Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny

w Cieszynie

OCENA STANU

SANITARNO-EPIDEMICZNEGO

POWIATU CIESZYŃSKIEGO

ZA ROK 2012

CIESZYN

luty 2013

Szanowni Państwo!

Serdecznie zapraszam do zapoznania się z corocznie wydawanym

raportem o stanie sanitarnym powiatu cieszyńskiego i sytuacji

epidemiologicznej w powiecie, wskazującym na najwaŜniejsze

zagroŜenia, przyczyny ich powstania oraz kierunki działań

zapobiegawczych.

W raporcie znajdziecie Państwo oceny i analizy dotyczące wielu obszarów Ŝycia publicznego, w

tym sytuacji epidemiologicznej w zakresie chorób zakaźnych, warunków zdrowotnych Ŝywienia i

Ŝywności oraz jakości wody, zagroŜeń związanych z wprowadzaniem do obrotu chemikaliów, jak

równieŜ kwestie bezpieczeństwa sanitarnego podmiotów leczniczych, szkół i innych placówek

oświatowo-wychowawczych, a takŜe obiektów i miejsc uŜyteczności publicznej.

pracowanie zawiera ponadto informacje o interwencjach mieszkańców powiatu, którzy zwrócili się

do nas o pomoc w rozwiązaniu swoich problemów.

Pragnę zwrócić równieŜ Państwa uwagę na opisane w niniejszym opracowaniu działania w zakresie

promocji zdrowia i kształtowania postaw prozdrowotnych mieszkańców powiatu podejmowane

przez Państwową Inspekcję Sanitarną w koalicji z władzami samorządowymi i lokalnymi

partnerami.

Ocen dokonano na podstawie prowadzonych przez nas, w ramach bieŜącego i zapobiegawczego

nadzoru sanitarnego kontroli sanitarnych, często popartych wynikami badań laboratoryjnych. W

2012 r. przeprowadziliśmy 4 802 kontrole sanitarne, pobraliśmy 1 411 prób do badań

laboratoryjnych, wydaliśmy 889 decyzji merytorycznych i 1 070 płatniczych. NałoŜyliśmy 142

mandaty na kwotę 19 580 zł. Wielkości te wskazują na bardzo duŜy wysiłek organizacyjno-

merytoryczny pracowników.

Zachęcając do lektury raportu mam nadzieję, Ŝe znajdziecie w nim Państwo interesujące zagadnienia.

W powiecie cieszyńskim mieszka 176 780 osób, co stanowi 3,8% ludności woj. śląskiego.

Liczba mieszkańców powiatu co roku się zwiększa. W roku 2012 wzrost ten był wyraźny, o blisko

1,78% (ponad 3 000 osób).

Ludność zamieszkała na terenach wiejskich stanowi większość (53,7%). Jest więcej kobiet (51,7%)

niŜ męŜczyzn. Analizując sytuację demograficzną dostosowujemy do niej nasze działania na rzecz

ochrony zdrowia mieszkańców powiatu cieszyńskiego.

Zapobieganie powstawaniu chorób zakaźnych oraz ich zwalczanie to jedno z priorytetowych

zadań Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Zadanie to realizujemy oparciu o zgłoszenia chorób

zakaźnych i zakaŜeń występujących wśród mieszkańców powiatu, zgodnie z ustawą z dnia 5

grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakaŜeń i chorób zakaźnych u ludzi. Lekarze lub

felczerzy, którzy podejrzewają lub rozpoznają zakaŜenie, chorobę zakaźną lub zgon z powodu

zakaŜenia lub choroby zakaźnej u mieszkańca powiatu cieszyńskiego, zgłaszają ten fakt

Państwowemu Powiatowemu Inspektorowi Sanitarnemu w Cieszynie. W trakcie 2012 roku

stwierdziliśmy znaczącą poprawę zgłaszalności chorób zakaźnych. Na podstawie danych

przekazanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia, moŜliwe było weryfikowanie zgłoszeń.

Zgłoszenia te są zbierane i analizowane, a następnie przekazywane w raportach do Śląskiego

Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego, który udostępnia je Głównemu

Inspektorowi Sanitarnemu i Narodowemu Instytutowi Zdrowia Publicznego-Państwowemu

Zakładowi Higieny. Dane te jednak słuŜą przede wszystkim do analizy sytuacji epidemiologicznej

powiatu i do planowania działań przeciwepidemicznych, nadzorowych i edukacyjnych,

ukierunkowanych na zapobieganie rozprzestrzenianiu się zakaŜeń i chorób zakaźnych.

W 2012 roku zarejestrowano, na terenie powiatu, 2 562 zachorowania na choroby zakaźne

(w roku 2011–3642). Z powodu chorób zakaźnych hospitalizowano 337 osób (13% przypadków).

Zarejestrowano 1 zgon z powodu choroby zakaźnej – opryszczkowego zapalenia mózgu.

Sytuację epidemiologiczną w zakresie chorób zakaźnych naleŜy uznać za w miarę stabilną. Spadek

liczby zarejestrowanych w 2012r chorób zakaźnych związany jest ze spadkiem zachorowań na

grypę i zachorowania grypopochodne.

Nie notowaliśmy niepokojącego wzrostu zachorowań na poszczególne choroby zakaźne.

Zwiększona liczba zachorowań dotyczyła chorób wieku dziecięcego, występowanie których jest

cykliczne i co kilka lat, po okresie zacisza epidemicznego, notowane są zwiększone zachorowania,

a nawet mogą wystąpić epidemie. Wzrost tych chorób związany jest z pewnością z lepszą

diagnostyką i lepszą zgłaszalnością.

Systematyczna analiza zgłoszeń umoŜliwiała wdraŜanie działań przeciwepidemicznych m.in.

edukację zdrowotną, zwłaszcza wśród personelu bloków Ŝywieniowych podmiotów leczniczych

i obiektów Ŝywienia zbiorowego. A wymiana informacji o zachorowaniach i wynikach badań

z Powiatowym Lekarzem Weterynarii przyczynia się do zwiększenia bezpieczeństwa zdrowotnego

mieszkańców powiatu, gdyŜ podejmowane są profilaktyczne.

W tabeli przedstawiono wybrane choroby zakaźne i zakaŜenia, które zgłoszono w latach 2010-

2012, zaznaczając kierunek zmian w stosunku do 2011 roku.

2010 2011 2012 Jednostka chorobowa liczba

zachorowań współczynnik zapadalności

liczba zachorowań

współczynnik zapadalności

liczba zachorowań

współczynnik zapadalności

zatrucie pokarmowe 29 16,7 15 8,6 11 � 6,2 Salmoneloza inne zakaŜenia

pozajelitowe 4 2,3 0 0 0 0

wywołane przez E.coli biegunkotwórczą

0 0 1 0,6 1 0,6

wywołane przez E.coli inną i BNO

46 26,5 5 2,9 6 ���� 3,4

wywołane przez Campylobacter

13 7,5 8 4,6 4 � 2,3

wywołane Yersinia enterocolitica lub pseudotuberculosis

2 1,2 0 0 0 0

bakteryjne zakaŜenia jelitowe

inne określone i nieokreślone

15 8,7 12 6,9 25 ���� 14,1

bakteryjne zatrucia pokarmowe 0 0 2 1,2 1 � 0,6

wywołane przez rotawirusy

16 9,2 31 17,8 52 ���� 29,4

wywołane przez norowirusy

159 91,8 59 34 50 � 28,3 wirusowe zakaŜenia jelitowe

inne określone i nieokreślone

32 18,5 99 57 65 � 36,8

Biegunka i zapalenie Ŝołądkowo-jelitowe o prawdopodobnie zakaźnym pochodzeniu

79 45,6 195 112,3 366 ���� 207,0

lamblioza (giardioza) 9 5,2 13 7,5 60 ���� 34,0

krztusiec 12 6,9 12 6,9 5 � 2,8

płonica (szkarlatyna) 154 88,9 205 118 298 ���� 168,6

inwazyjna choroba meningokokowa 2 1,2 4 2,3 3 � 1,7

róŜa 1 0,6 34 19,6 77 ���� 43,6

borelioza z Lyme 21 12,1 65 37,4 181 ���� 102,4

styczność i naraŜenie na wściekliznę 28 16,2 25 14,4 33 ���� 18,7 wirusowe zapalenia opon mózgowych i/lub mózgu

5 2,9 4 2,3 3 � 1,7

ospa wietrzna 1060 611,7 1204 693,2 911 � 515,3

róŜyczka 22 12,7 1 0,6 35 ���� 19,8

typu A 3 1,7 1 0,6 0 0

typu B ostre 0 0 0 0 0 0

typu B przewlekłe 1 0,6 0 0 0 0 wirusowe zapalenie wątroby

typu C 1 0,6 0 0 0 0

świnka (nagminne zapalenie przyusznic) 6 3,5 12 6,9 13 ���� 7,4

inwazyjna choroba wywołane przez Streptococcus pneumonie

0 0 3 1,7 1 � 0,6

bakteryjne zapalenie opon mózgowych i/lub mózgu

3 1,7 3 1,7 6 ���� 3,4

zapalenie opon mózgowych i/lub mózgu nieokreślone

0 0 2 1,2 3 ���� 1,7

Grypa 128 73,9 1591 916,1 330 �186,7

Gruźlica 42 24,2 36 20,7 22 �12,44

Najczęściej zgłaszanymi chorobami zakaźnymi były: choroby wieku dziecięcego (ospa

wietrzna, płonica), choroby zakaźne przewodu pokarmowego, grypa i zachorowania grypopodobne

oraz borelioza z Lyme.

Choroby wieku dziecięcego stanowią największą część zarejestrowanych chorób zakaźnych,

najczęściej zgłaszano ospę wietrznę (72,2%) i płonicę (23,6%). Zachorowania na krztusiec (0,4%),

świnkę (1%) i róŜyczkę (2,8%) stanowią znikomą cześć rejestrowanych zachorowań, co jest

wynikiem prowadzenia obowiązkowych szczepień ochronnych. Niestety tak korzystna sytuacja

epidemiologiczna moŜe się zmienić ze względu na coraz silniejsze ruchy antyszczepionkowe.

Co roku coraz więcej rodziców nie poddaje szczepieniom ochronnym swoich dzieci, w 2012 roku

było to 90 dzieci, których rodzice nie zgodzili się na szczepienia.

Po obserwowanym od 2008 wzroście współczynnika zapadalności zachorowań na ospę

wietrzną odnotowano jego spadek, w 2012 – 515,3/100tys. (2011 – 693/100tys.), mimo to nadal

utrzymuje się on na wysokim poziomie. NajwyŜsze współczynniki zapadalności zanotowano

w gminach Zebrzydowice (1041/100tys.), HaŜlach (905/100tys.) i Skoczów (719/100tys.) Mimo

moŜliwości zaszczepienia się przeciwko ospie wietrznej, niewielu rodziców korzysta z tej

moŜliwości.

Niestety nie ma szczepionki przeciwko płonicy, dlatego nie mamy wpływu na liczbę

zachorowań, które podlegają okresowym wzrostom i spadkom. Od 2010 (89/100tys.) współczynnik

zapadalności wzrastał i wyniósł w 2012 – 168,6/100tys. NajwyŜsze współczynniki zapadalności

zarejestrowano w gminach: Brenna (532/100tys.), Dębowiec (230/100tys.), Ustroń (218/100tys.),

Cieszyn (215/100tys.)

Ospa wietrzna i płonica naleŜą do chorób o duŜej zakaźności, przenoszą się drogą powietrzną,

dotyczą więc głównie dzieci w miejscach zbiorowego przebywania (Ŝłobki, przedszkola, szkoły),

w grupie dzieci w wieku przedszkolnym zarejestrowano najwyŜsze współczynniki zapadalności.

Na krztusiec zachorowało jedno nieszczepione dziecko w wieku poniŜej roku oraz cztery

osoby powyŜej 14 roku Ŝycia. Przyczyną zachorowań w starszych grupach wiekowych moŜe być

zanikanie odporności poszczepiennej. W dalszym ciągu niewystarczająca jest liczba badań

laboratoryjnych, potwierdzających lub wykluczających zakaŜenie Bordetella pertussis, dlatego

sytuacja epidemiologiczna w zakresie zachorowań na krztusiec wciąŜ wydaje się być

niewiarygodna.

Nie rejestrowano zachorowań na odrę, na co bez wątpienia ma wpływ utrzymujący się

w powiecie cieszyńskim, od lat, na bardzo wysokim poziomie procent zaszczepienia dzieci

przeciwko odrze. Jest to szczególnie waŜne w związku z występowaniem ognisk zachorowań w

woj. śląskim.

Współczynnik zapadalności na róŜyczkę i świnkę utrzymuje się na niskim poziomie, co jest

takŜe bez wątpienia wynikiem prowadzonych szczepień ochronnych. Na przykładzie zachorowań

na świnkę najlepiej widać wpływ szczepień na zachorowania w populacji.

W 2005 roku wprowadzono do programu szczepień ochronnych obowiązkowe szczepienie

przeciwko śwince, i od tego roku rozpoczął się (utrzymujący się nadal) spadek współczynnika

zapadalności. Do 2005 roku zachorowania na świnkę podlegały podobnym wahaniom

jak zachorowania na ospę wietrzną czy płonicę.

Nie było przypadków ostrych poraŜeń wiotkich, nadzór nad którymi stanowi realizację

programu zmierzającego do eradykacji polio.

Po nieco niŜszej, w 2010r., liczbie zarejestrowanych nowych przypadków choroby

z Lyme (borelioza), od 2011roku obserwujemy znaczący wzrost zachorowań. Zarejestrowano 181

przypadków 102/100tys. 2011 – 65 przypadków, 37/100tys. Jest to najwyŜszy współczynnik

zapadalności w powiecie od początku rejestracji tej choroby zakaźnej. Głównie były

to zachorowania z objawami ze strony układu kostno-stawowego, ale zarejestrowano takŜe

2 przypadki z objawami ze strony ośrodkowego układu nerwowego (neuroboreliozy).

Zachorowania zdarzały się we wszystkich grupach wiekowych, najczęściej powyŜej 50 roku Ŝycia.

Najwięcej zachorowań rejestrowano we wrześniu i październiku, w tych miesiącach zarejestrowano

68 zachorowań, co stanowi 37%.Niestety brak jest szczepionki przeciwko tej chorobie. MoŜliwość

zapobiegania zakaŜeniu bakteriami Borrelia burgdorferi jest ograniczona do unikania kontaktu

z kleszczami, przez stosowanie odpowiedniej odzieŜy podczas pobytu

w miejscach ich występowania, uŜywanie repelentów oraz kontrolę całego ciała po powrocie i jak

najszybsze usuwanie kleszczy.

Zarejestrowano mniej przypadków grypy i zachorowań grypopodobnych - 330 (w 2011r. -

1591 przypadków).

Najczęściej chorowały dzieci, naleŜy jednak zauwaŜyć, Ŝe nie wszystkie osoby zgłaszają się do

lekarza.

Niestety w dalszym ciągu niewiele osób decyduje się na szczepienia przeciwko grypie, w 2012

roku zaszczepiło się 3350 osób, jeszcze mniej osób niŜ w 2011 (3779), co stanowi 2% mieszkańców

powiatu, dlatego szczepienia nie wpływają znacząco na ilość zachorowań.

Choroby zakaźne przewodu pokarmowego wciąŜ stanowią istotny problem epidemiczny.

Zarejestrowano 640 przypadków (362/100tys.) (2011 – 427 przypadków (245/100tys.). Wzrosła

liczba zachorowań na biegunki i zapalenie Ŝołądkowo-jelitowe o prawdopodobnie zakaźnym

pochodzeniu o 171 przypadków (co prawdopodnie było wynikiem poprawy zgłaszalności),

w pozostałych jednostkach sytuacja utrzymała się na podobnym poziomie jak w latach 2010 –

2011. Tylko w 274 przypadkach ustalono czynnik etiologiczny zatruć/zakaŜeń (w 2011 – w 239),

i tak w 47 zachorowaniach była to etiologia bakteryjna, a w 167 wirusowa, w 60 przypadkach

przyczyną zachorowania były pasoŜyty – lamblie. W 366 przypadkach nie ustalono etiologii

zachorowania (2011 – 195, 45%), tzn. w 57% zgłoszonych zachorowań, co jest zjawiskiem

niekorzystnym, ograniczającym moŜliwości podejmowania działań przeciwepidemicznych.

Podmioty lecznicze ograniczają wydatki nie wykonując badań diagnostycznych ograniczając

się do leczenia objawowego.

Wzrosła liczba zgłoszonych biegunek u dzieci do lat 2, (współczynnik zapadalności

3686/100tys.), przekraczając nawet nieznacznie poziom z 2008 (3637/100tys.). Zachorowało

144 dzieci, z czego 104 dzieci wymagało hospitalizacji. W dalszym ciągu bardzo ogranicza się ilość

badań laboratoryjnych, w związku z tym tylko w 30 przypadkach zachorowań ustalono czynnik

etiologiczny (21%). Najczęściej przyczyną biegunek u dzieci do lat 2 były wirusy (40%)

oraz Klebsiella (21%). NaleŜy zauwaŜyć, Ŝe do zakaŜeń i zatruć pokarmowych u dzieci w wieku

do lat 2 dochodzi niemal wyłącznie w środowisku domowym. Liczba dzieci objętych opieką w

formie zinstytucjonalizowanej np. w Ŝłobkach nie jest duŜa. Państwowa Inspekcja Sanitarna ma

niewielki wpływ na zapobieganie zakaŜeniom i zatruciom pokarmowym w środowisku domowym,

zwłaszcza przy tak duŜej (79%) ilości zachorowań bez ustalenia czynnika etiologicznego. Podmioty

lecznicze ograniczają wydatki nie wykonując badań diagnostycznych, ograniczając się do leczenia

objawowego.

Pracownicy PIS podczas wywiadów epidemiologicznych prowadzą oświatę zdrowotną, starając

się kształtować zachowania prozdrowotne na rzecz zwiększania higieny osobistej oraz higieny

przygotowania posiłków w rodzinach.

Wystapiło 8 ognisk zbiorowych zatruć/zakaŜeń pokarmowych. Najwięcej (4) w podmiotach

leczniczych, 1 ognisko w domu wypoczynkowym i 3 ogniska rodzinne. W ogniskach tych

naraŜonych na zachorowanie było 806 osób, zachorowało 124, w tym 35 dzieci, a 4 dzieci

wymagało hospitalizacji (2-zatrucie pałeczkami Salmonella Infantis, 2- zakaŜenie wywołane przez

Campylobacter jejuni). Czynnik etiologiczny udało się ustalić w 4 ogniskach (były to 1 –

norowirusy i rotawirusy; 1 - Campylobacter jejuni, 1 – Salmonella Infantis, 1 – Salmonella

Enteritidis)

W przypadku zakaŜeń wirusowych, najprawdopodobniej do zakaŜenia dochodziło w drodze

kontaktu bezpośredniego z osobą chorą lub ozdrowieńcem oraz z powodu nieprzestrzegania

podstawowych zasad higieny.

Nie zarejestrowano zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby typ A (w 2010

zarejestrowano 2 przypadki po powrocie z Egiptu).

Choroby szerzące się drogą naruszenia ciągłości tkanek.

Nie zarejestrowano zachorowań na ostre i przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby typu B oraz

wirusowe zapalenie wątroby typu C (w 2011 zarejestrowano 1 przypadek ostrego WZW typu B).

W 2012 roku zarejestrowano na terenie powiatu 22 zachorowania na gruźlicę,

w tym 2 przypadki wznowy. Nadal obniŜa się współczynnik zapadalności i wyniósł 12/100tys.

(2011 – 21/100tys.). Wszystkie przypadki to gruźlica płuc. Wśród nowo zarejestrowanych

zachorowań tylko 50% zostało potwierdzonych bakteriologicznie.

Tak jak w latach poprzednich chorowali głównie męŜczyźni (86%, współczynnik

zapadalności u męŜczyzn - 22/100 tys., u kobiet -3/100 tys. )

Najczęściej chorowali emeryci (59% chorych), a ilość ich wzrosła w stosunku do ubiegłego

roku (2011-44%). Liczba chorych osób czynnych zawodowo (18%) jest na podobnym poziomie

jak w roku poprzednim, zmalała o 9 liczba chorych bezrobotnych (18%). Zarejestrowano

1 przypadek gruźlicy u osoby uczącej się. Zachorowania rejestrowano w grupie wiekowej od 19

do 87 lat, średni wiek chorych na gruźlicę wyniósł 50 lat (2011–53lat, 2010–55 lat, 2009–61 lat).

Podczas wywiadów epidemiologicznych pracownicy PIS prowadzą oświatę zdrowotną na rzecz

zwiększania higieny.

W 2012 zgłoszono 5 podejrzeń zachorowań na inwazyjną chorobę meningokokową

(IChM) . Potwierdzono badaniami 3 przypadki. Współczynnik zapadalności wyniósł 1,7/100tys.,

(2011– 4 przypadki, współczynnik zapadalności – 2.3/100tys., 2010 – 1 przypadek, 0,57/100tys.).

Tak jak w 2011, we wszystkich przypadkach w badanym materiale (krew, płyn mózgowo-

rdzeniowy), stwierdzono Neisseria meningitidis typu B. Wszyscy chorzy wrócili do zdrowia. Nie

ma szczepionki przeciwko serotypowi B. Szczepieniom przeciwko zakaŜeniom

serotypem C poddało się tylko 141 osób.

Z rejestru Śląskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego, wynika

Ŝe w 2012 roku wykryto wśród mieszkańców powiatu cieszyńskiego 1 nowy przypadek

nosicielstwa HIV.

Znaczący wpływ na sytuację epidemiczną w powiecie ma

działanie Państwowej Inspekcji Sanitarnej w dziedzinie

propagowania i nadzoru nad szczepieniami. Szczepienia

ochronne są jedną z najwaŜniejszych metod stosowanych w

celu zapobiegania chorobom zakaźnym, a Program Szczepień

Ochronnych jest najstarszym programem profilaktycznym.

Polska ma opracowany skuteczny, powszechny system szczepień ochronnych. Wg epidemiologów

przy zaszczepieniu powyŜej 90% populacji wytwarza się tzw. odporność zbiorowiskowa, która

skutecznie ogranicza moŜliwość epidemicznego szerzenia się patogenów. Poziom taki jest

przekraczany w przypadku prowadzonych w powiecie szczepień obowiązkowych.

Szczepienia prowadzone są w 51 punktach (z czego 5 nadzorowanych jest przez ŚPWIS),

naleŜących zarówno do publicznych jak i niepublicznych podmiotów leczniczych. W czasie

ich kontroli szczególną uwagę zwracano na dokumentację dotyczącą szczepienia dzieci

i młodzieŜy, w rocznikach podlegających obowiązkowym szczepieniom, a takŜe na przestrzeganie

przepisów w zakresie postępowania z preparatami szczepionkowymi. Pozytywnym zjawiskiem

było to, Ŝe nie stwierdzano nieprawidłowości.

W punkcie szczepień przeciwko wściekliźnie (Szpital Sióstr ElŜbietanek w Cieszynie),

po pokąsaniu przez dzikie zwierzęta oraz bezpańskie psy, zakwalifikowano do szczepień 39 osób.

PoniŜszy wykres przedstawia jak obowiązkowe szczepienia całej populacji wpływają na liczbę

zachorowań, tło wykresu stanowią zachorowania na ospę wietrzną (chorobę przeciwko której

nie prowadzimy obowiązkowych szczepień ochronnych).

W 1989 szczepienia przeciwko róŜyczce prowadzono monowaletną szczepionką tylko

u dziewcząt w 13 roku Ŝycia, miało to ograniczyć przede wszystkim zachorowania na róŜyczkę

wrodzoną. Mimo, Ŝe około 97 % dziewcząt w trzynastym roku Ŝycia było zaszczepionych nie

wpłynęło to znacząco na spadek współczynnika zapadalności, poniewaŜ było to tylko około 50%

dzieci (nie szczepiono chłopców), nie mogła się wytworzyć odporność populacyjna.

Po wprowadzeniu do Programu Szczepień Ochronnych szczepień przeciwko odrze, śwince

i róŜyczce jako obowiązkowych dla całej populacji dzieci nastąpił utrzymujący się spadek liczby

zachorowań, brak okresowych epidemii wyrównawczych (które nadal obserwujemy

w zachorowaniach na ospę wietrzną), a w przypadku odry prawie całkowite jej wyeliminowanie

(w powiecie brak zachorowań od 1996). Niestety tak dobra sytuacja epidemiologiczna moŜe ulec

zmianie w związku z narastającym problem osób uchylających się od obowiązku szczepień.

Zaprzestanie szczepień przeciwko odrze w niektórych krajach europejskich zaowocowało

wystąpieniem zachorowań.

KaŜdy preparat stosowany w medycynie moŜe powodować objawy niepoŜądane.

Zarejestrowano 19 niepoŜądanych odczynów po szczepieniach u dzieci (2011 – 18), w tym jeden

powaŜny. W dwóch przypadkach konieczna była hospitalizacja.

U wszystkich dzieci, po leczeniu objawowym, nastąpił pełny powrót do zdrowia.

Zapobiegawczy nadzór sanitarny odgrywa znacząca

rolę w ochronie zdrowia publicznego.

W strukturze Państwowej Inspekcji Sanitarnej, wykonuje

zadania o charakterze profilaktycznym, związane z ochroną

zdrowia ludzi, na róŜnych etapach procesu inwestycyjnego.

Polegają one na kontroli przestrzegania wymagań

higienicznych i zdrowotnych w procesie: planowania i

lokalizacji, opracowania projektów oraz realizacji róŜnego rodzaju zamierzeń inwestycyjnych.

Przy uzgadnianiu planowanych przedsięwzięć zwraca się uwagę na to, czy zapewniono

bezpieczeństwo zdrowotne przyszłym uŜytkownikom obiektów. Wydano tylko jedno postanowienie

dotyczące rozwiązań planistycznych.

Dla dwóch inwestycji wydano opinie uzgadniające

warunki do decyzji wójtów o warunkach zabudowy i

zagospodarowania terenu. Uzgodnienia dotyczyły

lokalizacji zabudowy mieszkalnej w Gumnach (strefa

cmentarza) oraz rozbudowy oczyszczalni ścieków w

Dębowcu.

Zaopiniowano 31 dokumentów planistycznych (plany zagospodarowania przestrzennego,

„studium uwarunkowań …”), w ramach strategicznej oceny oddziaływania na środowisko, w myśl

ustawy „o udostępnianiu informacji o środowisku…”.

Przekształcenia jednostek planistycznych dotyczyły utrwalenia funkcji związanej

z mieszkalnictwem, poprzez zajęcie terenów zielonych na tereny zabudowy mieszkalnej

i usługowej (drobne rzemiosło, tereny usług nieuciąŜliwych, komunikacja, parkingi).

Większość projektów dotyczyła obszarów stanowiących wycinek gmin (pojedyncze jednostki

strukturalne oraz niewielkie obszary planu np. wsie). W opiniach określano zastrzeŜenia dotyczące

między innymi oddzielenia terenów cmentarzy (strefy izolacyjne) od terenów podlegających ochronie

(zabudowa mieszkalna, obiekty Ŝywieniowe, magazyny Ŝywności itp.). Zwracano takŜe uwagę na

określenie specjalnych warunków dotyczących realizacji inwestycji na terenach usługowych w związku

z oddziaływaniem na sąsiednie tereny chronione.

W zestawieniu podano sposób przekształcenia terenów w poszczególnych gminach.

Lp. Miejscowość Przeznaczenie terenu istniejące

Przeznaczenie terenu projektowane

1. HaŜlach Zabudowa tereny zielone i rolne

Tereny usług, tereny mieszkalne, tereny zielone

2. Brenna Tereny zielone, komunikacyjne

Tereny zalesione, komunikacyjne, mieszkaniowe, usługowe

3. Wisła Tereny przemysłowe Tereny usługowe, mieszkaniowe

4. Istebna Nie określono przeznaczenia Tereny zabudowy mieszkalnej, usługowej, komunikacyjne, tereny zielone – faktyczne zainwestowanie

5. Cieszyn Tereny zainwestowane Powiększenie obszarów zabudowy mieszkalne, usługowej, usług

transportu.

Opinie sanitarne dotyczące uzgodnienia warunków do „decyzji o środowiskowych

uwarunkowaniach” wydawane były w zakresie dotyczącym:

- określenia konieczności przeprowadzenia postępowania w sprawie oceny oddziaływania

inwestycji na środowisko, w myśl ustawy „o udostępnianiu informacji

o środowisku…”; Wydano 33 opinie. Większość tych inwestycji nie wymagała

przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko;

- uzgodnień szczegółowych warunków, związanych z realizacją przedsięwzięć,

na podstawie opracowanych raportów;

- uzgodnienia do decyzji „o środowiskowych uwarunkowaniach”. Wydano 7 uzgodnień,

z podaniem zastrzeŜeń, warunkujących ich realizację.

ZauwaŜa się zainteresowanie inwestycjami dotyczącymi usług w branŜy samochodowej (warsztaty

diagnostyczne, naprawcze pojazdów, stacje paliw) oraz obiektów produkcyjnych (hale

produkcyjne).

Uzgodnienia do decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach wydawano ze szczególnym

zwróceniem uwagi na oddziaływanie akustyczne i związaną z nim ochronę terenów zabudowy

mieszkalnej, a takŜe ochronę powietrza przed zanieczyszczeniami powstającymi w procesach

technologicznych. Dodatkowo planowane inwestycje warunkowano właściwą gospodarką wodno-

ściekową oraz prawidłową gospodarką odpadami i to zarówno na etapie budowy jak i eksploatacji

Inwestycje, które wymagały przeprowadzenia „oceny oddziaływania na środowisko”,

to m.in. pogłębienie pokładów w Kopalni Surowców Skalnych w Wiśle, hale magazynowo-

produkcyjne w Cieszynie i BaŜanowicach.

W dalszym ciągu obserwujemy tendencję spadkową ilości realizowanych inwestycji mogących

znacząco oddziaływać na środowisko. W stosunku do ubiegłego roku o 30% spadła ilość

wydanych opinii, co do konieczności przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko,

a o 50% ilość uzgodnień do „decyzji o środowiskowych

uwarunkowaniach”.

Zaopiniowano 59 dokumentacji projektowych nowych

i modernizowanych obiektów, wśród których najliczniejszą grupę

stanowiły lokale gastronomiczne, sklepy spoŜywcze i zakłady

kosmetyczno-fryzjerskie. Większość dokumentacji dotyczyła zmiany

sposobu uŜytkowania obiektów lub pomieszczeń. Zwracano uwagę na układ funkcjonalny

pomieszczeń produkcyjno-usługowych, usytuowanie pomieszczeń i ich wykończenie, systemy

wentylacji, warunki socjalno sanitarne.

W grupie obiektów oświaty, w celu zapewnienia prawidłowych warunków do przebywania

dzieci w tych obiektach, niezbędne jest takie ich zaprojektowanie, aby spełnione były wymogi

dotyczące odpowiednich warunków techniczno-uŜytkowych pomieszczeń

tj. powierzchnia sal, ich wysokość, oświetlenie światłem naturalnym, wentylacja, warunki sanitarne

i Ŝywieniowe. Opiniowano projekty m.in. punkty opieki przedszkolnej w Pruchnej, Chybiu,

HaŜlachu i Cieszynie.

Mając na względzie zapewnienie bezpieczeństwa pacjentów i personelu podmiotów

leczniczych weryfikowano przedstawione do zaopiniowania rozwiązania projektowe dotyczące:

przychodni w Ogrodzonej i Harbutowicach, gabinetów stomatologicznych w Cieszynie i Istebnej.

Na podstawie dokumentacji projektowej, uzgodnień branŜowych oraz dokumentacji

określającej stanowisko administracji architektoniczno-budowlanej, wydano 108 opinii,

w związku z dopuszczeniem obiektów do uŜytkowania.

Były to m. innymi następujące inwestycje: Hala produkcyjno-

magazynowa w Skoczowie, ośrodki rehabilitacji ruchowej w Ustroniu

i Istebnej, kompleks rekreacyjno-sportowy „Pod Wałką” w Cieszynie,

Ośrodek Pomocy Społecznej w Brennej, budynek usług zdrowotnych

ze świadczeniami rehabilitacyjnymi, opiekuńczymi i leczniczymi w Zebrzydowicach.

W przypadku 4 obiektów stwierdzono niezgodności skutkujące opinią negatywną. Kontrole

wykazały takŜe, Ŝe obiekty gastronomiczne i słuŜby zdrowia były lepiej przygotowane do kontroli

w porównaniu do zakładów fryzjersko-kosmetycznych, czy obiektów oświatowych (stan

techniczny, wyposaŜenie). W porównaniu do roku 2011 ilość obiektów przekazywanych do

uŜytkowania kształtowała się na nieznacznie niŜszym poziomie (spadek o ok. 15%).

Woda jest waŜnym czynnikiem wpływającym na

nasze zdrowie. Dlatego bardzo istotna jest jej jakość.

Monitoring jakości wody przeznaczonej

do spoŜycia przez ludzi. jest jednym

z waŜniejszych działań PIS mających na celu ochronę

zdrowia wszystkich przebywających na terenie powiatu.

Mieszkańcy powiatu cieszyńskiego zaopatrywani są w wodę do spoŜycia przez

29 wodociągów publicznych.

Większość wodociągów, bo aŜ 14, opartych jest na wodach powierzchniowych, a 7 na wodach

podziemnych, natomiast w 8 woda pochodzi z ujęć mieszanych.

Od maja 2012 r. zaprzestano zaopatrzenia wodociągu Strumień w wodę z rzeki Wisły, (zawieszono

pracę SUW Strumień) i od tego momentu dla wodociągu Strumień miejscem uzdatniania wody

pobieranej ze zbiornika Goczałkowice stał się ZUW „Goczałkowice”.

Wody powierzchniowe, w przeciwieństwie do głębinowych, cechuje duŜa zmienność składu

chemicznego i mikrobiologicznego

W 2012 r. przeprowadzono badania 30 próbek wód powierzchniowych, które po uzdatnieniu

są rozprowadzane przez wodociągi, określając jednocześnie ich klasę czystości.

Kategorie czysto ści uj ęć powierzchniowych

A1 21%

A2 50%

A3 29%

• kategoria A1 dla wód z potoków: Górnik w Ustroniu, Salamandra w Dzięgielowie oraz

Jatny w Brennej;

• kategoria A2 dla wód ze zbiornika Wisła Czarne oraz z potoków: Gościejów w Wiśle,

Chrobaczy i Hołcyna w Brennej, Prądowiec i Spod Kubalonki w Istebnej oraz KręŜelka w

Jaworzynce;

• kategoria A3: dla wód z rzeki: Piotrówka w Zebrzydowicach i Wisła w Strumieniu oraz z

potoków: Olecko i Nad Brzyszkiem w Istebnej.

Polepszyła się jakość wody (w stosunku do roku 2011) pochodzącej z Potoku Salamandra (zmiana

z kategorii A2 na A1), natomiast pogorszeniu uległa woda pochodząca z Potoku Chrobaczy

(z kategorii A1 na A2).

PoniŜej na wykresie przedstawiono liczbę wodociągów w zaleŜności od ich produkcji (łącznie

z „ujęciami czeskimi”, dla których produkcja została określona jako zakup wody

na obszar Polski w m3/d):

1213

3

1

0

2

4

6

8

10

12

14

< lub = 100m3/d

101-1000 m3/d 1001-10000m3/d

10001-100000m3/d

Najwięcej w powiecie jest ujęć tak zwanych „małych” o produkcji wody do 1000 m3/d (25

wodociągów publicznych), które zaopatrującą w wodę do spoŜycia 30 292 mieszkańców, głównie

na terenach wiejskich.

Z danych uzyskanych od przedsiębiorców wodociągowych wynika, iŜ w 2012 r. 15 wodociągów

publicznych zmniejszyło, natomiast 7 zwiększyło swoją produkcję wody.

Z urządzeń wodociągowych, wchodzących w skład systemu zbiorowego zaopatrzenia

w wodę do spoŜycia w 2012 r. korzystało 143 372 mieszkańców powiatu cieszyńskiego (tj. 81,4%

ogólnej liczby mieszkańców powiatu). Pozostali korzystają z wody z własnych studni.

W niektórych gminach większość ludzi korzysta z wody pochodzącej z wodociągów publicznych

(np. Cieszyn – 96%, Skoczów (obszar miejski) – 95%, Chybie – 93%). Do gmin, w których jest

najmniej osób przyłączonych do sieci wodociągowej naleŜą: Brenna (38%), Istebna (49%),

Goleszów (67%) i Wisła (69%).

Część mieszkańców powiatu zamieszkujących tereny przygraniczne, zaopatrywanych jest

w wodę importowaną z Republiki Czeskiej. Do wodociągów dostarczających wodę z Republiki

Czeskiej naleŜą: Nova Ves (Cieszyn), Moravka (Marklowice), Severomoravske Vodovody

(Leszna), Severomoravske Vodovody/Dziegielów (Dzięgielów), SmVaK/Kaczyce (Kaczyce).

Konsumpcja zanieczyszczonej wody moŜe mieć bezpośrednie, negatywne skutki zdrowotne dla

jej konsumentów. Wodę bada się głównie bezpośrednio u odbiorców, ale takŜe po oczyszczaniu

i dezynfekcji w stacjach uzdatniania.

Jakość wody oceniano w oparciu o kryteria zawarte w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 29

marca 2007 r. w sprawie wymagań dotyczących jakości wody przeznaczonej do spoŜycia przez ludzi

(Dz. U. Nr 61, poz. 417 z późn. zm.).

Do oceny jakości wody wykorzystywano wyniki badań próbek pobieranych i badanych przez

Państwową Inspekcję Sanitarną, jak równieŜ wyniki badań prowadzonych przez przedsiębiorstwa

wodociągowe w ramach kontroli wewnętrznej. Pozyskiwanie wyników z róŜnych źródeł umoŜliwia

pełniejszą ocenę jakości sanitarnej wody.

W 2012 roku w ramach prowadzonego przez PIS monitoringu oraz nadzoru nad jakością wody,

pobrano do badań 279 próbek wody.

Próbki pobierane były w stacjach uzdatniania wody (49 próbek) oraz w miejscach czerpania wody

przez odbiorców – z sieci wodociągowej (230 próbek). W ramach bieŜącego nadzoru pobrano do

badań 13 próbek wody (podejrzenie zatrucia pokarmowego, interwencje, awarie sieci

wodociągowej). W ramach monitoringu kontrolnego pobrano 225 próbek wody (z czego 11 to

woda pochodząca z ujęć indywidualnych - w tym 2 rekontrole), a w ramach monitoringu

przeglądowego 54 (z czego 5 to woda pochodząca z ujęć indywidualnych).

Im większa jest objętość rozprowadzanej (lub produkowanej) wody, tym wymagana jest większa

częstotliwość badań, dlatego w ramach monitoringu najwięcej prób pobrano z wodociągów:

Pogórze (64, w tym 2 rekontrole), Wisła Czarne (62, w tym 11 poza stałym monitoringiem) oraz

Strumień (28, w tym 1 w ramach nadzoru).

Zgodnie z ww. rozporządzeniem woda jest bezpieczna dla zdrowia ludzkiego, jeŜeli jest wolna

od mikroorganizmów chorobotwórczych w liczbie stanowiącej potencjalne zagroŜenie dla zdrowia

ludzkiego, substancji chemicznych zagraŜających zdrowiu oraz nie ma agresywnych właściwości

korozyjnych i spełnia podstawowe wymagania mikrobiologiczne i chemiczne. Rozporządzenie

określa równieŜ dodatkowe wymagania mikrobiologiczne i chemiczne, które winny być spełnione.

Zakres prowadzonych badań obejmował zatem, zarówno parametry mikrobiologiczne,

fizykochemiczne, jak i organoleptyczne. W próbkach wody pobranych na terenie powiatu

wykonano około 6 300 oznaczeń dla 79 parametrów.

W 2012 roku tylko z jednego wodociągu woda była okresowo niezdatna do spoŜycia, ze

względów mikrobiologicznych. W sierpniu w jednym z punktów monitoringowych u odbiorcy

wody z wodociągu Wisła Czarne, stwierdzono obecność paciorkowców kałowych enterokoków

(1 jtk/100 ml); Podjęte działania przyniosły natychmiastowy efekt, gdyŜ w następnym badaniu

skaŜenie nie potwierdziło się.

Natomiast ze względu na przekroczenia parametrów mikrobiologicznych woda okresowo nie

spełniała wymagań z siedmiu wodociągów publicznych:

− Goleszów Szworc – w lutym, w ramach monitoringu kontrolnego stwierdzono podwyŜszoną

wartość wskaźnika bakterii grupy coli (8 jtk/100 ml);

− Brenna Chrobaczy - w czerwcu, w ramach monitoringu przeglądowego stwierdzono

podwyŜszoną ogólną liczbę kolonii na agarze odŜywczym w temp. 22 st. po 72h (200 jtk/100 ml);

− Istebna Zaolzie - w lipcu, w ramach monitoringu kontrolnego stwierdzono podwyŜszoną

wartość wskaźnika bakterii grupy coli (4 jtk/100 ml);

− Wisła Czarne – w ramach monitoringów przeglądowych - w lipcu stwierdzono podwyŜszoną

ogólną liczbę kolonii na agarze odŜywczym w temp. 22 st. po 72h (110 jtk/1ml);

− Pogórze - w ramach monitoringów przeglądowych - w lipcu stwierdzono podwyŜszoną

wartość wskaźnika bakterii grupy coli (14 jtk/100 ml), oraz w sierpniu wartość wskaźnika próbce

wody pobranej z innego punktu monitoringowego (6 jtk/100 ml);

− Brenna Jatny – we wrześniu, w ramach monitoringu kontrolnego stwierdzono podwyŜszoną

wartość wskaźnika bakterii grupy coli (6 jtk/100 ml);

− Dzięgielów/Severomoravske Vodovody – w listopadzie, w ramach monitoringu kontrolnego

stwierdzono obecność mikroorganizmów Clostridium perfringens (5 jtk/100 ml).

Trzy z ww. przekroczeń dotyczyły próbek wody pobranych bezpośrednio w stacjach uzdatniania

wody, pozostałe pięć dotyczyło wody rozprowadzanej w sieci wodociągowej.

W Ŝadnym przypadku nie stwierdzono chorobotwórczych bakterii Escherichia coli.

KaŜdorazowo informację o skaŜeniu wody przekazywano do właściwego przedsiębiorcy

wodociągowego, który podejmował działania zmierzające do eliminacji skaŜenia, a takŜe wykrycia

przyczyn skaŜenia wody (były to awaria chloratora, skaŜenie sieci w wyniku awarii).

Potwierdzeniem skuteczności podjętych działań były niekwestionowane wyniki badań wody.

Nie odnotowano zachorowań, które moŜna by było powiązać ze złą jakością wody.

Badania parametrów chemicznych oraz fizyko-chemicznych w 2012 r. nie wykazały takich

przekroczeń, które mogłyby bezpośrednio zagraŜać zdrowiu odbiorców.

Na początku roku w wodzie z wodociągu Wisła Czarne stwierdzano podwyŜszone stęŜenia

manganu. Według wyjaśnień przedsiębiorcy wodociągowego spowodowane to było „złą” jakością

wody ujmowanej, w związku z niskim stanem wody w zbiorniku Wisła Czarne. Jakość wody z tego

wodociągu była pod szczególnym nadzorem PPIS w zakresie stęŜenia manganu, przez cały kwartał,

czyli do czasu ustabilizowania się parametrów w wodzie surowej w zbiorniku Wisła Czarne.

Sporadycznie stwierdzano przekroczenia: Ŝelaza (9 razy w próbkach wody pobranych z 4

wodociągów), mętności (6 razy w próbkach wody pobranych z 5 wodociągów) oraz odczynu wody

(5 razy w próbkach pobranych z 5 wodociągów) oraz pod koniec roku podwyŜszone stęŜenie

chloroformu w wodzie Istebna Kubalonka (0,074 mg/l) (zarówno w badaniach urzędowych, jak

w kontroli wewnętrznej przedsiębiorcy wodociągowego). Działania w celu ustalenia przyczyny

i wyeliminowania zagroŜenia będą prowadzone początkiem 2013r.

Magnez i twardość nie mają bezpośredniego wpływu na zdrowie konsumentów - są to

dodatkowe wymagania jakim powinna odpowiadać woda, natomiast w Ŝadnej próbce wody nie

stwierdzono przekroczenia wartości parametrów określanych jako podstawowe wymagania.

Obowiązujący akt prawny nie nakłada obowiązku na przedsiębiorcę wodociągowego uzupełniania

wartości magnezu i twardości ogólnej do wymagalnych stęŜeń minimalnych.

Według pozyskanych od przedsiębiorców wodociągowych sprawozdań, przeprowadzono 267

badań wody (209 w zakresie monitoringu kontrolnego, 51 w ramach monitoringu przeglądowego

oraz 7 w ramach rekontroli). Najwięcej wyników badań przedsiębiorcy wodociągowi przedstawili

dla wodociągów: Pogórze (63 zbadane próbki), Wisła Czarne (53 zbadanych próbek) oraz Strumień

(35 zbadanych próbek).

Pod względem bakteriologicznym nie kwestionowano Ŝadnej próbki wody.

Pod względem fizykochemicznym oraz organoleptycznym kwestionowano 51 próbek wody,

pobranych z 26 wodociągów. Kwestionowane parametry fizykochemiczne i organoleptyczne to:

mętność (6 razy), Ŝelazo (3 razy), zapach (2 razy), barwa (2 razy) oraz chloroform (1 raz). Ponadto

znaczna ilość próbek kwestionowana była z uwagi na niskie wartości stęŜenia magnezu (41 razy)

oraz twardości ogólnej (11 razy).

Oceniając wyniki badań wody w ciągu całego 2012 roku stwierdzono, Ŝe wszystkie objęte

monitoringiem wodociągi produkowały wodę zdatną do spoŜycia. Były to wodociągi: Pogórze,

Strumień, Wisła Czarne, Wisła Gościejów, Ustroń Poniwiec, Brenna Chrobaczy, Brenna Hołcyna,

Istebna Wilcze, Istebna Kubalonka, Jaworzynka, Brenna Jatny, Skoczów Zawiśle, Ustroń

Jaszowiec, Rudnik, Goleszów Szworc, Dzięgielów Koniaków Bukowina, Kończyce

Myśliwska/Staropolska, Kończyce „Karolinka”, Kończyce Myśliwska/Staropolska/Karolinka,

Zebrzydowice, Wisła Czarne/Strumień, Nova Ves, Moravka, Pogórze/Rudnik, Severomoravske

Vodovody, Dzięgielów, Severomoravske Vodovody /Dzięgielów oraz Smak/Kaczyce.

W 2012r. nie wydano Ŝadnej decyzji o warunkowej przydatności wody do spoŜycia, ani Ŝadnej

decyzji stwierdzającej brak przydatności do spoŜycia.

Do końca lipca obowiązywała decyzja PPIS w Cieszynie, nałoŜona na Urząd Gminy w Istebnej,

w związku ze stwierdzanymi w latach poprzednich przekroczeniami dopuszczalnego stęŜenia glinu

oraz niskiego odczynu (pH) wody pochodzącej z wodociągu Istebna Zaolzie. Decyzja została

wykonana.

W styczniu 2012 r. wystąpiła sytuacja awaryjna na Wodociągu Wisła Czarne.

18 stycznia z Wodociągów Ziemi Cieszyńskiej otrzymano informację o nieakceptowanym

zapachu i smaku wody u odbiorców na terenie Wisły, a jako prawdopodobną przyczynę wskazano

zrzut ścieków do Potoku Malinka, z którego pobierana była woda, wspomagając zbiornik Wisła

Czarne. Poinformowano takŜe, Ŝe zwiększono dawkę środka dezynfekcyjnego (podchlorynu sodu),

odłączono ujęcie na potoku i trwa płukanie sieci. Następne informacje, w kolejnych dniach,

o przykrym, intensywnym chemicznym zapachu wody pochodziły z Ustronia, Skoczowa i innych

miejscowości do których docierała woda z SUW Wisła Czarne. Badania wody z pierwszego dnia

awarii nie potwierdziły jej niezdatności pod względem bakteriologicznym, jednak woda była

nieakceptowalna organoleptycznie przez mieszkańców.

PPIS w Cieszynie wydał komunikat zalecający nie uŜywanie wody do celów konsumpcyjnych,

który był rozpowszechniony poprzez urzędy i Internet. Prowadzone były tez badania laboratoryjne

próbek wody pobranych w róŜnych miejscach sieci wodociągowej (4 gminy).

Przez kilka dni kolejne odcinki sieci wodociągowej, w rejonach wystąpienia zapachu (nie

wszystkie odcinki wodociągu), były intensywnie płukane (otwarte hydranty), po tym zabiegu

sytuacja poprawiała się i 23. stycznia, po otrzymaniu kompletnych wyników przeprowadzonych

badań nadzorowych, PPIS w Cieszynie wydał komunikat z informacją, iŜ woda z wodociągu Wisła

Czarne nadaje się do spoŜycia przez ludzi.

W dniu 24.01.2012r. z udziałem Starosty Cieszyńskiego odbyło się spotkanie podsumowujące

działania podjęte na skutek pogorszenia jakości wody wodociągowej pochodzącej z wodociągu

Wisła Czarne. Analiza wyników badań laboratoryjnych wody uzdatnionej, podanej do sieci

wodociągowej oraz u odbiorców, przeprowadzonych przez trzy niezaleŜne laboratoria (w tym

Państwowej Inspekcji Sanitarnej), nie pozwoliła na ustalenie przyczyny jej niekaceptowalnego

smaku i zapachu. Po dokładnej analizie zaistniałej sytuacji ustalono, Ŝe przyczyną pogorszenia

jakości wody mógł być punktowy zrzut ścieków pochodzenia bytowego lub gospodarczego do

koryta potoku Malinka, powyŜej ujęcia wody eksploatowanego przez WZC sp. z o.o. w Ustroniu,

na co jednak brak jest bezpośrednich dowodów.. Podczas spotkania ustalono, iŜ przedsiębiorca

wodociągowy będzie przekazywał niezwłocznie PPIS w Cieszynie informację o pogorszeniu

jakości wody, zostanie poprawiona skuteczność przekazywania przez gminy informacji

mieszkańcom. Ponadto zwrócono uwagę na konieczność podjęcia działań zmierzających do

bardziej skutecznej ochrony Zbiornika Wisła Czarne (strefa ochronna, droga w rejonie korony

zbiornika).

W 2012 r. kontynuowano nadzór nad ujęciami indywidualnymi, zaopatrującymi szkoły

w wodę do spoŜycia. Jakość wody z tych ujęć badano zarówno w zakresie monitoringu kontrolnego

(dwa razy), jak i przeglądowego (1 raz).

W Szkole Podstawowej nr 2 w Koniakowie Rastoce wodę pod względem bakteriologicznym

kwestionowano trzykrotnie, w szkołach podstawowych w Wiśle nr. 2 i 3 po jednym razie.

W okresie skaŜenia wody do przygotowywania posiłków zakupywano wodę pitną w pojemnikach.

Na terenie szkół rozwieszano informacje, iŜ woda nie nadaje się do spoŜycia, uczniów

informowano dodatkowo na szkolnych apelach. Po podjęciu przez dyrekcje szkół działań

naprawczych wyeliminowano skaŜenie, co potwierdziły wyniki badań laboratoryjnych wody.

W maju 2012r. nastąpiła zmiana źródła zaopatrzenia w wodę Szkoły w Brennej Leśnicy.

Szkoła uzyskawszy stosowne pozwolenia na uŜytkowanie nowo wykopanej, na terenie placówki

studni głębinowej, zmieniła źródło zaopatrzenia w wodę, a woda nie była kwestionowana

bakteriologicznie.

Bezpieczeństwo i zdrowie konsumenta jest jednym

z najwaŜniejszych celów polityki Państwa w zakresie zdrowia

publicznego. Prawidłowe Ŝywienie człowieka odgrywa bowiem

bardzo istotną rolę w jego Ŝyciu. Zapewnienie zatem

bezpiecznej, a tym samym spełniającej standardy zdrowotne

Ŝywności, określone w przepisach zarówno UE jak i krajowych,

wymaga kompleksowych działań opartych przede wszystkim na kontroli wewnętrznej realizowanej

przez przedsiębiorców jak i kontroli zewnętrznej sprawowanej przez organy urzędowej kontroli

Ŝywności.

Państwowa Inspekcja Sanitarna zajmuje się nadzorem nad jakością zdrowotną tylko części

Ŝywności, głównie produkowanej lub wprowadzanej do obrotu pochodzenia niezwierzęcego,

a takŜe wprowadzanej do obrotu Ŝywności pochodzenia zwierzęcego, nieobjętej urzędową kontrolą

organów Inspekcji Weterynaryjnej.

W 2012 roku laboratoria Państwowej Inspekcji Sanitarnej województwa śląskiego (działające

w zintegrowanym systemie badania Ŝywności) przebadały 421 próbek środków spoŜywczych

pobranych przez pracowników PPIS w Cieszynie (o 26 więcej niŜ w roku 2011), z róŜnego rodzaju

obiektów Ŝywieniowo-Ŝywnościowych, zlokalizowanych w powiecie cieszyńskim, zgodnie

z planem opracowanym przez ŚPWIS (wg wytycznych GIS).

Zakres badań obejmował parametry mikrobiologiczne, chemiczne, organoleptyczne, skaŜenia

promieniotwórcze, obecność zanieczyszczeń, w tym szkodników i ich pozostałości. W wyniku

przeprowadzonych badań zdyskwalifikowano 19 próbek tj. 4,51% ( w roku 2011 było to 1,52%),

Przyczyny niezgodności wykryte w badanej Ŝywności to:

- zawyŜona liczba Enterobacteriacea (wskazująca na niewłaściwe warunki sanitarne podczas

produkcji) w 15 próbkach lodów (3 rodzaje lodów),

- przekroczenie zawartości fosforanów w filecie z mintaja,

- obecność niedozwolonego konserwantu i brak prawidłowego oznakowania w dwóch

rodzajach klusek;

- obecność glutenu w mące kukurydzianej, której oznakowanie sugerowało iŜ jej nie zawiera.

Jakość zdrowotna środków spoŜywczych w latach 2011 – 2012 pod względem badanych

parametrów

Kwestionowanie Ŝywności było sporadyczne, a stwierdzone nieprawidłowości

w większości nie miały bezpośredniego wpływu na zdrowie, Ŝywność oferowana konsumentom jest

więc bezpieczna.

Badana Ŝywność i jej jakość zdrowotna w 2012 roku

Środki spoŜywcze

w tym próbki wg pochodzenia producentów

krajowi z Unii

Europejskiej

z innych krajów (import)

Lp Asortyment Ilo ść próbek

zbadanych

% próbek

zdyskwalifik

owanych

Ilo ść próbek

zbadanych

% próbek

zdyskwalifik

owanych

Ilo ść

próbek

zbada-

nych

%

próbek

zdyskwa-

lifikowa-

nych

Ilo ść

próbek

zbada-

nych

%

próbek

zdyskw

alifiko-

wanych

1 Mięso, podroby i produkty mięsne

6 6

2 Drób, podroby i produkty drobiarskie, jaja i ich przetwory

13 13

3 Ryby, owoce morza i ich przetwory

6 16,67 4 2 50

4 Mleko i przetwory mleczne

47 47

5 Lody 49 30,6 47 31,91 2

6 Ziarno zbóŜ i przetwory zboŜowo- mączne

30 3,33 26 3,84 2 2

7 Wyroby cukiernicze i ciastkarskie

83 81 2

8 Orzechy w tym arachidy 3 3

9 Warzywa, w tym strączkowe

26 21 5

10 Owoce i przetwory 32 19 2 11

11 Wody mineralne i napoje bezalkoholowe

13 12 1

12 Tłuszcze roślinne 3 3

13 Grzyby 0

14 Koncentraty spoŜywcze 10 8 2

15 Majonezy, musztardy, sosy

2 2

16 Zioła i przyprawy 17 17

17 Kawa, herbata, kakao, herbatki owocowe i ziołowe

9 7 2

18 Wyroby garmaŜeryjne i kulinarne

26 7,69 26 7,69

19 Środki spoŜywcze specjalnego przeznaczenia Ŝywieniowego

23 22 1

20 Suplementy diety 10 10

21 Ziarna oleiste 5 4 1

22 sól 1 1

23 alkohole 7 1 6

Kluczowym narzędziem, stosowanym w celu szybkiego

przekazywania informacji miedzy urzędami o stwierdzeniu

niewłaściwej jakości zdrowotnej Ŝywności i pasz, na terenie całej Unii

Europejskiej, jest System Wczesnego Ostrzegania o Niebezpiecznych Produktach śywnościowych

i Środkach śywienia Zwierząt (Rapid Alert System for Food and Feed) –RASFF. W ramach

działań tego systemu otrzymano od Śląskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora

Sanitarnego 31 powiadomień alarmowych, czyli wymagających wycofania artykułów z rynku, oraz

22 powiadomienia informacyjne i 1 powiadomienie typu NEWS.

powiadomienie Kategoria

produktu alarmowe informacyjne Przyczyny kwestionowania

Przetwory owocowo-warzywne

0 2 niewłaściwe cechy organoleptyczne

Wyroby cukiernicze trwałe

1 0 zanieczyszczenia mikrobiologiczne (bakterie Enterobacteriaceae),

Mięso i przetwory mięsne

1 0 zanieczyszczenia mikrobiologiczne (bakterie Listeria monocytogenes)

Wyroby garmaŜeryjne

1 0 zanieczyszczenia mikrobiologiczne (bakterie Salmonella spp),

Ziarno zbóŜ i przetwory zboŜowo -

mączne

2 4 - niewłaściwe cechy organoleptyczne - przekroczenie najwyŜszego dopuszczalnego

poziomu miko toksyn - ochratoksyny A - wykrycie genu BT 176, wskazującego na

nieautoryzowaną genetyczną modyfikację kukurydzy uŜytej do produkcji

Środki spoŜywcze specjalnego

przeznaczenia Ŝywieniowego

1 1 - przekroczenie najwyŜszego dopuszczalnego poziomu mikotoksyn -ochratoksyny A

- brak informacji o napromienianiu produktu lub jego składnika

Ryby i przetwory rybne

1 0 przekroczenie najwyŜszego dopuszczalnego poziomu kadmu

Drób, podroby i produkty drobiarskie

1 0 nie nadzorowana produkcja proszku jajecznego

Bakalie 1 4 - przekroczenie maksymalnego dopuszczalnego poziomu substancji dodatkowych - kwasu sorbowego

- obecność Ŝywych szkodników Ŝywnościowych - obecność patogennych mikroorganizmów - zmienione cechy organoleptyczne, - brak na etykiecie informacji dotyczącej obecności

składnika alergennego - siarczynów Warzywa i ich przetwory

0 3 brak na etykiecie informacji dotyczącej obecności składnika alergennego – glutenu

- obecność Ŝywych i martwych szkodników Ŝywnościowych oraz ekskrementów gryzoni

- przekroczenie najwyŜszego dopuszczalnego poziomu pozostałości pestycydów - tiofanatu metylu

Tłuszcze roślinne 1 0 przekroczenie najwyŜszego dopuszczalnego poziomu benzo(a)piranu oraz sumy 4 – pierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA)

Ziarna nasion oleistych

0 1 wysoka zawartość kadmu

Herbatki ziołowe 3 0 zanieczyszczenia mikrobiologiczne (bakterie Salmonella)

Wody mineralne i napoje bezalkoholowe

1 1 - niewłaściwe cechy organoleptyczne - zanieczyszczenia mikrobiologiczne

(bakteriePseudomonas Aeruginosa) Suplementy diety 10 1 obecność nieautoryzowanego składnika - 1,3 –

dimetyloamyloaminy (DMAA)

Grzyby 0 1 przekroczenie zawartości grzybów pierwotnie zaczerwionych

Materiały i wyroby przeznaczone

do kontaktu z Ŝywnością

7 4 - pogorszenia cech organoleptycznych wody po jej zagotowaniu

- moŜliwość migracji oraz mechanicznego złuszczania powłoki

- przekroczenie dopuszczalnych limitów migracji globalnej i specyficznej kadmu, ołowiu i formaldehydu

Liczną grupę kwestionowanych produktów stanowiły suplementy diety, które wycofywano

z rynku ze względu na obecność nieautoryzowanego (niedopuszczonego do stosowania

w Ŝywności) składnika 1,3–dimetyloamyloaminy (DMAA). Oceny ryzyka władz szwedzkich

i duńskich wskazywały, iŜ substancja ta nie powinna być spoŜywana przez ludzi, ze względu na

ryzyko jakie stwarza dla zdrowia.

NaleŜy podkreślić, iŜ w 2012 roku ilość kwestionowanych materiałów i wyrobów do

kontaktu z Ŝywnością, jest duŜo niŜsza w porównaniu do roku 2011 (14 alarmowych i 9

informacyjnych).

W wyniku przeprowadzonych licznych kontroli nie stwierdzono

w nadzorowanych obiektach na terenie powiatu produktów, będących przedmiotem ww.

powiadomień. W 6 przypadkach powiadomień alarmowych oraz 6 informacyjnych, dotyczących

zarówno przedmiotów uŜytku, jak równieŜ środków spoŜywczych, przedsiębiorcy we własnym

zakresie wycofali kwestionowane towary z obrotu handlowego, co świadczy o prawidłowych ich

działaniach, np. po otrzymaniu informacji z centrali firmy, hurtowni czy innych dostawców.

PPIS w Cieszynie zgłosił do systemu jedno powiadomienie, dotyczące suplementu diety ze

Słowacji (w ramach kontroli wewnętrznej przedsiębiorca, przed wprowadzeniem go do obrotu

w kraju, zbadał produkt, a wyniki wskazywały na zanieczyszczenie chlorkiem benzalkonium,

składnik niedopuszczony jako dodatek do Ŝywności). Powiadomienie informacyjne

o niebezpiecznym produkcie zostało umieszczone na europejskiej platformie RASFF.

Istotne są warunki w jakich Ŝywność jest produkowana, przetwarzana, magazynowana,

transportowana/przewoŜona i sprzedawana.

Wzrosła do 2669 liczba obiektów Ŝywnościowo-Ŝywieniowym objętych nadzorem sanitarnym

(w 2011 r. 2363 obiekty), co wynika m.in. z faktu wpisania do rejestrów zakładów obrotu

Ŝywnością, podlegających wyłącznie rejestracji, zgodnie z obowiązkiem określonym w art.63 ust.2

ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie Ŝywności i Ŝywienia, w tym przedsiębiorców

prowadzących sprzedaŜ głównie innych towarów, a jednocześnie wprowadzających do obrotu

środki spoŜywcze opakowane i trwałe mikrobiologicznie, takŜe rejestracja zakładów prowadzących

działalność gospodarczą w zakresie pośrednictwa sprzedaŜy Ŝywności (,,na odległość”), sprzedaŜy

przez Internet, rejestracji aptek, punktów aptecznych i sklepów zielarskich. Głównie zwiększyła się

liczba nadzorowanych obiektów obrotu Ŝywnością (sklepy, kioski), z 1016 w 2011r, do 1168.

Pod nadzorem PPIS są 104 zakłady produkujące Ŝywność. DuŜe znaczenie dla regionu mają

zakłady takie jak: Kraft Foods Polska, Trumf Mauxion Chocolates, Mokate S.A., których produkty

mają szeroki zasięg, zarówno krajowy, jak i wysyłane są do krajów Unii Europejskiej i krajów

trzecich. Stan techniczny i sanitarny pomieszczeń, w których produkowana jest Ŝywność, spełnia

standardy higieniczno–sanitarne. Ponadto w zakładach tych wdroŜone są procedury oparte na

zasadach systemu HACCP oraz stale prowadzona jest kontrola wewnętrzna.

Największą grupę nadzorowanych zakładów produkcyjnych

(47 obiektów) stanowią piekarnie i ciastkarnie.

W zakładach tych pobrano 36 próbek (wyroby cukiernicze, sezam,

zmiotek i wytrzepki) w kierunku parametrów mikrobiologicznych,

obecności szkodników zboŜowo-mącznych i ich pozostałości oraz

metali. W wyniku badań stwierdzono szkodniki w koszykach do

pieczywa jednej z piekarni. Przedsiębiorca natychmiast unieruchomił obiekt oraz przeprowadził

dezynsekcję i mycie.

Biorąc pod uwagę, iŜ stan sanitarno-techniczny pomieszczeń produkcyjnych moŜe mieć

bezpośredni lub pośredni wpływ na jakość produkowanych wyrobów, wydano 17 decyzji

administracyjnych nakazujących usunięcie stwierdzonych podczas kontroli nieprawidłowości (m.in.

zapewnienie właściwego stanu techniczno-sanitarnego pomieszczeń produkcyjnych i urządzeń,

zapewnienia prawidłowego zabezpieczenia przed szkodnikami), z których większość została

zrealizowana.

Inną waŜną grupą zakładów produkcyjnych są wytwórnie wód (konfekcjonują wody źródlane

oraz produkują napoje), w których przeprowadzono 6 kontroli sanitarnych. Przeprowadzone

kontrole produkcji nie wykazały nieprawidłowości.

Teren powiatu cieszyńskiego charakteryzuje się duŜą ilością obiektów Ŝywienia zbiorowego,

zarówno typu otwartego jak i zamkniętego, co wynika m.in. z duŜego napływu turystów do

miejscowości wypoczynkowych takich jak: Wisła, Ustroń, Brenna.

Przygotowywanie Ŝywności i Ŝywienie ludzi odbywa się w 1350 obiektach. Część z nich, 1005

obiektów, jest dostępna dla wszystkich konsumentów (zakłady Ŝywienia zbiorowego typu

otwartego), czyli restauracje, bary, zakłady małej gastronomii, inne 345 obiektów tylko dla

określonej grupy ludności (zakłady Ŝywienia zbiorowego typu zamkniętego). ZauwaŜa się stały

wzrost standardów technicznych i sanitarnych pomieszczeń, sprzętu i urządzeń wykorzystywanych

do produkcji Ŝywności.

Nadal w grupie zakładów Ŝywienia zbiorowego typu otwartego odnotowywane są jednak

uchybienia, głównie wynikające z zaniedbań bieŜących, dotyczące czystości kuchni i pomieszczeń

pomocniczych, za co pracownicy inspekcji nałoŜyli najwięcej, bo 61 mandatów karnych, na kwotę

6700zł. Wydano 54 decyzji administracyjnych nakazujących usunięcie nieprawidłowości

technicznych czy obowiązek wdroŜenia procedur GHP/GM i systemu HACCP.

DuŜą grupę obiektów stanowią zakłady Ŝywienia zbiorowego zamkniętego, w której

obserwuje się systematyczny wzrost ich liczby, we wszystkich typach obiektów. To kategoria

zakładów, które organizują Ŝywienie dla określonych grup konsumentów, m.in. szpitale, sanatoria.

Wśród tej grupy 75, to bloki Ŝywienia w domach wczasowych, 6 bloków Ŝywienia

w szpitalach (w trzech szpitalach prowadzone jest Ŝywienie w systemie cateringowym; dwa

nadzorowane są przez ŚPWIS w Katowicach), 11 bloków Ŝywienia w sanatoriach i 19 bloków

Ŝywienia w domach opieki społecznej (w jednym DPS prowadzone jest Ŝywienie w systemie

cateringowym; 4 nadzorowane przez ŚPWIS). Do tej grupy obiektów zaliczają się równieŜ bloki

Ŝywienia w stołówkach szkolnych i przedszkolnych oraz Ŝłobkach oraz stołówki prowadzące

Ŝywienie dzieci i młodzieŜy w czasie ferii zimowych i wakacji letnich.

W ostatnich latach obserwuje się zwiększone zainteresowanie Ŝywieniem w systemie

cateringowym, szczególnie w niepublicznych przedszkolach.

Skontrolowano zarówno zakłady produkujące posiłki w ramach usług cateringowych oraz

korzystające z tych usług. Warunki sanitarno-techniczne w większości obiektów są prawidłowe, nie

stwierdzono raŜących uchybień sanitarnych. Ponadto przedsiębiorcy w ramach kontroli

wewnętrznej prowadzą działania mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa produkowanej

Ŝywności.

W zakładach Ŝywienia zbiorowego typu zamkniętego wydano 34 decyzje administracyjne na

poprawę stanu sanitarno-technicznego oraz nałoŜono 13 mandatów karnych na kwotę 2450 zł.

Stwierdzone podczas kontroli nieprawidłowości, na bieŜąco, bądź w terminach określonych w

decyzji, były usuwane.

Istotnym elementem w łańcuchu Ŝywnościowym są obiekty dystrybucji Ŝywności: sklepy

(700 obiektów), kioski (74 obiekty), magazyny hurtowe (48 obiektów) oraz inne (apteki, punkty

apteczne, sklepy zielarskie).

Skontrolowano 636 obiektów (na 1168) wszystkie oceniono pozytywnie (na podstawie arkusza

oceny stanu sanitarnego), co oznacza poprawę w stosunku do ubiegłego roku, gdy 5 obiektów

oceniono negatywnie.

Stan techniczno-sanitarny tych obiektów nie budzi zastrzeŜeń.

Kwestionowano najczęściej brak wdroŜenia procedur systemu

HACCP, niewdroŜenie obowiązku prowadzenia

identyfikowalności dostawców i odbiorców produktów czy

warunki higieniczno-sanitarne. Wydano 46 decyzji administracyjnych oraz nałoŜono 59 mandatów

karnych na kwotę 7780 zł (podobnie jak w 2011r. kiedy to wydano 58 decyzji administracyjnych

i nałoŜono 54 mandaty karne na kwotę 7350 zł).

Na podstawie przeprowadzonych 1021 kontroli (w 135 stwierdzono nieprawidłowości, jednak

nie zdyskwalifikowano Ŝadnego obiektu) oraz wyników badań Ŝywności (340 pobranych, tylko

4 produkty kwestionowano tj. dwa rodzaje klusek, ryby i lody), moŜna stwierdzić, iŜ warunki

techniczno-sanitarne w obiektach dystrybucji Ŝywności oraz jakość zdrowotna wprowadzanych do

obrotu środków spoŜywczych jest właściwa.

Pod nadzorem PPIS w Cieszynie nie ma zakładu

przetwórstwa grzybów. W PSSE w Cieszynie jedna osoba

posiada uprawnienia klasyfikatora grzybów. Podczas

rutynowych działań kontrolnych nie stwierdzono

nieprawidłowości w zakresie obrotu grzybami, zarówno

świeŜymi jak i suszonymi. Nie pobierano równieŜ prób z tej grupy do badań laboratoryjnych.

W związku z sezonem grzybowym zorganizowana została wystawa grzybów na korytarzu

w siedzibie Stacji .

Grzyby zjedzone na surowo przez kilku uczniów jednej ze szkół, zgłosiło kierownictwo szkoły.

Na podstawie zdjęć tych grzybów przeprowadzono konsultację ze specjalistą z WSSE w Poznaniu,

który wstępnie zakwalifikował grzyby jako czubówki, co potwierdziły przeprowadzone badania

(wg informacji przekazanej przez lekarza była to czubówka biaława). To zdarzenie zainicjowało

wystąpienie do wszystkich szkół powiatu mające na celu zwrócenie uwagi dzieciom na to, Ŝe nie

naleŜy jeść grzybów na surowo oraz aby w miarę moŜliwości usuwać grzyby z otoczenia szkół.

W związku z akcją dot. „suszu jajecznego”, kwestionowanego ze względu na uŜycie do jego

produkcji surowca niewłaściwej jakości, nieodpowiednich warunków jego produkcji oraz braku

nadzoru nad zakładem produkcyjnym przez właściwego PPIS i PLW, przeprowadzono 28 kontroli

zakładów produkcyjnych oraz zakładów Ŝywienia zbiorowego, gdzie mógł być stosowany. Łącznie

zabezpieczono 15 kg mieszanki piekarniczej oraz 84 kg proszku jajecznego w trzech obiektach

(dwie piekarnie i zakład garmaŜeryjny) na terenie powiatu. Zabezpieczono takŜe 3,6 kg wyrobów

cukierniczych i 248,40 kg wyrobów garmaŜeryjnych, do produkcji których uŜyto ww.

kwestionowane produkty. Zabezpieczone produkty oraz Ŝywność zostały zutylizowane.

Kolejnymi alertowymi działaniami pracowników były kontrole dotyczące wprowadzania do

obrotu soli przemysłowej jako soli spoŜywczej. Kontrolą objęto zakłady, w których sól mogła być

uŜywana do produkcji, w tym zakłady Ŝywienia zbiorowego oraz punkty sprzedaŜy detalicznej.

Podczas kontroli nie stwierdzono na stanie kwestionowanej soli. Pobrana ze sklepu jedna próba soli

badana była pod kątem zafałszowania. Zawartość metali cięŜkich, substancji nierozpuszczalnych,

siarczanów itp. potwierdziły, Ŝe była to sól spoŜywcza.

Niezmiernie pracochłonnymi i wykonywanymi pod presją czasu były kontrole dot. wycofania

z obrotu alkoholu skaŜonego alkoholem metylowym wyprodukowanego w Republice Czeskiej.

W związku z decyzją Głównego Inspektora Sanitarnego z dnia 16.09.2012r. nakazującą

wstrzymanie wprowadzania do obrotu na terytorium RP napojów alkoholowych o zawartości

powyŜej 20% alkoholu. Przeprowadzono 986 kontroli z doręczeniem ww. decyzji do sklepów,

barów czy restauracji. Zabezpieczono 2912 butelek oraz pobrano do badań laboratoryjnych 5 prób

napojów alkoholowych na zawartość metanolu i etanolu. Nie kwestionowano zawartości metanolu,

natomiast zawartość etanolu w 3 próbach była mniejsza od zadeklarowanej (sprawę przekazano do

Państwowej Inspekcji Handlowej).

Kolejnym działaniem akcyjnym było wycofanie z obrotu suplementów diety na potencję

(w związku decyzją Głównego Inspektora Sanitarnego z dnia 27.07.2012r.). Przeprowadzono

23 kontrole i zabezpieczono (na okres 18 miesięcy) 109 szt. tych preparatów.

W bieŜącym roku szczególnym nadzorem objęto wyroby ciastkarskie nietrwałe

mikrobiologicznie (ciasta i ciastka z masami, kremami itp.). W ramach akcji „Bezpieczne ciastko”

przeprowadzono badania mikrobiologiczne 48 próbek oraz dokonano oceny ich cech

organoleptycznych. Nie kwestionowano Ŝadnej z próbek, zarówno ocena organoleptyczna jak

i parametry mikrobiologiczne były zgodne z wymaganiami. Podczas 25 kontroli sprawdzono takŜe

warunki przechowywania, dokumentację dotyczącą terminu przydatności do spoŜycia oraz warunki

transportu wyrobów cukierniczych. Kontrole nie wykazały uchybień. W ramach akcji

skontrolowano 16 przedsiębiorców. Na podstawie wyników kontroli moŜna wnioskować,

iŜ działania producentów i podmiotów wprowadzających do obrotu wyroby ciastkarskie nietrwałe

mikrobiologicznie są prowadzone zgodnie z zasadami higieny i bezpieczeństwa Ŝywności,

co potwierdzają równieŜ przeprowadzone badania laboratoryjne.

W ostatnich latach obserwuje się w obiektach obrotu

Ŝywnością, w aptekach jak i w sprzedaŜy przez Internet

zwiększone zainteresowanie suplementami diety oraz

środkami spoŜywczymi specjalnego przeznaczenia

Ŝywieniowego. Ich obecność jest powszechna, nie zawsze

jednak spełniają wymogi w zakresie bezpieczeństwa

zdrowotnego Ŝywności. Błędnie są teŜ opatrywane

informacjami (oświadczeniami Ŝywieniowymi i zdrowotnymi) sugerującymi, iŜ nie są środkami

spoŜywczymi uzupełniającymi normalną dietę, lecz lekarstwem na wszystko. W 2012r. pobrano

10 próbek suplementów diety, z czego 5 zbadano na obecność bakterii chorobotwórczych, 3 w

zakresie stosowania substancji dodatkowych oraz 2 kontrolując zawartość metali szkodliwych dla

zdrowia. Nie kwestionowano suplementów w tych zakresach badań. Ponadto wszystkie próbki

zostały ocenione pod względem znakowania i 3 oceniono negatywnie. Sprawę wyegzekwowania

prawidłowego znakowania, ze względu na właściwość terytorialną, przekazano do właściwych PPIS.

Ponadto w aptekach i sklepach zielarskich przeprowadzono 34 kontrole sanitarne,

w tym 20 kontroli w zakresie oceny prawidłowości stosowania oświadczeń Ŝywieniowych, które

nie wykazały nieprawidłowości.

PPIS w Cieszynie sprawuje nadzór nad materiałami i wyrobami

do kontaktu z Ŝywnością. W rejestrze znajduje się 8 wytwórni

materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z Ŝywnością oraz

39 miejsc obrotu tymi materiałami i wyrobami. Do badań

laboratoryjnych pobrano 10 próbek (talerze, kubki, szklanki). Próbki

oceniając migrację specyficzną (m.in. zawartość formaldehydu) i znakowania. W wyniku

przeprowadzanych badań, nie kwestionowano Ŝadnego wyrobu. Ponadto w ramach bieŜącego

nadzoru kontrolowano równieŜ materiały i wyroby przeznaczone do kontaktu z Ŝywnością,

w związku z otrzymaniem powiadomień w systemie RASFF. W większości przypadków nie

stwierdzono w obrocie poszukiwanych wyrobów objętych powiadomieniami, tylko w 4 sklepach

towary wycofano (70 szt., które zwrócono do dostawców)

Podsumowując, stan sanitarny obiektów Ŝywnościowo-Ŝywieniowych, bezpieczeństwo

zdrowotne produkowanej i wprowadzanej do obrotu Ŝywności, na terenie powiatu cieszyńskiego,

są zapewnione.

Pracownicy PSSE w Cieszynie w ramach prowadzonego nadzoru sanitarnego dokonują

kontroli Ŝywności oraz materiałów i wyrobów do kontaktu z Ŝywnością importowanych z krajów

trzecich. Zostały wydane 293 świadectwa jakości zdrowotnej środka spoŜywczego oraz

17 świadectw jakości zdrowotnej wyrobów przeznaczonych do kontaktu z Ŝywnością.

Przeprowadzono 328 kontroli środków transportu, którymi przewoŜono importowane produkty.

Wydano 1 świadectwo jakości zdrowotnej środka spoŜywczego dla wyrobu cukierniczego,

eksportowanego do krajów trzecich oraz 10 zaświadczeń o warunkach produkcji herbat i ciastek

wymaganych przy eksporcie przez kontrahentów z krajów trzecich. W ramach granicznej kontroli

sanitarnej oceniono 13 partii orzechów laskowych, pochodzących z Turcji, objętych szczególnym

nadzorem, zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1152/2009, a stosowanych przez producenta

z terenu powiatu. Realizując zapisy tego rozporządzenia badano orzechy na zawartość aflatoksyn

(3 próbki). Wyniki przeprowadzonych analiz mieściły się w granicach określonych

w rozporządzeniu (WE) nr 1881/2006.

Łącznie oceniono 4 364 041, 84 kg środków spoŜywczych oraz 90 415, 78 kg wyrobów

przeznaczonych do kontaktu z Ŝywnością pochodzących z importu. Najczęściej kontrolowanymi

produktami, spośród środków spoŜywczych, były przetwory owocowo-warzywne i białko sojowe.

Natomiast z wyrobów przeznaczonych do kontaktu z Ŝywnością: naczynia stołowe i kuchenne.

Oceniano takŜe bezpieczeństwo kosmetyków, głównie poprzez ocenę znakowania

oferowanych do sprzedaŜy past do zębów, kremów, szamponów do włosów. Nie kwestionowano

Ŝadnego z siedmiu ocenianych produktów. RównieŜ badania laboratoryjne 4 kosmetyków

(3 szampony i mydło) nie wykazały nieprawidłowości (badano zawartość formaldehydu i cynku

oraz oceniano znakowanie).

Podstawowym zadaniem higieny pracy jest

ochrona pracowników przed niekorzystnymi

skutkami naraŜenia na czynniki pochodzenia

chemicznego, fizycznego i biologicznego

w środowisku pracy. Państwowa Inspekcja

Sanitarna sprawuje nadzór nad warunkami pracy

kontrolując przestrzeganie przepisów dotyczących utrzymania naleŜytego stanu higienicznego

zakładów pracy oraz zapobiegania powstawaniu chorób zawodowych i innych chorób związanych

z warunkami pracy.

Na terenie powiatu cieszyńskiego nadzorem objęto 506 zakładów pracy zatrudniających

ok. 17 tys. pracowników, ok. 70% stanowią małe zakłady. Zaobserwowano 10% wzrost liczby tych

zakładów w stosunku do lat poprzednich, co wynika z powstawania nowych jednostek

gospodarczych lub redukcji zatrudnienia w juŜ istniejących.

liczba zakładów wg wielkości zatrudnienia

Najwięcej zakładów, z którymi wiąŜą się równieŜ największe zagroŜenia w środowisku pracy,

naleŜy do działu przetwórstwa przemysłowego, tj. m.in. przetwórstwa i pozyskiwania drewna,

przetwórstwa i produkcji metali, jak równieŜ wyrobów z gumy, itd.

Zdrowe środowisko pracy, to takie, w którym stęŜenia i natęŜenia czynników szkodliwych

(hałasu, drgań mechanicznych, pyłów czy teŜ substancji chemicznych) nie przekraczają

normatywów higienicznych, są wolne od dymu tytoniowego, zaprojektowane zgodnie z zasadami

bezpieczeństwa i ergonomii.

W roku 2012 przeprowadzone kontrole wykazały, Ŝe w ponad 1/2 skontrolowanych zakładów

nie przestrzegane są wymagania higieniczne i zdrowotne wobec zatrudnionych pracowników.

Mając na względzie zdrowie pracowników nakazywano i egzekwowano usunięcie stwierdzonych

nieprawidłowości.

Wykonywanie profilaktycznych badań lekarskich – wstępnych i okresowych pracowników,

umoŜliwiających wczesne wykrycie choroby oraz ocena ryzyka zawodowego pracowników

związanego z wykonywaną pracą jest obowiązkiem kaŜdego pracodawcy. Ocenę ryzyka

zawodowego dokonuje się na podstawie szczegółowej analizy procesu pracy w celu wykrycia

zagroŜeń oraz wprowadzenia środków poprawiających warunki pracy i ograniczających szkodliwy

wpływ procesu pracy na pracownika. W 2012r. w 12 zakładach nakazano opracowanie ryzyka

zawodowego, uzupełnienie lub dostosowanie go do aktualnych warunków pracy, oraz zapoznanie

z ryzykiem pracowników, a natychmiastowe przeprowadzenie okresowych badań lekarskich

u 3 pracowników w jednej firmie.

Nieprawidłowości dotyczące ogólnych warunków BHP stwierdzono w 24 zakładach, w których

nakazano: m.in. zapewnienie pracownikom warunków do higienicznego spoŜywania posiłków oraz

przebierania się i mycia, zapewnienia wentylacji, odnowienia poprzez malowanie ścian i sufitów.

Kontrola obowiązku wykonywania przez pracodawców badań i pomiarów czynników

szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy wykazała brak ich terminowego przeprowadzenia

w 23 skontrolowanych zakładach.

Na terenie powiatu cieszyńskiego w 46 zakładach pracy przekroczone są normatywy

higieniczne na stanowiskach pracy, dla 1 227 pracowników. Najczęstszym czynnikiem szkodliwym

występującym w środowisku pracy jest hałas, na który naraŜonych jest duŜa grupa pracowników,

a ok. 1200 osób pracuje w warunkach przekroczenia najwyŜszego dopuszczalnego natęŜenia (NDN)

hałasu (>85 dB). NaraŜenie pracowników na pyły o stęŜeniach ponadnormatywnych występuje w

kilku zakładach pracy, gdzie pracują 194 osoby. Kolejna grupa pracowników to naraŜeni na

drgania przenoszone poprzez urządzenia, pracę w naraŜeniu na ponadnormatywną wibrację

wykonuje 66 osób.

w tym pracowników

pracujących w

przekroczeniach

PKD liczba zakładów pracy

w których występują

przekroczenia NDN/NDS

liczba pracowników

pracujących w

przekroczeniach

normatywów

higienicznych

- ogółem

NDS

pyłów

NDN

czynników

fizycznych

(hałasu, drgań

mechanicznych)

02 3 22 22

08 1 1 1

10 1 2 2

11 1 24 24

16 7 31 31

20 1 3 3

22 2 10 10

23 1 4 4

24 3 226 163 226

25 10 571 19 571

27 2 38 38

28 3 15 10 15

29 4 162 162

31 1 71 71

37 1 1 1

38 1 1 1

42 3 33 33

49 1 12 12

Razem 46 1227 194 1225

W roku 2012 pod szczególnym nadzorem znalazły się zakłady poligraficzne oraz warsztaty

samochodowe.

Kontroli poddano 7 zakładów świadczących usługi w zakresie poligrafii. W 6 zakładach

stwierdzono nieprawidłowości, które dotyczyły przede wszystkim złego stanu pomieszczeń

higieniczno-sanitarnych i pomieszczeń pracy oraz nieaktualnych badań i pomiarów czynników

szkodliwych dla zdrowia na stanowiskach pracy. Ponadto w 2 zakładach odnotowano brak

instrukcji BHP w zakresie stosowania mieszanin niebezpiecznych oraz obsługi maszyn i urządzeń,

jak równieŜ brak oceny ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy. W jednym

z zakładów 3 pracowników nie posiadało aktualnych orzeczeń lekarskich o braku przeciwwskazań

do pracy.

W ramach nadzoru nad warsztatami mechaniki pojazdowej, przeprowadzono 12 kontroli

w 7 zakładach i we wszystkich 7 stwierdzono nieprawidłowości dotyczące głównie nieaktualnych

badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia na stanowiskach pracy, braku prowadzenia

rejestru tych czynników oraz załoŜenia kart badań i pomiarów. Czynniki szkodliwe jakie

najczęściej występowały w środowisku pracy to hałas (np. na stanowisku blacharza), drgania

miejscowe (przy pracach szlifierskich) oraz substancje chemiczne (głównie przy pracach

lakierniczych, ale równieŜ podczas pracy silników – naraŜenie na tlenek węgla). Stwierdzono takŜe

niewłaściwy stan pomieszczeń pracy oraz pomieszczeń higieniczno-sanitarnych, będący efektem

długotrwałego nieprzeprowadzania okresowych remontów i modernizacji tych pomieszczeń.

Pozostałe nieprawidłowości dotyczyły braku oceny ryzyka zawodowego oraz braku instrukcji BHP

dla stosowanych maszyn, urządzeń technicznych i chemikaliów.

Kontakt z czynnikami rakotwórczymi i mutagennymi występuje w 20 zakładach pracy.

W 2012r. przeprowadzono kontrolę w jednym z ośmiu zakładów zajmujących

się zabezpieczaniem/usuwaniem wyrobów zawierających azbest. Kontrola była prowadzona

w czasie wykonywania prac z azbestem w terenie i potwierdziła, Ŝe zarówno pracownicy

jak i środowisko były chronione przed uwalnianiem się pyłu azbestowego.

Jednym z obowiązków pracodawców jest zgłaszanie do tutejszego organu terminu prac

związanych z rozbiórką, bądź zabezpieczaniem wyrobów zawierających azbest. Odnotowano

37 takich zgłoszeń.

Nie stwierdzono naruszenia przepisów z zakresu naraŜenia na szkodliwe czynniki rakotwórcze

i mutagenne. Nie rozpoznano teŜ Ŝadnej choroby zawodowej w wyniku naraŜenia pracowników na

czynniki rakotwórcze.

Na szkodliwe czynniki biologiczne naraŜonych jest 1981 pracowników,

w 103 zakładach, wszyscy na czynniki z grupy 2 zagroŜenia, czyli takie,

które mogą wywoływać choroby, ale rozprzestrzenianie ich w populacji

ludzkiej jest mało prawdopodobne, zazwyczaj moŜliwe jest leczenie i

skuteczna profilaktyka (np. laseczka zgorzeli gazowej, Escherichia coli). Ponadto wśród

naraŜonych na czynniki biologiczne 783 pracowników naraŜonych jest równieŜ na czynniki

naleŜące do 3 grupy zagroŜenia (mogące wywoływać u ludzi cięŜkie choroby, rozprzestrzeniania

się ich w populacji ludzkiej jest bardzo prawdopodobne, zazwyczaj istnieją w stosunku do nich

skuteczne metody profilaktyki lub leczenia np. wirusy zapalenia wątroby typu B,C). W zakresie

naraŜenia na szkodliwe czynniki biologiczne skontrolowano 7 zakładów. W dwóch z nich

stwierdzono uchybienia. Nieprawidłowości dotyczyły braku w ocenie ryzyka zawodowego

naraŜenia na szkodliwe czynniki biologiczne oraz braku rejestru pracowników pracujących

w naraŜeniu na szkodliwe czynniki biologiczne naleŜące do 3 grupy zagroŜenia. Nie stwierdzono

Ŝadnej choroby zawodowej wywołanej czynnikiem biologicznym.

W ramach postępowań w sprawach chorób zawodowych wydano 7 decyzji o stwierdzeniu

choroby zawodowej (dwie pylice płuc, dwa zespoły cieśni w obrębie nadgarstka, dwa zespoły

wibracyjne oraz przewlekłe okołostawowe zapalenie barku naleŜące do grupy przewlekłych chorób

układu ruchu).

2010 r 2011 r 2012 r choroby zawodowe

liczba przypadków

zatrucia wywołane przez subst. chemiczne - 3 -

pylice 6 2 2

choroby narządu głosu 1 - -

astma oskrzelowa - 1 -

nowotwory złośliwe - - -

alergiczny nieŜyt nosa - 1 -

przewlekłe choroby układu ruchu 2 - 1

zespół cieśni w obrębie nadgarstka 2 2

przewlekłe choroby układu nerwowego 1 - -

choroby zakaźne i pasoŜytnicze 1 - -

zespół wibracyjny 1 2

Razem: 11 10 7

Liczbę stwierdzonych chorób zawodowych na przełomie lat 2004-2012 przedstawia poniŜszy

wykres.

Po wzroście w latach 2007-2010, liczba chorób zawodowych widocznie maleje.

Jest to związane ze wzrostem świadomości pracodawców w zakresie zagroŜeń występujących

w środowisku pracy i mogących prowadzić do powstania choroby zawodowej, skutkującym

wzrostem profilaktyki działań w tym zakresie, monitoringiem czynników wpływających na rozwój

choroby oraz podjęciem działań w zakresie zmniejszenia naraŜenia pracowników na te czynniki.

Choroby stwierdzono w 5 zakładach pracy (w dwóch odlewniach Ŝeliwa, kuźni, spółdzielni

kółek rolniczych oraz zakładzie świadczącym usługi leśne) u 5 pracowników (u dwóch

pracowników stwierdzono po dwie choroby).

Powiązanie chorób zawodowych z rodzajem pracy:

ilość stwierdzonych chorób

zawodowych w dział gospodarki jednostka choroby

zawodowej 2011r. 2012r.

produkcja wód ostre zatrucie tlenkiem węgla 3 -

alergiczny nieŜyt nosa 1 - sprzedaŜ

detaliczna astma oskrzelowa 1 -

pylica krzemowa 2 2

choroba wibracyjna - 2

zespół cieśni w obrębie

nadgarstka 1 -

produkcja metali

okołostawowe zapalenie barku - 1

pylica krzemowa 0 -

choroba wibracyjna 1 -

produkcja

wyrobów z pozostałych

mineralnych surowców

niemetalicznych zespół cieśni w obrębie

nadgarstka 1 2

Razem 10 7

JuŜ od wielu lat bardzo widoczny jest sektor produkcji metali, w którym corocznie

stwierdzanych jest najwięcej przypadków chorób zawodowych. Są to głównie przypadki zespołów

wibracyjnych oraz pylic płuc, które są efektem niedostatecznej profilaktyki podejmowanej w tym

zakresie w latach ubiegłych XX wieku, kiedy to świadomość w zakresie bezpieczeństwa

przedsiębiorców nie była jeszcze ukształtowana.

W 2012r. wydano takŜe 8 decyzji o braku podstaw do stwierdzenia choroby zawodowej,

najwięcej (3) dotyczące zespołu wibracyjnego.

Inspekcja Sanitarna prowadzi równieŜ nadzór nad chemikaliami. Nadzór

ten obejmuje nie tylko substancje i ich mieszaniny w odniesieniu do unijnych

przepisów REACH i CLP oraz przepisów krajowych, ale równieŜ kontrolę

nad produktami biobójczymi i detergentami.

W 2012r. szczególnym nadzorem zostały objęte detergenty, zwłaszcza

te zawierające metanol, tj. płyny do spryskiwaczy (w związku z licznymi

zatruciami). Dokonano oceny poprawności klasyfikacji tych produktów, oznakowania, systemów

zabezpieczających otwarcie przez dzieci oraz właściwego umieszczenia znaku bezpieczeństwa,

ostrzegającego przed zagroŜeniem. W stosunku do ocenianych produktów nie stwierdzono

nieprawidłowości.

Substancje chemiczne i ich mieszaniny, sklasyfikowane jako niebezpieczne podlegają równieŜ

kontroli w zakresie stosowania. Sprawdzana jest poprawność ich uŜytkowania oraz składowania,

stosowanie odpowiednich ochron osobistych, opracowanie instrukcji stosowania i magazynowania

tych chemikaliów oraz zapewnienie środków technicznych i proceduralnych w przypadku awarii.

W 2012r. w ramach współpracy z Sekcją Oświaty Zdrowotnej podjęto działania mające na celu

promowanie środowiska pracy wolnego od dymu tytoniowego. Działania te realizowano poprzez

uświadamianie pracodawców podczas kontroli o zagroŜeniach i skutkach wynikających z palenia

wyrobów tytoniowych w środowisku pracy, tj. m.in. zmniejszonej wydajności pracowników,

naraŜenie pracowników niepalących, którzy znajdują się w zadymionych pomieszczeniach (bierne

palenie), itd. W kontrolowanych zakładach pozostawiono ulotki informacyjne oraz poproszono

pracodawców o ich udostępnienie pracownikom i przekazanie powyŜszych informacji w ramach

szkoleń lub spotkań z pracownikami.

Realizując zadania w zakresie przestrzegania przepisów

dotyczących higieny nauczania i stanu technicznego pomieszczeń

oraz sprzętu uŜywanego w placówkach oświatowych i placówkach

wypoczynku, nadzorowano 198 placówek (funkcjonujących w 235

obiektach) oraz 368 placówek wypoczynku (sezonowych).

Skontrolowano 161 (81,3%) placówek stałych, oraz 80 (21,7%) placówek sezonowych.

Kontrolowano obiekty pod kątem: stanu sanitarnego, sanitarno-technicznego, infrastruktury do

prowadzenia zajęć wychowania fizycznego, stosowania substancji i mieszanin chemicznych,

ergonomii, rozkładów zajęć lekcyjnych, doŜywiania dzieci i młodzieŜy.

Rodzaje placówek oświatowo-wychowawczych objętych nadzorem, przedstawiono

na wykresie:

Dla najmłodszej grupy wiekowej mieszkańców powiatu opiekę zapewniano

w 5 Ŝłobkach, w tym w 1 placówce niepublicznej. Skontrolowano 4 placówki, do których

uczęszczało 262 dzieci. Nie stwierdzono nieprawidłowości dotyczących stanu sanitarno-

higienicznego pomieszczeń, a przeprowadzone remonty (w tym remonty generalne

jak w Ŝłobkach miejskich w Cieszynie) przyczyniły się do znacznej poprawy stanu technicznego

obiektów, w których są one usytuowane.

W roku 2012 zwiększyła się liczba przedszkoli, powstały dwa w nowobudowanych

budynkach, natomiast 1 placówkę rozbudowano o bazę dydaktyczną.

Skontrolowano 64 z 74 placówek przedszkolnych tj.86,4%. Wszystkie skontrolowane

placówki utrzymywane były w prawidłowej czystości. Nie stwierdzono nieprawidłowości

w zaopatrzeniu sanitariatów w środki do utrzymania higieny. Wszystkie placówki przedszkolne

zapewniają ciepłą bieŜącą wodę przy umywalkach dla dzieci.

Stwierdzono jednak inne nieprawidłowości:

- brak certyfikatów na sprzęt i meble;

- ponadnormatywną liczbę dzieci korzystających z jednego urządzenia sanitarnego

w Przedszkolu Publicznym w Strumieniu, w związku z uruchomieniem dodatkowego

oddziału;

- nieprawidłowy stan techniczny oraz brak zabezpieczenia piaskownic w Przedszkolu

w Kaczycach;

- nieergonomiczne stanowiska pracy w 6 placówkach, dla 134 dzieci (tj.8,7%).

Nadal niepokojącym zjawiskiem jest wzrost liczby dzieci przyjmowanych do przedszkoli, przy

niezmienionej powierzchni sal, co moŜe sprzyjać występowania zachorowań,

w szczególności na choroby przenoszone drogą kropelkową. Kontrole, które przeprowadzono

po rozpoczęciu nowego roku szkolnego wskazały na dalsze pogłębianie się problemu, mimo

wystosowywanych w latach poprzednich wystąpień do organów prowadzących.

Uzupełnieniem bazy placówek przedszkolnych realizujących podstawę programową

wychowania przedszkolnego są inne formy wychowania przedszkolnego jak np. punkty

przedszkolne. W 2012r do PSSE w Cieszynie wpłynęły 4 wnioski o wydanie opinii sanitarnej

potwierdzającej zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pobytu w placówce-

wszystkie placówki otrzymały pozytywną opinię.

Na 89 szkół wszystkich typów i stopni skontrolowano 74 tj. 83,1%. Niewłaściwe warunki

techniczne powstałe w wyniku eksploatacji budynków, stwierdzono w 2 szkołach

(SP nr 2 i 6 w Ustroniu), co stanowi 2,7% kontrolowanych placówek (w roku 2011 zły stan

techniczny stwierdzono w 3 placówkach). Stan techniczny placówek szkolnych uległ nieznacznej

poprawie w wyniku prac remontowych prowadzonych w placówkach przez organy prowadzące.

Nie stwierdzono w kontrolowanych placówkach zaniedbań w zakresie czystości i porządku

pomieszczeń.

Ponadnormatywną liczbę uczniów korzystających z jednego ustępu stwierdzono

w Zespole Szkolno-Przedszkolnym w Istebnej, gdzie w trakcie remontu generalnego węzłów

sanitarnych zmniejszono ilość kabin ustępowych oraz zlikwidowano pisuary.

W ramach działalności profilaktycznej ukierunkowanej na zapobieganie zachorowaniom

na choroby zakaźne, oceniono zapewnienie uczniom ciepłej i zimnej bieŜącej wody, zapewnienie

stałego dostępu do środków utrzymania higieny w sanitariatach dla dzieci oraz stan techniczny tych

pomieszczeń. Ciepłą bieŜącą wodę w węzłach sanitarnych dla dzieci zapewniono (jak w roku

2011) w 97,6 % skontrolowanych placówkach. Ciepłą bieŜącą wodę przy wszystkich umywalkach

do mycia rąk dzieci nie zapewniono nadal w 3 obiektach (Gimnazjum nr 2 w Skoczowie, Zespole

Szkół Specjalnych w Skoczowie oraz Zespole Szkolno – Przedszkolnym w Bąkowie). W wyniku

realizacji nakazów decyzji zapewniono ciepłą wodę

w dwóch placówkach tj. ZSZ w Kaczycach i SP w Iskrzyczynie. Środki do utrzymywania higieny

placówki zapewniały na bieŜąco, jedynie w dwóch stwierdzono w czasie kontroli ich brak, który

został natychmiast uzupełniony.

Istotnym elementem środowiska szkolnego, mającym wpływ na prawidłową postawę ciała

ucznia, jest zapewnienie ergonomicznego wyposaŜenia sal lekcyjnych. Dokonano analizy

usadowienia uczniów w 21 placówkach, obejmując 2185 uczniów. Problem uŜytkowania mebli

szkolnych niezgodnie z zasadami ergonomii dotyczył 6,4 % badanych.

Porównawcze zestawienie analizy usadowienia przedstawiono poniŜej.

liczba

skontrolowanych

placówek

liczba

zmierzonych

stanowisk

liczba uczniów

siedzących

nieprawidłowo

Nazwa zakładu

2012 2011 2012 2011 2012 2011

Szkoły Podstawowe 17 17 1625 3114 92 230

Gimnazja 6 1 560 183 48 0

Razem 23 18 2185 3297 140 230

Na zdrowie psychiczne i dobre samopoczucie uczniów w środowisku szkolnym istotny wpływ

ma tygodniowy rozkład zajęć lekcyjnych. Skontrolowano rozkłady lekcji w 42 szkołach

(381 oddziałach), nieprawidłowości stwierdzono w 3 tj. w 7,1% skontrolowanych szkół.

Stwierdzano pojedyncze przekroczenie dopuszczalnej liczby godzin, o jedną godzinę lekcyjną,

w poszczególnych dniach tygodnia oraz łączenie przedmiotów w bloki. Nieprawidłowości

występowały w placówkach małych, wiejskich, gdzie nauczyciele łączą pracę w kilku

placówkach.

WaŜnym czynnikiem warunkującym prawidłowy rozwój i zdrowie ucznia jest organizacja

zajęć wychowania fizycznego.

Oceniając 89 placówek w aspekcie warunków do prowadzenia zajęć wychowania fizycznego

stwierdzono, Ŝe 64% posiadało wystarczające warunki do prowadzenia zajęć z wychowania

fizycznego, 34% miało niewystarczające warunki, a w dwóch szkołach nie zapewniono uczniom

warunków do prowadzenia tych zajęć (liceum i gimnazjum Towarzystwa Ewangelickiego

w Cieszynie).

Szkoły, które nie posiadają wystarczającej infrastruktury do prowadzenia zajęć wychowania

fizycznego organizują zajęcia w obiektach sportowych (baseny, hale czy boiska sportowe

miejscowych klubów sportowych).

Tylko 14,8% skontrolowanych szkół posiada wyposaŜenie sal w sprzęt posiadający

odpowiednie certyfikaty, gwarantujące bezpieczne jego uŜytkowanie. Pozostałe placówki, mimo

sukcesywnej wymiany wyposaŜenia, dysponują jeszcze wyeksploatowanym sprzętem sportowym,

bez odpowiedniej dokumentacji.

Podczas kontroli bloków sportowych zwracano uwagę na wykorzystywanie umywalni

i natrysków po zajęciach wychowania fizycznego. Stwierdzono jedynie

w 4 placówkach (5,4% skontrolowanych) sporadyczne wykorzystywanie natrysków po tych

zajęciach. W 11 placówkach (14,8%) wykorzystywano urządzenia natryskowe tylko po zajęciach

dodatkowych. W pozostałych placówkach nie korzystano z natrysków. Przyczyną takiego stanu są

zbyt krótkie przerwy międzylekcyjne, zbyt mała ilość kabin natryskowych, w stosunku do ilości

dzieci w grupach oraz opór rodziców, szczególne w oddziałach szkół podstawowych.

Nadal obserwuje się łączenie, oddziałów lub zwiększanie liczby dzieci w oddziałach, co

skutkuje „zagęszczeniem” w salach. W tym przypadku, brak narzędzi prawnych uniemoŜliwia

wyegzekwowanie prawidłowej, powierzchni. Niepokój budzi takŜe brak skutecznego wietrzenia sal,

przez co nie kształtuje się prawidłowych nawyków wśród uczniów, a nauczyciele często

bagatelizują moŜliwość zakaŜeń przenoszonych drogą kropelkową, związaną z duŜym skupieniem

dzieci na małej powierzchni.

Wydawanie ciepłych posiłków prowadzone było w 47 placówkach tj. w 63,5%

skontrolowanych szkół. Z obiadów (pełnych i jednodaniowych) łącznie korzystało 5662 uczniów,

w tym 943 z posiłków dofinansowanych .

Analizę form doŜywiania dzieci i młodzieŜy w porównaniu do roku ubiegłego przedstawiono

w tabeli.

Wydawanie ciepłych posiłków

Liczba placówek wydających Liczba dzieci i młodzieŜy

korzystających z:

Organizowanie śniadań

szkolnych

Liczba placówek

skontrolowanych

Ogółem

Wyłącznie

posiłki

jednodaniowe

Pełnych

obiadów

Posiłków

jednodaniowych

Liczba

placówek

Liczba

korzystajacych

2011 65 45 2 5575 85 4 172

2012 74 47 6 5471 191 13 467

Korzystnym zjawiskiem jest wzrost liczby placówek szkolnych oferujących uczniom drugie

śniadania, przygotowywane w szkole.

Ponadto w trakcie kontroli ustalono, Ŝe w 73% szkół zapewniono uczniom moŜliwość wypicia

napoju (herbaty, wody, soku) w trakcie zajęć szkolnych , co jest porównywalne do liczby szkół

wydających napój w roku ubiegłym. Za pozytywne zjawisko naleŜy uznać fakt, Ŝe kontynuowane

są w szkołach programy „owoce i warzywa w szkole”, „szklanka mleka” dofinansowane przez

Agencję Rynku Rolnego ze środków UE.

Zgodnie z ustawą o systemie oświaty, szkoła powinna zapewnić uczniom moŜliwość

korzystania z gabinetu profilaktyki zdrowotnej i pomocy przedlekarskiej. Dokonano oceny

warunków do sprawowania opieki zdrowotnej 74 szkół róŜnego typu.

Dostępność uczniów do gabinetów opieki przedstawiono w formie graficznej.

43%

26%

19%

12%

gabinet do dyspozycji 1 szkoły

gabinet do dyspozycji dwóch lub więcej szkół

opieka medyczna świadczona w pomieszczeniachzastępczych

opieka poza placóką

W skontrolowanych placówkach oddziały „zerowe” funkcjonowały w 39 przedszkolach

i 9 szkołach funkcjonujących samodzielnie oraz w 7 przedszkolach i 2 szkołach funkcjonujących

w zespołach szkół. Właściwą infrastrukturę i wyposaŜenie pomieszczeń przeznaczonych

do uŜytkowania przez oddział zerowy posiadało 27 przedszkoli i 3 szkoły działające samodzielnie

oraz 3 przedszkola funkcjonujące w zespołach szkół.

W roku 2012 nadzorem objęto dwie nowe szkoły wyŜsze (dotychczas nadzorowano

4, w tym 3 niepubliczne), w których prowadzone są zajęcia w systemie niestacjonarnym:

− Górnośląską WyŜszą Szkołę Handlowa im. Wojciecha Korfantego w Katowicach - Ośrodek

Dydaktyczny w Cieszynie, Pl. Wolności 7b. Placówka funkcjonuje w pomieszczeniach Liceum

Ogólnokształcącym im.M. Kopernika.

− WyŜszą Szkołę Biznesu w Dąbrowie Górniczej, Wydział Zamiejscowy w Cieszynie

ul. Frysztacka 44. Budynek uczelni jest w trakcie kolejnego etapu remontu generalnego (obecnie

remontowana jest najwyŜsza kondygnacja budynku), a zakres i czas prowadzonych prac

remontowych nie koliduje z zajęciami.

W trakcie przeprowadzonych kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości dotyczących stanu

sanitarno higienicznego wykorzystywanych pomieszczeń.

Biorąc pod uwagę turystyczny charakter powiatu

cieszyńskiego, stwierdzono tak jak w latach poprzednich, Ŝe

najbardziej popularną formą jest wypoczynek w formie wyjazdowej,

dotyczy to jednak dzieci spoza powiatu cieszyńskiego. Z tej formy

wypoczynku w czasie trwania 327 turnusów skorzystało 13 977

uczestników. Porównując do roku 2011, gdy zorganizowano 301

turnusów, wypoczywało 13 384 dzieci ( liczba wypoczywających wzrosła o 9,6%).

Zaobserwowano wzrost placówek, które zorganizowały wypoczynek w miejscu zamieszkania.

W roku 2012 zorganizowano 41 półkolonii, w których uczestniczyło 1 428 dzieci. Natomiast w 2011 r

w trakcie zorganizowanych 29 turnusów w miejscu zamieszkania skorzystało 1 127 uczestników.

W czasie wypoczynku zimowego i letniego skontrolowano 80 turnusów. Ocenie, jak co roku, poddano

stan sanitarny pomieszczeń mieszkalnych, rekreacyjnych/ zajęć, węzłów sanitarnych, wyposaŜenia,

równieŜ stan sanitarno-techniczny terenu placówki. Pod względem sanitarnym placówki sezonowe były

dobrze przygotowane. Uczestnicy wypoczynku mieli zapewnione odpowiednie warunki zakwaterowania/

pobytu.

Kontrolami objęto równieŜ kuchnie przygotowujące posiłki dla wypoczywających (64 kontrole). Ich stan

techniczny w 6 obiektach był niewłaściwy co skutkowało wydaniem decyzji. A za zły stan sanitarny,

przeterminowaną Ŝywność, brak wdroŜenia zada GHP winnych ukarano 8 mandatami

(na kwotę 1 600 zł).

Kierownikom placówek przekazywano materiały edukacyjne, dotyczące profilaktyki chorób

przenoszonych drogą kropelkową oraz plakaty informujące o bezpiecznych zachowaniach w trakcie

wypoczynku.

Troszcząc się o zdrowie mieszkańców powiatu oraz osób czasowo

w nim przebywających, przedstawiciele Państwowego Powiatowego

Inspektora Sanitarnego kontrolowali róŜnorodne obiekty uŜyteczności

publicznej.

Nadzorowano 1208 obiektów, wśród nich podmioty lecznicze (czyli dotychczasowe zakłady

opieki zdrowotnej), gabinety lekarskie i pielęgniarskie, hotele i inne obiekty noclegowe, domy

pomocy społecznej, zakłady usługowe (fryzjerskie, kosmetyczne, odnowy biologicznej, tatuaŜu,

pralnie), baseny (sezonowe, kryte oraz parki wodne), szalety publiczne, obiekty rekreacyjne oraz

inne. Liczba ta w stosunku do roku 2011 zwiększyła się, a wzrost nastąpił prawie

we wszystkich typach obiektów.

Podobnie jak w latach ubiegłych stale powiększa się baza obiektów w których prowadzona jest

działalność lecznicza. W 2012 roku oddano do uŜytku 2 obiekty budowlane do których zostały

przeniesione zakłady ambulatoryjne, utworzono nowe zakłady, pozostałe obiekty ulegają ciągłym

modernizacjom.

W związku ze zmianą ustawy o działalności leczniczej i wejściem w Ŝycie nowego

rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie szczegółowych wymagań jakim powinny odpowiadać

pomieszczenia i urządzenia podmiotów wykonujących działalność leczniczą, w omawianym okresie

wydano 100 opinii sanitarnych o spełnieniu jego wymagań. Dla 12 podmiotów leczniczych wydano

14 opinii o niespełnieniu tych wymagań, które skutkowały opracowaniem programów

dostosowania ich obiektów do obowiązujących wymagań.

Działalność lecznicza prowadzona była w formach stacjonarnej i ambulatoryjnej opieki,

a takŜe praktyk zawodowych.

Prowadzono nadzór nad 5 szpitalami, w tym Szpitalem Uzdrowiskowym. Szpital Śląski,

którego organem załoŜycielskim jest Starostwo Powiatowe, nadzoruje Śląski Państwowy

Wojewódzki Inspektor Sanitarny.

Skontrolowano wszystkie szpitale, przeprowadzając 27 kontroli kompleksowych

i doraźnych. W Ŝadnym ze szpitali nie stwierdzano złego stanu sanitarnego, natomiast wszystkie ze

względu na niespełnienie wymagań określonych rozporządzeniem Ministra Zdrowia w sprawie

szczegółowych wymagań jakim powinny odpowiadać pomieszczenia i urządzenia podmiotów

wykonujących działalność leczniczą, mają opracowane i zatwierdzone programy dostosowawcze.

Szpitale zaopatrywane są w wodę z wodociągów publicznych, ścieki odprowadzają

do kanalizacji komunalnej.

Gospodarka odpadami medycznymi jak i komunalnymi była w nich prowadzona zgodnie

z obowiązującymi przepisami i opracowanymi procedurami.

Odpady komunalne i zakaźne odbierane były na podstawie podpisanych umów przez

specjalistyczne firmy, posiadające pozwolenia na zbieranie i transport odpadów. Odpady medyczne

zakaźne najczęściej transportowane były do utylizacji (poprzez spalanie)

do Szpitala Wojewódzkiego w Bielsku-Białej lub firmy „SARPI” w Dąbrowie Górniczej.

Podobnie jak w latach ubiegłych Ŝaden szpital nie posiada w swoich strukturach prosektorium.

W dalszym ciągu wszystkie szpitale korzystają z usług prosektorium, które wchodzi w skład

Cieszyńskiego Ośrodka Patomorfologii „INTRA”.

Na terenie powiatu cieszyńskiego działa 8 sanatoriów. Skontrolowano 7, przeprowadzono

15 kontroli sanitarnych. Podobnie jak w szpitalach, w 2 sanatoriach prowadzona jest dodatkowo

działalność ambulatoryjna, z której mogą korzystać mieszkańcy powiatu. Zarówno stan sanitarny

jak i techniczny w Ŝadnym sanatorium nie budził zastrzeŜeń. Nie stwierdzano nieprawidłowości w

postępowaniu z bielizną pościelową, wydzielone były magazyny bielizny czystej i brudnej. śaden

podmiot nie posiada własnej pralni, bielizna podobnie jak szpitalna odwoŜona jest do pralni

zewnętrznych. Podmioty miały podpisane umowy na odbiór odpadów medycznych z firmami

posiadającymi pozwolenia na zbieranie i transport odpadów niebezpiecznych. Sanatoria

zaopatrywane są w wodę z wodociągów publicznych, ścieki odprowadzają

do kanalizacji komunalnej.

Opieka nad osobami starszymi, przewlekle chorymi prowadzona była w 3 zakładach

opiekuńczo-leczniczych. Skontrolowano wszystkie, przeprowadzono 10 kontroli.

W związku z niespełnieniem wymagań określonych rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia

26 czerwca 2012 r. jeden zakład posiada opracowany i pozytywne zaopiniowany program

dostosowania. Wszystkie zakłady podłączone są do miejskiej sieci wodno-kanalizacyjnej.

Postępowanie z odpadami medycznymi i komunalnymi było prawidłowe, zakłady posiadają

podpisane umowy na odbiór odpadów ze specjalistycznymi firmami posiadającymi stosowne

pozwolenia. Zaopatrzenie w sprzęt jednorazowy, środki dezynfekcyjne i czystościowe było

wystarczające. W zakładach tych wydzielone są magazyny na czystą i brudną bieliznę, bielizna

prana była poza zakładami, w pralniach zewnętrznych.

Na terenie powiatu są 123 obiekty, w których prowadzona jest ambulatoryjna działalność

lecznicza (przychodnie, ośrodki zdrowia, poradnie). Skontrolowano wszystkie, przeprowadzając

186 kontroli. W jednym obiekcie stwierdzono nieprawidłowości dotyczące stanu technicznego,

które egzekwowano decyzję administracyjną. Za niewłaściwy stan sanitarny i postępowanie

z odpadami medycznymi (ogólny bałagan, przeterminowane środki dezynfekcyjne, nieprawidłowa

temperatura przechowywania odpadów, nieprawidłowe pojemniki i worki) na dwa podmioty

lecznicze nałoŜono mandaty karne w wysokości 500 zł. kaŜdy. Po ukaraniu, przeprowadzone

kontrole sprawdzające wykazały, iŜ stan sanitarny tych obiektów uległ poprawie.

W skontrolowanych obiektach stosowana była tylko bielizna jednorazowa (prześcieradła,

podkłady). Wystarczające było zaopatrzenie w środki dezynfekcyjne, sprzęt jednorazowy

i środki do utrzymania czystości. W ramach prowadzonego nadzoru sanitarnego

(za wyjątkiem 2 obiektów) nie stwierdzano nieprawidłowości w zakresie gospodarki odpadami

medycznymi. Wszystkie podmioty posiadają podpisane umowy na odbiór odpadów medycznych

ze specjalistycznymi firmami, posiadającymi stosowne pozwolenia na zbieranie i transport

odpadów medycznych.

Ambulatoryjna opieka prowadzona była takŜe w 11 zakładach rehabilitacyjnych.

W 2012 roku rozpoczęły działalność 2 nowe zakłady, spełniające wymagania określone

obowiązującymi przepisami. Skontrolowano 5, przeprowadzono 11 kontroli sanitarnych. W wyniku

prowadzonej działalności w zakładach tych nie były wytwarzane odpady medyczne zakaźne. Przy

wykonywaniu zabiegów uŜywane były podkłady jednorazowe lub ręczniki własne pacjentów.

Wszystkie obiekty podłączone są do wodociągów publicznych i kanalizacji komunalnej.

Pod nadzorem PPIS znajdują się 164 gabinety, w których prowadzona jest działalność

lecznicza w ramach praktyk zawodowych (indywidualne praktyki lekarskie, pielęgniarskie

i połoŜnych). Skontrolowano 78 gabinetów, przeprowadzono 79 kontroli. W czasie kontroli nie

stwierdzano nieprawidłowości. Podobnie jak w zakładach ambulatoryjnych (poza gabinetami

stomatologicznymi), w uŜyciu był tylko sprzęt jednorazowy. Sterylizacja sprzętu w gabinetach

stomatologicznych prowadzona była we własnych autoklawach. Kontrolowano proces sterylizacji

testami chemicznymi i biologicznymi. UŜywana była tylko bielizna oraz odzieŜ ochrona

jednorazowa.

Podsumowując, na podstawie bieŜącego i zapobiegawczego nadzoru sanitarnego

nad podmiotami wykonującymi działalność leczniczą, moŜna stwierdzić, Ŝe działalność

ta prowadzona jest w szerokim zakresie i w coraz lepszych warunkach sanitarno-higienicznych.

Pod nadzorem PPIS w Cieszynie jest 9 domów pomocy społecznej,

skontrolowano 7, przeprowadzając 11 kontroli sanitarnych, w tym 7 kontroli w ramach bieŜącego

nadzoru sanitarnego. W trakcie kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości i nie nałoŜono

mandatów karnych. Kontrolowane obiekty posiadają podpisane umowy ze specjalistycznymi

firmami na odbiór odpadów medycznych oraz złoŜone informacje o ich wytwarzaniu do Starostwa

Powiatowego. Stan sanitarno - higieniczny skontrolowanych obiektów oceniono jako dobry.

W powiecie cieszyńskim znajdują się równieŜ 4 domy pomocy społecznej, których organem

załoŜycielskim jest Starostwo Powiatowe, nadzorowane przez Śląskiego Państwowego

Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego.

Obiekty wczasowo-turystyczne to obiekty objęte szczególnym nadzorem sanitarnym przez

PPIS ze względu na ich (w przewaŜającej większości) całoroczny tryb funkcjonowania.

Na wykresie do innych obiektów noclegowych wliczono: hotele bez kategoryzacji, domy

wczasowe, ośrodki szkoleniowo-wypoczynkowe, zajazdy, gościńce, pensjonaty nie

skategoryzowane, pokoje gościnne, schroniska bez kategoryzacji, gospodarstwa agroturystyczne,

pola namiotowe, oraz ośrodki campingowe.

Nadzorem objęto 215 obiektów wczasowo-turystycznych, skontrolowano 104 obiekty,

przeprowadzając 105 kontroli sanitarnych. Tylko w jednym obiekcie stwierdzono

nieprawidłowości, związane ze złym stanem technicznym, w związku z czym wydano decyzję

administracyjną nakazującą jego poprawę do końca 2012r.

Nadzorowano 58 obiektów rekreacyjnych do

których wliczono: parki, amfiteatry, kina, ośrodki

kultury, place zabaw dla dzieci, stadiony, korty

tenisowe, przystań kajakową, ośrodek sportów

wodnych, skocznię i wyciąg narciarski Skontrolowano

31 obiektów, przeprowadzając 31 kontroli sanitarnych,

w tym amfiteatr w Istebnej i skocznię w Wiśle Malince,

w związku z planowanymi imprezami masowymi.

W 2 obiektach sportowych stwierdzono nieprawidłowości (zły stan techniczny pomieszczeń

higieniczno-sanitarnych), w związku z czym wydano decyzje administracyjne nakazujące poprawę

do końca 2012r. Podczas przeprowadzanych kontroli pozostałych obiektów, ani stan sanitarno-

porządkowy, ani techniczny nie budził zastrzeŜeń.

W Istebnej zakończono rozbudowę zaplecza amfiteatru. Udostępniono 3 szatnie z węzłami

sanitarnymi oraz ustępy, o wysokim standardzie, odrębne dla kobiet, męŜczyzn i osób

niepełnosprawnych.

Zadbane były parki, skwery, parkingi oraz trasy turystyczne.

W porównaniu do roku ubiegłego nieznacznie (o 9) zwiększyła się liczba zakładów

usługowych. W 2012 r. skontrolowano 73 obiekty tzn. 49,3% ewidencjonowanych. Zakłady

kosmetyczne naleŜą do obiektów, w których występuje ryzyko zakaŜeń wirusami

krwiopochodnymi: wirusowego zapalenia wątroby typu B i C oraz HIV, jak równieŜ bakteriami

chorobotwórczym - gronkowcami oraz grzybicami skóry. Związane jest to moŜliwością

uszkodzenia ciągłości skóry podczas zabiegów. UŜywanie tych samych narzędzi u kilku klientów,

moŜe do tego doprowadzić. Dlatego podczas kontroli sanitarnych szczególną uwagę zwracano

na postępowanie z narzędziami i przyborami. Nie stwierdzono nieprawidłowości

w tym zakresie.

0

20

40

60

80

100

120

140

160

Liczba zakładów

rodzaj usług

Zakłady usługowe

Serie1 148 52 1 23 11 6

zakłady fryzjerskie

zakłady kosmetyczn

e

zakład tatuaŜu

zakłady odnowy

biologicznejinne zakłady pralnie

Tylko w 1 obiekcie stwierdzono nieprawidłowości (zakład odnowy biologicznej) decyzją

administracyjną wyegzekwowano poprawę stanu sanitarno-technicznego pomieszczenia do

aerobiku i pomieszczeń sanitarnych.

W zakładach kosmetycznych, tatuaŜu, do zabiegów naruszających

ciągłość tkanki uŜywany jest sprzęt jednorazowy, postępowanie po uŜyciu

jest prawidłowe. Zakłady złoŜyły informacje o wytwarzaniu odpadów

niebezpiecznych do Starostwa Powiatowego oraz posiadają podpisane

umowy na odbiór odpadów niebezpiecznych z firmami posiadającymi

pozwolenia na ich odbiór i transport. W zakładach opracowane i wdroŜone

są instrukcje postępowania z odpadami niebezpiecznymi.

Podczas przeprowadzanych kontroli pozostałych obiektów ani stan sanitarno-porządkowy

ani techniczny nie budził zastrzeŜeń i został oceniony jako dobry.

Ustępy publiczne naleŜą do obiektów, których stan sanitarny, w tym bieŜąca higiena jest

niezbędna dla zachowania bezpieczeństwa zdrowotnego osób korzystających. Skontrolowano

28 obiektów tzn. 87,5% znajdujących się w ewidencji.

Ustępy ogólnodostępne stałe zlokalizowane są w oddzielnych budynkach lub

w obiektach uŜyteczności publicznej. Podczas przeprowadzanych kontroli nie stwierdzono

nieprawidłowości. Obiekty te zaopatrzone są w wystarczającą ilość środków do utrzymania

czystości i środków dezynfekcyjnych. Zapewnione są środki higieny (mydło, ręczniki

jednorazowego uŜytku, suszarki, papier toaletowy). Podczas przeprowadzanych kontroli stan

sanitarno-porządkowy oraz techniczny nie budził zastrzeŜeń, został oceniony jako dobry.

Ustępy sezonowe typu TOI TOI zlokalizowane są na terenach rekreacyjnych najczęściej

odwiedzanych przez turystów. Stan sanitarno-higieniczny skontrolowanych obiektów oceniono

jako dobry. Zbiorniki na fekalia wymieniane były 1 raz w tygodniu lub częściej w miarę potrzeb.

Pod nadzorem PPIS pozostają się takŜe 193 inne obiekty uŜyteczności publicznej,

w przypadku których zachowanie właściwego stanu sanitarnego jest niezbędne z uwagi

na zapewnienie bezpieczeństwa zdrowotnego osób z nich korzystających, a takŜe przebywających

w ich sąsiedztwie w tym m.in. noclegownie, targowiska, parkingi, stacje paliw, stacje

przeładunkowe, zakład karny, domy przedpogrzebowe, zakłady pogrzebowe, cmentarze.

Ilość ta utrzymała się na podobnym poziomie jak w 2011. Skontrolowano 40 tzn. 20,7%. W czasie

kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości. Obiekty prowadzą prawidłową gospodarkę odpadami

komunalnymi, zachowana jest bieŜąca czystość. Wszystkie skontrolowane obiekty pod względem

sanitarno - higienicznym oceniono jako dobre.

Stan sanitarno-porządkowy oraz sanitarno-techniczny kontrolowanych obiektów uŜyteczności

publicznej uległ poprawie, co wpłynęło na zmniejszenie ilości wydawanych decyzji

administracyjnych oraz nakładanych mandatów karnych.

Ze względu na wczasowo-turystyczny charakter miejscowości powiatu cieszyńskiego oraz

rozwijającą się turystykę, szczególnie sobotnio-niedzielną, włodarze miast i gmin oraz właściciele

obiektów noclegowych w ciągu całego roku dbają o estetykę obiektów uŜyteczności publicznej oraz

ich otoczenia. W porównaniu do lat ubiegłych szczególnie na terenie gminy Brenna i Istebna

poprawiła się estetyka terenów sportowo-rekreacyjnych (zmodernizowano parki, place zabaw

dla dzieci, parkingi, amfiteatr). W 2012 r. nie stwierdzano dzikich wysypisk śmieci

ani ich zalegania. Na bieŜąco sprzątano ulice, koszono trawniki i opróŜniano kosze uliczne.

Pod względem sanitarno higienicznym nadzorowany teren w 2012 r został oceniony jako

dobry.

W trosce o zachowanie bezpieczeństwa

zdrowotnego podczas rekreacji kontrolowano

warunki techniczno-sanitarne i jakość wody w

basenach zlokalizowanych na terenie powiatu.

Nadzorowano 34 baseny kąpielowe, w tym

20 krytych, 11 sezonowych, oraz 3 parki wodne.

W 2012 r. oddano do uŜytku 3 nowe obiekty

w tym 2 baseny kąpielowe kryte i 1 basen sezonowy.

Większość basenów jest zaopatrywana w wodę z sieci wodociągowej

i wyposaŜona jest w automatyczny proces uzdatniania i dezynfekcji wody.

Baseny kąpielowe kryte –skontrolowanych zostało 12, przeprowadzono 13 kontroli

sanitarnych. Stan sanitarny 10 basenów oceniono jako dobry, natomiast 2 baseny oceniono jako

dostateczne ze względu na niewłaściwy stan techniczny (trudne do utrzymania

w czystości powierzchnie ścian, sufitów oraz podłóg w szatniach oraz posadzek

w pomieszczeniach z niecką basenową). Wydano 2 decyzje administracyjne, w jednym obiekcie

nieprawidłowości usunięto, na drugim basenie termin wykonania decyzji mija w styczniu 2013.

Baseny kąpielowe odkryte –W sezonie letnim 2012 r. skontrolowano 5 basenów,

przeprowadzając 5 kontroli sanitarnych. Wszystkie skontrolowane baseny oceniono jako dobre pod

względem sanitarno - higienicznym. Dwa baseny (w Wiśle i Strumieniu) były nieczynne przez cały

sezon.

Wodę z basenów do badań laboratoryjnych pobierano raz w miesiącu. Podstawowy zakres

oznaczeń, obejmował tylko parametry mikrobiologiczne (liczba Escherichia coli i ogólna liczba

mikroorganizmów w 36°C±2°C po 48h, a w wodzie basenów krytych badano takŜe gronkowce

koagulazo-dodatnie).

Zbadano 337 próbek wody z basenów całorocznych oraz 25 próbek z basenów sezonowych.

KaŜdorazowo podczas poboru oznaczano w wodzie stęŜenie wolnego chloru (oprócz basenu

solankowego w Przedsiębiorstwie Uzdrowiskowym „Ustroń”, gdyŜ ze względu na właściwości

wody w basenie pomiar taki jest niemoŜliwy.), temperaturę oraz badano przeźroczystość.

W związku z brakiem przepisów prawnych regulujących jakość wody w basenach, podobnie

jak w latach poprzednich, po otrzymaniu wyników badań, oceniano je posiłkując się projektem

rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie warunków sanitarnohigienicznych obiektów sportowych

i rekreacyjnych oraz zasad sprawowania nadzoru nad ich przestrzeganiem.

Wodę z basenów krytych, pod względem mikrobiologicznym, kwestionowano 27 razy.

W pobranych próbkach wykonano łącznie 993 oznaczenia parametrów mikrobiologicznych,

z czego kwestionowano 32 (obecność Escherichia coli, przekroczona dopuszczalna liczba

gronkowców koagulazo-dodatnich oraz ogólna liczba mikroorganizmów w 36°C±2°C po 48h).

Kwestionowane próby dotyczyły 16 krytych basenów kąpielowych.

Z pobranych 25 próbek wody z basenów odkrytych wykonano 50 oznaczeń parametrów

mikrobiologicznych. Jakość wody pod względem mikrobiologicznym kwestionowano w 1 próbce,

ze względu na przekroczoną dopuszczalną ogólną liczbę mikroorganizmów w 36°C±2°C po 48h.

Po otrzymaniu z laboratorium informacji o złej jakości wody, właściciel lub zarządca basenu

był niezwłocznie informowany o skaŜeniu mikrobiologicznym wody. Przekazane informacje

obejmowały równieŜ pouczenie o obowiązku zarządcy basenu, utrzymywania go w naleŜytym

stanie sanitarno-higienicznym w celu zapobiegania zakaŜeniom i chorobom zakaźnym.

Badania mikrobiologiczne w wodzie basenów krytych

3%

(32 oznaczenia)

97%

(961 oznaczeń)

parametry

mikrobiologiczne

niekwestionowane

parametry

mikrobiologiczne

kwestionowane

Procentowy udział parametrów mikrobiologicznych

w kwestionowanych 27 próbkach

11%

22%

85%

Escherichia coli

Gronkowce koagulazo-

dodatnie

Ogólna liczba

mikroorganizmów w 36+/-

2 st.C po 48h

Wykonano 307 oznaczeń stęŜenia chloru wolnego dla wody z basenów całorocznych,

kwestionowano je 60 razy. Dla wody z basenów sezonowych wykonano 25 oznaczeń stęŜenia

chloru wolnego, kwestionowano je 11 razy.

Badania chloru wolnego w wodzie basenów krytych

80%

(247 oznaczeń)

20%

(60 oznaczeń)

stężenie wolnego chloru

niekwestionowane

stężenie wolnego chloru

kwestionowane

Badania chloru wolnego w wodzie basenów sezonowych

56%

(14 oznaczeń)

44%

(11 oznaczeń) stężenie wolnego chloru

niekwestionowane

stężenie wolnego chloru

kwestionowane

Państwowa Inspekcja Sanitarna nadzorowała w sezonie letnim 2 miejsca wykorzystywane

do kąpieli tj. Staw „Młyńszczok” w Zebrzydowicach (zgłoszony przez Gminny Ośrodek Kultury

w Zebrzydowicach) oraz rzekę Wisła w Wiśle (miejsce zgłoszone przez Urząd Miasta Wisła).

W kaŜdym z miejsc wykorzystywanych do kąpieli były zlokalizowane 2 punkty poboru próbek

wody.

W trakcie sezonu, na podstawie wyników badań

przeprowadzonych przez administratorów, w ramach

kontroli wewnętrznej, PPIS w Cieszynie wydał 4 oceny,

w których stwierdził przydatność wody do kąpieli.

W sezonie letnim 2012 nie zaobserwowano, jak w roku

ubiegłym, zakwitu sinic na Stawie „Młyńszczok”

w Zebrzydowicach.

W ramach bieŜącego nadzoru nad jakością ciepłej wody uŜytkowej, w celu zapobiegania

zachorowaniom na legionelozy, pobrano do badań na obecność pałeczek Legionella sp. 102 próbki

wody ciepłej, w 23 obiektach (o 23 próbki i 6 obiektów więcej niŜ w roku 2011).

Kwestionowano 8 próbek ciepłej wody, pobranej z trzech obiektów. Po stwierdzeniu

kolonizacji instalacji ciepłej wody przez pałeczki Legionella sp. zarządzający obiektami

podejmowali działania mające na celu wyeliminowanie bakterii Legionella sp. z wody, uzyskując

zamierzony efekt.

Z uwagi na potwierdzenie w dwóch kolejnych badaniach wody przekroczenia dopuszczalnej liczby

bakterii Legionella sp. wydana została decyzja administracyjna nakazująca Zespołowi Zakładów

Opieki Zdrowotnej w Cieszynie podjęcie działań naprawczych, mających na celu doprowadzenie

jakości ciepłej wody w budynku szpitala przy ul. Bielskiej do wymagań załącznika nr 1 D

rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do

spoŜycia przez ludzi (Dz. U. Nr 61, poz. 417 z późn. zm) do marca 2013r.

Nie stwierdzono w powiecie cieszyńskim zachorowań na legionelozę.

Pewną ilość kontroli inicjują mieszkańcy powiatu oraz

osoby odwiedzające nasz powiat, którzy informują

o nieprawidłowościach z jakimi się spotkali.

Interwencje te są sygnałem, Ŝe moŜe dochodzić

do nieprzestrzegania przepisów higieniczno-sanitarnych.

Większość z nich (podobnie jak w latach poprzednich) było zgłoszonych anonimowo (54%),

w tym telefonicznie (45 %), ale wzrosła ilość interwencji przekazywanych e-mail (z 5 do 14).

Zasadność interwencji nie jest uzaleŜniona od ujawnienia danych, gdyŜ najwięcej uznanych

za zasadne odnotowano w grupie przekazanych anonimowo.

Sposób przekazania % zasadnych

telefonicznie 42

pisemnie 67 anonimowo

osobiście 33

44

email 35 36

telefonicznie 24

pisemnie 13 podanie danych

osobiście 50

24

Zasadność interwencji w zaleŜności od zagadnienia (sekcji rozpatrującej) była teŜ roŜna.

% zgłoszonych

(ogółem)

% zasadnych

(w grupie)

Jakość Ŝywności i obiektów z nią związanych (Higiena śywności i śywienia)

62 35

Jakość wody i obiektów uŜyteczności publicznej (Higiena Komunalna i Środowiska)

20 34

Warunki pracy (Higiena Pracy)

9 100

Warunki sanitarne w lecznictwie, wystąpienie objawów chorobowych (Epidemiologia)

4 20

Warunki techniczne i lokalizacyjne (Zapobiegawczy Nadzór Sanitarny)

3 0

Warunki nauczania i wypoczynku (Higiena Dzieci i MłodzieŜy)

2 0

Wszystkie interwencje rozpatrywane przez sekcję Higienę Pracy, które anonimowo zgłaszali

pracownicy zakładów pracy, były zasadne. Najczęściej informowano o o niedostosowanym

do wymagań zapleczu socjalno-sanitarnym, co dotyczyło zarówno małych jak i większych

zakładów. Wszystkie kontrole spowodowały wszczęcie postępowań administracyjnych i nałoŜenie

na pracodawców obowiązków usunięcia nieprawidłowości, a jedna zamknięcie oddziału

produkcyjnego (niska temperatura oraz brak odprowadzenia spalin z dmuchaw poza halę).

Najwięcej interwencji, choć tylko w 35% zasadnych, dotyczyło obiektów Ŝywnościowo-

Ŝywieniowych. Najczęściej informowano o złej jakości Ŝywności (zakupiona Ŝywność nieświeŜa,

zwłaszcza mięso i wędliny lub przeterminowana). Wśród zasadnych w 56 % poruszano problem

jakości Ŝywności, a w 52% stan sanitarny pomieszczeń.

W 16 przypadkach informowano, Ŝe po spoŜyciu potraw (podawanych w barach

lub restauracjach, albo przyrządzonych w domu z nieświeŜych towarów) wystąpiły u nich

dolegliwości Ŝołądkowo- jelitowe (krótkotrwałe, lekkie, bez interwencji lekarza). Tylko w jednym

przypadku, ze względu na zastrzeŜenia, co do stanu sanitarnego obiektu, uznano zasadność takiej

interwencji. Wiele interwencji dotyczyło stanu higienicznego pomieszczeń lub higieny personelu.

Podczas kontroli interwencyjnych nałoŜono 12 mandatów w sklepach oraz 8 w barach

i restauracjach.

Nie potwierdziły się interwencje w obiektach noclegowych (sugerowano, Ŝe pomieszczenia

są brudne, występują zawilgocenia). Natomiast z czterech interwencji dotyczących jakości wody,

jedna (zaŜółcenie wody) była zasadna, co potwierdziły laboratoryjnie WZC, którym sprawę

przekazano (stwierdzono mętność i większą zawartość Ŝelaza).

Mimo iŜ tylko 39% rozpatrywanych interwencji była zasadna podjęcie działań kontrolnych,

w kaŜdym przypadku, z pewnością przyczyniło się do zapobieŜenia zagroŜeniom zdrowia.

Działalność w zakresie promocji zdrowia i oświaty zdrowotnej

w 2012 r. realizowana była zgodnie z celami Narodowego Programu

Zdrowia. Podejmowano równieŜ działania wynikające z potrzeb

środowiskowych i aktualnej sytuacji epidemiologicznej.

Realizowano ogólnopolskie programy edukacyjne, programy

wojewódzkie, interwencje nieprogramowe oraz prowadzono

kampanie informacyjne.

Adresatami programów prozdrowotnych byli mieszkańcy powiatu cieszyńskiego, w tym

przede wszystkim dzieci i młodzieŜ szkolna, pedagodzy i dyrektorzy szkół, pielęgniarki środowiska

nauczania i wychowania, wychowawcy kolonii oraz pracownicy podmiotów leczniczych (lekarze,

pielęgniarki, połoŜne).

W realizacji powyŜszych zadań współpracowano ze Starostwem Powiatowym, urzędami miast

w Cieszynie, Skoczowie, Ustroniu i Wiśle, Komendą Powiatową Policji, straŜami miejskimi,

przedszkolami, szkołami, organizacjami pozarządowymi (Cieszyńskim Oddziałem Polskiego

Komitetu Zwalczania Raka, Chrześcijańską SłuŜbą Charytatywną, Kościołem Adwentystów Dnia

Siódmego).

W roku 2012 priorytetowym zadaniem było szerzenie profilaktyki antytytoniowej, poprzez

promowanie mody na niepalenie oraz edukację na temat zdrowotnych następstw palenia tytoniu.

Prowadzono działania związane z obchodami Światowego Dnia Bez Tytoniu (akcja majowa),

Światowego Dnia Rzucania Palenia (akcja listopadowa), realizacją projektu „OdświeŜamy nasze

miasta. Tobacco Free Cities” (promującego zakaz palenia w miejscach uŜyteczności publicznej)

oraz realizacją, na terenie podległych placówek oświatowych, programów profilaktyki

antytytoniowej, tj.:

„Czyste powietrze wokół nas” program przeznaczony był dla dzieci w wieku

przedszkolnym oraz ich rodziców. Jego celem było podniesienie stanu wiedzy

najmłodszych na temat szkodliwości palenia papierosów oraz uświadomienie rodzicom

zdrowotnych skutków biernego palenia na rozwój dzieci. Uczestniczyło w nim 895 dzieci

z 22 przedszkoli.

W ramach programu zorganizowano konkurs plastyczny dla dzieci na postać bohatera

programu Dinka pt. ,,Nowe oblicze Dinusia”. Wzięło w nim udział

ok. 150 dzieci z 10 przedszkoli. KaŜde przedszkole nadesłało 1 pracę wykonaną zbiorowo przez

dzieci. Najciekawsze prace nagrodzono.

,,Nie pal przy mnie, proszę” program edukacji antytytoniowej dla uczniów klas I - III szkół

podstawowych oraz „Znajd ź Właściwe Rozwiązanie” program profilaktyki palenia tytoniu dla

uczniów starszych klas szkół podstawowych i gimnazjów.

Uczniowie uczestniczyli w zajęciach warsztatowych na których wykonywali plakaty, układali

wiersze i eseje, aforyzmy, krzyŜówki. W II edycji uczestniczyło 25 szkół podstawowych

i gimnazjalnych, wzięło udział 2091 uczniów.

Z okazji Światowego Dnia bez Papierosa w ramach programów zorganizowano dla szkół

podstawowych i gimnazjalnych konkurs plastyczny pt. „Ekonomiczne aspekty palenia tytoniu”

na który napłynęło 107 prac plastycznych z 7 szkół podstawowych. Komisja konkursowa wyłoniła

3 zwycięzców oraz przyznała 11 wyróŜnień. Podsumowanie konkursu odbyło się

w Starostwie Powiatowym w Cieszynie na konferencji pt. „Humanistyczne idee

Janusza Korczaka jako podstawa bezpieczeństwa rozwojowego i zdrowotnego

dziecka”.

Nagrody laureatom wręczył Starosta Cieszyński oraz Państwowy Powiatowy Inspektor

Sanitarny.

,,Program Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu” skierowany

do ogółu społeczeństwa woj. śląskiego realizowany był przez pracowników pionu

oświaty zdrowotnej oraz nadzoru sanitarnego Państwowej Inspekcji Sanitarnej woj.

śląskiego, kadrę pedagogiczną, i medyczną placówek oświatowo-wychowawczych, młodzieŜ,

personel zakładów opieki zdrowotnej, pracowników placówek sportowo-rekreacyjnych.

Elementem programu był udział w kampanii „Rzuć palenie razem z nami”. Wspólnie

z Zespołem Szkół Ekonomiczno–Gastronomicznych w Cieszynie zorganizowano akcję

edukacyjno-profilaktyczną mającą na celu zmniejszenie zachorowań, inwalidztwa i zgonów

wynikających z palenia tytoniu. Przedstawiono obowiązujące regulacje prawne w zakresie miejsc

wolnych od dymu tytoniowego. Ponad 100 osób obejrzało spot telewizyjny

pt. ,,Miasta wolne od dymu” i film pt. ,,Papierosy poŜerają Cię Ŝywcem. Palaczom wykonano

badanie poziomu tlenku węgla w wydychanym powietrzu oraz pomiar tkanki tłuszczowej.

Po wykładach uczniowie w kilkuosobowych grupach ruszyli głównymi ulicami miasta

Cieszyna. Wręczali ulotki antytytoniowe, prowadzili rozmowy na temat szkodliwości palenia

tytoniu a napotkanym palaczom nalepiali na kurtki nalepki pt.”Wyłącz palenie”.

Akcja cieszyła się duŜym zainteresowaniem mieszkańców.

Realizując Program Ograniczenia Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu w Polsce,

prowadzono monitoring przestrzegania zakazu palenia tytoniu w zakładach nauczania

i wychowania, placówkach opieki zdrowotnej, zakładach pracy oraz zakładach gastronomicznych.

Kontrolę w tym zakresie przeprowadzono w 167 placówkach oświatowych, 81 podmiotach

leczniczych, 2 domach pomocy społecznej, 50 zakładach pracy, 23 obiektach kultury

i wypoczynku, 261 lokalach gastronomiczno-rozrywkowych, 6 obiektach słuŜących obsłudze

podróŜnych, 6 obiektach sportowych, 75 innych pomieszczeniach uŜytku publicznego.

Nie odnotowano naruszenia przepisów ustawy.

W ramach ogólnopolskiego projektu pt. „OdświeŜamy nasze miasta.

TOB3CIT (Tobacco Free Cities)” współpracowano z Komendą Powiatową

Policji, StraŜą Miejską w Cieszynie, Skoczowie, Ustroniu

i Wiśle. Projekt ma na celu poprawę egzekwowania i wzrost przestrzegania

postanowień znowelizowanej w 2010 r. ustawy z dnia 9 listopada 1995 r.

o ochronie zdrowia przed następstwami uŜywania tytoniu i wyrobów tytoniowych. W ramach

podpisanego porozumienia funkcjonariusze staŜy miejskich przekazywali informacje o działalności

kontrolno-represyjnej w tym zakresie. Udzielono 97 upomnień, w tym 17 nieletnim, nałoŜono

15 mandatów (950 zł).

Drugim co do istotności przedsięwzięciem było zapobieganie narastającemu problemowi

otyłości wśród dzieci i młodzieŜy, poprzez poprawę sposobu Ŝywienia i jakości zdrowotnej

Ŝywności, zwiększenie aktywności fizycznej wśród dzieci i młodzieŜy oraz umiejętności kontroli

stanu swojego zdrowia. Zadanie to zrealizowano w ramach programu „Trzymaj Form ę”.

Program edukacyjny „Trzymaj Form ę” zainicjowany w 2006 roku

przez Główny Inspektorat Sanitarny oraz Polską Federację Producentów

śywności. Adresatami programu są uczniowie szkół podstawowych (klasy

V i VI) i gimnazjalnych (klasy I-III) oraz ich rodzice. W roku szkolnym

2011/2012 program realizowało 611 uczniów z 4 szkół gimnazjalnych oraz 608 uczniów kl. V i VI

z 12 szkół podstawowych.

Realizacja programu oparta była na metodzie projektu i pozwalała uczniom wspólnie

z nauczycielami, rodzicami, środowiskiem lokalnym opracowywać własne sposoby i formy

propagowania zasad zdrowego stylu Ŝycia, zarówno w szkole jak i rodzinie.

W ramach programu ogłoszono konkurs dla najlepszego

realizatora programu edukacyjnego „Trzymaj Formę”

w kategorii album multimedialny pt. ,,Nasza szkoła 3-ma formę”.

Puchar przechodni Państwowego Powiatowego Inspektora

Sanitarnego wręczono dyrektorowi Szkoły Podstawowej

im. Bohaterów Westerplatte w Kończycach Wielkich podczas

uroczystej akademii. Dzieci zaprezentowały scenki teatralne oraz piosenki o aktywności fizycznej

i zdrowym odŜywianiu.

.

Śląski Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny zainicjował

program pod hasłem: „śywienie na wagę zdrowia”. Na podstawie

przeprowadzonych badań na przestrzeni lat 2007–2010 stwierdzono,

Ŝe w Ŝywieniu dzieci i młodzieŜy występuje szereg nieprawidłowości.

Dlatego waŜne jest, aby rodzice i osoby odpowiedzialne za Ŝywienie

w placówkach oświatowych zwracali szczególną uwagę na to, co wchodzi w skład diety dziecka

oraz jak wygląda plan jego posiłków. Adresatami programu są dyrektorzy, kadra opiekuńcza

i pedagogiczna: Ŝłobków, przedszkoli, szkół, osoby odpowiedzialne za Ŝywienie dzieci

w placówkach nauczania i wychowania oraz dzieci i młodzieŜ, ich rodzice i opiekunowie.

W I edycji programu wzięło udział 13 placówek nauczania i wychowania.

Zorganizowano dwa szkolenia skierowane do osób zajmujących się Ŝywieniem dzieci

w placówkach nauczania i wychowania. Uczestniczyło w nich 91 osób z 46 placówek. Realizacja

programu wpłynęła na poprawę jakości Ŝywienia w placówkach, co wynika z ocenionych na

zakończenie I edycji jadłospisów (w tym z powiatu cieszyńskiego).

W przygotowywanych posiłkach wykorzystywano produkty sezonowe, pieczywo pełnoziarniste

oraz zwiększyła się ilość podawanych świeŜych warzyw i owoców.

Światowa Organizacja Zdrowia uznała wirusowe zapalenie wątroby typu B i C za jedno

z największych zagroŜeń epidemiologicznych XXI wieku. W odpowiedzi na to Państwowa

Inspekcja Sanitarna oraz Fundacja Gwiazda Nadziei rozpoczęły kolejną edycję programu

profilaktyki zakaŜeń wirusowego zapalenie wątroby typu B i C pt. „Podstępne WZW.

Zadaniem pilotaŜowego programu profilaktyki zakaŜeń HCV i HBV

było podniesienie poziomu wiedzy na temat wirusów, dróg zakaŜenia,

objawów, sposobów i skuteczności leczenia, a takŜe podejmowanie działań

profilaktycznych umoŜliwiających rozpoznanie zakaŜenia.

W edycji pilotaŜowej wzięło udział 96 uczniów kl. II z Zespołu Szkół Ogólnokształcących

w Wiśle. MłodzieŜ brała udział w wykładach i zajęciach warsztatowych oraz w wojewódzkiej

olimpiadzie wiedzy nt. profilaktyki wirusowego zapalenie wątroby typu B i C kwalifikując się do

drugiego etapu konkursu. Nie udało się zwycięŜyć ekipie z Wisły ale wiedza zdobyta z pewnością

będzie przekazywana środowiskom rodzinnym.

Co roku wykrywane nowe zakaŜenia HIV i zachorowania

na AIDS w woj. śląskim, potwierdzają celowość kontynuacji zadań ujętych

w Krajowym Programie Zwalczania AIDS i Zapobiegania ZakaŜeniom HIV.

Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny nie rejestruje zakaŜeń HIV

i zachorowań na AIDS, zadanie to realizuje Śląski Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny.

W 2012 roku na terenie powiatu zarejestrowano 1 nowy przypadek zakaŜenia HIV, lecz liczba

rejestrowanych przypadków z pewnością nie odzwierciedla rzeczywistej sytuacji. WciąŜ mało osób

podejmujących ryzykowne zachowania wykonuje test w kierunku zakaŜenia HIV.

Podczas spotkań z młodzieŜą zwrócono uwagę na wciąŜ niedostateczną ich wiedzę na temat

zakaŜeń HIV. Oczywista więc jest konieczność prowadzenia działań profilaktycznych. Działania

te realizowano głównie w ramach Ogólnopolskich Kampanii Społecznych „Zrób test na HIV” oraz

Światowego Dnia Walki z AIDS.

Jednym z przedsięwzięć było z zorganizowanie w Światowym Dniu Walki z AIDS punktu

informacyjno-edukacyjnego. Najmłodsi otrzymali ksiąŜeczki i kolorowani, natomiast dorosłym

i młodzieŜy wręczono ulotki oraz broszury nt. profilaktyki HIV. MłodzieŜ ze szkół

ponadgimnazjalnych zaproszono do udziału w konkursie na ulotkę pt. „Zrób test na HIV ”, którego

celem było, poprzez wzrost poziomu wiedzy, ograniczenie rozprzestrzeniania się zakaŜeń HIV,

zachęcenie uczniów do wykonywania testów oraz podniesienie poziomu akceptacji i tolerancji dla

osób Ŝyjących z HIV i chorych na AIDS.

Nagrodzono najlepsze prace uczniów z Zespołu Szkół Ekonomiczno-Gastronomicznych

w Cieszynie i Liceum Ogólnokształcącego im. P. Stalmacha w Wiśle. Nagrody wręczył Senator

Ziemi Cieszyńskiej i śywieckiej Tadeusz Kopeć w Biurze Senatorskim

w Cieszynie.

Co roku Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna bierze udział w akcjach edukacyjno-

profilaktycznych organizowanych dla mieszkańców naszego powiatu przez Starostwo Powiatowe

i Urzędy Miast w Ustroniu i w Wiśle:

-„Tydzień Zdrowia” w Wiśle

- ”Wakacyjny tydzień zdrowia” w Ustroniu .

Podczas tych akcji pracownicy PSSE prowadzili indywidualne rozmowy z osobami palącymi,

udzielali porad jak rzucić palenie, wykonywali pomiary tlenku węgla w powietrzu wydychanym,

pomiary ciśnienia krwi, tkanki tłuszczowej, poziomu cukru.

Mieszkańcy i turyści chętnie brali udział w degustacji zdrowej Ŝywności, korzystali z bezpłatnych

konsultacji lekarza diabetologa, kardiologa, chorób wewnętrznych itp..

We współpracy z Cieszyńskim Oddziałem Polskiego Komitetu Zwalczania Raka oraz

Chrześcijańską SłuŜbą Charytatywną w Skoczowie jak co roku w czerwcu zorganizowano kolejną

edycję imprezy „Czantoria dla Twojego zdrowia”. Na górze Czantoria w Ustroniu udzielano

porad (w tym dotyczących profilaktyki zachorowań związanych z kleszczami), wykonywano

pomiary ciśnienia krwi i tkanki tłuszczowej. KaŜdy palacz mógł wykonać pomiar tlenku węgla

w wydychanym powietrzu oraz podjąć decyzję o rzuceniu nałogu zamieniając papieros na jabłko.

Dla dzieci zorganizowano gry ruchowe, kolorowanie rysunków o treściach prozdrowotnych.

Ogromne zainteresowanie wśród uczestników wzbudził pokaz tresury psa policyjnego „Rocky”

przygotowany przez funkcjonariuszy policji a takŜe pokaz udzielania pierwszej pomocy,

prowadzony przez zaproszonych ratowników medycznych.

Wszystkich przechodzących koło naszych stanowisk zachęcano do wzięcia udziału

w prowadzonym przez instruktorkę aerobiku. Instruktorzy ze Skoczowskiego Klubu Nordic

Walking „Włóczykije" prowadzili naukę prawidłowego poruszania się z kijami.

Po kilku latach nieobecności na imprezę przybyli pieszo na Czantorię ze strony czeskiej pracownicy

Krajskiej Hygienickiej Stanicy/ Stacji Sanitarnej w Ostrawie, którzy obchodzili jubileusz 60 lecie

swojego istnienia.

Jesienne Dni Walki z Rakiem, poświecono

profilaktyce raka jelita grubego, który wg

danych statystycznych stanowi coraz większy

problem

w powiecie DuŜym zainteresowaniem cieszył

się wykład dr n. med. Stanisława Mikołajczyka

oraz tradycyjnie wykonywane bezpłatne

pomiary ciśnienia krwi, oznaczenia poziomu glukozy w krwi, tlenku węgla w wydychanym

powietrzu u palaczy.

Informacje zawarte w niniejszym raporcie wskazują, Ŝe w 2012 r. bezpieczeństwo sanitarne

mieszkańców powiatu cieszyńskiego pozostawało w dalszym ciągu na wysokim poziomie.

W roku 2012 w powiecie cieszyńskim nie wystąpiły istotne zmiany w występowaniu chorób

zakaźnych. Podobnie jak w latach poprzednich sytuację epidemiologiczną moŜna ocenić jako

korzystną i stabilną, chociaŜ w przypadku niektórych chorób zapadalność utrzymywała się

na wysokim poziomie lub wzrosła.