Nr 222/223 styczeń/luty 2011 - goiagoia.org.pl/images/stories/Przeglady/2011/pf_01_02_2011.pdf ·...

Nr 222/223 styczeń/luty 2011

ISSN 1426-4102

B i u l e t y n i n f o r m a c y j n y G d a ń s k i e j O k r ę g o w e j I z b y A p t e k a r s k i e j

© Ji

ri F

loge

l | D

ream

stim

e.co

m

Marże apteczne na leki refundowane w krajach

członkowskich UE

Od redakcji

Gdy tak dobrze się przyjrzeć, to chyba żadna grupa zawodowa nie ma takiej

wprawy w legislacyjnym survivalu, jak aptekarze. Ponownie Ministerstwo

Zdrowia zafundowało nam zmiany list refundacyjnych w terminie „na wczoraj”.

Jak tu poważnie traktować ministerstwo, które za podstawę obowiązujących

przepisów uważa nieoficjalne bazy danych i publikacje zamieszczane w ostat-

niej chwili na stronach internetowych? Apele Naczelnej Rady Aptekarskiej,

jak również poszczególnych Izb Okręgowych zostały zignorowane. Tak więc

w najbliższym czasie trzeba będzie wprowadzić rzymską maksymę „chcesz

mieć pokój – szykuj się do wojny”. Nie pozostaje nam nic innego jak zorga-

nizować akcję protestacyjną i mam nadzieję, że Wy także mając tego dość,

poprzecie działania Okręgowych Izb?

Akcja protestacyjna może również zwrócić uwagę społeczeństwa na drama-

tyczną sytuację polskich rodzinnych aptek, które mają jedne z najniższych

marż w Unii Europejskiej. Jak przedstawia się sytuacja marż w Polsce i innych

krajach UE, dowiemy się z wnikliwego opracowania mgr. Piotra Bohatera.

Słaba kondycja polskich aptek powoduje refleksję nad przyszłością zawodu

farmaceuty-aptekarza w Polsce i taki właśnie temat był przedmiotem obrad

okrągłego stołu na ostatnim zjeździe PTFarm w Gdańsku. Obszerną relację

z tej debaty oczywiście znajdziecie w bieżącym numerze.

A skoro już o nauce mowa, wraz z nowym rokiem i okresem edukacyjnym

zamieszczamy program kursów na twarde punkty organizowane na naszej

Alma Mater – serdecznie polecam.

Zapraszam do lektury

Paweł Chrzan

Szanowni Państwo

Uprzejmie informuję, że Muzeum Farmacji UJ opublikowało swój kolejny

kalendarz ścienny, tym razem poświęcony dawnym aptekom Krakowa.

Kalendarz można zamawiać telefonicznie (12 422 42 84) i przez Internet ([email protected]).

Cena kalendarza: 30 zł + VAT

Serdecznie pozdrawiam

prof. dr hab. Zbigniew Bela

dyrektor Muzeum Farmacji UJ

Przegląd Farmaceutyczny > w numerze

7> 33>

BIULETYN JEST REDAGOWANY PRZEZ KOLEGIUM W SKŁADZIE:Paweł Chrzan, Janusz Czerwiński (red. nacz.), Marcin Skrabalak

PROJEKT GRAFICZNY I SKŁAD Marcin Lipiński

RADA KONSULTACYJNAprof. dr hab. Roman Kaliszan, prof. dr hab. Marek Wesołowski, prof. dr hab. Feliks Gajewski, prof. dr hab. Wiesława Stożkowska, dr farm. Anna Kowalska, dr farm. Weronika Żebrowska, dr farm. Joanna Erecińska, mgr farm. Janina Mańko, dr n. farm. Agnieszka Zimmermann

Redakcja zastrzega sobie prawo dokonywania skrótów i zmian tytułów w materiałach zakwalifikowanych do druku. Za treść i formę ogłoszeń oraz nadesłanych materiałów redakcja nie odpowiada.

UWAGA! Termin przyjmowania materiałów do druku upływa 25. dnia każdego miesiąca. Prosimy o przesyłanie tekstów i zdjęć w formie elektronicznej, co pozwoli na uniknięcie ewentualnych błędów.

Adres redakcjiGdańska Okręgowa Izba Aptekarska80-251 Gdańsk-Wrzeszcz, ul. Stefana Batorego 18tel./faks 58 341-16-74, tel. 58 341-62-98e-mail: [email protected]

e-mail biura GOIA: [email protected] konta: 17 1050 1764 1000 0022 6767 8650 ING Bank Śląski

Rzecznik prasowy GORA mgr farm. Andrzej Denis, tel. 662-257-540

Nr 222/223 styczeń/luty 2011

Nie bierzemy odpowiedzialności!

Oferta szkoleń dla farmaceutów

Historia importu równoległego

97>

Chorwacki kalejdoskop

40>

Przyszłość farmaceuty- -aptekarza w Polsce

86>

10>Marże apteczne na leki refundowane w krajach członkowskich UE

© Ir

yna_

Rask

o |

Dep

osit

phot

os.c

om

Kalendarium prezesa GORA

Prezes GORAmgr farm. Michał Pietrzykowski

4 listopada i

Warszawa, spotkanie prezesów

Okręgowych Rad Aptekarskich

i Naczelnej Rady Aptekarskiej

5 listopada i

Posiedzenie Naczelnej Rady

Aptekarskiej, Warszawa

9 listopada i

Posiedzenie Gdańskiej Okręgowej

Rady Aptekarskiej

9 listopada i

Ślubowanie farmaceutów

otrzymujących prawo wykonywania

zawodu

25–27 listopada i

VI Międzynarodowa Konferencja

Naukowo-Szkoleniowa Farmaceutów

w Warszawie „Aktualne możliwości

terapii chorób o podłożu

miażdżycowym”

o

1 grudnia i

Posiedzenie Prezydium Naczelnej Rady

Aptekarskiej

7 grudnia i

Posiedzenie Gdańskiej Okręgowej Rady

Aptekarskiej

8 grudnia i

Posiedzenie Komisji Rewizyjnej

14 grudnia i

Spotkanie kierowników aptek

szpitalnych

21 grudnia i

Posiedzenie Naczelnej Rady Aptekarskiej

28 grudnia i

Ślubowanie farmaceuty otrzymującego

prawo wykonywania zawodu

29 grudnia i

Posiedzenie Prezydium Naczelnej

Rady Aptekarskiej

© Ji

ri F

loge

l | D

ream

stim

e.co

m

Z uwagi na fakt, że sposób wprowadzenia

nowych wykazów refundowanych leków i wyro-

bów medycznych oraz dotyczących ich cen urzę-

dowych hurtowych i detalicznych oraz limitów,

narusza zasady obowiązujące w demokratycz-

nym państwie prawa, Naczelna Rada Aptekarska

informuje Panią Minister, że aptekarze nie mo-

gą odpowiadać za negatywne skutki wynikające

z niekonstytucyjnego (bez odpowiedniego vacatio

legis) ogłoszenia nowych rozporządzeń.

Bezsporną jest okoliczność, że Minister Zdrowia

zmusza apteki do prowadzenia – przez pierwsze

dni obowiązywania tzw. rozporządzeń refunda-

cyjnych – działalności na podstawie dokumentów

publikowanych na stronie internetowej Minister-

stwa Zdrowia oraz nieoficjalnych baz danych.

Obowiązek stosowania przez apteki nowego

prawa od dnia 30 grudnia 2010 r., bez faktycznej

możliwości zweryfikowania posiadanych przez

apteki danych z treścią prawidłowo ogłoszone-

go aktu normatywnego, nie może rodzić dodat-

kowych kosztów po stronie aptek, a tym bardziej

Nie bierzemy odpowiedzialności!

G O R ą C y T E M A T |

Warszawa, dnia 29 grudnia 2010 r.

Pani Ewa KopaczMinister Zdrowia

nie mogą one odpowiadać za ewentualne nie-

zgodności i pomyłki.

Naczelna Rada Aptekarska oczekuje, że

Minister Zdrowia – w razie konieczności w po-

rozumieniu z Narodowym Funduszem Zdro-

wia – przedstawi bezzwłocznie rozwiązanie

zabezpieczające apteki przed skutkami nie-

konstytucyjnego (bez odpowiedniego vacatio

legis) ogłoszenia nowych wykazów.

Sposób wprowadzenia nowych wykazów re-

fundacyjnych to kolejny przypadek całkowitego

ignorowania przez Ministra Zdrowia środowiska

aptekarskiego oraz interesów polskich aptek, któ-

ry utrwala coraz powszechniejsze przekonanie,

że jedynie ogólnopolska akcja protestacyjna, na-

głośniona w mediach i uciążliwa dla społeczeń-

stwa, wywoła reakcję ze strony Ministra Zdrowia

na zgłaszane od dawna postulaty Naczelnej Ra-

dy Aptekarskiej.

Z poważaniem

prezes Naczelnej Rady Aptekarskiej

dr Grzegorz Kucharewicz

Szanowna Pani Minister!

6 P R Z E G L ą d F A R M A C E U T y C Z N ystyczeń / luty 2011 7P R Z E G L ą d F A R M A C E U T y C Z N y

styczeń / luty 2011

Przedstawiam poniżej pierwsze infor-

macje dotyczące bardzo pozytywnych

zmian dla węgierskich aptekarzy, któ-

re obowiązują od 1 stycznia 2011r. Zostały one

wprowadzone jako konsekwencja obowiązu-

jącego do 31 grudnia 2010r. moratorium na

otwieranie nowych aptek.

Przypominam, że w ciągu trzech lat po libe-

ralizacji rynku aptecznego na Węgrzech w ro-

ku 2007 liczba aptek zwiększyła się z 2000 do

2400 (liczba pacjentów na statystyczną apte-

kę spadła z ok. 5000 do ok. 4100). W tym cza-

sie powstało około 600 nowych aptek – pra-

wie wyłącznie w miastach – natomiast około

200 aptek zostało zamkniętych. Równocześnie

w okresie tym liczba przepisywanych recept nie

zmieniła się i wynosi około 150 milionów rocz-

nie. Wiele leków zostało też dopuszczonych do

sprzedaży pozaaptecznej.

W lipcu 2010 r. węgierski parlament przy-

jął propozycję rządu, której celem było

PILNA INFORMACJA DEPARTAMENTU SPRAW ZAGRANICZNYCh NRA

Nowelizacja ustawy O zmianie niektórych ustaw dotyczących zdrowiaz 30 grudnia 2010 r. przywracająca kryteria własnościowe w otwieraniu nowych aptek na Węgrzech

01.01.2011 r. do 01.01.2017 r. dokonać ta-

kich przekształceń własnościowych, aby ap-

tekarze stali się właścicielami co najmniej

51% udziałów. Ponadto do dnia

01.01.2014 r. aptekarze muszą posiadać już

co najmniej 25% udziałów.

Udział we własności apteki może być od- \

sprzedany jedynie aptekarzowi – osobie fi-

zycznej.

Zabroniona jest sprzedaż spółki, która jest \

właścicielem apteki, innej spółce, która nie

ma zezwolenia na prowadzenie apteki.

Jeden podmiot może być właścicielem \

maksymalnie 4 aptek. W miastach do

20 tys. mieszkańców ten sam podmiot mo-

że być właścicielem maksymalnie 3 aptek.

Zabronione jest, aby właścicielem apteki \

był praktykujący lekarz, hurtownia farma-

ceutyczna lub producent leków.

zakończenie procesu liberalizacji rynku ap-

tecznego. Zawierała ona moratorium zgodnie

z którym od połowy lipca 2010 r. do 31 grud-

nia 2010 r. obowiązywał zakaz otwierania no-

wych aptek na Węgrzech, z wyjątkiem miast,

w których nie było jeszcze aptek. Moratorium

obowiązywało do końca 2010r., ponieważ od

1 stycznia 2011 r. planowano wejście w życie

ustawowych ograniczeń otwierania nowych ap-

tek na Węgrzech.

Nowelizacja ustawy obowiązująca od 1 stycznia 2011r. zawiera następujące postanowienia:

Od 1 stycznia 2011 r. nowe apteki mogą być \

otwierane tylko jeśli ich właścicielem jest

aptekarz lub spółka aptekarzy (osoby fi-

zyczne).

Istniejące apteki, których właścicielami nie \

są aptekarze, muszą w okresie od

Apteki, których obecnymi właścicielami są \

praktykujący lekarze, będą poddawane od

1 stycznia 2011 r. dodatkowym kontrolom

w trakcie których sprawdzana będzie za-

sadność wybranej farmakoterapii i wypisy-

wanych leków na receptach.

W najbliższym czasie przetłumaczone zosta-

ną fragmenty wyżej wymienionej ustawy. Do-

kładne brzmienie poszczególnych artykułów

dotyczących ograniczeń w otwieraniu nowych

aptek przedstawione zostanie w kolejnym rapor-

cie Departamentu Spraw Zagranicznych NRA.

Koordynator Departamentu Spraw Zagranicznych NRA

mgr farm. PIOTR BOhATeR [email protected]

G O R ą C y T E M A T || G O R ą C y T E M A T



Marże apteczne na leki refundowane w krajach członkowskich Ue

L iczba przedziałów cenowych w tabelach

marż degresywnych w poszczególnych

krajach członkowskich Ue jest dość zróż-

nicowana:

a) 4 lub mniej przedziałów cenowych

Bułgaria, Francja, hiszpania, Szwecja,

Wielka Brytania

b) od 5 do 9 przedziałów cenowych

Czechy, estonia, Finlandia, Węgry, Wło-

chy, Łotwa, Litwa, Rumunia

c) 10 lub więcej przedziałów cenowych

Austria, Polska, Słowenia

W niektórych krajach Unii europejskiej mar-

ża apteczna ma charakter liniowy. Takie roz-

wiązanie zostało przyjęte np. w Grecji, na Cy-

prze, w Luksemburgu i w Portugalii.

W zdecydowanej większości krajów człon-

kowskich Ue średnia marża na leki refundo-

wane wynosi powyżej 20%:

KrajŚrednia marża apteczna

na leki refundowaneAustria 29,8%

Belgia 26,0%

Bułgaria 21,0%

Estonia 23,0%

Finlandia 23,6%

Francja 24,0%

Grecja 35,0%

Hiszpania 27,9%

Litwa 14,0%

Luksemburg 48,0%

Łotwa 21,0%

Niemcy 24,0%

Norwegia 17,5%

Polska 16,0%

Portugalia 25,0%

Rumunia 22,0%

Słowacja 21,0%

Szwecja 21,3%

Włochy 34,0%

Węgry 19,5%

W większości krajów europejskich podstawowym źródłem przychodów apteki

jest marża detaliczna, którą apteka realizuje przy wydawaniu leków. Najczęściej

jest to marża degresywna, czasami w połączeniu z opłatą stałą.

Koordynator Departamentu Spraw Zagranicznych NRA mgr farm. PiotR BohAtER

Źródło:

1) PGeU – PGEU Database – Economics Working Group

2) eMINeT – The Pharmaceutical Distribution Chain in the European Union: Structure and Impact on Pharmaceutical Prices. (October 2010)

3) ÖBIG – Österreichische Bundesinstitut für Gesundheitswesen


oraz wpływ zapisów w projekcie ustawy refundacyjnej na wysokość

marży realizowanej na leki refundowane w polskich aptekach

© Je

ssam

ine

| D

ream

stim

e.co

m

11P R Z E G L ą d F A R M A C E U T y C Z N ystyczeń / luty 2011

Wbrew zapowiedziom Ministerstwa Zdrowia

będzie to miało katastrofalne skutki dla pol-

skich aptek!

Poniżej przedstawione zostały wyliczenia

spadku wartości marży realizowanej na leki

refundowane w polskich aptekach w oparciu

o dane przekazane przez I MS.

| G O R ą C y T E M A T

00

10

20

30

40

50

60

70

80

100 200 300 400 500 600

Austria: Sickness Funds

Austria: Private Clients

Bulgania: (> € 15.33 fixed to € 7.66)

Estonia (> € 44.74 fixed to € 5.11)

Finland

Hungary

Latvia

Lithuania (> € 144.81 fixed to € 5.79)

Poland (> € 25.90 fixed to € 3.11)

Romonia (> € 73.50 fixed to € 8.58)

Sweden (> € 618.61 fixed to € 18.20)

Spain (> € 91.65 fixed to € 38.37)

123456789

101112

11

5

21

126

10 4 398 7

Wykres 1. Porównanie marż aptecznych w wybranych krajach UE

Źródło: eMINeT – The Pharmaceutical Distribution Chain in the European Union: Structure and Impact on Pharmaceutical Prices. (October 2010)

Ponadto – w większości krajów Ue – apteki

uzyskują dodatkowo rabat od hurtowni – najczę-

ściej na poziomie kilku procent. W Wielkiej Bryta-

nii i w holandii apteki muszą przekazać część ra-

batu uzyskanego od hurtowni do refundatora.

W niektórych krajach europejskich apteka

otrzymuje stałą opłatę za wydawane leki, której

towarzyszy niewielka marża liniowa. Najczęściej

stała opłata wynosi ok. 5,00 euro za każde wyda-

ne opakowanie, a marża liniowa określona zosta-

ła na poziomie 3%. Takie rozwiązanie obowiązu-

je od 2004 r. w Niemczech i od 1 stycznia 2010 r.

w Belgii. Bardziej złożone systemy opłaty sta-

łej obowiązują w Wielkiej Brytanii oraz w Danii.

W najbliższym czasie system opłaty stałej zo-

stanie wprowadzony we Włoszech, prace w tym

kierunku podjęte też zostały we Francji.

Zastąpienie marży aptecznej przez system

opłaty stałej ma wiele zalet:

uniezależnia przychody apteki od cen \

wydawanych leków

stymuluje wydawanie tańszych odpowiedników \

stała opłata stanowi zapłatę nie tylko \

za wydanie leku, ale również za porady

fachowe udzielane w aptece

wprowadzenie opłaty stałej umożliwia \

refundację opieki farmaceutycznej

w przyszłości

System naliczania marży aptecznej tylko

do limitu refundacji nie jest stosowany w żad-

nym kraju członkowskim Unii Europejskiej.

Na wykresie na stronie 10 przedstawione zo-

stało graficzne porównanie tabel aptecznych

marż degresywnych obowiązujących w wybra-

nych krajach Unii europejskiej.

Analiza wykresu wskazuje wyraźnie, że

w grupie porównywanych krajów marża ap-

teczna na leki refundowane w Polsce nale-

ży do najniższych. Dla leków o cenie hurtowej

w przedziale 0–50 euro marża apteczna jest

niższa tylko na Litwie.

Zawarta w projekcie ustawy refundacyjnej

propozycja naliczania marży aptecznej tylko do

poziomu limitu refundacji spowoduje, że real-

na marża apteczna na leki refundowane w Pol-

sce będzie najniższa w Europie!

Na podstawie zawartej w projekcie tabeli

marż degresywnych oraz danych przekazanych

przez IMS można stwierdzić, że średnia marża

na leki refundowane w Polsce spadłaby do po-

ziomu 12%.

Źródło: IMS

apteki marża obecna marża do limitu różnica

Miejskie (przy ulicy, centrum handlowym) 157 625,00 zł 116 337,00 zł -41 288,00 zł

Przy ośrodku zdrowia 170 057,00 zł 124 628,00 zł -45 428,00 zł

Osiedlowe 120 570,00 zł 87 815,00 zł -32 755,00 zł

Wiejskie 78 096,00 zł 55 893,00 zł -22 202,00 zł

Roczna kwota marży na leki refundowane na jedną aptekę(kwoty netto w okresie od 04/2009 do 03/2010)

Na podstawie powyższej tabeli można

stwierdzić, że wartość marży na leki refundo-

wane realizowanej w ciągu roku w przeciętnej

polskiej aptece wynosi obecnie około 130 tys. zł,

co daje kwotę około 11 tys. zł miesięcznie.

Na kwotę tą składają się:

marża wynikająca z urzędowej tabeli marż \

(16%),

rabat od hurtowni na leki refundowane \

(przeciętnie 6–8%).

Rabat udzielany aptekom przez hurtownie

na leki refundowane stanowi istotne uzupeł-

nienie marży aptecznej w warunkach bardzo

niskiej marży wynikającej z urzędowej tabeli

marż. W wielu przypadkach stanowi około 30%




całkowitej marży realizowanej na leki refundo-

wane w aptece.

Projekt ustawy refundacyjnej przekazany do

Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej zawiera zapisy,

które w bardzo dużym stopniu obniżą marżę

apteczną na leki refundowane w wyniku:

braku możliwości uzyskania rabatu od hur- \

towni na leki refundowane,

naliczania marży aptecznej tylko do limitu \

refundacji – na podstawie wartości przed-

stawionych w tabeli 2 można stwierdzić, że

obniży poziom marży o około ¼, w efekcie

przyjęcia takiego rozwiązania średnia mar-

ża wynikająca z urzędowej tabeli marż

spadnie z poziomu 16% do poziomu 12%

– czyli wartości najniższej w europie!

Konsekwencje tych zapisów przedstawione

zostały w tabeli poniżej. Do obliczeń przyjęta

została wartość obrotu lekami refundowany-

mi w przeciętnej polskiej aptece na poziomie

50 tys. zł miesięcznie i przeciętny rabat od

hurtowni na poziomie 6%.

Na podstawie przedstawionych obli-

czeń można stwierdzić, że po wprowadze-

niu zmian zawartych w projekcie ustawy

refundacyjnej marża realizowana na leki

refundowane w przeciętnej polskiej ap-

tece obniży się o około 5 000,00 zł mie-

sięcznie! Zostanie ona obniżona o oko-

ło 50% w stosunku do marży realizowanej

obecnie.

Strata na poziomie 5 tys. zł miesięcznie

będzie miała katastrofalne skutki dla pol-

skich aptek. Według IMS przyjęcie propono-

wanych rozwiązań doprowadzi do zamknięcia

nawet 40% aptek – co w praktyce oznaczało-

by likwidację około 4000 aptek! Większość

z likwidowanych aptek będą stanowiły nie-

zależne apteki prowadzone przez apte-

karzy. Kondycja ekonomiczna wielu pozo-

stałych aptek znacznie się pogorszy. Trudno

sobie wyobrazić, aby w takich warunkach ap-

teki miały możliwości na zwiększanie pozio-

mu prowadzonej opieki farmaceutycznej.

Źródło: IMS

przed / po zmianach

obrót lekami refundowanymi

marża wynikająca z tabeli marż

rabat od hurtowni (6%)

marża całkowita

Obecnie 50 000,00 zł 8 000,00 zł 3 000,00 zł 11 000,00 zł

Projekt ustawy refundacyjnej 50 000,00 zł 6 000,00 zł 0,00 zł 6 000,00 zł

Różnica -2 000,00 zł -3 000,00 zł -5 000,00 zł

Miesięczne straty marży na leki refundowane w przeciętnej aptece po wprowadzeniu zapisów projektu ustawy refundacyjnej

Źródło: IMS

marże przed 2005 r. 2005 r.–2007r. 2007r.–2010r. od maja 2010r.

hurtowe 8,00% 7,45% 6,87% 8,00%

apteczne 25,00% 23,68% 22,32% 25,00%

Zmiany poziomu marż hurtowych i aptecznych na leki refundowane w PortugaliiŹródło: ANF (Associacao Nacional das Farmacias)

Można się też spodziewać, że w warunkach

bezwzględnej walki o przetrwanie liczne zjawi-

ska patologiczne w dystrybucji leków refundo-

wanych w Polsce jeszcze się pogłębią. Zapisy

zawarte w projekcie ustawy refundacyjnej nie

wyeliminują agresywnej walki konkurencyj-

nej między aptekami w zakresie leków re-

fundowanych. eksperci rynku farmaceutycz-

nego twierdzą, że duże sieci apteczne znajdą

też sposób na uzyskanie od producentów raba-

tów na leki refundowane. W warunkach braku

całkowitego zakazu reklamy aptek agresywne

działania marketingowe dotyczące leków re-

fundowanych zostaną jedynie dostosowane

do zmienionych warunków.

Takie propozycje zawarte w projekcie usta-

wy refundacyjnej są całkowicie niezrozumia-

łe w kontekście zmian zachodzących w wie-

lu krajach europejskich, w których dąży się

do wzmocnienia pozycji aptek i poprawy

ich kondycji ekonomicznej. Ważnym czynni-

kiem warunkującym te zmiany są procesy de-

mograficzne zachodzące w społeczeństwach

europejskich. W warunkach szybko rosnącej

ilości pacjentów powyżej 65 r.z., którzy stosu-

ją wiele leków w ciągu roku, apteki stają się co-

raz ważniejszym elementem systemów ochro-

ny zdrowia. Jednak dla zapewnienia wysokiego

poziomu opieki farmaceutycznej konieczna

jest odpowiednia stabilność ekonomiczna.

Dobrym przykładem w tym zakresie jest

zwiększenie poziomu marży aptecznej

w Portugalii w maju 2010 r. (marże apteczne

liczone od cen hurtowych).

Portugalia stanowi od kilku lat bardzo in-

teresujący przykład dla wielu krajów euro-

pejskich stałego zwiększania zakresu usług

farmaceutycznych oferowanych w aptekach.

Niezależne agencje przeprowadziły ekono-

miczną ocenę tych zmian i wykazały, że są one

bardzo korzystne dla systemu ochrony zdrowia

w Portugalii.

Na podstawie przedstawionych danych

i obliczeń można stwierdzić, że zapropono-

wany przez Ministerstwo Zdrowia w projekcie

ustawy refundacyjnej system naliczania marż




informujemy, że członkowie GoiA mają w 2011 roku

dostęp do Serwisu Prawnego LEX PhARMA!www.prawo.farmacja.pl

Login: oiA-Gdansk

hasło: oiA-Gdansk40

aptecznych spowoduje katastrofę ekonomicz-

ną wielu tysięcy aptek w Polsce. Konieczne są

zmiany w projekcie tej ustawy, które przy-

najmniej zapewniłyby obecny poziom reali-

zowanej marży na leki refundowane.

oczywiście kompleksowa ocena roli ap-

tek w systemie ochrony zdrowia w Polsce

powinna skłaniać Ministerstwo Zdrowia do

wzmocnienia stabilności ekonomicznej ap-

tek. Jest to kierunek zmian, którego oczeku-

je całe środowisko aptekarskie!

Prezes ORA Dolnośląskiej Izby Aptekarskiej we Wrocławiu

mgr farm. PIOTR BOhATeR

| G O R ą C y T E M A T

Wydziały farmaceutyczne na prze-

strzeni dziesiątków lat przygotowy-

wały farmaceutów do pracy nie tyl-

ko w aptece, ale też w instytutach naukowych,

zakładach przemysłowych, laboratoriach śro-

dowiskowych i klinicznych, urzędach kontroli

leków. Zróżnicowaniu miejsc pracy farmaceu-

tów służyły programy studiów, w dużej mie-

rze ukierunkowane na umiejętności chemiczne

Miejsca pracy dla farmaceutów i poziom wykształcenia

pracowników aptekProf. dr hab. MAŁGORZATA SZNITOWSKAKierownik Katedry Farmacji Stosowanej Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego

i analityczne. Niestety w latach 90-tych, z po-

wodu wyjątkowo dobrej oferty finansowej dla

pracowników aptek, absolwenci przestali inte-

resować się generalnie innymi miejscami pracy.

Jednocześnie na „opuszczone” przez farmaceu-

tów miejsca z łatwością znajdowano chętnych,

i czasami nawet lepiej ukierunkowanych oraz

zmotywowanych, biologów, biotechnologów,

chemików.

Studia na kierunku farmacja trwają obecnie 5 lat i 6 miesięcy (staż

6-miesięczny, kończący się pod koniec marca, jest wliczony w okres studiów),

jest to więc niemal 6 lat studiów. Według prawa absolwent kierunku

farmacja to farmaceuta, który otrzymując prawo wykonywania zawodu

może podjąć pracę w aptece. W odniesieniu do farmaceutów pracujących

w aptekach i hurtowniach farmaceutycznych stosuje się również termin

„aptekarz”. Trzeba jednak przyznać, że pomimo ugruntowania historycznego

i prawnego, termin „aptekarz” nie cieszy się w środowisku popularnością.




W mojej opinii, nadzieje na ponowne moc-

ne zaistnienie farmaceutów w laboratoriach

analitycznych, w stacjach sanitarno-epidemio-

logicznych, czy nawet przy produkcji i kontroli

jakości leków, są nikłe. Oczywiste jest, że farma-

ceuci nie mogą już konkurować o miejsca w la-

boratoriach klinicznych z kolegami – absolwen-

tami wydziałów farmaceutycznych z kierunku

„analityka medyczna”. Dobra płaca i duża do-

stępność miejsc pracy w aptekach nie służy po-

szukiwaniu przez absolwentów farmacji pracy

w innych instytucjach, tak jak ma to miejsce

w przypadku „bezrobotnych” absolwentów in-

nych kierunków studiów. I chociaż zawsze będą

zdarzać się przypadki podejmowania przez far-

maceutę pracy w przemyśle farmaceutycznym,

czy laboratorium środowiskowym, to jednak

stało się w ostatnich latach jasne, że farmaceu-

ta to aptekarz.

Można oszacować, że co najmniej 95% ab-

solwentów kieruje swoje kroki do aptek, w tym

nie więcej niż 2% - do aptek szpitalnych. Szcze-

gólnie w Polsce północnej, gdzie zlokalizowa-

ne są tylko nieliczne zakłady farmaceutyczne

i instytuty badawcze czy urzędy praktycznie

wszyscy absolwenci pracują w aptekach. Obec-

nie rzadko zdarza się, że farmaceuta trafia do

firmy farmaceutycznej, by zajmować się infor-

macją o leku - zastępowany jest np. absolwen-

tem AWF.....

Przy zmieniającej się sytuacji zawodowej

konieczna jest głęboka dyskusja nad przyszło-

ścią zawodu farmaceuty, tak by można było le-

piej zaprojektować system kształcenia. Chociaż

w ostatnich latach nastąpiły pewne zmiany

w programach nauczania farmaceutów w kie-

runku nauczania zawodu aptekarza, lecz nie

są one wystarczające, ponieważ Uczelnie nie

są do końca przekonane, o które miejsca pracy

dla farmaceutów, poza apteką, należałoby za-

dbać lub walczyć.

W mojej opinii musiałby to być przemysł

farmaceutyczny i urzędy związane z ochroną

zdrowia. Należałoby jednak rozważyć, czy dla

potrzeb przemysłu nie warto byłoby urucho-

mić nowego kierunku studiów – farmacji prze-

mysłowej, natomiast na studiach farmaceutycz-

nych skupić się na aptece i pacjencie, rozwijając

bardziej farmację kliniczną. Więcej uwagi po-

winno się poświęcać nauczaniu przedmiotów

takich jak „farmacja praktyczna w aptece”,

„farmakoterapia”, a także wakacyjnym prakty-

kom aptecznym oraz stażowi 6-miesięcznemu.

W praktycznym nauczaniu zawodu brakuje do-

statecznej liczby wzorowych aptek i ogólno-

polskich, bardziej szczegółowych, wytycznych.

Absolwenci pracujący w aptekach mają rację

dopominając się większego „umedycznienia”

studiów, a przecież nadal 1000 godzin zajęć

poświęconych jest chemii.

Uważam, że najpilniejsza jest jednak obec-

nie potrzeba zagwarantowania wszystkich

miejsc pracy w aptece wyłącznie dla farmaceu-

tów. W świadomości społeczeństwa (w tym le-

karzy!) pracownicy aptek to magistrowie far-

macji, absolwenci Uniwersytetów Medycznych,

po pełnych studiach wyższych. Tymczasem

rośnie nieustannie grupa pracowników aptek

z dyplomem technika farmaceutycznego - ab-

solwenta policealnej 2-letniej szkoły zawodo-

wej. Zaskakuje fakt, że w czasach powszech-

ności dyplomów uniwersyteckich, w skali kraju

ponad połowa osób wydających leki w aptece

(szacuje się, że nawet blisko 80%, lecz brak jest

dokładnych danych) nie posiada wykształcenia

wyższego, nawet niepełnego.

Technik farmaceutyczny, zgodnie z progra-

mem szkół policealnych, nauczany jest przede

wszystkim sporządzania leków – w warunkach

aptecznych (receptura apteczna w aptekach

otwartych i szpitalnych) lub przemysłowych,

a nie jest przygotowany do prawidłowego wy-

dawania leku (tę ostatnią umiejętność trudno

jest opanować nawet w czasie 6-letnich stu-

diów farmaceutycznych).

W niektórych krajach europejskich (np. Sło-

wenia) technik farmaceutyczny rzeczywiście

jest zatrudniany tylko w recepturze aptecznej,

bez możliwości wydawania jakichkolwiek le-

ków w aptece. W Niemczech technik farmaceu-

tyczny może wydawać suplementy diety, środki

higieny osobistej i materiały opatrunkowe, lecz

nie może wydawać leków. W Wielkiej Brytanii

osoba bez wykształcenia uniwersyteckiego mo-

że co najwyżej przyjmować recepty i sprawdzać

kompletność danych, wyceniać recepty, a obli-

czeń, ważenia, czy mieszania prostych składni-

ków dokonuje pod okiem farmaceuty.

We wszystkich krajach europejskich (i nie

tylko) istnieje wyraźna granica pomiędzy kom-

petencjami technika i farmaceuty w apte-

ce. W Polsce natomiast doszło do niezwykle

niebezpiecznej sytuacji przejmowania kom-

petencji farmaceuty przez techników. Według

zapisów prawnych (Ustawa Prawo Farmaceu-

tyczne) technik farmaceutyczny, poza środka-

mi odurzającymi i psychotropowymi, nie może

wydawać z apteki produktów leczniczych za-

wierających substancje lecznicze bardzo silnie

działające, określonych w Urzędowym Wykazie

Produktów Leczniczych. Niestety, już od kilku

lat Urzędowy Wykaz Produktów Leczniczych

nie określa tej grupy leków. Gdy w Farmakopei

Polskiej VIII ukazał się zaktualizowany spis sub-

stancji leczniczych kwalifikowanych jako bar-

dzo silnie działające, reakcja techników była

natychmiastowa i do różnych gremiów decy-

zyjnych wpływały protesty przeciwko zakazowi

wydawaniu takich leków przez techników.

Już od kilkunastu lat tak skutecznie zacie-

ra się różnica pomiędzy technikiem farmaceu-

tycznym a farmaceutą, że trudno się dziwić

ciągle rosnącej liczbie szkół policealnych dla

techników farmaceutycznych i dużej ich popu-

larności. Zgodnie z prawem takie szkoły powin-

ny kształcić w systemie dziennym. Tymczasem

na oficjalnych stronach internetowych Policeal-

nego Studium Farmaceutycznego można zna-

leźć bez problemu oferty szkół nauczających

techników farmaceutycznych w systemie pią-

tek-niedziela. Liczba szkół dla techników ciągle

rośnie i zrozumiałe jest zainteresowanie nimi

młodych ludzi. Przecież zawód technika farma-

ceutycznego daje większy prestiż niż np. zawód

technika fryzjerstwa lub usług pocztowych. Po-

dobnie jak i w przypadku tych zawodów nie

| G O R ą C y T E M A T G O R ą C y T E M A T |



trzeba mieć matury, a mimo to wykonuje się

czynności na równi z farmaceutą po niemal 6

letnich studiach.

Poważnym problemem jest nieodpowied-

ni poziom nauczania techników farmaceutycz-

nych z powodu braku wykwalifikowanej kadry

nauczającej i specjalistycznych, odpowiednio

wyposażonych pracowni. Osobiście nauczam

studentów farmacji technologii postaci leku,

przedmiotu dominującego w nauczaniu tech-

ników farmaceutycznych (w programie jest ok.

500 godzin tego przedmiotu). Zetknęłam się

osobiście tylko z osobami nauczającymi tego

przedmiotu w tradycyjnej, przez dziesięciolecia

istniejącej w Gdańsku, „starej” szkole dla tech-

ników farmaceutycznych, natomiast nigdy nie

zdarzyło się, żebym poznała osoby nauczające

ten przedmiot w istniejących na terenie Trój-

miasta trzech czy czterech kolejnych „nowych”

szkołach tego typu. Podobne obserwacje mają

nauczyciele akademiccy zawodu w innych re-

gionach Polski. Doświadczeni nauczyciele za-

wodu niezwykle krytycznie oceniają też po-

ziom egzaminów końcowych dla absolwentów

szkół dla techników farmaceutycznych.

Najgorsze, że pacjent nie jest w stanie odróż-

nić technika farmaceutycznego od magistrów

farmacji, ponieważ nie ma świadomości faktu

obecności tych dwóch grup zawodowych, a no-

szenie identyfikatorów w aptece nie jest wyma-

gane. Niestety właściciele aptek bardzo chętnie

zatrudniają osoby bez studiów wyższych, a śro-

dowisko magistrów farmacji nie zabiega wy-

starczająco energicznie o zmianę tej sytuacji,

co byłoby uzasadnione nawet zwykłym poczu-

ciem odpowiedzialności społecznej.

Aktualnie szacuje się, że liczba techników

farmaceutycznych wynosi około 80 tys. osób,

a więc jest ich 4-krotnie więcej niż farmaceu-

tów. Oznacza to też, że szansa spotkania w ap-

tece farmaceuty wydającego leki jest stosunko-

wo niewielka. W praktyce często nawet nie jest

respektowany zapis, że technik farmaceutyczny

nie może pozostawać nigdy sam w aptece.

W XXI wieku nie uznaje się za słuszne wy-

dawanie leku z podaniem tylko jego ceny, lecz

standardy światowe wymagają rozmowy z pa-

cjentem i doradzania oraz instruowania na te-

mat użytkowania leku, zarówno na receptę jak

i bez recepty. Jest oczywiste, że wykształcenie

technika farmaceutycznego nie jest wystarcza-

jące do udzielania informacji o lekach. Zgodnie

z obowiązującymi standardami w innych kra-

jach europejskich technicy farmaceutyczni nie

są dopuszczani do wydawania leków, a na pew-

no nie w takim zakresie jak w Polsce. Sytuacja,

jaką obserwuje się w Polsce jest wyjątkowa

w skali światowej i wszystko wskazuje na to, że

w przypadku braku jakichkolwiek działań pro-

blem będzie się pogłębiał. Można mieć obawy,

że przy istniejących trendach w roku 2020 tylko

10% personelu aptecznego będzie legitymować

się dyplomem studiów wyższych. W żadnym ra-

zie nie można do tego dopuścić.

Uważam, że przede wszystkim, w świetle

wymagań stawianych aktualnie innym zawo-

dom medycznym, jak również w zgodzie z dba-

łością o najwyższą jakość usług aptecznych,

| G O R ą C y T E M A T G O R ą C y T E M A T |

należy spowodować likwidację szkolenia tech-

ników farmaceutycznych na poziomie szkół po-

licealnych. Technicy, którzy nabyli już upraw-

nienia zawodowe pozostaliby w zawodzie, lecz

nie pogłębiałaby się sytuacja patologiczna ob-

serwowana aktualnie. Podobnie jak i inne za-

wody medyczne, służby pracujące w aptece

byłyby kształcone jedynie na poziomie uniwer-

syteckim.

Natychmiast należałoby też zadbać o praw-

ny wymóg posiadania identyfikatorów pozwa-

lających pacjentom (i lekarzom, również nie-

świadomym zaistniałej sytuacji) na odróżnienie

farmaceuty od technika farmaceutycznego.

Środowisko akademickie powinno podjąć

się wyzwania i promować nowy model apteka-

rza, na miarę XXI wieku, intensyfikując działa-

nia reformujące programy nauczania, najlepiej

we współpracy z samorządem aptekarskim.

Dalszej dyskusji wymaga, czy wprowadzone

byłyby licencjaty czy też pozostałyby wyłącz-

nie studia magisterskie. Na uruchomienie dwu-

stopniowych studiów farmaceutycznych (3 lata

licencjat oraz 2 lata studia magisterskie) nie ma

zgody uczelni, które obawiają się zagrożenia

akademickiego charakteru kształcenia farma-

ceutycznego. Osobiście również wolę utrzymać

jednolite studia magisterskie, nie dające moż-

liwości kierowania do aptek personelu niedo-

statecznie wykształconego. Ale przecież taki

personel już w aptekach istnieje i skutecznie

zastępuje magistrów farmacji. Gdy dobro pa-

cjenta ma być wartością nadrzędną, właściw-

sze jest stworzenie mu codziennego kontaktu

z osobą po maturze i po 3-letnich studiach li-

cencjackich, zamiast z osobą bez wykształcenia

akademickiego.

O ile wiem, nie jest również możliwa

w obecnej sytuacji realizacja rozsądnej propo-

zycji, by likwidując szkoły policealne zapropo-

nować również technikom studia pomostowe,

dające im okazję uzyskania wykształcenia uni-

wersyteckiego na poziomie licencjatu. Takie

rozwiązanie przyjęto tylko w odniesieniu do

pielęgniarek, co tłumaczy się wyjątkowa sytu-

acją – pielęgniarki w Polsce miały dorównać

poziomem kompetencji pielęgniarkom w eu-

ropie. Szkoda, że farmacja nie może liczyć na

taką troskę.

Należy zdawać sobie sprawę, że od decyzji

podejmowanych w najbliższych 2 latach będzie

zależy jak będzie wyglądał kształt polskiej far-

macji i poziom aptekarstwa w Polsce w szyb-

ko zbliżających się latach 20-tych XXI w. Temat

zawarty w tytule tego artykułu jest niezwykle

ważny i nie może być odłożony na później lub

zlekceważony. Konieczne jest zaangażowanie

w dyskusję i działania nie tylko uczelni i sa-

morządu zawodowego, ale także Ministerstwa

Zdrowia, a nawet parlamentarzystów.



Nowe dawki substancji leczniczych w Farmakopei Polskiej VIII – przykład bromkówMarcin Płaczek, Monika Gajewska, Eliza Wolska, Anna Kluk(Katedra i Zakład Farmacji Stosowanej, Gdański Uniwersytet Medyczny)

Zgodnie z ustawą Prawo Farmaceutyczne podstawowe wymagania jakościowe

oraz metody badań produktów leczniczych i ich opakowań oraz surowców

farmaceutycznych określa Farmakopea Europejska (Ph. Eur.). Obowiązek

stosowania na terytorium Polski tej farmakopei wynika z członkostwa Polski w Unii

Europejskiej oraz z faktu przystąpienia przez nasz kraj w 2006 roku do Konwencji

o Opracowaniu Farmakopei Europejskiej. Aby ułatwić stosowanie wymagań

określonych w Ph. Eur. (wydawanej w języku angielskim i francuskim) opublikowano

jej wersję polskojęzyczną jako kolejne wydanie Farmakopei Polskiej (FP VIII).

© L

es C

unlif

fe |

Dre

amst

ime.

com

Kolejne wydanie Farmakopei Polskiej (skła-

dające się z tomu FP VII i FP VIII wraz z su-

plementami) jest nie tylko wiernym tłu-

maczeniem wersji oryginalnej, ale zawiera

także treści dodatkowe, niewystępujące w Ph.

eur. Przykładem takiego dodatku o charakterze

narodowym może być tabelaryczne zestawienie

jednorazowych i dobowych dawek maksymal-

nych oraz dawek zwykle stosowanych (zaleca-

nych). Należy podkreślić, że nowe wydanie far-

makopei wprowadziło istotne zmiany zarówno

w wartościach dawek dla niektórych substancji

leczniczych (np. obniżono maksymalną dawkę

jednorazową dla chlorowodorku efedryny do

50 mg oraz określono dawki maksymalne dla

pepsyny), jak również sprecyzowało procedurę

postępowania farmaceuty w przypadku zaob-

serwowania przekroczenia dawek maksymal-

nych w zapisie recepturowym.

Zgodnie z zaleceniami zawartymi w FP VIII,

jeżeli dawka przepisanej substancji leczniczej

przekracza dawkę maksymalną, a lekarz wy-

stawiający receptę nie oznaczył tego na recep-

cie, farmaceuta powinien porozumieć się z le-

karzem, w celu potwierdzenia świadomego

przekroczenia przepisanej dawki. W przypad-

ku, gdy kontakt z lekarzem jest niemożli-

wy, farmaceuta, wykonuje lub wydaje lek

w dawce odpowiadającej dawce maksymal-

nej z uwzględnieniem przepisanej drogi po-

dania i częstotliwości podawania. Do tej po-

ry (FP VI) w podobnym przypadku zalecało się,

aby farmaceuta skorygował przekroczoną daw-

kę maksymalną do dawki zwykle stosowanej.

Ciekawym przykładem obrazującym zmiany

w podejściu do dawek maksymalnych substan-

cji leczniczych przez FP, odzwierciedlającym

rozwój wiedzy na temat skuteczności działa-

nia oraz bezpieczeństwa stosowania niektó-

rych leków, są sole bromków: amonu, potasu

i sodu. Farmakopea Polska IV oraz V nie okre-

ślała w ogóle dawek maksymalnych tych sub-

stancji leczniczych, podając jedynie dawki zwy-

kle stosowane (niższe w FP V), FP VI ograniczyła

ich dawkę dobową do odpowiednio 0,5 g, 1,0 g

i 1,0 g, natomiast FP VIII utrzymała te dawki,

precyzując jednocześnie, że w przypadku pre-

paratów złożonych łączna dawka bromków nie

może przekraczać 1,0 g/dobę, w tym bromku

amonu 0,5g/dobę (tabela 1).

Nowe dawki substancji leczniczych iw Farmakopei Polskiej VIII – przykład bromków

| T R Z E B A W I E d Z I E ć T R Z E B A W I E d Z I E ć |


tabela 1. Zmiany dawek zwykle stosowanych i maksymalnych soli bromkowych

w poszczególnych wydaniach Farmakopei Polskiej

Rodzaj

soli bromkowejWydanie FP

Dawka

zwykle stosowana maksymalna

jednorazowa dobowa jednorazowa dobowa

Amonu bromek

FP IV 0,5–1,0 1,5–3,0 – –

FP V 0,2–0,3 0,5–1,0 – –

FP VI – – – 0,5

FP VIII – – – 0,5*

Potasu bromek

FP IV 0,5–1,0 3,0 2,0 6,0

FP V 0,2 0,6 – 1,0

FP VI – – – 1,0

FP VIII – – – 1,0*

Sodu bromek

FP IV 0,5–2,0 3,0 2,0 6,0

FP V 0,2 0,6 – 1,0

FP VI – – – 1,0

FP VIII – – – 1,0*

* – dla preparatów zawierających więcej niż jedną sól bromkową maksymalna łączna dawka dobowa wynosi 1,0 g (w tym bromku amonowego maksymalnie 0,5 g)

Warto zastanowić się, jaki jest wpływ

zmian dawek bromków, wprowadzonych

przez FP VIII, na dawkowanie ciągle w Pol-

sce popularnych mieszanek uspokajają-

cych zawierających te sole (Mixtura nervina,

Sol. Salis Erlenmayeri), ordynowanych pacjen-

tom z przepisu lekarza zwykle 3×dziennie.

Poniżej zostały przedstawione obliczenia do-

bowej dawki maksymalnej dla obu miesza-

nek uspokajających.

Rp. Kalii bromidi 2,22 Natrii bromidi Ammonii bromidi aa 1,11 Aquae purificatae ad 200,0

M. f. sol.

d. S. 3 × dziennie łyżkę stołową po jedzeniu.

Rp. Kalii bromidi Natrii bromidi aa 1,776 Ammonii bromidi 0,888 Aquae purificatae ad 200,0

M. f. sol.

d. S. 3 × dziennie łyżkę stołową po jedzeniu.

Mixtura nervina RP [1] Sol. Salis Erlenmayeri

KBr:NaBr:Nh4Br (2:1:1)

Kontrola maksymalnej dawki dobowej soli bromkowych (3×15,0 g roztworu)

Suma dawki dobowej soli bromkowych w zapisanym preparacie

Dawka dobowa soli bromkowych w obu przypadkach została znacznie przekroczona

Korekta dawki dobowej soli bromkowych

Poprawa recepty z uwzględnieniem stosunku poszczególnych soli bromkowychKBr:NaBr:Nh4Br (2:2:1)

1,8 g (KBr) + 0,9 g (NaBr) + 0,9 g (NH4Br) = 3,6 g>1,0 g

Mając na uwadze wymagania farmakopealne, gdy lekarz nie zaleci inaczej, dawkę dobową soli bromkowych należy obniżyć do 1,0 g, zachowując zapisany przez lekarza sposób podawania mieszanki (3×dziennie łyżka stołowa) oraz stosunek wagowy poszczególnych bromków

1,0 – 45,0 (3×15,0)x – 200,0

x = 4,44 g (suma soli bromkowych)

1,8 g (KBr) + 1,8 g (NaBr) + 0,9 g (NH4Br) = 4,5 g>1,0 g

NaBr i Nh4Br

4,0 – 200,0x – 45,0 (3×15,0)

x = 0,9 g

KBr

8,0 – 200,0 x – 45,0 (3×15,0)

x = 1,8 g

KBr i NaBr

8,0 – 200,0 x – 45,0 (3×15,0)

x = 1,8 g

Nh4Br

4,0 – 200,0x – 45,0 (3×15,0)

x = 0,9 g

Należy zauważyć, że chociaż stężenie brom-

ków w roztworze soli erlenmayera wynosi 10%

(jest więc wyższe niż w Mixtura nervina – 8%),

to po poprawie recepty ostateczne stężenie

bromków będzie identyczne – 2,22% (typowy

zapis dawkowania – 3×dziennie łyżka stoło-

wa). Udział poszczególnych soli w preparatach

pozostaje jednak różny: Sol. Salis Erlenmayeri

– KBr:NaBr:NH4Br (2:2:1), Mixtura nervina –

KBr:NaBr:NH4Br (2:1:1).

| T R Z E B A W I E d Z I E ć T R Z E B A W I E d Z I E ć |

Rp. Kalii bromidi 8,0 Natrii bromidi Ammonii bromidi aa 4,0 Aquae purificatae ad 200,0

M. f. sol.

D. S. 3 × dziennie łyżkę stołową po jedzeniu.

Rp.

Kalii bromidi Natrii bromidi aa 8,0 Ammonii bromidi 4,0 Aquae purificatae ad 200,0

M. f. sol.

D. S. 3 × dziennie łyżkę stołową po jedzeniu.



Przypominamy też o obowiązku umieszczania w aptekach

w miejscach widocznych dla klientów (po zamknięciu apteki)

LiStY AKtUALNiE DYŻURUJĄCYCh APtEK

Mgr farm. Anna Kalickakierownik biura

Biuro GOIAzwraca się z uprzejmą prośbądo właścicieli i kierowników aptek o:

K O M U N I K A T

Z uwagi na zakończony 31 grudnia 2008 r. pięcioletni okres rozliczeniowy ciągłych szkoleń

farmaceutów zatrudnionych w aptekach i hurtowniach farmaceutycznych

Gdańska Okręgowa Izba Aptekarska przypomina farmaceutom, którzy otrzymali prawo

wykonywania zawodu PRZeD 1 stycznia 2004 r. o konieczności dostarczenia do biura izby

oryginałów certyfikatów szkoleń w celu dokonania wpisów w kartach ciągłego szkolenia.

zgłaszanie w ciągu siedmiu dni \

wszystkich zmian w zatrudnieniu

magistrów farmacji w aptece

z podaniem dat rozpoczęcia

lub zakończenia pracy i wymiaru

czasu pracy

podanie numerów telefonów \

komórkowych kierowników aptek

ogólnodostępnych, szpitalnych

i hurtowni farmaceutycznych.

Jeżeli w swojej praktyce aptecznej spoty-

kacie się Państwo z przedstawionymi powyżej

przykładami recept lub innymi, zawierającymi

w składzie sole bromków, zgodnie z zalecenia-

mi FP fakt przekroczenia dawki należy zgłosić

lekarzowi wystawiającemu receptę. Jeżeli uzna

on, że dla danego pacjenta konieczne jest za-

stosowanie wyższej dawki substancji leczniczej,

powinien zaznaczyć to na recepcie, w przeciw-

nym razie dawkę należy obniżyć.

Warto także, wspólnie z lekarzem, zasta-

nowić się nad celowością stosowania tego ty-

pu preparatów, ponieważ ryzyko wystąpienia

działań niepożądanych po zastosowaniu brom-

ków (szczególnie w podaniu wielokrotnym) jest

znaczne. Wynika ono przede wszystkim z tego,

że działanie neurotropowe związków bromu

(zresztą słabe) zależy od zawartości wolnego

jonu bromkowego i występuje dopiero po kil-

ku dniach podawania – po nasyceniu organi-

zmu (jony bromkowe hamują czynność komó-

rek nerwowych przez wypieranie z nich jonu

chlorkowego) [2]. Bromki wchłaniają się łatwo

z przewodu pokarmowego, ale wolno wydalają

przez nerki – ich biologiczny okres półtrwania

wynosi 168 h (7 dni), przez co łatwo kumulują

się w organizmie [3]. Niebezpieczeństwo sto-

sowania bromków wynika z małej rozpiętości

między stężeniem leczniczym a toksycznym.

Działanie uspokajające występuje bowiem

przy stężeniu bromków we krwi na poziomie

1 mg/ml, zaś stężenie toksyczne wynosi zale-

dwie 2-3 mg/ml. Bromki wywołują wiele obja-

wów niepożądanych (podrażnienie przewodu

pokarmowego, reakcje alergiczne), zaś długo-

trwałe podawanie może prowadzić do groźne-

go zespołu toksycznego (bromismus), charak-

teryzującego się objawami neurologicznymi,

psychicznymi (niepokój, omamy) i ogólnymi

(zmiany skórne, acne bromata) [4, 5]. Bromki

bezwzględnie przeciwwskazane są do stoso-

wania u kobiet w ciąży oraz matek karmiących

[2, 5]. Z tego powodu w niektórych krajach (np.

USA) wycofano się z leczniczego wykorzysta-

nia bromków u ludzi, a w innych (Niemcy) [6]

ograniczono ich stosowanie – bromek potasu

(w dawce 850 mg) w formie tabletek (preparat

Dibro-Be mono) jest wykorzystywany wyłącznie

w leczeniu określonych przypadków padaczki.

Co ciekawe w polskich nowych podręcznikach

farmakologii [4] również można spotkać infor-

mację, że: „sole bromu obecnie nie są stosowa-

ne”. Praktyka apteczna jest jednak inna.

Piśmiennictwo1. Głowacki W. W.: Receptarium Polonicum R.P. – zbiór przepisów na leki recepturowe dla użytku lekarzy i aptekarzy,

Farmaceutyczny Instytut Wydawniczy, Warszawa 19472. Danysz A.: Kompendium farmakologii i farmakoterapii dla lekarzy, farmaceutów i studentów, Wydawnictwo Medyczne

Urban&Partner, Wrocław 20023. Seńczuk W.: Toksykologia: podręcznik dla studentów, lekarzy i farmaceutów, PZWL, Warszawa 20024. Kostowski W., herman Z. S.: Farmakologia. Postawy farmakoterapii: podręcznik dla studentów medycyny, PZWL,

Warszawa 20035. Sweetman S. C. (red.): Martindale. The complete drug reference, Pharmaceutical Press, Londyn 20076. Rote Liste 2010, Rote Liste Service, Frankfurt n/Menem 2010

| T R Z E B A W I E d Z I E ć



| Z Ż y C I A G O I A

radzi26 października 2010 r. Gdańsk – siedziba GoiA, posiedzenie prezydium GoRA

9 listopada 2010 r. Gdańsk – siedziba GoiA, posiedzenie GoRA

1. Powitanie i zatwierdzenie

porządku obrad.

Prezes GORA mgr Michał Pietrzykow-

ski powitał wszystkich zebranych

i przedstawił proponowany porzą-

dek obrad, który został zatwier-

dzony jednogłośnie.

2. Przyjęcie protokołu z dnia

28.09.2010 r.

Członkowie Prezydium GORA

zatwierdzili jednogłośnie przedsta-

wiony protokół.


porządku obrad.

Prezes GORA mgr Michał Pietrzykowski

powitał wszystkich zebranych i przed-

stawił proponowany porządek obrad,

który został zatwierdzony jednogłośnie.

3. Szkolenie ciągłe.

Mgr Michał Pietrzykowski przedsta-

wił prośby o przedłużenie okresu

szkolenia ciągłego. Członkowie

GORA zatwierdzili przedstawione

wnioski.

4. opiniowanie wniosków na apteki

oraz kierowników aptek.

Mgr Anna Kalicka przedstawiła zgło-

szone wnioski. Członkowie GORA

przyjęli zgłoszone wnioski w trybie

uchwały.

2. Przyjęcie protokołu

z dnia 12.10.2010 r.

Członkowie GORA zatwierdzili

przedstawiony protokół

przy jednym głosie

wstrzymującym się.

Opinie do zezwolenia na prowadzenie

apteki / hurtowni:

Apteka „Przyjazna”, Gdańsk, \

ul. Pilotów 19 L / 4 – właściciel:

„Project Pharma” s.j. A. Kłos, Gdańsk

Apteka „Pod Lwem”, Chojnice, \

ul. Jana Pawła II 2 D – właściciel:

Roman Ptach, Czersk

Apteka „Pod Lwem”, Chojnice, \

ul. Sukienników 4 – właściciel:

„Pod Lwem”, Chojnice

Apteka „Nova”, Gdańsk ul. Polanki 7 \

– właściciel: Nova, A. Rutkowska,

K. Sarnowski sp. jaw., Gdańsk.

Zezwolenia:

cofnięcia: 0 \

odmowy: 0. \

Opiniowanie kierowników:

5 opinii pozytywnych \

0 opinii negatywnych \

0 opinii wstrzymanych. \

Prawa wykonywania zawodu

nie przyznano.

5. Przeszkolenie uzupełniające.

Dr Paweł Chrzan przedstawił wnio-

sek o ustalenie wymiaru przeszkole-

nia uzupełniającego. Członkowie

Prezydium GORA podjęli decyzję

o skierowaniu na przeszkolenie uzu-

pełniające na okres trzech miesięcy

w wymiarze 20 godzin tygodniowo.

6. Dyżury aptek.

Mgr Michał Pietrzykowski przedstawił

propozycje uchwały dotyczącą harmo-

nogramu i rozkładu godzin pracy

aptek ogólnodostępnych dla powiatów

kartuskiego i gdańskiego. Propozycje

zostały zaopiniowane negatywnie.

7. Sprawy bieżące, wolne wnioski.

Mgr Janina Mańko poinformowała

o przebiegu spotkań spotkań uzgodnie-

niowych dotyczących projektów ustaw

o działalności leczniczej i refundacyjnej.

© D

mit

riy

Shir

onos

ov |

Dre

amst

ime.

com

R A d A R A d Z I |



R A d A R A d Z I || R A d A R A d Z I


Mgr Marcin Skrabalak przedstawił

prośby o przedłużenie okresu szkole-

nia ciągłego. Członkowie GORA roz-

patrzyli pozytywnie przedstawione

wnioski.

4. Składki członkowskie.

Mgr Joanna Sankowska oraz mgr

Michał Pietrzykowski zapoznali

członków Rady z prośbami o umo-

rzenie zaległych składek. Członkowie

Rady zaaprobowali przedstawione

propozycje.




wił propozycję uchwały dotyczącej

rozkładu godzin pracy i harmono-

gramu dyżurów aptek w powiecie

starogardzkim. Propozycja została

zaopiniowana pozytywnie w trybie

uchwały.

Opinie do zezwolenia na prowadze-

nie apteki / hurtowni:

Apteka „Milenium”, Kwidzyn, \

ul. Mieszka I 12 – właściciel:

Bożena Śnieg, Więcbork

„Apteka Pod Jemiołą”, Lubichowo, \

ul.Starogardzka 7 – właściciel:

„Apteka Pod Jemiołą”, Chirek,

Tarakan sp.jaw., Kaliska

Apteka „Jana Pawła II”, Słupsk, \

ul. Jana Pawła II 1 – właściciel:

Profit M.Koschalka, M. Ordak

sp. jaw., Lębork

Apteka „Nova”, Gdańsk ul. Polanki 7 \

– właściciel: Nova A. Rutkowska,

K. Sarnowski sp. jaw., Gdańsk

Zezwolenia:

cofnięcia: 0 \

odmowy: 0. \


3 opinie pozytywne \




nie przyznano.

6. Dyżury aptek.

Dr Weronika Żebrowska przedstawiła

do rozważenia problem dłuższej nie-

obecności kierownika apteki np.

związanej z urlopem macierzyńskim

i koniecznością wyznaczenia osoby

pełniącej jego obowiązki na ten

okres w aspekcie formalnych proce-

dur wymaganych w takim przypadku

i wszystkich innych konsekwencji.


W trybie uchwały zatwierdzono pro-

jekt porządku obrad XX Okręgowego

Zjazdu Sprawozdawczego Farmaceutów.


wił ostatnie stanowisko NRA

w sprawie projektu ustawy dotyczą-

cej refundacji leków.

7 grudnia 2010 r. Gdańsk – siedziba GoiA, posiedzenie GoRA


porządku obrad.

Mgr Michał Pietrzykowski powitał

wszystkich obecnych, w związku

ze zbliżającymi się świętami Bożego

Narodzenia oraz Nowym Rokiem

złożył wszystkim najserdeczniejsze

życzenia oraz przedstawił porządek

obrad, który został zatwierdzony

jednogłośnie.

2. Przyjęcie protokołu z dnia

9.11.2010 r.

Członkowie GORA zatwierdzili przed-

stawiony protokół przy jednym gło-

sie wstrzymującym się.



prośby o przedłużenie okresu szko-

lenia ciągłego. Członkowie GORA

zatwierdzili przedstawione wnioski.



Mgr Anna Kalicka przedstawiła

zgłoszone wnioski. Członkowie GORA

przyjęli zgłoszone wnioski w trybie

uchwał.

Opinie do zezwolenia na prowadze-

nie apteki / hurtowni:

Apteka „Lek Pharma”, Gdańsk, \

ul. Rogalińska 3 B – właściciel:

„Lek Pharma”, sp. z o.o., Gdańsk

Apteka „Pharm Point”, Gdańsk, \

ul. Chałubińskiego 23 – właściciel:

„Pharm Point” sp. z o.o., Gdańsk

„Apteka Wielewska”, Wiele, \

ul. Główna 10 – właściciel: A. Widera,

M. Widera s. c., Karsin

„Apteka Dyżurna”, Sopot, ul. Kra- \

szewskiego 26 – właściciel: „Dyżurna

Pomorze” Kolmetz sp. jaw., Gdynia

„Apteka Dyżurna”, Gdynia, ul. Śląska \

44 – właściciel: „Dyżurna Pomorze”

Kolmetz sp. jaw., Gdynia

Apteka „euroPharm”, Gdańsk \

ul. Tkacka 27 / 28 – właściciel:

„Best Pharm” sp. z o.o., Gdańsk

Apteka „Dyżurna Mazury”, Kętrzyn, \

ul. Sikorskiego 41 – właściciel:

Dyżurna Mazury Jakimowicz sp. jaw.,



| R A d A R A d Z I

Węgorzewo

Apteka „Manada”, Działdowo, \

ul. Wyszyńskiego 23 – właściciel:

J. Bartkowski, Działdowo

Apteka „Pod Lwem”, Orneta, \

ul. 1 Maja 34 – właściciel:

„Pod Lwem”, Czersk

Zezwolenia:

cofnięcia: 0 \

odmowy: 0. \


11 opinii pozytywnych \




nie przyznano.

5. Dyżury aptek.


propozycje uchwał dotyczących

rozkładu godzin aptek

i harmonogramu dyżurów aptek

w powiatach sztumskim, lęborskim,

malborskim, braniewskim oraz

kościerskim. Propozycje zostały

zaopiniowane pozytywnie w trybie

uchwały.

6. Zatwierdzenie sprawozdania GoRA

z działalności w roku 2010.

Członkowie GORA, przy jednym gło-

sie wstrzymującym, zatwierdzili pro-

pozycję sprawozdania z działalności

GORA w roku 2010, które zostanie

wysłane wraz z materiałami zjazdo-

wymi delegatom GOIA.


Po raz kolejny podjęto dyskusje

nad planowanymi zapisami

w projekcie ustawy Prawo

Farmaceutyczne ze szczególnym

uwzględnieniem zapisów

dotyczących zawierania umów

z NFZ.

Członkowie GORA wystosowali

do NRA stanowisko w sprawie

planowanych zapisów ustawy

refundacyjnej.

Oferta szkoleń dla farmaceutów

Początek roku to najlepszy moment

na podsumowanie swoich osiągnięć

zawodowych i porażek a jednocześnie czas

na zaplanowanie kariery w następnym roku.



Wielu farmaceutów chciałoby pełnić

funkcje kierownicze, podnosić swo-

je kwalifikacje a jednocześnie nie za-

wsze wie, w jaki sposób to osiągnąć.

Obecna sytuacja na rynku pracy sprawia, że lu-

dzie stali się bardziej świadomi swoich umie-

jętności i potrafią ocenić, czy są one dla nich

wystarczające, aby przetrwać kryzys i kontynu-

ować pracę zawodową w długim okresie wy-

chodzenia gospodarki z recesji.

Warto może przerwać monotonię i znaleźć

pomysł na swoje życie zawodowe, zrealizo-

wać się w dodatkowej aktywności, która może

stać się pasją, pójść na studia podyplomowe,

uzyskać specjalizację lub chociaż brać czynny

udział w szkoleniach oferowanych przez Ośro-

dek Szkolenia Podyplomowego przy Wydziale

Farmaceutycznym GUMed. Można zaskoczyć

pracodawcę swoimi aspiracjami i namówić go

na dofinansowanie kursów – tym bardziej, że

istnieje obowiązek zdobywania punktów edu-

kacyjnych w liczbie co najmniej 100 (w tym 50

twardych) w pięcioletnim okresie edukacyjnym.

Dla farmaceuty ważny powinien być nie tylko

jego rozwój indywidualny i społeczny, lecz tak-

że ciągłe podnoszenie kwalifikacji, kompeten-

cji oraz wiedzy ogólnej w okresie od czasu roz-

poczęcia studiów do emerytury włącznie.

Jednostka szkoląca – Wydział Farmaceu-

tyczny Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego

poprzez Ośrodek Szkolenia Podyplomowe-

go (OSzP) przedstawia na 2011 rok ofertę kur-

sów, w ramach których można zdobywać punk-

ty edukacyjne nazywane potocznie twardymi.

Poniżej znajdą Państwo terminarz kursów oraz

ich charakterystykę.

Zasady zapisywania się na kursy do czasu

wprowadzenia elektronicznego systemu po-

zostają takie same jak w latach ubiegłych. Ko-

nieczne jest zadeklarowanie swojego uczest-

nictwa drogą mailową [email protected].

pl lub telefonicznie w sekretariacie oSzP

(tel. 58 3493205) oraz na minimum 14 dni

przed planowanym terminem rozpoczęcia kur-

su przesłanie do sekretariatu dowodu dokona-

nej wpłaty z zaznaczeniem symbolu kursu oraz

imienia i nazwiska uczestnika. W przypadku

zbyt małej liczby zgłoszeń (min. 12 osób) Ośro-

dek zastrzega sobie prawo odwołania kursu na

7 dni przed planowanym terminem.

Numer konta:

Bank BPh

67 1060 0076 0000 3210 0018 8906

ośrodek Szkolenia Podyplomowego

Wydział Farmaceutyczny

z oddziałem Medycyny Laboratoryjnej

Gdański Uniwersytet Medyczny

al. gen. J. hallera 107, 80-416 Gdańsk

Kierownik dr hab. n. farm. PIOTR KOWALSKI

Informacje dotyczące kursów organizowanych w ramach szkoleń ciągłych, specjalizacji i studiów podyplomowych znajdą Państwo na stronie internetowej:

www.ospwf.gumed.edu.pl

NAZWA KURSU SYMBoL KURSU tERMiNY

LiCZBA PUNKtóW

EDUK.

hORMONALNA TeRAPIA ZASTęPCZAZakład endokrynologii Klinicznej i Doświadczalnej Międzywydziałowego Instytutu Medycyny Morskiej i Tropikalnej GUMed

hTZ 12lutego 7

GeRIATRIA – CO FARMACeUTA POWINIeN WIeDZIeĆ O PROFILAKTYCe I LeCZeNIU PACJeNTÓW W PODeSZŁYM WIeKU Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Tkanki Łącznej i Geriatrii GUMed

GeR 26lutego 6

ChOROBY I ZABURZeNIA POLeKOWe – MOŻLIWOŚCI PROFILAKTYKI I LeCZeNIAKatedra i Zakład Toksykologii; Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Chorób Tkanki Łącznej i Geriatrii GUMed

ZP 5marca 7

WYBRANe ZAGADNIeNIA Z ANDROLOGIIZakład endokrynologii Klinicznej i Doświadczalnej Międzywydziałowego Instytutu Medycyny Morskiej i Tropikalnej GUMed

ZA 12marca 8

POSTęPY W FARMAKOTeRAPII WYBRANYCh ChORÓB SKÓRYKatedra i Klinika Dermatologii, Wenerologii i Alergologii GUMed FS 19

marca 6

SUBSTANCJe TOKSYCZNe POChODZeNIA ROŚLINNeGO, GRZYBOWeGO ORAZ ZWIeRZęCeGO. PIeRWSZA POMOC W ZATRUCIACh Katedra i Zakład Biologii i Botaniki Farmaceutycznej; Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Tkanki Łącznej i Geriatrii GUMed

ST 26marca 6

PLANOWANIe I DOKUMeNTACJA OPIeKI FARMACeUTYCZNeJKatedra i Zakład Farmacji Stosowanej GUMed OP 26

marca 7

ZATRUCIA LeKAMI I SUBSTANCJAMI CheMICZNYMIKatedra i Zakład Toksykologii GUMed Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Chorób Tkanki Łącznej i Geriatrii GUMed

ZL 2kwietnia 6

PRAWA PACJeNTA Zakład Prawa Medycznego GUMed PP 9

kwietnia 6

ZAFAŁSZOWANe LeKI, SUPLeMeNTY DIeTY I WYROBY MeDYCZNeKatedra i Zakład Toksykologii GUMedWspółpraca: Narodowy Instytut Leków w Warszawie

ZN 9kwietnia 7

INTeRAKCJe LeKÓW Z ŻYWNOŚCIĄ I ALKOhOLeMKatedra i Zakład Bromatologii; Katedra i Zakład Toksykologii GUMed ŻA 16

kwietnia 8

ReUMATOLOGIA – CO FARMACeUTA POWINIeN WIeDZIeĆ O PROFILAKTYCe I LeCZeNIU ChORÓB KOŚCI I STAWÓW Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Chorób Tkanki Łącznej i Geriatrii GUMed

ReU 16 kwietnia 6

JAKOŚC LeKU WARUNKIeM BeZPIeCZNeJ KURACJIKatedra i Zakład Farmacji Stosowanej GUMed JK 7 maja 7

UZALeŻeNIe OD ALKOhOLU – ChOROBA ALKOhOLOWA, ZAPOBIeGANIe, LeCZeNIe, SKUTKIKatedra i Zakład Toksykologii GUMed

UA 7maja 7

Kursy organizowane przez Wydział Farmaceutyczny GUMed

Dla farmaceutów w ramach kształcenia ciągłego w 2011 roku

S Z K O L E N I A || S Z K O L E N I A



ReCePTURA LeKÓW PeDIATRYCZNYChKatedra i Zakład Farmacji Stosowanej GUMed LP 13 – 14

maja 11

BeZPIeCZNe STOSOWANIe PRODUKTÓW KOSMeTYCZNYChKatedra i Zakład Farmacji Stosowanej GUMed PK 14

maja 6

TeRAPIA ŻYWIeNIOWA – NUTRACeUTYKI, SUPLeMeNTY DIeTYKatedra i Zakład Bromatologii GUMed TŻ 21

maja 8

BIOFARMACeUTYCZNe WŁAŚCIWOŚCI LeKÓW PODAWANYCh NA BŁONY ŚLUZOWe Katedra i Zakład Farmacji Stosowanej GUMed BS 4

czerwca 7

WYBRANe ZAGADNIeNIA DOTYCZĄCe SUBSTANCJI LeCZNICZYChKatedra i Zakład Chemii Farmaceutycznej; Katedra i Zakład Toksykologii GUMed WZ 11

czerwca 8

BeZPIeCZeŃSTWO STOSOWANIA SUPLeMeNTÓW DIeTY ZAWIeRAJĄCYCh CZYNNe SUBSTANCJe ROŚLINNe NA TLe LeCZNICZYCh PRODUKTÓW ROŚLINNYChKatedra i Zakład Farmakognozji; Katedra i Zakład Toksykologii GUMed

PR 10 września 7

NOWOCZeSNe DOUSTNe POSTACIe LeKÓWKatedra i Zakład Farmacji Stosowanej GUMed ND 17

września 7

ReCePTURA ASePTYCZNA W APTeCeKatedra i Zakład Farmacji Stosowanej GUMed RA 23 – 24

września 11

PRAWNe ASPeKTY PRACY FARMACeUTY Zakład Prawa Medycznego GUMed PF 1

października 7

NIeBeZPIeCZNe INTeRAKCJe I NIePOŻĄDANe DZIAŁANIA LeKÓWKatedra i Zakład ToksykologiiKatedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Chorób Tkanki Łącznej i Geriatrii GUMed

NL 8 października 8

TeChNIKI INFORMATYCZNe W PRAKTYCe FARMACeUTYCZNeJStudium Nauczania Matematyki, Statystyki i Informatyki GUMed TI 8

października 10

ŚRODKI DOPINGUJĄCe DOSTęPNe W APTeKACh I SKUTKI ICh ZAŻYWANIAKatedra i Zakład Bromatologii; Katedra i Zakład Toksykologii GUMed DS 15

października 7

POSTęP W TeChNOLOGII POSTACI LeKU I MATeRIAŁÓW MeDYCZNYCh Katedra i Zakład Chemii Fizycznej GUMed PTS 22

października 7

BeZPIeCZeŃSTWO SUPLeMeNTACJI DIeTY PIeRWIASTKAMI ŚLADOWYMI Katedra i Zakład Toksykologii; Katedra i Zakład Bromatologii GUMed SD 29

października 7

NIePOŻĄDANe ReAKCJe PO SPOŻYCIU POKARMU I PRePARATÓW POChODZeNIA NATURALNeGOKatedra i Zakład Bromatologii; Katedra i Zakład Toksykologii GUMed

PN 5 litopada 7

TeRAPIA ŻYWIeNIOWA – ALeRGIe POKARMOWeKatedra i Zakład Bromatologii GUMed AP 19 listopada 8

NARKOTYKI I PROBLeMY NARKOMANII W POLSCeKatedra i Zakład Toksykologii GUMed NP 26

listopada 7

TeRAPIA ŻYWIeNIOWA NADWAGI I OTYŁOŚCIKatedra i Zakład Bromatologii GUMed NO 3 grudnia 8

Szanowni Państwo,

z nadejściem Nowego Roku składamy Wam

najlepsze życzenia i ponawiamy zaproszenie do

aktywnego włączenia się w pracę Polskiego To-

warzystwa Farmaceutycznego.

Oddział Gdański Polskiego Towarzystwa

Farmaceutycznego od lat uczestniczy w proce-

sie szkolenia ciągłego farmaceutów, a w minio-

nym roku współorganizował także ogólnopol-

ski Zjazd Naukowy PTFarm. Samodzielnie lub

we współpracy z GOIA, Gdańskim Uniwersyte-

tem Medycznym oraz firmami farmaceutyczny-

mi zorganizowaliśmy w roku 2010 szereg szko-

leń, za które licznie przybyli farmaceuci mogli

otrzymać łącznie po kilkanaście punktów edu-

kacyjnych. Staramy się, aby poziom organizo-

wanych szkoleń pozwolił nie tylko na przyzna-

nie punktów, ale przede wszystkim zaspokoił

oczekiwania uczestników. Dlatego też do pro-

wadzenia wykładów zapraszamy uznanych na-

uczycieli akademickich, lekarzy i farmaceutów,

którzy swoją wiedzą i doświadczeniem gwaran-

tują wysokie umiejętności dydaktyczne. Z po-

czątkiem roku zapraszamy na kolejne pięć

szkoleń, które odbędą się 14 i 26 stycznia oraz

23 lutego. Informujemy, że wszelkie informacje

dotyczące planowanych zebrań umieszczamy

na stronie internetowej Gdańskiej Okręgowej

Izby Aptekarskiej www.goia.org.pl oraz na stro-

nie Oddziału PTFarm w zakładce „Aktualności”

(http://www.ptfarm.pl/?pid=689).

Wszystkich Państwa, którzy są już człon-

kami Towarzystwa, serdecznie prosimy

o uregulowanie składek członkowskich za bie-

żący rok. Osoby, które jeszcze nie należą do

PTFarm, oprócz uiszczenia składki wynoszą-

cej 36 zł rocznie, prosimy o wypełnienie za-

łączonej deklaracji członkowskiej i przesła-

nie jej do Oddziału PTFarm (Katedra i Zakład

Chemii Farmaceutycznej, al. gen J hallera 107,

80-416 Gdańsk) lub przekazanie jej osobiście

podczas najbliższych szkoleń. Składkę człon-

kowską uiszczać można osobiście u pani Beaty

Danilenko w Katedrze i Zakładzie Farmacji Sto-

sowanej w godz. 8.00–14.00 lub na rachunek

bankowy Polskiego Towarzystwa Farmaceu-

tycznego:

43 1160 2202 0000 0000 5054 6051

Członkostwo w PTFarm umożliwia automa-

tyczne przekazanie certyfikatów uczestnictwa

w szkoleniach do Izby Aptekarskiej i przyzna-

nie punktów edukacyjnych bez dodatkowych

opłat. W przypadku osób niebędących człon-

kami opłata za certyfikat wynosi 10 zł. Certyfi-

katy te, po uiszczeniu opłaty, należy samodziel-

nie przekazać do biura GOIA w celu otrzymania

punktów edukacyjnych. Informujemy jednocze-

śnie, że za członka Towarzystwa uważa się oso-

bę mającą opłaconą składkę za bieżący rok.

Zapraszając Państwa do aktywnego uczest-

nictwa w szkoleniach i w bieżącej działalności

Oddziału, z okazji Nowego Roku składamy ży-

czenia zdrowia i wszelkiej pomyślności.

Z wyrazami szacunku w imieniu Zarządu Oddziału

dr hab. PIOTR KOWALSKI Prezes




DEKLARACJAProszę o przyjęcie mnie w poczet członków Polskiego Towarzystwa Farmaceutycznego.

Jednocześnie oświadczam, że Statut Towarzystwa* jest mi znany i zobowiązuję się do jego przestrzegania.

Imię i nazwisko

Data i miejsce urodzenia

Nazwa uczelni, wydział i rok uzyskania dyplomu

Stopień naukowy (posiadana specjalizacja)

Miejsce pracy(adres, telefon)

Zajmowane stanowisko

Adres i telefon kontaktowy (prywatny)

Adres e-mail

Kandydata/tkę przyjęto do grona członków Polskiego Towarzystwa Farmaceutycznego

na posiedzeniu Zarządu Oddziału w dniu ....................................................................... .

* Statut PTFarm dostępny jest na stronie internetowej www.ptfarm.pl/?pid=21

...................................................................data

...................................................................podpis

Prezes Polskiego Towarzystwa FarmaceutycznegoOddział w Gdańsku

dr hab. n. farm. PIOTR KOWALSKI

UWAGA ABSoLWENCi AKADEMii MEDYCZNEJ i Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego!

W poniedziałek 11 lutego o godzinie 12 odbędzie się w sali wykładowej im. L. Rydygiera

WALNE ZEBRANiE SPRAWoZDAWCZEStoWARZYSZENiA ABSoLWENtóW

W GDAŃSKiM UNiWERSYtECiE MEDYCZNYM

Przed częścią organizacyjną wygłosi wykład dr hab. med. Tomasz ZDROJeWSKI

TYTUŁ WYKŁADU:

Nowoczesna prewencja chorób niezakaźnych 1960–2010–2030

Uprasza się Koleżanki i Kolegów o liczne przybycieW czasie zebrania istnieje możliwość uregulowania składek


Ze smutkiem zawiadamiamy, że w dniu 8 listopada 2010 r. po wieloletniej chorobie odszedł od nas nasz Kolega

mgr farm. Włodzimierz Bukatyabsolwent Akademii Medycznej w Gdańsku z 1964 r.

Włodek został pochowany na cmentarzu Srebrzysko w Gdańsku.

Żonie składamy serdeczne wyrazy współczucia.

Koleżanki i Koledzy


VI Ogólnopolski Wyjazd Naukowo-Szkoleniowy Farmaceutów DZIEŃ 1 Godz. 3.45 zbiórka uczestników.

Godz. 4.00 wyjazd na Węgry.

Przyjazd na obiadokolację

i nocleg do hotelu w okolicach

Budapesztu.

DZIEŃ 2 Po śniadaniu przejazd do cen-

trum Budapesztu. Zwiedzanie

miasta z miejscowym przewodni-

kiem: Wzgórze Zamkowe, kościół

św. Macieja, bazylika św. Stefana,

plac Bohaterów, Wzgórze Gellerta

z imponującą panoramą miasta,

Neogotycki Parlament. Przejazd

do hotelu na obiadokolację

i nocleg w okolicach Pecs.

DZIEŃ 3 Śniadanie, po którym przejazd

w kierunku Bośni i hercegowiny.

W godzinach wieczornych

przyjazd do Medjugorie.

Zakwaterowanie. Dla chętnych

spacer do sanktuarium. Obiado-

kolacja i nocleg w pensjonacie.

DZIEŃ 4 Śniadanie. Przejazd do Mostaru

– zwiedzanie zabytków miasta

z przewodnikiem, m.in. słynny

kamienny most. Przejazd do

Dubrownika – „perły Adriatyku”.

Zwiedzanie najważniejszych

zabytków miasta wpisanego na

listę zabytków UNeSCO. Obiado-

kolacja i nocleg w hotelu.

DZIEŃ 5 Po śniadaniu dzień pobytu

w jednym z najpiękniejszych

miast Chorwacji. Obiadokolacja

i nocleg w hotelu.

DZIEŃ 6 Śniadanie, po którym wycieczka

do Splitu i trogiru – zwiedzanie

miast portowych, w którym

doskonale zachowały się

historyczne centra miejskie

– Pałac Dioklecjana, katedra

św. Wawrzyńca. Przejazd na

obiadokolację i nocleg.


do Zadaru: kościół św. Donata,

ruiny budowli z czasów rzym-

skich. Następnie przejazd do Pli-

twic – zwiedzanie Chorwackiego

Parku Narodowego. Przepiękne

jeziora połączone są z licznymi

wodospadami Przejazd do hotelu

na obiadokolację i nocleg do

hotelu w Słowenii.

DZIEŃ 8 Dzień branżowy. Śniadanie.

Wizyta w firmie farmaceutycznej.

Przejazd na obiadokolacje

i nocleg do Wiednia.

DZIEŃ 9 Śniadanie, po którym spotkanie

z miejscowym przewodnikiem

i zwiedzanie Wiednia, między

innymi: wspaniałe budowle

na Ringstrasse (budynek Opery,

Graben Strasse, katedra św. Ste-

fana). Przejazd na obiadokolację

i nocleg na terenie Polski.


do Krakowa. Wizyta w Muzeum

Farmacji przy Uniwersytecie

Jagiellońskim. Czas wolny na

krakowskiej Starówce. Wyjazd

w drogę powrotną. W przerwie

podróży w Polsce pożegnalny

obiad. Przyjazd na miejsce

zbiórki i zakończenie wycieczki

w godzinach nocnych.

termin: 29.04.–08.05.2011 r.Cena: 3250 zł3090 zł dla stałych klientów

CENA oBEJMUJE:

przejazd luksusowym autokarem (WC, klimatyzacja, caffe-bar, DVD); \

9 noclegów w hotelach / pensjonatach **/*** \

(pokoje 2-, 3-, 4-osobowe z łazienkami)

wyżywienie: 9 śniadań, 9 obiadokolacji, 1 obiad \

opiekę polskojęzycznego pilota na całej trasie \

ubezpieczenie KL + Assistance + KL chorób przewlekłych \

do 10.000 e i NNW do 1300 e

podatek VAT \

UWAGA:

1. Na realizację programu należy przeznaczyć około 70 euro.

2. Kolejność zwiedzania zabytków ustali pilot.

3. Osoby wybierające się na wycieczkę powinny posiadać paszport

ważny co najmniej 3 miesiące od daty zakończenia wyjazdu.

4. Dopłata do pokoju jednoosobowego wynosi 600 zł.

5. Minimalna liczba uczestników – 42 osoby.

Biuro Pielgrzymkowo-turystyczne ARCUS, ul. Chodkiewicza 15; 85-065 Bydgoszcztel./fax: 052 325 1222, 052 325 1223www.arcus.org.pl, e-mail: [email protected]

ChORWACKI KALEJDOSKOP



Oferta szkoleń


Wszystkie spotkania odbędą się w Audytorium Maksimum (dużej sali wykładowej) Wy-

działu Farmaceutycznego Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego (Gdańsk, gen. J. hallera 107).

Uczestnicy spotkania otrzymają po 2 punkty edukacyjne za każde zebranie.

Przy okazji każdego zebrania będzie możliwość opłacenia składki i złożenia deklaracji członkow-

skiej (wzór do wypełnienia zamieszczony na stronie www.ptfarm.pl/?pid=689)

Serdecznie zapraszamy

Lp Data Godz Temat Wykładowca Spotkanie we współpracy z firmą

1

26 stycznia 2010(środa)

17.00 Specjalistyczne materiały opatrunkowe

dr farm. dorota Wątróbska-Świetlikowska

HARTMANN

2 18.15Zastosowanie nowoczesnych

opatrunków w leczeniu trudno gojących się ran

dr Katarzyna Malinowska

3 23 lutego 2010 (środa) 17.00

Bezpieczeństwo stosowania preparatów zawierających

fitoestrogenydr hab. n. med. dominik Rachoń AXELLUS

Polskie towarzystwo Farmaceutyczne

oddział w Gdańsku

zaprasza na najbliższe zebrania naukowo-szkoleniowe,

które odbędą się wg. następującego planu

Prezes Oddziału PTFarm, dr hab. PIOTR KOWALSKI Vice-prezes, dr JUSTYNA PIeTKIeWICZ

Skarbnik Oddziału, mgr farm. MARIA ŻeBROWSKA

© Ja

son

Schu

lz |

Dre

amst

ime.

com



hORMONALNA TERAPIA ZASTĘPCZA

Symbol kursu: htZ

Jednostka organizacyjna: Zakład endokrynologii Klinicznej i Doświadczalnej

Międzywydziałowego Instytutu Medycyny Morskiej i Tropikalnej GUMed

Kierownik Kursu: dr hab. n. med. Dominik Rachoń

Cel szkolenia: Uaktualnienie wiedzy na temat czynności hormonalnej gonady żeńskiej,

antykoncepcji hormonalnej oraz hormonalnej terapii zastępczej (hTZ).

ogólna liczba godzin: 7

Forma nauczania: wykłady

tematy:

Mechanizmy regulacji czynności hormonalnej jajników, zmiany stężeń hormonów płciowych \

zależnie od fazy cyklu oraz patofizjologia czynności gonady żeńskiej (1h).

Różne formy antykoncepcji hormonalnej – wady i zalety, wskazania, przeciwwskazania \

i ryzyko stosowania. Preparaty antykoncepcji hormonalnej dostępne na rynku Polskim.

Interakcje doustnych środków antykoncepcyjnych (DŚA) z innymi lekami (2h).

hormonalna terapia zastępcza (hTZ) u kobiet po menopauzie: wskazania oraz ryzyko \

związane z jej stosowaniem. Opieka nad pacjentką stosującą hTZ (3h).

hormonoterapia nowotworów estrogenozależnych (1h). \

Wykładowca: dr hab. n. med. Dominik Rachoń

Forma sprawdzianu: 20 pytań testowych

Wiedza i umiejętności jakie farmaceuta powinien zdobyć po ukończeniu kursu:

Oczekuje się, iż po zakończeniu zajęć farmaceuta będzie zdolny do rzetelnego informowania

pacjentek o działaniu DŚA i hTZ oraz leków hormonalnych z potencjalnymi działaniami

niepożądanymi i ryzyku związanego ze stosowaniem.

Liczba uczestników: nieokreślona

Liczba punktów edukacyjnych: 7 punktów

Kosz kursu: 175 zł

termin: 12 lutego 2011 roku (sobota) godz. 9:00

Miejsce kursu: sala wykładowa Wydziału Farmaceutycznego GUMed

GERIATRIA – CO FARMACEUTA POWINIEN WIEDZIEć O PROFILAKTYCE I LECZENIU PACJENTóW

W PODESZŁYM WIEKU

Symbol kursu: GER

Jednostka organizacyjna: Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Tkanki Łącznej i Geriatrii GUMed.

Kierownik kursu: dr med. Robert Ciechanowicz

Cel szkolenia: Przygotowanie farmaceutów do prowadzenia profilaktyki zdrowotnej

w aptece ogólnodostępnej dla pacjentów w wieku podeszłym, pogłębienie wiedzy na

temat uwarunkowanych wiekiem zmian zachodzących w metabolizmie ksenobiotyków,

najczęstszych problemów chorobowych spotykanych u osób w wieku podeszłym, odmienności

w farmakoterapii pacjentów geriatrycznych.



tematy:

Zmiany zachodzące w metabolizmie ksenobiotyków wraz z wiekiem. \

Zespoły otępienie – objawy kliniczne, diagnostyka, leczenie \

Wielkie problemy geriatryczne – wybrane zagadnienia (zespół słabości, majaczenie, upadki, \

nieotrzymanie moczu i stolca)

Zaburzenia snu – możliwości terapeutyczne \

Odmienności w obrazie klinicznym oraz farmakoterapii chorób układu krążenia. \

hipotonia. Omdlenia. \

Wykładowcy: dr med. Robert Ciechanowicz, lek. med. Adam hajduk,

lek. med. hanna Kujawska-Danecka

Forma sprawdzianu: test

Wiedza i umiejętności uzyskane przez farmaceutę na kursie:

Zrozumienie procesów starzenia i wynikających z tego implikacji dla decyzji terapeutycznych. \

Znajomość problemów klinicznych dotykających osób w wieku podeszłym \

Umiejętność udzielenia podstawowych informacji pacjentom w wieku podeszłym dotyczą- \

cych leczenia schorzeń specyficznych dla okresu starości

Umiejętność doradzania pacjentowi w zakresie doboru suplementów diety i leków OTC \






Koszt kursu: 150 zł

termin: 26 luty 2011 (sobota) godz. 8.30


ChOROBY I ZABURZENIA POLEKOWE – MOŻLIWOŚCI PROFILAKTYKI I LECZENIA

Symbol kursu: ZP

Jednostka organizacyjna: Katedra i Zakład Toksykologii GUMed

Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Chorób Tkanki Łącznej i Geriatrii GUMed

Kierownik kursu: dr farm. Marcin Marszałł

Cel szkolenia: Uaktualnienie i pogłębienie wiedzy na temat chorób i zaburzeń polekowych oraz

nowych możliwości profilaktyki i leczenia tych zaburzeń i chorób.



tematy:

Choroby i zaburzenia polekowe a niepożądane działania leków. \

Polekowe zaburzenia ze strony układu pozapiramidowego: parkinsonizm polekowy, dyskine- \

zy napadowe i dystonie, akatyzje polekowe. Depresje polekowe. Polekowe bole głowy. Pole-

kowy nieżyt nosa. Astma aspirynowa. Choroby polekowe układu pokarmowego. Polekowe za-

burzenia rytmu serca.

Polekowe zaburzenia funkcji seksualnych. Znaczenie porady farmaceuty w zakresie samole- \

czenia się pacjentów.

Wykładowcy:

lek med. Adam hajduk \

dr farm. Marcin Marszałł \

Wiedza i umiejętności jakie farmaceuta powinien wynieść:

Oczekuje się, że po uczestniczeniu w zajęciach na kursie farmaceuta pogłębi swoją wiedzę

z zakresu najczęściej występujących i stanowiących istotny problem kliniczny chorób i zaburzeń

polekowych. Właściwa edukacja pacjenta przez farmaceutę z zakresu zagrożeń jakie wynikają

z niewłaściwie stosowanej farmakoterapii powinna być jednym z podstawowych celów opieki

farmaceutycznej w każdej aptece.




termin: 5 marca 2011 r. (sobota) godz. 8.30


WYBRANE ZAGADNIENIA Z ANDROLOGII

Symbol kursu: ZA

Jednostka organizacyjna: Zakład endokrynologii Klinicznej i Doświadczalnej

Międzywydziałowego Instytutu Medycyny Morskiej i Tropikalnej GUMed

Kierownik Kursu: dr hab. n. med. Dominik Rachoń

Cel szkolenia:

Uaktualnienie wiedzy na temat czynności hormonalnej gonady męskiej, objawów, diagnostyki

i leczenia zespołu niedoboru testosteronu (andropauzy), zaburzeń erekcji, łagodnego

i złośliwego przerostu gruczołu krokowego oraz łysienia androgenowego u mężczyzn.



tematy:

Mechanizmy regulacji czynności hormonalnej jąder, zmiany stężeń hormonów płciowych \

związane ze starzeniem się gonady męskiej. Objawy kliniczne i konsekwencje niedoboru te-

stosteronu u mężczyzn (2h).

Ginekomastia – przyczyny, diagnostyka i leczenie (1h). \

Przyczyny i leczenie zaburzeń wzwodu u mężczyzn (1h) \

Łagodny rozrost gruczołu krokowego – profilaktyka i leczenie (1h). \

Rak gruczołu krokowego – profilaktyka i leczenie (2h). \

Łysienie androgenowe u mężczyzn. Przyczyny i leczenie. (1h) \




Wykładowca: dr hab. n. med. Dominik Rachoń

Forma sprawdzianu: 20 pytań testowych

Wiedza i umiejętności jakie farmaceuta powinien zdobyć po ukończeniu kursu:

Oczekuje się, iż po zakończeniu zajęć farmaceuta będzie zdolny do rzetelnego informowania

pacjentów o skutkach niedoboru testosteronu oraz możliwości farmakoterapii „andropauzy”,

przerostu gruczołu krokowego, zaburzeń wzwodu oraz łysienia androgenowego u mężczyzn.



Kosz kursu: 200 zł

termin: 12 marca 2011 roku (sobota) godz. 9:00


POSTĘPY W FARMAKOTERAPII WYBRANYCh ChORóB SKóRY

Symbol kursu: FS

Jednostka organizująca: Katedra i Klinika Dermatologii, Wenerologii i Alergologii GUMed

Kierownik kursu: Prof. dr hab. Roman Nowicki

Cel kursu:

Zapoznanie farmaceutów z etiopatogenezą wybranych chorób skórnych oraz uaktualnienie

i pogłębienie wiedzy w zakresie farmakoterapii łuszczycy, trądziku, łupieżu, zakażeń

wirusowych, bakteryjnych, grzybiczych i pasożytniczych skóry oraz paznokci.

Zakres wiedzy będącej przedmiotem kursu i wykładu:

Budowa, fizjologia i funkcje skóry. Wchłanianie substancji leczniczych przez skórę. Charakte- \

rystyka ogólna leków stosowanych w zewnętrznym leczeniu chorób skóry. Dr n med. W. Ba-

rańska-Rybak

epidemiologia, etiopatogeneza, czynniki ryzyka i farmakoterapia infekcji bakteryjnych, cho- \

rób pasożytniczych skóry gładkiej i owłosionej oraz trądziku. Dr n med. W. Barańska-Rybak

epidemiologia, etiopatogeneza, czynniki ryzyka, postacie kliniczne i strategie terapeutyczne le- \

czenia łuszczycy. Terapia biologiczna w leczeniu łuszczycy. Dr n. med. M. Sokołowska-Wojdyło

epidemiologia, etiopatogeneza, czynniki ryzyka i możliwości farmakoterapii opryszczki war- \

gowej i półpaśca. Dr n. med. M. Sokołowska-Wojdyło

Profilaktyka i leczenie łupieżu oraz zakażeń grzybiczych skóry i paznokci. Prof. dr hab. R. Nowicki \

etiopatogeneza i leczenie skórnych zmian polekowych. Dr n med. e. Grubska-Suchanek \

Proponowany czas zajęć: 6 godzin

Wiedza i umiejętności wynikowe:

Poznanie czynników ryzyka, etiopatogenezy, obrazu klinicznego wybranych chorób skóry. Poznanie

biofarmaceutycznych aspektów formułowania postaci leku oraz kierunków udoskonalenia postaci

leku przeznaczonego do stosowania miejscowego na skórę. Umiejętność doradzania pacjentom

wyboru preparatów i leków dermatologicznych sprzedawanych bez recepty (OTC).

Forma sprawdzianu: sprawdzian testowy



Kosz kursu: 150 zł

termin: 19 marca 2011 roku (sobota) godz. 8:30


SUBSTANCJE TOKSYCZNE POChODZENIA ROŚLINNEGO, GRZYBOWEGO ORAZ ZWIERZĘCEGO. PIERWSZA POMOC W ZATRUCIACh

Symbol kursu: St

Jednostka organizacyjna: Katedra i Zakład Biologii i Botaniki Farmaceutycznej GUMed;

Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Tkanki Łącznej i Geriatrii GUMed.

Kierownik kursu: dr farm. Justyna Stefanowicz-hajduk

Cel szkolenia: poszerzenie wiedzy na temat substancji toksycznych występujących w roślinach, grzybach

oraz jadach zwierząt. Zdobycie wiedzy z zakresu udzielania pierwszej pomocy osobom zatrutym.






tematy:

Substancje toksyczne występujące w roślinach trujących dziko rosnących, uprawnych

i ozdobnych. Zatrucia substancjami toksycznymi pochodzenia roślinnego. Grzyby jadalne,

niejadalne i trujące – zatrucia grzybami (3 godz.).

Niebezpieczne związki toksyczne pochodzące od gadów, płazów, owadów i pajęczaków (1 godz.).

Pierwsza pomoc osobom zatrutym substancjami toksycznymi pochodzenia roślinnego,

grzybowego oraz zwierzęcego (2 godz.).

Wykładowcy:

dr farm. Justyna Stefanowicz-hajduk, lek. med. Adam hajduk, dr farm. Piotr Madanecki



wiedza z zakresu rodzajów substancji toksycznych pochodzących od roślin, grzybów i zwierząt

oraz ich działania na organizm. Zdobycie i poszerzenie wiedzy na temat pierwszej pomocy

i leczenia osób zatrutych różnymi substancjami toksycznymi.




termin: 26 marca 2011 (sobota) godz. 8.30


PLANOWANIE I DOKUMENTACJA OPIEKI FARMACEUTYCZNEJ

Symbol kursu: oP

Jednostka organizująca: Katedra i Zakład Farmacji Stosowanej Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego

Kierownik kursu: dr Monika Gajewska

Cel szkolenia:

Zapoznanie się z zasadami prowadzenia dokumentacji opieki farmaceutycznej w świetle prawa

farmaceutycznego. Omówienie warunków wdrażania opieki w aptece. Prezentacja wykorzystania

programu komputerowego FONTiC w celu dokumentowania prowadzonej opieki farmaceutycznej.

Forma nauczania: Wykłady – 4 godz. i ćwiczenia – 3 godz.

Program:

Wykłady

Opieka farmaceutyczna – definicja, cele, podstawy prawne, warunki wdrażania, wymagania \

stawiane aptece i farmaceutom, etapy realizacji (2 godz.)

Problemy lekowe, klasyfikacja i rozpoznawanie (1 godz.) \

Założenia systemu wspomagania opieki farmaceutycznej FONTiC (1 godz.). \

Ćwiczenia

Sposób dokumentowania informacji zbieranych przy użyciu systemu komputerowego. \

Wprowadzanie danych pacjenta na przykładzie kolejnych spotkań z pacjentem leczonym na \

nadciśnienie i/lub cukrzycę.

Wykładowcy:

dr Monika Gajewska, mgr eliza Wolska - farmaceuci zatrudnieni w Katedrze i Zakładzie Far- \

macji Stosowanej GUMed

Forma sprawdzianu: zadanie praktyczne


Umiejętność oceny stopnia przygotowania apteki do realizacji opieki farmaceutycznej, poznanie

zasad planowania i dokumentowania opieki farmaceutycznej, umiejętność obsługi aplikacji

internetowej wspomagającej prowadzenie i dokumentowanie procesu opieki farmaceutycznej,

prowadzenie dokumentacji pacjentów chorych na nadciśnienie i cukrzycę.

Liczba uczestników: 15



termin: 26 marca 2011 (sobota) godz. 8.30

Miejsce kursu: Apteka Szkoleniowa Wydziału Farmaceutycznego GUMed




ZATRUCIA LEKAMI I SUBSTANCJAMI ChEMICZNYMI

Symbol kursu: ZL


Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Chorób Tkanki Łącznej i Geriatrii GUMed


Cel szkolenia: Poszerzenie niezbędnej wiedzy z zakresu zatruć lekami i środkami chemicznymi

oraz udzielania pierwszej pomocy przed medycznej osobom zatrutym.



tematy:

Podział i przyczyny zatruć lekami.

Najczęstsze zatrucia lekami w Polsce (leki uspokajające, nasenne, przeciwdepresyjne,

przeciwpadaczkowe, przeciwhistaminowe, przeciwbólowe, kardiologiczne) oraz podstawy

postępowania i udzielania pierwszej pomocy w lekkich i ostrych zatruciach.

Stosowanie leków u dzieci i ryzyko występowania zatruć.

Zatrucia lekami i substancjami chemicznymi u dzieci.

Wykładowcy:

lek med. Adam hajduk \



Oczekuje się, że po uczestniczeniu w zajęciach na kursie farmaceuta pogłębi swoją wiedzę

z zakresu zatruć lekami, udzielania pierwszej pomocy przedlekarskiej osobom zatrutym,

leczenia objawów zatrucia, udzielania fachowej informacji o zatruciach lekami.




termin: 2 kwietnia 2011 r. (sobota) godz. 8.30


PRAWA PACJENTA

Symbol kursu: PP

Jednostka organizująca: Zakład Prawa Medycznego Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego

Kierownik kursu: dr farm., mgr prawa Agnieszka Zimmermann

Cel kursu:

Zapoznanie uczestników kursu z aktualnym katalogiem praw pacjenta w Polsce ze szczególnym

uwzględnieniem praw pacjenta w aptece. Poznanie zasad funkcjonowania instytucji Rzecznika

Praw Pacjenta. Omówienie zasad dochodzenia swoich praw przez pacjentów.


Zakres wiedzy będącej przedmiotem wykładów kursu:

dr Agnieszka Zimmermann \

Źródła praw pacjenta. Prawa pacjenta a prawa człowieka. Ogólne wiadomości dotyczące •

katalogu praw pacjenta (1,5 h)

Prawo do ochrony zdrowia. Prawo do opieki zdrowotnej. Prawo do informacji. Prawo do •

wyrażenia

zgody na interwencję medyczną. Prawo do poszanowania intymności. Prawo domagania •

się poufności. Prawa uczestnika badań klinicznych (2 h)

Instytucja Rzecznika Praw Pacjenta, Biuro Praw Pacjenta. Rola rzecznika odpowiedzialno-•

ści zawodowej przy izbie aptekarskiej (1 h)

mgr prawa Rafał Zimmermann – radca prawny z Kancelarii Radców Prawnych Zimmermann- \

Romanowski w Sopocie

Możliwość dochodzenia praw pacjenta. Instytucja zadośćuczynienia (1,5)•


Wiedza i umiejętności wynikowe: znajomość praw pacjenta wynikających z przepisów prawa,

świadomość obowiązku przestrzegania tych praw w praktyce aptecznej









ZAFAŁSZOWANE LEKI, SUPLEMENTY DIETY I WYROBY MEDYCZNE

Symbol kursu: ZN


Współpraca: Narodowy Instytut Leków w Warszawie


Cel szkolenia:

Poszerzenie wiedzy z zakresu narastającego zagrożenia związanego z zafałszowaniem produktów

leczniczych i suplementów diety, które mogą zwiększać ryzyko utraty zdrowia i/lub życia.



tematy:

Zafałszowane leki i suplementy diety – poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa pacjenta

i zdrowia publicznego. Definicje i przykłady leku zafałszowanego, zafałszowanego suplementu

diety i wyrobu medycznego, leku nielegalnego, imitacji leku, produktu leczniczego

substandardowego.

Bezpieczeństwo produkcji i dystrybucji produktów leczniczych, wyrobów medycznych

oraz suplementów diety w Polsce i na świecie i drogi przenikania zafałszowanych leków,

suplementów diety i wyrobów medycznych. Import równoległy produktów leczniczych a ryzyko

występowania zafałszowanych leków w legalnej sieci dystrybucji. Nazewnictwo i ochrona

leków oraz suplementów diety przed ich zafałszowaniem. Kontrola seryjna wstępna aktywnych

substancji farmaceutycznych przeznaczonych do wykonywania leków recepturowych aptekach.

Monitorowanie bezpieczeństwa stosowania produktów leczniczych, wyrobów medycznych oraz

suplementów diety w Polsce i na świecie.

Wykładowcy:

dr farm. Agata Błażewicz – Narodowy Instytut Leków w Warszawie \

dr farm. Marcin Marszałł – Katedra i Zakład Toksykologii GUMed \



Oczekuje się, że po zakończeniu zajęć farmaceuta będzie przygotowany do prowadzenia

edukacji dla pacjenta na temat zafałszowanych leków i suplementów diety oraz potencjalnych

substancji szkodliwych występujących w preparatach farmaceutycznych, suplementach diety

i wyrobach medycznych. Farmaceuci powinni tworzyć silną grupę nacisku na społeczeństwo

w skutecznym przekazywaniu informacji na temat zagrożeń utraty zdrowia i/lub życia

związanych ze stosowaniem leków i suplementów diety, nabywanych w miejscach do tego nie

przeznaczonych.






INTERAKCJE LEKóW Z ŻYWNOŚCIĄ I ALKOhOLEM

Symbol kursu: ŻA

Jednostka organizująca:

Katedra i Zakład Bromatologii Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego \

Katedra i Zakład Toksykologii Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego \

Kierownik kursu:

dr hab. Anna Lebiedzińska \

Cel szkolenia:

Interakcje pomiędzy lekami i składnikami pokarmowymi diety. \

Leki wpływające na bioprzyswajalność składników odżywczych i stan odżywienia pacjenta. \

Interakcje pomiędzy lekami a alkoholem. \






dr hab. Anna Lebiedzińska – 3 godz.

Interakcje pomiędzy lekami i żywnością na poziomie procesów farmakokinetycznych

(wchłanianie, dystrybucja i eliminacja leku) i przemian metabolicznych leku.

Synergiczne i antagonistyczne działanie leków i żywności.

Mgr Jakub Czaja – 3 godz.

Interakcje leków z suplementami diety. Wpływ leków na biodostępność i metabolizm

składników pokarmowych i stan odżywienia człowieka.

Dr Marcin Marszałł - 2 godz.

Interakcje pomiędzy lekami i alkoholem.

Wiedza i umiejętności, jakie farmaceuta powinien wynieść:

Poznanie wpływu składników odżywczych diety na wchłanianie, dystrybucję

i eliminację leku w organizmie człowieka. Poszerzenie wiedzy na temat interakcji leku

z zanieczyszczeniami żywności oraz ze spożywaniem alkoholu. Umiejętność przekazania

wiedzy pacjentowi na temat interakcji leków ze składnikami diety, zwłaszcza przy

stosowaniu terapii wielolekowej.







REUMATOLOGIA – CO FARMACEUTA POWINIEN WIEDZIEć O PROFILAKTYCE I LECZENIU ChORóB KOŚCI I STAWóW

Symbol kursu: REU

Jednostka organizacyjna: Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Chorób Tkanki Łącznej

i Geriatrii GUMed.

Kierownik kursu: dr med. Robert Ciechanowicz

Cel szkolenia:

Przygotowanie farmaceutów do prowadzenia profilaktyki zdrowotnej w aptece ogólnodostępnej

dla pacjentów ze schorzeniami układu kostno-stawowego, pogłębienie wiedzy na temat

sposobów promocji zdrowia, niefarmakologicznego i farmakologicznego leczenia najczęściej

spotykanych chorób reumatologicznych.



tematy:

Choroba zwyrodnieniowa stawów \

Osteoporoza \

Reumatyzm tkanek miękkich \

Reumatoidalne zapalenie stawów \

Układowe choroby tkanki łącznej \

Wykładowcy:

dr med. Robert Ciechanowicz, lek. med. Adam hajduk, lek. med. hanna Kujawska-Danecka \



Zrozumienie wagi problemu chorób kości i stawów \

Udzielanie pacjentowi podstawowych informacji w zakresie chorób reumatologicznych \

Wyrabianie prozdrowotnych nawyków wśród pacjentów dotyczących narządu ruchu \

Umiejętność doradzania pacjentowi w zakresie doboru suplementów diety i leków OTC \




termin: 16 kwietnia 2011 (sobota) godz. 8.30





JAKOŚć LEKU WARUNKIEM BEZPIECZNEJ KURACJI

Symbol kursu: JK

Jednostka organizująca: Katedra i Zakład Farmacji Stosowanej Gdańskiego Uniwersytetu

Medycznego

Kierownik kursu: Prof. dr hab. Małgorzata Sznitowska

Cel szkolenia:

Zapoznanie z procedurą dopuszczania do obrotu produktu leczniczego na terenie

Rzeczypospolitej Polskiej i z wymaganiami dotyczącymi warunków wytwarzania i jakości leku

w odniesieniu do serii produkcyjnych leku znajdującego się w obrocie, wskazanie na zakres

prowadzonej w aptece kontroli jakości leku.

Forma nauczania: Wykłady – 7 godz.

Program:

Dokumentacja rejestracyjna leku i procedura dopuszczenia do obrotu (3 godz.) \

Zapewnienie jakości leku przez producenta – GMP i kontrola jakości serii produkcyjnych (2 \

godz.)

Kontrola jakości leku – zadanie Inspekcji Farmaceutycznej i aptekarzy (2 godz.) \

Wykładowcy:

farmaceuci zatrudnieni w Katedrze Farmacji Stosowanej GUMed: \

prof. dr hab. Małgorzata Sznitowska, dr hab. Krzysztof Cal, dr Marcin Płaczek

Wojewódzki Inspektor Farmaceutyczny – dr Weronika Żebrowska \



Bliższe poznanie instytucji i systemów stojących na straży właściwej jakości leku pogłębi

zaufanie farmaceutów do przemysłu farmaceutycznego, a jednocześnie uświadomi miejsce

apteki w systemie zapewnienia jakości leku. Farmaceuta nabędzie umiejętność oceny jakości

leków gotowych i zgłaszania wad.




termin: 7 maja 2011 (sobota) godz. 8.30


UZALEŻNIENIE OD ALKOhOLU – ChOROBA ALKOhOLOWA, ZAPOBIEGANIE, LECZENIE, SKUTKI

Symbol kursu: UA



Cel szkolenia:

Zapoznanie uczestników w sposób zwięzły ale kompletny z destruktywnym zjawiskiem

alkoholizmu i jego skutkami w postaci utraty zdrowia i chorób oraz skutkami społecznymi,

a także profilaktyką i leczeniem tego uzależnienia.



tematy:

Spożywanie napojów alkoholowych - dane statystyczne, przyczyny nadużywania i uzależnienia

od alkoholu, wzorce picia alkoholu oraz sposoby zapobiegania alkoholizmowi. Choroba

alkoholowa: przebieg, objawy i rodzaje, zmiany somatyczne i psychofizyczne osoby

nadużywającej i uzależnionej od alkoholu, skutki społeczno-socjalne choroby alkoholowej.

Medyczne skutki choroby alkoholowej ujawniające się w postaci innych schorzeń: choroby

układu nerwowego - choroby psychiczne, upośledzenie umysłowe, choroby neurologiczne;

schorzenia układu sercowo-naczyniowego - arytmia, udary mózgu; schorzenia układu

pokarmowego - żołądka dwunastnicy, nowotwory żołądka i trzustki, marskość wątroby,

encefalopatia wątrobowa i inne. Skutki spożywania napojów alkoholowych w okresie ciąży

– alkoholowy zespół płodowy (FAS). Leczenie schorzeń – skutków choroby alkoholowej.

Oddziaływania w stosunku do osób uzależnionych od alkoholu etylowego. Rola farmaceuty

w przeciwdziałaniu alkoholizmowi.




Wykładowca: dr farm. Marcin Marszałł


Oczekuje się że po ukończeniu kursu farmaceuta będzie umiał: rozpoznawać i przeciwdziałać

uzależnieniu od alkoholu przez przekazywanie prawidłowych informacji o skutkach

nadużywania i uzależnienia od alkoholu w ramach opieki farmaceutycznej; wskazać odpowiedni

sposób postępowania oraz placówki i lekarzy, czy innych terapeutów leczących osoby

uzależnione od alkoholu; udzielić informacji o lekach stosowanych w leczeniu tego uzależnienia.




termin: 7 maja 2011 r. (sobota) godz. 8.30


RECEPTURA LEKóW PEDIATRYCZNYCh

Symbol kursu: LP


Katedra i Zakład Farmacji Stosowanej Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego

Kierownik kursu: dr Marcin Płaczek

Cel szkolenia:

Charakterystyka pediatrycznego leku recepturowego i prezentacja właściwych postaci leku

do stosowania w pediatrii. Przedstawienie nowych możliwości sporządzania leków dla dzieci

w aptece i rozwiązywanie problemów recepturowych. Przedstawienie zasad określania terminu

ważności leków recepturowych.

Forma nauczania: wykłady – 5 godz. i ćwiczenia – 6 godz.

Program:

Wykłady:

Problemy receptury pediatrycznej (1 godz.) \

Postacie pediatrycznego leku recepturowego (2 godz.) \

Nowoczesna receptura pediatryczna na świecie (1 godz.) \

Jakość i trwałość leku recepturowego (1 godz.) \

Ćwiczenia:

Wybór prawidłowego sposobu sporządzania leku recepturowego dla dzieci \

Wykorzystanie nowoczesnych urządzeń (unguator, kapsułkarka) w recepturze pediatrycznej – \

wykonywanie czopków i proszków recepturowych

Sporządzanie zawiesin doustnych dla dzieci z preparatów gotowych. \

Nowoczesne opakowania i etykiety leku recepturowego. \

Wykładowcy:

farmaceuci zatrudnieni w Katedrze Farmacji Stosowanej GUMed:

prof. dr hab. Małgorzata Sznitowska, dr Marcin Płaczek, dr Monika Gajewska

Forma sprawdzianu: praktyczne wykonanie leku recepturowego


Zdobyta na kursie wiedza ma służyć doskonaleniu umiejętności wykonywania pediatrycznego

leku recepturowego, prawidłowej ocenie terminu ważności oraz wprowadzaniu do receptury

aptecznej nowoczesnych technologii.

Liczba uczestników: 15 osób.



termin: 13–14 maja 2011 r., piątek – godz. 15.30 i sobota - godz. 8.30





BEZPIECZNE STOSOWANIE PRODUKTóW KOSMETYCZNYCh

Symbol kursu: PK


Medycznego

Kierownik kursu: dr hab. n. farm. Krzysztof Cal

Cel szkolenia:

Poszerzenie wiedzy z zakresu bezpieczeństwa stosowania kosmetyków i kosmeceutyków

w celach pielęgnacyjnych i leczniczych.

Forma nauczania: wykłady – 6 godz.

Program:

Podstawowe informacje i definicje dotyczące kosmetyków i kosmeceutyków; budowa i fizjo- \

logia skóry; typy skóry i metody jej pielęgnacji (2 godz.)

Jak czytać skład kosmetyków; substancje stosowane w preparatów kosmetycznych (2 godz.) \

Choroby i alergie skórne; doraźna pomoc w przypadku wystąpienia odczynów alergicznych \

(2 godz.)

Wykładowcy:

dr hab. Krzysztof Cal - Katedra i Zakład Farmacji Stosowanej GUMed \

dr Marcin Marszałł - Katedra i Zakład Toksykologii GUMed \

dr elżbieta Grubska-Suchanek - Katedra i Klinika Dermatologii, Wenerologii i Alergologii GU- \

Med



Umiejętność praktycznego wykorzystania zdobytej wiedzy w celach informacyjnych

i prawidłowym doborze kosmetyków i kosmeceutyków.






TERAPIA ŻYWIENIOWA – NUTRACEUTYKI, SUPLEMENTY DIETY

Symbol kursu: tŻ

Jednostka organizująca: Katedra i Zakład Bromatologii Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego

Kierownik kursu: dr hab. Anna Lebiedzińska

Cel szkolenia:

Rola nutraceutyków i innych suplementów diety w ograniczeniu ryzyka niedoborów witamin \

i biopierwiastków w diecie człowieka.

Nowa generacja nutraceutyków \



dr Anna Lebiedzińska

„Nutraceutyki, kosmeceutyki i suplementy diety” – 1 godz. \

„Rekomendacje żywieniowe – niedobory i nadmiary” - 2 godz. \

„Fortyfikacja żywności- źródło witamin i minerałów” – 1 godz. \

Mgr Jakub Czaja

„Biopierwiastki i witaminy w diecie człowieka” – 3 godz. \

„Synbiotyki i ich rola w żywieniu człowieka” – 1 godz. \


Poznanie nowych elementów diety człowieka tj. suplementów diety i żywności fortyfikowanej.

Umiejętność przekazania wiedzy pacjentowi na temat preparatów farmaceutycznych i innych

suplementów diety dostępnych w aptekach, ich roli w prewencji zdrowia oraz zagrożeń

związanych z przekroczeniem górnego dopuszczalnego poziomu pobrania.









BIOFARMACEUTYCZNE WŁAŚCIWOŚCI LEKóW PODAWANYCh NA BŁONY ŚLUZOWE

Symbol kursu: BS


Medycznego

Kierownik kursu: Prof. dr hab. Małgorzata Sznitowska

Cel szkolenia:

Przypomnienie podstawowych terminów farmakokinetycznych i biofarmaceutycznych

oraz kinetyki procesów fizycznych decydujących o wchłanianiu: rozpuszczanie i dyfuzja;

uaktualnienie wiedzy na temat budowy i przepuszczalności barier biologicznych, przypomnienie

wiadomości o wpływie drogi podania leku i formy farmaceutycznej na czas i siłę jego działania,

przedstawienie nowoczesnych rozwiązań technologicznych w postaciach leku służących

optymalizacji cech biofarmaceutycznych leku.

Forma nauczania:

Wykłady – 7 godz.

Program:

Farmakokinetyka, biodostępność i biorównoważność (1 godz.) \

Budowa skóry i błon śluzowych jako barier w przenikaniu leku (1 godz.) \

Podanie leku na błonę jamy ustnej i nosa – wpływ postaci farmaceutycznej na działanie leku \

(3 godz.)

Podanie leku dopochwowe i doodbytnicze - wpływ postaci farmaceutycznej na działanie leku \

(2 godz.)

Wykładowcy:

prof. dr hab. Małgorzata Sznitowska, dr Marcin Płaczek, dr Paweł Stasiak – Katedra Farmacji \

Stosowanej GUMed

dr hab. Michał Markuszewski, prof. nzw. CM UMK - Katedra Farmakodynamiki i Biofarmacji GUMed \



Zdobyta na kursie wiedza ma służyć doskonaleniu umiejętności doradzania zarówno

pracownikom służby zdrowia jak i pacjentom wyboru właściwej formy leku oraz wyjaśniania

różnic biofarmaceutycznych występujących pomiędzy lekami. Przypomnienie podstaw

farmakokinetyki pozwoli na łatwiejsze przyswajanie informacji zawartych w literaturze fachowej.




termin: 4 czerwca 2011 r. (sobota) godz. 8.30


WYBRANE ZAGADNIENIA DOTYCZĄCE SUBSTANCJI LECZNICZYCh

Symbol kursu: WZ

Jednostki organizacyjne:

Katedra i Zakład Chemii Farmaceutycznej GUMed \

Katedra i Zakład Toksykologii GUMed \

Kierownik kursu: dr hab. Piotr Kowalski

Cel szkolenia:

Pogłębienie wiedzy w zakresie szeroko rozumianej problematyki leku od ich syntezy poprzez

kontrolę seryjną, ocenę czystości optycznej, modyfikacje do przeterminowania i niekorzystnych

skutków dla środowiska naturalnego.






tematy:

Internet jako źródło informacji o lekach. Podział źródeł informacji o lekach. Terminologia sto- \

sowana w przeglądarkach internetowych (google); wyszukiwanie proste i zaawansowane. Pol-

skie i zagraniczne źródła informacji o lekach. Wyszukiwanie informacji naukowej – Medline.

Bazy patentowe.

Kontrola seryjna leków. Zanieczyszczenia substancji leczniczych syntetycznych i roślinnych \

i ich wpływ na działanie leku. Wpływ warunków przechowywania leków na ich trwałość i ja-

kość.

Terapia genowa. Wykorzystanie technologii genowej. \

Leki chiralne; pojęcie chiralności i podstawowe pojęcia stereochemii; przykłady związków \

chiralnych występujących w przyrodzie. Farmakologiczne aspekty chiralności – przykłady.

Różnorodność działania enancjomerów. Przykłady leków czystych enancjomerów. Czystość

optyczna substancji leczniczych w aspekcie skuteczności działania farmakologicznego.

Leki sieroce (orphan drugs); przybliżenie pojęcia chorób sierocych i ich oficjalna definicja. \

Omówienie skali zjawiska na świecie i w Polsce. Prawne aspekty rozwoju i rejestracji leków

sierocych, regulacje dotyczące ich refundacji; przykłady wybranych chorób sierocych i stoso-

wanych do ich leczenia produktów.

Problem pozostałości leków weterynaryjnych powszechnie stosowanych w hodowlach wielko- \

stadnych i skutki ich pozostałości w żywności pochodzenia zwierzęcego.

Narastający problem leków przeterminowanych; losy niewykorzystanych środków farmaceu- \

tycznych i skutki ich przedostawania się do środowiska naturalnego (alergiczne, immunolo-

giczne i toksykologiczne). Obowiązujące wymogi dotyczące utylizacji leków i wyrobów me-

dycznych, propozycje rozwiązań.

Wykładowcy:

dr hab. n. farm. Piotr Kowalski, dr farm. Aleksandra Chmielewska, dr farm. Ilona Olędzka

– Katedra i Zakład Chemii Farmaceutycznej, dr farm. Marcin Marszałł – Katedra i Zakład

Toksykologii



Przybliżenie wiedzy na temat źródeł naukowej informacji o leku. Umiejętność znalezienia

oceny wartości naukowej znalezionych informacji. Poznanie i zrozumienie roli stereoizomerów

substancji biologicznie czynnych w skutecznym i bezpiecznym leczeniu. Poznanie prawnych

aspektów rozwoju leków sierocych w Polsce i na świecie. Próba oceny problemu leków

przeterminowanych i sposoby ich rozwiązania.




termin: 11 czerwca 2011 r. (sobota) godz. 8.30


BEZPIECZEŃSTWO STOSOWANIA SUPLEMENTóW DIETY ZAWIERAJĄCYCh CZYNNE SUBSTANCJE ROŚLINNE NA TLE LECZNICZYCh PRODUKTóW ROŚLINNYCh

Symbol kursu: PR

Jednostka organizacyjna:

Katedra i Zakład Farmakognozji z Ogrodem Roślin Leczniczych GUMed \

Katedra i Zakład Toksykologii GUMed \

Kierownik kursu:

prof. GUMed dr hab. Mirosława Krauze-Baranowska \

Cel szkolenia:

Uaktualnienie i poszerzenie wiedzy na temat bezpieczeństwa i skuteczności stosowania

w terapii i profilaktyce suplementów diety zawierających czynne substancje roślinne oraz

leczniczych produktów roślinnych






tematy:

Status prawny suplementu diety zawierającego czynne substancje roślinne. Jakość suplemen- \

tu diety na tle leczniczego produktu roślinnego. Zagrożenia wynikające ze stosowania czyn-

nych substancji roślinnych jako składników suplementów diety. Charakterystyka farmakogno-

styczna niektórych egzotycznych surowców roślinnych oraz zawierających je suplementów

diety.

Fitoestrogeny jako składniki leczniczych produktów roślinnych i suplementów diety – efekty \

farmakologiczne i działania niepożądane.

Interakcje z lekami syntetycznymi i działania niepożądane czynnych substancji roślinnych \

i leczniczych produktów roślinnych.

Substancje psychoaktywne, potencjalnie toksyczne i toksyczne w surowcach pochodzenia ro- \

ślinnego.

Monitorowanie działań niepożądanych leczniczych produktów roślinnych w Polsce i Unii eu- \

ropejskiej.

Wykładowcy:

dr hab. Mirosława Krauze-Baranowska prof.nadzw. \

dr hab. farm. Maria Łuczkiewicz \


dr farm. Piotr Migas \


Oczekuje się, że po uczestniczeniu w zajęciach farmaceuta będzie posiadać wiedzę na

temat jakości dostępnych w aptece suplementów diety zawierających ekstrakty i surowce

pochodzenia roślinnego, będzie mógł udzielić informacji na temat działań niepożądanych

i interakcji leczniczych produktów roślinnych oraz suplementów diety zawierających czynne

substancje roślinne, będzie posiadać wiedzę i umiejętności w zakresie monitorowania działań

niepożądanych leczniczych produktów roślinnych.




termin: 10 września 2011 r. (sobota) godz. 8.30


NOWOCZESNE DOUSTNE POSTACIE LEKóW

Symbol kursu: ND


Medycznego

Kierownik kursu: dr hab. n. farm. Krzysztof Cal

Cel szkolenia:

Przedstawienie i podział leków doustnych ze względu na miejsce i czas uwalniania substancji

leczniczej. Omówienie budowy i technologii tabletek, kapsułek, liofilizatów i innych doustnych

postaci leków. Charakterystyka substancji pomocniczych wpływających na uwalnianie substancji

leczniczej i czas działania leku. Pogłębienie wiedzy na temat wybranych etapów wytwarzania

stałych form leków.

Forma nauczania: wykłady i ćwiczenia – 7 godz.

Program:

Wykłady:

Tabletki i kapsułki o modyfikowanym uwalnianiu (2 godz.) \

Sposoby zwiększania szybkości uwalniania i wchłaniania substancji leczniczych z przewodu \

pokarmowego (1 godz.)

Formy leku rozpadające się w jamie ustnej (1 godz.) \

Ćwiczenia:

Wybrane etapy wytwarzania i kontroli jakości doustnych form leków (ćwiczenia pokazowe \

– 3 godz.)

Wykładowcy:

dr hab. Krzysztof Cal - Katedra i Zakład Farmacji Stosowanej GUMed \

mgr Krzysztof Sołłohub - Katedra i Zakład Farmacji Stosowanej GUMed \






Poznanie składu, budowy i mechanizmu uwalniania substancji leczniczych z doustnych postaci

leków. Sprecyzowanie wiedzy dotyczącej możliwości i ograniczeń stosowania tych form leków.

Umiejętność praktycznego wykorzystania zdobytej wiedzy w celach informacyjnych.

Liczba uczestników: 30 osób



termin: 17 września 2011 r. (sobota) godz. 8.30

Miejsce kursu: sala wykładowa Wydziału Farmaceutycznego GUMed, sale ćwiczeń Katedry

i Zakładu Farmacji Stosowanej GUMed

RECEPTURA ASEPTYCZNA W APTECE

Symbol kursu: RA


Katedra i Zakład Farmacji Stosowanej Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego

Kierownik kursu: dr Marcin Płaczek

Cel szkolenia:

Doskonalenie umiejętności sporządzania leków recepturowych w warunkach aseptycznych oraz

rozwiązywanie problemów receptury leków jałowych. Opracowywanie i wdrażanie procedur

postępowania w recepturze aseptycznej. Zapoznanie z aktualnymi zasadami obsługi i kontroli urządzeń

wyjaławiających oraz upowszechnienie stosowania nowoczesnych opakowań przy wyjaławianiu

materiałów. Przedstawienie zasad określania terminu ważności jałowych leków recepturowych.

Forma nauczania:

Wykłady – 5 godz. \

Ćwiczenia – 6 godz. \

Program:

Wykłady:

Organizacja pracy aseptycznej w recepturze aptecznej i opracowywanie Standardowych Pro- \

cedur Operacyjnych (2 godz.)

Nowoczesna receptura aseptyczna (1 godz.) \

Rozwiązywanie problemów sporządzania jałowych leków recepturowych (1 godz.) \

Jakość i trwałość jałowego leku recepturowego (1 godz.) \

Ćwiczenia:

Sporządzanie leków do oczu i innych leków jałowych w recepturze aptecznej \

Wdrażanie Standardowych Procedur Operacyjnych w recepturze aptecznej \

Wykorzystanie nowoczesnych urządzeń wyjaławiających w recepturze aseptycznej \

Pakowanie materiałów poddawanych wyjałowieniu (zasady doboru opakowania, sposoby pa- \

kowania, określenie terminu ważności materiałów wyjałowionych)

Nowoczesne opakowania i etykiety recepturowego leku jałowego \

Wykładowcy:

farmaceuci zatrudnieni w Katedrze Farmacji Stosowanej GUMed:

prof. dr hab. Małgorzata Sznitowska, dr Marcin Płaczek, mgr eliza Wolska

Forma sprawdzianu: praktyczne wykonanie leku recepturowego


Poszerzenie wiedzy na temat zasad aseptyki w produkcji leku recepturowego oraz sposobu

sporządzania leków jałowych w recepturze. Umiejętność pracy z nowoczesnymi urządzeniami

wyjaławiającymi (obsługa, dobór właściwych materiałów opakowaniowych, zasady kontroli

urządzeń wyjaławiających). Określanie terminu ważności leków jałowych.




termin: 23–24 września 2011 r., piątek – godz. 15.30 i sobota – godz. 8.30

Miejsce kursu: sala wykładowa Wydziału Farmaceutycznego GUMed i sale ćwiczeń Katedry

i Zakładu Farmacji Stosowanej GUMed




PRAWNE ASPEKTY PRACY FARMACEUTY

Symbol kursu: PF


Zakład Prawa Medycznego Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego

Kierownik kursu: dr farm., mgr prawa Agnieszka Zimmermann

Cel kursu:

Zapoznanie się z obecnie obowiązującymi aktami prawnymi niezbędnymi w pracy farmaceuty.

Pogłębienie i uaktualnienie wiedzy z zakresu prawa farmaceutycznego oraz z zakresu zasad

wykonywania zawodu farmaceuty w Polsce.


Zakres wiedzy będącej przedmiotem wykładów kursu:

dr Agnieszka Zimmermann

Źródła prawa w Polsce oraz ich hierarchia. Stosowanie Farmakopei europejskiej i Polskiej. \

Ustawa Prawo farmaceutyczne – ogólne wiadomości. (1,5 h)

Przynależność do samorządu aptekarskiego. Zawód aptekarza a zawód farmaceuty. Świad- \

czenie usług farmaceutycznych. Zasady odpowiedzialności zawodowej farmaceuty. Postępo-

wanie dyscyplinarne. (1,5 h)

Zasady obrotu produktami leczniczymi. Obrót detaliczny i obrót hurtowy. Kategorie dostęp- \

ności produktów leczniczych. (1,5 h)

mgr prawa Rafał Zimmermann – radca prawny z Kancelarii Radców Prawnych Zimmermann-

Romanowski w Sopocie

Zasady reklamy produktów leczniczych i zasady reklamy apteki. \

Procedury wspólnotowe i krajowe dopuszczania produktów leczniczych do obrotu, import \

równoległy, import docelowy. (2,5 h)



umiejętność zdefiniowania źródeł prawa, właściwe rozumienie zapisów ustawowych

potrzebnych w praktyce farmaceutycznej.




termin: 1 października 2011 r. (sobota) godz. 8.30


NIEBEZPIECZNE INTERAKCJE I NIEPOŻĄDANE DZIAŁANIA LEKóW

Symbol kursu: NL


Katedra i Zakład Toksykologii \

Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Chorób Tkanki Łącznej i Geriatrii \


Cel szkolenia:

Uaktualnienie i pogłębienie wiedzy o niebezpiecznych interakcjach leków, niepożądanych

działaniach leków (NDL), przyczyn niepowodzeń terapeutycznych, metod zmniejszania ryzyka

występowania NDL oraz rozpoznawania i zgłaszania tych działań do regionalnych ośrodków

monitorowania w Polsce.



tematy:

Czynniki zwiększające ryzyko występowania działań niepożądanych leków. Obecna klasyfikacja

działań niepożądanych oraz częstotliwość ich występowania. Nadwrażliwość na leki i reakcje

pseudoalargiczne. Niebezpieczne interakcje leków. Leki i ryzyko ich stosowania w czasie




ciąży i w okresie karmienia piersią. Leki i ryzyko ich stosowania u niemowląt i małych dzieci.

Potencjalne błędy popełniane podczas leczenia osób starszych i ryzyko występowania

NDL. Leki a sprawność psychofizyczna kierowców. Zmiany działania leków uwarunkowane

zaburzeniami ich kinetyki w stanach patologicznych. Zamiana leku oryginalnego na generyczny

a ryzyko występowania działań niepożądanych. Nadzór nad bezpieczeństwem farmakoterapii

(Pharmacovigilance). Rola farmaceuty w rozpoznawaniu, zgłaszaniu i monitorowaniu NDL

w Polsce.

Wykładowcy:

lek. med. Adam hajduk \



Oczekuje się, że po zakończeniu kursu farmaceuta będzie przygotowany zarówno do

przekazania niezbędnych informacji dla pacjenta o możliwie częstych działaniach

niepożądanych wynikających ze stosowanych przez niego leków, udzielania fachowej informacji

o bezpieczeństwie stosowania leków w ciąży, w okresie karmienia piersią, u niemowląt i małych

dzieci, u osób starszych i prowadzących pojazdy mechaniczne, jak również do rozpoznawania

i zgłaszania niepożądanych działań leków do regionalnych ośrodków monitorowania w Polsce.






TEChNIKI INFORMATYCZNE W PRAKTYCE FARMACEUTYCZNEJ

Symbol kursu : ti

Jednostka organizująca: Studium Nauczania Matematyki, Statystyki i Informatyki GUMed

Kierownik kursu: lek. Bronisław Sulkowski

Cel kursu:

Zapoznanie farmaceutów z technikami informatycznymi wspomagającymi pracę w aptece

zarówno w aspekcie pracy z pacjentem jak i zarządzania apteką.

Forma nauczania: Wykład, ćwiczenia w sali komputerowej

Zakres wiedzy będącej przedmiotem kursu:

Technologie informatyczne w farmacji (3 h) \

Zarządzanie informacją medyczną. Ocena jakości i wiarygodności informacji medycznej na

temat skuteczności i szkodliwości lekoterapii. Wyszukiwanie, gromadzenie oraz przekazywanie

informacji.

Przykłady istniejących rozwiązań programowych. Systemy do oceny interakcji leków.

Telemedycyna i telefarmacja (3 h) \

Założenia filozofii e-health. Przykłady rozwiązań telemedycznych. Internet jako źródło

informacji o lekach dla farmaceutów. Internet jako źródło informacji dla pacjentów. Konsultacje

medyczne w Internecie.

Technologie informatyczne w biznesie (2 h) \

Zarządzanie kontaktami z klientami (systemy typu CMR). Systemy internetowe wspomagające

pracę z pacjentem. Prowadzenie sprzedaży w Internecie – Internet jako miejsce prowadzenia

biznesu.

Zagadnienia związane z uczeniem się i nauczaniem za pośrednictwem sieci internetowej \

(e-learning) (2h)

Idea i metody nauczania na odległość. Szkolenia synchroniczne i asynchroniczne. Wprowadzenie

do pracy na platformie modle. Przykłady istniejących kursów i szkoleń na odległość.



Umiejętność krytycznej oceny dostępnego oprogramowania aptecznego oraz dostępnego

oprogramowania służącego zarządzaniu informacją merytoryczną. Umiejętność wyszukiwania,

gromadzenia, oraz krytyczna ocena informacji merytorycznej. Umiejętność wyszukiwania

i analizy informacji pod kątem merytorycznym (sieć internet, komercyjne i bezpłatne bazy

danych). Umiejętność wyszukania, wyboru i korzystania z istniejących szkoleń za pośrednictwem

sieci internetowej.





Liczba punktów edukacyjnych: 10


termin: 8 października 2011 r. (sobota) 8.30

Miejsce kursu: sala komputerowa Wydziału Farmaceutycznego GUMed.

ŚRODKI DOPINGUJĄCE DOSTĘPNE W APTEKACh I SKUTKI ICh ZAŻYWANIA

Symbol kursu: DS




Kierownik kursu:

dr Marcin Marszałł \



Doping – definicje, historia i organy do walki z dopingiem. Kontrola antydopingowa \

i jej skuteczność.

Lista substancji niedozwolonych dostępnych w aptekach i sposób ich wykorzystania \

w sporcie i na siłowni. Nowe metody dopingu.

Dr Marcin Marszałł – 3 godz.

Skutki niepożądane stosowania środków dopingujących (m.in. sterydy, stymulanty, kannabinoidy). \

Zanieczyszczenia odżywek sportowych. \


Farmaceuta będzie potrafił scharakteryzować środki dopingujące i ocenić potencjalne ryzyko

zdrowotne ich zastosowania. Ponadto będzie posiadał wiedzę dotyczącą zagrożeń potencjalnego

wykorzystania substancji leczniczych znajdujących się w aptece w celu niedozwolonego

wspomagania w sporcie i na siłowni.






POSTĘP W TEChNOLOGII POSTACI LEKU I MATERIAŁóW MEDYCZNYCh

Symbol kursu: PtS


Katedra i Zakład Chemii Fizycznej Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego

Kierownik kursu: Prof. dr hab. Wiesław Sawicki

Cel szkolenia:

Przedstawienie budowy i technologii otrzymywania nowoczesnych form leku np. tabletek

i kapsułek wypełnionych peletkami. Omówienie możliwości uzyskania modyfikowanej

szybkości uwalniania substancji leczniczej. Ponadto zapoznanie farmaceutów z zastosowaniem

i bezpieczeństwem związków silikonowych w farmacji i medycynie łącznie z najnowszymi

koncepcjami ich użycia np. w implantach o kontrolowanym uwalnianiu do kości.

Forma nauczania: wykłady, 7 godz.

Wykładowcy z Katedry i Zakładu Chemii Fizycznej GUMed

Program:

prof. GUMed Wiesław Sawicki - Budowa i zasada uwalniania substancji leczniczej z nowocze- \

snych tabletek i kapsułek o modyfikowanym uwalnianiu substancji leczniczej (3 godz.)

dr Krystyna Pieńkowska – Zastosowanie i bezpieczeństwo związków silikonowych w farmacji \

i medycynie (2 godz. )




dr Katarzyna Czarnobaj - Budowa i kontrolowany mechanizm uwalniania substancji leczni- \

czych z implantów do kości (2 godz.).


Poznanie budowy i zasady uwalniania substancji leczniczej z nowoczesnych tabletek

i kapsułek. Zdobycie wiedzy, która np. umożliwi farmaceutom rzetelne poinformowanie

pacjenta i lekarza o dopuszczalnej możliwości dzielenia i rozgryzania tabletek i kapsułek.

Aptekarz poszerzy swoja wiedzę z zakresu zastosowania związków silikonowych

w doustnych formach leku i systemach transdermalnych. Ponadto zdobędzie nowoczesną

wiedzę z zakresu zastosowania i bezpieczeństwa silikonów w farmacji i medycynie ze

szczególnym uwzględnieniem chirurgii plastycznej (implanty piersi, protezy), materiałów

stosowanych w okulistyce i dermatologii oraz nowoczesnych impantów stosowanych

w nowotworach kości.






BEZPIECZEŃSTWO SUPLEMENTACJI DIETY PIERWIASTKAMI ŚLADOWYMI

Symbol kursu: SD


Katedra i Zakład Toksykologii \

Katedra i Zakład Bromatologii \


Cel szkolenia:

Poszerzenie i uaktualnienie wiedzy związanej z korzyści i zagrożeń wynikających z dodatkowej

suplementacji diety pierwiastkami śladowymi: żelazem, cynkiem, miedzią, manganem,

chromem, kobaltem, selenem, jodem, wanadem, borem, srebrem i złotem.



tematy: Rola pierwiastków śladowych w organizmie człowieka. Korzyści i zagrożenia zdrowotne

wynikające z dodatkowej suplementacji diety pierwiastkami śladowymi: żelazem, cynkiem,

miedzią, manganem, chromem, kobaltem, selenem, jodem, wanadem, borem, srebrem

i złotem. Ocena bezpieczeństwa stosowania suplementów diety i produktów leczniczych

zawierających pierwiastki śladowe. Istotne, korzystne i niekorzystne interakcje pierwiastków

śladowych z lekami. Znaczenie porady farmaceuty w zakresie wyboru dla indywidualnego

pacjenta właściwego suplementu diety i/lub produktu leczniczego zawierającego w swoim

składzie pierwiastki śladowe.

Wykładowcy:

dr farm. Jakub Czaja \



Oczekuje się, że po uczestniczeniu w zajęciach na kursie farmaceuta pogłębi i uaktualni swoją

wiedzę z zakresu zarówno korzyści jak i zagrożeń wynikających z dodatkowej suplementacji diety

pierwiastkami śladowymi i będzie przygotowany do właściwej edukacji pacjenta w tym zakresie.









NIEPOŻĄDANE REAKCJE PO SPOŻYCIU POKARMU I PREPARATóW POChODZENIA NATURALNEGO

Symbol kursu: PN





Cel szkolenia:

Pogłębienie i uaktualnienie wiedzy o niepożądanych reakcjach występujących po spożyciu

pokarmu i różnych preparatów pochodzenia naturalnego.



Dr hab. Anna Lebiedzińska – 4 godz.

Zatrucia pokarmowe – reakcje toksyczne wywołane przez substancje szkodliwe występujące \

w pokarmach. Intoksykacja po spożyciu pokarmu zakażonego toksyną – botulizm, histamina,

mykotoksyny, biotoksyny morskie, mikroorganizmy chorobotwórcze.

Dr Marcin Marszałł – 3 godz.

Zatrucia i inne niepożądane reakcje po spożyciu grzybów. Niebezpieczne działania niepożą- \

dane wybranych preparatów zawierających bioaktywne substancje roślinne.


Farmaceuta poszerzy swoją wiedzę o substancjach toksycznych zawartych w pożywieniu

i preparatach pochodzenia naturalnego, wywołujących niepożądane reakcje w organizmie.




termin: 5 listopada 2011 r. (sobota) godz. 8.30


TERAPIA ŻYWIENIOWA – ALERGIE POKARMOWE

Symbol kursu: AP



Cel szkolenia:

Rola diety w diagnostyce i leczeniu alergii pokarmowych. \

Leczenie dietetyczne i farmakologiczne. \



Dr hab. Anna Lebiedzińska – 4 godz.

Mechanizm nietolerancji i alergii pokarmowej. Teorie wyjaśniające wzrost liczby alergii. Aler- \

gia na pokarmy u dzieci i dorosłych. Produkty spożywcze zawierające składniki pożywienia

wywołujące nietolerancje i alergie pokarmowe.


Główne alergeny pokarmowe występujące w produktach spożywczych i suplementach diety. \

Nadwrażliwość na wybrane substancje dodawane do żywności. Diagnostyka alergii – testy.

Diety stosowane w diagnostyce i leczeniu alergii pokarmowych. Leczenie farmakologiczne

alergii pokarmowych.


Poznanie zagadnień związanych z nietolerancjami i alergiami pokarmowymi.

Znajomość ryzyka wystąpienia alergii wywołanej alergenami substancji celowo dodawanymi do

żywności, suplementami diety oraz ziół i przypraw. Umiejętność przekazania wiedzy pacjentowi

na temat alergii pokarmowych i możliwości ich leczenia.









NARKOTYKI I PROBLEMY NARKOMANII W POLSCE

Symbol kursu: NP



Cel szkolenia:

Poszerzenie i uaktualnienie wiedzy związanej z narkotykami, współczesnymi problemami

narkomanii w Polsce oraz z zakresu używania środków dopingujących, metod dopingu jak

również zagrożeń zdrowotnych jakie wynikają ze stosowania tych środków.



tematy:

Używanie narkotyku i jego następstwa: definicje narkotyku, narkomanii i uzależnienia, przy- \

czyny inicjacji, używania i uzależniania się oraz zmiany zachowania spowodowane przyjmo-

waniem narkotyku (rola układu nagrody i objawy psychopatologiczne i somatyczne wynikają-

ce z działania narkotyku na mózg), zespół uzależnienia i kryteria jego rozpoznania,

uzależnienie somatyczne (fizyczne) i psychiczne, politoksykomanie, choroby zakaźne związa-

ne z zażywaniem narkotyków.

Klasyfikacje narkotyków. Przedstawienie sposobów używania, skutków użycia, zażywania \

i uzależnienia grup: opiatów i narkotyków o działaniu opoidopodobnym, amfetaminy i nar-

kotyków amfetaminopodobnych, katyny, katynonu i ich analogów strukturalnych, kokainy

i produktów otrzymanych z koki, przetworów konopi i syntetycznych kannabinoli, złożonej

grupy halucynogenów, innych nowych narkotyków zmodyfikowanych, narkotyków wykorzy-

stywanych w celach przestępczych, inhalantów. Preparaty farmaceutyczne dostępne w apte-

kach i ich wykorzystywanie w celach nie medycznych. Problemy z tzw. „dopalaczami”.

Regulacje prawne oraz zwięzłe przedstawienie zmian w ustawie o przeciwdziałaniu narkomanii. \

Rola europejskiego Centrum Monitorowania Narkotyków (eMCDDA) i systemów wczesnego

ostrzegania. Rejon Gdańska, Pomorza i Polska na tle Ue w realizacji programów substytucyjnych

Wykrywanie i identyfikacja substancji psychoaktywnych w różnych matrycach (przykłady \

oznaczeń). Testy wykrywające narkotyki w moczu i w ślinie – zastosowanie praktyczne, swo-

istość, interpretacja wyników, możliwości zafałszowania.

Wykładowca: dr farm. Marcin Marszałł


Oczekuje się, że po uczestniczeniu w zajęciach farmaceuta będzie umiał: wymienić

i scharakteryzować rodzaje używanych narkotyków i środków dopingujących, rozpoznawać

objawy związane z używaniem narkotyków i tych środków, udzielić informacji na temat

mechanizmów uzależnienia, wykazać znajomość metod leczenia uzależnień i innych powikłań

używania substancji psychoaktywnych, zaproponować placówkę służby zdrowia zajmującą

się leczeniem uzależnień, udzielać informacji o ogólnych przepisach prawnych związanych

z narkotykami i narkomanią, udzielać informacji o sposobach wykrywania i identyfikacji

narkotyków oraz doradzić pacjentowi w doborze odpowiedniej metody identyfikacji.






TERAPIA ŻYWIENIOWA NADWAGI I OTYŁOŚCI

Symbol kursu: No



Cel szkolenia:

Poznanie i uaktualnienie wiedzy dotyczącej przyczyn rozwoju nadwagi i otyłości oraz sposobów

leczenia, w tym terapii żywieniowych, stosowania suplementów diety oraz innych form leczenia.



Dr Anna Lebiedzińska

Węglowodany, składniki diety podsycające epidemię otyłości – 2 godziny \

Tłuszcze, witaminy i biopierwiastki – ich rola w prewencji otyłości – 2 godziny \




Mgr Jakub Czaja

Terapia żywieniowa otyłości i chorób z nią związanych – 2 godz. \

Skuteczność leków, suplementów diety i stylu życia w walce z otyłością – 2 godz. \


Poznanie wpływu składników odżywczych diety na utrzymanie prawidłowej masy ciała oraz ich

roli w prewencji zdrowia. Poszerzenie wiedzy na temat szeregu chorób powiązanych z otyłością

i terapii żywieniowych stosowanych w ich leczeniu. Umiejętność przekazania wiedzy pacjentowi

na temat skuteczności leków, suplementów diety w walce z nadwagą




termin: 3 grudnia 2011 r. (sobota) godz. 8.30



Sekcja historii Farmacji PTFarm, Oddział w Krakowie

zaprasza na

XX JUBiLEUSZoWE SYMPoZJUM hiStoRii FARMACJiZAKoPANE, 2–5 CZERWCA 2011

ośrodek Wypoczynkowy „Siwarna”

34-511 Zakopane Kościelisko, Sywarne 32

Udział w sympozjum należy zgłosić do 28 lutego 2011 roku, wysyłając zgłoszenie,

zawierające następujące informacje: imię i nazwisko, adres mailowy lub adres

pocztowy, telefon kontaktowy. W przypadku zgłoszenia referatu należy podać

jego tytuł i formę prezentacji (referat ustny lub poster).

Zgłoszenie należy przysłać drogą elektroniczną na adres [email protected]

lub drogą pocztową na adres:

Muzeum Farmacji, ul. Floriańska 25, 30-019 Kraków.

Kontakt telefoniczny: tel. 12 421 92 79 (Monika Urbanik i Katarzyna Jaworska).

Uprzejmie informujemy, że streszczenia referatów w języku polskim i angielskim

w formie elektronicznej należy przysłać do 31 marca 2011 roku na adres

[email protected] lub na płytce CD na adres Muzeum Farmacji. Streszczenie

łącznie z angielskim tłumaczeniem nie może przekraczać jednej strony

maszynopisu. Pozostałe informacje zostaną przekazane w Komunikacie 2,

przesłanym bezpośrednio do osób, które zgłoszą swój udział w sympozjum.

Informacje o sympozjum zostaną też zamieszczone na stronie internetowej

Polskiego Towarzystwa Farmaceutycznego i na stronie Muzeum Farmacji

(www.muzeumfarmacji.pl).

Przewidywany koszt udziału w sympozjum wynosi około 700 zł.

Numer konta i ostateczny koszt zostanie podany w Komunikacie 2.© K

rasp

hoto

- D

ream

stim

e.co

m



Uczestnicy obrad oraz aktywnie włącza-

jący się w dyskusję uczestnicy zjazdu

zwrócili uwagę na podstawowe pro-

blemy polskiej farmacji, do których należą:

konieczność reformy systemu kształcenia far-

maceutów, nieuregulowany status prawny

i trudności z wprowadzeniem opieki farmaceu-

tycznej, postępujące wypieranie z aptek far-

maceutów przez techników farmaceutycznych

oraz słaba kondycja finansowa polskich aptek.

Zaproponowano powołanie komisji, do zadań

Z obrad okrągłego Stołu XXi Naukowego Zjazdu PtFarm. w Gdańsku, 13 września 2010 r.

Przyszłość zawodu farmaceuty- -aptekarza w Polsce

W dniach 12–15 września 2010 r. odbył się

w Gdańsku XXI Naukowy Zjazd Polskiego

Towarzystwa Farmaceutycznego.

W drugim dniu z udziałem zaproszonych

gości zorganizowano Obrady Okrągłego

Stołu nt. „Przyszłość zawodu

farmaceuty-aptekarza w Polsce”.

Rozpoczęcie obrad przez dziekana Wydziału Farmaceutycznego GUMed prof. Wiesława Sawickiego.

Fot. A. Szandrach

której będzie należało opracowanie zmian pro-

gramu nauczania, dostrzeżono także koniecz-

ność daleko idącej współpracy uczelni wyż-

szych z samorządem zawodowym.

Obrady Okrągłego Stołu odbyły się w dniu

13 września 2010 r w godzinach 16.30–19.00

w Filharmonii Bałtyckiej w Gdańsku w ramach

XXI Naukowego Zjazdu Polskiego Towarzystwa

Farmaceutycznego.

Moderatorzy:

prof. edmund Grześkowiak, dziekan Wy- \

działu Farmaceutycznego Uniwersytetu Me-

dycznego w Poznaniu, przewodniczący

Konferencji Dziekanów Wydziałów Farma-

ceutycznych w Polsce

prof. Wiesław Sawicki, dziekan Wydziału \

Farmaceutycznego Gdańskiego Uniwersyte-

tu Medycznego.

Uczestnicy obrad – prelegenci:

prof. Jan Pawlaczyk, Uniwersytet Medyczny \

w Poznaniu,

prof. Małgorzata Sznitowska, Gdański Uni- \

wersytet Medyczny,

mgr Krzysztof Sołłohub, aptekarz z Gdań- \

ska z rocznym stażem pracy,

mgr Katarzyna Chmielewska, z-ca dyrekto- \

ra Departamentu Nauki i Szkolnictwa Wyż-

szego Ministerstwa Zdrowia,

doc. Aleksander Ożarowski, prekursor \

ziołolecznictwa w Polsce, nieobecny,

prof. Roman Kaliszan, Gdański Uniwersytet \

Medyczny

Na wstępie......dziekan Wydziału Farmaceutycznego

Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, prof.

Wiesław Sawicki, powitał zaproszonych gości

oraz licznie zgromadzoną publiczność, w tym

prezesa Polskiego Towarzystwa Farmaceutycz-

nego, prof. Janusza Plutę. Prof. W. Sawicki po-

informował także, że obrady polegać będą na

wystąpieniach zaproszonych prelegentów, po

których przewidziana jest co najmniej godzin-

na dyskusja z udziałem publiczności. Dziekan

poprosił też prezesa prof. J. Plutę o końcowe

podsumowanie obrad.

Dokąd zmierza aptekarstwo w Polsce?

W pierwszej kolejności głos zabrał prof. Jan

Pawlaczyk, który przedstawił prezentację nt.

„Dokąd zmierza aptekarstwo w Polsce”. Prele-

gent zwrócił uwagę, że niemal 50% aptek w na-

szym kraju jest zadłużonych, obserwuje się tak-

że zmniejszanie liczby nowo otwieranych aptek,

podczas gdy w skali roku likwidacji ulega ponad

30 placówek. Podejmowane próby przeciwdzia-

łania tym zjawiskom są, według prof. J. Pawla-

czyka, skazane na niepowodzenie. Komercjali-

zacja aptek sprzyja przemianie apteki w sklep,

co w pewnym stopniu poprawia sytuację finan-

sową, powodując jednak, przy braku reformy

aptekarstwa, deprofesjonalizację zawodu.

Prof. Pawlaczyk zwrócił następnie uwagę, iż

aktualne standardy kształcenia powodują, że

uczelnie medyczne kształcą raczej aptekarzy,

a nie farmaceutów. Wynika to z faktu, że ponad

Z Ż y C I A P T F a r m . |



90% absolwentów kierunku farmacja podejmu-

je pracę w aptekach ogólnodostępnych i szpi-

talnych, co jest liczbą większą niż w takich kra-

jach jak np. Francja, Austria, Kanada.

Prof. J. Pawlaczyk, przedstawiając obowiąz-

ki farmaceuty-aptekarza europejskiego, zazna-

czył, że poza dyspensowaniem leków należą

do nich: udzielanie porad, przyjmowanie pa-

cjentów z niewielkimi dolegliwościami, udział

w przeciwdziałaniu narkomanii, prowadzenie

kampanii prozdrowotnych, a w niektórych kra-

jach także odwiedzanie w domach pacjentów

wypisanych ze szpitala. Ważnym obowiązkiem

jest także diagnozowanie chorób poprzez po-

miary ciśnienia, stężenia cukru, zakończone

komentarzem uzyskanych wyników.

Według prof. J. Pawlaczyka przyszłość ap-

tekarstwa związana jest z realizacją następu-

jących zadań: promocją zachowań prozdro-

wotnych, profilaktyką, edukacją, udzielaniem

informacji o skutkach ubocznych działania le-

ków, prowadzeniem nieinwazyjnych badań dia-

gnostycznych oraz objęciem pacjentów opieką

farmaceutyczną. Prelegent zaznaczył także, że

do trendów amerykańskich należy organizowa-

nie przyaptecznych miniklinik, udzielanie po-

mocy w prostych dolegliwościach, a nową, roz-

wijającą się dziedziną farmacji jest farmacja

weterynaryjna. Stąd przed farmaceutą-apteka-

rzem rysują się trzy główne obszary działalno-

ści: zapobiegać chorobom, edukować i monito-

rować farmakoterapię.

Podsumowując, prof. Pawlaczyk stwierdził,

że hasło „Farmaceuta ekspertem od leków”

utraciło aktualność, istotniejsze staje się bo-

wiem prowadzenie opieki farmaceutycznej.

Tradycyjna apteka, według prelegenta, utrzy-

ma się jeszcze przez pewien czas, konieczne

jest jednak wprowadzenie zmian w systemie jej

prowadzenia tak, aby stała się usankcjonowaną

placówką ochrony zdrowia.

Apteka dla farmaceuty – legislacja i edukacja w nadchodzącym dziesięcioleciu

Prof. Małgorzata Sznitowska zabrała głos

na temat „Apteka dla farmaceuty – legislacja

i edukacja w nadchodzącym dziesięcioleciu”.

Swoje wystąpienie prof. Sznitowska podzie-

liła na trzy części. W części pierwszej omówi-

ła miejsca pracy farmaceutów i wskazała, że

około 95% znajduje zatrudnienie w aptekach

(w tym około 2% w aptekach szpitalnych), a tyl-

ko nieliczni w uczelniach i instytutach nauko-

wych, zakładach przemysłowych oraz urzędach

związanych z lekiem. Niedostępne dla absol-

wentów kierunku farmacja stały się natomiast

laboratoria analityczne, gdzie ich miejsce zaj-

mują absolwenci kierunku analityka medycz-

na. Absolwent farmacji staje się przede wszyst-

kim aptekarzem, będącym nie tylko ekspertem

od leku, lecz także doradcą pacjenta i opieku-

nem procesu farmakoterapii.

W drugiej części wystąpienia prof. M. Szni-

towska odniosła się do zagadnienia eduka-

cji przeddyplomowej farmaceutów. Zwróciła

uwagę, że z prowadzonego obecnie przedmio-

tu „Farmacja praktyczna w aptece” wydzielono

| Z Ż y C I A P T F a r m .

„Opiekę farmaceutyczną”, natomiast proble-

mem pozostaje brak jednolitych programów

praktyk studenckich, niedobór aptek wzorco-

wych oraz wciąż istniejące trudności organiza-

cyjne. Prof. Sznitowska wniosła postulat, aby

powołać ogólnopolskie gremium zajmujące się

przeddyplomowym szkoleniem zawodowym,

rozważyć należy także wprowadzenie krajowe-

go egzaminu dyplomowego.

W końcowej części wystąpienia prof. M.

Sznitowska zwróciła uwagę na problem ist-

nienia coraz większej liczby szkół policealnych

kształcących, również w trybie zaocznym, tech-

ników farmacji. Obecnie szacuje się, iż zaledwie

co czwarta wizyta pacjenta w aptece kończy się

spotkaniem z magistrem farmacji. Nie ma rów-

nież, przy braku identyfikatorów, szansy na roz-

różnienie farmaceuty od technika. Zatrudnianiu

techników sprzyja niewyraźny podział kompe-

tencji pomiędzy fachowym personelem aptek.

Szkoły zawodowe nauczają przede wszystkim

wytwarzania leków, natomiast wydanie leku

wiąże się nieodłącznie z udzieleniem informa-

cji, do czego konieczne jest długoletnie przy-

gotowanie uniwersyteckie. W związku z tym

prelegentka zasugerowała, że należy dążyć do

kształcenia uniwersyteckiego całego personelu

aptek. W ostatnich dyskusjach pojawiła się pro-

pozycja utworzenia licencjatu „Techniki farma-

ceutyczne”, lecz aktualnie ocenia się, że takie

rozwiązanie nie jest możliwe.

Konkludując prof. Sznitowska zauważyła, iż

w przeciągu kolejnych dziesięciu lat możliwe są

dwie drogi: albo likwidacja szkół zawodowych

i pozostawienie 5,5-letnich studiów farmaceu-

tycznych, albo utrzymanie stanu obecnego,

który doprowadzi do dalszej eliminacji farma-

ceutów z aptek.

Wiedza zdobyta w czasie studiów farmaceutycznych a możliwości jej wykorzystania w zawodzie aptekarza

Po wystąpieniu prof. M. Sznitowskiej głos

zabrał mgr Krzysztof Sołłohub, aptekarz, ab-

solwent gdańskiego Wydziału Farmaceutycz-

nego z 2009 r. Ocenił, że pomiędzy aptekami

– pracodawcami, a absolwentami i uczelniami

istnieje różnica zapatrywań na sylwetkę absol-

wenta. Kierownicy aptek oczekują, że nowo za-

trudniony farmaceuta posiada całą niezbędną

wiedzę praktyczną, uczelnie starają się nato-

miast kształcić wielokierunkowo, aby możliwe

było podjęcie pracy także poza apteką. Według

mgr. K. Sołłohuba ukończenie studiów farma-

ceutycznych daje pewność siebie, zła jest jed-

nak zdolność wykorzystywania wiedzy. Pre-

legent przedstawił wyniki przeprowadzonej

przez siebie wśród niedawnych absolwentów

ankiety, zgodnie z którymi przydatność wie-

dzy uzyskanej w czasie studiów oceniana jest

źle. Najniżej oceniona została przydatność che-

mii, najwyżej przedmioty zawodowe (technolo-

gia postaci leku, farmacja praktyczna w aptece,

farmakologia, prawo, farmakoekonomia). Far-

maceuci zwrócili także uwagę na konieczność

nauczania komunikacji interpersonalnej, nato-

miast jako powód rozczarowania podają brak

możliwości wykorzystania zdobytej wiedzy.




Farmaceuta świadczeniodawcą – utopia czy wyzwanie XXI wieku dla systemu kształcenia

Po wystąpieniu mgr. K. Sołłohuba prezenta-

cję pt. „Farmaceuta świadczeniodawcą – utopia

czy wyzwanie XXI wieku dla systemu kształce-

nia” przedstawiła mgr Katarzyna Chmielewska,

z-ca dyrektora Departamentu Nauki i Szkol-

nictwa Wyższego Ministerstwa Zdrowia. Prele-

gentka zdefiniowała opiekę farmaceutyczną ja-

ko świadczenie zdrowotne, które np. w Wielkiej

Brytanii jest finansowane przez NhS. Wprowa-

dzenie podobnych zasad w naszym kraju by-

łoby związane z koniecznością uzyskania po-

zytywnej opinii Agencji Oceny Technologii

Medycznych. W kontekście wdrażania opieki

farmaceutycznej dyrektor K. Chmielewska po-

zytywnie oceniła program anglojęzycznych stu-

diów farmaceutycznych prowadzonych przez

Uniwersytet Medyczny w Poznaniu.

Kierunki rozwojowe farmacji

W związku z nieobecnością doc. A. Oża-

rowskiego jako ostatni z zaproszonych gości

głos zabrał prof. Roman Kaliszan, członek ko-

respondent PAN i PAU. Omawiając temat „Kie-

runki rozwojowe farmacji”, po przedstawieniu

sylwetek wybranych chemików i farmaceutów

noblistów, zwrócił uwagę, że w ostatnim cza-

sie zmieniły się cele (miejsca działania leku)

dla farmakoterapii. Z poziomu narządów ze-

szły one na poziom komórek, a nawet subko-

mórkowy czy wręcz molekularny. Obecnie przy

rozpatrywaniu funkcjonowania organizmu

tradycyjne podejście biologiczne zastąpiła bio-

mika (systeomika).

Prof. R. Kaliszan zauważył, że sposób my-

ślenia „one-drug fis-all” zmienił się wobec

faktu, iż większość leków wykazuje skutecz-

ność jedynie u 30–50% pacjentów. W związku

z tym dla każdego lek powinien być dobierany

indywidualnie, w specyficznych dawkach. Jest

to możliwe z wykorzystaniem współczesnych

narzędzi diagnostycznych bazujących na bio-

logii molekularnej, np. poprzez dobór daw-

ki w zależności od oznaczonej (często doraź-

nie, na bieżące zapotrzebowanie) aktywności

konkretnych enzymów metabolizujących dany

lek. Umożliwiają to zautomatyzowane i zmi-

niaturyzowane urządzenia diagnostyczne,

tzw. „labs-on-a-chip”. Z podejściem tym zwią-

zany jest ciągle postępujący rozwój farma-

cji klinicznej w USA oraz wprowadzanie tzw.

„medycyny personalizowanej”. Projekt ustawy

dotyczącej medycyny personalizowanej, zgło-

szony w kongresie USA w 2007 r przez ówcze-

snego senatora B. Obamę, został w roku obec-

nym przyjęty.

Prof. R. Kaliszan stwierdził, że szansa na po-

zyskanie nowych uniwersalnych leków jest nie-

wielka, a wysiłki należy koncentrować na opty-

malizacji farmakoterapii z wykorzystaniem już

istniejących leków. Właściwy dobór tych le-

ków oraz schematu ich dozowania powinien

być oparty o indywidualną diagnostykę mole-

kularną. Dlatego farmacja, zarówno w kształ-

ceniu nowych kadr, jak i w badaniach nauko-

wych, musi odchodzić od tradycyjnego modelu


chemicznego na rzecz podejścia biologiczno-

-medycznego.

Konkludując dyskusję, prof. e. Grześkowiak

przedstawił przyszłość apteki jako placów-

ki ochrony zdrowia spełniającej także funkcje

edukacyjno-diagnostyczne realizowane przez

farmaceutę z wykształceniem akademickim.

Program studiów należy przeorientować na far-

mację kliniczną, co jest już realizowane w pro-

gramie studiów anglojęzycznych na Wydziale

Farmaceutycznym UM im. K. Marcinkowskiego

w Poznaniu. Prof. e. Grześkowiak poparł także

propozycję prof. Sznitowskiej dotyczącą powo-

łania ogólnopolskiego gremium zajmującego się

zagadnieniem kształcenia studentów farmacji.

Dyskusja

Po podsumowaniu prof. e. Grześkowiaka

prof. W. Sawicki poprosił o włączenie się do

dyskusji zgromadzonych na sali uczestników

zjazdu.

Jako pierwsza głos zabrała prof. Renata Ja-

chowicz z CM UJ w Krakowie, która przypo-

mniała o obowiązującym studentów systemie

bolońskim 3+2. Przy zmianie trybu prowadzo-

nych studiów farmaceuta mógłby być zatrud-

niony w zawodzie po ukończeniu całego cy-

klu, jednak zmiana trybu nauczania wiązałaby

się z koniecznością zmian w programach. Prof.

R. Jachowicz zwróciła także uwagę, że na fo-

rum europejskim podkreśla się konieczność

nauczania opieki farmaceutycznej, na temat

której przygotowane zostanie memorandum

do wydziałów farmaceutycznych w całej Unii

europejskiej. Prof. R. Jachowicz podziękowała

na koniec mgr K. Chmielewskiej z Ministerstwa

Zdrowia za owocną i życzliwą współpracę ze

środowiskiem farmaceutycznym.

Dr Agnieszka Skowron z CM UJ stwierdzi-

ła, że istnieje program nauczania opieki far-

maceutycznej oraz baza przygotowana przez

ośrodek krakowski. W odniesieniu do wypo-

wiedzi dyrektor K. Chmielewskiej, dr A. Skow-

ron zauważyła, że w celu wprowadzenia

opieki farmaceutycznej jako świadczenia

zdrowotnego pozytywnie zaopiniowanego

przez Agencję Oceny Technologii Medycz-

nych, należy uzasadnić jej ekonomiczną efek-

tywność. Dowieść tego mają badania prowa-

dzone przez ośrodki: lubelski, krakowski oraz

śląski. Na zakończenie dr Skowron stwierdzi-

ła, że obszar jakości usług farmaceutycznych

nie jest dobry, jednak w celu jego poprawy,

w pierwszej kolejności należy zdiagnozować

jego defekty.

Prof. Zenon Kokot, prorektor ds. nauki

i współpracy z zagranicą Uniwersytetu Medycz-

nego w Poznaniu, przedstawił doświadczenia

poznańskie, pozytywnie opiniując wywodzą-

cy się z USA program Pharm. D. Jego podstawą

jest rozdzielenie przedmiotów podstawowych

i zawodowych. Ponadto nauczanie zaawanso-

wanej farmakoterapii w modułach I–III (15–45

godz.) jest realizowane na Wydziałach Lekar-

skich, przez co normą staje się, że farmaceu-

ta bierze udział w czynnościach na oddziałach

szpitalnych. Podstawą współpracy farmaceu-

ta – lekarz jest oddziaływanie psychologiczne,




które sprawia, że dla lekarza obecność farma-

ceuty staje się oczywistością, konieczny jest

jednak wyraźny rozdział kompetencji. Taki kie-

runek kształcenia jest, według prof. Z. Kokota,

wart zaproponowania dziekanom Wydziałów

Farmaceutycznych oraz Ministerstwu Zdrowia.

Prof. Marek Naruszewicz, dziekan Wydziału

Farmaceutycznego Warszawskiego Uniwersyte-

tu Medycznego, podkreślił, że po okresie dys-

kusji przyszedł czas na konkretne działania.

Zaznaczył także, że bez akceptacji lekarzy nie

będzie możliwe prowadzenie opieki farmaceu-

tycznej. W celu podjęcia tego tematu prof. M.

Naruszewicz zaprosił dziekanów Wydziałów Far-

maceutycznych do Warszawy w marcu przyszłe-

go roku, gdzie ma odbyć się spotkanie z dzie-

kanami Wydziałów Lekarskich WUM chętnych

do wymiany studentów i utworzenia wspólnych

jednostek naukowo-dydaktycznych. W ramach

nawiązywania współpracy ze środowiskiem le-

karskim dziekan Wydziału Farmaceutycznego

WUM powołał Zakład Opieki Farmaceutycznej,

którego kierownikiem został lekarz.

W nawiązaniu do wypowiedzi dr A. Skow-

ron dziekan M. Naruszewicz zasugerował, że-

by w miejscach, gdzie znajdują się wydziały

farmaceutyczne powołać apteki uniwersytec-

kie, które prowadziłyby zaproponowane przez

nią badania. Prof. M. Naruszewicz poparł tak-

że propozycję powołania komitetu, którego

celem będzie przygotowanie zmian w progra-

mach studiów farmaceutycznych. Na zakończe-

nie zwrócił uwagę na potrzebę wprowadzenia

tzw. „farmacji gerontologicznej” i stwierdził, że

metodą na utrzymanie się aptek w dobrej kon-

dycji finansowej jest wprowadzenie pełnego

serwisu dla pacjentów.

Prowadzący obrady dziekan W. Sawicki po-

wiedział, że nowoczesne szkoleniowe apteki

istnieją już w wielu ośrodkach uniwersyteckich

w Polsce, podając przykład apteki wirtualnej

w GUMed. Natomiast prof. e. Grześkowiak, zga-

dzając się z opinią prof. M. Naruszewicza, za-

prosił do wytypowania przez dziekanów przed

kolejną Konferencją Dziekanów, która odbę-

dzie się 25 października br. w Sosnowcu po

dwie osoby, w tym jednego samodzielnego pra-

cownika nauki, którzy utworzyliby krajowe gre-

mium ds. kształcenia farmaceutów.

Prof. Aleksander Kubis z Akademii Medycz-

nej we Wrocławiu, nawiązując do wypowiedzi

mgr. K. Sołłohuba stwierdził, że farmaceuta po-

winien posiadać jak najszerszą wiedzę. Przywo-

łał swoje doświadczenia z krajów europejskich,

gdzie zauważył większą aktywność studentów

na wykładach oraz w poszukiwaniu praktyk za-

wodowych. Zwrócił także uwagę, że w Polsce

nie jest należycie kontrolowany poziom techni-

ków zawodowych.

Prof. Wiesław Sawicki podkreślił, że system

kształcenia należy reformować, zaznaczając, że

nowi absolwenci wydziałów farmaceutycznych

muszą zmieniać mentalność aptekarza w Polsce,

który powinien wiedzieć, że dokształcając się po-

dyplomowo i wykorzystując swoją wiedzę, mo-

że zaoferować pacjentowi szereg dodatkowych

świadczeń zdrowotnych. Jednak zmian tych zda-

niem dziekana Sawickiego należy dokonywać


wraz z samorządem zawodowym. Stąd też prof.

W. Sawicki poprosił dr. Grzegorza Kucharewicza,

prezesa Naczelnej Rady Aptekarskiej, o odpo-

wiedź na pytanie, dlaczego w naszym kraju tech-

nik jest bardziej ceniony od farmaceuty i dla-

czego pacjent nie wie, kto jest technikiem, a kto

farmaceutą w aptece.

Dr G. Kucharewicz stwierdził, że opieka far-

maceutyczna kosztuje. Brak działań legisla-

cyjnych, według prezesa NRA, doprowadzi do

upadku 50% aptek. W chwili obecnej zaledwie

20% jest wydolna finansowo, podejmowane są

działania mające na celu ograniczenie patolo-

gii w aptekarstwie. Jako przykłady prezes po-

dał istnienie punktów aptecznych, które mia-

ły funkcjonować tylko do 1997 r, a także ciągłe

poszerzanie się listy leków w sprzedaży po-

zaaptecznej. Według dr. G. Kucharewicza na-

leży wzmocnić upadający zawód farmaceuty

oraz utrzymać zaufanie społeczeństwa do far-

maceutów. Na zakończenie dr G. Kucharewicz

podzielił pogląd prof. W. Sawickiego co do ko-

nieczności współpracy oraz poparł wymóg no-

szenia identyfikatorów.

Prof. Jan Pawlaczyk stwierdził, że apteka mu-

si zostać zreformowana, gdyż staje się sklepem.

Reforma ta musi wstrząsnąć wydziałami, ina-

czej poprawa obecnego stanu jest niemożliwa.

Z prof. Pawlaczykiem zgodził się prof. Jan

Krzek, dziekan Wydziału Farmaceutycznego

CM UJ, który stwierdził, że bez reformy syste-

mu kształcenia, zmiany nie są możliwe. Należy

poszukać odpowiedzi na pytanie, co zrobić, aby

magister czuł się w aptece potrzebny.

Prof. Kazimierz Gąsiorowski, dziekan

Wydziału Farmaceutycznego Akademii Me-

dycznej we Wrocławiu, zauważył, że po-

ziom nauk farmaceutycznych słabnie.

Wyraził również pogląd, że studia uniwer-

syteckie, do jakich należy farmacja, wyma-

gają nauczania również przedmiotów pod-

stawowych. Według prof. K. Gąsiorowskiego

należy pozostawić wydziałom swobodę

w tworzeniu specjalności i fakultetów np.

z zakresu farmacji przemysłowej czy szpi-

talnej. Specjalizacje mogą okazać się ko-

rzystne zwłaszcza wobec trudnej sytuacji

finansowej aptek, która może doprowadzić

do pojawienia się wśród farmaceutów pro-

blemu bezrobocia.

Z ideą powołania komisji zajmującej się re-

formą programu studiów farmaceutycznych

zgodził się prof. Kazimierz Głowniak, prorektor

ds. Współpracy Zagranicznej i Szkolenia Pody-

plomowego Uniwersytetu Medycznego w Lubli-

nie. Jako przykład wprowadzania specjalności

podał ośrodek lubelski, gdzie realizowane są

dwa programy unijne: „Lek roślinny” i „Farma-

cja przemysłowa”.

Prof. edmund Sieradzki z UM w Warszawie

wyraził pogląd, że konieczny jest udział farma-

ceuty w zespołach terapeutycznych, do czego

niezbędne jest wprowadzenie do szpitali far-

maceutów klinicznych. Działanie takie pomoże

wprowadzenie wspomnianej przez prof. R. Ka-

liszana personalizacji terapii.

Prof. Janina Lulek z UM w Poznaniu stwier-

dziła, że studenci chcieliby wprowadzenia




przedmiotu „Opieka farmaceutyczna” od trze-

ciego roku studiów. Konieczne jest też przeko-

nanie lekarzy, że opieka farmaceutyczna nie

stanowi dla nich konkurencji, co będzie moż-

liwe przez włączenie do jej nauczania studen-

tów wydziałów lekarskich. Wprowadzenie opie-

ki do aptek będzie także łatwiejsze, gdy stanie

się ona świadczeniem zdrowotnym finansowa-

nym z budżetu państwa.

Prof. Janusz Solski, dziekan Wydziału Farma-

ceutycznego UM w Lublinie, wyraził przekona-

nie, że poziom opieki farmaceutycznej nie jest

zły, a rozwija się ona zwłaszcza w niewielkich

aptekach, z których usług korzystają wciąż ci

sami pacjenci.

Postępującą w ostatnich latach degradację

zawodu zauważył prof. Piotr Wroczyński. We-

dług niego konieczna jest głęboka analiza pro-

wadząca do odpowiedzi na pytanie, czy opieka

farmaceutyczna jest realna w obecnych uwa-

runkowaniach farmakoekonomicznych.

Prezes Okręgowej Izby Aptekarskiej w Ka-

liszu, mgr Anna Gołdyn, zgodziła się z poglą-

dem prof. Sznitowskiej, że zaniechanie zmian

doprowadzi do wyeliminowania farmaceutów

z aptek. Korzystne byłoby wprowadzenie in-

stytucji „farmaceuty rodzinnego” oraz zmia-

na przepisów, które obecnie niemal zrównują

farmaceutę z technikiem farmacji. Mgr A. Goł-

dyn poparła także powołanie gremium zajmu-

jące się reformą systemu kształcenia oraz za-

sugerowała wprowadzenie do niego zarówno

studentów, jak i przedstawicieli samorządu

zawodowego.

W dalszej części moderatorzy prof., prof.

e. Grześkowiak i W. Sawicki dokonali podsumo-

wania dyskusji i nakreślili konieczność wprowa-

dzenia takich działań, jak:

1. powołanie gremium z udziałem pre-

zesa NRA oraz przedstawicieli na-

uczających przedmiotów kierun-

kowych na wszystkich wydziałach

farmaceutycznych

2. spotkanie z Konferencją Dziekanów

Wydziałów Lekarskich w możliwie

szybkim terminie

3. modyfikacja programów naucza-

nia z zastrzeżeniem, że w nauczaniu

przeddyplomowym nie jest możliwe

wykształcenie farmaceuty klinicznego

i szpitalnego.

Na zakończenie głos zabrał prezes Polskiego

Towarzystwa Farmaceutycznego prof. Janusz

Pluta. Stwierdził on, że charakter apteki zależy

od uwarunkowań gospodarczych i prawnych,

a o tym, kto będzie w nich pracował, zadecy-

duje właściciel apteki. Upadek fachowości jest

porażką całego środowiska, w tym samorzą-

du. Dobry system szkolenia podyplomowego

staje jednak w starciu z prawem stanowiącym,

że status specjalisty nie różni się od statusu in-

nych farmaceutów. Według prof. J. Pluty re-

forma systemu kształcenia jest procesem zło-

żonym, a wprowadzenie elementów nowości

odbędzie się kosztem części zagadnień naucza-

nych dotychczas. W odpowiedzi na pojawiają-

ce się głosy, że w programie studiów za dużo


jest przedmiotów podstawowych prof. J. Pluta

stwierdził, że chemia powinna być nauczana na

potrzeby przedmiotów zawodowych. Nie moż-

na również powiedzieć, że program studiów

jest skostniały, gdyż od 10 lat są systematycz-

nie wprowadzane zmiany. Przykładowo opie-

ka farmaceutyczna już od lat jest elementem

szkolenia podyplomowego, a obecnie znala-

zła się także w programie studiów. Ogromnym

problemem, według prof. Pluty, jest duża licz-

ba techników farmacji oraz fakt, że nie nastą-

piła likwidacja punktów aptecznych. Dodatko-

wo nie ma podstaw prawnych narzucających

na techników obowiązek doszkalania się, a ich

uprawnienia zawodowe są podobne do upraw-

nień farmaceutów.

Prof. J. Pluta w imieniu PTFarm zaoferował

chęć pomocy, w tym finansowej, mającej na

celu wypracowanie przez powołane gremium

projektu niezbędnych zmian.

Odnosząc się do zagadnienia opieki farma-

ceutycznej, prezes PTFarm stwierdził, że nale-

ży ją wprowadzać, nawet wbrew opiniom nie-

których lekarzy. O tym czy jest ona potrzebna,

ostatecznie i tak zdecydują pacjenci.

Na zakończenie dziekan W. Sawicki serdecz-

nie podziękował wszystkim za udział i wypo-

wiedzi w czasie obrad. Szczególnie gorące sło-

wa podziękowania zostały skierowane do pani

dyrektor K. Chmielewskiej, która jest uznawana

za wielkiego przyjaciela i orędownika spraw za-

wodu farmaceutów w Ministerstwie Zdrowia.

Dyskusja z udziałem publiczności. Fot. A. Szandrach



Podsumowanie

Obrady Okrągłego Stołu XXI Naukowego

Zjazdu Polskiego Towarzystwa Farmaceutycz-

nego w Gdańsku pozwoliły na określenie pod-

stawowych problemów polskiego aptekarstwa.

Dyskutanci zgodzili się, że konieczna stała się

reforma studiów, niekoniecznie jednak zwią-

zana z eliminacją przedmiotów podstawowych

dających ogólną wiedzę uniwersytecką. W ce-

lu wprowadzenia niezbędnych zmian podjęto

decyzję o powołaniu gremium, którego zada-

niem będzie opracowanie propozycji zmian,

a następnie ich wdrożenie.

Dostrzeżono rysujący się coraz wyraźniej

problem niskiej jakości kształcenia techników

farmaceutycznych niepodlegających obowiąz-

kowi szkoleń ciągłych, zdobywających zawód

także w systemie zaocznym. Rosnąca liczba

techników wykonujących w aptekach czynności

podobne do farmaceutów według wielu uczest-

ników dyskusji w niedługim czasie doprowadzi

do wyeliminowania farmaceutów z aptek, bę-

dących po utracie zatrudnienia w laboratoriach

analitycznych i przemyśle farmaceutycznym

ostatnim pewnym miejscem pracy ponad 90%

absolwentów studiów farmaceutycznych.

Podniesiono problem niskiej rentowności

aptek, konieczność rozwoju farmacji klinicznej

i wprowadzenia farmaceutów do zespołów te-

rapeutycznych. Dużą część dyskusji zajęło tak-

że omówienie problemu opieki farmaceutycz-

nej, ze wskazaniem, iż praktyczna realizacja tej

usługi byłaby ułatwiona po zakwalifikowaniu

jej jako świadczenia zdrowotnego oraz przy ak-

ceptacji środowiska lekarskiego.

PAWEł StASiAK Katedra i Zakład Farmacji Stosowanej Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego

WiESłAW SAWiCKi dziekan Wydziału Farmaceutycznego

Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego kierownik Katedry i Zakładu Chemii Fizycznej

EDMUND GRZEśKoWiAK dziekan Wydziału Farmaceutycznego Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu

kierownik Katedry i Zakładu Farmacji Klinicznej i Biofarmacji

Wydział Farmaceutyczny, Gdański Uniwersytet Medyczny

al. gen J. hallera 107, 80-416 Gdańsk, tel. 058 349-32-00, fax 058 349-32-06

e-mail: [email protected]


historia importu równoległego to historia łódzkiej Delfarmy

W A R T O W I E d Z I E ć |

SłAWoMiR DUDEKdyrektor handlowyDelfarma Sp. z o.o.

Wszystko zaczęło się dużo wcześniej, niż można by

przypuszczać. Pierwsze orzeczenia Europejskiego

Trybunału Sprawiedliwości z 1974 i 1976 roku przyjmuje

się powszechnie jako początek importu równoległego

leków w Europie. W Polsce jest on możliwy od momentu

akcesji do Unii Europejskiej z dniem 1 maja 2004 roku.

Potencjał importu równoległego dostrzegł

Tomasz Dzitko i w tym samym czasie za-

łożył łódzką Delfarmę. Z koncernami miał

już doświadczenie, ponieważ wcześniej praco-

wał dla SmithKline Beecham, jednego z gigan-

tów farmaceutycznych. hurtownię prowadzi do

dzisiaj. Jego firma jako pierwsza w kraju zaczę-

ła działać w tej branży. Priorytetem było dobre

prawo regulujące działalność importerów. Del-

farma przecierała szlaki, po których ruszyły ko-

lejne hurtownie.

Pod koniec 2005 roku Delfarma otrzyma-

ła pierwszych 5 pozwoleń na import równoległy.

W listopadzie w aptekach pojawiły się pierwsze leki

z importu równoległego: eurespal, Aspirin, Luivac,

Detralex i Cilest. Pacjenci zapłacili za nie 15–20

proc. mniej niż za te same leki sprzedawane przez

producenta. O sukcesie Delfarmy informowały

media w całym kraju. Dzięki temu Polacy po raz

pierwszy usłyszeli, czym jest import i dlaczego war-

to kupować leki w czarno-białych kartonikach.

W 2006 roku Delfarma zainicjowała powsta-

nie Stowarzyszenia Importerów Równoległych

Produktów Leczniczych, polskiego odpowied-

nika europejskiego Stowarzyszenia Firm eu-

ro-Farmaceutycznych, w skład którego została

przyjęta jako pierwsza firma z Polski.

Rok później Dzitko odniósł kolejny sukces. Wy-

walczył możliwość refundacji leków z importu

równoległego. Na wykazach pojawiły się: Akine-

ton, Sumamed, Lescol, Pregnyl, Madopar, Sabril

i Vermox. Skorzystali na tym już nie tylko pacjen-

ci, lecz także Narodowy Fundusz Zdrowia.

W 2009 roku firma audytorska TÜV SÜD

przeprowadziła w Delfarmie inspekcję GDP,

a rok później inspekcję GMP w firmach



| W A R T O W I E d Z I E ć

przepakowujących produkty lecznicze na jej

zlecenie. Ich wyniki pokazały, że importerzy

równolegli nie odbiegają standardami od in-

nych hurtowni i firm farmaceutycznych. Co

więcej, często lepiej dbają o bezpieczeństwo

produktów. Importerzy dokonują dodatkowej

kontroli jakości produktów leczniczych pod-

czas procesu przepakowania. To dzięki impor-

towi równoległemu wykrywa się w europie

podrabiane leki, zanim jeszcze trafią do aptek.

Kolejny audyt, przeprowadzony przez firmę

audytorską Deloitte, pokazał, że od momentu

wprowadzenia na rynek pierwszych produktów

z importu równoległego pacjenci, szpitale i NFZ

zaoszczędzili prawie 300 mln zł. Import osiągnął

w tym czasie 1% udziału w rynku. To ogromny

sukces, chociaż daleko nam jeszcze do krajów

tzw. starej Unii, gdzie oszczędności sięgają kil-

kuset milionów euro rocznie, a import równole-

gły stanowi kilka–kilkanaście procent rynku.

A jaka jest Delfarma dzisiaj? To blisko sie-

demdziesięcioosobowy sprawnie działający

i zgrany zespół. Tutaj każdy Klient ma swoje-

go opiekuna, który dba o realizację jego zamó-

wień i sprawny przepływ informacji. Przez pięć

lat Delfarma wprowadziła na rynek prawie 160

produktów z importu równoległego, dając part-

nerom handlowym możliwość zaopatrywania

się w szeroką ofertę leków u jednego dostawcy.

Delfarma zapewnia także kompleksowe wspar-

cie marketingowe sprzedaży produktów z im-

portu równoległego, począwszy od materiałów

promocyjnych i reklamowych, a skończywszy

na edukowaniu pacjentów i farmaceutów.

Gutta cavat Lapidem non vi, sed saepe cadendo

część IVKropla drąży kamień nie siłą, lecz częstym spadaniem

Owidiusz1

SEKCJA hiStoRii Z MUZEALNĄ iZBĄ FARMACJi i NAUK PoKREWNYChPoLSKiEGo toWARZYStWA FARMACEUtYCZNEGo GDAŃSK

w siedzibie Gdańskiego Uniwersytetu Medycznegoz oddziałem Medycyny Laboratoryjnej

80-416 Gdańsk, al. gen. J. hallera 107 (budynek ogrodu Roślin Leczniczych)Serdecznie zapraszamy we wtorki i czwartki w godz. 10.00–13.00

lub w innym terminie po uzgodnieniu, tel. 58 349 31 07, fax 58 349 32 05.

Przewodniczący i honorowy prezes PtFarm Gdańsk prof. dr hab. Feliks Gajewski z wieloosobowym Kolegium Naukowym samodzielnych pracowników nauki,

sympatyków historii i muzealnictwa naszej profesji oraz darczyńcami i wolontariuszamioraz Stowarzyszeniem Farmaceutów Katolickich Polski, oddział gdański

Budynek Ogrodu Roślin Leczniczych GUMed i Honorowego Muzeum Farmacji Pomorza PTFarm Gdańsk (po ociepleniu i renowacji).

Fot.

P. S

tasi

ak

Z H I S T O R I I F A R M A C J I |



Zwyciężyć chorobę

MARiUSZ WiRGA jest lekarzem, absolwen-

tem poznańskiej Akademii Medycznej. Staż

naukowy odbywał w ośrodkach medycz-

nych RFN, Szwajcarii i Włoch. Następnie

pracował w Zakładzie Patologii i Immuno-

logii Nowotworów Katedry Onkologii w Po-

znaniu, obecnie zaś pracuje w Regionalnym

Centrum Onkologii w Bydgoszczy. Jest zało-

życielem Fundacji Kształtowania Świadomości i Zacho-

wań Zdrowotnych „ALTeRNA"; w ramach jej działalności

prowadził zajęcia z pacjentami w Wielkopolskim Cen-

trum Onkologii w Poznaniu i w Regionalnym Centrum

Onkologii w Bydgoszczy.

W niniejszej książce w zwięzłej i przystępnej for-

mie wprowadza czytelnika w sferę medycyny psycho-

somatycznej. Omawia zależności zachodzące między

psychiką a ciałem oraz wpływ stresu, myśli i uczuć

na stan zdrowia człowieka. Przedstawia czynniki oso-

bowościowe i emocjonalne leżące u podłoża wielu

chorób, np. chorób układu krążenia, nowotworów

złośliwych, chorób autoimmunologicznych. W prosty

sposób opisuje mechanizmy neurofizjologiczne i im-

munologiczne, ilustrując opisy rysunkami i schema-

tami, często odwołując się do współczesnej literatu-

ry naukowej.

W dalszych częściach książki autor przed-

stawia program radzenia sobie ze stresem

i negatywnymi emocjami, rozumienia same-

go siebie. Dlatego też książka ta przeznaczo-

na jest dla wszystkich, którzy chcą rozwijać

swoją osobowość i poprzez osiągnięcie har-

monii psychicznej doświadczać szczęścia,

zdrowia oraz czerpać radość z życia.

Przedstawiony program ćwiczeń psychicznych (re-

laks, autosugestia, wizualizacja) jest szczególnie przy-

datny dla osób ciężko chorych, pobudza bowiem

naturalny proces zdrowienia poprzez dotarcie do psy-

chobiologicznych źródeł choroby. Program – oparty na

doświadczeniach Carla Simontona, amerykańskiego on-

kologa radioterapeuty – stosowany jest już od dwudzie-

stu lat w Stanach Zjednoczonych i wielu innych krajach

jako uzupełnienie (nie zamiast!) klasycznych metod le-

czenia nowotworów złośliwych.

Książka ta, dzięki zawartym w niej praktycznym

wskazówkom, jak wyzdrowieć, jak kształtować zdrową

osobowość i być zdrowym, może nie tylko być poradni-

kiem autoterapeutycznym, lecz także stanowić pomoc

w pracy lekarzy, psychologów i innych terapeutów.

Dochód ze sprzedaży tej publikacji Fundacja „AL-

TeRNA" przeznacza na pomóc ciężko chorym.

Książkę tę napisałem dla zainteresowanych

różnymi wymiarami naszej egzystencji. Dla

tych, którzy chcą się nauczyć rozumieć samych

siebie, radzić sobie ze stresem i negatywnymi

emocjami. Dla wszystkich, którzy chcą rozwijać

swoją osobowość, i, poprzez osiągnięcie harmo-

nii psychicznej, odczuwać szczęście oraz czer-

pać radość z życia w każdym jego momencie.

W ostatnich latach nastąpił ogromny roz-

wój medycyny. Możemy dziś rozpoznawać i le-

czyć choroby, wobec których ludzkość była do-

tychczas bezradna. Mimo to większość lekarzy

przyznaje, że chęć wyzdrowienia, wiara i na-

dzieja mają często decydujące znaczenie

w powracaniu do zdrowia. W obliczu wiel-

kich dokonań medycyny zastanawia fakt,

źe tak niewiele się robi, by wzmacniać wo-

lę życia pacjentów. Przedstawiony w tej książ-

ce program terapeutyczny pozwala wpływać

właśnie na psychiczne aspekty chorowania

i zdrowienia. Dlatego może być ona szczegól-

nie przydatna osobom chcącym odzyskać zdro-

wie, a przede wszystkim cierpiącym na ciężkie

choroby przewlekłe. Ważna jest tu zwłaszcza

część II, w której opisane są w skrócie założe-

nia i podstawy programu, oraz części III i IV za-

wierające instrukcje do ćwiczeń pobudzających

organizm do zdrowienia.

Zebrane tu materiały oparte są w głównej

mierze na doświadczeniach i publikacjach Car-

la Simontona – onkologa, który już od ponad

dwudziestu lat z dużym powodzeniem stosuje

ten program leczniczy w swoim ośrodku lecze-

nia raka w Pacific Palisades (Kalifornia) w USA.

Program Simontona jest coraz szerzej stosowa-

ny w Stanach Zjednoczonych i w innych kra-

jach, a przed rokiem został wprowadzony

również w Wielkopolskim Centrum Onkologii

w Poznaniu oraz – ostatnio – na Oddziale On-

kologii Szpitala im. Biziela w Bydgoszczy przez

Fundację Kształtowania Świadomości i Zacho-

wań Zdrowotnych „ALTeRNA”.

Na książkę składa się także to, czego na-

uczyłem się wraz z innymi współpracownikami

Fundacji „ALTeRNA” w kontaktach z naszymi

pacjentami. Wykorzystałem w niej też elemen-

ty programu rozwoju osobowości i doskonale-

nia umysłu opracowanego przez Jose Silvę z La-

redo w Teksasie.

Pierwsze wydanie tej książki ukazało się

w roku 1990 w formie broszurowej i było roz-

prowadzane jedynie wśród naszych pacjentów.

Obecne wydanie jest znacznie bogatsze – do-

dałem informacje, które w pracy z pacjentami

okazały się bardzo istotne. W ten sposób po-

wstał m.in. rozdział I, w którym przedstawiam

Jedyną szansą na zdrowie jest edukacja.(z zaleceń Światowej Organizacji Zdrowia)

Drogi Czytelniku!

| Z H I S T O R I I F A R M A C J I Z H I S T O R I I F A R M A C J I |

P R Z E G L ą d F A R M A C E U T y C Z N ystyczeń / luty 2011

P R Z E G L ą d F A R M A C E U T y C Z N ystyczeń / luty 2011100 101

podstawowe informacje dotyczące rozpozna-

wania, leczenia i zapobiegania nowotworom

złośliwym. Rak wywołuje ciągle jeszcze wiele

emocji i lęku oraz wiąże się z licznymi przesą-

dami. Rzetelne informacje pomagają nam za-

chowywać się racjonalnie i nie dopuszczać, by

nasz rozsądek był paraliżowany przez strach.

W rozdziale I znajdują się też informacje doty-

czące chorób układu krążenia.

SŁOWO WSTĘPNIE

Przedstawione tutaj sposoby powracania

do zdrowia oparte są na praktycznym założe-

niu jedności umysłu i ciała. Celem tej publikacji

jest m.in. ukazanie, że cierpiąc nawet na bar-

dzo poważne choroby, można – współdziała-

jąc z lekarzem w procesie leczenia oraz odczu-

wając radość i zadowolenie z życia – odzyskać

zdrowie, a przynajmniej polepszyć stan fizycz-

ny organizmu oraz samopoczucie psychiczne.

Współdziałać – to znaczy ponosić odpowie-

dzialność za swoje zdrowie. Nasze ciało nie jest

maszyną, którą, gdy się zepsuje, możemy od-

dać w ręce mechanika, by ją naprawił lub wy-

mienił zepsutą część.

Zawał, choroba wieńcowa, choroba wrzo-

dowa itp. nie biorą się znikąd, nie są „gromem

z jasnego nieba”, „dopustem Bożym”, lecz ma-

ją ścisły związek z naszym trybem życia, naszą

filozofią życia. Wszyscy wpływamy na swoje

zdrowie przez sposób odżywiania, nawyki i na-

łogi, a także poprzez nasze myśli, uczucia, spo-

sób reagowania na stresy i nastawienie do sie-

bie samych, do swego otoczenia, do choroby.

Od naszej wiary i zaufania do lekarza oraz od

rzeczywistego przekonania o możliwości wpły-

wania na stan własnego zdrowia zależy też sku-

teczność stosowanej terapii.

W tej książce przedstawione są metody sto-

sowane przez Simontona w jego ośrodku w Pa-

cific Palisades. Pacjenci uczą się tam technik

pozytywnego wpływania na swoje zdrowie,

mobilizowania rezerw swych możliwości psy-

chicznych (niewykorzystanych dotychczas), po-

zwalających aktywnie wpływać na proces zdro-

wienia mimo poważnej diagnozy (np. rak).

Zwyciężanie choroby nie zawsze musi ozna-

czać powrót do stuprocentowego zdrowia –

często jest się szczęśliwszym i ma się większe

poczucie sensu życia właśnie w chorobie niż

przed zachorowaniem. Zwyciężyć chorobę to

nie tylko wyzdrowieć, lecz także być aktyw-

nym, czerpać radość z życia, być szczęśliwym

i dawać szczęście innym mimo choroby. Dla

wielu osób choroba jest szansą – szansą na do-

konanie przewartościowań, na spojrzenie na

swoje życie z nowej perspektywy, z której le-

piej widać to, co jest w życiu najistotniejsze. Ci,

którzy dostrzegą tę szansę, mogą zmienić swo-

ją osobowość i lepiej kierować swoim życiem –

żyć pełniej i być szczęśliwszymi.

Często (szczególnie w części praktycznej)

będę się do Ciebie, drogi Czytelniku, zwracał

w drugiej osobie. Wybacz mi, proszę, tę poufa-

łość, ale jest to konieczne dla utrzymania pro-

stoty i jasności przekazu. Miejscami będę za-

chęcał Cię do nie zawsze przyjemnych refleksji

nad samym sobą, ale jest to niezbędny krok,

by się uwolnić od tego, co przeszkadza żyć peł-

nią szczęścia. Realizacja przedstawionego tutaj

programu terapeutycznego wymaga odwagi –

wymaga, by spojrzeć bez zafałszowań na siebie

i swoje dotychczasowe życie oraz na stan wła-

snego zdrowia. W książce jest wiele powtórzeń

wprowadzonych po to, by podkreślić najistot-

niejsze rzeczy, aby nie umknęły one tym czytel-

nikom, których najbardziej dotyczą.

W pierwszej części przedstawiam podstawo-

we informacje dotyczące zasad rozpoznawania,

leczenia i zapobiegania chorobom nowotworo-

wym i chorobom układu krążenia. Jeżeli te za-

gadnienia kogoś nie interesują, może tę część

opuścić bez straty dla zrozumienia pozostałych

rozdziałów.

SŁOWO KOŃCOWE

Jest wiele technik i metod psychicznego

wspomagania zdrowienia. Wszystkie opierają

się na relaksie, medytacji i autosugestii. Waż-

ne jest, byś poczuł, że jesteś w teraźniejszości.

Niech aktualna chwila trwa dla Ciebie jak naj-

dłużej. Niech wszystko, co robisz, przywołuje

myśl, że robisz to dla zdrowia. Kiedy spaceru-

jesz, odczuwaj, jak z każdym krokiem przyby-

wa Ci energii, jak każdy wdech świeżego powie-

trza dostarcza Ci nowych sil. Powracaj do tego

myślą jak najczęściej. Cały swój czas przeznacz

na zdrowienie. Zrób też listę drobnych przyjem-

ności i codziennie realizuj kilka z nich.

Ćwicz z kimś bliskim. Wspólne ćwiczenie jest

szczególnie pożyteczne. Uczycie się zdrowia od

siebie nawzajem.

PRZYKŁADY ZDROWSZYCh FUNDAMENTALNYCh PRZEKONAŃ:

Człowiek \ (JA) – dobry z natury.

Wszechświat \ (stwórcze siły wszechświata),

Bóg – dobry, miłujący, uporządkowany.

Zna nas lepiej oraz dba o nas i kocha

nas bardziej od nas samych.

Życie \ – miłujący nauczyciel. Jesteśmy

tutaj po to, by się dowiedzieć,

kim jesteśmy.

Choroba \ (ból) – ujemne sprzężenie

zwrotne przywołujące nas z powrotem

ku naszej naturze.

Zdrowie, szczęście, radość, miłość \ –

dodatnie sprzężenia zwrotne

wskazujące na to, że żyjemy w zgodzie

z naszą naturą (związane

z przeznaczeniem).

śmierć \ – koniec tego istnienia, tak jak

narodziny są jego początkiem. Nasza

istota, świadomość, dusza trwają po

śmierci i to nowe istnienie jest

pożądane.

Przeznaczenie \ – nasz własny,

indywidualny rozwój będący częścią

nas samych. W naszym rozwoju

jesteśmy prowadzeni przez pragnienia,

pasje, radość, miłość, szczęście

i zaspokojenie. Jesteśmy zawracani

z błędnych dróg przez chorobę i ból

(fizyczny, duchowy i emocjonalny).




W każdej wolnej chwili wprowadzaj się

w stan pełnego rozluźnienia chociażby na parę

sekund i myśl o swoim zdrowiu.

Pamiętaj, że podstawowym osobowościo-

wym czynnikiem chorobotwórczym jest usiło-

wanie bycia kimś, kim się nie jest. Dlatego pod-

stawowym czynnikiem zdrowienia jest otwarcie

się na siebie samych, na takich, jakimi jesteśmy.

Nie musisz być dla wszystkich miły.

Postanów być szczęśliwym. Trzeba mieć du-

żo odwagi, by być szczęśliwym – łatwiej jest na

wszystko narzekać, twierdząc, że i tak na nic się

nie ma wpływu. Ty sam jesteś odpowiedzialny

za swoje życie, a nie prezydent, Kościół, związ-

ki zawodowe lub rząd. Nie czyń innych odpo-

wiedzialnymi za Twój stan czy nastrój. Za siebie

odpowiadasz sam. Pamiętaj o pięciu zasadach

zdrowego myślenia i o tym, że Twoje emocje są

wynikiem Twoich myśli i przekonań.

Stań się swoim przyjacielem i postępuj wo-

bec siebie jak wobec najlepszego przyjaciela:

bądź szczery, wyrozumiały, uczciwy. Czuj się

w swoim towarzystwie jak w towarzystwie ta-

kiego przyjaciela.

Nastawiaj się też pozytywnie do innych lu-

dzi. Myśl o nich dobrze. Twoje pozytywne my-

ślenie o innych ułatwi Ci uwolnienie się od te-

go, co złe w Tobie samym. Pomoże Ci polubić

siebie. Pamiętaj: życz innym dobrze, uśmiechaj

się i wybaczaj. Bądź szczery.

Nie poświęcaj się; nie musisz wszystkich

obowiązków domowych wypełniać sam. Nic

się nie stanie, gdy przez pewien okres nie bę-

dzie w domu idealnego porządku. Podobnie

pozostawienie innych spraw swojemu biegowi

nie spowoduje kohca świata. Zobaczysz, jak do-

brze jest zaufać losowi.

Bądź dzielny i wytrwały. To, co będzie

w przyszłości powstrzymywało Cię od regular-

nych ćwiczeń, jest najprawdopodobniej proble-

mem utrudniającym wyzdrowienie. Pokonanie

tego problemu może w istotny sposób pomóc

Ci w powrocie do zdrowia. Jednak nie poświę-

caj się również dla swojego ciała – „tyle dla cie-

bie robię, a ty nie zdrowiejesz”.

Na zakończenie przytaczam wiersz napisany

przez naszą pacjentkę – Panią Lucynę.

OCZEKIWANIE

Podjęłam walkę „na śmierć i życie”,

na lepszą przyszłość i moje w nim „bycie”;

walkę z mym szokiem, przerażeniem,

lękiem i co najgorsze – z mym życiowym sękiem.

Niech silna wola i odporność ciała,

to, co mi Matka i natura dała,

wyzwoli silę i odporność ducha

w mej świadomości – a ona niech słucha.

Gdyż plan działania jest mój nader prosty:

powyrywać z ciała niepotrzebne „chwasty”,

bo chwasty w ciele czynią złego wiele,

spustoszenie robią w mym zbolałym ciele.

I choć od wieków człowiek z tym wojuje,

to w duszy mojej radość wielką czuję,

bo walka moja ma szansę przetrwania

tak było ciągle, od świata zarania.

WAŻNIEJSZA LITERATURA

Beecher h. K., The Powerfull Placebo. „JAMA”, 159, 1955.Berne e., W co grają ludzie? PWN, Warszawa 1987.Braunwald e. (red.), Harrison’s Principles of Internal Medicine. McGraw-hill Inc., 1987.Bukowski W., I powraca wiatr... Polonia, Londyn 1983.Capra F., Punkt zwrotny. PIW, Warszawa 1987.Cousins N., The Healing Heart. W.W. Norton, New York 1983.Cohen L. M., A Current Perspectiue of Pseudocyesis. „American Journal of Psychiatry” 139,1982. eysenck h.J., HealtWs Character. „Psychology Today”, XII, 1988.Gelder M., Gath D., Mayou R., Oxford Textbook of Psychiatry. Oxford University Press, 1988.Greer S., Marcus T., Pettingale K.W., Psychological Response to Breast Cancer: Current State of Research. „Lancet”, 1979.Greer S., Silberfarb P.M., Psychological Concomitants of Cancer: Current State of Research, „Psychological Medicine”, 12, 1982.Gryglewski R., Prostacycline and Sclerosis. PAN, Wrocław 1981.haynes S.G., Feinleib M., Kannel W.B., The Relationship of Psychosocial Factors to Coronary Heart Disease in the Framingham Study. „American Journal of epidemiology”, 111, 1980.Jenkins C.D., Psychosocial Risk Factors for Coronary Heart Disease. „Acta Medica Scandinavica” Suppl., 660, 1982.Kissen D. M., Personality Characteristics in Males Conducioe to Lung Cancer. „British Journal of Medical Psychology”, 36, 1963.Klimek R., Rak: przyczyna, uwarunkowania, samoobrona. PWN, Warszawa 1985.Klopfer B., Psychological Variables in Human Cancer, „Journal of Projective Techniques”, 21, 1957.Kuebler-Ross e., Rozmowy o śmierci i umieraniu. PAX, Warszawa 1979.LeShan L. L., You Can Fight for Your Life. M. evans & Company, New York 1977.Lowen A., Miłość, seks i serce. Pusty Obłok, Warszawa 1990.Maultsby M. C. Jr., hendricks A., You and Your Emotions. R.S.A. Lexington 1974.Pert C. B., Ruff M. R., Weber R. J., herkenham M., Neuropeptides and Their Receptors: a Psychosomatic Network. „The Journal of Im-munology”, 135, 1985.Prigogine L., Stengers L, Z chaosu ku porządkowi PIW, Warszawa 1990.Rossi e. L., The Psychobiology oj Mind-Body Healing. W. W. Norton & Company, Ina, New York 1986.Roud P. C., Making Miracles: An Exploration into the Dynamics of Self-Healing. Thorsons Publishers, Wellingborough 1990.Santorski J., Letting the Heart Breathe: Energy and Character. „The Journal of Biosynthesis”, 1984.Scherer e., Strahlentherapie. Georg Thierne Verlag Stuttgart 1981.Selby J., Das Immunsystem aktivieren. Selbstheilung in prakischen Uebungen. Droemer Knaur, Muenchen 1987.Siegel B. S., Love, Medicine & Miracles. harper & Row, New York 1986.Siek S., Autopsychoterapia. ATK, Warszawa 1985.Simonton O. C., Prinzip Mut: Die Aktiuierung der Selbstheilunskraefte bei Krebs. Wilhelm heyne Verlag, Muenchen 1989.Simonton O. C., Matthiews-Simonton S., Creighton J., Getting Well Again. Bantam Books, Inc, New York 1978.Sklar L.S., Anisman h., Stress and Cancer. „Psychological Bulletin”, 89, 1981.Spiegel D., 7 Efject of Psychosocial Treatment on Suwioal of Patients with Metastatic Breast Cancer. „Lancet”, 1989.

Nadzieją życie wypełniam – wciąż trwając,

gasnącym złudzeniom nic się nie poddając,

ciągle wyżej i wyżej „myśli” me wzlatują

bo wiem, że one życie mi ratują.

I choć świadomość wciąż mi podpowiada,

że ludzkim życiem tylko Pan Bóg włada.

To z rozkazu Boga – a temu chcę sprostać

jeśli każe żyć mi – na ziemi pozostać.

Osobowość ma olbrzymi wpływ na układ

odpornościowy. Zmiana osobowości pociąga

za sobą zmianę środowiska, w którym powsta-

ła choroba. To nowe środowisko może być tak

niegościnne dla choroby, że Cię ona opuści.

Życzę Ci zdrowia, radości i wielu sukcesów.




PIŚMIENNICTWO

1. Cz. Jędraszko: Łacina na co dzień „Nasza Księgarnia”, Warszawa 1977, - 2. W. Parnowska: Instytut Leków 1951–2001, „Dzieje – lu-dzie – dokonania”, Wyd. Instytut Leków, Warszawa 2001, ss. 264,- 3. M. Wirga: Zwyciężyć chorobę, Poznań 1992, CIA-BOOKS-SVARD, LTD. Fundacja Kształtowania Świadomości i Zachowań Zdrowotnych „ALTeRNA”, ss. 131,- 4. F. Gajewski, Frąckowiak: „Przegląd Farmaceutyczny”, OIA Gdańsk, nr 220/221, ss. 72–77, 2010,- 5. S. Biniecki, h. Bukowiecki, S. Rolski, W. Rusiecki: „Farmacja Polska”, XXII nr 11, ss. 802–877, 1966.

Czterdziestolecie Wydziału Farmaceutycznego w Warszawie5

Z H I S T O R I I F A R M A C J I |

OPR. F. GAJeWSKI, T. FRĄCKOWIAK, P. STASIAK

Nawiązując do tytułu „Wspomnienie i trwała pamięć o mgr. farm. Józefie Stanisławie Szymań-

skim”4 proponujemy zapoznać się także z historią wydziału faramceutycznego w Warszqwie.5

© R

ober

t Kne

schk

e |

Dre

amst

ime.

com

Giełda pracyMagister farmacji 1. poszukuje pracy w aptece ogólnodostępnej, szpitalnej lub hurtowni farmaceutycznej. Tel. 58 520 22 57, kom. 601 419 102.

Sprzedam aptekę. 2. Kom. 600 039 215 lub 602 467 718. E-mail: [email protected].

Magister farmacji 3. poszukuje pracy w aptece na pełen etat na terenie Trójmiasta. Tel. 606 637 519.

Zatrudnię 4. magistra farmacji na cały etat. Kom. 502 470 776.

Apteka „Przy Hali” zatrudni 5. technika farmacji. Tel. 58 660 79 83, kom. 501 049 940.

Magister farmacji 6. (mężczyzna) poszukuje pracy na cały etat na terenie Trójmiasta lub okolic. Tel. 58 345 65 85, kom. 662 750 722.

Magister farmacji 7. z 13-letnim stażem pracy i uprawnieniem kierowniczym poszukuje pracy na stanowisku kierownika apteki lub magistra w Pucku i Wejherowie. Kom. 665 339 670.

Technik farmacji 8. poszukuje pracy w aptece na terenie Gdyni. Kom. 785 027 985.

Magister farmacji 9. poszukuje pracy w aptece na pełen etat na terenie Trójmiasta. Tel. 58 552 73 88.

Apteka Zakładowa Szpitala Specjalistycznego 10. w Wejherowie zatrudni technika farmaceutycznego (po stażu). Tel. 58 572 72 81.

Magister farmacji 11. z długoletnim stażem poszukuje pracy na terenie Gdańsk lub Sopotu. Tel. 58 303 77 56, kom. 501 672 624.

Kupię aptekę 12. w woj. pomorskim z lub bez magazynu. Tel. 508 020 722.

Samodzielny Publiczny Zespół Gruźlicy i Chorób 13. Płuc w Olsztynie, ul. Jagiellońska 78 zatrudni KIEROWNIKA APTEKI Cel stanowiska: Prowadzenie apteki szpitalnej. Zabezpieczenie szpitala w środki farmaceutyczne, materiały opatrunkowe i środki dezynfekcyjne Wymagania kwalifikacyjne Wykształcenie • Ukończone pięcioletnie studia na kierunku farmacja, tytuł magistra farmacji oraz prawo wykonywania zawodu na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej • Specjalizacja z farmacji aptecznej Dokumenty, które należy złożyć: • CV • List motywacyjny • Oświadczenie kandydata dotyczące możliwości przetwarzania danych osobowych przez pracodawcę do celów rekrutacji • dokumenty potwierdzające kwalifikacje zawodowe. dokumenty należy składać w ciągu miesiąca od daty ukazania się ogłoszenia w sekretariacie szpitala. Bliższych informacji dotyczących warunków zatrudnienia udziela: dyrektor szpitala – Irena Petryna, tel. 89 532 29 01.

Apteka „Vitalis” Sopot zatrudni 14. technika farmacji na pełen etat. Kom. 602 342 679.

Magister farmacji 15. szuka pracy w aptece na terenie Wejherowa. Kom. 605 089 557.

P R Z E G L ą d F A R M A C E U T y C Z N ystyczeń / luty 2011 107P R Z E G L ą d F A R M A C E U T y C Z N y


STAŁE TERMINy dyŻURÓW 80-251 Gdańsk-Wrzeszcz, ul. Stefana Batorego 18tel./faks 58 341-16-74, tel. 58 341-62-98

biuro GOIA: poniedziałek–piątek godz. 8–15, środa do godz. 18prezes GORA mgr farm. Michał Pietrzykowski: wtorek godz. 10–14wiceprezes GORA dr Paweł Chrzan: środa godz. 15–18

GoiA przypomina, że radca prawny pełni dyżur w środy w godzinach 16–18; w pozostałe dni robocze istnieje możliwość zadawania pytań drogą e-mailową.

magister farmacji

Gdańska Okręgowa Izba Aptekarska

technik farmaceutyczny

Nr 222/223 styczeń/luty 2011 - goiagoia.org.pl/images/stories/Przeglady/2011/pf_01_02_2011.pdf ·...

Documents

Transcript of Nr 222/223 styczeń/luty 2011 - goiagoia.org.pl/images/stories/Przeglady/2011/pf_01_02_2011.pdf ·...