Panowanie olesława hrobrego - ORPEG€¦ · • Spis ilustracji i bibliografia. Projekt jest...

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Panowanie Bolesława Chrobrego

Magdalena Podobas


WIEDZA O POLSCE

Klasa V szkoły podstawowej

Program Uzupełniający

Lekcja 3

PANOWANIE BOLESŁAWA CHROBREGO

Autorka: mgr Magdalena Podobas


Cele lekcji

Poznanie przez ucznia:

• Pierwszy król Polski – Bolesław Chrobry.

• Biskup Wojciech i jego misja w Prusach.

• Zjazd w Gnieźnie.

• Wojny Bolesława Chrobrego: stosunki z cesarstwem, obrona Niemczy.

• Koronacja królewska Chrobrego.


Plan zajęć • Powtórzenie wiadomości.

• .Bolesław zwany Chrobrym.

• Kim był św. Wojciech?

• Otton III i zjazd gnieźnieński – 1000 r.

• Polska organizacja kościelna: arcybiskupstwo gnieźnieńskie.

• Wojny Bolesława Chrobrego.

• Obrona Niemczy.

• Koronacja – 1025 r.

• A to ciekawe… Dla dociekliwych.

• Podsumowanie i praca domowa.

• Ćwiczenia.

• Spis ilustracji i bibliografia.


Praca domowa

Odpowiedz:

1. Dlaczego Mieszko I przyjął chrzest? Kiedy to było?

2. Kim była Dobrawa?

3. Wyjaśnij znaczenie chrztu Polski.

Dla chętnych:

1. Wykonaj (dowolną techniką) obraz przedstawiający przypuszczalny wygląd chrztu Mieszka I.

Na dzisiejszej lekcji:

Panowanie Bolesława Chrobrego.


Podsumowanie

• Książę Mieszko, aby wzmocnić pozycję Polski w Europie zdecydował się nawrócić na chrześcijaństwo.

• Zawarł sojusz z Czechami, poślubił Dobrawę i przyjął chrzest w 966 r.

• Jest to jednocześnie umowna data powstania polskiego państwa.

• Dzięki przyjęciu chrześcijaństwa Polska bardzo się rozwinęła: wraz z duchownymi, na ziemie polskie przybyło pismo, w Poznaniu założono biskupstwo, zbudowano szkoły i kościoły.

• W 972 r. miała miejsce pierwsza historyczna bitwa, w której wzięli udział Polacy – bitwa pod Cedynią.


Bolesław zwany Chrobrym

• W państwie pierwszych Piastów, po śmierci ojca władzę obejmował najstarszy syn (tron dziedziczny).

• Po śmierci Mieszka I (w 992 r.) na czele państwa stanął syn księcia i Dobrawy, Bolesław.

• Za swoje zasługi został nazwany Chrobrym (dzielnym, odważnym).

Bolesław Chrobry. Źródło:

http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Boleslaus_I.jpg&filetimestamp=20060402132417

Który to wiek

i dziesięciolecie?



Dzieciństwo Bolesława

• Bolesław spędził dzieciństwo na dworze cesarskim (oficjalnie – jako gość, w rzeczywistości – jako zakładnik).

• Tam mógł przyjrzeć się życiu politycznemu jednego z najpotężniejszych państw Europy. Poznał też wielu ważnych ludzi tamtych czasów.

Moneta z wizerunkiem Bolesława Chrobrego. Źródło:

http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:1925_Polen_20

_Zloty.JPG&filetimestamp=20100503201627b

http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:1925_Polen_20_Zloty.JPG&filetimestamp=20100503201627b

http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:1925_Polen_20_Zloty.JPG&filetimestamp=20100503201627b


Kim był święty Wojciech? • Niedługo po objęciu władzy przez

Bolesława, do Polski przybył czeski biskup, Wojciech.

• Był biskupem Pragi.

• W burzliwych okolicznościach opuścił Czechy i zdecydował się na pracę misyjną (pokojowe nawracanie pogan na chrześcijaństwo).

Kogo w średniowieczu

nazywano poganami? Biskup Wojciech. Źródło:

http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Szt-

adalbert.jpg&filetimestamp=20050924212340

http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Szt-adalbert.jpg&filetimestamp=20050924212340




Pogańscy Prusowie

• Biskup Wojciech udał się do państwa piastowskiego, gdyż graniczyło ono z terenami pogańskich Prusów, których chciał nawracać.

• Prusowie to lud niesłowiański. Żyli nad Bałtykiem (między Wisłą a Niemnem).

Polska Mieszka I. Żródło:

http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Polska_9

60_-_992.png&filetimestamp=20101007120512

Wskaż na mapie, gdzie

żyli Prusowie.

http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Polska_960_-_992.png&filetimestamp=20101007120512





Misja biskupa Wojciecha • W 997 r. Bolesław Chrobry zorganizował wyprawę misyjną

(wyprawa w celu nawrócenia pogan na chrześcijaństwo) biskupa Wojciecha do Prus.

• Wyprawa zakończyła się tragicznie: Prusowie zabili biskupa.

• Bolesław wykupił jego ciało (jak głosi legenda – „na wagę złota”) i pochował w Gnieźnie.

Drzwi Gnieźnieńskie: śmierć św. Wojciecha. Źródło:

http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Gniezno_Dr

zwi_-_smierc.JPG&filetimestamp=20090909100758

.

http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Gniezno_Drzwi_-_smierc.JPG&filetimestamp=20090909100758





Kanonizacja • Biskup Wojciech stał się

męczennikiem (osobą, która zginęła za wiarę).

• Wkrótce (w 999 r.) papież ogłosił Wojciecha świętym (kanonizacja).

• W Europie zaczęto mówić o nowym świętym, ale także o księciu Bolesławie (który zorganizował wyprawę i odzyskał ciało męczennika).

Drzwi Gnieźnieńskie: wykupienie zwłok św. Wojciecha. Źródło:

http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Drzwi_gnieznienskie_wy

kupienie_zwlok_Wojciecha.jpg&filetimestamp=20070427102148

Który to

wiek?

http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Drzwi_gnieznienskie_wykupienie_zwlok_Wojciecha.jpg&filetimestamp=20070427102148

http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Drzwi_gnieznienskie_wykupienie_zwlok_Wojciecha.jpg&filetimestamp=20070427102148


Zjazd gnieźnieński 1000 r.

• W 1000 r. z pielgrzymką do grobu św. Wojciecha w Gnieźnie przybył cesarz Otton III.

• Oprócz modlitwy, cesarz spotkał się także z księciem Bolesławem.

• Wydarzenie to nazwano zjazdem gnieźnieńskim.

Który to

wiek?

Cesarz Otton III. Źródło:

http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Meister_der_Reiche

nauer_Schule_002.jpg&filetimestamp=20110214211053

http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Meister_der_Reichenauer_Schule_002.jpg&filetimestamp=20110214211053



Otton III • Otton III był cesarzem Świętego

Cesarstwa Rzymskiego (inne cesarstwo niż to, które istniało w starożytności).

• Pragnął zachęcić polskiego władcę do swojej wizji Europy (której częścią miała być Słowiańszczyzna pod panowaniem Chrobrego). Planów tych nie udało mu się zrealizować.

• Po śmierci Ottona III stosunki Polski z cesarstwem się pogorszyły.

Cesarz Otton III. Źródło:

http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Meister_der_Reiche

nauer_Schule_002.jpg&filetimestamp=20110214211053




Przebieg i postanowienia zjazdu w Gnieźnie

1. Modlitwa cesarza przy grobie św. Wojciecha, nabożeństwo.

2. Spotkanie z Bolesławem Chrobrym, wymiana darów.

3. Utworzenie arcybiskupstwa w Gnieźnie i 3 biskupstw.

4. Nałożenie przez Ottona diademu cesarskiego na głowę Bolesława.

5. Wielka uczta.

Włócznia św. Maurycego – dar Ottona III dla Bolesława. Źródło:

http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Maurycy.jpg&filetimestamp=20071201121246

http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Maurycy.jpg&filetimestamp=20071201121246


Zjazd w Gnieźnie – sukces Bolesława Chrobrego

• Przez utworzenie arcybiskupstwa w Gnieźnie i sieci biskupstw cesarz i papież uznali, że Polska jest państwem suwerennym. Ponadto arcybiskup maił prawo do koronowania monarchy.

• Diadem cesarski (który cesarz włożył na głowę Bolesława) i włócznia św. Maurycego były symbolami władzy królewskiej. Otton III w ten sposób uznał Bolesława, za równego władcom innych krajów europejskich.

• Święty Wojciech stał się patronem (opiekunem) Polski.

Źródło:

www.microsoft.com.

http://www.microsoft.com/


Drzwi Gnieźnieńskie

• O życiu św. Wojciecha opowiadają sceny na wykutych z brązu drzwiach do katedry w Gnieźnie (są to tzw. Drzwi Gnieźnieńskie). Pochodzą z XIII w.; nazywano je „klejnotem królestwa”.

Drzwi Gnieźnieńskie. Źródło:

http://pl.wikipedix.php?title=Plik:Drzwi_g

nieznienskie_widok_ogolny.jpg&filetimes

tamp=20070427102852 a.org/w/inde

http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Drzwi_gnieznienskie_widok_ogolny.jpg&filetimestamp=20070427102852





Polska organizacja kościelna

Wrocław

Poznań

(968 r.)

GNIEZNO

Kołobrzeg

Kraków

Przypuszczalny zasięg państwa Mieszka I. Źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Polska_960_-

_992.png&filetimestamp=20101007120512





Wojny Bolesława Chrobrego

• 1002 – 1018 – wojny z Niemcami; przyłączenie Łużyc i Milska.

• 1003 – 1004 – wojny z Czechami; przejściowe zajęcie Czech, Moraw i Słowacji.

• 1018 – wojny z Rusią; wkroczenie do Kijowa; przyłączenie Grodów Czerwieńskich.

Polska Bolesława Chrobrego. Źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Polska_992_-

_1025.png&filetimestamp=20120618083129





Obrona Niemczy – 1017 r.

• W czasie wojen polsko-niemieckich, do historii przeszła obrona piastowskiego grodu Niemcza (na Śląsku).

• Mimo wielokrotnej przewagi liczebnej wojsk cesarza i jego sojuszników (m.in. Czechów), obrońcy bronili się dzielnie przez ponad miesiąc.

• Będąc pod wrażeniem obrony, cesarz odstąpił od grodu i zgodził się podpisać pokój z Bolesławem.

Źródło: www.microsoft.com.

http://www.microsoft.com/


Wojny Bolesława Chrobrego

• Wjazd Chrobrego do Kijowa (1018 r.), obraz Jana Matejki.

Wjazd Chrobrego do Kijowa. Źródło:

http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Mat

ejkochrobry_at_Kiev_%28Kijow%29.jpg&filetim

estamp=20070807224324

Który to wiek

i dziesięciolecie?

http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Matejkochrobry_at_Kiev_(Kijow).jpg&filetimestamp=20070807224324





Koronacja królewska

• W średniowiecznej Europie było kilka „kategorii” władców: cesarz, królowie, książęta.

• Na koronację musieli wyrazić zgodę papież i cesarz.

• W 1025 r. Bolesław Chrobry koronował się na pierwszego króla Polski. Koronacja Bolesława Chrobrego na króla Polski. Źródło:

http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Koronacja_Chrobrego_Matejko.jpg&fil

etimestamp=20050819102023

http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Koronacja_Chrobrego_Matejko.jpg&filetimestamp=20050819102023



Bolesław Chrobry – pierwszy polski król

• Ceremoniał koronacyjny: namaszczenie świętymi olejami i nałożenie korony przez arcybiskupa – wielki sukces Chrobrego.

• Kilka miesięcy po koronacji Bolesław zmarł (1025 r.).

• Bolesław był bardzo dobrym władcą: szanował i dbał o poddanych, do swojego państwa włączył wiele nowych terenów. Za jego panowania Polska uzyskała pierwszego patrona, (opiekuna), świętego Wojciecha.

Replika korony Chrobrego. Źródło:

http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Korona_Boleslawa_Chrobrego.jpg&filetimestamp=20071229204905 .

Oblicz, ile lat

panował

Bolesław

Chrobry.

http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Korona_Boleslawa_Chrobrego.jpg&filetimestamp=20071229204905


A to ciekawe… Dla dociekliwych

• Król Bolesław był gorliwym chrześcijaninem. Podobno nakazał wybijać zęby tym poddanym, którzy nie przestrzegali postów (1000 lat temu kościelnych „dni bez mięsa” było dużo więcej niż obecnie).

• W średniowieczu wierzono, że relikwie (czyli szczątki świętych) mają cudowną moc. Podczas zjazdu gnieźnieńskiego Bolesław dał Ottonowi III w prezencie ramię świętego Wojciecha.


Podsumowanie

• Po śmierci Mieszka I rządy objął jego syn Bolesław Chrobry.

• W 997 r. zorganizował wyprawę misyjną praskiego biskupa, Wojciecha, do pogańskich Prusów. Po tragicznej śmierci misjonarza, wykupił jego ciało i pochował w Gnieźnie. Wkrótce potem Wojciech został kanonizowany.

• W 1000 r. na zjeździe gnieźnieńskim książę Bolesław spotkał się z cesarzem Ottonem III. Utworzono wówczas arcybiskupstwo w Gnieźnie i 3 biskupstwa.

• Bolesław Chrobry prowadził długoletnie, zwycięskie wojny (1002 – 1018) z: Niemcami, Czechami i Rusią Kijowską. W ich wyniku przyłączył wiele nowych ziem.

• W 1025 r. koronował się na pierwszego króla Polski.


Praca domowa

Odpowiedz:

1. Jakie były skutki wyprawy biskupa Wojciecha do Prus?

2. Czym był zjazd gnieźnieński? Co tam postanowiono?

3. Z którymi państwami Bolesław Chrobry prowadził wojny?

Dla chętnych:

1. Poszukaj informacji na temat Szczerbca (miecza). Jaki był jego związek z wyprawą kijowską Bolesława Chrobrego?

Na następnej lekcji:

Bolesław Krzywousty i jego testament.


Ćwiczenie – daty i fakty

1. Uzupełnij zdania:

a) Bolesław Chrobry rozpoczął panowanie w ………….. roku.

b) Wyprawę biskupa Wojciecha do Prus zorganizował w roku ………. .

c) W roku …………… odbył się zjazd gnieźnieński.

d) Bolesław koronował się na polskiego króla w ……….. roku.


Ćwiczenie – terminy historyczne 1. Wyjaśnij pojęcia:

a) Wyprawa misyjna

b) Kanonizacja

c) Zjazd gnieźnieński


Ćwiczenie – postacie 1. Połącz opisy z fotografiami i z imionami:

a) „cesarz niemiecki” Bolesław I Chrobry

b) „syn Mieszka I” Święty Wojciech

c) „biskup Pragi” Otton III


Ćwiczenie – mapa

1. Co przedstawia ta mapa? Nadaj jej tytuł.


Ćwiczenie – ilustracje

1. Co przedstawiają ilustracje?


Ćwiczenie – tekst źródłowy

Kronikarz Gall Anonim o Bolesławie Chrobrym:

„Również i to uważamy za godne przekazania pamięci, że za jego [Bolesława] czasów cesarz Otto Rudy [Otton III) przybył do grobu św. Wojciecha dla modlitwy i pojednania, (…). Bolesław przyjął go tak zaszczytnie i okazale, jak wypadało przyjąć króla, cesarza rzymskiego i dostojnego gościa.”

(Gall Anonim, Kronika polska, s. 19)

1. O jakim wydarzeniu pisze kronikarz?


Spis ilustracji

1. Bolesław Chrobry. Plik jest własnością publiczną. Autor: Jan Matejko. Źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Boleslaus_I.jpg&filetimestamp=20060402132417 .

2. Moneta z wizerunkiem Bolesława Chrobrego. Właściciel praw autorskich do tej pracy udostępnił ją jako własność publiczną. Autor: DJM (talk). Źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:1925_Polen_20_Zloty.JPG&filetimestamp=20100503201627 .

3. Polska Mieszka I. Ten plik udostępniony jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa–na tych samych warunkach 3.0. Autor: Poznaniak. Źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Polska_960_-_992.png&filetimestamp=20101007120512

4. Drzwi Gnieźnieńskie: śmierć św. Wojciecha. Ten plik udostępniony jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa–na tych samych warunkach 3.0. Autor: Albertus teolog. Źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Gniezno_Drzwi_-_smierc.JPG&filetimestamp=20090909100758

5. Przypuszczalny zasięg państwa Mieszka I. Ten plik udostępniony jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 3.0. Autor: Poznaniak. Źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Polska_960_-_992.png&filetimestamp=20101007120512 Drzwi Gnieźnieńskie. Ten plik udostępniony jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 2.5. Autor: Tomasz Fedor. Źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Drzwi_gnieznienskie_widok_ogolny.jpg&filetimestamp=20070427102852

6. Państwo Bolesława Chrobrego. Plik jest własnością publiczną. Autor: Maverx. Źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Dzia%C5%82ania_podczas_wojny_polsko_niemieckiej_1002-1005.png&filetimestamp=20090323132241

7. Wjazd Chrobrego do Kijowa. Plik jest własnością publiczną. Autor: Jan Matejko. Źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Matejkochrobry_at_Kiev_%28Kijow%29.jpg&filetimestamp=20070807224324

8. Koronacja Bolesława Chrobrego na króla Polski. Plik jest własnością publiczną. Autor: Jan Matejko. Źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Koronacja_Chrobrego_Matejko.jpg&filetimestamp=20050819102023

9. Replika korony Chrobrego. Ten plik udostępniony jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 2.5. Autor: Kristián Slimák (Kristo). Źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Korona_Boleslawa_Chrobrego.jpg&filetimestamp=20071229204905

10. Ilustracje niewymienione w tym spiskie pochodzą z: www.micorsoft.com.


http://commons.wikimedia.org/wiki/User:D.j.mueller

http://commons.wikimedia.org/wiki/User_talk:D.j.mueller

http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:1925_Polen_20_Zloty.JPG&filetimestamp=20100503201627

http://en.wikipedia.org/wiki/pl:Creative_Commons

http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/deed.pl

http://commons.wikimedia.org/wiki/User:Poznaniak






http://commons.wikimedia.org/wiki/User:Albertus_teolog










http://commons.wikimedia.org/wiki/User:Poznaniak










http://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Maverx&action=edit&redlink=1

http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Dzia%C5%82ania_podczas_wojny_polsko_niemieckiej_1002-1005.png&filetimestamp=20090323132241










http://commons.wikimedia.org/wiki/User:Kristo

http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Korona_Boleslawa_Chrobrego.jpg&filetimestamp=20071229204905

http://www.micorsoft.com/


Bibliografia PODRĘCZNIKI SZKOLNE:

1. M. Błaut, Moja historia 5, wyd. Nowa Era, Gdynia 2010.

2. T. Małkowski, Historia i społeczeństwo 4, wyd. GWO, Gdańsk 2012.

3. B. Szeweluk-Wyrwa, W. Surdyk-Fertsch, Dzień dobry, historio 4!, wyd. Nowa Era, Warszawa 2009.

4. B. Szeweluk-Wyrwa, W. Surdyk-Fertsch, Dzień dobry, historio 5!, wyd. Nowa Era, Warszawa 2009.

5. B. Szeweluk-Wyrwa, W. Surdyk-Fertsch, My i historia 5, wyd. PWN-Demart, Warszawa 2009.

MONOGRAFIE HISTORYCZNE:

1. T. Biber, A i M. Leszczyńscy, Tajemnice władców Polski, wyd. Publicat, Poznań 2005.

2. L. Bielski, M. Trąba, Poczet królów i książąt polskich, wyd. Park, Bielko-Biała 2005.

SŁOWNIKI HISTORYCZNE:

1. Historia Polski, Słownik Encyklopedyczny, [red.] W. Głuch, wyd. Europa, Wrocław 2006.

TEKSTY ŹRÓDŁOWE:

1. Gall Anonim, Kronika polska, przekład : R. Grodecki, wstęp i oprac. M. Plezia, Wrocław 2003.


DZIĘKUJĘ ZA SPOTKANIE

DO ZOBACZENIA!


Dziękuję za uwagę Magdalena Podobas

Panowanie olesława hrobrego - ORPEG€¦ · • Spis ilustracji i bibliografia. Projekt jest...

Documents

Transcript of Panowanie olesława hrobrego - ORPEG€¦ · • Spis ilustracji i bibliografia. Projekt jest...