Owrzodzenie kończyn dolnych

Anatomia układu żylnego kończyn dolnych

Krew żylna z kończyn dolnych odprowadzana jest dwoma układami:GłębokimPowierzchownymUkłady połączone są żyłami przeszywającymi tzw. perforatorami. W prawidłowych warunkach układ głęboki odprowadza 80-90 % krwi z kończyny, a układ powierzchowny 10-20%.

Ściana żył, podobnie jak tętnic, zbudowana jest z:Błony wewnętrznej – śródbłonka naczyniowegoBłony środkowej PrzydankiZawiera mało komórek mięśniowych gładkich, włókien elastycznych i kolagenowych; jest bardzo podatna na rozciąganie, światło łatwo ulega zapadaniu.Błona wewnętrzna tworzy zastawki – zapobiegają cofaniu się krwi na obwód i zapewniają jednokierunkowy przepływ w kierunku dosercowym. Przypominają jaskółcze gniazda- wolne brzegi o kształcie półksiężyca stykają się ze sobą i zamykają się – krew płynie dosercowo, otwierają się- gdy jest fala zwrotna.

Perforatory

Na stopie

Na goleni – w 1/3 dolnej po stronie przysrodkowej, tzw. perforatory Cocketta (najczęstsza lokalizacja owrzodzeń)

W 1/3 bliższej goleni tzw. perforatory Boyda

W 1/3 dolnej uda perforatory Dodda

Zaburzenia działania pompy mięśniowejW wyniku zaburzenia działania i sprawności zastawek żylnych dochodzi do upośledzenia przepływu krwi w kończynach dolnych i rozwoju zmian chorobowych – przewlekłej niewydolności żylnej (CVI)Regulują ciśnienie hydrostatyczne w pozycji stojącej i równowagę hydrodynamiczną w ruchu.Zaburzenie ich funkcji -> zaburzeń mechanizmów odpływu krwi żylnej, chłonki i mikrokrążenia.Występują w : pierwotnej niewydolności żył głębokich (PDVI) wtórnej – zespole pozakrzepowym (PTS)

Owrzodzenia żylne

Owrzodzenia goleni -objaw zaawansowanej przewlekłej niewydolności żylnej (CVI); VI ˚ w skali CEAP. W wyniku zaburzeń odpływie krwi żylnej z kończyn dolnych dochodzi do wzrostu obwodowego ciśnienia, zaburzeń w przepływie krwi w mikrokrążeniu, upośledzenia wymiany biochemicznej, prowadzące do utrudnionego odżywiania i utlenowania skóry i tkanki podskórnej.Teorie:Mankietów fibrynowychPułapki leukocytarnejNadkrzepliwości krwi

Niewydolność zastawek żył głębokichCzynniki ryzyka:Płeć żeńskaOtyłośćPraca stojącaDziedzicznośćWtórna przewleka niewydolność żylna (SDVI) – uszkodzenie aparatu zastawkowego i ściany naczyń w przebiegu zakrzepicy żylnej i procesu rekanalizacji prowadzących do powstania zespołu pozakrzepowego. W wyniku nacieku ściany żył i zastawek przez fibroblasty , komórki tuczne, leukocyty wielojądrzaste ->reakcja zapalna ->rekanalizacja -> pogrubinie żył -> zmniejszona rozciągliwość przez gromadzenie włókien kolagenowych i zmian zastawek

leczenie

Zachowawcze:KompresjoterapiaMiejscowe oczyszczanie owrzodzeńZmiana trybu życia i diety oraz codziennych zachowańGdy w badaniu klinicznym stwierdza się zmiany w układzie powierzchownym lub/i głębokim potwierdzone badaniami dopplerowskimi lub innymi wskazane jest leczenie chirurgiczne lub skleroterapiaWspomagające - doustne preparaty poprawiające tonus żylny, usprawniające przepływ przez mikrokrążenie i poprawiające ukrwienie tkanek obwodowych, np. diosminy,pentoksyfilina

Standardy TimeNajważniejsze zasady postępowania przy leczeniu ran. :T (z ang. tissue - tkanka) – należy dokładnie obejrzeć stan rany, a jeśli pojawiły się tkanki martwicze, usunąć je.I (infection - zakażenie) – należy zwrócić uwagę na stan rany - czy sprawia wrażenie zakażonej, czy jest w niej treść ropna, a tkanki wokół obrzęknięte. Aby się o tym przekonać, można zrobić badanie mikrobiologiczne, jednak żeby miało ono wartość, musi być wykonane w sposób prawidłowy, tzn. biopsja powinna być pobrana z samej rany, a materiał dostarczony jak najszybciej do laboratorium mikrobiologicznego.M (moisture - wilgotność) – rana potrzebuje wilgotnego środowiska do prawidłowego leczenia. Wilgoć dają płyny wytwarzane przez ranę. Czynniki odżywcze i tlen dostępne dzięki płynom gwarantują prawidłowe ziarninowanie i tworzenie się naskórka. Nie tworzy się strup, a rana goi się bez blizny. Zdecydowanie też zmniejszają się dolegliwości bólowe. Nadmiar płynów muszą być odprowadzane. Służą temu nowoczesne specjalistyczne opatrunki, jednak opiekunowie pacjentów lub oni sami muszą być przeszkoleni, jak je stosować./E (edges - brzegi rany) – należy obserwować, czy na brzegach rany widoczny jest proces naskórkowania, czy może są one uszkadzane przez nadmiar wysięku.

Zastosowanie opatrunków hydroaktywnych w zależności od fazy gojenia Faza oczyszczania rany (faza zapalna/wysiękowa)Opatrunki piankowe (np. PermaFoam), Opatrunki z alginianów wapnia (np. Sorbalgon), Opatrunki do aktywnego oczyszczania ran (TenderWet, Hydrosorb Gel), W przypadku ran zakażonych lub zagrożonych zakażeniem celowe może być oprócz opatrunków hydroaktywnych dodatkowe zastosowanie opatrunków zawierających srebro (np. Atrauman Ag). W fazie oczyszczania powinny zostać usunięte osady i martwice

Faza ziarninowaniaOpatrunki piankowe (np. PermaFoam), Opatrunki hydrokoloidowe (np. Hydrocoll, Hydrotul), Opatrunki hydrożelowe (Hydrosorb lub Hydrosorb Gel), Opatrunki z alginianów wapnia (np. Sorbalgon), Opatrunki do aktywnego oczyszczania ran (TenderWet, Hydrosorb Gel).

W fazie ziarninowania opatrunek musi zabezpieczać ranę przed wyschnięciem

Faza epitelizacjiOpatrunki hydrokoloidowe (np. Hydrocoll, Hydrotul), Opatrunki hydrożelowe (np. Hydrosorb), Samoprzylepne opatrunki przezroczyste (np. Hydrofilm).

W fazie epitelizacjinajwiększe znaczenie ma ochrona gojącej się rany