OCENIANIE OCENIANIE KSZTAŁTUJĄCEKSZTAŁTUJĄCE

OKOK

Co to jest „ocenianie kształtujące”?

Ocenianie jest integralną częścią procesu edukacyjnego.

Najczęściej mamy do czynienia z ocenianiem podsumowującym, które dzięki testom i egzaminom, ma potwierdzić to, czego uczniowie się nauczyli. Przy tak rozumianym ocenianiu szkoła ponosi odpowiedzialność za poziom wiedzy przyswojonej przez ucznia.

Ocenianie może mieć także charakter kształtujący, który ma pomóc uczniowi w procesie uczenia się – jest to nowa metoda pracy z uczniem, a szczególnie przydatna dla uczniów mających trudności w nauce.

Jednak uczenie się jest procesem indywidualnym i bez pracy własnej dziecka na lekcjach i w domu nie jest możliwe osiągnięcie sukcesu w nauce.

Elementy oceniania Elementy oceniania kształtującegokształtującego

Co robi nauczyciel, który stosuje nauczanie kształtujące?Co robi nauczyciel, który stosuje nauczanie kształtujące? Określa cele i formułuje je w języku zrozumiałym dla Określa cele i formułuje je w języku zrozumiałym dla

ucznia.ucznia. Ustala wraz z uczniami kryteria oceniania, czyli to co Ustala wraz z uczniami kryteria oceniania, czyli to co

będzie brał pod uwagę przy ocenianiu pracy ucznia.będzie brał pod uwagę przy ocenianiu pracy ucznia. Rozróżnia funkcje oceny sumującej i kształtującej.Rozróżnia funkcje oceny sumującej i kształtującej. Buduje atmosferę uczenia się.Buduje atmosferę uczenia się. Potrafi formułować pytania kluczowe.Potrafi formułować pytania kluczowe. Potrafi zadawać pytania angażujące ucznia w lekcję.Potrafi zadawać pytania angażujące ucznia w lekcję. Stosuje efektywną informację zwrotną.Stosuje efektywną informację zwrotną. Wprowadza samoocenę i ocenę koleżeńską.Wprowadza samoocenę i ocenę koleżeńską.

Co mówią badania i raporty?Co mówią badania i raporty?

Ocenianie kształtujące skutecznie Ocenianie kształtujące skutecznie przygotowuje młodych ludzi do przygotowuje młodych ludzi do uczenia się przez całe życie oraz uczenia się przez całe życie oraz przynosi efekty w pracy z przynosi efekty w pracy z uczniami mającymi trudności w uczniami mającymi trudności w uczeniu się.uczeniu się.

Określanie celów lekcji i formułowanie Określanie celów lekcji i formułowanie ichich

w języku zrozumiałym dla ucznia. w języku zrozumiałym dla ucznia.

Praca nad celami ma trzy etapy:Praca nad celami ma trzy etapy:

Przed lekcją nauczyciel zastanawia się, jakie cele Przed lekcją nauczyciel zastanawia się, jakie cele chce osiągnąć.chce osiągnąć.

Nauczyciel podaje cele lekcji uczniom lub ustala je Nauczyciel podaje cele lekcji uczniom lub ustala je wspólnie z nimi. Uczniowie wiedzą, czego i po co wspólnie z nimi. Uczniowie wiedzą, czego i po co będą się uczyć.będą się uczyć.

Po lekcji uczniowie zastanawiają się, czego się Po lekcji uczniowie zastanawiają się, czego się nauczyli.nauczyli.

Ustalanie wraz z uczniami kryteriów oceniania, Ustalanie wraz z uczniami kryteriów oceniania, czyli tego, co nauczyciel będzie brał pod uwagę czyli tego, co nauczyciel będzie brał pod uwagę

przy ocenie pracy ucznia przy ocenie pracy ucznia ((Nacobezu)Nacobezu)

Uczeń musi wiedzieć co dokładnie będzie podlegało Uczeń musi wiedzieć co dokładnie będzie podlegało ocenie,ocenie,

na co bęna co będziemy dziemy zzwracać wracać uuwagę (wagę (Nacobezu) Nacobezu) przy przy ocenianiu. Chodzi o to, by określić dowody, fakty, ocenianiu. Chodzi o to, by określić dowody, fakty, które pokażą zarówno nauczycielowi, jak i uczniowi, które pokażą zarówno nauczycielowi, jak i uczniowi, w jakim stopniu cel lekcji został osiągnięty.w jakim stopniu cel lekcji został osiągnięty.

Takie kryteria oceniania pomogą uczniom Takie kryteria oceniania pomogą uczniom przygotować się do sprawdzianu oraz wykonać przygotować się do sprawdzianu oraz wykonać pracę tak, aby postawiony przez nauczyciela cel pracę tak, aby postawiony przez nauczyciela cel został zrealizowany. Nauczyciel konsekwentnie został zrealizowany. Nauczyciel konsekwentnie ocenia tylko to, co zapowiedział wcześniej.ocenia tylko to, co zapowiedział wcześniej.

Rozróżnianie funkcji oceny Rozróżnianie funkcji oceny sumującej i kształtującej.sumującej i kształtującej.

Ocena sumująca Ocena sumująca ma znaczenie przy ma znaczenie przy podsumowaniu wiedzy nabytej przez podsumowaniu wiedzy nabytej przez ucznia i zwykle ogranicza się do stopnia. ucznia i zwykle ogranicza się do stopnia.

Ocena kształtująca Ocena kształtująca natomiast służy natomiast służy uczniowi do tego, aby uświadomił sobie, uczniowi do tego, aby uświadomił sobie, co zrobił dobrze, co źle i jak może co zrobił dobrze, co źle i jak może poprawić swoją pracę. W ocenianiu poprawić swoją pracę. W ocenianiu kształtującym uczeń otrzymuje mniej kształtującym uczeń otrzymuje mniej ocen-stopni, a częściej informację ocen-stopni, a częściej informację zwrotną od nauczyciela czy kolegi.zwrotną od nauczyciela czy kolegi.

Budowanie atmosfery uczenia Budowanie atmosfery uczenia się. się.

Wprowadzając ocenianie kształtujące, warto Wprowadzając ocenianie kształtujące, warto poświęcić czas na dyskusję z uczniami o tym, poświęcić czas na dyskusję z uczniami o tym, jak się uczą i co pomaga im się uczyć.jak się uczą i co pomaga im się uczyć. Atmosfera sprzyjająca uczeniu się przejawia Atmosfera sprzyjająca uczeniu się przejawia się większym poczuciem własnej wartości się większym poczuciem własnej wartości uczniów, zaangażowaniem w proces uczenia uczniów, zaangażowaniem w proces uczenia się, samodzielnością, umiejętnością współpracy się, samodzielnością, umiejętnością współpracy oraz świadomym uczeniem się.oraz świadomym uczeniem się. Praktyka pokazuje, że na wstępnym etapie Praktyka pokazuje, że na wstępnym etapie wprowadzania OK zarówno uczniowie, jak i ich wprowadzania OK zarówno uczniowie, jak i ich rodzice są zaniepokojeni mniejszą liczbą stopni. rodzice są zaniepokojeni mniejszą liczbą stopni.

Rodzice, którzy zrozumieją, w jaki sposób Rodzice, którzy zrozumieją, w jaki sposób ocenianie kształtujące może pomóc ich ocenianie kształtujące może pomóc ich dzieciom, stają się sojusznikami swoich dzieci i dzieciom, stają się sojusznikami swoich dzieci i nauczyciela.nauczyciela.

Umiejętność formułowania Umiejętność formułowania pytań kluczowych. pytań kluczowych.

Pytania kluczowe to pytania, które Pytania kluczowe to pytania, które skłaniają uczniów do myślenia. skłaniają uczniów do myślenia. Takie pytania ukazują uczniom Takie pytania ukazują uczniom szerszy kontekst omawianego szerszy kontekst omawianego zagadnienia, zachęcają do zagadnienia, zachęcają do poszukiwania odpowiedzi poszukiwania odpowiedzi i silniej angażują i silniej angażują w naukę. w naukę.

Znajomość technik zadawania Znajomość technik zadawania pytań.pytań.

Zadawanie pytań w ocenianiu kształtującym polega Zadawanie pytań w ocenianiu kształtującym polega na włączaniu wszystkich uczniów w myślenie nad na włączaniu wszystkich uczniów w myślenie nad rozwiązywaniem problemu postawionego przez rozwiązywaniem problemu postawionego przez nauczyciela. Ma temu służyć m. in.:nauczyciela. Ma temu służyć m. in.:

wydłużenie czasu oczekiwania na odpowiedź wydłużenie czasu oczekiwania na odpowiedź ucznia, kierowanie przez nauczyciela pytania do ucznia, kierowanie przez nauczyciela pytania do wszystkich uczniów, a nie tylko zgłaszających się, wszystkich uczniów, a nie tylko zgłaszających się, poszukiwanie poszukiwanie w parach odpowiedzi na pytanie nauczyciela, nie w parach odpowiedzi na pytanie nauczyciela, nie karanie za błędne odpowiedzi.karanie za błędne odpowiedzi.

Stosowanie efektywnej Stosowanie efektywnej informacji zwrotnej.informacji zwrotnej.

Informacja zwrotna Informacja zwrotna to kluczowy składnik oceniania to kluczowy składnik oceniania kształtującego. Nauczyciel zamiast stawiać ocenę kształtującego. Nauczyciel zamiast stawiać ocenę sumującą przekazuje uczniowi komentarz do jego sumującą przekazuje uczniowi komentarz do jego pracy. Dobra informacja zwrotna jest sztuką, ale pracy. Dobra informacja zwrotna jest sztuką, ale zawsze powinna zawierać cztery elementy:zawsze powinna zawierać cztery elementy:wyszczególnienie i docenienie dobrych elementów pracy wyszczególnienie i docenienie dobrych elementów pracy uczniaucznia; ; odnotowanie tego, co wymaga poprawienia odnotowanie tego, co wymaga poprawienia lub dodatkowej lub dodatkowej pracy ze strony ucznia; pracy ze strony ucznia; wskazówkiwskazówki, w jaki sposób uczeń powinien poprawić tę , w jaki sposób uczeń powinien poprawić tę konkretną pracę; konkretną pracę; wskazówki, w jakim kierunku uczeń powinien pracować wskazówki, w jakim kierunku uczeń powinien pracować dalejdalej..

Informacja zwrotna musi być ściśle związana z kryteriami Informacja zwrotna musi być ściśle związana z kryteriami oceniania określonymi przed wykonaniem zadania.oceniania określonymi przed wykonaniem zadania.

Wprowadzenie oceny koleżeńskiejWprowadzenie oceny koleżeńskiej i samooceny uczniowskiej. i samooceny uczniowskiej.

Uczniowie - na podstawie podanych kryteriów oceniania - wzajemnie Uczniowie - na podstawie podanych kryteriów oceniania - wzajemnie recenzują swoje prace, dają sobie wskazówki, jak je poprawić. recenzują swoje prace, dają sobie wskazówki, jak je poprawić. Ma to dwojaki sens: z jednej strony dobrze rozumieją kolegę, Ma to dwojaki sens: z jednej strony dobrze rozumieją kolegę, którego pracę sprawdzają, gdyż przed chwilą wykonywali to samo którego pracę sprawdzają, gdyż przed chwilą wykonywali to samo zadanie, zadanie, a z drugiej - uczą się od swego kolegi ustalania kryteriów a z drugiej - uczą się od swego kolegi ustalania kryteriów oceniania umiejętności dawania informacji zwrotnej. oceniania umiejętności dawania informacji zwrotnej. Jeśli uczeń sam potrafi ocenić, ile się nauczył i co jeszcze musi Jeśli uczeń sam potrafi ocenić, ile się nauczył i co jeszcze musi zrobić, aby osiągnąć wyznaczony cel, to pomaga mu to w zrobić, aby osiągnąć wyznaczony cel, to pomaga mu to w procesie uczenia się i czyni z niego aktywnego uczestnika tego procesie uczenia się i czyni z niego aktywnego uczestnika tego procesu. procesu. Także samoocena pozwala uczniom znaleźć odpowiedź na Także samoocena pozwala uczniom znaleźć odpowiedź na pytania:pytania:

Już umiem?Już umiem?Nad czym muszę jeszcze popracować? Nad czym muszę jeszcze popracować? A co powinienem zmienić w swoim sposobie uczenia się?A co powinienem zmienić w swoim sposobie uczenia się?Jakie powinienem przyjąć postanowienie na przyszłość?Jakie powinienem przyjąć postanowienie na przyszłość?