ORGANIZACJA II ZARZĄDZANIE - amarjanski.spoleczna.pl„stwo Narodowe... · II ZARZĄDZANIE Andrzej...

Materiały przeznaczone wyłącznie dla studentów

Andrzej Marjański

1

ORGANIZACJA ORGANIZACJA II

ZARZĄDZANIE ZARZĄDZANIE

Andrzej Marja ńskiamarjanski.swspiz.pl

ORGANIZACJA I

JEJ OTOCZENIE

Aby chronić prywatność uŜytkownika, program PowerPoint uniemoŜliwił automatyczne pobranie tego zewnętrznego obrazu. Aby pobrać i wyświetlić ten obraz, k liknij przycisk Opcje na pasku komunikatów, a następnie k liknij opcję Włącz zawartość zewnętrzną.

2

„Stawianie nowych pytań, ukazywanie nowych moŜliwości, rozpatrywanie starych problemów z nowego punktu widzenia wymaga twórczej wyobraźni i oznacza prawdziwy postęp w nauce.”

Albert Einstein

(ur.1879 w Ulm w Niemczech, zm. 1955 w Princeton w USA)

R e f l e k s y j n i e

Andrzej Marja ński (49)


Andrzej Marjański

2

Kluczowe pojęcie dla zarządzania

Zajmując się zarządzaniem musimy w pierwszej kolejności określić jego przedmiot – uzyskać odpowiedź na pytanie

Czym zarządzamy?

3

Zarządzamy organizacjami


4

Codziennie mijamy wiele budynków w róŜnymi szyldami.

W wielu przypadkach domyślamy się, co kryje się pod ich nazwami

Ale spotykamy równieŜ nazwy róŜnych instytucji, brzmiące tajemniczo, które nic nam nie mówią

Często takŜe uŜywamy określenia „fatalna organizacja” lub „brak tu organizacji”.

Organizacja

Pojęcie organizacji ma róŜne znaczenia



Andrzej Marjański

3

5

Czym jest organizacja?

Źródła wyrazu organizacja

• greka – organizo– tworzyć całość, porządkowanie całości

• łacina – organum– organ, nieodrodny element

Definicji organizacji jest tak wiele, jak wielu jest autorów akcentuj ących ró Ŝne jej cechy i aspekty funkcjonowania .

W rezultacie, Ŝadna z istniej ących definicji nie jest w pełni satysfakcjonuj ąca.

(M. Bielski)


6

Trzy znaczenia terminu „organizacja”

� Rzeczowym (podmiotowym) – organizacja jako charakterystyczny obiekt, niekoniecznie materialny, ale dający się wyodrębnić (np. szkoła, sąd); rzecz zorganizowana

� Atrybutowym - cecha pewnych zbiorowości (zorganizowanie) danych obiektów; szczególny rodzaj stosunków części do siebie i do złoŜonej z nich całości: stosunek ten polega na tym, iŜ części współprzyczyniają się do powodzenia całości. „Organizacja imprezy była udana” –oznacza właściwy sposób zorganizowania.

� Czynno ściowym - proces organizowania, nieustanne wprowadzanie określonego porządku lub chaosu. Tworzenie lub przekształcanie zorganizowanych całości.

Wg J. Zieleniewskiego



Andrzej Marjański

4

7

Definiowanie pojęcia organizacji

M. Kostera – w tradycyjnym rozumieniu moŜna organizację pojmować jako:

System zło Ŝony z ludzi, technologii, posiadaj ących własn ą struktur ę i dąŜący do celu; (..) jest systemem otwartym –

uczestniczy w stałej wymianie z otoczeniem

R.W. Griffin:

Organizacja to grupa ludzi, którzy współpracują ze sobą w sposób uporządkowany i skoordynowany, aby osiągnąć pewien zestaw celów.


Pojęcie organizacji

ORGANIZACJA – jest otwartym systemem społeczno technicznym, zorientowanym celowo i mającym określoną strukturę (sposób uporządkowania)

(M.Bielski)

Elementy organizacji (podsystemy), wszystkie są ze sobą powiązane i wzajemnie na siebie wpływające

cele , struktura, ludzie, technika


Andrzej Marjański

5

Kreowanie potrzeb i ich zaspokajanie

Organizacja stwarza róŜne warunki kreowania potrzeb i ich zaspokojenia

� organizacja zaspokaja potrzeby człowieka w przedziale wewnętrznym (pracownicy) i zewnętrznym (klienci)� człowiek przystosowuje się do potrzeb organizacji (dobrowolnie lub przymusowo)� organizacje przystosowują się do otoczenia

Organizacja

� grupa ludzi, mająca wspólny cel, zadania, plan i program

� planowa koordynacja działań grupy ludzi, dla osiągnięcia wspólnych, jasno określonych celów, za pomocą podziału pracy i funkcji oraz hierarchii władzy i odpowiedzialności.


Andrzej Marjański

6

11

� TWORZENIE KARIERZapewnia pracownikom źródło utrzymania, umoŜliwiając równocześnie osiągnięcie osobistego zadowolenia i samorealizację

Trzy funkcje organizacji

� OSIĄGANIE CELÓWPrzezwycięŜając granice moŜliwości jednostek, umoŜliwia realizację celów, których samodzielne osiągnięcie byłoby trudniejsze lub wręcz niemoŜliwe.

� PRZECHOWYWANIE WIEDZYGromadzi i chroni wiedzę cywilizacji, opracowuje teŜ nowe i skuteczniejsze metody działania


Elementy organizacji (podsystemy)

�Cele- realizowane przez organizację i wynikających stąd konkretnych zadań

�Ludzie- wraz z ich indywidualnymi i zbiorowymi dąŜeniami i wzorcami zachowania.

�WyposaŜenie - materiałowo-techniczne i technologiczne oraz określone zasady posługiwania się nimi

�Formalna struktura- przyjęte zasady podziału zadań i odpowiedzialności za nie, władzy i związanej z nią odpowiedzialności oraz informacji


Andrzej Marjański

7

Cechy organizacji

� są tworami człowieka (artefektami), stworzonymi dla wykonywania określonego celu (celów), a zatem są celowo zorientowane.

� w skład organizacji wchodzą ludzie, stanowiący ich niezbędny element oraz środki rzeczowe (aparatura), którymi ci ludzie posługują się w swych działaniach.

� są systemami zachowującymi się rozmyślnie, zdolnymi do korygowania, a nawet zmiany pierwotnie wyznaczonych celów.

� są wyodrębnione z otoczenia, a równocześnie otwarte, czerpią z otoczenia: ludzi, materię, energię, informacje i wartości, przekazują do otoczenia: dobra usługi, informacje, wartości.

Cechy organizacji c.d.

� są ustrukturalizowane i zhierarchizowane w podwójnym znaczeniu: zawierania się podsystemów w systemie (inkluzji) oraz podporządkowania jednych ludzi i komórek organizacyjnych innym.

� mają wyodrębniony człon kierowniczy sterujący ich funkcjonowaniem i rozwojem.

� organizacje utrwalają sposoby zachowania ludzi i zasady ich współdziałania (strukturę) w drodze formalizacji.

� są systemami samoorganizującymi się, zdolnymi do podnoszenia stopnia swego wewnętrznego uporządkowania (negatywnej entropii).


Andrzej Marjański

8

Cechy organizacji c.d.

są stabilne, zdolne do utrzymywania równowagi dzięki procesom homeostazy lub ekspansji.

są ekwifinalne, zdolne do osiągania tych samych rezultatów róŜnymi drogami i wychodząc z róŜnych stanów początkowych.

(M.Bielski, Podstawy teorii organizacji i zarządzania)

16

� Pod uwagę brana jest trwałość organizacji i trwałość realizowanych przez nie funkcji

� Organizacje doraźne � Organizacje trwałe – instytucje

Podział ze względu na trwałość organizacji



Andrzej Marjański

9

17

Podział ze względu na podstawę wyróŜniania

Pod uwagę brana jest podstawa ich wyróŜniania

� Organizacje formalne – akty prawne w oparciu, o które zostały powołane

� Organizacje nieformalne – więzi występujące między uczestnikami organizacji


Podział organizacji w zaleŜności od funkcji jaką spełniają w społeczeństwie

� Administracyjne – militarne, policyjne, lokalne, ogólnopaństwowe, globalne� Gospodarcze – nastawione na zysk działające w oparciu o zaspokajanie potrzeb materialnych� Społeczne – stowarzyszenia, partie polityczne, związki zawodowe � Religijne – kościoły, klasztory, związki wyznaniowe � Typu „non-profit” – słuŜące zaspokajaniu potrzeb społeczeństwa


Andrzej Marjański

10

Cechy „organizacyjności”

� cel� łączność pomiędzy poszczególnymi podmiotami działania� współdziałanie członków organizacji do powodzenia całości zorganizowanej � granice wyodrębnienia organizacji od innych w otoczeniu� powtarzalność działań słuŜących realizacji celów

20

Wadliwe działanie jednego z tych elementów powoduje niesprawne działanie cało ści

organizacji

Czyli

Organizacja jest racjonalnym współdziałaniem pewnej liczby osób, z my ślą o uzyskaniu jasno

określonego wspólnego celu, dzi ęki specjalizacji wykonywanych funkcji oraz ustalenie hierarchii

znaczenia i odpowiedzialno ści

Cechy „organizacyjności”



Andrzej Marjański

11

Organizacja jako system

� kaŜda organizacja jest systemem, w którym kaŜdy element ma swoje określone i ograniczone cele� zadanie systemu zarządzania odnosi się do integracji składających się na ten system elementów

Podział systemów wg A.D. Halla� systemy naturalne (spotykane w przyrodzie) i zbudowane przez człowieka � systemy fizyczne (techniczne) i niefizyczne (instytucje, organizacje społeczne itd.)

22

� Organizacje zostają utworzone celowo, funkcjonują, rozwijają się, przekształcają i niekiedy znikają

� W czasie swego działania realizują róŜne cele, zmieniają wielkość, zakres działania, strukturę organizacyjną, ...

� Proces zmian zachodzących w organizacji określamy mianem cyklu Ŝycia organizacji

� Cyklowi rozwoju organizacji towarzyszą zmiany jej struktury� Najbardziej znane koncepcje cyklu Ŝycia

� konstrukt teoretyczny R.H. Milesa � koncepcja G.L. Lippitta i W.H. Schmita � model R.E. Quinn i K.S. Cameron � teoria rozwoju kryzysowego L.E. Greinera *

Cykl Ŝycia organizacji



Andrzej Marjański

12

23

� Czteroetapowy konstrukt teoretyczny

� Narodziny – wejście na rynek � Młodość – duŜa dynamika wzrostu � Wiek średni – mniejsze tempo wzrostu � Dojrzałość – osiągnięcie stabilizacji

Cykl Ŝycia organizacji R.H. Milesa


24

Cykl Ŝycia organizacji G.L. Lippitta i W.H. Schmita

� Trzy etapy rozwoju organizacji

� Narodziny – ukierunkowanie na tworzenie i przetrwanie organizacji, przy załoŜeniu określonego poziomu ryzyka

� Młodość – dąŜenie do zdobycia stabilizacji i reputacji, przy zachowaniu dyscypliny i umiejętności delegowania uprawnień decyzyjnych

� Dojrzałość – osiągnięcie wyjątkowości, zdolności przystosowawczej i świadczeniem na rzecz społeczeństwa



Andrzej Marjański

13

25

Cykl Ŝycia organizacji wg R.E. Quinn i K.S. Cameron

� Czteroetapowy model rozwoju organizacji

� Przedsiębiorczość – z duŜą ilością pomysłów� Praca zespołowa – duŜe zaangaŜowanie we

wspólne działanie � Formalizacja i stabilność

� Rozszerzenie działalności i przekształcanie struktury


26

Cykl Ŝycia organizacji L.E. Greinera

� Pięcioetapowy model rozwoju organizacji� Wskazuje na zmiany rewolucyjne i ewolucyjne w

dostosowaniu wewnętrznym i zewnętrznym organizacji� Pięć etapów rozwoju i pięć odpowiadających im sytuacji

kryzysowych � wzrost przez kreatywność z kryzysem

przywództwa� wzrost przez formalizację� wzrost przez delegowanie uprawnień z

kryzysem decentralizacji � wzrost przez współdziałanie z kryzysem

zwiększenia kosztów funkcjonowania organizacji



Andrzej Marjański

14

Systemowe ujecie organizacji

� Systemowe uj ęcie organizacji przedstawił w swoim modeli H.L. Leavitt

� Pozwala na zrozumienie:� istoty organizacji � wskazanie elementów tworzących organizację � ukazanie powiązań � ukazanie interakcji z otoczeniem

27Andrzej Marja ński (49)

Podstawowe elementy organizacji

� Cele naczelne organizacji i zadania dla poszczególnych stanowisk pracy – ich zrealizowanie wymaga określenia określenia strategii

� Ludzie (aktorzy) – uczestnicy organizacji, ich kwalifikacje i umiejętności, postawy, wzorce kulturowe, motywacja do pracy, gotowość partycypacji w zarządzaniu

� Struktura – wewnętrzna budowa systemu określona przez wymiary: specjalizacji, standaryzacji, konfiguracji, centralizacji i formalizacji. Ogół zaleŜności o charakterze hierarchicznym, technicznym, funkcjonalnym i informacyjnym jakie zachodzą pomiędzy elementami organizacji

� Technika – algorytmy, procedury i technologie działania



Andrzej Marjański

15

29

OTOCZENIEmisjacelezadania

hierarchiaschemat organizacyjnyzakres czynnościinstrukcje

motywacjapostawykwalifikacjeumiejętnościpredyspozycjestosunki międzyludzkie

know-howwytwarzanie

przetwarzanie danych

cele i zadania ludzie

technikastruktura organizacyjna

Model organizacji wg H.L. Leavitta

Systemowe ujęcie organizacji


Systemowe ujęcie organizacji

� Cztery wskazane elementy niezale Ŝnie od:�Wielkości �Rodzaju prowadzonej działalności�Stopnia formalizacji

Są wspólne dla wszystkich organizacji

� Przybierają:� RóŜne formy�Mają róŜne znaczenie dla organizacji Ich istnienie jest niezbędne dla prawidłowego

funkcjonowania kaŜdej organizacji *



Andrzej Marjański

16

Co konstytuuje organizację ?

� Cel (grupa celów) � Cel organizacji – przyszły antycypowany stan do którego

dana organizacja dąŜy i pod pewnymi względami jest korzystny dla niej


Organizacja gospodarcza

� system stale otwarty

� współdziałający ze środowiskiem, z którego wyprowadza:

� surowce

� ludzi

� energię

� informację

� aby wytworzyć wyroby i usługi, zwracane następnie środowisku, zgodnie z jego potrzebami.


Andrzej Marjański

17

33

Przedsiębiorstwo – organizacja gospodarcza

jest organizacją gospodarczą funkcjonującą w określonym otoczeniu,

realizującą komercyjnie określone zadania (najczęściej gospodarcze)

działające w sposób samodzielny i niezaleŜny,funkcjonujące zgodnie z zasadą legalności i gospodarności

ekonomicznej


Organizacja gospodarcza jako system

� istotną cechą przedsiębiorstwa jako systemu jest to Ŝe działa w otoczeniu, czyli określonym środowisku stanowiącym całokształt warunków, na które składa się środowisko naturalne, polityczne, ekonomiczne i społeczno-organizacyjne. Z tym środowiskiem wchodzą w związki, ulegają pod jego wpływem zmianom a takŜe oddziaływują na niego� organizacje są systemami otwartymi – stale prowadzą wymianę energii i informacji z otoczeniem. Wytwarzane produkty są przyjmowane przez otoczenie, a otoczenie zaopatruje organizację w materialne i pozamaterialne czynniki umoŜliwiające jej kontynuowanie i ewentualne rozszerzenie działalności.


Andrzej Marjański

18


� organizacje są uporządkowanymi w określony sposób systemami społeczno-technicznymi i posiadają cechy:� cel (funkcja) – stanowiące podstawę ich istnienia� wejścia – surowce, materiały, informacje, energia, zasoby finansowe, praca Ŝywa � wyjścia – wyroby i usługi stanowiące rezultat przetwarzania zasobów w toku pracy� kolejność postępowania w procesie transformacji wejść na wyjścia wyraŜająca się w procesach pracy� otoczenie� źródła fizyczne – umoŜliwiające transformację wejść na wyjścia tj. maszyny, narzędzia, urządzenia itd.� ludzie stanowiący podstawowy czynnik współdziałania wszystkich wyŜej wymienionych cech systemu


� organizacje są systemami złoŜonymi w róŜnych jednostek o wielu odmianach i przeznaczeniu� zdolność przedsiębiorstwa do usprawniania i udoskonalania w wyniku podjęcia odpowiednich działań, wykonywanych przez specjalistów wykorzystujących odpowiednią wiedzę i stosowane narzędzia badawcze i projektowe, którymi są w naszym przypadku techniki organizatorskie

śadne przedsiębiorstwo nie moŜe prawidłowo działać bez tak istotnego komponentu jakim jest

podsystem Organizacji i Zarządzania


Andrzej Marjański

19

Otoczenie organizacji

System silnie z nią powiązany, który istotnie wpływa na organizację i na który ona oddziaływuje

KaŜda organizacja ma otoczenie zewnętrzne i wewnętrzne

Otoczenie organizacji Otoczenie organizacji toto, co znajduje si ę na zewnątrz , co znajduje si ę na zewnątrz niej, poza jej granicami i oddziałuje na ni ą. niej, poza jej granicami i oddziałuje na ni ą.

Otoczenie podlega ci ągłym zmianom. Otoczenie podlega ci ągłym zmianom. Kto lepiej „odczyta" przyszłe stany otoczenia ten ma Kto lepiej „odczyta" przyszłe stany otoczenia ten ma

większe szanswiększe szanse na odniesieniee na odniesienie sukcessukcesuu

38

Składają się na nie dwie warstwy

� Otoczenie ogólne – czynniki bliŜej nie sprecyzowane ale wpływające na działalność organizacji:

� Gospodarczo ekonomiczne� Techniczno-technologiczne (komputeryzacja, automatyzacja, redukcja zatrudnienia)� Polityczno-prawne� Międzynarodowe (w tym UE)� Demograficzne� Społeczno – socjalno - kulturowe� Dostępności zasobów

Otoczenie zewnętrzne organizacji

wszystko poza organizacją, co moŜe na nią oddziaływać



Andrzej Marjański

20


� otoczenie celowe – konkretne organizacje lub grupy, które mog ą wpływa ć na organizacj ę

� Konkurenci� Klienci� Dostawcy� Odbiorcy� Rynek pracy – pracownicy� Właściciele� Strategiczni sojusznicy


Organizacja nie dostosowuje się biernie do otoczenia, lecz wpływa na nie zgodnie z własnymi interesami, w otoczeniu

moŜna wyróŜnić tę część,

� na którą organizacja moŜe wpływać –otoczenie sterowane,

� oraz tę część na którą nie ma ona wpływu – otoczenie niesterowane


Andrzej Marjański

21

Otoczenie wewnętrzne organizacji

Otoczenie wewnętrzne ( wnętrze) organizacji składa się z:

� Zarządu organizacji� Pracowników� ToŜsamości� Kultury – jako szczególnego elementu, którego znaczenie jest bardzo duŜe.

Kluczowym kryterium pozwalającym ocienić, jak organizacja radzi sobie w stosunkach z otoczeniem, jest

poziom jej skuteczności.Typy otoczenia

Proste – złoŜone

Stałe – zmienne

42

OrganizacjaOtoczenie wewnętrzne�zarząd

�pracownicy�kultura

klienci

dostawcy

regulatorzy

związki zawodowe

właściciele

inne podmioty konkurenci

obszar ekonomiczny

obszarmiędzynarodowy

obszarpolityczno-prawny

obszar demograficzny obszar

technologiczny

obszarspołeczny

Organizacja i jej otoczenie



Andrzej Marjański

22

43

Model otoczenia wg K. Bolesty-Kukułki

Organizacja

Segment „natura”

• globalne trendy rynkowe

• przyroda

• procesy demograficzne

• przemiany kulturowe i świadomościowe w skali masowej

• konkurenci i przeciwnicy

Segment „walka”

Segment gra

• klienci

• dostawcy

• banki

• firmy usługowe

• firmy doradcze

• giełdy

• firmy ubezpieczeniowe

• pośrednicy

• akcjonariusze

Segment władza

• instytucje państwowe

• właściciel (e)

•„centrale”


44

Klasyfikacja warunków otoczenia



Andrzej Marjański

23

45

Otoczenie organizacji gospodarczej wg M. E. Portera


46

Mała niepewność Umiarkowana niepewność

Umiarkowna niepewność

DuŜa niepewność

Stopień zmienności Dynamiczne Stabilne

ZłoŜone

Proste

Stopie

ń jednorodności

Zmiany otoczenia, złoŜoność i niepewność



Andrzej Marjański

24

47

� Scharakteryzuj pojęcie i cechy organizacji � Wymień elementy (podsystemy) organizacji� Jakie funkcje spełnia organizacja? � Charakterystyka cech organizacji� Pojęcie otoczenia organizacji i jego podział� Cykl Ŝycia organizacji

Zagadnienia do dyskusji


Literatura do wykładu 48


M. Dołhasz, J. Fundaliński, M.Kosała, H.Smutek, Podstawy zarządzania, PWN, Warszawa 2009, rozdział 1.

R.W. Griffin, Podstawy zarządzania organizacjami, PWN, Warszawa 2004, rozdział 3.


Andrzej Marjański

25

49

P y t a n i a ?

„Zmień się lub zgiń. Kiedy tempo zmian zachodzących na zewnątrz firmy jest większe niŜ tempo zmian wewnątrz, zbliŜa się koniec.”

Jack Welch, szef General Electric


ORGANIZACJA II ZARZĄDZANIE - amarjanski.spoleczna.pl„stwo Narodowe... · II ZARZĄDZANIE Andrzej...

Documents

Transcript of ORGANIZACJA II ZARZĄDZANIE - amarjanski.spoleczna.pl„stwo Narodowe... · II ZARZĄDZANIE Andrzej...