O pożytkach z nauki muzyki – ¹... · 2014-01-17 · Działalność pozarządowej organizacji...

O pożytkach z nauki muzyki ndash w świetle aktualnych badań

psychologicznych

Małgorzata Chmurzyńska Zakład Psychologii Muzyki UMFC

Muzyka nie tylko łagodzi obyczaje

Kamińska 2001

bull bdquoW życiu 92 ucznioacutew ze szkoacuteł podstawowych muzyka zajmuje ważne lub bardzo ważne miejscerdquo

bull Analiza esejoacutew na temat bdquoCzym jest dla mnie muzyka i jaką rolę odgrywa w moim życiurdquo pisanych przez ucznioacutew pozwoliła na zidentyfikowanie co najmniej 10 funkcji jakie muzyka spełnia w życiu badanych

Ale dotyczy to muzyki pozaszkolnej

Funkcje muzyki w życiu człowieka bull Relaksacyjno-terapeutyczna

bull Hedonistyczna (rozrywka)

ndash muzyka wykorzystywana przez dzieci i młodzież do poprawienia nastroju dostarczenia radosnych doznań wprowadzenia w stan przyjemnego relaksu

bull bdquomuzyka pigułką na stresrdquo

Dwie najważniejsze (razem stanowią 75 wszystkich odpowiedzi)

Wydzielanie się takich neuroprzekaźnikoacutew jak serotonina i dopamina (tzw bdquohormony szczęściardquo) aktywizacja tych samych rejonoacutew moacutezgu co podczas innych zdarzeń wywołujących uczucie przyjemności

Funkcje muzyki w życiu człowieka

bull Poznawcza (rozwojowa)

bull bdquoTożsamościowardquo

bull bdquopowiedz mi czego słuchasz powiem Ci kim jesteśrdquo (przynależność do subkultur czynnik integrujący grupę roacutewieśniczą)

bull Egzystencjalna

bull Emocjonalno-ekspresyjna

bull Estetyczna

bull Instrumentalna (prestiż społeczny)

bdquoNie graj ndash i tak nie zostaniesz muzykiemrdquo bdquoNie maluj ndash i tak nie zostaniesz malarzemrdquo

powstał prawie 200 lat temu na potrzeby rozwijającego się industrializmu

Wciąż rządzi nim swoiście rozumiany utylitaryzm - dzieci maja się uczyć rzeczy pożytecznych i użytecznych w dorosłym życiu zawodowym

Wspoacutełczesny system edukacyjny

Sir Ken Robinson

Wspoacutełczesna edukacja jest

anachroniczna panujący system edukacyjny (w całym świecie) kompletnie nie

przystaje do potrzeb czasoacutew wspoacutełczesnych

bdquoA skąd wiemy jakie kompetencje będą potrzebne człowiekowi za 10 lat skoro nawet nie potrafimy przewidzieć jak ekonomia będzie wyglądać na koniec przyszłego tygodniardquo

httpwwwyoutubecomwatchv=iG9CE5

5wbtY

Cechy wspoacutełczesnego systemu edukacyjnego bull Transmisja wiedzy

bull bdquoz pełnej głowy nauczyciela do pustej głowy uczniardquo Nauczyciel ndash źroacutedłem wiedzy i mądrości

To było dobre w czasach niedoboru informacji bdquoJak dziecko nie dowiedziało się czegoś w szkole

to nie dowiedziało się nigdyrdquo

coraz więcej informacji - coraz bardziej przeładowany kanał werbalny

Edukacja muzyczna uwalnia od wysiłku przeładowany

kanał werbalny

Cechy wspoacutełczesnego systemu edukacyjnego bull Hierarchia przedmiotoacutew

HIE

RA

RC

HIA

PRZEDMIOTY ŚCISŁE

PRZEDMIOTY HUMANISTYCZNE

PRZEDMIOTY ARTYSTYCZNE

Cechy wspoacutełczesnego systemu edukacyjnego

Hierarchia przedmiotoacutew

ALE

PRZEDMIOTY ŚCISŁE ndash najważniejsze wymuszają myślenie konwergencyjne (znaleźć jedną dobrą odpowiedź) kształcą

umiejętności przydatne do rozwiązywania testoacutew

bull Zaliczacze testoacutew są niezatrudnialnirdquo (Ken Robbinson) są nieelastyczni intelektualnie nietwoacuterczy Najbardziej cenione obecnie przez pracodawcoacutew są kompetencje rozwijające się na bazie myślenia dywergencyjnego np umiejętności pracy w zespole umiejętności krytycznego myślenia innowacyjność kreatywność


Kształcenie bdquojednopoacutełkulowerdquo

Nacisk na przedmioty ścisłe powoduje że szkoła stymuluje głoacutewnie lewą poacutełkulę a rozwoacutej zdolności prawopoacutełkulowych jest zaniedbany

analityczny logiczny precyzyjny powtarzalny zorganizowany szczegoacutełowy obiektywny uporządkowany dosłowny

kreatywny z wyobraźnią intuicyjny pomysłowy zdolny do uogoacutelnień heurystyczny empatyczny symboliczny poza regułami

LEWA POacuteŁKULA PRAWA POacuteŁKULA

Odpowiada za logiczne racjonalne ale także schematyczne myślenie za obliczenia analizę werbalizację planowanie rozpoznawanie szczegoacutełoacutew

uaktywnia się kiedy człowiek pisze moacutewi uważnie słucha myśli logicznie

Nauka lewopoacutełkulowa jest świadoma i wymaga wysiłku

odpowiada za emocje ekspresję intuicyjne pojmowanie całości obrazowe spostrzeganie świata twoacutercze wyobrażanie i kreatywność zdolność widzenia problemoacutew w wielu aspektach myślenie artystyczne

myśli intuicyjnie holistycznie subiektywnie heurystycznie symbolicznie i w sposoacuteb uogoacutelniony

uaktywnia się przy czynnościach wymagających wizualizacji i wyobraźni podczas kontaktu z muzyką

Nauka prawopoacutełkulowa przebiega poza świadomością nie wymaga wysiłku

myśli precyzyjnie sekwencyjnie obiektywnie w sposoacuteb zorganizowany

Dziecko potrzebuje sukcesoacutew i uznania aby budować swoją samoocenę i poczucie wiary w siebie Dzieciom trzeba tworzyć sytuacje w ktoacuterych będą osiągać sukcesy A łatwiej o takie sytuacje na zajęciach artystycznych niż np matematyce

httpwwwdanaorgnewsfeaturesdetailaspxid=21740

bdquoprzedmiot dodatkowy luksusowy dodatek niepoważny zabiera czas na inne poważniejsze przedmioty w ramach ktoacuterych dziecko

zdobywa kompetencje potrzebne we wspoacutełczesnym świecierdquo

Prof Jerome Kagan pionier psychologii rozwoju i temperamentu

A jaki jest status edukacji muzycznej w systemie edukacyjnym

Edukacja muzyczna sprzyja aktywności prawej poacutełkuli

Edukacja muzyczna jako

roacutewnorzędny i

roacutewnoprawny element

kształcenia

Co zatem należałoby zrobić aby szkoła rozwijała dzieci w sposoacuteb bardziej zroacutewnoważony i harmonijny (a więc zadbała także o zdolności prawopoacutełkulowe) i aby uczniowie kończąc edukację potrafili krytycznie myśleć posługiwać się twoacuterczą wyobraźnia byli skłonni do podejmowania nowatorskich przedsięwzięć odznaczali się elastycznością umysłowa i byli otwarci na roacuteżne możliwe rozwiązania

ldquoCreativity is as important now in education as literacy and we should treat it with the same statusrdquo ― Ken Robinson

httpwwwyoutubecomwatchv=wX78iKhInscamplist=TL8iBxuFRV-Fzv-dWbxojEy84b-BRGE4DE

Działania na rzecz edukacji muzycznej Powstawanie od końca lat 90-tych organizacji

pozarządowych Coalition for Music Education (Wielka Brytania Stany Zjednoczone Kanada) walczących o przywroacutecenie muzyki do szkoacuteł

OECD ndash w ostatnich raportach (2011 2012) podkreśla się że wciąż w wielu krajach (np w Polsce) nie docenia się znaczenia edukacji muzycznej w kształceniu kluczowych kompetencji XXI w

Propagowanie modelu edukacyjnego Finlandii ndash na zajęcia artystyczne przeznacza się tyle samo czasu co na biologię czy fizykę

Działania na rzecz edukacji muzycznej Centre for Educational Research and Innovation

(CERI) - działające w strukturach OECD ndash organizuje licznych międzynarodowych konferencji edukacyjnych ktoacuterych tematyka w ostatnich latach została zdominowana przez edukację artystyczną (a szczegoacutelnie muzyczną) i jej rolę w rozwoju dzieci

Działalność pozarządowej organizacji Dana Foundation finansującej badania naukowe w zakresie neurobiologii i edukacji ndash badania te przynoszą coraz więcej dowodoacutew na pozytywny wpływ edukacji muzycznej na wszelkie aspekty funkcjonowania człowieka

Jak To się bada

bull Badania korelacyjne

bull Badania eksperymentalne

Metody

1 Standaryzowane ndash testy psychologiczne

2 Zaawansowane technologicznie (zaglądanie do moacutezgu żywego człowieka

Techniki strukturalne

Tomografia komputerowa (CT) - promienie Rentgena

Rezonans magnetyczny (MRI) - silne pole magnetyczne

Techniki funkcjonalne

Emisyjna tomografia pozytronowa (PET) ndash podanie substancji znakowanej radioaktywnie

Funkcjonalny rezonans magnetyczny (fMRI)

Gotffried Schlaug (Harvard Medical School)

bull badania muzykoacutew zawodowych (1995) - zwiększona objętość spoidła wielkiego (ciała modzelowatego) spełniającego istotną funkcję w przekazywaniu informacji między obiema poacutełkulami profesjonalni muzycy posiadają więcej istoty szarej w określonych rejonach moacutezgu ktoacutere są odpowiedzialne za słyszenie widzenie a także za kontrolę i wykonywanie ruchoacutew (2001)

bull dzieci 6-9 r poddane 15-miesięcznemu kształceniu muzycznemu ndash objętość spoidła zwiększyła się o 25 (2009)

bull kształcenie muzyczne wzmacnia analizatory słuchu umiejętności motoryczne słownik rozumowanie pozawerbalne ndash badania dzieci z co najmniej 3-letnim okresem nauki gry na instrumencie (2008)

Dzieci grające na instrumencie mają lepsze zdolności werbalne i umiejętności rozumowania niż roacutewieśnicy

Granie na instrumentach stymuluje rozwoacutej moacutezgu

P R Z E G L Ą D B A D A Ń

Granie na instrumencie wspomaga pamięć werbalną

Agnes Chan - uniwersytet w Hong Kongu specjalistka od pamięci


bull u młodych dorosłych ktoacuterzy co najmniej 6 lat grali na instrumentach nastąpiły zmiany w obszarach korowych w poroacutewnaniu z tymi ktoacuterzy takiej edukacji nie mieli - powiększaniu uległ lewy płat skroniowy odpowiedzialny za pamięć werbalną (1998)

bull 90 chłopcoacutew w wieku 6-15 część realizowała program muzyczny że im dłużej chłopcy uczyli się muzyki tym lepsza była ich pamięć werbalna co z kolei usprawnia procesy poznawcze (2003)


Gra na instrumencie a inteligencja Glen E Schellenberg - psycholog profesor Uniwersytetu w Toronto w

latach 2001-2012 cały szereg badań testujących hipotezy o pozytywnym związku między lekcjami gry na instrumencie a inteligencją np

bull 147 dzieci test Wechslera ndash liczba miesięcy nauki gry pozytywnie korelowała z wynikami postępami w czytaniu pisaniu i matematyce (2005)

bull Młodzi dorośli 16-25 czas nauki gry na instrumentach ndash od 3 lat do 9 Wniosek pobieranie lekcji muzyki w dzieciństwie jest istotnym predyktorem lepszego funkcjonowania intelektualnego u młodych dorosłych i osiągnięć szkolno-akademickich (2006)

bull 6-letnie dzieci (N-144) przebadano testem na inteligencję Wechslera podzielono na cztery grupy (1) przez 36 tygodni pobierała lekcje gry na pianinie (2) śpiewu (3) uczestniczyła w zajęciach teatralnych (4) nie miała zajęć po 36 tyg ponownie przebadano grupa bdquopianistoacutewrdquo uzyskała istotnie wyższy wynik Wniosek lekcje gry na instrumencie wpływają pozytywnie na zdolności intelektualne

P

R

Z

E

G

L

Ą

D

B

A

D

A

Ń

Nauka gry na instrumencie w dzieciństwie to dobra inwestycja na starość

Hanna-Pladdy MacKay - Zależność między grą na instrumencie a sprawnością umysłową starszych osoacuteb

70 osoacuteb w wieku 60-83 na trzy grupy

1 Nigdy niegrające na instrumencie

2 Grające 1-9 lat

3 Grające co najmniej 10 lat

Grupa 3 miała istotnie wyższe wyniki w testach sprawności intelektualnej


Lutz Jaumlncke psycholog z Uniwersytetu w

Zurichu bull bdquoUczenie się gry na instrumencie może przyczynić się do

wzrostu IQ nawet o 7 pkt zaroacutewno u dzieci jak i dorosłychrdquo bull bdquoStwierdziliśmy że nawet u osoacuteb w wieku ok 65 lat po 4-5

miesięcznym okresie gry 1 godz na tydzień zachodzą duże zmiany w moacutezgurdquo

bull bdquoObszary moacutezgu ktoacutere odpowiadają za pamięć słyszenie ruchy rąk stają się bardziej aktywne Architektura moacutezgu zmienia sięrdquo

bull bdquoStwierdziliśmy że dla dzieci uczenie się gry na fortepianie zwiększa ich samodyscyplinę uwagę koncentrację umiejętności planowania a te umiejętności są bardzo ważne dla szkolnych osiągnięć Zatem gra na instrumencie czyni dziecko bystrzejszymrdquo

bull bdquoDzieci grające łatwiej uczą się obcych językoacutew lepie odbierają emocje innych ludzirdquo

bull

Edukacja muzyczna bull sprzyja plastyczności moacutezgu powstawaniu

nowych połączeń neuronalnych

bull wpływa na podwyższenie poziomu sprawności umysłowej i motorycznej

bull poprawia funkcjonowanie poznawcze (pamięć robocza długotrwała werbalna)

bull ułatwia naukę czytania językoacutew obcych

bull wiąże się z trwałym wzrostem IQ

bull uczy dokładności systematyczności wytrwałości sumienności

Dziękuję za uwagę

Literatura bull Brenda Hanna-Pladdy Alicia MacKay University of Kansas Medical Center

(2011) The Relation Between Instrumental Activity and Cognitive Aging Neuropsychology 251 378-386

bull AS Chang i in (1998) Music training improves verbal memory Nature 12396(6707)128

bull Chan AS et al (2003) Music training improves verbal but not visual memory cross-sectional and longitudinal explorations in children Neuropsychology 2003 Jul17(3)439-50

bull Kamińska B (2001) Miejsce muzyki w życiu młodzieży W M Manturzewska M Chmurzynska (red) Psychologiczne podstawy kształcenia muzycznego Warszawa AMFC

bull Schellenberg EG (2005) Music and cognitive abilities Current Directions in Psychological Science 14 322-325

bull Schellenberg (2006) Long-Term Positive Associations Between Music Lessons and IQ Journal of Educational Psychology Vol 98 No 2 457ndash468

bull Schellenberg EG (2011) Music lessons and intelligence Reply to commentaries British Journal of Psychology 102 309-312

bull httpwwwerinutorontoca~w3psygsSchellenberg2011bpdf bull Schellenberg EG amp Winner E (2011) Music training and nonmusical

abilities Introduction Music Perception 29 129-132

bull Schellenberg EG amp Winner E (2011) Music training and nonmusical abilities Introduction Music Perception 29 129-132

httpwwwerinutorontoca~w3psygsSchellenbhttpwwwerinutorontoca~w3psygsSchellenbergWinner2011pdferg2009MPpdf httpwwwerinutorontoca~w3psygsSchellenberg2011bpdf bull Schellenberg EG amp Weiss MW (2013) Music and cognitive

abilities In D Deutsch (Ed) The psychology of music (3rd ed pp 499-550) Amsterdam Elsevier

bull httpwwwerinutorontoca~w3psygsSchellenbergWeissPoMpdf bull Schellenberg EG amp Weiss MW (2013) Music and cognitive


bull Schlaug G et al (1995) Increased corpus callosum size in musicians Neuropsychologia 33 1047ndash1055

bull Schlaug (2009) The Effects of Musical Training on Structural Brain Development The Neurosciences and Music III Disorders and Plasticity Ann NY Acad Sci 1169 182ndash186

bull Forgeard M Winner E Norton A Schlaug G (2008) Practicing a musical instrument in childhood is associated with enhanced verbal ability and nonverbal reasoning PLOS ONE 3(10

Kamińska 2001

bull bdquoW życiu 92 ucznioacutew ze szkoacuteł podstawowych muzyka zajmuje ważne lub bardzo ważne miejscerdquo

bull Analiza esejoacutew na temat bdquoCzym jest dla mnie muzyka i jaką rolę odgrywa w moim życiurdquo pisanych przez ucznioacutew pozwoliła na zidentyfikowanie co najmniej 10 funkcji jakie muzyka spełnia w życiu badanych

Ale dotyczy to muzyki pozaszkolnej











bull Egzystencjalna


bull Estetyczna






Sir Ken Robinson






5wbtY







kanał werbalny


HIE

RA

RC

HIA

PRZEDMIOTY ŚCISŁE





ALE


























roacutewnorzędny i


kształcenia











Jak To się bada



Metody



























P

R

Z

E

G

L

Ą

D

B

A

D

A

Ń





2 Grające 1-9 lat











bull





































bull Egzystencjalna


bull Estetyczna






Sir Ken Robinson






5wbtY







kanał werbalny


HIE

RA

RC

HIA

PRZEDMIOTY ŚCISŁE





ALE


























roacutewnorzędny i


kształcenia











Jak To się bada



Metody



























P

R

Z

E

G

L

Ą

D

B

A

D

A

Ń





2 Grające 1-9 lat











bull































Sir Ken Robinson






5wbtY







kanał werbalny


HIE

RA

RC

HIA

PRZEDMIOTY ŚCISŁE





ALE


























roacutewnorzędny i


kształcenia











Jak To się bada



Metody



























P

R

Z

E

G

L

Ą

D

B

A

D

A

Ń





2 Grające 1-9 lat











bull

































kanał werbalny


HIE

RA

RC

HIA

PRZEDMIOTY ŚCISŁE





ALE


























roacutewnorzędny i


kształcenia











Jak To się bada



Metody



























P

R

Z

E

G

L

Ą

D

B

A

D

A

Ń





2 Grające 1-9 lat











bull




























HIE

RA

RC

HIA

PRZEDMIOTY ŚCISŁE





ALE


























roacutewnorzędny i


kształcenia











Jak To się bada



Metody



























P

R

Z

E

G

L

Ą

D

B

A

D

A

Ń





2 Grające 1-9 lat











bull





























ALE


























roacutewnorzędny i


kształcenia











Jak To się bada



Metody



























P

R

Z

E

G

L

Ą

D

B

A

D

A

Ń





2 Grające 1-9 lat











bull

















































roacutewnorzędny i


kształcenia











Jak To się bada



Metody



























P

R

Z

E

G

L

Ą

D

B

A

D

A

Ń





2 Grające 1-9 lat











bull


































Jak To się bada



Metody



























P

R

Z

E

G

L

Ą

D

B

A

D

A

Ń





2 Grające 1-9 lat











bull













































P

R

Z

E

G

L

Ą

D

B

A

D

A

Ń





2 Grające 1-9 lat











bull































2 Grające 1-9 lat











bull


































bull



























O pożytkach z nauki muzyki – ¹... · 2014-01-17 · Działalność pozarządowej organizacji...

Documents

Transcript of O pożytkach z nauki muzyki – ¹... · 2014-01-17 · Działalność pozarządowej organizacji...