PROJEKT

STRATEGII ROZWOJU WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO NA LATA 2014 – 2020Z PERSPEKTYWĄ DO 2030 R.

Krzysztof Hetman Marszałek Województwa Lubelskiego

L U B L I N , 2 9 m a j a 2 0 1 3 r .

Wprowadzenie

2

Wiemy, że województwo lubelskie zaliczane jest do biedniejszych regionów europejskich.

Wyzwaniem samorządu województwa jest zdecydowana zmiana tej sytuacji• zmiana niekorzystnego wizerunku • wyprowadzenie regionu ze strefy spadkowej w kierunku

stabilnego środka regionów Polski i Unii Europejskiej. Mamy szansę na osiągnięcie takiego celu pod warunkiem:

• prowadzenia mądrej i długofalowej polityki rozwoju,• wykorzystania posiadanych atutów regionu,• efektywnego wykorzystania unijnych funduszy.

Wprowadzenie

3

Najbliższa perspektywa programowa stwarza regionowi nowe szanse rozwojowe, wynika to z przyjętego pakietu dokumentów strategicznych na poziomie:

- europejskim

- krajowym

4

Dokument przyjęty

Dok. w trakcie oprac./aktualizacji

Stra

tegi

a U

E: E

urop

a 20

20. S

trat

egia

na

rzec

z in

telig

entn

ego

i zró

wno

waż

oneg

o ro

zwoj

u sp

rzyj

ając

ego

włą

czen

iu s

połe

czne

mu

Paki

et ro

zpor

ządz

eń

dla

Polit

yki S

pójn

ości

Wsp

ólna

Pol

ityka

Rol

na

oraz

Pol

ityka

Ryb

acka

Otoczenie Strategii- zapisy dokumentów strategicznych

Projekt SRWL na lata 2014 – 2020 (z perspektywą do 2030 r.)

5

Strategia: nie jest programem wydawania pieniędzy, jest natomiast podstawą do:

• projektowania i realizacji polityki rozwoju,

• budowania programów, proponuje:

• cele działania,• wskazuje zasoby niezbędne do ich osiągania, • określa warunki i możliwości ich realizacji,

jest narzędziem zarządzania regionem.

Strategia w nowej perspektywy

Przyjmuje nowy horyzont czasowy do roku 2020 z silnym akcentem na perspektywę do 2030.

Jest zorientowana na konkretne rezultaty i efekty. Przyjmuje podejście z wyrównawczego na politykę

zorientowaną prorozwojowo. Opiera się na terytorializacji polityki rozwojowej (OSI, OF).

Wieloszczeblowe zarządzanie - mobilizowanie regionalnych i lokalnych inicjatyw.

Podejście zintegrowanie.

6

Założenia Strategii - podejście zintegrowane

7

Strategia Rozwoju Województwa jest kluczowym dokumentem

programowym regionu, jest dokumentem wiodącym

dla innych dokumentów jak np.:• RSI,• PZPWL,• RPO,• inne programy.

SRWL

RSI

PZPW

RPO

Inne programy

i strategie

Założenia Strategii - podejście zintegrowane

8

SRWL- dokument kierunkowy

PZPWLRSI

RPO i inne programy

Diagnoza- główne wnioski

9

Strategia zakłada przezwyciężanie najważniejszych ograniczeń rozwojowych, którymi są: Niekorzystna struktura społeczno-zawodowa

• wysoki udział mało wydajnego rolnictwa,• najniższe w Polsce PKB na mieszkańca, • niedobór wysokiej jakości miejsc pracy,• nasilona emigracja młodych, wykształconych osób.

Położenie w obszarze niskiego rozwoju • słabe skomunikowanie z lepiej rozwiniętym otoczeniem

krajowym i z zagranicą, • niewystarczająca infrastruktura integrująca przestrzeń

regionu.

Diagnoza- główne wnioski

10

Przezwyciężanie ograniczeń będzie wspomagane najważniejszymi potencjałami: relatywnie dużym znaczeniem Lublina jako:

• ośrodka akademickiego, naukowego i kulturalnego,• głównego polskiego ośrodka w kontaktach ze wschodem,

potencjałem naukowym i akademickim, a także gospodarczym kilku innych ośrodków subregionalnych,

względnie bogatym wyposażeniem w czynniki naturalne • zasoby energetyczne, • przyrodnicze warunki dla rozwoju rolnictwa,• walory krajobrazu, które – wraz z dziedzictwem kulturowym

– mogą służyć do rozwijania turystyki.

Podstawowe wyzwanie - przełamywanie niedorozwoju

Przeciwdziałanie negatywnym tendencjom demograficznym. Mądre, efektywne wykorzystanie zasobów ludzkich, m.in.

przeciwdziałanie „drenażowi mózgów”. Przyspieszenie zmian strukturalnych, m.in.:

wsparcie rozwoju sektorów o wysokiej produktywności (zaawansowanych technologicznie i usług wiedzy),

wsparcie rozwoju firm i przedsiębiorczości, podnoszenie poziomu kwalifikacji dla potrzeb regionu, zwiększanie dostępności komunikacyjnej ośrodków wzrostu –

dla uzyskania spójności funkcjonalnej (zewnętrznej i wewnętrznej).

!

11

12

Cele na najbliższą perspektywę

• Wzmacnianie urbanizacji regionu 1 CEL STRATEGICZNY

• Restrukturyzacja rolnictwa oraz rozwój obszarów wiejskich 2 CEL STRATEGICZNY

• Selektywne zwiększanie potencjału wiedzy, kwalifikacji, zaawansowania technologicznego, przedsiębiorczości i innowacyjności regionu

3 CEL STRATEGICZNY

• Funkcjonalna, przestrzenna, społeczna i kulturowa integracja regionu4 CEL STRATEGICZNY

13

1. Wzmacnianie urbanizacji regionu

2. Restrukturyzacja rolnictwa oraz rozwój obszarów wiejskich

3. Selektywne zwiększanie potencjału wiedzy, kwalifikacji,

zaawansowanie technologicznego,

przedsiębiorczości i innowacyjności regionu

4. Funkcjonalna, przestrzenna społeczna i

kulturowa integracja regionu

1.1. Rozwijanie funkcji metropolitalnych Lublina

2.1. Poprawa warunków dla wzrostu konkurencyjności i towarowości gospodarstw

3.1. Wspieranie najbardziej perspektywicznych kierunków badań i ich komercjalizacji

4.1. Poprawa wewnętrznego skomunikowania regionu

1.2. Wspieranie ponadlokalnych funkcji miast

2.2. Rozwój przetwórstwa rolno-spożywczego

3.2. Wspieranie kierunków kształcenia na poziomie wyższym szczególnie istotnych dla przyszłego rynku pracy regionu oraz mających unikatowe znaczenie w skali ponadregionalnej

4.2. Wspieranie włączenia społecznego

1.3. Poprawa skomunikowania Lublina z obszarami metropolitalnymi Polski i zagranicy

2.3. Wzmocnienie doradztwa rolniczego oraz promowanie i wspieranie inicjatyw współpracy rolników i mieszkańców wsi

3.3 Stworzenie systemu wsparcia, naukowego, eksperckiego i wdrożeniowego na rzecz rozwoju wybranych sektorów gospodarki

4.3. Wzmacnianie społecznej tożsamości regionalnej i rozwijanie więzi i współpracy wewnątrzregionalnej

2.4. Wspieranie przedsiębiorczości na wsi i tworzenia pozarolniczych miejsc pracy na obszarach wiejskich

3.4. Rozwijanie systemu kształcenia dostosowanego do specyfiki regionu

4.4. Przełamywanie niekorzystnych efektów przygranicznego położenia regionu

2.5. Wyposażanie obszarów wiejskich w infrastrukturę transportową, komunalną, energetyczną

4.5. Racjonalne i efektywne wykorzystywanie zasobów przyrody dla potrzeb gospodarczych i rekreacyjnych, przy zachowaniu i ochronie walorów środowiska przyrodniczego

3.5. Wspieranie małych i średnich przedsiębiorstw

3.6. Rozwój społeczeństwa informacyjnego

Cele na najbliższą perspektywę

CELE STRATEGICZNE

CELE OPERACYJNE

14

Obszary Strategicznej Interwencji

Stanowią wyznacznik obszarów: o szczególnych potencjałach rozwojowych, problemowych o znaczeniu priorytetowym.

Zaklasyfikowanie określonych jednostek do OSI preferuje je w zakresie realizacji określonych typów działań,

- nie wyklucza to w żaden sposób możliwości wsparcia sąsiednich obszarów.

Udział taki będzie możliwy w przypadku uzasadnionej współpracy dla rozwiązywania wspólnych problemów, występujących na obszarach włączonych do OSI.

15

Obszary Strategicznej Interwencji

1. Lublin wraz z obszarem funkcjonalnym2. Obszary funkcjonalne miast

subregionalnych3. Obszary przygraniczne4. Obszary gospodarczego wykorzystania

walorów przyrodniczych i kulturowych5. Obszary potencjalnej eksploatacji złóż

kopalin6. Obszary ochrony i kształtowania

zasobów wodnych7. Nowoczesna wieś

Wyróżnionych zostało 7 propozycji OSI:

16

Obszary Strategicznej Interwencji1. Lublin wraz z obszarem funkcjonalnym

Kryteria delimitacji: delimitacja granic w PZP WL

Interwencja powinna obejmować działania mające na celu zwiększenie: zewnętrznej kolejowej i drogowej dostępności komunikacyjnej na kierunkach powiązań z Warszawą, Łodzią (Radomiem), Krakowem (Kielcami), Białymstokiem, wewnątrzregionalnej dostępności komunikacyjnej stolicy regionu z innymi miastami województwa oraz w obrębie kształtującego się LOM. Ponadto, interwencja powinna mieć na celu wspieranie działań na rzecz podnoszenia konkurencyjności, usprawnienie i integrację systemów gospodarki komunalnej, rozwój instytucji nauki i kultury, rozwój i promocję turystyki, kompleksową rewitalizację oraz wspieranie rozwiązań integrujących przestrzeń w zakresie zagospodarowania przestrzennego

17

Obszary Strategicznej Interwencji2. Obszary funkcjonalne miast subregionalnych

Kryteria delimitacji: delimitacja granic w PZP WL. Obszary funkcjonalne obejmują miasta i gminy wiejskie położone w bezpośrednim sąsiedztwie tych ośrodków.

Interwencja powinna służyć wzmocnieniu zróżnicowanych funkcji ponadlokalnych i wykorzystaniu wewnętrznego potencjału, rozbudowie wewnętrznych i zewnętrznych powiązań funkcjonalnych, w tym powiązań komunikacyjnych (np. poprzez rozwój systemu niskoemisyjnego transportu miejskiego), kompleksowej rewitalizacji oraz zwiększeniu i poprawie dostępności do podstawowych usług publicznych.

18

Obszary Strategicznej Interwencji3. Obszary przygraniczne

Kryteria delimitacji: delimitacja granic OF w PZP WL oraz granice administracyjne powiatów bezpośrednio sąsiadujących z granicą.

Interwencja powinna obejmować działania zmierzające do wykorzystania potencjału obszaru przygranicznego dla tworzenia warunków wzrostu społeczno-gospodarczego, przywrócenia miastom funkcji społecznych i gospodarczych z jednoczesnym wsparciem zasobów ludzkich i przedsiębiorczości, uruchomienia nowych i rozbudowy istniejących przejść granicznych (w tym lokalnych), w szczególności tam, gdzie nastąpiłoby odtworzenie istniejących niegdyś powiązań komunikacyjnych oraz utworzenia przejść sezonowych (turystycznych) położonych po obu stronach granicy z dopuszczeniem ruchu pieszego.

19

Obszary Strategicznej Interwencji4. Obszary gospodarczego wykorzystania walorów przyrodniczych i kulturowych

Kryteria delimitacji: delimitacja granic w PZP WLObszary o bardzo wysokich walorach przyrodniczych i krajobrazowo-kulturowych,

Interwencja powinna obejmować działania zmierzające do wykorzystania potencjału obszarów cennych przyrodniczo i kulturowo dla tworzenia warunków wzrostu społeczno-gospodarczego tych obszarów oraz określenia charakteru i natężenia funkcji turystycznej, aby nie powodowała ona dewaloryzacji lub zniszczenia walorów i zasobów przyrodniczych. Ponadto, interwencja powinna obejmować takie działania jak: rozwój infrastruktury transportowej, poprawa dostępu do usług społecznych, poprawa warunków fitosanitarnych, wsparcie zasobów ludzkich i przedsiębiorczości.

20

Obszary Strategicznej Interwencji5. Obszary potencjalnej eksploatacji złóż kopalin

Kryteria delimitacji: delimitacja granic w PZP WL. Obszary rozpoznanych złóż węgla kamiennego

wyznaczone według granic administracyjnych gmin. Obejmuje istniejący zespół kopalni Bogdanka,

Stefanów wraz zapleczem badawczo-rozwojowym, udokumentowane złoża węgla kamiennego oraz rezerwę terenów pod budowę elektrowni

Interwencja powinna obejmować: budowę niezbędnej infrastruktury technicznej, a także budowy obiektów i urządzeń służących do przesyłu energii do krajowego systemu energetycznego z projektowanej elektrowni konwencjonalnej oraz ze źródeł rozproszonych (OZE), działania na rzecz rekultywacji terenów poeksploatacyjnych na funkcje o znaczeniu regionalnym (gospodarka wodna, turystyka, sport i rekreacja)

21

Obszary Strategicznej Interwencji6. Obszary ochrony i kształtowania zasobów wodnych

Kryteria delimitacji: delimitacja granic w PZP WL. Obszar oddziaływania KWK wraz ze zbiornikiem Oleśniki Doliny rzek: Wisły, Bugu, Wieprza

Interwencja powinna obejmować działania mające na celu poprawę bezpieczeństwa poprzez eliminowanie zagrożeń powodziowych oraz będzie służyć zrównoważonemu rozwojowi funkcji ochronnych i gospodarczych na obszarach o różnym stanie zainwestowania i statusie ochrony przyrody i krajobrazu (korytarze ekologiczne o randze europejskiej i krajowej); rozwiązanie problemów konfliktowych narosłych w wyniku degradacji technicznej urządzeń przeciwpowodziowych i melioracyjnych, niedoboru zbiorników, jak też niedoinwestowania gospodarki komunalnej

22

Obszary Strategicznej Interwencji7. Nowoczesna wieś

Kryteria delimitacji: delimitacja granic w PZP WL. Obszary o najwyższej jakości rolniczej przestrzeni

produkcyjnej; obszary dużej koncentracji gospodarstw hodowlanych i

wysokim udziale trwałych użytków zielonych w strukturze użytków rolnych;

obszary dużej koncentracji gospodarstw rybackich.

Interwencja powinna obejmować działania mające na celu wsparcie inicjatyw na rzecz edukacji i podnoszenia kompetencji rolników, wsparcie tworzenia i rozwoju rynków hurtowych produktów rolnych, wsparcie rozwoju grup producenckich, wsparcie rozwoju zakładów przetwórstwa, zakładów branży mięsnej i mleczarskiej, wsparcie rozwoju infrastruktury gospodarki rybackiej, uzupełnienie sieci dróg i wyposażenia w infrastrukturę komunalną, rozbudowę i modernizację infrastruktury energetycznej

23

Spojrzenie w przyszłość

Pozycja rozwojowa, zdiagnozowane w Strategii problemy i prognozy zakładają radykalną zmianę w podejściu do polityki rozwoju polegającą m.in. na:

selektywnej koncentracji działań, tak aby uzyskać „efekt przełomowy”,

stworzeniu dużej elastyczności w wyborze projektów umożliwiającej pozyskanie jak największej wielkości środków zewnętrznych,

dążeniu do uzyskania „efektów mnożnikowych”.

24

Podsumowanie

Z zarysowanej obecnej i przyszłej sytuacji regionu wynika, że przed województwem lubelskim stoją konkretne wyzwania rozwojowe.

Ich realizacja powinna zmierzać do poprawy miejsca, jakie region zajmuje na mapie polskich województw pod względem poziomu rozwoju gospodarczego oraz jakości życia ludności.

Poprawa wskaźników w tym zakresie będzie miernikiem skuteczności realizacji Strategii.

Osiągniecie stanu pożądanego, zarysowanego w wizji, będzie wymagało znacznego wysiłku zarówno samorządu województwa oraz jak największej liczby podmiotów zainteresowanych realizacją Strategii

Dziękuję za uwagę

L U B L I N , 2 9 m a j a 2 0 1 3 r .