Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

83
Otwarta nauka Platforma Otwartej Nauki, ICM, Uniwersytet Warszawski Marta Hoffman-Sommer, Michał Starczewski “Otwarta nauka to przekonanie, że wiedzę naukową wszelkiego rodzaju należy otwarcie udostępniać innym na tak wczesnym etapie procesu badawczego, jak to tylko możliwe.” Michael Nielsen

Transcript of Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

Page 1: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

Otwarta nauka

Platforma Otwartej Nauki, ICM, Uniwersytet Warszawski

Marta Hoffman-Sommer, Michał Starczewski

“Otwarta nauka to przekonanie, że wiedzę naukową wszelkiego rodzaju należy

otwarcie udostępniać innym na tak wczesnym etapie procesu badawczego, jak

to tylko możliwe.”

Michael Nielsen

Page 2: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

Otwarta nauka

Otwarty dostęp do publikacji

Otwarte dane badawcze

Otwarte oprogramowanie

Nauka obywatelska

Otwarte recenzje

Otwarte notatniki laboratoryjne

Otwarte zasoby edukacyjne

Otwarty dostęp

Page 3: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

Guidelines on Open Access to Scientific Publications and Research Data in Horizon 2020. Wersja: 16 December 2013.

Co to jest otwarty dostęp?Komisja Europejska (2013):

„Otwarty dostęp można zdefiniować jako praktykę udostępniania informacji

naukowej on-line w taki sposób, by była dla użytkownika końcowego bezpłatna i

by możliwe było jej ponowne wykorzystanie.

W kontekście badań i innowacji „informacja naukowa” oznacza

(i) recenzowane artykuły badawcze (publikowane w czasopismach naukowych)

oraz

(ii) dane badawcze (dane leżące u podstaw publikacji naukowych, dane

przetworzone i/lub dane surowe).”

Page 4: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

Open Data Definition – definicja otwartości

Wiedza jest otwarta wtedy, gdy każdy ma do niej dostęp, może z niej korzystać,

modyfikować ją i przekazywać dalej – podlegając wyłącznie ograniczeniom związanym

z zachowaniem informacji o pochodzeniu wiedzy i z utrzymaniem jej otwartego

charakteru.

Open Knowledge Foundation, http://opendefinition.org/od/2.1/en/

Page 5: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

Rezultaty badań naukowych

Artykuły i książki

KTH

Bib

liote

ket,

CC

-BY-

SAh

ttp

s://

ww

w.f

lickr

.co

m/p

ho

tos/

kth

bib

liote

ket/

44

72

64

04

23

/

Dane badawcze

Page 6: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

Jakie są korzyści z otwartego dostępu? otwarte publikacje i dane są dostępne dla szerszego grona odbiorców:

mogą z nich korzystać osoby spoza środowiska akademickiego – nauczyciele i

uczniowie, lekarze, firmy i przedsiębiorcy, organizacje pozarządowe, i inni

mogą z nich korzystać naukowcy z krajów lub instytucji o słabszym dostępie

otwartość poprawia funkcjonowanie nauki:

szybsza komunikacja w nauce – badania posuwają się szybciej, mniej duplikacji badań

częściej korzystają naukowcy z innych dziedzin – ułatwia badania interdyscyplinarne

jest mniej konkurencji, a więcej współpracy, także międzynarodowej

łatwiej wychwytywać oszustwa i nierzetelność naukową

otwarte licencje pozwalają na maszynową analizę tekstów

archiwizacja – bezpieczne, długoterminowe przechowywanie treści w postaci cyfrowej

Page 7: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

Kiedy jesteśmy zobowiązani do otwartego udostępniania

rezultatów naszych badań?

1. Wymagania grantodawców – np. KE w programie Horyzont2020

wymaga otwartego dostępu do publikacji i danych badawczych.

2. Wymagania pracodawców – niektóre uczelnie na świecie wymagają od

swoich pracowników otwartego dostępu do publikacji (rzadziej danych).

3. Wymagania czasopism naukowych – wiele (coraz więcej!) czasopism

wymaga, aby dane powiązane z publikowanym artykułem były

udostępnione w repozytorium.

Page 8: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

Sytuacja w Polsce

Dokument MNiSW (październik 2015):

Kierunki rozwoju otwartego dostępu do publikacji i wyników badań naukowych w Polsce

„…zaleca, aby krajowe podmioty finansujące badania naukowe ześrodków publicznych (…) stosowały i upowszechniały zasady, zgodnie zktórymi publikacje i dane badawcze powstające w wynikufinansowanych lub współfinansowanych przez nie badań znajdą się wotwartym dostępie.”

Page 9: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

Otwarty dostęp

do publikacji naukowych

Page 10: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

Otwarty dostęp do publikacji naukowych

Otwarte czasopisma i książki

(złota droga)

Otwarte repozytoria

(zielona droga)

Page 11: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

1. Otwarte czasopisma i książki

Wydawca umożliwia darmowy dostęp dla wszystkich bezpośrednio na stronie

internetowej czasopisma (lub wydawnictwa).

2. Otwarte repozytoria

Oprócz opublikowania w czasopiśmie, autor (lub rzadziej: wydawca) zamieszcza

publikację również w repozytorium, gdzie jest dostępna za darmo dla

wszystkich.

Page 12: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

Otwarte czasopisma

Czasopisma otwarte – wszystkie artykuły są otwarte.

Czasopisma hybrydowe – otwarte są te artykuły, za które autor zapłacił; nadal

funkcjonują płatne prenumeraty.

http://www.modernlanguagesopen.org/

PLOS – Public Library of Sciencehttps://www.plos.org/

eLifehttps://elifesciences.org/

pressto.amu.edu.pl

Page 13: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

Otwarte książki naukowe

Wydawnictwo udostępnia książkę za darmo w internecie – możliwa również

płatna wersja drukowana – książka może być na otwartej licencji.

Wiele wydawnictw naukowych, zwłaszcza uczelnianych – według indywidualnych ustaleń.

https://books.openedition.org/

Page 14: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

Otwarte repozytoria publikacji

Repozytorium – przechowuje i udostępnia publikacje naukowe, deponowane przez

autora (rzadziej przez wydawcę) – równolegle do publikacji w czasopiśmie.

1. Dziedzinowe – przyjmują materiały z danej dziedziny nauki

2. Instytucjonalne – przyjmują materiały od pracowników i

studentów danej instytucji, lub od grantobiorców danej instytucji

3. Ogólne – przyjmują materiały naukowe od wszystkich i z każdej

dziedziny nauki.

Page 15: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

Repozytoria dziedzinowe SSRN – Social Sciences Research Network www.ssrn.com

arXivhttp://arxiv.org/

PubMed Central https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/

Page 16: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

Repozytoria instytucjonalneDASH – Digital Access to Scholarship at Harvardhttps://dash.harvard.edu/ AMUR – Adam Mickiewicz University Repository

https://repozytorium.amu.edu.pl/

w Polsce działa ponad 30 repozytoriów instytucjonalnych

Page 17: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

Repozytorium CeON – prowadzone przez ICM UWhttps://depot.ceon.pl/

Repozytoria ogólne

Zenodo – prowadzone w CERN, finansowane przez Komisję Europejskąhttps://zenodo.org/

Page 18: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

Gdzie szukać otwartych czasopism?

https://doaj.org/

Page 19: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

Rejestr otwartych książek naukowych

https://doabooks.org

Page 20: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

OpenDOAR – rejestr otwartych repozytoriów

www.opendoar.org

Page 21: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

OpenAIRE – Open Access Infrastructure for Research in Europe

www.openaire.eu

Page 22: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

Dwa główne obszary problemów:

1. Kwestie finansowe – kto płaci za proces wydawniczy?

2. Kwestie prawne – komu wolno decydować o

udostępnieniu danej publikacji?

Page 23: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

Finansowanie czasopism naukowych

Autor

Wydawca

Czytelnik

prenumerata

Autor

Wydawca

Czytelnik

APC

Autor

Wydawca

Czytelnik

Instytucja zewnętrzna

dotacja

czasopismo zamknięte

czasopismo otwartemodel APC

czasopismo otwartemodel bezpłatny

APC – article processing charge

Page 24: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

Finansowanie czasopism naukowych

Autor

Wydawca

Czytelnik

prenumerata

Autor

Wydawca

Czytelnik

APC

Autor

Wydawca

Czytelnik

Instytucja zewnętrzna

dotacja

czasopismo zamknięte

czasopismo otwartemodel APC

czasopismo otwartemodel bezpłatny

APC – article processing charge

Page 25: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

Czasopisma hybrydowe

Autor

Wydawca

Czytelnik

prenumerata

Autor

Wydawca

Czytelnik

APC

Czasopismo pozostaje

zamknięte, ale wybrane

artykuły (te, za które

autorzy zapłacili) są

dostępne w sposób

otwarty

czasopismo hybrydowe:

double-dipping

czasopismo zamknięte

czasopismo otwartemodel APC

Page 26: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

Finansowanie otwartych repozytoriów

Autor

Repozytorium

Czytelnik

Instytucja zewnętrzna

otwarte repozytorium

(np. uczelnia, instytut badawczy, instytucja finansująca naukę, rząd, …)

Page 27: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

A co na to prawo autorskie?

Cold Storage, https://www.flickr.com/photos/coldstorage/3167929623/; CC BY 2.0

Page 28: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

Prawo autorskie• Prawa wyłączne („wszystkie prawa zastrzeżone”)

• Przedmiot ochrony: UTWÓR

• (przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze)

• Ale NIE: idee, odkrycia, procedury, koncepcje matematyczne, …

Page 29: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

Prawa autorskie

Osobiste- więź twórcy z utworem

(autorstwo, integralność,

decyzja o udostępnieniu, …)

- nieograniczone w czasie

- niezbywalne

Majątkowe- korzystanie z utworu na

różnych polach eksploatacji

- ograniczone w czasie

- zbywalne

Page 30: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

Dozwolony użytek

Ustawowe ograniczenie wyłączności praw

Co można zrobić z utworem bez zgody autora?

Page 31: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

Autor – wydawca

Przeniesienie praw

Na wszystkie pola

eksploatacji

Na niektóre pola

eksploatacji

licencja

wyłączna niewyłączna

Page 32: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

Naukowiec jako twórca

Czy prawa osobiste i majątkowe są tak samo ważne?

Page 33: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

„Niektóre prawa zastrzeżone”

Page 34: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

BY – uznanie autorstwa

NC – użycie niekomercyjne

SA – na tych samych warunkach

ND – bez utworów zależnych

Page 35: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

Anita Wasik,CC BY-SA 3.0 PL

Page 36: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

Na jak wiele pozwolę odbiorcy?

Otwarty dostęp

GRATIS

Otwarty dostęp

LIBRE

Page 37: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017
Page 38: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017
Page 39: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

Creative Commons w nauce• Autorskie prawa majątkowe mogą blokować rozpowszechnianie publikacji

• Licencje CC zapewniają ochronę praw osobistych (m.in. autorstwo)

• Walutą naukowców są cytowania i prestiż

• Text & data mining

Page 40: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017
Page 41: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

Umowy Na co zwracać uwagę?

• kto zawiera umowę?

• forma (pisemna?)

• pola eksploatacji

• odpłatność

• możliwość zmiany

• wypowiedzenie

• kary umowne

Ważność umowy

Ochrona interesów

Page 42: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

Pomocnik Prawny PON

Page 43: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

Otwarty dostęp

do danych badawczych

Page 44: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

Rezultaty badań naukowych

Artykuły i książki

KTH

Bib

liote

ket,

CC

-BY-

SAh

ttp

s://

ww

w.f

lickr

.co

m/p

ho

tos/

kth

bib

liote

ket/

44

72

64

04

23

/

Dane badawcze

Page 45: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

Definicje danych badawczych

„Dane badawcze to dane zebrane, zaobserwowane lub wytworzone jako materiał do analizy, w celu uzyskania oryginalnych wyników naukowych.”

„…zarejestrowane materiały o charakterze faktograficznym powszechnie uznawane przez społeczność naukową za niezbędne do oceny wyników badań naukowych.”

Page 46: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

Dane liczbowe

Dokumenty tekstowe, notatki

Kwestionariusze, ankiety, wyniki badań ankietowych

Nagrania audio i video, zdjęcia

Zawartość baz danych (video, audio, teksty, obrazy)

Modele matematyczne, algorytmy

Oprogramowanie (skrypty, pliki wejściowe…)

Wyniki symulacji komputerowych

Protokoły laboratoryjne, opisy metodologiczne

Próbki, artefakty, obiekty

Co zaliczamy do danych badawczych?

Page 47: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

Guidelines on Open Access to Scientific Publications and Research Data in Horizon 2020. Wersja: 16 December 2013.

Co to jest otwarty dostęp?Komisja Europejska (2013):

„Otwarty dostęp można zdefiniować jako praktykę udostępniania informacji

naukowej on-line w taki sposób, by była dla użytkownika końcowego bezpłatna i

by możliwe było jej ponowne wykorzystanie.

W kontekście badań i innowacji „informacja naukowa” oznacza

(i) recenzowane artykuły badawcze (publikowane w czasopismach naukowych)

oraz

(ii) dane badawcze (dane leżące u podstaw publikacji naukowych, dane

przetworzone i/lub dane surowe).”

Page 48: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

Po co otwierać dane?

1. Możliwość weryfikacji naszych wyników – powtarzalność

w nauce (reproducibility)

2. Możliwość ponownego wykorzystania – przez nas i przez

innych, również komercyjnie (re-use)

Page 49: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

FAIR data

Findable - łatwo je znaleźć

Accessible - są dostępne dla wszystkich

Interoperable - można je połączyć z innymi danymi

Reusable - można je ponownie wykorzystać

Page 50: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

Otwarty dostęp do danych naukowych

Otwarte repozytoria(zielona droga)

Page 51: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

Otwarte repozytoria danych badawczych

1. Specjalistyczne – przyjmuje dane wybranego typu, np. uzyskane

za pomocą eksperymentu danego rodzaju

2. Dziedzinowe – przyjmuje dane z wybranej dziedziny nauki

3. Instytucjonalne – przyjmuje dane od pracowników i studentów

danej instytucji, lub od grantobiorców danej instytucji

4. Ogólne (catch-all) – przyjmuje dane naukowe od wszystkich i z

każdej dziedziny nauki

Page 52: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

Repozytoria specjalistyczne

Berm

an, K

leyw

egt, N

akam

ura

, M

ark

ley

(2012)

http

://d

x.d

oi.org

/10.1

016/j.s

tr.2

012.0

1.0

10

Protein Data Bank

Repozytorium danych społecznych prowadzone przez ISS UW i IFiS PAN

GenBank

htt

p:/

/ww

w.n

cbi.nlm

.nih

.gov/g

e

nbank/s

tatistics

Oxford Text Archive

Page 53: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

Repozytoria tematyczne

Repozytorium danych biologicznych, dostępne dla wszystkich

Repozytorium danych z nauk społecznych i humanistycznych

Repozytorium danych z nauk o ziemi, dostępne dla wszystkich

Page 54: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

Repozytoria instytucjonalne

Repozytorium uczelniane

Repozytorium tematyczne prowadzone przez brytyjską instytucję finansującą badania: Natural Environment Research Council

Page 55: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

Repozytoria ogólne

Krajowe repozytorium danych: Holandia

Krajowe repozytorium danych: Polska

Repozytorium ogólnodostępne(publikacje + dane)

Repozytorium ogólnodostępne(publikacje + dane)

Page 56: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

re3data.org – wyszukiwarka repozytoriów

Page 57: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

• Artykuły opisujące dane (data descriptors)

• Dane są deponowane w repozytoriach

• Niektóre czasopisma dopuszczają też możliwość dołączania danych w

postaci Supplementary Material

Uzupełnienie systemu repozytoryjnego, nie alternatywa

Czasopisma publikujące dane (data journals)

Page 58: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

Trudnościw udostępnianiu danych badawczych

• Selekcja danych – co jest wartościowe?

• Przygotowanie danych – pełna dokumentacja, metadane, formaty

• Stan prawny danych – czy mam prawo je udostępnić? W jaki sposób

inni będą mogli z nich korzystać?

Page 59: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

Przygotowanie danych – dokumentacja

Dane pozbawione dokumentacji będą bezwartościowe z punktu widzenia ponownego wykorzystania.

1. Metadane typu bibliograficznego: autorzy, afiliacje, tytuł, czas powstania

2. Kontekst badania naukowego: po co te dane powstały?

3. Metodologia badań

4. Powiązania z innymi zbiorami, z publikacjami naukowymi

5. Status prawny danych – co wolno użytkownikowi

6. …

Page 60: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

Jak sobie ułatwić zarządzanie danymi?

Plan zarządzania danymi (DMP; data management plan)

1. Jakie dane zostaną wytworzone lub zebrane?

(co będą zawierać? jakie będą formaty plików? jak dużo będzie danych?)

2. Jak zostaną uporządkowane i opisane?

3. Kwestie etyczne i prawne

(kwestie związane z ochroną prywatności, dane niejawne, etc.)

4. W jaki sposób dane zostaną udostępnione?

(jak, kiedy, komu)

5. Które dane będą przechowywane długoterminowo? Gdzie, jak długo?

Slajd przygotowany na podstawie materiałów DCC: www.dcc.ac.uk/resources/data-management-plans/checklist

Page 61: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

Czy wszystkie dane powinny być otwarte? Nie.

Ale informacja o istnieniu danych zawsze powinna być publicznie dostępna:

• Inni mogą się dowiedzieć o danych i negocjować z nami dostęp

• Pozwala to uniknąć duplikacji badań

Slajd na podstawie: Kevin Ashley, DCC, CC-BY

Dane osobowe

Bezpieczeństwo narodowe

Komercjalizacja wyników badań

Page 62: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

As open as possible, as closed as necessary

– ograniczenia prawne i etyczne oraz spójność z celem prowadzonych

badań (np. komercjalizacja)

http://ec.europa.eu/research/participants/data/ref/h2020/grants_manual/hi/oa_pilot/h2020-hi-oa-data-mgt_en.pdf - Guidelines on FAIR Data Management, wersja 3.0, 26 July 2016

Page 63: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

Dane badawcze Aspekty prawne

Page 64: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

Dobra osobisteOchrona baz danych

Wizerunek Dane osobowe

Page 65: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

Istotny co do jakości lub ilości nakład inwestycyjny

• czas ochrony: 15 lat od sporządzenia / udostępnienia bazy• istotna zmiana => czas ochrony liczy się odrębnie

• Baza danych może być UTWOREM• ochrona prawnoautorska

Bazy danych

Page 66: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

PRODUCENT BAZY DANYCH

• ponosi ryzyko nakładu inwestycyjnego

• wyłączne prawo wykorzystania danych w całości lub istotnej części

Page 67: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

M.in.: • zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia • nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica

korespondencji • twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i

racjonalizatorska

Dobra osobiste

Page 68: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

• jako dobro osobiste

• ochrona w prawie autorskim

Zasada: rozpowszechnianie wizerunku wymaga zgody

Chyba że:

- osoba powszechnie znana, a wizerunek - w związku z pełnieniem funkcji publicznej

- osoba stanowi szczegół całości

Wizerunek

Page 69: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

• dane osobowe = wszelkie informacje dotyczące zidentyfikowanej lub możliwej do zidentyfikowania osoby fizycznej

• przetwarzanie danych osobowych

• administrator danych osobowych

Dane osobowe

Page 70: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

Dane osobowe

“Zwykłe”Wrażliwe

(sensytywne)

Page 71: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

Przetwarzanie danych osobowych

Kiedy można przetwarzać dane osobowe?

• ZGODA• podstawa prawna• w celu realizacji umowy• prawnie usprawiedliwione cele, o ile nie narusza to praw i

wolności

Page 72: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

Obowiązek informacyjny

Konieczność poinformowania o zbieraniu danych i celu

Page 73: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

Dane wrażliwe (sensytywne)

• pochodzenie rasowe lub etniczne • poglądy polityczne, przekonania religijne lub filozoficzne • przynależność wyznaniowa, partyjna lub związkowa• o stanie zdrowia, kodzie genetycznym, nałogach lub życiu

seksualnym • dotyczące skazań, orzeczeń o ukaraniu i mandatów karnych, a

także innych orzeczeń wydanych w postępowaniu sądowym lub administracyjnym

Page 74: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

Dane wrażliwe c.d.

Zasada: konieczna zgoda na piśmie.

Wyjątki:

- istnieje podstawa prawna

- jest to niezbędne do prowadzenia badań naukowych, w tym do przygotowania rozprawy wymaganej do uzyskania dyplomu ukończenia szkoły wyższej lub stopnia naukowego; publikowanie wyników badań naukowych nie może następować w sposób umożliwiający identyfikację osób, których dane zostały przetworzone

Page 75: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

Dane osobowe a “państwa trzecie”

• W jakim państwie znajdują się serwery?

• Problemy z USA

Page 76: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

RODO

25 V 2018 r. - Rozporządzenie Ogólne dot. Danych Osobowych

Page 78: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

Wymagania Komisji Europejskiej w programie Horyzont 2020

Page 79: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

Otwarty dostęp do publikacji w H2020

Każdy beneficjent programu Horyzont 2020 musi zapewnić otwarty dostęp do

wszystkich recenzowanych publikacji naukowych jakie powstaną w oparciu o

uzyskane wyniki.

Aby spełnić powyższe wymaganie, beneficjenci muszą przynajmniej zapewnić, że

ich publikacje będzie można czytać online, ściągać i drukować. Wszelkie dodatkowe

uprawnienia dla użytkowników, takie jak prawo do kopiowania,

rozpowszechniania, przeszukiwania, linkowania i analizy maszynowej, zwiększają

użyteczność udostępnionej publikacji, tak więc beneficjenci są zobowiązani do

dołożenia wszelkich starań, aby zapewnić tak wiele spośród tych dodatkowych

uprawnień, jak to tylko możliwe.

Page 80: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

Pilotaż Otwartych Danych w H2020– od stycznia 2017 został rozszerzony do programu Open Research Data by Default

„Od finansowanych projektów […] jest wymagane korzystanie ze

szczegółowego planu zarządzania danymi, odnoszącego się do

poszczególnych zbiorów danych.”

Page 81: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

„Pilotaż Otwartych Danych obejmuje dwa rodzaje danych:

1) dane (…) niezbędne do weryfikacji wyników prezentowanych w

publikacjach naukowych należy udostępniać tak szybko, jak to możliwe;

2) inne dane (…) wymienione w planie zarządzania danymi należy

udostępniać zgodnie z ustalonymi w planie terminami.

(…) Projekty objęte pilotażem są zobowiązane do deponowania opisanych

powyżej danych badawczych, najlepiej w repozytoriach danych

badawczych.”

Page 82: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

„Na ile to możliwe, projekty są zobowiązane do podjęcia działań

umożliwiających osobom trzecim dostęp do danych badawczych,

ich analizę maszynową, ponowne wykorzystanie, kopiowanie i

rozpowszechnianie (bez opłat ze strony użytkowników).

Prostą i skuteczną metodą osiągnięcia powyższego celu jest

dołączenie do deponowanych danych licencji Creative Commons

(CC-BY lub oświadczenia CC0).”

Page 83: Otwarta Nauka w pigułce 06-2017

Kiedy można się wyłączyć z pilotażu?

• Gdy planowane jest komercyjne lub przemysłowe wykorzystanie danych

• Gdy uczestnictwo stoi w sprzeczności z wymogami poufności, związanymi z

bezpieczeństwem

• Gdy stoi w sprzeczności z obowiązującymi zasadami ochrony danych osobowych

• Gdyby udział w pilotażu uniemożliwiał osiągnięcie głównego celu naszych działań

• Jeżeli w ramach projektu nie zostaną wytworzone ani zebrane żadne dane naukowe

• Gdy występują inne uzasadnione przyczyny by nie uczestniczyć w pilotażu

Można się wyłączyć zarówno na etapie wniosku grantowego, jak i w trakcie trwania

projektu. Powody wyłączenia należy wyjaśnić w Planie Zarządzania Danymi.

Slajd na podstawie: Sarah Jones, Kevin Ashley, DCC, CC-BY