135

Artykuł pochodzący z publikacji: Wpływ sektora B+R na wzrost konkurencyjności polskiej gospodarki poprzez rozwój innowacji. Tom 3,

Wydawnictwo Sun Solution Sp. z.o.o., Chełm 2013, s. 135-144; ISBN: 978-83-62141-53-1.

DOROTA JEGOROW

AKTYWNOŚĆ POLSKICH WOJEWÓDZTW W ZAKRESIE DZIAŁALNOŚCI

INNOWACYJNEJ (ANALIZA ILOŚCIOWA W OPARCIU O DANE STATYSTYKI PUBLICZNEJ)

Wprowadzenie

Działalność innowacyjna jest jedną z podstawowych w dobie tzw. nowej gospodarki. Pomimo jednak

szeregu działań podejmowanych w zakresie budowy potencjału innowacyjnego polskiej gospodarki lata 2005-

2011 przyniosły bardzo wyraźny spadek udziału tych przedsiębiorstw (w populacji przedsiębiorstw

produkcyjnych) z poziomu 42,04% do 16,10% w ich ogólnej liczbie1. Oczywiście kontekst ilościowy nie stanowi

wprost proporcjonalnej zależności, jednak jest bardzo wyraźnym potwierdzeniem dokonujących się

w gospodarce zmian. Celem niniejszego opracowania jest prezentacja wybranych ilościowych wymiarów

innowacji polskich przedsiębiorstw w ujęciu przestrzenno-czasowym z wykorzystaniem analizy relacyjno-

wskaźnikowej. W wymiar poznawczy artykułu wpisana została prezentacja wyników badań empirycznych jak

również zwrócenie uwagi na niedoskonałość zbiorów danych wpisanych w system statystyki publicznej.

Spadek liczby przedsiębiorstw ponoszących nakłady na działalność innowacyjną w podziale na sektory,

to ponad trzykrotny spadek przedsiębiorstw przemysłowych w porównaniu z dwukrotnym spadkiem

przedsiębiorstw usługowych. Owszem postępująca serwicyzacja gospodarki musi mieć odzwierciedlenie

w zmianie statystyk, przy czym należy zastanowić się, czy proporcje nie zostały zachwiane. Dane wręcz

dramatyczne biorąc pod uwagę finanse przeznaczone na rozwój polskiej przedsiębiorczości, w tym w znacznej

mierze rozwiązań innowacyjnych finansowanych z funduszy europejskim w ramach perspektywy finansowej

2007-2013. Niezależnie od programu operacyjnego niemal wszyscy przedsiębiorcy ubiegający się o

dofinansowanie planowanej do uruchomienia działalności lub działalności już funkcjonującej zobligowani byli

do wskazania innowacyjności w projektowanym rozwiązaniu. Czasem była to szansa zdobycia dodatkowych

punktów zwiększających prawdopodobieństwo uzyskania dofinansowania, a czasem było to kryterium

konieczne.

Złożoność analizowanej na łamach mniejszego artykułu płaszczyzny poznawczej sprawia, że kryterium

wartości poznawczej jest ograniczone, co nie oznacza, że praca jest bezwartościowa. Jest to element złożonego

projektu będącego przedmiotem prac naukowych autorki, których wyniki upowszechniane będą w kolejnych

artykułach.

Innowacje jako atrybut przedsiębiorstw

Kwestia utrzymania się na rynku jest problemem doświadczonych przedsiębiorców, optyką nowicjuszy

może być natomiast zmiana zasad gry rynkowej. To co dla jednego jest problemem, dla drugiego może stać się

okazją, a innowacyjność to w dużej mierze przedsiębiorczość2. I to właśnie krzewienie postaw przedsiębiorczych

powinno być przewodnim działaniem w inicjatywach proinnowacyjnych. Tu jednak pojawia się poważna

przeszkoda w postaci paternalizmu państwa, który coraz częściej i w coraz większej skali poddawany jest

krytyce społecznej. Już dawno i wielokrotnie wykazywano niewydolność współczesnego systemu zabezpieczenia

społecznego. Niestety pomimo wielu krytycznych głosów i konstruktywnych uwag nie uruchomiono

skutecznego procesu naprawczego3. Owszem podejmowane są próby, ale nie są one skuteczne. Społeczeństwo

coraz bardziej uzależnia się od pomocy społecznej separując się od sfery przedsiębiorczości, a czasem po prostu

Dorota Jegorow, doktor, adiunkt w Katedrze Teorii Ekonomii, Wydział Zamiejscowy Nauk Prawnych i Ekonomicznych Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego w Tomaszowie Lubelskim, dorotajegorow@kul.pl.

1 Opracowanie własne na podstawie BDL GUS wg stanu na grudzień 2012 r.

2 J. Tidd, J. Bassant, Zarządzanie innowacjami. Integracja zmian technologicznych, rynkowych i organizacyjnych, Oficyna a Wolters Kluwer business, Warszawa 2011, s. 26.

3 E. Orpik, Pomoc społeczna – remoralizacja czy demoralizacja? Katowice, luty 2006 [w:] http://www.frs.pl/docs%5Cpomocsporemo.doc [dostęp: 31.08.2012].

136

od pracy, której koszty w niektórych przypadkach są wyższe od potencjalnych korzyści. Coraz więcej jednostek ,

ludzkich otoczonych paternalistyczną opieką, nie jest zdolnych do samodzielnego kierowania swoim

postępowaniem i w konsekwencji jednostki te na trwałe zostają wykluczone z obszaru przedsiębiorczości lub

swoją wrodzoną przedsiębiorczość wykorzystują balansując na granicy prawa. Ludzie pozbawieni przez

dziesięciolecia samoodpowiedzialności za własną pomyślność, poddani autokratycznym mechanizmom

kierowania i zarządzania, a także zmarginalizowani przez twarde reguły rynku mają często bardzo niskie

poczucie bezpieczeństwa ekonomicznego4. W budowaniu realnych podwalin pod innowacyjną gospodarkę

należy przede wszystkim zadbać o właściwy rozwój zasobów ludzkich, ale nie ten ilościowy, ale świadomy

jakościowy. Owszem wymiar ilościowy w każdej analizie jest kluczowy, jednak analizowany w izolacji nie spełnia

kryterium pełnej wartości poznawczej.

Potrzeba innowacji jest atrybutem człowieka aktywnego. Na powstanie innowacji wpływ ma połączenie

kreatywności i przedsiębiorczości5. Współczesne przedsiębiorstwa, aby były konkurencyjne muszą być

innowacyjne6, a innowacje mogą mieć wielorakie oblicze. Kapitał drzemiący w polskim społeczeństwie jest

potężny, ale odrębną kwestią jest jego uaktywnienie. Potrzeba taka istnieje i jest paląca. Innowacyjność jest

bowiem istotna nie tylko na poziomie autonomicznych przedsiębiorstw, czy ich sieci, ale staje się coraz

ważniejszym źródłem wzrostu gospodarek narodowych7 . Dlatego też niezwykle ważne są rozwiązania

systemowe warunkujące funkcjonowanie przedsiębiorstw. Trwające w wymiarze teoretycznym rozważania

w większości potencjał innowacyjny przedsiębiorstw warunkują czynnikami endogenicznymi8. W praktyce

jednak w wielu wypadkach na indywidualne sukcesy gospodarcze wpływ mają rozwiązania systemowe.

Warunkiem koniecznym odniesienia sukcesu jest przemyślana i spójna polityka innowacyjna9. Istotne znacznie

w tym zakresie odgrywają instrumenty makroekonomiczne. warunkujące funkcjonowanie pojedynczych

przedsiębiorstw i całych gospodarek10. Jednak niezależnie od rozwiązań systemowych to przede wszystkim

jakość jest najważniejszym wyznacznikiem konkurencyjności współczesnych przedsiębiorstw11.

Polskie przedsiębiorstwa innowacyjne – struktura ilościowa

Analiza ilościowa przedsiębiorstw w kontekście ich innowacyjności może być realizowana na wiele

sposobów. Jednak punktem wyjścia w każdej takiej analizie winna być analiza relatywna pozwalająca na

wskazanie udziału przedsiębiorstw innowacyjnych w ich ogólnej populacji. Dane z roku 2011 wskazują na

16,10% udział tego typu przedsiębiorstw w ich ogóle. Porównując jednak ten wynik z rokiem 2005, gdzie

wskaźnik ten plasował się na poziomie przekraczającym ponad 42,04% nie można mówić o korzystnych

tendencjach rozwojowych w polskiej gospodarce. Rozstęp zanotowany w roku 2011 dzielący województwo

łódzkie z województwem podkarpackim o 10 pkt. proc. wskazuje na wyraźne wewnętrzne zróżnicowanie kraju

natężenia przemysłowych przedsiębiorstw innowacyjnych w ich ogóle. W roku 2005 różnica ta przekroczyła 20

pkt. proc., jednak w układzie relatywnym była to różnica sięgająca 72%, gdy tymczasem w roku 2011 było to już

prawie 90%.

4 M. G. Woźniak, Strategiczne i instytucjonalne wyzwania dla Polski w kontekście globalizacji i regionalizacji [w:] Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy. Globalizacja i regionalizacja, Katedra Teorii Ekonomii Uniwersytetu Rzeszowskiego, Zeszyt nr 8, Rzeszów 2006, s. 15 – 23.

5 J. D. Antoskiewicz, Innowacje w firmie. Praktyczne metody wprowadzania zmian, Wydawnictwo Poltex, Warszawa 2008, s. 9-10.

6 J. Prystrom, Innowacje w procesie rozwoju gospodarczego. Istota i uwarunkowania, Difin, Warszawa 2012, s. 107.

7 J. Tidd, J. Bassant, Zarządzanie innowacjami. Integracja zmian technologicznych …, op. cit. , s. 25.

8 Janasz W., Kozioł-Nadolna K., Innowacje w organizacji, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2011, s. 53.

9 J. Czerniak, Polityka innowacyjna w Polsce. Analiza i proponowane kierunki zmian, Difin, Warszawa 2013, s. 199.

10 W. Świtalski, Innowacje i konkurencyjność, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2005, s. 168.

11 J. Wiśniewska, Innowacyjność i jakość – wyzwania współczesnej organizacji, [w:] J. Wiśniewska, K. Janasz, Innowacje i jakość w zarządzaniu organizacjami, CeDeWu, Warszawa 2013, s. 18.

137

Rysunek 1. Innowacyjne przedsiębiorstwa przemysłowe w ogólnej liczbie przedsiębiorstw w roku 2011 [w%].

Źródło: Opracowanie własne na podstawie BDL GUS wg stanu na grudzień 2012 r.

Zanotowane wyniki niewątpliwie mogą dziwić, co jest związane m.in. z faktem, że lider prezentowanego

rankingu jest województwo podkarpackie charakteryzujące się od wielu lat najniższym poziomem wzrostu

gospodarczego mierzonego wskaźnikiem PKB. Jest to również region o wysokim bezrobociu i najniższych w

kraju wynagrodzeniach. Zatem z pewnością nie są to warunki sprzyjające dla rozwoju realnej innowacyjności.

Problemem rzeczywistej oceny potencjału innowacyjności polskich przedsiębiorstw jest zatem niewątpliwie

sposób sprawozdawczości w tym zakresie. Być ma on swoje źródło w problemach metodologicznych

w jednoznacznym określaniu czym właściwie jest „innowacyjność”.

Porównując w układzie regionalnym wyniki z lat 2005 i 2011 największe spadki, bo sięgające prawie 36

pkt. proc. zanotowano w województwach śląskimi mazowieckim. Charakterystyczną cechą prezentowanego

rankingu jest to, że spadki okazały się tym większe im więcej innowacyjnych przedsiębiorstw było w danym

województwie. Tym samym najniższy spadek zanotowany został w województwie zachodniopomorskim.

Rysunek 2. Innowacyjne przedsiębiorstwa przemysłowe w ogólnej liczbie przedsiębiorstw w roku 2005 [w%].

Źródło: Opracowanie własne na podstawie BDL GUS wg stanu na grudzień 2012 r.

11,08

12,32

13,18

13,89

15,04

15,18

15,49

15,56

16,1

16,22

17,09

18,46

18,79 19,34

19,5

20,07 21,04

0 5 10 15 20 25

ŁÓDZKIE

LUBUSKIE

ZACHODNIOPOMORSKIE

MAZOWIECKIE

DOLNOŚLĄSKIE ŚLĄSKIE

WARMIOSKO-MAZURSKIE

ŚWIĘTOKRZYSKIE POLSKA

POMORSKIE

PODLASKIE

WIELKOPOLSKIE

KUJAWSKO-POMORSKIE

LUBELSKIE

MAŁOPOLSKIE

OPOLSKIE

PODKARPACKIE

29,71

30,93

35,18

36,61

37,94

39,05

39,17

42,04

42,28

42,44

43,87

44,55

45,24

46,19

47,16

49,57

51,15

0 10 20 30 40 50 60

ZACHODNIOPOMORSKIE

LUBUSKIE

ŁÓDZKIE

KUJAWSKO-POMORSKIE

WIELKOPOLSKIE

MAŁOPOLSKIE

DOLNOŚLĄSKIE

POLSKA

POMORSKIE

OPOLSKIE

WARMIOSKO-MAZURSKIE

ŚWIĘTOKRZYSKIE

LUBELSKIE

PODKARPACKIE

PODLASKIE

MAZOWIECKIE

ŚLĄSKIE

138

W przypadku przedsiębiorstw innowacyjnych z sektora usług sytuacja jest podobna, choć spadek nie

jest już aż tak duży, tj. sięgnął niespełna 10 pkt. proc. w latach 2006-2011 (z 21,22% na 11,57%). Ranking

odnoszący się do przedsiębiorstw innowacyjnych z sektora przemysłowego ma istotnie inną strukturę niż

w przypadku sektora usług. Brak liderów innowacji (województw) jednocześnie w obu kategoriach

przedsiębiorstw potwierdza niska wartość współczynnika korelacji Pearsona plasująca się w tym przypadku na

poziomie niespełna 0,26.

Fakt znacznie mniejszych zmian ilościowych w zestawieniu odnoszącym się do przedsiębiorstw

innowacyjnych s sektora usług jest bezpośrednią pochodną zmian strukturalnych w gospodarce w kierunku jej

serwicyzacji na rzecz masowego odchodzenia od przemysłu.

Rysunek 3. Przedsiębiorstwa innowacyjne z sektora usług w ogólnej ich liczbie w roku 2011 [w%].

Źródło: Opracowanie własne na podstawie BDL GUS wg stanu na grudzień 2012 r.

W przypadku przedsiębiorstw innowacyjnych z sektora usług najwyższe pozycje w rankingu zajmują

województwa pomorskie i mazowieckie, w przypadku innowacyjnych przedsiębiorstw przemysłowych były to

województwa podkarpackie i opolskie. Z kolei ostatnie – niechlubne pozycje w obu prezentowanych rankingach

przypadły dla województw zachodniopomorskiego i lubuskiego.

6,49

7,69

8,46

8,9

9,39

9,56

9,74

10,22

10,3

11,06

11,37

11,57

11,69

11,94

13,2

13,75

14,11

0 5 10 15

ZACHODNIOPOMORSKIE

ŚWIĘTOKRZYSKIE

ŁÓDZKIE

PODLASKIE

WARMIOSKO-MAZURSKIE

DOLNOŚLĄSKIE

LUBELSKIE

LUBUSKIE

OPOLSKIE

MAŁOPOLSKIE

PODKARPACKIE

POLSKA

WIELKOPOLSKIE

KUJAWSKO-POMORSKIE

ŚLĄSKIE

MAZOWIECKIE

POMORSKIE

139

Rysunek 4. Przedsiębiorstwa innowacyjne z sektora usług w ogólnej ich liczbie w roku 2006 [w%].

Źródło: Opracowanie własne na podstawie BDL GUS wg stanu na grudzień 2012 r.

Produkcja sprzedana wyrobów innowacyjnych w przedsiębiorstwach

przemysłowych

Niekwestionowanym liderem wśród województw charakteryzujących się najwyższym wskaźnikiem

udziału produkcji sprzedanej wyrobów nowych/istotnie ulepszonych w przedsiębiorstwach przemysłowych jest

województwo pomorskie. Wysoki poziom zróżnicowania pomiędzy poszczególnymi województwami

w analizowanej kategorii potwierdza wysoka wartość współczynnika zmienności losowej plasująca się na

poziomie 99%. Analizy prowadzące do uśredniania prezentowanych danych nie mają zatem w tym przypadku

zastosowania. Zastanawiająca jest jednak w przedstawionym rankingu całkowicie przeciętna pozycja

zanotowana dla województwa mazowieckiego. Wynika to m.in. z faktu, iż w wielu opracowaniach to właśnie

województwo mazowieckie określane jest mianem polskiego lidera innowacji. A to na Pomorzu zdecydowanie

szybciej przybywa nowoczesnej przestrzeni dla innowacyjnej małej i średniej przedsiębiorczości. Z pewnością

jest to bezpośrednio związane z wysokim udziałem firm informatycznych, zwłaszcza tych zajmujących się

produkcją oprogramowania w regionie. Sukcesy lokalnych przedsiębiorców są z pewnością pozytywną

implikacją dla osób zainteresowanych własną działalnością gospodarczą. Pozytywne przykłady, nawet małe

sukcesy inspirują. Sytuacja ta tworzy korzystny klimat dla rozwoju. Są to fundamentalne zasady rozwoju każdej

działalności przedsiębiorczej, niezależnie od branży, jak i poziomu innowacyjności. Synergia działań wszystkich

interesariuszy życia publicznego jest w tym przypadku kluczowa. W wielu województwach problemem jest brak

zrozumienia władz regionalnych i lokalnych oraz innych organów administracji publicznej konieczności

współpracy międzysektorowej. Brak zrozumienia dla natury tej współpracy. W tym miejscu należy mieć

nadzieję, że pozytywne przykłady rozwiązań stosowanych w województwie pomorskim w które żywiołowo

angażują się władze lokalne i regionalne dostrzeżone zostaną przez dygnitarzy z innych województw, powiatów,

miast i gmin i z powodzeniem zaimplementowane zostaną w praktykę gospodarczą.

12,67 13,53

14,82 16,76 17,45 17,45

19,08 19,39 20,02

21,22 22,66

23,77 23,80 23,85

25,21 26,38

28,73

0 5 10 15 20 25 30 35

LUBUSKIE KUJAWSKO-POMORSKIE

ŁÓDZKIE WIELKOPOLSKIE

ZACHODNIOPOMORSKIE OPOLSKIE

MAŁOPOLSKIE PODKARPACKIE

WARMIOSKO-MAZURSKIE POLSKA

PODLASKIE DOLNOŚLĄSKIE

ŚLĄSKIE POMORSKIE

MAZOWIECKIE ŚWIĘTOKRZYSKIE

LUBELSKIE

140

Rysunek 5. Udział produkcji sprzedanej wyrobów nowych/istotnie ulepszonych w przedsiębiorstwach przemysłowych

w wartości sprzedaży wyrobów ogółem w roku 2011 [w%].

Źródło: Opracowanie własne na podstawie BDL GUS wg stanu na grudzień 2012 r.

Przychody ze sprzedaży produktów innowacyjnych

Naturalną konsekwencją racjonalnego gospodarowania jest osiąganie przychodów ze sprzedaży

wytworzonych produktów. I w tym przypadku nadal niekwestionowanym liderem jest województwo pomorskie.

Powyżej średniej krajowej uplasowały się jeszcze tylko dwa województwa: wielkopolskie i podkarpackie.

W ujęciu statystycznym poziom korelacji pomiędzy udziałem produkcji sprzedanej wyrobów innowacyjnych,

a przychodami ze sprzedaży produktów innowacyjnych jest bardzo wysoki, co potwierdza wyznaczona w tym

przypadku wartość współczynnika korelacji Pearsona przekraczająca wartość 0,996.

Rysunek 6. Udział przychodów netto ze sprzedaży produktów innowacyjnych w przychodach netto ze sprzedaży ogółem

w roku 2011 [w%].

Źródło: Opracowanie własne na podstawie BDL GUS wg stanu na grudzień 2012 r.

3,92 4,69 5,29 5,40 6,05 6,06 6,14 6,46 6,76 7,70 7,78 8,16

10,43 11,82

15,21 20,56

47,80

0 10 20 30 40 50 60

LUBUSKIE LUBELSKIE

PODLASKIE ZACHODNIOPOMORSKIE

ŚWIĘTOKRZYSKIE ŁÓDZKIE

OPOLSKIE DOLNOŚLĄSKIE

KUJAWSKO-POMORSKIE WARMIOSKO-MAZURSKIE

ŚLĄSKIE MAZOWIECKIE MAŁOPOLSKIE

POLSKA PODKARPACKIE

WIELKOPOLSKIE POMORSKIE

3,51

3,57

4,29

4,41

4,68

4,88

5,59

5,84

5,91

6,05

6,35

6,69

7,60

8,93

10,49

15,72

32,07

0 5 10 15 20 25 30 35

LUBUSKIE

LUBELSKIE

ŁÓDZKIE

PODLASKIE

ŚWIĘTOKRZYSKIE

ZACHODNIOPOMORSKIE

MAZOWIECKIE

OPOLSKIE

DOLNOŚLĄSKIE

ŚLĄSKIE

KUJAWSKO-POMORSKIE

WARMIOSKO-MAZURSKIE

MAŁOPOLSKIE

POLSKA

PODKARPACKIE

WIELKOPOLSKIE

POMORSKIE

141

Najmniej korzystnie w prezentowanych rankingach uplasowały się wskaźniki obliczone dla

województwa lubuskiego i lubelskiego, przy czym zauważyć można, że wskaźniki kształtujące się na poziomie

niższym od średniej krajowej uplasowały się na wyrównanym poziomie.

Rysunek 7. Udział przychodów netto ze sprzedaży produktów innowacyjnych dla rynku w przychodach netto ze

sprzedaży ogółem w roku 2011 [w%].

Źródło: Opracowanie własne na podstawie BDL GUS wg stanu na grudzień 2012 r.

Rysunek 8. Udział przychodów netto ze sprzedaży produktów innowacyjnych tylko dla przedsiębiorstwa w przychodach

netto ze sprzedaży ogółem w roku 2011 [w %].

Źródło: Opracowanie własne na podstawie BDL GUS wg stanu na grudzień 2012 r.

Wyniki dotyczące udziału przychodów netto ze sprzedaży produktów innowacyjnych na eksport utrwalają wyżej

prezentowany ranking i ostatecznie zawężając krąg województw realnie innowacyjnych pod względem

1,35

1,47

1,57

1,58

1,74

2,28

2,41

2,7

3,01

3,22

3,43

3,73

3,97

4,08

5,22

5,87

31,26

0 5 10 15 20 25 30 35

LUBELSKIE

ŁÓDZKIE

WARMIOSKO-MAZURSKIE

LUBUSKIE

ZACHODNIOPOMORSKIE

PODLASKIE

ŚLĄSKIE

DOLNOŚLĄSKIE

ŚWIĘTOKRZYSKIE

MAZOWIECKIE

KUJAWSKO-POMORSKIE

OPOLSKIE

MAŁOPOLSKIE

WIELKOPOLSKIE

POLSKA

PODKARPACKIE

POMORSKIE

0,81

1,68

1,93

2,11

2,13

2,22

2,38

2,83

2,92

3,14

3,22

3,63

3,65

3,7

4,62

5,13

11,64

0 2 4 6 8 10 12 14

POMORSKIE

ŚWIĘTOKRZYSKIE

LUBUSKIE

OPOLSKIE

PODLASKIE

LUBELSKIE

MAZOWIECKIE

ŁÓDZKIE

KUJAWSKO-POMORSKIE

ZACHODNIOPOMORSKIE

DOLNOŚLĄSKIE

MAŁOPOLSKIE

ŚLĄSKIE

POLSKA

PODKARPACKIE

WARMIOSKO-MAZURSKIE

WIELKOPOLSKIE

142

sprzedaży produktów innowacyjnych do województwa wielkopolskiego, pomorskiego i podkarpackiego. Wyniki

te nie pokrywają się jednak ze strukturą ilościową przedsiębiorstw innowacyjnych.

Rysunek 9. Udział przychodów netto ze sprzedaży produktów innowacyjnych na eksport w przychodach netto ze

sprzedaży ogółem w roku 2011 [w %].

Źródło: Opracowanie własne na podstawie BDL GUS wg stanu na grudzień 2012 r.

Eksport w przypadku produktów innowacyjnych nie jest wprawdzie dominującym, ale znaczącym

obszarem aktywności gospodarczej i jest on silenie skorelowany z transakcjami na rynku krajowym co

potwierdza wysoka wartość współczynnika korelacji Pearsona kształtująca się na poziomie 0,972.

Rysunek 10. Udział przychodów netto ze sprzedaży produktów innowacyjnych dla rynku na eksport w przychodach

netto ze sprzedaży ogółem w roku 2011 [w %].

Źródło: Opracowanie własne na podstawie BDL GUS wg stanu na grudzień 2012 r.

0,81

0,93

1,14

1,18

1,21

1,88

2,37

2,45

3,27

3,48

3,61

3,79

4,17

5,17

5,47

9,09

11,01

0 2 4 6 8 10 12

LUBUSKIE

ŚWIĘTOKRZYSKIE

LUBELSKIE

PODLASKIE

ŁÓDZKIE

OPOLSKIE

KUJAWSKO-POMORSKIE

MAZOWIECKIE

DOLNOŚLĄSKIE

ZACHODNIOPOMORSKIE

ŚLĄSKIE

MAŁOPOLSKIE

POLSKA

WARMIOSKO-MAZURSKIE

PODKARPACKIE

POMORSKIE

WIELKOPOLSKIE

0,29

0,47

0,52

0,53

0,78

0,95

0,99

1,15

1,16

1,38

1,51

1,83

1,98

2,09

2,3

3,27

8,7

0 2 4 6 8 10

LUBUSKIE

ŚWIĘTOKRZYSKIE

LUBELSKIE

ŁÓDZKIE

PODLASKIE

WARMIOSKO-MAZURSKIE

ZACHODNIOPOMORSKIE

ŚLĄSKIE

OPOLSKIE

DOLNOŚLĄSKIE

KUJAWSKO-POMORSKIE

MAZOWIECKIE

MAŁOPOLSKIE

POLSKA

WIELKOPOLSKIE

PODKARPACKIE

POMORSKIE

143

Zakończenie

Statystyka ilościowa i standaryzacja może być wyłącznie narzędziem pomocniczym w analizie

innowacyjności gospodarki, ale nie może być wykorzystywana do jej jednoznacznej oceny. Zaprezentowane

w niniejszym artykule wyniki wskazują przede wszystkim na wyraźne zróżnicowanie polskich województw

w zakresie działalności innowacyjnej w wymiarze ilościowym. Owszem wymiar ten uwzględnia obszar bardzo

ważny, bo przychody, nie mniej jednak by mówić o trwałości zidentyfikowanych efektów gospodarczych należy

przeprowadzić szczegółową analizę ilościową. Problemem rzeczywistej oceny potencjału innowacyjności

polskich przedsiębiorstw jest zatem niewątpliwie sposób sprawozdawczości w tym zakresie. Być ma on swoje

źródło w problemach metodologicznych w jednoznacznym określaniu czym właściwie jest „innowacyjność”.

Faktem jest, że pomimo wielu działań ukierunkowanych na rozwój innowacji w polskiej gospodarce

liczba przedsiębiorstw innowacyjnych systematycznie zmniejsza się, a spadek dotyczy wszystkich polskich

województw.

Streszczenie

Celem niniejszego opracowania było zaprezentowanie danych dotyczących wybranych wymiarów

innowacji polskich przedsiębiorstw w ujęciu przestrzenno-czasowym z wykorzystaniem analizy relacyjno-

wskaźnikowej. W wymiarze poznawczym chodziło zarówno o zaprezentowanie wyników badań empirycznych

jak również zwrócenie uwagi na niedoskonałość zbiorów danych wpisanych w system statystyki publicznej.

Przeprowadzona analiza potwierdziła, że pomimo wielu działań ukierunkowanych na rozwój innowacji

w polskiej gospodarce liczba przedsiębiorstw innowacyjnych systematycznie zmniejsza się, a spadek dotyczy

wszystkich polskich województw.

Summary

The aim of this study was to present data on selected dimensions of innovation of Polish companies in

terms of space-time with the use of relational analysis indicator. In terms of cognitive meant both to present the

results of empirical research as well as to draw attention to the imperfection of the collection of the data

recorded in the system of official statistics.

Study confirmed that despite many efforts towards the development of innovation in the Polish economy, the

number of innovative companies systematically reduced, and a decrease concerns all Polish provinces.

Bibliografia

Antoskiewicz J. D., Innowacje w firmie. Praktyczne metody wprowadzania zmian, Wydawnictwo Poltex, Warszawa 2008.

Czerniak J., Polityka innowacyjna w Polsce. Analiza i proponowane kierunki zmian, Difin, Warszawa 2013.

Gaczek W. M., Matusiak M., Innowacyjność gospodarek województw Polski Wschodniej – ocena, znaczenie,

perspektywy, Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu, Katedra Ekonomiki Przestrzennej i Środowiskowej,

Poznań, 2011.

Janasz W., Kozioł-Nadolna K., Innowacje w organizacji, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2011.

Orpik E., Pomoc społeczna – remoralizacja czy demoralizacja? Katowice, luty 2006 [w:]

http://www.frs.pl/docs%5Cpomocsporemo.doc.

Prystrom J., Innowacje w procesie rozwoju gospodarczego. Istota i uwarunkowania, Difin, Warszawa 2012.

Świtalski W., Innowacje i konkurencyjność, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2005.

Tidd J., Bassant J., Zarządzanie innowacjami. Integracja zmian technologicznych, rynkowych i organizacyjnych, Oficyna a Wolters Kluwer business, Warszawa 2011.

Wiśniewska J., Innowacyjność i jakość – wyzwania współczesnej organizacji, [w:] J. Wiśniewska, K. Janasz, Innowacje i jakość w zarządzaniu organizacjami, CeDeWu, Warszawa 2013.

Woźniak M. G., Strategiczne i instytucjonalne wyzwania dla Polski w kontekście globalizacji i regionalizacji [w:] Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy. Globalizacja i regionalizacja, Katedra Teorii Ekonomii Uniwersytetu Rzeszowskiego, Zeszyt nr 8, Rzeszów 2006.

**

144

Działalność innowacyjna przedsiębiorstw w latach 2009-2011, Główny Urząd Statystyczny, Urząd Statystyczny

w Szczecinie, Warszawa 2012.

Główny Urząd Statystyczny, www.stat.gov.pl.