelskiej. W swoim podaniu o przyjêcienapisa³em, ¿e interesuje mnietylko praca po cywilnemu. W cza-sie s³u¿by nigdy nikogo nie ude-rzy³em, zawsze stara³em siêzachowywaæ przyzwoicie – powiedzia³ podczas procesuBogdan M. Oskar¿ony esbek nieprzyznaje siê stawianych muprzez prokuratora zarzutów. Z jego wyjaœnieñ z³o¿onych przedS¹dem wynika, ¿e w czasie s³u¿byby³ pod poddany silnej indoktry-nacji ideologicznej i wykonywa³tylko polecenia prze³o¿onych.

– Ja tam by³em ma³y pikuœ.Wykonywa³em polecenia i pisa³emraporty. By³em ma³ym trybikiemw wielkiej machinie –stwierdzi³

podczas sk³adania zeznañ przedS¹dem by³y funkcjonariusz SB

– Panowie stoj¹cy przed s¹dem w Norymberdze mówili to sami – skomentowa³ s³owa Bogus³awaM. sêdzia prowadz¹cy rozprawê.

Jan Sugalski, dzia³acz podziem-nej Solidarnoœci, który w procesiewystêpuje w charakterze poszko-dowanego zupe³nie inaczej pamiê-ta postawê Bogdana M. Z jegozeznañ wynika, ¿e podczas zatrzy-mywania przez SB by³ bity, stra-szony œmierci¹ i poni¿any.

– Podczas przes³uchania, w obecnoœci Bogdana M., zosta-³em powalony na pod³ogê. Ubecychodzili mi po plecach. Uszkodzilimi krêgos³up tak, ¿e dzisiaj mogêswobodnie przejœæ tylko kilkadzie-si¹t metrów. Innym razem esbecypowiedzieli, ¿e naucz¹ mnie lataæ.Z³apali mnie za ramiona i wystawi-li za okno pokoju, który znajdowa³siê na czwartym piêtrze komendy.Oskar¿ony ca³y czas powtarza³, ¿es¹ po naradzie u Kiszczaka i mog¹mnie uciszyæ na wieki. Raz zostawi³mi nawet ¿yletkê, powiedzia³,¿ebym siê poci¹³ i wyszed³ z poko-ju – zezna³ w œledztwie by³y dzia-³acz Solidarnoœci.

Rozmowy familiarne Bogdan M. na pocz¹tku procesu

zdeklarowa³, ¿e bêdzie mówi³tylko prawdê bez wzglêdu na kon-sekwencje dla niego samego i innych by³ych funkcjonariuszy SB.

– Chocia¿ od tamtego czasuminê³o ponad dwadzieœcia lat niemam zamiaru zas³aniaæ siê niepa-miêci¹ – stwierdzi³ podejrzany. I rzeczywiœcie. Podczas sk³adaniaobszernego oœwiadczenia dok³ad-nie relacjonowa³ sposób i metodypracy w jego wydziale. Szczegó³o-wo opisywa³ rozk³ad pokoi w budynku komendy, sypa³ nazwi-skami wspó³pracowników. Precy-zyjnie opisywa³ przeszukania

w domach dzia³aczy opozycji i konkretne przes³uchania. Jednakkiedy sêdzia lub prokurator pró-bowali dociec czy na przyk³adprawd¹ jest, ¿e on sam podczasprzeszukania w mieszkaniu Sugal-skiego wyci¹gn¹³ z ³ó¿eczka nie-mowlê i po³o¿y³ je na zimnej pod-³odze – oskar¿ony zas³oni³ siê nie-pamiêci¹. Podobnie krótk¹ pamiêæoskar¿ony wykazywa³ w czasierekonstrukcji innych sytuacji opisa-nych w akcie oskar¿enia. Nato-miast swoje bezpoœrednie kontak-ty z dzia³aczami opozycji przedsta-wi³ jako co najmniej poprawne.Wed³ug w³asnych s³ów Bogdan M.dzia³aczy podziemnej Solidarnoœcinie przes³uchiwa³. On co najwy¿ejprowadzi³ z nimi rozmowy.

– Zawsze odnosi³em siê dozatrzymanych w sposób kultural-ny. Nigdy nie mówi³em do nich poimieniu, nie wyzywa³em, nie u¿y-wa³em wulgarnych s³ów. Mówi-³em do nich na przyk³ad „panieJanku”. Ja jestem cz³owiekiem spo-kojnym i kulturalnym. Nasi prze-³o¿eni przedstawiali nam dzia³aczyopozycji jako ludzi, którzy groma-dz¹ materia³y wybuchowe i broñ,ale mino tego zagro¿enia ani mnieani moim kolegom do g³owy nieprzysz³o kogokolwiek uderzyæ.Chocia¿by ze wzglêdu na szacu-nek dla wieku niektórych z nich – opisywa³ swoje zachowanie Bog-dan M.

Proces by³ego esbeka potrwazapewne kilka miesiêcy. S¹dbêdzie musia³ przes³uchaæ kilkuœwiadków. Niewykluczone, ¿esk³ad orzekaj¹cy bêdzie zmuszonypofatygowaæ siê do domu jedne-go z poszkodowanych, który jestdzisiaj cz³owiekiem schorowanym– niezdolnym do stawienia siêprzed S¹dem. Niebawem przedS¹dem stan¹ kolejni funkcjonariu-sze SB z Legnicy.

Artur Guzicki

Sprawiedliwoœæpo latach Dopiero po siedemnastu latach od upadku komunizmu przedS¹dem stan¹³ pierwszy funkcjonariusz S³u¿byBezpieczeñstwa, który zajmowa³ siê rozpracowywaniemopozycji w Zag³êbiu Miedziowym.

Po uroczystoœci w hali Pafawagu by³a okazjado spotkañ wielu osób, które nie widzia³y siê odczasów stanu wojennego. – Dziêkuje Ci, za to,¿e siê ciep³o o mnie wypowiada³eœ w WolnejEuropie. Dowiedzia³em siê o tym siedz¹c na„œledczaku” z Trybuny Ludu, bo tylko taka gazetaby³a tam wtedy – zwraca³ siê Piotr Bednarz ,przywódca strajku w Dolmelu do ówczesnemuszefa „S” w Polskim Radiu i Telewizji PiotrowiZa³uskiego, którego audycje w Wolnej Europieby³y w organie prasowym PZPR zjadliwiekomentowane.

Podczas uroczystoœci rocznicowych nie zapo-mniano o ludziach urodzonych w czasie stanuwojennego i póŸniej. Wyrazem tego by³a wizytaLecha Kaczyñskiego w Zespole Szkó³ nr 6 im.Agnieszki Osieckiej we Wroc³awiu. Tam prezy-dent Kaczyñski poprowadzi³ lekcjê na tematopozycji antykomunistycznej w Polsce w latach1944–89. – Nie myœla³em, ¿e po latach powrócêdo zawodu nauczycielskiego – powiedzia³ nawstêpie do zgromadzonych. Mówi¹c o czasachnajnowszych Lech Kaczyñski zwróci³ uwagê, ¿e

IV RP jest planem do zrealizowania, a ¿yjemy wci¹¿ w III RP. Za

prze³omowy moment w odejœciu od komuni-zmu uzna³ powstanie rz¹du Tadeusza Mazowiec-kiego.

O aktualnym przes³aniu wyp³ywaj¹cym z doœwiadczenia stanu wojennego mówi³ tezprzewodnicz¹cy „S” Janusz Œniadek podczasods³oniêcia tablicy w Dolmelu.

– Twórcy stanu wojennego ponieœli klêskê wka¿dym wymiarze. Pomimo u¿ytej przemocy iterroru zwyciê¿yliœmy. Niestety nie wszyscymog¹ chodziæ z podniesion¹ g³ow¹. Trwaj¹cyokres transformacji, to wyzwanie, ¿ którymmusimy siê uporaæ. Trzy lata temu papie¿ JanPawe³ II pyta³, czy nie jest ograniczeniem wolno-

œci o któr¹ walczy³a „Solidarnoœæ” zatrzymywa-nie przez pracodawców wyp³at pensji dla pra-cowników, ograniczanie prawa do macierzyñ-stwa. Dziœ kiedy pracownicy organizuj¹ siê w zwi¹zek SA wyrzucani z pracy jak w staniewojennym – powiedzia³ m.in. przewodnicz¹cyKomisji Krajowej, zwracaj¹c tak¿e uwagê na pro-blem pomocy poszkodowanym w tym czasie.Zauwa¿y³, ¿e zagro¿enie uprawnieñ emerytal-nych ca³ych grup zawodowych przy zachowaniuprzywilejów ówczesnych funkcjonariuszy komu-nistycznego systemu budzi sprzeciw i oburzenie.

– Bêdziemy czerpaæ z dziedzictwa tych, któ-rzy za odzyskan¹ wolnoœæ zap³acili wysok¹ cenê.Tak nam dopomó¿ Bóg – zakoñczy³ Janusz Œnia-dek.

Marcin Raczkowski

Podczas uroczystoœci rocznicowych w Sali Ratusza we Wroc³awiu odby³a siêsesja naukowa zorganizowana przezIPN „Stan wojenny Polsce i na DolnymŒl¹sku 1981–1983”. Grono historyków i socjologów (m.in. prof. Andrzej Pacz-kowski, prof. Ireneusz Krzemiñski, prof.Andrzej Friszke, dr hab. Jan ̄ aryn dr£ukasz Kamiñski) wyg³osi³o referaty natemat m.in. koncepcji tworzenia siêstruktur podziemnych w „S”, „Solidar-noœci Walcz¹cej”, propagandy stanuwojennego, reakcji cz³onków PZPR naog³oszenie stanu wojennego, Koœcio³awobec stanu wojennego. Inn¹ imprez¹towarzysz¹c¹ obchodom by³ koncert wewroc³awskiej Wytwórni Filmów Fabu-larnych Bardowie rocka 25 lat póŸniej z udzia³em m.in. zespo³u Raz, Dwa, Trzy i Lecha Janerki.