3Spis treci

Podstawowe symbole przyjte do oznaczania

Wprowadzenie

ROZDZIA 1Obliczanie powierzchni w budynkach. Stan prawny w latach19702003 i wnioski praktyczne

1.1. Uwagi wstpne 111.2. Podstawy normowe obliczania powierzchni w budynkach 121.2.1. Podstawowe normy i przepisy 121.2.2. Wnioski praktyczne 131.3. Porwnanie zasad obliczania powierzchni pomieszcze

i mieszka wg PN i PN-ISO 161.4. Inne regulacje okrelajce zasady obliczania powierzchni

uytkowej w budynkach 221.4.1. Normatywy techniczne projektowania 221.4.2. Ustawa Prawo lokalowe 241.4.3. Ustawa o najmie lokali 261.4.4. Ustawa o wasnoci lokali 271.4.5. Zarzdzenie Prezesa GUS 281.4.6. Ustawa o podatkach 281.4.7. Wnioski praktyczne 29

ROZDZIA 2Obliczanie kubatury budynkw. Stan prawny w latach 19702003i wnioski praktyczne

2.1. Uwagi wstpne 312.2. Podstawy prawne obliczania kubatury budynkw 312.2.1. Podstawowe normy i przepisy 312.2.2. Wnioski praktyczne 332.3. Porwnanie zasad obliczania kubatury budynkw

wg PN i PN-ISO 34

5

7

11

31

4ROZDZIA 3Obliczanie powierzchni budynkw wg PN-ISO 9836:1997.Komentarze do punktu 5.1 normy

3.1. Zasady obmiaru i obliczania powierzchni (p. 5.1.1 normy) 393.2. Powierzchnia zabudowy (p. 5.1.2 normy) 433.3. Powierzchnia cakowita (p. 5.1.3 normy) 473.4. Powierzchnia wewntrzna kondygnacji (p. 5.1.4 normy) 523.5. Powierzchnia kondygnacji netto (p. 5.1.5 normy) 553.6. Powierzchnia konstrukcji (p. 5.1.6 normy) 603.7. Powierzchnia uytkowa i jej podzia (p. 5.1.7 normy) 623.7.1. Definicja powierzchni uytkowej (Pu) 623.7.2. Powierzchnia podstawowa (Pp) 653.7.3. Powierzchnia pomocnicza (Pd) 663.7.4. Przedstawianie wynikw obliczenia Pu w projekcie budowlanym 663.8. Powierzchnia usugowa (p. 5.1.8 normy) 683.9. Powierzchnia ruchu (p. 5.1.9 normy) 713.10. Powierzchnia obudowy budynku (p. 5.1.10 normy) 75

ROZDZIA 4Obliczanie kubatury budynkw wg PN-ISO 9836:1997.Komentarze do punktw 5.2 i 5.3 normy

4.1. Zasady obmiaru i obliczania kubatury (p. 5.2.1 normy) 794.1.1. Rodzaje kubatur 794.1.2. Oglne zasady obmiaru i obliczania kubatur 814.2. Kubatura brutto budynku lub jego czci zamknitych

ze wszystkich stron i przekrytych (p. 5.2.2 normy) 844.3. Kubatura brutto budynku lub jego czci nie zamknitych

ze wszystkich stron lecz przekrytych (p. 5.2.3 normy) 874.4. Kubatura brutto budynku lub jego czci nie zamknitych

ze wszystkich stron i nie przekrytych (p. 5.2.4 normy) 874.5. Kubatura netto (p. 5.2.5 normy) 884.6. Kubatura wewntrzna (p. 5.2.6 normy) 904.7. Kubatura uytkowa (p. 5.2.7 normy) 924.8. Kubatura usugowa (p. 5.2.8 normy) 924.9. Kubatura ruchu (p. 5.2.9 normy) 934.10. Przykady wskanikw (p. 5.3 normy) 95

ANEKS

Pytania i odpowiedzi w sprawach praktycznego stosowanianormowych zasad obliczania powierzchni w budynkach (120)

39

79

99

5Podstawowe symbole przyjtedo oznaczania:

dop. dopisanoDzU Dziennik UstawDzUrz Dziennik UrzdowyGUS Gwny Urzd Statystycznyj.t. jednolity tekstMGPiB Minister Gospodarki Przestrzennej i BudownictwaMI Minister InfrastrukturyMSWiA Minister Spraw Wewntrznych i AdministracjiMP Monitor Polskip. punktpp. podpunktPN Polska NormaPN-ISO norma Midzynarodowej Organizacji Normalizacyjnej

wprowadzona do Polskiej NormyRM Rada Ministrwtzn. to znaczyW.K. sygnatura autoraWT-2002 rozporzdzenie MI z dnia 12 kwietnia 2002 r. (DzU nr 75,

poz. 690, zm. 2003 r. nr 33, poz. 270)zm. zmieniony (akt prawny)

6

7Wprowadzenie

Ustalone w Polskich Normach w latach 1969, 1970 i 1997, rnicesi od siebie, zasady obmiaru i obliczania pola powierzchni i kubatu-ry budynkw spowodoway powane trudnoci w praktycznym wdro-eniu normy PN-ISO 9836:1997 Waciwoci uytkowe w budownic-twie. Okrelanie i obliczanie wskanikw powierzchniowych i kuba-turowych i stay si przyczyn bardzo wielu komplikacji. Wynikay onez braku moliwoci znalezienia jakiejkolwiek korelacji z zasadamiobmiaru i oblicze okrelonymi we wczeniej obowizujcych nor-mach, a w szczeglnoci: PN-69/B-02360 Kubatura budynkw. Zasa-dy obliczania oraz PN-70/B-02365 Powierzchnia budynkw. Podzia,okrelenia i zasady obmiaru.

Trzeba ponadto stwierdzi, e nie mniejsz przeszkod w powszech-nym wdroeniu normy PN-ISO 9836:1997 jest niejednoznacznowielu fragmentw tekstu i brak naleytego objanienia rysunkowego.Norma ta jest tumaczeniem angielskiej wersji normy midzynarodo-wej ISO-9836:1992, ale jej mankamenty nie wynikaj wycznie z me-chanicznego tumaczenia na jzyk polski, lecz z niedoskonaoci sa-mego oryginau.

Brak podstaw prawnych do opracowania i ustanawiania tzw. arku-szy krajowych do norm midzynarodowych (ISO) i europejskich (EN)uniemoliwi rwnie przystosowanie ustale normy ISO 9836 donaszych potrzeb i terminologii stosowanej w polskim budownictwie.Dodatkowe komplikacje stwarza fakt, e w okresie wanoci wymie-nionych wyej Polskich Norm z 1969 i 1970 r. obowizyway rwnieinne reguy obliczania powierzchni uytkowej i powierzchni cakowi-

8tej budynkw, wynikajce z zasad sporzdzania przedmiaru robtbudowlanych dla potrzeb kosztorysowania, z normatyww technicz-nych projektowania, z prawa lokalowego, ustawy o podatkach, a na-wet wytycznych do sprawozdawczoci statystycznej.

Na tle tak rnorodnych i niespjnych regulacji prawnych nie miayw istocie waciwego znaczenia obliczenia powierzchni i kubaturybudynkw wykonane w opisach technicznych do projektw budowla-nych, ktre powinny by obiektywn podstaw okrelania kosztwrobt budowlanych, wskanikw techniczno-ekonomicznych i cen jed-nostkowych powierzchni uytkowej lub kubatury budynkw, ustala-nia wartoci budynkw, wysokoci wkadw czonkowskich i kosztujednostkowego eksploatacji, stanowicego podstaw do ustalania opatczynszowych odpowiednio do wielkoci mieszkania lub lokalu uyt-kowego.

W zwizku z t rnorodnoci niespjnych regulacji, wielkoci po-wierzchni i kubatur obliczone w projekcie budowlanym zgodnie z Pol-skimi Normami nie stanowiy jedynej i miarodajnej podstawy wszel-kich decyzji administracyjnych, umw kupna-sprzeday lub najmu,wpisu do ksig wieczystych nieruchomoci, a tym bardziej sprawoz-da statystycznych lub wymiaru podatkw.

Dalsze komplikacje spowodowao ustanowienie przez Polski Komi-tet Normalizacyjny (PKN) normy PN-ISO 9836:1997 (zamiast PN-69//B-02360 i PN-70/B-02365). Najbardziej konfliktowe sytuacje powstajw zwizku z tym w przypadkach wprowadzania zmian sposobu uyt-kowania, modernizacji lub przebudowy budynkw, a szczeglnie ichczci lub pojedynczych lokali. O skali problemu wiadcz tysicezgaszanych na pimie i telefonicznie do PKN, ministerstw waciwychdla spraw budownictwa i gospodarki mieszkaniowej pyta i prbo wyjanienie zasad obliczania powierzchni i kubatury budynkw wgnowej normy PN-ISO 9836:1997.

Stan ten spowodowa potrzeb opublikowania szerszego komentarzado tej normy oraz wyjanienia jej korelacji z innymi ustaleniami nor-mowymi i przepisami prawnymi. Temu wanie celowi powinna suyniniejsza publikacja przeznaczona dla inwestorw, projektantw,wykonawcw, wacicieli i zarzdcw budynkw oraz ich uytkowni-

9kw. Zawarte w niej informacje i komentarze mog by rwnie przy-datne przy rozpatrywaniu wnioskw i podejmowaniu decyzji w orga-nach administracji architektoniczno-budowlanej, w bankach kredytu-jcych inwestycje budowlane, a nawet dla potrzeb sprawozdawczocistatystycznej. Tre publikacji moe suy rzeczoznawcom majtko-wym i notariuszom przy szacowaniu wartoci budynkw, zawieraniuumw kupna-sprzeday i zakadaniu ksig wieczystych.

Aby przedstawi t problematyk w sposb najbardziej przystpny,umoliwiajcy atwiejsze zrozumienie norm i innych regulacji orazwskaza praktyczne zastosowanie waciwych rozwiza, w rozdzia-ach 1 i 2 przedstawiam przepisy prawne dotyczce obliczania po-wierzchni i kubatury budynkw obowizujce w ostatnich 30 latach,czyli w okresie wanoci odnonych norm ustanowionych w latach 1969i 1970, a nastpnie w rozdziaach 3 i 4 podaj komentarze opisowei graficzne do poszczeglnych punktw normy PN-ISO 9836:1997.

Przyjcie takiej kolejnoci tematw umoliwio najpierw przedstawie-nie najistotniejszych rnic midzy poszczeglnymi poprzednimi kra-jowymi regulacjami i wskazanie zasadniczych uwarunkowa i skutkwich zastosowania w praktyce, a nastpnie zaprezentowanie podstawo-wych ustale normy PN-ISO 9836:1997 i moliwie wnikliwe ich sko-mentowanie co mam nadziej uatwi zastosowanie tej normyw praktyce.

10

11

ROZDZIA 1Obliczanie powierzchni w budynkach.Stan prawny w latach 19702003i wnioski praktyczne

*) W dalszej czci tekstu bdziemy posugiwali si skrtowym pojciem powierzch-ni, rozumiejc pod nim cilejsze okrelenie pole powierzchni.

Komplikacje w interpretowaniu i stosowaniu przepiswi norm dotyczcych obliczania powierzchni w budynkach,o ktrych bya mowa we Wprowadzeniu, wynikaj z niejed-nolitej i niekonsekwentnej regulacji zasad pomiaru i obli-czania pola powierzchni* ), utrudniajcej stosowanie ichw praktyce projektowania i kosztorysowania robt budow-lanych, rozliczeniach kosztw budowy, dokonywaniu przy-dziaw mieszka i obliczaniu wkadw mieszkaniowych,wycenie wartoci mieszka i lokali uytkowych na rynkunieruchomoci, a take ustalaniu kosztw eksploatacji i po-krywania kosztw remontw.

Podstaw obliczania powierzchni w budynkach, na kt-rej opieraj si te czynnoci i decyzje, s ustalenia PolskichNorm dotyczcych obliczania powierzchni oraz aktw praw-nych (zwaszcza rozporzdze ministrw) okrelajcych za-kres ich obowizywania, ktre w tym okresie ulegay istot-nym zmianom. Ze wzgldu na wane znaczenie praktycznetych regulacji, przedstawiam je w porzdku chronologicznym,co uatwi ich wykorzystanie w przypadkach sporw, jakie natym tle ju powstay lub mog powsta.

1.1. Uwagi wstpne

12

1.2. Podstawy normowe obliczania powierzchniw budynkach

1.2.1. Podstawowe normy i przepisy

W latach 19702003 byy wprowadzane kolejno nastpujceregulacje dotyczce obliczania powierzchni w budynkach:

1) w dniu 30 czerwca 1970 r. zostaa ustanowiona przez PKNnorma PN-70/B-02365 Powierzchnia budynkw. Podzia,okrelenia i zasady obmiaru. Obowizywaa ona od dnia1 stycznia 1971 r.,

2) ustawa z dnia 3 kwietnia 1993 r. o normalizacji (DzU nr55, poz. 251 z pn. zm.) zniosa obligatoryjno PolskichNorm, ale przyznaa waciwym ministrom prawo ogasza-nia w drodze rozporzdzenia wykazw Polskich Norm obo-wizujcych w caoci lub w czci w okrelonym dziale go-spodarki narodowej,

3) na podstawie ww. ustawy, MGPiB wyda rozporzdzeniez dnia 21 czerwca 1994 r. w sprawie wprowadzenia obo-wizku stosowania niektrych Polskich Norm z zakresu bu-downictwa, gospodarki przestrzennej i komunalnej orazgeodezji i kartografii (DzU nr 84, poz. 387, zm. 1995 r.nr 45, poz. 235). W zamieszczonym Wykazie Polskich Normdo obowizkowego stosowania znalaza si rwnie nor-ma PN-70/B-02365. Rozporzdzenie weszo w yciez dniem 8 sierpnia 1994 r.,

4) uchwa nr 33/97-o z dnia 28 padziernika 1997 r. zostaaustanowiona przez PKN nowa norma PN-ISO 9836:1997Waciwoci uytkowe w budownictwie. Okrelanie i obli-czanie wskanikw powierzchniowych i kubaturowych, kt-ra zastpia norm PN-70/B-02365,

5) w miejsce rozporzdzenia MGPiB z dnia 21 czerwca1994 r. (patrz wyej p. 3 niniejszego podrozdziau) zosta-o wydane rozporzdzenie MSWiA z dnia 4 marca 1999 r.w sprawie wprowadzenia obowizku stosowania niekt-rych Polskich Norm (DzU nr 22, poz. 209). W zamiesz-

13

czonym Wykazie Polskich Norm do obowizkowego sto-sowania znajduje si norma PN-ISO 9836:1997, jednak-e zakres jej obowizywania zosta ograniczony do usta-le p. 5.2.2, dotyczcych wycznie obliczania kubaturybrutto budynkw. Rozporzdzenie MSWiA weszo w y-cie z dniem 2 kwietnia 1999 r. i z tym dniem stracio wa-no rozporzdzenie MGPiB z dnia 21 czerwca 1994 r.Taki sam zakres obowizywania PN-ISO 9836 zosta utrzy-many w kolejnych rozporzdzeniach zawierajcych aktu-alizowane wykazy Polskich Norm obowizujcych w bu-downictwie,

6) nowa ustawa z dnia 12 wrzenia 2002 r. o normalizacji (DzUnr 169, poz. 1386) zniosa dotychczasowe uprawnienia mi-nistrw do ustalania, w drodze rozporzdze, wykazwobowizujcych Polskich Norm. W zwizku z tym od dniawejcia w ycie tej ustawy, czyli od dnia 1 stycznia 2003 r.nie jest obligatoryjne rwnie stosowanie ustale p. 5.2.2normy PN-ISO 9836, mimo zachowania jej wanoci.

1.2.2. Wnioski praktyczne

Z powyszego chronologicznego przegldu ustale normowychwynika, e aktualnie jest wana jedynie nowa norma PN-ISO9836:1997, ale nie jest ona obligatoryjna w zakresie obliczaniapowierzchni w budynkach. Oznacza to, e norma ta moe bystosowana dobrowolnie, np. w wyniku przyjcia jej w umowieo prace projektowe jako podstawy do obliczenia powierzchniw projektowanym budynku, a w nastpstwie do sporzdze-nia kosztorysu inwestorskiego, ustalenia ceny umownej wyko-nania budynku, rozliczenia kosztw budowy, obliczenia wyni-kowych kosztw jednostkowych (1 m2 Pu), ustalenia wysoko-ci wkadw czonkowskich oraz kosztw utrzymania budynku,poszczeglnych mieszka i lokali uytkowych.

Poza tym stanem formalnym nader istotne s rnicemerytoryczne midzy zasadami obmiaru i obliczania po-wierzchni pomieszcze, mieszka i lokali uytkowych w bu-

14

dynkach, ustalone w normach PN-70/B-02365 i PN-ISO9836:1997. Zmiany te maj charakter tak zasadniczy, e niepozwalaj na zastosowanie jakiegokolwiek wskanika korek-cyjnego, umoliwiajcego uzyskanie wynikw porwnywal-nych. Wykonane na podstawie tych norm obliczenia po-wierzchni w tym samym budynku dadz cakowicie rnewyniki parametryczne.

Trzeba std wyprowadzi wniosek, e wszystkie oblicze-nia powierzchni w budynku, dokonane w okresie obowizy-wania poprzedniej normy PN-70/B-02365, powinny by trak-towane za wane i nadal uznawane jako podstawa pomiarui obliczania powierzchni, a w konsekwencji take wszelkichdecyzji i innych aktw prawnych (w tym ksig wieczystych)oraz wszelkich rozlicze finansowych opartych na tych po-miarach i obliczeniach.

Tak sam zasad naley zastosowa do wszelkich zmianw budynku, majcych wpyw na obliczenie wielkoci po-wierzchni budynku lub jego czci (mieszka, lokali uytko-wych), poniewa w przeciwnym razie zmieniyby si relacjeparametryczne powierzchni podobnych ale obliczonych wgrnych norm. Przykadem powstania takiego zamieszaniamog by zmiany wprowadzone w istniejcym budynku w wy-niku modernizacji poszczeglnych lokali, adaptacji strychwna mieszkania, nadbudowy budynku lub jego czciowej prze-budowy, jeeli do obliczenia powierzchni, przeksztaconychlub uzyskanych w wyniku takich zmian, zastosuje si odmien-ne zasady obliczania powierzchni ni byy przyjte w pierwot-nym projekcie budowlanym.

Zatem, jeeli obliczenia powierzchni w projekcie bu-dowlanym, na podstawie ktrego zosta wzniesiony budyneki dokonano wszystkich oblicze kosztw budowy, wkadwi kosztw eksploatacji, podjto decyzje o przydziaach lubzawarto umowy kupna lokalu oraz dokonano wpisw do ksigiwieczystej, zostay oparte na ustaleniach normy PN-70//B-02365, to take wszelkie ewentualne zmiany w budynku

15

powinny by rejestrowane wg tych samych zasad. Jest nato-miast moliwe wprowadzenie zmiany w obliczeniach po-wierzchni w caym budynku wg nowej normy PN-ISO9836:1997, ale wymaga to wykonania inwentaryzacji technicz-nej caego budynku i nowego obmiaru wszystkich pomiesz-cze i lokali oraz powierzchni wsplnych wg zasad okrelo-nych w tej normie. Uwzgldnienie istotnych rnic midzyzasadami obliczania powierzchni, okrelonymi w tych nor-mach, spowoduje potrzeb dokonania zmian w aktach praw-nych (decyzjach przydziau, umowach) i ksigach wieczystychoraz w obliczeniach jednostkowych kosztw eksploatacji.Wysokie koszty takiej operacji obciyyby wszystkich uyt-kownikw mieszka i innych lokali w budynku, take tych,ktrych rzeczywisty stan takich nieruchomoci nie uleg naj-mniejszej zmianie od czasu zbudowania budynku. Natomiastwynik tej pracy nie przynisby w efekcie nikomu adnychrealnych korzyci.

Nie ulega natomiast wtpliwoci, e zasady obliczaniapowierzchni uytkowej, ustalone w normie PN-ISO 9836:1997,powinny by stosowane w projektach nowo projektowanychbudynkw i na tej podstawie powinny by wykonane przedmia-ry robt do sporzdzenia kosztorysw inwestorskich, a w na-stpstwie ustalane umowne koszty budowy, ostateczne roz-liczenia z wykonawc, obliczane wartoci mieszka i lokaliuytkowych, wkady czonkowskie i pniejsze koszty eksplo-atacji.

Przyjcie takich zasad postpowania nie narusza ad-nych regu stosowania obydwu omawianych norm oblicza-nia powierzchni, poniewa obydwie nie maj obecnie cha-rakteru obowizujcego. Podobne stanowisko zaj rwnieoficjalnie Zesp Budownictwa PKN w pimie z dnia 15marca 2000 r., nr ZBD-IW/122/2000, skierowanym do De-partamentu Budownictwa, Architektury, Geodezji i Karto-grafii MSWiA. W pimie tym Zesp Budownictwa PKNinformuje, e ...dobrowolno stosowania norm dopuszczapowoywanie w umowach Polskich Norm, zarwno najnow-

16

szych jak i wycofanych ze zbioru. Naley bra pod uwag fakt,e dostpno PN znajdujcych si w zbiorze jest wiksza ninorm wycofanych ze zbioru, jednak normy wycofane s w ra-zie potrzeby dostpne w archiwum PKN, cznie z moliwociich zakupu.

...Zarwno Zesp Budownictwa PKN, jak i NKP nr232, s od wielu lat adresatami ogromnej iloci korespon-dencji i telefonw dotyczcych potrzeby interpretacji posta-nowie kolejno norm PN-70/B-02365 i PN-ISO 9836, odno-nie zasad prawidowego okrelania i pomiaru powierzchniuytkowej w budynkach, zwaszcza mieszkalnych, co wyra-nie wskazuje na piln potrzeb uregulowania i ujednoliceniatego zagadnienia. Przytoczona wyej sytuacja wskazuje, enawet moliwo powoywania si w umowach na obie przy-toczone normy nie rozwie obserwowanego w szerszym za-kresie problemu.

1.3. Porwnanie zasad obliczania powierzchnipomieszcze i mieszka wg PN i PN-ISO

Ograniczajc zakres omwienia normowych zasad oblicza-nia powierzchni do budynkw mieszkalnych, moemy zobra-zowa je w postaci tablic porwnawczych, okrelajcych zasa-dy obmiaru i obliczania powierzchni pomieszcze wg PN-70/B--02365 i PN-ISO 9836:1997 (tabl. 1) oraz zasady uwzgldnia-nia wysokoci pomieszcze przy obliczaniu ich powierzchniwg tyche norm (tabl. 2).

Porwnanie tych zasad potwierdza z pewnoci posta-wion wczeniej tez, i s one tak dalece rne, e nie da siich skorygowa adnym wspczynnikiem przeliczeniowym.Oznacza to rwnie, e nie ma praktycznie adnej metodyporedniej dla obliczania powierzchni w tym samym budyn-ku, poza przyjciem za podstaw obmiaru i obliczenia po-wierzchni zasad zawartych albo w normie PN-70/B-02365 alboPN-ISO 9836:1997.

17

*) Przy obmiarze z natury pomieszcze i budynkw w stanie wykoczonym dodaje sigrubo tynku wewntrznego 2 cm, zewntrznego 3 cm.

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

Tablica 1. Zestawienie porwnawcze zasad obmiaru i obliczania powierzchni w bu-dynkach wg PN-70/B-02365 i PN-ISO 9836:1997

Obmiar pomieszczeniawykonuje si na poziomie

Obmiar pomieszczeniawykonuje si w wietlecian ograniczajcych

Wnki w cianach,o powierzchni do 0,1 m2

Wnki w cianach,o powierzchnipowyej 0,1 m2

Przejcia w cianach,drzwiach i oknach(balkonowych)

Pilastry i inne wystpycienne o powierzchnido 0,1 m2

Pilastry i inne wystpycienne o powierzchnipowyej 0,1 m2

Dokadno: pomiaru liniowego obliczenia powierzchni

wedugPN-70/B-02365

1,00 m nad podog

w stanie surowym, tzn.bez tynkw i okadzinwykonywanych namiejscu*)

nie dolicza sido powierzchnipomieszczenia

dolicza sido powierzchnipomieszczenia

nie dolicza sido powierzchnipomieszczenia

nie potrca siz powierzchnipomieszczenia

potrca si z powierzch-ni pomieszczenia i doli-cza do powierzchnikonstrukcji

do 0,01 m do 0,1 m2

wedugPN-ISO 9836:1997

na poziomie pod-ogi

w stanie cakowiciewykoczonym

jakw PN-70/B-02365

nie dolicza sido powierzchnipomieszczenia

jakw PN-70/B-02365

jakw PN-70/B-02365

nie potrca siz powierzchnipomieszczenia

do 0,01 m do 0,01 m2

Sposb obmiaru

PrzedmiotLp.

18

Lp.

1.

2.

3.

4.

Tablica 2. Porwnanie zasad uwzgldniania wysokoci pomieszcze przy obliczaniuich powierzchni wg PN-70/B-02365 i PN-ISO 9836:1997

Zalicza sido powierzchnipomieszczenia

Powierzchniao jednakowejwysokoci

Cz pomiesz-czenia o wyso-koci wyszej odpoziomu danejkondygnacji

Powierzchniapomieszczenia zeskonym sufitem

Powierzchniezewntrzne niezamknite zewszystkich stron,dostpne z dane-go pomieszczenia

WedugPN-70/B-02365

w 100 %

nie wyodrbnia siz powierzchni caegopomieszczenia

wysokoci powyej2,20 m liczy siw 100 %,

wysokoci od 1,40 mdo 2,20 m liczy siw 50 %,

poniej 1,40 m niewlicza si do po-wierzchni pomie-szczenia

nie wlicza si do po-wierzchni pomieszcze-nia (ani mieszkania lublokalu uytkowego)

WedugPN-ISO 9836:1997

w 100 %

wyodrbnia si i liczyoddzielnie powierzchniobydwu czci pomieszczenia

powierzchni pomieszczenialiczy si w caoci, zgodniez powierzchni jego podogi,ale dzieli si j na dwieczci: cz o wysokoci 1,90 m

i wicej, cz o wysokoci poniej

1,90 m, ktra moe byzaliczona wycznie dopowierzchni pomocniczej

(wg 72 ust. 1 WT-2002*)

dolicza si do powierzchnipomieszczenia (mieszkania,lokalu uytkowego),wykazujc oddzielnie: powierzchnie nie nakryte

(balkony, tarasy), powierzchnie nakryte

(loggie)

*) Chodzi o rozporzdzenie MI z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunkw technicz-nych, jakim powinny odpowiada budynki i ich usytuowanie (DzU Nr 75, poz. 690, zm.2003 r. nr 33, poz. 270).

19

Obydwie normy wyrniaj i okrelaj zasady obli-czania:

powierzchni zabudowanej lub zabudowy (Pz), powierzchni cakowitej (Pc), powierzchni konstrukcji (Pk), powierzchni ruchu (Pr), czyli komunikacji oglnej pozio-

mej i pionowej, powierzchni uytkowej (Pu) mieszka i lokali uytkowych,

ktra dzieli si na podstawow (Pp) i pomocnicz, czylidodatkow (Pd),

powierzchni usugowej (Pg), obejmujcej pomieszczeniatechniczne i gospodarcze obsugujce budynek i wszystkichuytkownikw,

powierzchni netto (Pn).

Norma PN-ISO 9836:1997 ustala ponadto zasady obli-czania powierzchni wewntrznej, ktr mona oznaczy sym-bolem Pw.

Naley jednak wyjani, e norma ta, w przeciwiestwiedo PN-70/B-02365, nie zawiera literowych symboli do ozna-czania okrelonych rodzajw powierzchni, co uniemoliwiaw praktyce formuowanie matematycznych wzorw oblicza-nia i podawanie w skrtowym zapisie porwnawczych wska-nikw techniczno-ekonomicznych.

Aby wic zrekompensowa ten mankament normyPN-ISO 9836:1997 w przedstawionym wyej wyliczeniu rodza-jw powierzchni w budynkach, jak rwnie w dalszym tekcietej publikacji, zostay przyjte ich skrtowe symbole literowe,oparte przede wszystkim na oznaczeniach wystpujcychw normie PN-70/B-02365.

Zasady zaliczania do okrelonych rodzajw powierzch-ni uytkowej (podstawowej i pomocniczej) oraz powierzchniusugowej zostay w najbardziej skrtowy sposb przedstawio-ne w ukadzie tabelarycznym, charakteryzujcym normowypodzia powierzchni w budynkach (tabl. 3).

20

Powierzchniausugowa

Pg

kotownia domowa, skadopau, gara wbudowany,pomieszczenia skadowei wielofunkcyjne pomiesz-czenia gospodarcze, koryta-rze, schody do piwnicy i napoddasze nieuytkowe

w obrbie mieszkania niema pomieszczeusugowych

pralnie domowe, suszarniebielizny, wzkarnie, rower-kownie, komrki lokator-skie, pomieszczenia magazy-nowe lokali uytkowych, ko-townia lub wze cieplny,wentylatornia, komory zsy-powe oraz wykazane od-dzielnie garae wbudowane

pomieszczenia magazyno-we, kotownia albo wzecieplny, wentylatornia,gara, pralnia, suszarnia

Powierzchniapodstawowa

Pp

pokoje, salon, gabinet,pracownia

a) mieszkanie:pokoje, salon, gabinet

b) budynek: suma Pp mieszka suma Pp innych lokali

uytkowych

pokoje pobytu indywidual-nego i zbiorowego, salekonsumpcyjne, konferen-cyjne i wypoczynkowe

Powierzchniapomocnicza

Pd

przedsionek, hol, przed-pokj, schody czcekondygnacje mieszkalne,kuchnia, spiarnia, garde-roba, szafy wbudowane,WC, azienka

hol, przedpokj, kuchnia,spiarka, garderoba, szafywbudowane, WC, azienka

suma Pd mieszka suma Pd innych lokali

uytkowych

komunikacja wewntrzna,recepcja, pokoje administra-cji, kuchnia z zapleczemprodukcyjnym, pokj piel-gniarsko-zabiegowy, gabinet

Tablica 3. Przykady zaliczania pomieszcze do niektrych rodzajw powierzchni w bu-dynkach wg PN-ISO 9836:1997 na przykadach wybranych rodzajw budynkw i lokali o r-nym przeznaczeniu (w wykazie pominito powierzchni nie zamknit ze wszystkich stron,nie nakryt lub nakryt, ktr w razie wystpowania dolicza si oddzielnie do Pu)

1. DOM JEDNORODZINNY

2. BUDYNEK WIELORODZINNY

3. BUDYNEK ZAMIESZKANIA ZBIOROWEGO

21

Powierzchniausugowa

Pg

Powierzchniapodstawowa

Pp

Powierzchniapomocnicza

Pd

Tablica 3 (cd.)

pomieszczenie ekspozycjii obsugi klienta, pracow-nia, biura

pomieszczenia pracycznie z pasmami ruchuwewntrznego, biurakierownictwa produkcjii zarzdu

powierzchnia ze stano-wiskami postojowymii wewntrznymi drogamimanewrowymi

pomieszczenie do hodowlizwierzt lub ptactwa cz-nie z wewntrznymi pa-smami obsugi

fryzjersko-kosmetyczny,fitness-club, pomieszczeniasocjalne i higieniczno-sanitarne

przedsionek, poczekalnia,korytarz, schody, archi-wum, pomieszczenia so-cjalne i higienicznosanitar-ne

korytarze, schody, kantory,narzdziownia, pomiesz-czenia socjalne i higieni-cznosanitarne

dojazdy poziome i pionowe(pochylnie) nie bdcedrogami manewrowymi,klatki schodowe, dyurka,pomieszczenie higieniczno-sanitarne

paszarnia, pomieszczeniasocjalne i higienicznosani-tarne

pomieszczenia magazynowo-skadowe, kotownia wbudo-wana lub rozdzielnia ciepa,wentylatornia oraz wykazanyoddzielnie gara wbudowany

kotownia wbudowana,wze cieplny, wentylator-nia, trafostacja wbudowa-na, akumulatornia,pomieszczenia maga-zynowo-skadowe

rozdzielnia ciepa, wenty-latornia, pomieszczeniemagazynowe

kotownia, skad paszyi sprztu technologicznego

4. PAWILON HANDLOWO-USUGOWY

5. BUDYNEK PRODUKCYJNY

6. SAMODZIELNY GARA WIELOSTANOWISKOWY

7. BUDYNEK INWENTARSKI

22

Powierzchniausugowa

Pg

Powierzchniapodstawowa

Pp

Powierzchniapomocnicza

Pd

Tablica 3 (cd.)

sale ekspozycji i obsugiklienta, sale konferencyjne,pokoje biurowe

pomieszczenia do zbioro-wego uczestnictwai ekspozycji

przedsionek, hol, recepcja,archiwum, pomieszczeniasocjalne i higieniczno-sanitarne

przedsionek, hol, szatnia,pokoje biurowe kierownic-twa, pomieszczenia socjal-ne i higienicznosanitarne

kotownia, rozdzielnia cie-pa, wentylatornia, klimaty-zatornia oraz wykazany od-dzielnie gara wbudowany

kotownia, rozdzielniaciepa lub wze cieplny,wentylatornia, klimatyzator-nia, akumulatorownia, ma-gazyn oraz wykazany od-dzielnie gara wbudowany

8. BUDYNKI ADMINISTRACYJNO-BIUROWE

1.4. Inne regulacje okrelajce zasady obliczaniapowierzchni uytkowej w budynkach

Szczegln uwag naley zwrci na zasady zaliczania po-mieszcze do powierzchni uytkowej (Pu) i na zasady jejpodziau na powierzchni podstawow (Pp) i pomocnicz(Pd), poniewa w tym zakresie, poza omawianymi normami,rne akty prawne, w rnym czasie i dla rnego zakresuzastosowania, ustalay reguy nie pokrywajce si cile z nor-mowymi. Ze wzgldu na fakt, i obliczenia powierzchni od-powiadajce tym regulacjom stanowiy podstaw do projek-towania mieszka, obliczania wartoci (ceny) mieszka, wiel-koci wkadw mieszkaniowych i jednostkowych kosztweksploatacji, trzeba je omwi przynajmniej pokrtce.

1.4.1. Normatywy techniczne projektowania

Zasady zaliczania pomieszcze do powierzchni uytkowejmieszka i jej podzia na powierzchni podstawow (Pp) i po-

9. BUDYNKI UYTECZNOCI PUBLICZNEJ

23

WedugPN-

69/B-02360

Pp

Pd

Pd

Pd

Pd

nie wliczasi do Pu

nie zaliczasi w ogledo Pu

nie zaliczasi do Pulecz do Pg*)

Tablica 4. Porwnanie zasad zaliczania pomieszcze i innych przestrzeni dopowierzchni uytkowej mieszka (Pu) w budynkach wielorodzinnych oraz jej podziauna podstawow (Pp) i pomocnicz (Pd) wedug (dawnych) normatywwtechnicznych projektowania (NTP) oraz norm obliczania powierzchni w budynkach

WedugPN-ISO

9836:1997

Pp

Pd

Pd

Pd

Pd

zalicza siw 100 % doPu, ale wyka-zuje oddzielnie

zalicza siw 100 %do Pu, alewykazuje od-dzielnie

nie zaliczasi do Pulecz do Pg*)

Powierzchnie pomiesz-cze i innych elemen-

tw mieszkania

Pomieszczenia miesz-kalne (pokoje, alkowysypialne)

Kuchnie i wnkikuchenne

Komunikacjawewntrzna (hol,przedpokj, korytarz)

Pomieszczeniahigienicznosanitarne(azienki, WC)

Powierzchnie skado-wania (szafy wbudo-wane, garderoby), nieliczc pawlaczy

Balkony

Loggie

Komrki lokatorskiepoza obrbem miesz-kania

Lp.

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

WedugNTP 1959

Pp

do 8 m2 do Pd,

cz po-nad 8 m2

do Pp

Pd

Pd

Pd

nie wliczasi do Pu

50 % po-wierzchnizalicza sido Pu(jako Pd)

nie zaliczasi do Pu

*) Pg powierzchnia usugowa, do ktrej zalicza si powierzchnie pomieszczetechnicznych i gospodarczych

WedugNTP-1974

Pp

Pd

Pd

Pd

Pd

nie wliczasi do Pu

nie zaliczasi w ogledo Pu

nie zaliczasi do Pu

24

mocnicz (Pd) w budynkach wielorodzinnych dla ludnocinierolniczej w miastach, ustalone w tzw. normatywach tech-nicznych projektowania (NTP) i normach obrazuje tablica 4.

Naley zwrci uwag na istotn rnic w sposobie po-traktowania w tych regulacjach powierzchni balkonw i log-gii przy obliczaniu powierzchni mieszka. Przedstawionew tablicy normatywne zasady obliczania powierzchni uytko-wej mieszka w projektach stanowiy podstaw do wszelkichoblicze kosztw oraz decyzji o przydziale mieszka i in-nych dokumentw prawnych i finansowych, ktre nie ulegayadnej rewizji w nastpstwie kolejnej zmiany normatywu.

Ostatni normatyw techniczny projektowania z 1974 r. byobowizujc podstaw prawno-techniczn projektowaniamieszka w budownictwie spdzielczym, zakadowym i ko-munalnym do 1988 r., ale w praktyce by stosowany prawiedo poowy lat 90-tych. Naley zaznaczy, e zasady obmiarui obliczania powierzchni uytkowej mieszka, okrelone w tymnormatywie, odpowiaday ustaleniom obowizujcej w tymczasie normy PN-70/B-02365.

1.4.2. Ustawa Prawo lokalowe

Bardzo istotne regulacje dotyczce obliczania powierzchniuytkowej mieszka i powierzchni cakowitej budynkw za-wieray akty prawne dotyczce publicznej gospodarkilokalami.

W okresie przyjtym za porwnawczy (lata 19702003)obowizyway w tym zakresie nastpujce akty prawne:

1) ustawa z dnia 10 kwietnia 1974 r. Prawo lokalowe (j.t.DzU 1983 r. nr 11, poz.55, z pn. zm.), ktra stracia wa-no z dniem 11 listopada 1994 r.,

2) rozporzdzenie Rady Ministrw z dnia 26 czerwca 1974 r.w sprawie wykonania niektrych przepisw Prawa lokalo-wego (DzU nr 26, poz. 152, z pn. zm.), ktre straciowano z dniem 31 grudnia 1987 r.,

25

3) rozporzdzenie Rady Ministrw z dnia 9 listopada 1987 r.w sprawie wykonania niektrych przepisw Prawa lokalo-wego (DzU nr 36, poz. 203, z pn. zm.), ktre straciowano z dniem 11 padziernika 1994 r.

Ustawa Prawo lokalowe okrelaa na wstpie pojcielokalu mieszkalnego i lokalu uytkowego, ktre naley przy-toczy ze wzgldu na fakt, i stanowio ono podstaw duejliczby rnorodnych decyzji administracyjnych, umw i wpi-sw do ksig wieczystych:

Art. 5.1. Za lokal mieszkalny uwaa si samodzielny lo-kal mieszkalny, jak te jego cz obejmujc co najmniej 1 po-kj o powierzchni nie mniejszej ni 10 m2, jeeli jest ona odrb-nym przedmiotem najmu.

2. Samodzielnym lokalem mieszkalnym jest wydzielony trwa-ymi cianami w obrbie budynku zesp izb cznie z pomiesz-czeniami pomocniczymi, w ktrym zamieszkiwanie nie wymagakorzystania z pomieszcze znajdujcych si w innym lokalu.

3. Za lokal uytkowy uwaa si samodzielny lokal lub jegocz, wykorzystywan na inne cele ni mieszkalne. ... Lokaluytkowy powinien by wykorzystany zgodnie z przeznaczeniem.

Powoane rozporzdzenia wykonawcze do tej ustawy uci-lay m.in. istotne zasady obliczania powierzchni cakowitej do-mw i powierzchni uytkowej mieszka i lokali biurowych.W brzmieniu rozporzdzenia RM z dnia 9 listopada 1987 r.(DzU nr 36, poz. 203, z pn. zm.) naley przytoczy w tymzakresie nastpujce regulacje:

8. Powierzchni cakowit domw, o ktrych mowaw 6 (jednorodzinnych i letniskowych przyp. W. K.) i 7(mieszkalno-pensjonatowych przyp. W. K.), stanowi po-wierzchnia wszystkich kondygnacji, w tym take kondygnacjipodziemnych, mierzona po obrysie zewntrznym cian. Do po-wierzchni cakowitej zalicza si rwnie:1) powierzchni galerii i logii oraz2) powierzchni poddaszy lub ich czci, a take pomieszcze

na poddaszach o wysokoci mierzonej w wietle konstrukcjidachu lub stropu rwnej i wikszej ni 1,90 m.

26

... 9.1. Powierzchni mieszkaln lokalu stanowi czna po-wierzchnia pokoi. Za pokj nie uwaa si pomieszczenia o po-wierzchni poniej 6 m2.

2. Powierzchni mieszkaln lokalu, w ktrym nie ma wy-dzielonego pomieszczenia kuchennego, pomniejsza si o 4 m2.

1.4.3. Ustawa o najmie lokali

Z nieobowizujcej ju obecnie ustawy z dnia 2 lipca 1994 r.o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych (j.t.DzU 1998 r. nr 120, poz. 787, zm. 1998 r. nr 162, poz. 1119)naley przytoczy jedynie okrelenie pojcia samodzielnegolokalu mieszkalnego i zasad obliczania jego powierzchni uyt-kowej:

Art. 3.1. Samodzielnym lokalem mieszkalnym, zwanymdalej lokalem, w rozumieniu ustawy jest:1) wydzielona trwaymi cianami w obrbie budynku izba lub

zesp izb przeznaczonych na stay pobyt ludzi, ktry wrazz pomieszczeniami pomocniczymi suy zaspokajaniu ich po-trzeb mieszkaniowych,

2) budynek mieszkalny, w ktrym znajduje si tylko jeden lokal(dom jednorodzinny), oraz lokal stanowicy odrbn nieru-chomo, jeeli taki dom lub lokal jest w caoci przedmio-tem najmu.

2. W rozumieniu ustawy lokalem mieszkalnym jest rw-nie pracownia wynajta twrcy do prowadzenia dziaalnociw dziedzinie kultury i sztuki.

... 5. Przez powierzchni uytkow lokalu mieszkalnego ro-zumie si powierzchnie wszystkich pomieszcze znajdujcychsi w lokalu, a w szczeglnoci: pokoi, kuchni, spiarni, przed-pokoi, alkw, holi, korytarzy, azienek oraz innych pomieszczesucych mieszkalnym i gospodarczym potrzebom najemcy, bezwzgldu na ich przeznaczenie i sposb uytkowania; nie uwaasi jednak za powierzchni uytkow lokalu mieszkalnego po-wierzchni balkonw, tarasw i loggii, antresoli, szaf i schowkww cianach, pralni, suszarni, wzkowni, strychw, piwnic i ko-

27

mrek przeznaczonych na przechowywanie opau. Obmiarupowierzchni uytkowej lokalu dokonuje si w wietle wyprawio-nych cian wedug zasad okrelonych w Polskiej Normie.

Przy kwalifikowaniu pomieszcze przeznaczonych nastay i czasowy pobyt ludzi, w tym pomieszcze mieszkalnych(pokoi) i pomocniczych w mieszkaniach, naley uwzgldniaprzepisy rozporzdzenia MGPiB z dnia 14 grudnia 1994 r.w sprawie warunkw technicznych, jakim powinny odpowia-da budynki i ich usytuowanie (j.t. DzU 1999 r. nr 15, poz.140), jednake ich przytaczanie tutaj jest niemoliwe ze wzgl-du na zbyt duy zakres tych regulacji i ich wzajemne zwizki.Podobne znaczenie, chocia zawone do regulacji dotycz-cych wycznie pomieszcze do pracy, maj przepisy rozpo-rzdzenia MPiPS z dnia 26 wrzenia 1997 r. w sprawie ogl-nych przepisw bezpieczestwa i higieny pracy (DzU nr 129,poz. 844 z pn.zm.).

1.4.4. Ustawa o wasnoci lokali

Istotne podstawy do ustalenia pojcia samodzielnego lokalumieszkalnego, a w konsekwencji jego powierzchni uytko-wej, wprowadzia ustawa z dnia 24 czerwca 1994 r. o wasno-ci lokali (j.t. DzU 2000 r. nr 80, poz. 903), ktra ustala, e:

Art. 2. ... 2. Samodzielnym lokalem mieszkalnym, w ro-zumieniu ustawy, jest wydzielona trwaymi cianami w obrbiebudynku izba lub zesp izb przeznaczonych na stay pobyt lu-dzi, ktre wraz z pomieszczeniami pomocniczymi su zaspo-kajaniu ich potrzeb mieszkaniowych. Przepis ten stosuje siodpowiednio rwnie do samodzielnego lokalu wykorzystywa-nego zgodnie z przeznaczeniem na cele inne ni mieszkalne.

... 4. Do lokalu mog przynalee, jako jego czci skado-we, pomieszczenia, choby nawet do niego bezporednio nie przy-legay lub byy pooone w granicach nieruchomoci gruntowejpoza budynkiem, w ktrym wyodrbniono dany lokal, a w szcze-glnoci: piwnica, strych, komrka, gara zwane dalej pomiesz-czeniami przynalenymi. ...

28

Art. 3. ... 2. Nieruchomo wspln stanowi grunt orazczci budynku i urzdzenia, ktre nie su wycznie do uyt-ku wacicieli lokali.

1.4.5. Zarzdzenie Prezesa GUS

Mniejszy zakres regulacji, ale o znaczeniu powszechnym, miayustalenia zawarte w zarzdzeniu nr 13 Prezesa GUS z dnia31 marca 1990 r. w sprawie zasad metodycznych statystykigospodarki mieszkaniowej i komunalnej (DzUrz GUS nr 6,poz. 19), ktre utracio wano z kocem 1998 r. Zawieraoono m.in. okrelenie pojcia izby oraz powierzchni uytko-wej mieszka, stosowane w sprawozdawczoci statystycznej.

Zgodnie z tym zarzdzeniem:

Izba jest to pomieszczenie, oddzielone od innych pomiesz-cze w mieszkaniu staymi cianami sigajcymi od podogi dosufitu, o powierzchni co najmniej 4 m2, z bezporednim owie-tleniem dziennym, to jest oknem lub oszklonymi drzwiami w cia-nie zewntrznej budynku; izbami s zarwno pokoje, jak i kuch-nie speniajce wyej okrelone warunki.

Powierzchnia uytkowa mieszkania jest to czna po-wierzchnia pokoi (izb), kuchni, przedpokoi, azienki i wszyst-kich innych pomieszcze wchodzcych w skad mieszkania (bezpowierzchni loggii).

1.4.6. Ustawa o podatkach

Aktem prawnym, okrelajcym szczeglne zasady obliczaniapowierzchni uytkowej, jest ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r.o podatkach i opatach lokalnych (DzU nr 9, poz. 31 z pn.zm.), ktra stanowi, e:

Art. 3.1. Opodatkowaniu podatkiem od nieruchomocipodlegaj:1) budynki lub ich czci,2) budowle zwizane wycznie z prowadzeniem dziaalnoci

gospodarczej innej ni dziaalno rolnicza lub lena,

29

3) grunty nie objte przepisami o podatku rolnym,4) grunty objte przepisami o podatku rolnym, zwizane z pro-

wadzeniem dziaalnoci gospodarczej innej ni dziaalnorolnicza lub lena.

......4. Za budynek, w rozumieniu ustawy, uwaa si obiekt bu-

dowlany umocowany w ziemi lub na ziemi, posiadajcy cianylub supy albo filary oraz pokrycie dachowe.

Art. 4.1. Podstaw opodatkowania stanowi:1) dla budynkw lub ich czci powierzchnia uytkowa,

......2. Za powierzchni uytkow budynku, w rozumieniu usta-

wy, uwaa si powierzchni mierzon po wewntrznej dugocician na wszystkich kondygnacjach, z wyjtkiem powierzchniklatek schodowych oraz szybw dwigw.

3. Powierzchni pomieszcze lub ich czci oraz cz kon-dygnacji o wysokoci w wietle od 1,40 m do 2,20 m zalicza sido powierzchni uytkowej budynku w 50%, a jeeli wysokojest mniejsza ni 1,40 m, powierzchni t pomija si.

Podobne postanowienia zawiera ustawa z dnia 28 lipca1983 r. o podatku od spadkw i darowizn (j.t. DzU 1997 r.nr 16, poz. 89 z pn. zm.), ktra okrela m.in., e:

art. 16. ...4. Za powierzchni uytkow budynku (lokalu)w rozumieniu ustawy uwaa si powierzchni mierzon po we-wntrznej dugoci cian pomieszcze na wszystkich kondygna-cjach (podziemnych i nadziemnych z wyjtkiem powierzchnipiwnic i klatek schodowych oraz szybw dwigw).

5. Powierzchnie pomieszcze lub ich czci oraz cz kon-dygnacji o wysokoci w wietle od 1,40 m do 2,20 m zalicza sido powierzchni uytkowej budynku w 50%, a jeeli wysokojest mniejsza ni 1,40 m powierzchni t pomija si.

1.4.7. Wnioski praktyczne

Przedstawione wyej ustawowe zasady obliczania powierzch-ni uytkowej do celw podatkowych s bardzo oglne i nie

30

uwzgldniaj np. faktu, e w budynkach mieszkalnych jed-norodzinnych i zagrodowych oraz sucych do celw rekre-acji indywidualnej, schody speniaj rol komunikacji we-wntrznej, a wic nie maj charakteru komunikacji oglnej,obsugujcej uytkownikw wielu mieszka lub innych lo-kali uytkowych, a zatem nie ma logicznego uzasadnieniadla wyczenia ich z powierzchni uytkowej takich budyn-kw.

Dlatego przepisy ustawy naley stosowa jedynie dlacelw wymiaru podatku od nieruchomoci lub od spadku bddarowizny, chocia nawet w tym zastosowaniu w wielu przy-padkach trudno pogodzi jej ustalenia z zasadami obliczaniapowierzchni uytkowej okrelonymi w obowizujcej w cza-sie ustanawiania tej ustawy normie PN-70/B-02365, jak rw-nie w normie PN-ISO 9836:1997.

Uporzdkowanie tych rozbienoci wymaga odpowied-nich zmian w powoanych ustawach, ktre mog by dokona-ne jedynie w obowizujcym trybie postpowania legislacyj-nego. Bez ich dokonania nie mona usun widocznych roz-bienoci i ujednolici stosowane w rnych aktach prawnychzasady kwalifikowania, obmiaru i obliczania powierzchni uyt-kowej lokali oraz jej podziau na podstawow i pomocnicz,a take obliczania powierzchni usugowej i powierzchni ru-chu w budynkach.

31

Zasady obliczania kubatury budynkw obowizujce w okre-sie ostatniego 30-lecia w Polsce nie wywoay takich trudno-ci w ich wdroeniu i nieporozumie, jakie powstay w obsza-rze regulacji dotyczcych obmiaru i obliczania powierzchniw budynkach.

Do ograniczenia tych trudnoci przyczyni si fakt, ezasady obmiaru i obliczania kubatury byy okrelone jedyniew Polskich Normach i w zasadzie nie byy przedmiotem ad-nych innych regulacji prawnych.

2.2. Podstawy prawne obliczania kubatury budynkw

2.2.1. Podstawowe normy i przepisy

W przedmiotowym zakresie byy wprowadzane kolejno na-stpujce regulacje:

1) w grudniu 1969 r. zostaa ustanowiona przez PKN normaPN-69/B-02360 Kubatura budynkw. Zasady obliczania,obowizujca od dnia 1 lipca 1970 r.,

2) ustawa z dnia 3 kwietnia 1993 r. o normalizacji (DzU nr 55,poz. 251, z pn. zm.) zniosa obligatoryjno PolskichNorm, ale przyznaa waciwym ministrom prawo ogasza-

ROZDZIA 2Obliczanie kubatury budynkw.Stan prawny w latach 19702003i wnioski praktyczne

2.1. Uwagi wstpne

32

nia w drodze rozporzdzenia wykazw Polskich Normobowizujcych w caoci lub w czci w okrelonym dzia-le gospodarki narodowej,

3) MGPiB na podstawie ww. ustawy wyda rozporzdzeniez dnia 21 czerwca 1994 r. w sprawie wprowadzenia obo-wizku stosowania niektrych Polskich Norm z zakresu bu-downictwa, gospodarki przestrzennej i komunalnej orazgeodezji i kartografii (DzU nr 84, poz. 387, zm. 1995 r. nr45, poz. 235). W zamieszczonym Wykazie Polskich Normdo obowizkowego stosowania znalaza si rwnie nor-ma PN-69/B-02360. Rozporzdzenie weszo w yciez dniem 8 sierpnia 1994 r.,

4) uchwa nr 33/97-o PKN z dnia 28 padziernika 1997 r.zostaa ustanowiona nowa norma PN-ISO 9836:1997 Wa-ciwoci uytkowe w budownictwie. Okrelanie i oblicza-nie wskanikw powierzchniowych i kubaturowych, ktrazastpia norm PN-69/B-02360,

5) w miejsce uchylonego rozporzdzenia MGPiB z dnia21 czerwca 1994 r. zostao wydane rozporzdzenie MSWiAz dnia 4 marca 1999 r. w sprawie wprowadzenia obowizkustosowania niektrych Polskich Norm (DzU nr 22, poz. 209).W zamieszczonym Wykazie Polskich Norm do obowizko-wego stosowania znajduje si norma PN-ISO 9836:1997,z ograniczeniem zakresu jej obowizywania tylko do p. 5.2.2normy, tzn. do obliczania kubatury brutto budynkw lubich czci cakowicie zamknitych i przekrytych. Rozporz-dzenie MSWiA weszo w ycie z dniem 2 kwietnia 1999 r.Taki sam zakres obowizywania PN-ISO 9836:1997 zostautrzymany w kolejnych rozporzdzeniach zawierajcychwykazy Polskich Norm obowizujcych w budownictwie.

6) nowa ustawa z dnia 12 wrzenia 2002 r. o normalizacji (DzUnr 169, poz. 1386) znosi uprawnienia ministrw do ustala-nia, w drodze rozporzdze, wykazw obowizujcychPolskich Norm. W zwizku z tym, od dnia wejcia w ycietej ustawy, czyli od 1 stycznia 2003 r. nie jest obowizujcestosowanie ustale p. 5.2.2 normy PN-ISO 9836:1997,mimo jej wanoci.

33

2.2.2. Wnioski praktyczne

Z przedstawionego w p. 2.2.1 chronologicznego przegldu re-gulacji wynika, e obecnie nadal jest wana norma PN-ISO9836:1997 i moe by stosowana do obliczania kubatury bruttobudynkw lub ich czci cakowicie zamknitych i przekrytych(p. 5.2.2 normy), mimo zniesienia obligatoryjnoci wszystkichPolskich Norm. W szczeglnoci naley uzna za wskazane za-stosowanie ustale tej normy do obliczenia i wykazania w opisietechnicznym do projektu budowlanego wielkoci kubatury ogrze-wanej czci budynku, jako podstawowego parametru niezbd-nego do sporzdzenia wymaganej charakterystyki energetycznejobiektu budowlanego, zgodnie z 11 p. 9 rozporzdzenia MIz dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie szczegowego zakresu i formyprojektu budowlanego (DzU nr 120, poz. 1133).

Charakterystyka energetyczna budynku musi zawieramidzy innymi obliczenie wartoci granicznej wskanika se-zonowego zapotrzebowania na energi ciepln do ogrzewa-nia budynku (Eo), w zalenoci od wspczynnika ksztatubudynku okrelonego stosunkiem A/V, zgodnie z 329 roz-porzdzenia MI z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warun-kw technicznych, jakim powinny odpowiada budynki i ichusytuowanie (DzU nr 75, poz. 690, zm. 2003 r. nr 33, poz.270), gdzie ustalono, e:

...A jest sum pl powierzchni wszystkich cian zewntrz-nych (wraz z oknami i drzwiami balkonowymi), dachwi stropodachw, podg na gruncie lub stropw nad piwnicnieogrzewan, stropw nad przejazdami, oddzielajcych czogrzewan budynku od powietrza zewntrznego, gruntu i przy-legych nieogrzewanych pomieszcze, liczon po obrysie ze-wntrznym,V jest kubatur netto ogrzewanej czci budynku obliczanjako kubatura brutto budynku pomniejszona o kubatur wy-dzielonych klatek schodowych, szybw dwigowych, a take ze-wntrznych, niezamknitych ze wszystkich stron czci budyn-ku, takich jak: podcienia, balkony, tarasy, loggie i galerie.

34

Poza wymaganiami dotyczcymi obliczania wskanikaA/V, wobec nieobligatoryjnoci normy PN-ISO 9836:1997,obecnie mona praktycznie w dowolny sposb korzysta z ce-chy fakultatywnoci pozostaych regulacji ustalonych w tej nor-mie w zakresie obliczania rnego rodzaju kubatur, nie ma-jcych zwizku z charakterystyk energetyczn obiektu bu-dowlanego. Mona zatem w peni wykorzysta liberalnestanowisko, zajte przez Zesp Budownictwa PKN z dnia15 marca 2000 r., nr ZBD-IW/122/2000, w pimie skierowa-nym do Departamentu Budownictwa, Architektury, Geode-zji i Kartografii MSWiA, zacytowanym ju w rozdziale 1.2.2tej publikacji.

W pimie tym Zesp Budownictwa PKN stwierdzi, e... dobrowolno stosowania norm dopuszcza powoywaniew umowach Polskich Norm, zarwno najnowszych, jak i wyco-fanych ze zbioru. Zgodnie z tym stanowiskiem, mona zale-ca przyjcie nastpujcych zasad postpowania: obliczaniekubatury budynkw nowo projektowanych naley wykonywawg zasad okrelonych w normie PN-ISO 9836:1997, natomiastw projektach wszelkiego rodzaju zmian w budynkach, ktrychkubatury zostay obliczone wg normy PN-69/B-02360, korek-ty tych oblicze mog by zrobione wg ustale tej samejnormy. Pozwoli to na zachowanie waciwych relacji starychi nowych oblicze i uniknicie w ten sposb koniecznociwykonywania w takich przypadkach od nowa penych obli-cze kubatur na podstawie normy PN-ISO 9836.

2.3. Porwnanie zasad obliczania kubatury budynkwwg PN i PN-ISO

Oglne zasady obmiaru i obliczania kubatury budynkw wgnormy PN-69/B-02360 rni si od ustalonych w normiePN-ISO 9836:1997 gwnie w szczegach, wskutek czegow wielu przypadkach rnice te nie maj bardziej znaczcegowpywu na wyniki oblicze kubatury brutto.

35

Istotne rnice obydwu regulacji normowych polegajnatomiast na tym, e norma PN-69/B-02360 okrelaa wycz-nie zasad obliczania kubatury oglnej (czyli brutto) budyn-ku, natomiast norma PN-ISO z 1997 r. formuuje zasady ob-liczania wielu rodzajw kubatur, a mianowicie:

kubatury brutto budynku lub jego czci zamknitej zewszystkich stron i przekrytej (Vbz),

kubatury brutto budynku lub czci budynku nie zamkni-tych ze wszystkich stron lecz przekrytych (Vbn),

kubatury brutto budynkw lub ich czci nie zamknitychze wszystkich stron i nie przekrytych (Vbo),

kubatury netto (Vn), kubatury wewntrznej netto (Vw), kubatury uytkowej netto (Vu), kubatury usugowej netto (Vg), kubatury ruchu netto (Vr).

Naley jednak wyjani, e norma PN-ISO 9836:1997,podobnie jak w odniesieniu do powierzchni w budynkach, niewprowadza adnych skrtowych symboli rwnie do oznacza-nia wszystkich rodzajw kubatur, co utrudnia w praktycedokonywanie matematycznych zapisw obliczanych wartocipowierzchni i kubatur, a w szczeglnoci uywanie ich wewzorach i w obliczeniach, oraz przedstawianie oglnego za-pisu porwnawczych wskanikw techniczno-ekonomicznych.Dlatego w tekcie tej publikacji zostay przedstawione autor-skie propozycje odpowiednich symboli literowych do ozna-czania wszystkich rodzajw obliczanych kubatur w budynkach.

Do znaczne rnice wystpuj midzy omawianyminormami w zasadach obmiaru budynkw i ich czci, potrzeb-nych do obliczania kubatury budynkw i ich czci (tabl. 5).Trzeba w tym miejscu zwrci szczegln uwag na znacznrnic w obmiarze wysokoci budynkw niepodpiwniczonych,gdy bd miay one istotny wpyw na wyniki oblicze kuba-tury brutto.

36

Tablica 5. Porwnanie zasad obliczania kubatury budynkw i ich czci wg normPN-69/B-02360 i PN-ISO 9836:1997

Obmiar rzutu poziomegokondygnacji wykonuje si

Obmiar rzutu poziomego kon-dygnacji wykonuje si po obry-sie przegrd zewntrznych

Wysoko kondygnacjidla obliczenia:a) kubatury oglnej (brutto):

b) kubatury wewntrznejnetto:

Pilastry i inne wystpy zecian zewntrznych

Otwarte wnki (loggie) i ga-lerie (kruganki), podcieniapodparte, bramy i przewity

Balkony i tarasy otwarte nadniszymi czciami budynku(do poziomu balustrady)

Wykusze zamknite

wietliki dachowe i lukarny

Kominy i przewody obudo-wane

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

WedugPN-ISO 9836:1997

na poziomie podogi

w stanie cakowiciewykoczonym

jak wgPN-69/B-02360

od wierzchu podogido spodu stropu

nie wlicza si do kuba-tury bez wzgldu nawielko przekroju

wlicza si w 100%

wlicza si do kubatury,ale przedstawia oddziel-nie

wlicza si w 100%

wlicza si w 100%wg faktycznej objtoci

nie wlicza si w ogle

WedugPN-69/B-02360

1,0 m nad poziomempodogi

w stanie surowym, bezwykoczenia elewacji

od wierzchu podogi po-mieszczenia do wierzchupodogi nad stropem na-krywajcym

w normie nie byo takichrodzajw kubatury

wlicza si do kubaturywystpy > 0,1 m2 rzutupoziomego

wlicza si w 100%

wlicza si w 100% tarasyi balkony jeeli majwysig > 1,0 m

wlicza si w 100%

wlicza si w 100%,jeeli maj przekrjpionowy 1,0 m2

wlicza si w 100%kominy o powierzchnirzutu poziomego> 0,5 m2, ale tylkopowyej poziomukalenicy

Przedmiot

Sposb obmiaru

Lp.

37

Tablica 5 (cd.)

WedugPN-ISO 9836:1997

WedugPN-69/B-02360

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

Kominy przybudowanedo budynku

Schody zewntrzne podparte majcewicej ni 3 stopnie i powierzchnierzutu poziomego 1,0 m2, nie prze-kryte rampy i tarasy w przyziemiu

Studzienki przy oknach piwnicz-nych i podobne elementy

Przekryte galeriei loggio-balkony

Pochylnie zewntrzne orazschody zewntrzne i rampy pod-parte wspornikowo

Daszki i podcienia wspornikoweo wysigu 1,0 m

Przestrze poddaszy nieuytko-wych (strychw) i stropodachw

Inne, nie wymienione wyej drob-ne elementy architektoniczno-bu-dowlane

wlicza si w 100%bez wzgldu na wiel-ko przekroju pozio-mego na ca wyso-ko faktyczn

wlicza si w 100% dopoziomu terenu dowierzchu pyty

wlicza si w 100%, je-eli maj powierzch-ni paszczyzny pio-nowej > 0,5 m

wlicza si w 50%

wlicza si w 100%, li-czc od spodu pyty dowierzchu balustrady

wlicza si w 50% li-czc od poziomu te-renu do wierzchuprzekrycia

wlicza si w 30% prze-strze poddaszy i stro-podachw o redniejwysokoci 1,0 m

nie wlicza si do ku-batury

nie ma w normieadnych ustale, alenaley wlicza dokubatury w 100%,jeeli nie majcharakteru pilastru,lecz stanowi dobu-dowan konstrukcj

nie wlicza si dokubatury, bez wzgl-du na wielkopowierzchni

nie wlicza si do ku-batury, bez wzglduna wielko

wlicza si w 100%lecz przedstawiaoddzielnie

nie wlicza si do ku-batury

nie wlicza si do ku-batury

wlicza si w 100%

nie wlicza si do ku-batury

Przedmiot

Sposb obmiaru

Lp.

38

Tablica 5 (cd.)

18.

19.

Zasady mierzenia wysokoci bu-dynku nadziemnego podpiwniczo-nego i podziemnego

Zasady mierzenia wysokoci bu-dynku niepodpiwniczonego (nieliczc poddasza nieuytkowego)

Dokadno pomiarw liniowychdo obliczenia kubatury

Dokadno obliczenia kubatury:a) budynku do 10 000 m3

b) budynku od 10 000 m3

do 100 000 m3

c) budynku powyej 100 000 m3

od wierzchu podogido wierzchniej war-stwy ocieplenia stro-pu lub stropodachunad najwysz kondy-gnacj + odpowiedniprocent kubaturystrychu i elementwponad dachem

od wierzchu chodnikalub przylegegoterenu do wierzchuwarstwy ociepleniai podogi na stropienad najwysz kondy-gnacj uytkow lubdo wierzchu ocieple-nia i pokrycia stropo-dachu

do 0,01 m

a) do 1,0 m3

b) do 10,0 m3

c) do 100 m3

od spodu konstrukcjinonej podogi (bezwarstw podkado-wych) do pokryciadachu

od spodu konstrukcjinonej podogi (bezwarstw podkado-wych) do wierzchuwarstwy ociepleniai podogi na stropienad najwysz kondy-gnacj uytkow lubdo wierzchu ocieple-nia i pokrycia stropo-dachu

do 0,01 m

kade obliczenie ku-batury z dokadnocido 0,01 m3

WedugPN-ISO 9836:1997

WedugPN-69/B-02360

Przedmiot

Sposb obmiaru

Lp.

39

*) Tu i dalej w nawiasach umieszczono odpowiednie punkty PN-ISO 9836:1997.

ROZDZIA 3Obliczanie powierzchni budynkwwg PN-ISO 9836:1997.Komentarze do punktu 5.1 normy

Ogln zasad obliczania powierzchni budynku norma okre-la nastpujco:5.1.1.1 Pola powierzchni poziomych i pionowych okrela sizgodnie z wymiarami rzeczywistymi. Paszczyzny nachylone wy-miaruje si na ich rzucie na paszczyzn poziom (do obliczestrat ciepa zawsze naley jednak przyjmowa rzeczywiste polepowierzchni).5.1.1.2 Pole powierzchni podaje si w m2 z dokadnoci dodwch miejsc po przecinku.

Uwzgldniajc t zasad, zgodnie z norm i logik, na-ley stosowa w praktyce nastpujce sposoby pomiaru i ob-liczania powierzchni:1) powierzchni wewntrzn budynku, jego czci i poszcze-

glnych pomieszcze mierzy si na poziomie podogi kon-dygnacji w wietle wykoczonych powierzchni pionowychprzegrd zamykajcych pomieszczenie od zewntrz i od we-wntrz budynku, bez odliczania z tej powierzchni grubocilistew przyciennych i cokolikw,

2) zasad okrelon wyej w p. 1 stosuje si tak samo w przy-padku, gdy grna przegroda zamykajca nie jest rwnole-ga do paszczyzny podogi (rys. 1),

3.1. Zasady obmiaru i obliczania powierzchni(p. 5.1.1 normy)*

)

40

h r

1,90 c

ba

h max

Pd

a)

b)

h k

h r

1,90 c

ba

h max

Pd

Pp/Pd

Pp/Pd

41

Rysunek 1. Zasady mierzenia powierzchni pomieszcze z przegrod zamykajc nie-rwnoleg lub nie prostopad do paszczyzny podogi:a) przykad pomieszczenia na poddaszu bez cianki kolankowej,b) przykad pomieszczenia na poddaszu ze ciank kolankow.Powierzchnie pomieszcze ze stropem (lub stropodachem) nachylonym, amanymalbo ukowym naley mierzy z uwzgldnieniem wymaga okrelonych w 72 ust.1rozporzdzenia MI z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunkw technicznych,jakim powinny odpowiada budynki i ich usytuowanie (DzU nr 75, poz. 690, zm.2003 r. nr 33, poz. 270). Oznacza to, e powierzchni uytkow (Pu = (a+b) c)danego pomieszczenia, liczon zgodnie z norm, czyli odpowiadajc powierzchnipodogi, naley podzieli na:1) cz o wysokoci 1,9 m lub mniejszej, ktra powinna by zaliczona do powierzch-

ni pomocniczej (Pd = b c) i moe by wykorzystana wycznie na takie pomiesz-czenia pomocnicze, w stosunku do ktrych inne przepisy rozporzdzenia nie wy-magaj zachowania wikszej wysokoci,

2) cz o wysokoci wikszej ni 1,9 m, ktra moe by wykorzystana zarwno napomieszczenia przeznaczone na stay lub czasowy pobyt ludzi, jeeli rednia wyso-ko pomieszczenia odpowiada wymaganiom 72 rozporzdzenia MI, jak te napomieszczenia nie przeznaczone na pobyt ludzi, jeeli inne przepisy tego rozpo-rzdzenia nie wymagaj zachowania wikszej wysokoci. Stosownie do przezna-czenia, odpowiedni cz pomieszczenia zalicza si do powierzchni podstawowej(Pp) lub pomocniczej (Pd).

Oznaczenia: hmax najwiksza wysoko pomieszczenia, hr rednia wysoko po-mieszczenia odpowiadajca przepisom 72 ust. 1, hk wysoko cianki kolankowej

42

Wn

Pl

b

Lz

Wn

Km

a

Ss

Sr

43

Rysunek 2. Zasada mierzenia powierzchni poziomych w budynkuPomiar wykonuje si na poziomie podogi kadej kondygnacji, przy czym wymiarywewntrzne pomieszcze mierzy si w wietle wykoczonych przegrd staych ogra-niczajcych pomieszczenia, a wymiary zewntrzne z uwzgldnieniem tynkw lubokadzin elewacyjnych.Do powierzchni konstrukcji (Pk), czyli pola przekroju poziomego cian lub innychkonstrukcji nonych oraz staych cian dziaowych (Ss) i kominowych (Km) nie wli-cza si pola przekroju lizen (Lz), pilastrw (Pl) i pkolumn oraz cian dziaowychniestaych (Sr) przystosowanych do demontau i przestawiania lub likwidacji. Z po-wierzchni konstrukcji (Pk) nie potrca si wnk (Wn), otworw drzwiowych i okien-nych (take balkonowych lub tarasowych) oraz innych przej w cianach nonychi w staych cianach dziaowych.Wymiary pomieszczenia (a, b) mierzy si w wietle wykoczonych przegrd piono-wych, a jego powierzchni oblicza bez dodawania wnk i bez potrcania powierzchniotworw w tych przegrodach oraz przekroju poziomego cian dziaowych przystoso-wanych do demontau, przestawienia lub likwidacji.

6) powierzchni zewntrznych nie zamknitych cakowicie leczprzekrytych elementw budynku (np. loggii) mierzy si w ob-rysie skrajnym pyty dolnej (podogi), natomiast pole prze-kroju poziomego ich konstrukcji nonych, jak cian bocznych,supw i kolumn, wlicza si do powierzchni konstrukcji,

7) powierzchni zewntrznych nie zamknitych cakowicie i nieprzekrytych elementw budynku (np. balkonw) mierzy siw obrysie skrajnym pyty, bez potrcania powierzchni prze-kroju poziomego balustrad, niezalenie od ich konstrukcji,

8) pole powierzchni oblicza si i przedstawia z dokadnocido 0, 01 m2.

Do treci pp. 6 naley doda uwag, e kierujc si logi-k, trzeba uzna ustalenie w normie zasady obmiaru powierzch-ni wskazanych elementw wedug wielkoci rzutu poziomegoich przekrycia, jako niezgodne z ich faktyczn wartoci uyt-kow, o ktrej decyduje wielko powierzchni posadzki.

3.2. Powierzchnia zabudowy (p. 5.1.2 normy)

Norma okrela do lapidarnie pojcie powierzchni zabudo-wy (Pz) ustalajc, e:

44

a)

Sp

Ps

Lg

Pdz

SzG

z

Wr

Rysunek 3. Powierzchnia zabudowy (Pz) budynku:a) zasady obmiaru przedstawione w rzucie poziomym,b) zasady obmiaru przedstawione w przekroju pionowym.Powierzchni zabudowy (Pz) oblicza si w rzucie pionowym na paszczyzn poziomgruntu, przyjmujc za podstaw wikszy obrys kondygnacji przyziemia lub odpo-wiednio parteru, o szerokoci zabudowy (z) i dugoci (L).

L

45

Do Pz wlicza si portyki, ganki (Gk) i werandy (Wr). Nie wlicza si do Pz podziem-nych czci budynku (Pdz) lub budowli podziemnej speniajcej funkcj budynkuoraz takich zewntrznych czci budynku, jak pochylnie samochodowe (Ps), studzienkiprzy oknach piwnicznych (Sp), schody zewntrzne (Sz), tarasy (Tr), a take takiewystpy architektoniczne, jak daszki nad wejciami (Ds), gzymsy (Gz), okapy (Ok),wykusze (Wk) i wszelkie nadwieszenia wyszych kondygnacji (nd). Nie potrca siz Pz powierzchni bram, przewitw, loggii (Lg) i innych wnk w budynku, jak te nieuwzgldnia si ograniczenia rzutu poziomego kondygnacji wyszych np. przez zasto-sowanie tarasowej formy budynku.

Pt

Gk

z

ndPsPt

Ds

nd

Wk

Lg

OkGl Ok

PODZIEMIE

b)

46

5.1.2.1 Przez powierzchni zabudowy rozumie si powierzch-ni terenu zajt przez budynek w stanie wykoczonym.

5.1.2.2 Powierzchnia zabudowy jest wyznaczona przez rzut piono-wy zewntrznych krawdzi budynku na powierzchni terenu. ...

Z tego naley wyprowadzi wniosek, e pole powierzch-ni zabudowy wyznacza rzut pionowy obrysu (w zasadzie par-teru budynku) na poziom terenu, a nie liczy si obrys kon-dygnacji powyej parteru lub ich czci nadwieszonych, jaknp. wykuszy.

Oznacza to, e:

1) Pz stanowi pole wyznaczone przez rzut pionowy skrajnegoobrysu zewntrznego budynku w stanie wykoczonym napaszczyzn poziom, przyjmujc za podstaw obrys:a) parteru w wypadku gdy jest on wikszy od rzutu pio-

nowego obrysu cian fundamentowych, albob) cian kondygnacji przyziemia tworzcego stylobat bu-

dynku, jeeli na poziomie terenu jest on wikszy odobrysu wysokiego parteru,

2) do Pz nie wlicza si powierzchni budynkw lub ich czciznajdujcych si poniej poziomu terenu, przy czym nale-y rozumie, e chodzi o poziom terenu przy budynku,urzdzonego zgodnie z projektem budowlanym,

3) do Pz wlicza si pole powierzchni wystpujcych w obrbieprzyziemia takich elementw budynku jak: przewity, przej-cia i przejazdy (bramy), ganki, kruganki, loggie wgbne (cof-nite) i loggio-balkony przystawiane, werandy otwarte i oszklo-ne oraz przybudowane szklarnie (ogrody zimowe), przybudo-wane garae lub wiaty garaowe stanowice integraln czbudynku, np. mieszkalnego lub uytecznoci publicznej,

4) do Pz nie wlicza si powierzchni schodw, pochylni i rampzewntrznych, studzienek przy okienkach piwnicznych, osonprzeciwsonecznych, daszkw, okapw dachowych, a takenadwieszonych czci budynku powyej parteru (rys. 3),

5) Pz oddzielnych obiektw pomocniczych (gospodarczych)na danej dziace budowlanej, jak garae, szopy, szklarnie,

47

altany itp., liczy si oddzielnie i uwzgldnia w bilansie za-gospodarowania terenu dziaki, natomiast nie dolicza doPz budynku gwnego (np. mieszkalnego).

3.3. Powierzchnia cakowita (p. 5.1.3 normy)

Norma konkretyzuje pojcie powierzchni cakowitej budyn-ku (Pc) ustalajc, e:

5.1.3.1 Powierzchnia cakowita budynku jest sum powierzch-ni cakowitych wszystkich kondygnacji budynku. Jako kondy-gnacja mog by traktowane kondygnacje znajdujce si cako-wicie lub czciowo poniej poziomu terenu, kondygnacje po-wyej poziomu terenu, poddasza, tarasy, tarasy na dachach,kondygnacje techniczne i kondygnacje magazynowe...

Powierzchni cakowit (Pc) oblicza si w obrysie ze-wntrznym budynku w stanie wykoczonym, czyli po wykona-niu tynkw i okadzin zewntrznych na poziomie wszystkichkondygnacji uytkowych podziemnych i nadziemnych (rys. 4).

Do Pc zalicza si rwnie t cz powierzchni podda-sza (strychu) nieuytkowego (Psn), ktra ma wysoko conajmniej 1,9 m od podogi do spodu konstrukcji dachu, po-zwalajc na ruch ludzi w postawie wyprostowanej (patrzrys. 14), co ma zwizek z przepisami 72 ust. 1, 97 ust. 2 i 3i 100 ust. 1 rozporzdzenia MI z dnia 12 kwietnia 2002 r.w sprawie warunkw technicznych, jakim powinny odpowia-da budynki i ich usytuowanie (DzU nr 75, poz. 690, zm.2003 r. nr 33, poz. 270).

Do Pc dolicza si oddzielnie powierzchni elementwzewntrznych budynku nie zamknitych cakowicie i odkry-tych (Pco) lub przekrytych (Pcn).

W p. 5.1.3 normy PN-ISO 9836 nie wskazano zasadyzaliczania do Pc powierzchni antresoli (Pua), stanowicejdodatkow powierzchni w obrbie wyszego pomieszcze-

48

PdcSz

Ps

Pch

Sz

Gk

Wr

B/L

Bl

LgPuz Puz

Puz

Puz

Puz

Pr

49

Rysunek 4. Obliczanie powierzchni cakowitej Pck kondygnacji budynku.Powierzchni cakowit kondygnacji (Pck) mierzy si po obrysie przegrd zewntrz-nych wraz z tynkiem lub okadzin elewacyjn. Do Pck nie wlicza si takich elemen-tw zewntrznych budynku, jak schody zewntrzne (Sz), pochylnie samochodowe(Ps), pochylnie dla pieszych i osb niepenosprawnych korzystajcych z wzkw in-walidzkich (Pch) i studzienki przy okienkach piwnicznych.Pc przedstawia si oddzielnie, jako:1) powierzchni zamknit cakowicie ze wszystkich stron i przekryt (Pcz), do ktrej

zalicza si powierzchni konstrukcji (Pk), powierzchni uytkow zamknit ze wszyst-kich stron (Puz) i powierzchni ruchu (Pr) zakreskowan na rysunku ukonie,

2) powierzchni nie zamknit ze wszystkich stron i nie przekryt (Puo), do ktrejzalicza si powierzchnie balkonw (Bl), tarasw i galerii,

3) powierzchni nie zamknit ze wszystkich stron lecz nakryt (Pun), do ktrej zaliczasi powierzchnie gankw (Gk), podcieni (Pdc), loggii (Lg), balkono-loggii przy-stawianych (B/L) i werand (Wr) stanowicych integralny element architekturybudynku.

nia, otwart na to wntrze i nie stanowic w zwizku z tymformalnie samodzielnej kondygnacji niepenej. Nie monajednak pomin faktu, e powierzchnia antresoli jest czcipowierzchni uytkowej lokalu, o specyficznej wartoci, a za-tem naley dolicza j do Pc oddzielnie, analogicznie jakpowierzchnie zewntrzne nie zamknite cakowicie.

Oznacza to, e:

1) powierzchnia cakowita budynku (Pc) stanowi sum po-wierzchni cakowitej kondygnacji (Pck) podziemnych i nad-ziemnych, czyli

Pc = Pcka w szczeglnym przypadku

Pc = Pck + Psn

gdzie Psn powierzchnia strychu nieuytkowego (patrzrys. 14),

2) powierzchni cakowit kondygnacji oblicza si w obrysiezewntrznym wykoczonych przegrd zamykajcych orazelementw zewntrznych budynku, nie zamknitych ca-

50

b)

a)

h 1

b

h 2

b

WN

AN

a

a

h 1b

h 2

aka

a + akWN

Nnh 1h 1

51

Rysunek 5. Zasady przedstawiania powierzchni czci budynkw (kondygnacji, po-mieszcze) o rnej wysokocia) fragment budynku z kondygnacj nisk niepen (Nn) oraz kondygnacj o zr-

nicowanej wysokoci (N, W); powierzchni takiej kondygnacji oblicza si, jakozoon z powierzchni czci niszej (PN) i wyszej (PW), wykazywanych oddziel-nie,

b) budynek z kondygnacjami o rnej wysokoci (h1) i (h2); powierzchni kondy-gnacji niskich (N) i wysokiej (W) dodaje si oddzielnie do powierzchni cakowi-tej budynku (Pc) i do powierzchni uytkowej (Pu), jako powierzchnie o rnejwartoci uytkowej i rnym koszcie budowy.

kowicie, mierzonych wg zasad okrelonych w komentarzudo p. 5.1.1 normy,

3) powierzchni cakowit kondygnacji (Pck) i budynku (Pc)dzieli si (rys. 4) na:a) powierzchni zamknit ze wszystkich stron (Pcz),b) powierzchni nie zamknit cakowicie, ograniczon nie-

penymi przegrodami i nie przekryt (Pco), jak balkony,galerie, tarasy,

c) powierzchni nie zamknit cakowicie, ograniczon nie-penymi przegrodami lecz przekryt (Pcn), jak bramy,podcienia, ganki, kruganki, loggie, a take werandy,przy czym wartoci tych nie sumuje si, lecz przedsta-wia oddzielnie,

4) powierzchni pomieszcze o wysokoci wikszej ni wyso-ko kondygnacji, na ktrej znajduje si gwne wejcie donich, jak hole, szyby dwigowe, audytoria, wykazuje sioddzielnie, a puste przestrzenie stanowice ich cz, czylipole powierzchni ich rzutu wystpujce na rysunkach wy-szych kondygnacji, nie wlicza si do powierzchni cakowi-tej tych wyszych kondygnacji (rys. 5a i 5b),

5) powierzchni uytkow antresoli otwartych od strony po-mieszcze wyszych (rys. 5b) dolicza si oddzielnie dopowierzchni cakowitej budynku, jako powierzchni doda-n (Pua), tak jak powierzchni elementw zewntrznych.Zatem, w przypadku wystpowania antresoli w budynku,jego powierzchnia cakowita bdzie skadaa si z: Pcz, Pco,

52

Pcn, Pa, przy czym, tak jak w p. 3, wartoci tych nie sumujesi, lecz podaje oddzielnie.

Uwaga: Powierzchni antresoli okrela si jako rwn jejpowierzchni uytkowej (Pa), tzn. bez doliczania powierzchniprzekroju poziomego ograniczajcych j czciowo przegrdpionowych (lub nachylonych), ktra zostaa ju wliczona dopowierzchni cakowitej kondygnacji (Pck), w ktrej obrbieta antresola si znajduje.

3.4. Powierzchnia wewntrzna kondygnacji(p. 5.1.4 normy)

Zgodnie z norm PN-ISO 9836, powierzchni wewntrznkondygnacji (Pwk) otrzymuje si przez odjcie od powierzch-ni cakowitej kondygnacji powierzchni zajtej przez pole rzu-tu (przekroju poziomego) cian zewntrznych konstrukcji.

Brakuje natomiast w normie ucilenia, e chodzi w tymprzypadku o wielko powierzchni cakowitej kondygnacjizamknitej (Pczk), a nie o wielko powierzchni cakowitejkondygnacji Pck, ktra moe obejmowa take (chocia obli-czan oddzielnie) wielko powierzchni zewntrznych niezamknitych cakowicie, odkrytych lub przekrytych, a w nie-ktrych przypadkach take powierzchni antresoli. Naleyzatem przyj w praktyce takie ucilenie, zgodnie z logiksemantyczn, z ktrego wynika, e rzeczywist powierzchniwewntrzn kondygnacji (Pwk) stanowi rnica midzy wiel-koci powierzchni cakowitej kondygnacji zamknitej zewszystkich stron i przekrytej (Pczk) a powierzchni cian ze-wntrznych na danej kondygnacji.

Norma PN-ISO 9836 okrela tylko zasady obliczaniapowierzchni wewntrznej kondygnacji i nie zawiera adnejwskazwki co do ewentualnego sumowania jej w skali budyn-ku. Mona uzna, e wynika to z zasadnego uznania prak-

53

Rysunek 6. Powierzchnia wewntrzna kondygnacji budynkuPowierzchnia wewntrzna kondygnacji (Pwk) obejmuje powierzchni (zakreskowa-n na rysunku ukonie) ograniczon przegrodami zewntrznymi w stanie wykoczo-nym. Do Pwk zalicza si powierzchni konstrukcji przegrd wewntrznych (Pkwk),powierzchni ruchu (Prk), powierzchni uytkow zamknit ze wszystkich stron(Puzk), a take usugow (Pgk), jeeli na danej kondygnacji znajduj si pomieszcze-nia techniczne lub gospodarcze.

Puz

Lg

Bl

Lg

Puz

Puz

Pr

54

tycznej zbdnoci obliczania Pw dla caego budynku, nato-miast rachunkowo obliczenie takie jest moliwe, jeeli przyj-miemy, e powierzchni wewntrzn budynku (Pw) stanowisuma powierzchni wewntrznej wszystkich kondygnacji pod-ziemnych i nadziemnych, czyli

Pw = PwkUwzgldniajc jednak ograniczenia normowe, naley

przyjmowa w praktyce, e:

1) powierzchni wewntrzn kondygnacji (Pwk) stanowi r-

nica midzy powierzchni cakowit kondygnacji zamknitze wszystkich stron (Pczk) a powierzchni przekroju po-ziomego przegrd (cian) zewntrznych (Pkzk), czyli

Pwk = Pczk Pkzk2) powierzchni wewntrzn mierzy si zgodnie z zasadami

okrelonymi w komentarzu do p. 5.1.1 cytowanej normy,

3) powierzchni wewntrzn kondygnacji (Pwk) w budynkubezdwigowym lub kondygnacji, na ktrej znajduje sipocztkowy (dolny) przystanek dwigu, oraz na ktrej znaj-duje si podoga pomieszcze wyszych od wysokoci kon-dygnacji netto, oblicza si (rys. 6) jako sum powierzchnikonstrukcji przegrd wewntrznych (Pkwk), powierzchniruchu (Prk), uytkowej (Puk) oraz usugowej (Pgk), czyli

Pwk = Pkwk + Prk + Puk + Pgk

4) do powierzchni wewntrznej kondygnacji nie wlicza sipowierzchni poddasza (strychu) nieuytkowego (Psn) orazpowierzchni zewntrznych, nie zamknitych cakowicietakich elementw jak balkony (Bl), loggie (Lg) patrzrys. 6, a take powierzchni antresoli (Pa) otwartych od stro-ny pomieszczenia wyszego (rys. 5b),

5) powierzchni wewntrzn przedstawia si w podziale na:a) powierzchni pomieszcze o wysokoci danej kondygna-

cji netto, z wyczeniem powierzchni wyszczeglnionychdalej pod lit. c),

55

b) powierzchni pomieszcze o wysokoci wikszej od wy-sokoci kondygnacji, na poziomie ktrej znajduje si ichpodoga, bez doliczania powierzchni ewentualnej antre-soli otwartej od strony tego pomieszczenia (rys. 5b),

c) powierzchni czci pomieszcze o wysokoci niszej ni1,90 m w wietle wykoczonych podg i sufitw.

Naley zwrci jednak uwag na pewn kontrowersyj-no punktu normy, ktry okrela, e:

5.1.4.3 Powierzchnia wewntrzna kondygnacji skada siz powierzchni netto (5.1.5) i powierzchni przegrd wewntrznych.

Literalne zastosowanie takiej zasady byoby nielogicz-ne i sprzeczne semantycznie z terminem powierzchnia we-wntrzna, nie mona bowiem do niej zaliczy powierzchnielementw zewntrznych (czyli znajdujcych si poza obry-sem cian zewntrznych) nie zamknitych ze wszystkich stron,ktre wlicza si do powierzchni netto wg p. 5.1.5.2 normy.

3.5. Powierzchnia kondygnacji netto (p. 5.1.5 normy)

Norma okrela bardzo lapidarnie pojcie powierzchni netto(Pn), ustalajc e:

5.1.5.1 Powierzchnia kondygnacji netto jest powierzch-ni ograniczon przez elementy zamykajce...

Rwnoczenie jednak w p. 5.1.5.2 norma ustala, e dopowierzchni netto nale rwnie: ...Przekryte powierzchniekondygnacji, ktre nie s zamknite lub s tylko czciowo za-mknite i nie maj elementw zamykajcych (powierzchnie wg5.1.3.1 b) s obliczane z rzutu pionowego obrysu przekrycia.Powierzchnie w obrbie kondygnacji o zrnicowanej wysokoci(np. due hole, audytoria) s take obliczane oddzielnie.

Powoane wyej ustalenia normy s niecise. Naleybowiem zwrci uwag, e w p. 5.1.5.1 norma nie przesdzajednoznacznie, czy do Pn mona zalicza powierzchni ele-

56

mentw zewntrznych nie zamknitych cakowicie i nie prze-krytych, jak balkony, tarasy i galerie otwarte, podczas gdyelementy te naley zalicza do kubatury netto, zgodniez p. 5.2.5.3 normy, w powoaniu na p. 5.2.1.1 a), b), c).

Dalej, wg p. 5.1.5.2 norma zalicza do Pn powierzchnielementw zewntrznych nie zamknitych cakowicie leczprzekrytych, jak podcienia, loggie, kruganki, ale wskazuje,e naley j oblicza z rzutu pionowego obrysu przekry-cia. Zasady tej nie mona jednak zastosowa w praktyce,gdy brak jej uzasadnienia logicznego (patrz komentarz dop. 5.1.1 normy), poniewa obrys przekrycia jest zwykle duowikszy od powierzchni posadzki, ktra wyznacza fizyczniewielko powierzchni uytkowej tych elementw. Dlategow wykonywanym obmiarze i obliczeniach elementw ze-wntrznych naley ograniczy ich powierzchni do wynika-jcej z obrysu rzutu mierzonego na poziomie posadzki, czy-li tak jak to byo prawidowo ustalone w p. 3.8.1 oraz p. 3.8.2normy PN-69/B-02360.

Zaliczenie do Pn tych elementw zewntrznych, zgod-nie z literalnym brzmieniem normy PN-ISO 9836, prowadzi-oby do faszywego powikszenia Pn przez gzymsy, okapy lubinne formy architektoniczne przekry tych elementw, wysu-nite czsto daleko poza obrys ich uytecznej powierzchni.

Naley rwnie zwrci uwag na istotne dla praktyki,a niejednoznaczne okrelenie w normie, e:

5.1.5.3 Do powierzchni kondygnacji netto wliczane stake elementy nadajce si do demontau takie, jak: ciankidziaowe, rury, kanay.

Wymaga ono wyjanienia ze wzgldu na ustalenie w nor-mie, e:

5.1.5.4 Do powierzchni kondygnacji netto nie s wlicza-ne powierzchnie otworw na drzwi i okna oraz nisze w elemen-tach zamykajcych. Chodzi bowiem o to, e powierzchnietych otworw i przej wlicza si do powierzchni konstrukcji,

57

zgodnie z p. 5.1.6.3 normy, a zatem odejmuje si je od po-wierzchni cakowitej danej kondygnacji, jako cz skadowpowierzchni konstrukcji.

Dalej norma ustala, e:

5.1.6.1 Powierzchnia konstrukcji jest czci powierzchnicakowitej kondygnacji (na rzucie poziomym na poziomie pod-ogi) i jest to powierzchnia utworzona przez elementy zamykaj-ce (np. ciany none zewntrzne i wewntrzne) i powierzchniesupw, pionw wentylacyjnych, kominw, cian dziaowych itp.oraz powierzchnie, przez ktre nie mona przej...

A zatem, wobec jednoznacznego zaliczenia powierzch-ni przekroju cian dziaowych do powierzchni konstrukcji, podpojciem ciany dziaowej nadajcej si do demontau,o jakiej mowa w p. 5.1.5.3, naley rozumie wycznie cianymontowane z gotowych elementw, z zastosowaniem odpo-wiedniego systemu mocowania, jako przepierzenia lub me-blocianki, dzielce optycznie wiksze pomieszczenie na pe-n wysoko lub tylko do pewnej wysokoci pomieszczenia.

Doda rwnie trzeba, e pod pojciem rury, kanaynaley rozumie, e chodzi o nie potrcanie ich z powierzch-ni netto tylko w przypadku gdy nie s one obudowane, gdypo obudowaniu naley je wlicza do powierzchni konstrukcji(patrz rozdzia 3.6 niniejszej publikacji).

Uwzgldniajc ustalenia normy, z logiczn korekt za-sad obmiaru elementw zewntrznych, naley przyjmowaw praktyce, e:

1) powierzchnia netto budynku (Pn) stanowi sum powierzch-ni netto wszystkich kondygnacji (Pnk) podziemnych i nad-ziemnych, czyli

Pn = Pnkalbo inaczej Pn = Pr + Pu + Pg

2) powierzchni kondygnacji netto (Pnk) stanowi rnica

midzy sum powierzchni cakowitej zamknitej ze wszyst-

58

Puz

Lg

Bl

Lg

Puz

Puz

Pr

59

Rysunek 7. Powierzchnia netto kondygnacji budynkuDo powierzchni netto kondygnacji (Pnk) zalicza si oddzielnie:1) powierzchni uytkow kondygnacji, zamknit ze wszystkich stron(Puzk) i po-

wierzchni ruchu (Prk) zakreskowane ukonie, a take usugow (Pgk), jeelina danej kondygnacji znajduj si pomieszczenia techniczne lub gospodarcze,stanowice cznie powierzchni netto zamknit kondygnacji, czyliPnzk = Puzk + Prk + Pgk,

2) powierzchni elementw zewntrznych niezamknitych ze wszystkich stron lecznakrytych (Pnnk), jak loggie (Lg) zakreskowan poziomo,

3) powierzchni elementw zewntrznych niezamknitych ze wszystkich stron i nienakrytych (Pnok), jak balkony (Bl) zakreskowan pionowo.

Powierzchnia netto nie obejmuje powierzchni konstrukcji (Pkk), czyli powierzchniprzekroju poziomego przegrd pionowych zewntrznych i wewntrznych.

kich stron (Pczk) oraz obejmujcej elementy zewntrznenie zamknite cakowicie lecz przekryte (Pcnk), a po-wierzchni konstrukcji (Pkk) przegrd pionowych zewntrz-nych i wewntrznych (rys. 7),

3) do powierzchni netto nie wlicza si powierzchni poddasza(strychu) nieuytkowego (Psn) oraz uytkowej powierzch-ni antresoli (Pa) otwartych od strony pomieszczenia wy-szego (rys. 5b),

4) powierzchni netto kondygnacji (Pnk) dzieli si (rys. 7) na:a) powierzchni netto zamknit ze wszystkich stron (Pnzk),b) powierzchni netto nie zamknit cakowicie, ograni-

czon niepenymi przegrodami i przekryt (Pnnk), jakbramy, ganki, kruganki, loggie, loggio-balkony przysta-wiane, werandy,

c) powierzchni netto nie zamknit cakowicie, ograni-czon niepenymi przegrodami i nie przekryt (Pnok),jak balkony i tarasy, czyli

Pnk = Pnzk + Pnnk + Pnok

5) powierzchni netto czci kondygnacji zamknitej zewszystkich stron (Pnzk) przedstawia si w podziale na:a) powierzchni pomieszcze o wysokoci odpowiadajcej

danej kondygnacji, czyli z wyczeniem powierzchni wy-mienionych dalej pod lit. b) oraz c),

60

b) powierzchni pomieszcze o wysokoci wikszej od wy-sokoci danej kondygnacji, na ktrej znajduje si ichpodoga,

c) powierzchni czci pomieszcze o wysokoci mniejszejni 1,90 m w wietle wykoczonych podg i sufitw.

3.6. Powierzchnia konstrukcji (p. 5.1.6 normy)

Dla zbilansowania wskanikw powierzchniowych budynku(Pc, Pw, Pn) oblicza si odrbnie powierzchni konstrukcjikadej kondygnacji (Pkk), zgodnie z norm, ktra okrela, e:

5.1.6.1 Powierzchnia konstrukcji jest czci powierzchnicakowitej kondygnacji (na rzucie poziomym na poziomie pod-ogi) i jest to powierzchnia utworzona przez elementy zamykaj-ce (np. ciany none zewntrzne i wewntrzne) i powierzchniesupw, pionw wentylacyjnych, kominw, cian dziaowych itp.oraz powierzchnie, przez ktre nie mona przej....

Oczywicie, jako bd jzykowy trzeba potraktowauwzgldnienie w tym wyliczeniu rodzajw elementw konstruk-cyjnych jedynie nonych cian zewntrznych, a bezzasadnepominicie nienonych cian osonowych, skoro dalej wliczasi do Pk powierzchnie rzutu poziomego cian dziaowych orazoglnie powierzchnie, przez ktre nie mona przej. Postpu-jc logicznie trzeba zatem przy obliczaniu Pk uwzgldni po-wierzchnie wszystkich rodzajw cian zewntrznych i wewntrz-

Rysunek 8. Skadniki powierzchni konstrukcjiDo powierzchni konstrukcji danej kondygnacji (Pkk) wlicza si wg zasad przedsta-wionych na rys. 2 pole powierzchni przekroju poziomego przegrd pionowych, tj.cian zewntrznych (S) i wewntrznych (Sw), majcych charakter konstrukcji no-nych oraz staych cian dziaowych, a take pole powierzchni o przekroju obudowyloggii (Pklg) lub balkono-loggii, kominw i cian kominowych (Km) o dowolnej kon-strukcji, pionw instalacyjnych (Si) wraz z obudow i obudowanych pionw zsypo-wych (Zs), a take konstrukcj szybw dwigowych (Sd), cznie z ich dylatacj lubizolacj akustyczn, przeciwwilgociow i ciepln.

61

Sw

B/LS

S

Zs

SdSw

Si

Km

62

nych, z wyjtkiem cianek dziaowych przystosowanych do de-montau i przestawiania, ktrych powierzchnia przekroju po-ziomego zostaa wliczona do powierzchni uytkowej. Bdzieto zgodne z ustaleniem normy, e:

5.1.6.4 Powierzchnia konstrukcji moe by take oblicza-na jako rnica cakowitej powierzchni kondygnacji (5.1.3) i po-wierzchni kondygnacji netto (5.1.5).

Uwzgldniajc powysze uwagi, naley przyjmowa, e:

1) norma ustala zasady obliczania powierzchni konstrukcjikondygnacji (Pkk) i nie przewiduje praktycznej potrzebyobliczenia powierzchni konstrukcji budynku, ktr monaby okreli jedynie teoretycznie, jako sum powierzchnikonstrukcji wszystkich kondygnacji Pkk,

2) powierzchni konstrukcji kondygnacji oblicza si wedugzasad przedstawionych na rysunkach 2 i 8,

3) powierzchni konstrukcji kondygnacji dzieli si na:a) powierzchni konstrukcji przegrd zewntrznych (Pkzk),

obejmujcych ciany zewntrzne (S) i ciany boczneloggii lub balkono-loggii (B/L),

b) powierzchni konstrukcji przegrd wewntrznych (Pkwk)obejmujcych ciany konstrukcyjne wewntrzne (Sw),stae ciany dziaowe, kominy (Km), obudowane pionyinstalacyjne (Si), obudowy szybw dwigowych (Sd)i pionw zsypowych (Zs), czyli

Pkk = Pkzk+ Pkwk

3.7. Powierzchnia uytkowa i jej podzia (p. 5.1.7 normy)

3.7.1. Definicja powierzchni uytkowej (Pu)

Norma nastpujco definiuje powierzchni uytkow:

5.1.7.1 Powierzchnia uytkowa jest to cz powierzchni kon-dygnacji netto, ktra odpowiada celom i przeznaczeniu budynku...

63

a ponadto okrela, e:

5.1.7.3 Powierzchnie uytkowe klasyfikowane s zgodniez celem i przeznaczeniem budynkw, dla ktrych s one wzno-szone. Dzieli si je zwykle na powierzchnie uytkowe podstawo-we i powierzchnie uytkowe pomocnicze...

Wychodzc z tych zaoe i uwzgldniajc pozostaeustalenia normy, naley przyjmowa nastpujce zasady kwa-lifikowania i obliczania powierzchni uytkowej:

1) do powierzchni uytkowej zalicza si powierzchni po-mieszcze, ktrych funkcja odpowiada przeznaczeniu bu-dynku,

2) powierzchnia uytkowa budynku (Pu) jest sum powierzch-ni uytkowej wszystkich kondygnacji (Puk), czyli

Pu = Puk3) powierzchni uytkow oblicza si wedug zasad przedsta-

wionych w komentarzu do p. 5.1.1 normy oraz na rysun-kach 1 i 2,

4) powierzchni uytkow kondygnacji (Puk), a take miesz-kania (Pum) lub lokalu uytkowego (Pulu), przedstawia sijako skadajc si z:a) powierzchni zamknitej ze wszystkich stron (Puzk),b) powierzchni nie zamknitej cakowicie, ograniczonej nie-

penymi przegrodami i nie przekrytej (Puok), jak balkony,galerie lub tarasy pooone nad nisz czci budynku,

c) powierzchni nie zamknitej cakowicie, ograniczonej nie-penymi przegrodami ale przekrytej (Punk), jak weran-dy (take oszklone), loggie i loggio-balkony, czyli bal-kony ze staymi osonami bocznymi, stanowicymi ichkonstrukcj non,

5) powierzchni uytkow pomieszczenia wyszego lub ni-szego, ni pozostae pomieszczenia na danej kondygnacji,w danym mieszkaniu lub lokalu uytkowym, przedstawiasi oddzielnie, biorc za podstaw wielko powierzchnimierzon na poziomie podogi,

64

Lg

Bl

PsPs

KrSw

H

WCKr

Po

K

65

6) podzia powierzchni uytkowej o rnej wysokoci powinienby dostosowany przede wszystkim do przepisw techniczno-budowlanych lub przepisw oglnych (bd szczeglnych)dotyczcych bezpieczestwa i higieny pracy, okrelajcychwymagania dotyczce minimalnej wysokoci pomieszcze,

7) powierzchni antresoli otwartej w stron pomieszczeniawyszego (Pa) dolicza si do jego powierzchni oddzielnie(rys. 5b), podobnie jak powierzchni elementw zewntrz-nych przekrytych (Pun) i odkrytych (Puo),

8) powierzchni uytkow zamknit ze wszystkich stron (Puz)dzieli si (rys. 9) na powierzchni podstawow (Pp) orazpowierzchni pomocnicz (Pd).

Sposb podziau powierzchni uytkowej na podstawowi pomocnicz wymaga uwzgldnienia specyfiki rnych rodza-jw budynkw, wynikajcej z ich przeznaczenia (tabl. 3).

3.7.2. Powierzchnia podstawowa (Pp)

Naley przyjmowa, e:

1) powierzchnia podstawowa stanowi zasadnicz cz po-wierzchni uytkowej zamknitej ze wszystkich stron i obej-muje pomieszczenia suce bezporednio do speniania

Rysunek 9. Podzia powierzchni uytkowej na przykadzie mieszkania w budynkuwielorodzinnymPowierzchni uytkow przedstawia si w podziale na czci:1) zamknit ze wszystkich stron i przekryt (Puz),2) nie zamknit ze wszystkich stron lecz nakryt (Pun), do ktrej zalicza si np.

powierzchni loggi (Lg) zakreskowan na rysunku pionowo,3) nie zamknit ze wszystkich stron i nie nakryt (Puo), do ktrej zalicza si np.

powierzchni balkonu (Bl) zakreskowan na rysunku poziomo.Powierzchni uytkow zamknit ze wszystkich stron (Puz) dzieli si na:1) podstawow (Pp), zakreskowan na rysunku ukonie, obejmujc powierzchnie

pokoju oglnego albo dziennego (Po) i pokoi sypialnych (Ps),2) pomocnicz (Pd), na rysunku nie zakreskowan, obejmujca powierzchnie kuch-

ni (K), przedpokoju lub holu(H), korytarzy wewntrznych (Kr), pomieszczehigienicznosanitarnych (, WC), szaf wbudowanych (Sw) lub garderoby, spiarnii schowkw w obrbie mieszkania.

66

funkcji uytkowych, odpowiadajcych przeznaczeniu bu-dynku lub jego czci,

2) do powierzchni podstawowej naley wlicza tylko te po-mieszczenia lub ich czci, ktrych wymiary w wietle wy-koczonych przegrd zamykajcych odpowiadaj przepi-som techniczno-budowlanym i przepisom szczeglnym.

3.7.3. Powierzchnia pomocnicza (Pd)

Naley rozumie, e powierzchnia pomocnicza stanowi czpowierzchni uytkowej zamknitej ze wszystkich stron i obej-muje:

a) pomieszczenia przeznaczone do speniania funkcji sueb-nych (tabl. 2), jak komunikacja wewntrzna, pomieszcze-nia do przygotowywania posikw (kuchnie), spiarnie,garderoby, pomieszczenia higienicznosanitarne i schowkiw obrbie mieszkania lub innego lokalu uytkowego,

b) czci pomieszcze, zaliczonych do powierzchni podstawo-wej, ale nie speniajce obowizujcych wymaga dotycz-cych ich wysokoci.

3.7.4. Przedstawianie wynikw obliczenia Pu w projekciebudowlanym

Obliczona na podstawie koncepcji funkcjonalno-przestrzennejwielko Pu budynku, mieszkania lub lokalu uytkowego sta-nowi najczciej podstaw do obliczenia porwnawczych wska-nikw techniczno-ekonomicznych bdcych podstaw ocenyefektywnoci ekonomicznej projektowanych budynkw i spo-rzdzenia biznes planu dla realizacji inwestycji. Natomiastwielko Pu obliczona na podstawie projektu budowlanego jestpodstaw obliczenia ceny jednostkowej 1 m2 i wyliczenia war-toci budynku jako podstawy do zawarcia umowy o wykonaniebudowy oraz okrelenia spdzielczych wkadw czonkowskichlub rat na poczet nabycia mieszkania lub lokalu uytkowegona prawach wasnoci odpowiedniej czci budynku.

67

Z powyszych wzgldw bardzo istotne staj si formal-ne zasady zapisu w opracowaniach projektowych obliczonychwielkoci Pu. Obowizujce w tym zakresie wymagania, okre-lone w rozporzdzeniu MI z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawieszczegowego zakresu i formy projektu budowlanego (DzUnr 120, poz. 1133) s bardzo lakoniczne i sprowadzaj si dowymagania ( 11 ust. 2 p. 1), aby w opisie technicznym pro-jektu architektoniczno-budowlanego, stanowicego integral-n cz projektu budowlanego, zostay podane charaktery-styczne parametry techniczne projektowanego obiektu budow-lanego, w szczeglnoci kubatura i zestawienie powierzchni.

Aby uatwi to zadanie i ujednolici zasady przedstawie-nia powierzchni w projekcie budowlanym w sposb umoli-wiajcy atwe odczytanie, sprawdzenie oblicze, wykonanieodpowiednich zestawie i wykorzystanie do przedstawionychwyej celw, mona zaproponowa nastpujce wskazwki:

1) na rysunkach rzutw kondygnacji naley oznacza kreskprzerywan granice powierzchni pomieszcze majcych wy-soko nisz ni 1,90 m w wietle i wpisa obliczon po-wierzchni wszystkich pomieszcze zamknitych ze wszyst-kich stron (Puzk) oraz osobno antresoli otwartych w stro-n pomieszczenia wyszego (Pa), a take elementwzewntrznych nie zamknitych ze wszystkich stron i prze-krytych (Punk) lub nie przekrytych (Puok),

2) na rysunkach rzutw kondygnacji, na ktrej znajduj siodrbne nietypowe mieszkania lub lokale uytkowe, nale-y umieci oddzielne tabelki informacyjne, zawierajcedane o ich powierzchni uytkowej (Pum lub Pulu), uwzgld-niajce podzia na:

a) powierzchni uytkow lokalu

Pu = Puz + Pun+ Puo + Pa

b) powierzchni uytkow pomieszcze zamknitych zewszystkich stron

Puz = Pp + Pd + Pa

68

przy czym Puz naley poda z podziaem na pomieszcze-nia (lub ich czci) o wysokoci: rwnej wysokoci kondygnacji netto i co najm